Sposób wytwarzania materialów warstwowych Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia materialów warstwowych polegajacy na dwu¬ krotnym zaimpregnowaniu takich wlóknistych nos¬ ników jak papier, runo, tkanina itp. roztworami wstepnie skondensowanych zywic aminowych a na¬ stepnie wysuszeniu i utwardzeniu zywicy pod wply¬ wem ciepla i cisnienia.Znanym jest stosowanie uszlachetniania po¬ wierzchni wyprasek takich jak fenolowe tworzywa warstwowe, plyty wlókniste, plyty wiórowe, sklejki itp. polegajace na uzyskaniu odpowiedniej warstwy zewnetrznej, jedno lub dwukrotnej impregnacji warstw nosnych przy pomocy wstepnie skondenso¬ wanych zywic aminowych. W sposobie jednokapie- lowym, warstwa nosnika jest przeciagana przez roztwór wstepnie skondensowanej zywicy, po czym, po przyjeciu zadanej ilosci zywicy jest sus"zona.Przy zastosowaniu tego sposobu powstaja blonki o zwykle niewystarczajacej zawartosci zywicy, z reguly uniemozliwiajace uzyskanie wysokowarto- sciowych powierzchni. Przy sposobie dwukapielo- wym, warstwa nosnika po pierwszym zaimpreg¬ nowaniu jest przesuwana ponad urzadzeniem zczy- szczajacym lub pomiedzy walcami wyzymajacymi dzieki czemu przyjeta przez nosnik zywica jest dobrze rozprowadzana wzdluz calej szerokosci tas¬ my, po czym jest suszona i ponownie impregno¬ wana w drugiej kapieli z roztworu wstepnie skon¬ densowanej zywicy aminowej. Po drugiej kapieli warstwa nosna jest ponownie suszona. Przy za- 10 15 20 25 80 stosowaniu sposobu dwukapielowego uzyskuje sie blonki, które moga byc bezposrednio naprasowy- wane na ksztaltki takie jak plyty wlókniste i wió¬ rowe, sklejke itp. bez koniecznosci dodatkowego powlekania. Dla zwiekszenia ilosci zywicy w nosni¬ ku, a tym samym dla poprawienia jakosci blonki zaproponowano równiez i inne sposoby jak na przyklad malowanie warstwy nosnika wstepnie skondensowana zywica.W jednej z odmian sposobu dwukapielowego, w obydwu kapielach impregnacyjnych stosowane sa rózne zywice, przy czym pierwszej impregnacji, która ma na celu utworzenie wewnetrznej warstwy pokrycia dokonywuje sie przy pomocy wstepnie skondensowanej zywicy aminowej o duzej plynno¬ sci podczas prasowania, natomiast w drugiej kapieli impregnacyjnej wytwarzajacej zewnetrzna warstwe pokrycia stosuje sie wstepnie skondensowana zywi¬ ce aminowa o mniejszej plynnosci podczas praso¬ wania, ale za to szybciej sie utwardzajaca.Jakkolwiek sposób ten ma szereg zalet, to jednak nie jest pozbawiony i pewnych wad, które na przy¬ klad polegaja na tym, ze przy zastosowaniu malego 'cisnienia, podczas prasowania, warstwa zewnetrzna nie jest zupelnie szczelna, a blonka posiada pewna szorstkosc. Ponadto podczas prasowania, pomiedzy warstwa wewnetrzna wolno utwardzajaca sie o duzej plynnosci a warstwa zewnetrzna, szybko utwardzajaca sie i o malej plynnosci, powstaja naprezenia, które po ochlodzeniu plyty doprowa- 80 74880 74$ dzaja do tak zwanego efektu lupinowego charakte¬ ryzujacego sie nierówna powierzchnia, wzrasta równiez sklonnosc do tworzenia rys.Celem wynalazku jest usuniecie wspomnianych waci i.trudnosci. Cel ten zostaje osiagniety dzie¬ ki temu, ze przy zastosowaniu sposobu dwukapie- lowego, w pierwszej kapieli impregnacyjnej jest stosowana wstepnie skondensowana zywica amino¬ wa szybciej sie utwardzajaca i o mniejszej plynno¬ sci niz zywica w drugiej kapieli impregnacyjnej.Stwierdzono, ze