Uprawniony z patentu: Badische Anilin-& Soda-Fabrik AG., Ludwigs- hafen (Republika Federalna Niemiec) Srodek chwastobójczy Przedmiotem wynalazku jest nowy srodek chwa¬ stobójczy zawierajacy jako substancje czynna no¬ we pochodne pirydazonu o dobrej aktywnosci chwa¬ stobójczej.Znane jest stosowanie l-fenylo-4-amino-5-chlo- ropirydazonu-6 do zwalczania niepozadanych ro¬ slin. Dzialanie jego nie jest jednak zadowalajace.Stwierdzono, ze pochodne pirydazonu o wzorze 1, w którym R oznacza ewentualnie podstawiona atomem chlorowca (fluoru, chloru, bromu), grupe alkilowa (metylowa), alkoksylowa (metoksylowa, etoksylowa), chlorowcoalkilowa (trójfluorometyIo¬ wa) grupe fenylowa lub aralkilowa (benzylowa), ewentualnie, podstawiona atomem chlorowca (chlo¬ ru, bromu) lub grupa alkilowa (metylowa) grupe cykloheksylowa, Y oznacza atom wodoru, chloro¬ wiec (chlor, brom, jod, fluor), grupe alkoksylowa (metoksylowa) lub merkaptoalkilowa (tiometylowa), X oznacza grupe o wzorze 2, 3, 4, 5 i 6 i w przy¬ padku, gdy Y oznacza atom wodoru lub R oznacza grupe alkilowa, X dodatkowo oznacza grupe ami¬ nowa lub acetyloaminowa, wykazuja dobre dzia¬ lanie chwastobójcze. Ta wysoka aktywnosc chwa¬ stobójcza uwidacznia sie zwlaszcza w stosunku do niepozadanych gatunków traw.Nowe pirydazony wytwarza sie w prosty spo¬ sób za pomoca reakcji 4-izocyjanianopirydazonów z m-acyloaminofenolami lub hydroksyloaminami lub 4-aminopirydazonów z izocyjanianem chlorosul- fonylowym lub chlorkiem kwasu cyklopropano- 10 15 20 25 30 karboksylowego lub 4,5-dwuchlorowcopirydazonów z amoniakiem lub 4-amino-5-chloropirydazonów z wodorem.Inny sposób wytwarzania polega na reakcji 4- -izocyjanianopirydazonu, na przyklad l-fenylo-4- -izocyjaniano-5-chloro-pirydazonu-6 z m-acyloami- nofenolem, na przyklad z m-acetyloaminofenolem.W reakcji obu wymienionych zwiazków otrzymuje sie, przytoczona w nizej podanej tabeli pochodna pirydazonu o temperaturze topnienia 145°C — 149°C.Substancje czynne mozna równiez wytwarzac za pomoca reakcji 4-izocyjanianopirydazonu, na przy¬ klad l-fenylo-4-izocyjaniano-5-chloropirydazonu-6 z m-karbonylooksy-fenolem, na przyklad z m-kar- boetoksy-aminofenolem. W reakcji obu wymienio¬ nych zwiazków otrzymuje sie wymieniona w nizej podanej tabeli pochodna pirydazonu o temperatu¬ rze topnienia 138°C do 142°C.Bardziej szczególowy sposób wytwarzania 1-cyk- loheksylo-4-aminopirydazonu-6 polega na tym, ze 100 czesci l-cykloheksylo-4-amino-5-chloropiryda- zonu-6 (DAS 1 105 232) zawiesza sie w 1.000 czes¬ ciach metanolu i zadaje 100 czesciami 25% wodne¬ go roztworu amoniaku. Po dodaniu 200 czesci nik¬ lu Raneya poddaje sie mieszanine uwodornieniu w autoklawie z mieszadlem w temperaturze 130°C i pod cisnieniem 200 atm. Po 6 godzinach rozpreza sie autoklaw, odsacza nikiel i odparowuje prze¬ sacz. Otrzymuje sie 80 czesci (=94,4% wydajnosci 79 28479 284 3 teoretycznej) l-cykloheksylo-4-amino-pirydazonu-6 o temperaturze topnienia 195°C — 197°C po prze- krystalizowaniu z acetonitrylu. Z posród zwiaz¬ ków wedlug wynalazku jako przyklady podano po¬ nizej nastepujace: R wzór 7 » tt i »" wzór 11 wzór 12 wzór 7 wzór 7 X wzór 8 wzór 9 wzór 10 wzór 2 -NH. CO.NH.SO2CI -NH2 -NH2 