PL81048B1 - - Google Patents

Description

Pierwszenstwo: 18.10.1969 Republika Federalna Niemiec Zgloszenie ogloszono: 10.04.1973 Opis patentowy opublikowano: 09.02.1976 81048 MKP AOln 9/36 Int. Cl.2 AOln 9/36 CZYTELNIA Urzedu Polentowego Twórcy wynalazku: Karl Kiehs, Adolf Fischer Uprawniany z patentu: Badische Anilin-u. Soda-Fabrik AG, Ludwigsha- fen (Republika Federalna Niemiec) Srodek chwastobójczy Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobój¬ czy zawierajacy nowe, cenne estry kwasu fosforo¬ wego.Znane jest stosowanie N-izopropylo-chloroaceta- nilidu jako srodka chwastobójczego. Dzialanie jego jest jednak nie zadawalajace.Stwierdzono, ze dobre dzialanie chwastobójcze wykazuja estry kwasu fosforowego o wzorze 1, w którym Ri i R2 sa takie same lub rózne i ozna¬ czaja nizsze grupy alkilowe, alkenylowe, alkoksy- alkilowe lub cykloalkilowe o zawartosci do 6 ato¬ mów wegla (np. grupy metylowa, etylowa, n-pro- pylowa, i-propylowa, allilowa, propagilowa, meto- ksyetylowa, etoksylowa, cyklopentylowa, cyklohek- sylowa), lub arylowa, glównie fenylowa, poza tym Ri i R2 moga tworzyc razem z atomami tlenu i fo¬ sforu przy których sa podstawione, heterocyklicz¬ ny pierscien 5- lub 6 czlonowy, oraz X oznacza siarke lub tlen.Zwiazki te sa wartosciowymi srodkami chwa¬ stobójczymi szczególnie przy stosowaniu jako sro¬ dki selektywne u roslin uzytkowych np. bawelna.Te substancje czynne wytwarza sie przez reakcje soli O, O-dwuestrów kwasów tio- lub dwutiofosfo- rowych z N-izobutynylochloroacetanilidem. Jako sole stosuje sie glównie sole metali alkalicznych (Na, K) lub sole o wzorze R3NH w którym R ozna¬ cza wodór, grupe metylowa, etylowa, izopropylowa lub n-propylowa. Sole te mozna równiez otrzymac z wlasciwego kwasu i odpowiednich alkaliów lub amin, przez reakcje z chloroacetanilidem.Reakcja przebiega z dostateczna szybkoscia za¬ równo w obojetnych rozpuszczalnikach organicz¬ nych jak ketony, etery, weglowodory alifatyczne i aromatyczne jak równiez w wodzie lub mie¬ szaninach wody z jednym lub z kilku wymienio- 5 nymi rozpuszczalnikami organicznymi. Temperatu¬ ra reakcji lezy w zakresie od pokojowej do tem¬ peratury wrzenia uzytego rozpuszczalnika, glów¬ nie jednak utrzymuje sie w granicach 40 do 120°C. 10 Przyklad I. Wytwarzanie kwasu O, O-dwu- etylo-S-/N-izobutynylo-N-fenylo-karbamoilo-me- tylo/-dwutiofosforowego.W mieszaninie zlozonej z 50 czesci wagowych acetonu i 10 czesci wody rozpuszcza sie 10,8 czesci soli amonowej kwasu O, O-dwuetylodwutiofosforo- wego i 11,1 czesci N-izobutynylo-chloroacetanilidu.Roztwór ogrzewa sie 4 godziny w temperaturze 60°C, rozciencza po oziebieniu woda i otrzymany produkt rozpuszcza w toluenie lub chlorku me¬ tylenu. Faze organiczna przemywa sie 1 raz 5% wodnym roztworem weglanu sodu i kilkakrotnie woda. Po wysuszeniu nad siarczanem sodu roz¬ twór zageszcza sie pod zmniejszonym cisnieniem