Pierwszenstwo 02.02.1972 (P. 153227) 74839 KI. 39b«,7/06 MKP C08h 7/06 Zgloszenie ogloszono: 30.05.1973 Opis patentowy opublikowano: 18.03.1975 Twórcy wynalazku: Ryszard Kamzurski, Andrzej Mendla, Stanislaw Piniak Uprawniony z patentu tymczasowego: Instytut Przemyslu Skórzanego, Lódz (Polska) Sposób otrzymywania wlókien kolagenowych Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywa¬ nia wlókien kolagenowych o dobrych wlasnosciach technologicznych i higienicznych, nadajacych sie zwlaszcza do produkcji sztucznych skór.Dotychczas wlókna kolagenowe produkowane sa przewaznie metoda sucha, najczesciej na iglastych urzadzeniach rozwlókniajacych wg metody Kawa- mury i Okamury.Wlókna kolagenowe otrzymywane metoda mokra stosowane sa glównie na wtórne skóry podpodesz- wowe i impregowane wodnymi roztworami lateksu z pominieciem procesu suszenia.Wedlug metody Kawamury, przed rozwlóknie¬ niem dwoin chromowych nalezy poddac je opera¬ cjom wstepnym, jak rozmaczanie, zobojetnianie, na¬ tluszczanie, rozbijanie w bebnie, doprowadzanie do optymalnej wilgotnosci i zawartosci chromu. Tak przygotowane dwoiny rozwlóknia sie przy pomocy urzadzenia zaopatrzonego w walki pokryte stalo¬ wymi iglami. Otrzymuje sie dlugie wlókna kola¬ genowe w stanie suchym, zawierajace duzo nieroz- wlóknionych kawalków skór, w ilosci 5 — 20% w stosunku do ogólnej masy produktu. Istotnym czyn¬ nikiem w procesie produkcji sztucznej skóry jest stopien zanieczyszczenia runa grudkami nierozwlók- nionych skór, które maja ujemny wplyw na glad¬ kosc powierzchni wlókniny, jak i wyrobu goto¬ wego.Celem wynalazku jest otrzymanie wlókien ko- 15 25 30 lagenowych w stanie suchym, zawierajacych mo¬ zliwie mala ilosc nierozwlóknionych skór, wplywa¬ jacych ujemnie na latwosc przerobu i jakosc wlók¬ niny.Cel ten zostal osiagniety przez zastosowanie no¬ wej technologii produkcji wlókien, której istotnym elementem jest zastosowanie odwadniania sublima¬ cyjnego (liofilizacji) rozwlóknionych na mokro dwoin. Rozwlóknianiu poddaje sie odpady garbo¬ wanych dwoin bez stosowania dodatkowych opera¬ cji wstepnych. Rozwlóknianie przeprowadza sie w mlynach tarczowych typu dysmembrator, stosujac duze ilosci wody, a otrzymana mase poddaje sie holendrowaniu. Jest to technologia znana przy pro¬ dukcji wtórnej skóry. Tak otrzymane wlókna po wysuszeniu daja jednak twarda, zbita mase, nie nadajaca sie wcale do przerobu metodami wlókien¬ niczymi.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze o- trzymana wodna zawiesine wlókien tlusci sie po podgrzaniu do temperatury 40 -=- 60°C olejem tu¬ reckim w ilosci 5 do 10% w stosunku do suchej masy wlókien. Nastepnie zawiesine odsacza sie tak, aby zawartosc suchej masy wynosila od 20 do 40% i formuje sie w plyty lub tasme. Otrzymane ply¬ ty lub tasme odwadnia sie przez, liofilizacje w ty¬ powym aparacie do liofilizacji. Otrzymany mate¬ rial jest surowcem na tyle miekkim i latwo roz¬ sypujacym sie, ze poddany mechanicznemu rozbi¬ ciu w mieszalniku z rotorem turbinowym otwar- 74 83974 839 tym, w czasie 10 — 30 sek, daje produkt ^ for¬ mie sypkiego i delikatnego puchu. '¦ ' - . •,", A '• Innym sposobem otrzymywania wlókien moze byc dodatkowe prasowanie uformowanej tasmy lub plyt przed procesem odwadniania do zawartosci 40 — 70% suchej masy, co znacznie zwieksza wy¬ dajnosc procesu licfilizacj'. Jednakze w tym przy¬ padku konieczne jest nawilzenie liofilizowanych plyt lub wstegi niewielka iloscia (nie mniej, niz 