wzór 13 wzór 9 Y — Br — Br — Cl — Br — Cl — Br H — Br — Cl Tern. top. 152°C — 153°C 186°C — 188°C 138°C — 142°C 159°C — 161°C od 110°C z rozkladem 217°C do 219°C 195°C do 197°C 131°C do 136°C 145°C do 149°C 10 15 Srodki wedlug wynalazku mozna stosowac w postaci roztworów, emulsji, zawiesin lub do roz¬ pylania. Postacie uzytkowe zaleza od celu stoso¬ wania. W kazdym jednak przypadku musza one zapewniac dobre rozdrobnienie substancji czyn¬ nej.W celu wytworzenia roztworów, nadajacych sie do bezposredniego rozpylania w rachube wchodzi roztwór wodny. Mozna jednak jako plyny do roz¬ pylania stosowac równiez weglowodory o tem¬ peraturze wrzenia powyzej 150°C, na przyklad tetrahydronaftalen lub alkilowane naftaleny lub ciecze organiczne o temperaturach wrzenia po- 20 25 30 równiez sporzadzac z substancji czynnej, srod¬ ków emulgujacych lub dyspergujacych i ewen¬ tualnie rozpuszczalników koncentraty, nadajace sie do rozcienczenia woda.Srodki do rozpylania wytwarza sie przez zmie¬ szanie lub wspólny przemial substancji czynnej ze. stalym nosnikiem, na przyklad ziemia okrzem¬ kowa, talkiem glinka lub nawozem sztucznym.Przyklad I. Naczynia do doswiadczen na¬ pelniono gliniasta ziemia piaszczysta i zasiano na¬ siona: pszenicy zwyczajnej (Ttriticum vulgare), kukurydzy zwyczajnej (Zea mays), buraka (Beta vulgaris), gorczycy polnej (Sinapis arvensis), gwiazdnicy pospolitej (Stellaria media), pokrzywy zegawki (Utrica urens), wiechliny rocznej (Poa annua), wyczynca polnego (Alopecurus myosu roi- des), chwastnicy jednostronnej (Echinochloa crus- -galli) i nastepnie potraktowano ziemie 2 kg/ha substancji czynnych N-(l-fenylo-5-bromo-piryda- zon-6-ylo-4-N'-hydroksy)- N'-cykloheksylomocznika (I), l-fenylo-4- ((3-karboksymetoksy-propicnylo)- -amino-5-bromo-pirydazonu-6 (II), l-benzylo-4,-a- mino-5-bromo-pirydazonu-6 (III), l-fenylo-4-cyk- lopropionyloamino-5-bromo-pirydazonu-6 (IV) i dla porównania l-fenylo-4-amino-5-chloro, piry- dazonu-6 (V), zdyspergowanych w kazdym przy¬ padku w 500 litrach wody na hektar.Po 4 do 5 tygodniach stwierdzono, ze substancje czynne I, II, III, IV wykazaly silniejsze dzialanie chwastobójcze niz substancja czynna V. Wyniki doswiadczen podano w nastepujacej tabeli: pszenica kukurydza buraki gorczyca polna gwiazdnica pospolita pokrzywa zegawka wiechlina roczna wyczyniec polny Chwastnica jedno¬ stronna 0 = bez dzialania 100 = dzialanie calko¬ wite Tabela substancja czynna I 10 0 0 90—100 90—100 90—100 90—100 80 80 II 10 0 0 90—100 90—100 90—100 80 70—80 70—80 L III 0—10 0 0—10 90—100 90—100 90 80 70 70 IV 10 0—10 0 90—100 90—100 90—100 90 80 80 V 20 10 0 90 80—90 90 70—80 50—60 30^0 wyzej 150°C i posiadajace jedna lub wiecej grup fukcyjnych, na przyklad grupe ketonowa, etero¬ wa, estrowa lub amidowa, przy czym grupa ta moze jako podstawnik znajdowac sie w lancuchu weglowodorowym lub stanowic czesc pierscienia heterocyklicznego.Wodne postacie uzytkowe mozna sporzadzac z koncentratów emulsji, past lub zwilzanych prosz¬ ków (proszki do spryskiwania) przez dodatek wo¬ dy. Celem wytworzenia emulsji mozna substancje jako takie lub rozpuszczone w rozpuszczalniku homogenizowac w wodzie lub rozpuszczalnikach organicznych za