Rozrzutnik odsrodkowy, zwlaszcza do nawozów Przedmiotem wynalazku jest rozrzutnik odsrod¬ kowy, zwlaszcza do nawozów, wyposazony w przy¬ najmniej jeden wirujacy element rozrzutowy umie¬ szczony pod zasobnikiem na material rozrzucany posiadajacym przynajmniej jeden otwór wylotowy, którego wielkosc jest regulowana za pomoca zasu¬ wy i dzwigni recznej.Wiadomo, ze polozenie sektorów rozrzutu w sto¬ sunku do kierunku jazdy rozrzutnika zmienia sie przez zmiane miejsca podawania rozrzucanego ma¬ terialu na element rozrzutowy, co nastepuje przez przesuniecie srodka ciezkosci strumienia podawa¬ nego materialu w kierunku otwierania zasuwy.Wiadomo, równiez, ze na symetryczny rozklad roz¬ rzutu w stosunku do kierunku jazdy rozrzutnika powazny wplyw ma zarówno rodzaj materialu roz¬ rzucanego jak tez stan w jakim ten material sie znajduje.Znane sa rózne urzadzenia pomocnicze do roz- rzutników, które umozliwiaja, przy okresowym ich uruchomieniu, odpowiednia zmiane rozrzutu.Dzialanie tych znanych urzadzen polega badz na odpowiedniej, dla zadanego efektu, zmianie kata nachylenia lopatek miotajacych badz tez na uru¬ chomieniu dodatkowego mechanizmu zmieniajace¬ go dowolnie polozenie miejsca podawania mate¬ rialu rozrzucanego na wirujacy element rozrzuto¬ wy. Jeszcze inne znane rozwiazanie tego zagadnie¬ nia polega na zastosowaniu dwóch otworów wylo¬ towych zamknietych zasuwami i odpowiedniej zmia- 10 15 20 nie ilosci materialu podawanego przez kazdy otwór.W praktyce stosowanie tego rodzaju znanych roz¬ wiazan regulacji rozrzutu sprawia wiele klopotu i wymaga od obslugujacego rozrzutnik wielokro¬ tnego zatrzymywania ciagnika i zsiadania z niego w celu dokonania takiej regulacji.Celem i zadaniem wynalazku jest ulatwienie ob¬ slugi takich urzadzen a przede wszystkim opraco¬ wanie konstrukcji umozliwiajacej regulacje roz¬ rzutu z siedzenia operatora bez koniecznosci za¬ trzymywania .rozrzutnika.Cel ten osiagnieto wedlug wynalazku przez prze¬ gubowe polaczenie zasuwy z dzwignia reczna dzie¬ ki czemu mozliwe jest zarówno regulowanie calko¬ witej ilosci materialu podawanego na element roz¬ rzutowy jak tez miejsca podawania materialu na ten element. Dzwignia ta umozliwia zarówno regu¬ lacje ilosci rozrzucanego materialu jak tez zmiane ukladu lub polozenia sektorów rozrzutu i znajduje sie w zasiegu reki operatora prowadzacego rozrzu- nik.Wynalazek polega równiez na tym, ze wygieta reczna dzwignia jest wyposazona w przegub krzy¬ zowy a ponadto polaczona jest przegubowa za po¬ srednictwem zamocowanej do niej belki poprze¬ cznej z dwoma ciegnami napedowymi dzieki cze¬ mu moze sie ona wychylac wzgledem dwóch pro¬ stopadlych do siebie osi.Panadto. do dzwigni recznej zamocowany jest segment lukowy z otworami, w których osadzany 8151181511 jest nastawny zderzak oporowy, za posrednictwem którego, po nastawieniu zadanego wydatku ma¬ terialu rozrzucanego, segment lukowy opiera sie_ 0 nieruchomy kablak wyposazony w otwory i osa¬ dzany w nich nastawiny zderzak o który, za posrted- 5 nictwem segmentu lukowego, po ustawieniu zasuw w okreslonym polozeniu, opiera sie dzwignia re¬ czna.