uzywajac pod koniec prózniowej pompy olejowej w temperaturze ponizej 70°C. Otrzymuje sie 16,3 czesci wyzej wymienionego zwiazku (slabo zóltawy 15 20 25 _% olej), ni) : 1,5540. obliczono: N 3,77 30 znaleziono: N 3,6 S 17,25 P 8,36 S 17,0 P 8,381048 3 Przyklad II. Wytwarzanie kwasu O, O-dwue- tylo-S-/izobutynylo-N-fenylokarbamoilo-metylo/- -tiolofosforowego.Analogicznie jak w przykladzie 1 z 9,9 czesci wagowych soli amonowej kwasu O, O-dwuetylo- -tiofos morowego i 11,1 czesci N-izobutynylochloro- acetan.lidu otrzymuje sie 15,1 czesci wyzej wy- mienionego zwiazku, nj : 1,5273 Dalsze substancje czynne stanowia nastepujace zwiazki odpowiadajace ogólnemu wzorowi 1: 1 pl CH3 CH3 i—C3H7 i—C3H7 n—C4H9 CH2=CH —CH2 C2H50— CH2—CH2 wzór 2 wzór 3 [ceHs R2 CH3 CH3 i—C3H7 i—C3H7 n—C4H9 CH2=CH —CH2 OaHsO— CH2—CH2 wzór 2 wzór 3 CeHs X 1 S O O S s s s s s s Temperatura topnie¬ nia 58—60°C Temperatura topnie¬ nia 74—76°C n2/ : 1,5186 Temperatura topnie¬ nia 51—53°C n^5:1,5612 nff : 1,5535 n'n : 1,6030 | obliczono: N 3,95 S 9,0 P 8,73 znaleziono: N 3,8 S 8,8 P 8,7 Srodki chwastobójcze moga byc stosowane w po¬ staci roztworów, emulsji, zawiesin i preparatów pylowych. Formy te uwzgledniaja cel ich zastoso¬ wania i w kazdym przypadku powinny zapewniac dokladne rozproszenie substancji dzialajacej.Do sporzadzania roztworów bezposrednio do spryskiwania wchodzi w rachube roztwór wodny.Mozna równiez stosowac jako ciecze do rozpyla¬ nia weglowodory o temperaturze wrzenia powyzej 150°C np. tetrahydronaftalen lub alkilowane naf¬ taleny, oraz rozpuszczalniki organiczne o tempera¬ turze wrzenia powyzej 150°C z jedna lub kilkoma grupami funkcyjnymi jak grupa ketonowa, etero¬ wa, estrowa, lub amidowa, przy czym grupa ta moze byc podstawiona w lancuchu weglowodoro¬ wym lub wchodzic w sklad pierscienia heterocyk¬ licznego.Stosowane formy wodne mozna przygotowac przez dodanie wody do zageszczonych emulsji, past lub zwilzajacych sie proszków (proszki do rozpy¬ lania).W celu sporzadzania emulsji substancje jako ta¬ kie lub ich roztwory mozna homogenizowac w wo¬ dzie lub w rozpuszczalnikach organicznych przy uzyciu srodków zwilzajacych lub rozpraszajacych taki jak np. produkty addycji tlenku polietylenu, Mozliwe jest równiez przygotowanie koncentra¬ tów zawierajacych substancje czynna, srodek emul¬ gujacy, lub rozpraszajacy oraz ewentualnie roz¬ puszczalnik, nadajace sie do rozcienczania woda.Preparaty do rozpylania mozna otrzymac przez zmieszanie lub zmielenie substancji czynnej ze sta¬ lym nosnikiem jak: ziemia okrzemkowa, talk, gli- 4 na, lub nawóz sztuczny. W badaniach porównaw¬ czych stosowano zwiazki jako substancje czynna zgodnie z wynalazkiem.Zwiazek o wzorze 4 i o wzorze 5, a jako sub- 5 stancje porównawcza znany zwiazek o wzorze 6.Przyklad III. W cieplarni w naczyniach do¬ swiadczalnych wypelnionych gliniasto-piaszczysta ziemia zasiano nasiona