pomoca srodków powierzchniowo- -czynnych lub dyspergujacych, na przyklad pro¬ duktów addycyjnych tlenku polietylenu. Mozna 55 60 65 Przyklad II. Rosliny: pszenica zwyczajna (Triticum vulgare), kukurydza zwyczajna (Zea mays), burak (Beta vulgaris), gorczyca polna (Si¬ napis arvensis), gwiazdnica pospolita (Stellaria me¬ dia), pokrzywa zegawka (Urtica urens), wiechlina roczna (Poa annua), wyczyniec polny (Alopecurus myosuriodes), chwastnica jednostronna (Echinochloa crus-galli), traktowano, po osiagnieciu wzrostu 3 do 15 cm po 2 kg/ha substancji czynnych: N-(l- -fenylo-5-bromopirydazon-6-ylo-4-N'-hydroksy)-N'- -cykloheksylomocznikiem (I), l-fenylo-4-(-karbok- symetoksypropionylo) -amino-5-bromo-pirydazo- nem-6 (II), l-benzylo-4-amino-5-bromo-pirydazo- nem-6 (III), l-fenylo-4-cyklopropionyloamino-5- -bromo-pirydazonem-6 (IV), estrem m-acetyloami-70 284 no-fenylowym kwasu N-(l-fenylo-5-bromo-piryda- zon-6)-ylo-4-karbaminowego (V), l-cykloheksylo-4- -amino-pirydazonem-6 (VI), N-4-(l-fenylo-5-chlo- ro-pirydazon-6-ylo- N'-chlorosulfonylo-mocznikiem (VII) i dla porównania l-fenylo-4-amino-5-chloro- -pirydazonem-6 (VIII), w kazdym przypadku zdys- pergowanych w 500 litrach wody na hektar.Po 3 do 4 tygodniach stwierdzono, ze zwiazki I, II, III, IV, V, VI, VII wykazuja silniejsze dziala¬ nie chwastobójcze od substancji czynnej VIII. wyczyniec polny 65 ehwastnica jednostronna 55 0 = brak dzialania 10 = dzialanie zupelne 65 60 60 55 10 Przyklad IV. Miesza sie 50 czesci wagowych zwiazku I z przykladu I z 50 czesciami wagowymi N-metylo-a-pirolidonu i otrzymuje mieszanke, nadajaca sie do stosowania w postaci drobnych kropli.Substancja czynna II III IV VI VII vm pszenica kukurydza buraki gorczyca polna gwiazdnica pospolita pokrzywa zegawka wiechlina roczna wyczyniec polny ehwastnica jednostronna 10 0 10 90 90 90 80 80 70—80 20 0- 0 90 90 90 70 70 70 20 0—10 0 90 90 90 70 70 70 10 0—10 10 90—100 90—100 90—100 80—90 80 100 10- 0 0 90 90 -20 90—100 70—80 70 70 10—20 10 0 90—100 90—100 90—100 90—100 70—80 80 10 0—10 10—20 90 90 90 70—80 70 70—80 10—20 10 10—20 90 80 90 70—80 70 60—70 20 10 0 80t 'l 70—80 80—90 60—70 60 40 0 = brak dzialania 100 = dzialanie calkowite Równie czynne biologicznie jak zwiazki omówione w przykladach I i II poza l-fenylo-4-amino-5- -chloropirydazonem-6 sa nastepujace substancje: ester m-acetyloamino-fenylowy kwasu N-(l-feny- lo-5-chloropirydazon-6)-ylo-4-karbaminowego ester (m-karboetoksyamino-fenylowy) kwasu N-(l-feny- lo-5-chloropirydazon-6)-ylo-4-karbaminowego ester (m-karbometoksyamino-fenylowy) kwasu N-(l-fe- nylo-5-bromopirydazon-6)-ylo-4-karbaminowego.Przyklad III. Rosliny: pszenica zwyczajna (Triticum vulgare), kukurydza zwyczajna (Zea mays), burak (Beta vulgaris), gorczyca polna (Sina- pis arvensis), gwiazdnica pospolita (Stellaria me¬ dia), pokrzywa zegawka (Urtica urens), wiechlina roczna (Poa annua), wyczyniec polny (Alopecurus myo suroides) i chwastnica jednostronna (Echino- chloa crusgalli) traktowano przy wysokosci wzro¬ stu 3 — 14 cm po 2 kg/ha substancji czynnych: estrem m-acetyloamino-fenylowym kwasu N-(l-fe- nylo-5-chloro-pirydazon-6)-ylo-4-karbaminowego (A), estrem (m-karbometoksy-amino-fenylowym