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladach wykonania na zalaczonym rysunku, na 10 którym fig. 1 przedstawia zasadnicze czesci odsrod¬ kowego rozrzutnika nawozu z zasobnikiem i rama, w czesciowym przekroju, fig. 2 — rozrzutnik z fig. 1 w rzucie poziomym z usunieta górna cze¬ scia zbiornika, fig. 3 — rozrzutnik w rzucie po- 15 ziorrfym z cizwigni-a reczna wychylona z polozenia srodkowego a fig.' 4 — inny przyklad wykonania rozrzutnika w rzucie aksonometrycznym.Zbiornik 1 dla rozrzucanego nawozu zamocowa¬ ny jest na ramie 2, która zawiera poprzeczna rure 20 3 przeznaczona do zamocowania mechanizmu ste¬ rujacego wedlug wynalazku. Przez dno zbiornika 1 przechodzi czop koncowy 4 walu, na którym za¬ mocowana jest podpora 5 rozrzucajacej tarczy 6 z lopatkami 7. Nad dnem 9 zbiornika 1 znajduje sie 25 ramie 8 mieszadla sluzace do doprowadzania znaj¬ dujacego sie na dnie zbiornika materialu do otworów wylotowych 10, 11 zamykanych zasuwami. Zasuwy te wykonane w postaci zasuw obrotowych sa pola¬ czone przegubowo z dzwignia reczna 12, urucha- 30 ' miana z siedzenia kierowcy, nie pokazanego na rysunku, ciagnika.Do poprzecznej rury 3 ramy 2 zamocowany jest na stale kablak 13, w którego ramionach osadzony jest sworzen 22 stanowiacy os przegubu krzyzo- 35 wego 14. W drugim otworze przegubu krzyzowego majacym os prostopadla do osi sworznia 22 ulo- zyskowana jest dzwignia reczna 12, która ma lu¬ kowy segment 17 zamocowany do jej górnego wy¬ gietego konca a dolny jej koniec zamocowany jest 40 do poprzecznej belki 15. Na obu koncach tej belki zamocowane sa wychylnie dwa ciegna napedowe 16 sluzace do uruchamiania zasuw obrotowych 23, 24, które sa umieszczone pod dnem zasobnika 1. Przez wychylenie dzwigni 12 wzgledem osi a—a' od po- 45 lozenia A do polozenia A' ograniczonego zderza¬ kiem oporowym 19 umieszczonym odpowiednio na podzialce 18 nastepuje odsloniecie otworów 10 i 11 zamykanych zasuwami 23, 24.Otwory te maja jednakowa wielkosc gdy dzwi- 50 gnia znajduje sie w swym polozeniu srodkowym wzgledem osi b—b'. Jesli dzwignia 12 po zetknie¬ ciu sie z poziomym kablakiem 13 za posrednictwem . zderzaka 19 bedzie wychylana wzgledem osi b— b', jak to pokazano na fig. 3, w kierunku B su- 55 maryczna wielkosc obu otworów pozostaje nie zmieniona ale nastepuje przesuniecie srodków ge¬ ometrycznych otworów a zatem przesuniecie miej¬ sca podawania materialu na tarcze rozrzucajaca 6.Mozliwosc przestawiania bocznego zderzaka 20 60 wzgledem podzialki 21 pozwala na ograniczenie te¬ go przesuniecia w dowolnym zakresie zaleznie od aktualnych pogrzeb.Na fig. 4 pokazano zastosowanie ukladu stero¬ wania wedlug wynalazku w przypadku gdy otwory & wylotowe znajduja sie na bocznej scianie zasobni¬ ka i tym sie rózni ten przyklad wykonania, od poprzedniego. Jednakze dzialanie ukladu pozostaje zasadniczo takie same.Róznica pomiedzy przykladem wykonania poka¬ zanym na fig. 1 do 3 polega jedynie na innym roz¬ mieszczeniu otworów wylotowych zasobnika a tym samym na innym rozmieszczeniu zasuw 23, 24, któ¬ re wedlug przykladu pokazanego na fig. 4 umiesz¬ czone sa przesuwnie na bocznych scianach zasobni¬ ka ii i w zwiazku z tym sa uruchamiane pionowy¬ mi ciegnami 16 polaczonymi z poprzecznie w sto¬ sunku do nich przebiegajaca belka 15, która z kolei jest polaczona z dzwignia reczna 12, ulozyskowana w otworze przegubu krzyzowego 14 o osi b-b' prze¬ biegajacej prostopadle do sciany zasobnika 1. Rów¬ niez w tym przykladzie dzwignia 12 opiera sie za posrednictwem osadzonego w segmencie lukowym 17 zderzaka 19 na nieruchomym kablaku 13, gdy tylko zostanie ustawiony wydatek materialu rozrzu¬ canego na podzialce 18 przez odpowiednie usta¬ wienie zderzaka 19.Wymagana zmiane rozrzutu po jednej lub po drugiej stronie rozrzutnika uzyskuje sie przez wy¬ chylenie dzwigni 12 wzgledem osi b-b' do oporu uzyskiwanego od zderzaka 20, który uprzednio jest wstawiany w otworach odpowiadajacy wartosciom podzialki od 1 do 5 na lewej lub prawej stronie kablaka 13j PL PL