pokrycie skladajace sie z szybciej utwardzalnej warstwy wewnetrznej i z. wolnej utwardzalnej warstwy zewnetrznej moze byc znacznie latwiej naprasowane szczególnie przy ma¬ lym cisnieniu na takie ksztaltki, jak plyty wlókni¬ ste, wiórowe, sklejki itp., niz pokrycie wykonane wedlug wymienionego znanego sposobu. Przy za¬ stosowaniu sposobu wedlug wynalazku uzyskuje sie przede wszystkim szczelna powierzchnie o malej sklonnosci do tworzenia rys.Jezeli w drugiej kapieli impregnacyjnej, której celem jest wytworzenie zewnetrznej warstwy po¬ krycia zostana uzyte niewielkie ilosci odpowiednich, trudno utwardzalnych zywic, wówczas uzyskuje sie laminaty, które moga byc naprasowane zarówno na sklejki przy cisnieniu do 10 kG/cm1 jak i na materialy warstwowe przy cisnieniu do 100 kG/cm1.Mozliwosc te mozna wytlumaczyc, dzialaniem za¬ porowym szybko utwardzajacej sie warstwy wew¬ netrznej laminatu.- Rózniace sie plynnosci wstepnie skondensowa¬ nych zywic aminowych stosowanych w pierwszej i drugiej kapieli uzyskuje sie przez dodanie róznych utwardzaczy lub przez dodanie róznych ilosci utwardzaczy.Celowym jest, aby w pierwszej kapieli impre¬ gnacyjnej stosowac utwardzacz lotny w tempera¬ turze prasowania wzglednie taki, który wbudowy- wuje sie w czasteczki zywicy.W jednym z mozliwych rozwiazan sposobu we¬ dlug wynalazku, jedynie w pierwszej kapieli im¬ pregnacyjnej stosuje sie utwardzacz, natomiast w drugiej kapieli impregnacyjnej wytwarzajacej zew¬ netrzna warstwe pokrycia nie sa stosowane jakie¬ kolwiek substancje utwardzajace.Korzystnym jest równiez, by do drugiej kapieli impregnacyjnej zostaly dodane materialy zwieksza¬ jace plynnosc i to takie, które pozostaja termo¬ plastycznymi w temperaturze prasowania.Sposób wedlug wynalazku zostanie wyjasniony na kilku przykladach.Przyklad I: Do wstepnego kondensatu mel- aminowego o stosunku molowym melaminy do for-4 maldehydu zawartym pomiedzy 1 : 1,5 a 1 : 2,0 zostaje dodane 0,1 do 5,0*/t a najczesciej 0,5 do l,0*/o utwardzacza. Odpowiednimi utwardzaczami mo¬ ga byc kombinacje soli silnych, wzglednie silnych lub wzglednie slabych kwasów nieorganicznych lub organicznych z trwalymi zasadami pochodzenia nie¬ organicznego lub organicznego. Moga to byc rów¬ niez i inne substancje przyspieszajace usieciowanie wzglednie utwardzanie zywicy.Tak przygotowana zywica, niekiedy z dodatkiem srodków sieciujacych, zostaje przesycona warstwa nosnika.Nadmiar zywicy zostaje usuniety, a warstwa 5 nosnika wstepnie podsuszona. Podczas suszenia utwardzacz powoduje wstepne utwardzenie, które jest doprowadzane do stopnia, który z jednej strony zabezpiecza przed zapadaniem sie zywicy podczas prasowania w plytach wiórowych, sklejkach itp., 10 a który z drugiej strony zapewnia wystarczajace . powiazanie z bardziej plynna i wolniej sie utwar¬ dzajaca .zywica stosowana w drugiej impregnacji.Do drugiej impregnacji stosowana jest zywica o wiekszej plynnosci. Moze to byc na przyklad 15 niemodyfikowana zywica melaminowa o malej za¬ wartosci formaldehydu z utwardzaczem lub bez utwardzacza, wzglednie zywica melaminowa z do¬ datkiem tak zwanego modyfikatora, który zwieksza plynnosc, a który sam podczas prasowania pozosta- 20 je termoplastyczny. W przypadku, gdy w drugiej kapieli impregnacyjnej zostaje uzyty utwardzacz, to moze to byc wylacznie utwardzacz bardzo slabo dzialajacy. Do tego celu moga byc uzyte na przy¬ klad sole slabych kwasów z trwalymi zasadami, 25 estry jedno lub wielozasadowych kwasów z jedno lub wielowartosciowymi alkoholami, merkaptanami itp. Suszenie plaskiego nosnika po drugiej impreg¬ nacji odbywa sie w znany sposób w temperaturze o 10°C do 50° nizszej od temperatury prasowania. 