kwasu N-(l-fenylo-5-bromo-pirydazon-6)-nylo-4- karbaminowego (B) i estrem (m-karboetoksy-ami- no-fenylowym) kwasu N-(l-fenylo-5-chloropiryda- zon-6)-ylo-4-karbaminowego (C), zdyspergowanych w kazdym przypadku w 500 litrach wody na hek¬ tar i otrzymano w procentach nastepujace wy¬ niki: Substancja czynna pszenica zwyczajna kukurydza zwyczajna burak zwyczajny gorczyca polna gwiazdnica pospolita pokrzywa zegawka wiechlina roczna A 5 0 0 85 90 85 75 B 5 0 0 90 95 90 80 C 10 5 0 85 90 85 75 35 40 50 60 Przyklad V. 20 czesci wagowych zwiazku II z przykladu I rozpuszcza sie w mieszaninie skla¬ dajacej sie z 80 czesci wagowych ksylenu, 10 czesci wagowych zwiazku addycyjnego z 8 do 10 moli tlenku etylenu i 1 mola N-monoetanoloamidu kwa¬ su olejowego, 5 czesci wagowych soli wapniowej kwasu dodecylobenzenosulfonowego i 5 czesci wa¬ gowych zwiazku addycyjnego z 40 moli tlenku ety¬ lenu i 1 mola oleju rycynowego. Przez wylanie i dobre rozprowadzenie w roztworze do 100,000 cze¬ sci wagowych wody, otrzymuje sie Ofl&l* wago¬ wych substancji czynnej, zdyspergowanych w wo¬ dzie.Przyklad VI. 20 czesci wagowych zwiazku III z przykladu I rozpuszcza sie w mieszaninie, skladajacej sie z 40 czesci wagowych cykloheksa- nonu, 30 czesci wagowych izobutanolu, 20 czesci wa¬ gowych zwiazku addycyjnego z 7 moli tlenku ety¬ lenu i 1 mola izooktylofenolu i 10 czesci wagowych zwiazku addycyjnego z 40 moli tlenku etylenu i 1 mola oleju rycynowego. Przez wylanie i dobre rozcienczenie roztworu w 100,000 czesciach wago¬ wych wody, otrzymuje sie 0,02V» wagowych sub¬ stancji czynnej zdyspergowanych w wodzie.Przyklad VII. 20 czesci wagowych zwiazku A z przykladu III rozpuszcza sie w mieszaninie, skladajacej sie z 25 czesci wagowych cykloheksa- nolu, 65 czesci wagowych frakcji oleju mineralne¬ go o temperaturze wrzenia 210°C i 10 czesci wa¬ gowych zwiazku addycyjnego z 40 moli tlenku etylenu i 1 mola oleju rycynowego. Przez wylanie i dobre rozprowadzenie roztworu w 100,000 czesci wagowych wody otrzymuje sie 0,02V© wagowych substancji czynnej zdyspergowanych w wodzie.Przyklad VIII. 20 czesci wagowych substan¬ cji czynnej B z przykladu III poddaje sie prze¬ mialowi z 3 czesciami wagowymi soli sodowej kwa¬ su dwu-izobutylonaftaleno- a-sulfonowego, 17 cze¬ sciami wagowymi soli sodowej kwasu ligninosulfo-79284 7 8 nowego z lugów posiarczynowych i 60 czesciami wagowymi sproszkowanego zelu krzemionkowego w mlynie mlotkowym, po uprzednim dokladnym wymieszaniu. Przez dobre rozprowadzenie mie¬ szanki w 20.000 czesciach wagowych wody, otrzy¬ muje sie plyn do spryskiwania, zawierajacy 0,l*/o wagowych substancji czynnej.Przyklad IX. 3 czesci wagowe zwiazku C z przykladu III miesza sie dokladnie z 97 czesciami wagowymi drobnoziarnistego kaolinu. Otrzymuje sie w ten sposób srodek do opylania, zawierajacy 3^/p wagowe substancji czynnej.Frzyklad X. 30 czesci wagowych zwiazku I z przykladu I miesza sie dokladnie z mieszanina, skladajaca sie z 92 czesci wagowych sproszkowa¬ nego zelu krzemionkowego i 8 czesci wagowych oleju parafinowego, który rozpylono na powierzchni tego zelu krzemionkowego. Otrzymuje sie w ten sposób preparat substancji czynnej o dobrej przy¬ czepnosci. PL PL