Glycine hispida, Gossypium herbaceum, Echinochloa crus-galli, Setaria viridis Poa annua i Poa trivialis. Nastepnie podloze trak- 0 towano wyzej wspomnianymi zwiazkami o wzorach 4 i 5 oraz dla porównania zwiazkiem o wzorze 6 po 3 kg/ha w postaci rozproszonej w 500 1 wo¬ dy na ha. Po 4 do 5 tygodniach zwiazki o wzorze 4 i 5 w porównaniu ze zwiazkiem o wzorze 6 wy- 55 kazaly przy jednakowo dobrej tolerancji przez ro¬ sliny silniejsze dzialanie chwastobójcze.Wynik badania przedstawiono w nastepujacej ta¬ beli: Kultury roslinne Glycine hispida Gossypium herba¬ ceum Rosliny niepozadane Echinochloa crus- -galli Setaria viridis Poa annua Poa trivialis O — bez uszkodzen 100 — calkowite zniszczenie Srodek owadobójczy Zwiazek 0 wzorze 4 15 5 95 100 90 90 Zwiazek 0 wzorze 5 10 5 100 100 100 95 Zwiazek 0 wzorze 6 15 5 75 i80 75 70 Przyklad IV. W cieplarni potraktowano ro- 40 sliny Gossypium herbaceum, Glycine hispida, Bras- sica oleracea, Echinochloa crus-galli, Poa annua i Dactylis glomerata o wzroscie 2—12 cm zwiaz¬ kiem o wzorze 5 w ilosci 3 kg/ha rozproszonym w 500 1 wody na 1 ha. Po 10 do 14 dniach chwa- 45 sty Echinochloa crus-galli, Poa annua, Dactylis glomerata zginely calkowicie podczas gdy kultury roslinne Gossypium herbaceum, Glycine hispida, Brassica oleracea rosly dalej bez uszkodzenia.Podobna czynnosc biologiczna jak wymienione 50 w przykladach III i IV substancje o wzorze 4 i 5 posiadaja nastepujace zwiazki: kwas 0,0-dwumetylo-S-/N-butynylo-l-/3/-N-fenylo- -karbamoilometylo/-dwutiofosforowy kwas 0,0-dwumetylo-S-/N-butynylo-l-/3/-N-fenylo- -karbamoilometyloMiofosforowy 55 kwas 0,0-dwufenylo-S-/N-butynylo-l-/3/-N-fenylo- karbamoilo-metylo/-dwutiofosforowy kwas 0,0-dwuallilo-S-/n-butynylo-l-/3/-N-fenylo- karbamoilo-metylo/-dwutiofosforowy Przyklad V. Miesza sie 70 czesci wagowych 60 zwiazku podanego w przykladzie III z 30 czescia¬ mi wagowymi N-metylo-a-pirolidonu otrzymujac roztwór nadajacy sie do stosowania w postaci bar¬ dzo drobnych kropli. 69 Przyklad VI. 20 czesci wagowych zwiazku81 048 5 6 o wzorze 5 z przykladu III rozpuszcza sie w mie¬ szaninie zlozonej z 80 czesci wagowych ksylenu, 10 czesci wagowych produktu addycji 8 do 10 moli tlenku etylenu z 1 molen N-monoetanoloamidu kwasu olejowego, 5 czesci wagowych soli wapnio¬ wej kwasu dodecylobenzenosulfonowego i 5 czesci wagowych produktu przylaczenia 40 moli tlenku etylenu z 1 molem oleju rycynowego. Przez wlanie i dokladne rozproszenie tego roztworu w 100.000 czesci wagowych wody otrzymuje sie wodna za¬ wiesine o zawartosci 0,02% wagowych substancji czynnej.Przyklad VII. 20 czesci wagowych zwiazku o wzorze 4 z przykladu III rozpuszcza sie w mie¬ szaninie zlozonej z 40 czesci wagowych cyklohek- sanonu, 30 czesci wagowych izobutanolu, 20 czesci wagowych produktu przylaczenia 7 moli tlenku etylenu z 1 molem izooktylofenolu i 10 czesciami wagowymi produktu