30 Uzycie zywic o duzej plynnosci w zewnetrznej warstwie nosnika pozwala na silniejsze skondenso¬ wanie wstepne zywicy bez obawy, by przy praso¬ waniu wystapilo zle uszczelnienie powierzchni i mala przyczepnosc do podloza, dzieki czemu mozna 35 zaladowywac prase przy wyzszych temperaturach, a tym samym skrócic czas prasowania.Przyklad II: Dla tworzenia tak zwanych blon do szybkiego prasowania stosowana jest kombi¬ nacja zywic mocznikowych z zywicami melamino- wymi.Mozliwym jest równiez zastosowanie zywic mocz¬ nikowych wzmacnianych melamina.Plaski nosnik zostaje zaimpregnowany wstepnym kondensatem mocznika z dodatkiem znanego utwar¬ dzacza do klejów mocznikowych, skladajacego sie glównie z soli silnych lub wzglednie silnych kwa¬ sów z zasadami i które reagujac z formaldehydem uwalniaja kwas. Po zaimpregnowaniu nosnik zo¬ staje ~ wstepnie podsuszony i utwardzony tak, by przy drugiej impregnacji powstala jedynie cienka miedzywarstewka. Na warstwy zewnetrzne sa sto¬ sowane ponownie latwo plynne kondensaty melami¬ ny z dodatkiem lub bez dodatku slabego utwar¬ dzacza.Mozna równiez dodawac srodek modyfikujacy. Po wysuszeniu blonki i po ustaleniu odpowiedniej zawartosci lotnych skladników uzyskuje sie zaim¬ pregnowane plaskie nosniki, które moga byc wsu- 60 wane do goracej prasy i wyjmowane z niej bez studzenia. Czas prasowania zawarty jest przewaz¬ nie pomiedzy 30 sekundami a 3 minutami, a cisnie¬ nie prasowania wynosi 5 do 20 kG/cm1 a najczes¬ ciej 10 kG/cm1. 65 Przyklad III: Plaski nosnik zostaje tak jak 40 45 555 W 748 * w przykladzie 1 przesycony w pierwszej kapieli impregnacyjnej wstepnie skondensowana melami- na, do której dodano utwardzacz, a niekiedy i mo¬ dyfikator, termoplastyczny w temperaturze praso¬ wania. Utwardzaczem sa sole silnych lub wzgled¬ nie silnych kwasów z zasadami lub substancje, któ¬ re w temperaturze prasowania rozkladaja sie wy¬ dzielajac silny lub wzglednie silny kwas, a których reszta pozostala po rozkladzie zostaje wbudowana do czasteczki zywicy. Kwasy powodujace utwar¬ dzenie w temperaturze prasowania ulatniaja sie wzglednie zostaja wbudowane do czasteczek zywi¬ cy na przyklad na drodze estryfikacji. Warstwa zewnetrzna nosnika zostaje wytworzona podczas drugiej impregnacji w kapieli zawierajacej kon¬ densat wstepny melaminy o malej zawartosci for¬ maldehydu i do której nie dodaje sie w ogóle utwardzacza lub dodaje sie go w znikomych ilo¬ sciach. Dodany do kapieli, termoplastyczny w tem¬ peraturze prasowania, ale nie opózniajacy utwar¬ dzenia modyfikator pozwala, by blonka zawieraja¬ ca 3 do G*/t skladników lotnych byla wprowadzana do goracej prasy, podlegala prasowaniu przez 1 do 6 minut, a najczesciej przez 4 minuty, po czym po krótkim ochlodzeniu do temperatury 80°C do 100°C byla wyjmowana z prasy.Po 24 godzinnym przebywaniu w temperaturze 70°C w suszarce z wymuszonym ruchem powietrza uzyskuje sie wysokiej jakosci laminowane sklejki, plyty wlókniste lub wiórowe o powierzchni cal¬ kowicie szczelnej i praktycznie bez jakichkolwiek rys. PL PL