50°/o) substancji organicznych, o niskim napieciu powierzchniowym, jak np. octan etylu, alkohol ety¬ lowy, alkohol metylowy, aceton itp. Operacja ta ma na celu rozluznienie struktury laminarnej wy¬ robu, powstajacej w wyniku stosowania zwiekszo¬ nego cisnienia, co ulatwia pózniejsze rozbijanie w mieszalniku. Plyty lub wstege rozbija sie w mie¬ szalniku, jak wyzej w stanie nawilzonym, a na¬ stepnie suszy dowolnym sposobem. Otrzymuje sie wlókna kolagenowe nadajace sie do przerobu spo¬ sobem wlókienniczym.Wlókna kolagenowe otrzymane wedlug wynala¬ zku sa krótsze niz otrzymane metoda suchego roz¬ wlókniania, nadaja sie jednak do przerobu metoda zgrzeblenia w mieszace z;innymi wlóknami che¬ micznymi. Zaleta wynalazku jest otrzymanie wló¬ kien zawierajacych minimalne ilosci okolo 2% nie- hierol:wlÓknróhych skór oraz grudek, które maja ujemny wplyw na przebieg procesu zgrzeblenia i iglowania oraz utrudniaja uzyskanie gladkiej po¬ wierzchni wlókniny. Pewna korzyscia jest równiez* wyeliminowanie wielu operacji wstepnych, niezbe¬ dnych w metodzie rozwlókniania na sucho. Pod wzgledem wlasnosci higienicznych wlókna te nie ustepuja wlóknom otrzymanym przez suche roz¬ wlóknianie dwoin.Przyklad I. 660 l:g odpadów dwoin bydlecych garbowania chromowego rozwlóknia sie w trzech kolejno po sobie nastepujacych dysmembratorach, o srednicach tarcz 800 mm. Rozwlóknianie prowa¬ dzi sie z uzyciem duzej ilosci wody. Otrzymana mase, o zawartosci okolo 95% wody, przepompo¬ wuje sie do holendra i holendruje przez 20 minut, przy jednoczesnym podgrzewaniu masy do tempe¬ ratury okolo 60CC. Po uzyskaniu wymaganej tem¬ peratury dozuje sie równomiernie w czasie ciagle¬ go mieszania 53 kg oleju tureckiego, co stanowi 8% w przeliczeniu na sucha mase wlókien. Czas operacji tluszczenia wynosi okolo 30 minut. Na¬ stepnie mase saczy sie na nuczach prózniowych, otrzymujac plyty o zawartosci 70% wody. Plyty te wprowadza sie do komory prózniowej aparatu liofilizacyjnego i poddaje procesowi suszenia subli¬ macyjnego, zamrazajac do temperatury —30°C. 15 20 30 45 50 Jednoczesnie obniza sie 'cisnienie.* da? 0,3- mm Hg.Pq zamrozeniu; produktu i uzyskaniu wymaganej prózni podnosi sie temperature w - komorze do +60°C i odbiera sie 1 500 kg skroplonej wody. La¬ czny czas procesu liofilizacji wynosi 24 godziny.W efekcie otrzymuje sie okolo 640 kg wlókien ko¬ lagenowych w formie plyt. Plyty te rozfwlóknia sie poprzez ich rozbicie w mieszalniku z rotorem tur¬ binowym otwartym, o szybkosci obwodowej okolo 35 m/sek, otrzymujac wlókna kolagenowe nadajace sie do przerobu sposobem wlókienniczym.Przyklad II. 1 500 kg odpadów dwoin bydle¬ cych garbowania chromowego rozwlóknia sie i ho¬ lendruje jak w przykladzie I. Do: podgrzanej za¬ wiesiny dozuje sie 150 kg oleju tureckiego (10% W przeliczeniu na sucha mase wlókien). Czas ope¬ racji tluszczenia wynosi okolo 30 miniuj Nastepnie mase saczy sie na nuczach prózniowych, otrzymu¬ jac plyty o zawartosci 70% wody. Plyty prasuje sie na prasie hydraulicznej dolnotlokowej pod cis¬ nieniem 30 kg/cm2 do zawartosci 50% wody. O- trzymane plyty liofilizuje sie jak w przykladzie I, a nastepnie nawilza alkoholem etylowym, w ilosci 1 400 kg r i rozbija na mokro w mieszalniku jak w przykladzie I. Po rozbiciu otrzymane wlókna suszy sie w suszarni prózniowej w temperaturze +60°C i pod cisnieniem 100 mm Hg, odzyskujac czesc al¬ koholu. Wlókna kolagenowe otrzymane ta metoda nadaja sie do przerobu sposobem wlókienniczym. PL PL