przylaczenia 40 moli tlenku etylenu z 1 molem oleju rycynowego. Przez wla¬ nie i dokladne rozproszenie roztworu w 100.000 czesciach wagowych wody otrzymuje sie wodna dyspersje, zawierajaca 0,02% wagowych substancji czynnej.Przyklad VIII. 20 czesci wagowych zwiazku o wzorze 5 z przykladu III rozpuszcza sie w mie¬ szaninie zlozonej z 25 czesci wagowych cyklohek- sanolu, 65 czesci wagowych oleju mineralnego (frakcja o temperaturze wrzenia 210—280CC) i 10 czesci wagowych produktu przylaczenia 40 moli tlenku etylenu z 1 molem oleju rycynowego. Przez wlanie i dokladne rozproszenie roztworu w 100.000 czesci wagowych wody otrzymuje sie wodna za¬ wiesine, o zawartosci 0,02% wagowych ciala czyn¬ nego.Przyklad IX. 20 czesci wagowych substancji czynnej o wzorze 4 z przykladu III miesza sie dobrze z 3 czesciami wagowymi soli sodowej kwa¬ su dwuizobutylo-naftaleno-a-sulfonowego, 17 cze¬ sci wagowych soli sodowej kwasu ligninosulfono- wego z lugów posulfitowych i 60 czesci wagowych 5 sproszkowanego zelu krzemionkowego, a nastep¬ nie miele sie w mlynie mlotowym.Po dokladnym rozproszeniu mieszaniny w 20.000 czesciach wagowych wody otrzymuje sie zawiesi¬ sta ciecz do spryskiwania o zawartosci 0,1% wa¬ gowych substancji czynnej.Przyklad X. 3 czesci wagowe zwiazku o wzo¬ rze 5 z przykladu III miesza sie dokladnie z 97 czesciami wagowymi dobrze sproszkowanego kao¬ linu. Otrzymuje sie w ten sposób preparat do roz¬ pylania o zawartosci 3% wagowych substancji czynnej.Przyklad XI. 30 czesci wagowych zwiazku o wzorze 4 z przykladu III miesza sie dokladnie z 92 czesciami wagowymi sproszkowanego zelu krzemionkowego i 8 czesciami wagowymi oleju pa¬ rafinowego, którym spryskano powierzchnie zelu.Otrzymuje sie w ten sposób preparat o duzej przy¬ czepnosci. PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek chwastobójczy, znamienny tym, ze zawie¬ ra staly lub ciekly nosnik i ester kwasu fosforo¬ wego o wzorze 1 w którym B^ i R2 sa takie same lub rózne i oznaczaja nizsze grupy alkilowe, alke- nylowe, alkoksylakilowe lub cykloalkilowe o za¬ wartosci do 6 atomów wegla, lub grupe arylowa oraz Ri i R2 moga tworzyc razem z obydwoma ato¬ mami tlenu i fosforem przy których sa podsta¬ wione 5- lub 6 czlonowy pierscien heterocyklicz¬ ny, a X oznacza siarke lub tlen. 15 20 25 30KI. 451,9/36 81048 MKP AOln 9/36 X ^ P— S — CH2— CON R20^ ^CH— CssCH WZÓR i d- & WZÓR 2 WZÓR 3 ()2P— S- CH2— CO— N CH—C=CH J CH3 WZÓR A (C2H50)2 P — S- CH2- CO - W CH-C—CH I Cl-U wzc Errata O Pat. 81048 Lam: 4, wiersz 45 , Jest: sty Echinochloa crus-galli, Poa annua, Dactylis Powinno byc: sty zaczely obumierac i po 3 do 4 tygodniach chwasty Echinochloa crus-galli, Poa annua, Dactylis Lam: 6, wiersz 32 |sj Jest: nylowe, alkoksylakilowe lub cykloalkilowe o za- \ Powinno byc: nylowe, alkoksyalkilowe lub cykloalkilowe o za- WZÓR 6 PZG Bydg., zam. 3684/75, nakl. 100+20 Cena 10 zl PL PL