Szyba antenowa Przedmiotem wynalazku jest szyba antenowa polepszajaca warunki odbioru fal radiowych.W szybie antenowej wedlug wynalazku wykorzystuje sie znany fakt, ze polepszenie odbioru za pomoca anteny nie zalezy tylko od podnoszenia poziomu stosowanego sygnalu uzytecznego, ale co najmniej w tej samej mierze od obnizania poziomu szumu spowodowanego sygnalami zaklóceniowymi.W znanych szybach antenowych poziom szumu jest normalnie wyzszy njz poziom szumu anteny zewnetrznej, poniewaz przewodniki, które tworza te antene sa co najmniej czesciowo umieszczone w niewielkiej odleglosci od elementów metalowych nadwozia, na których szyba jest zamontowana i w których wszystkie rodzaje zródel tworza napiecia i prady zaklóceniowe, na przyklad w przypadku elementów elektrycznych pojazdu takich jak obwód oswietleniowy, przekazniki, przelaczniki i przez promieniowanie róznego rodzaju zródel znajdujacych sie na zewnatrz pojazdu. Energie zaklócajace wymuszone skladowymi pradów, równolegly¬ mi do obwodu szyby, które obiegaja nadwozie, lacza sie na antenie droga sprzezenia indukcyjnego, podczas gdy skladowe napiec prostopadlych do tego obwodu lacza sie droga sprzezenia pojemnosciowego. Znane sa zopisów patentowych RFN nr 1.955.004, nr 916.774, nr906.111 rozwiazania polegajace na umieszczeniu wokól anteny ekranu w postaci otwartego pierscienia eliminujacego te szkodliwe wplywy.Celem wynalazku jest polepszenie warunków odbioru szyba antenowa przez umieszczenie w strefie obsady szyby przewodnika ekranowego polaczonego jednym koncem z masa pojazdu.Istota wynalazku polega na tym, ze szyba antenowa wbudowana w pojazd mechaniczny, majaca przewody osadzone na powierzchni szyby, lub w przypadku szyby klejonej wewnatrz tej szyby, przy czym przewody te zawieraja przebiegajacy w odleglosci kilku centymetrów od krawedzi szyby przewód ramowy oraz pionowy przewód srodkowy, a jako dodatkowy do przewodów przebiegajacych w sasiedztwie oprawy szyby zawiera ona zamkniety elementarny przewód obwodowy w ksztalcie pierscienia polaczony z jednym punktem nadwozia, który to przewód jest ulozony wewnatrz lub w bezposrednim sasiedztwie materialu o wysokim wspólczynniku strat dielektrycznych, zwlaszcza w profilu gumowym ©bramujacym krawedz szyby, wzglednie w warstwie kleju, laczacej szybe z nadwoziem.2 70 997 Uzycie pierscienia ekranowego daje przeciwzaklóceniowosc szczególnie skuteczna i w wyniku tego polep- . szenie stosunku sygnal-szum. Wynik otrzymywany jest szczególnie korzystny w przypadku szyby, w której antena jest zlozona z ramienia srodkowego w ksztalcie T i z ramienia w ksztalcie ramy obwodowej.Zaklócenia sa neutralizowane przez fakt, ze powoduja one powstawanie we wnetrzu zamknietego pierscienia pradu, który szybko zanika a indukowane w pierscieniu pole elektryczne jest oslabione, mniej lub bardziej silnie przez materialy, które obejmuja brzeg szyby. Korzystne jest, gdy zamkniety pierscien jest umieszczony we wnetrzu i w poblizu materialu majacego wysoki wspólczynnik strat dielektrycznych, takiego jak na przyklad guma zwykle stosowana w postaci ksztaltki, za pomoca której mocuje sie szybe, a w przypadku klejenia szyby do nadwozia kleje, które sie uzywa posiadaja takze te wlasciwosc. Nalezy wiec tylko zapewnic, zeby przewodniki ekranowe przechodzily do jego wnetrza lub w jego bezposrednie sasiedztwo.Podlaczenie do masy ekranu w postaci zamknietego pierscienia nie wymaga szczególnych ostroznosci, jak to jest konieczne w znanym stanie techniki, mozna na przyklad polaczyc go metalowa koszulka z wspólosio¬ wym przewodem schodzacym anteny, przy czym sama koszulka jest polaczona ze skrzynka odbiornika.Bardziej korzystne jest polaczenie do punktu, w którym wystepuja napiecia zaklóceniowe, o takiej samej czestotliwosci, która wystepuje w strefie obsady szyny, ale której faza jest przeciwna, gdyz napiecia zaklócenio¬ we beda szczególnie dobrze skompensowane. Konwencjonalny detektor umozliwia znalezienie takich punktów na pojezdzie bez wiekszych trudnosci. Ponadto jest równiez mozliwe podlaczenie do innego punktu, w którym istnieja napiecia zaklóceniowe, za pomoca obwodu przesuwnika fazy, przy czym zmiana fazy nastepuje tak, aby napiecie otrzymane przeciwstawialo sie sygnalom zaklóceniowym istniejacym w poblizu szyby wówczas, gdy zródlo zaklócen jest znane, przy czym napiecie kompensujace moze byc wziete z tego samego zródla; Wedlug szczególnie korzystnej postaci wykonania, szyba zawiera wzdluz swojego brzegu tasme przewodza¬ ca umieszczona na obwodzie, polaczona w zadanym miejscu z lacznikiem. Gdy przewodniki antenowe sa utworzone z tasm nalozonych na powierzchnie, tasme obwodowa uzywa sie jako przewodnika ekranowego, który moze byc utworzony z tego samego materialu, a bedzie korzystne nalozenie go podczas tego samego etapu wytwarzania szyby. Gdy zacisk wyjsciowy anteny ma postac styku oddalonego od brzegu szyby, ulatwione jest nadanie tasmie obwodowej ksztaltu zamknietego pierscienia, a polaczenie moze byc umieszczone na tym samym styku, który laczy antene albo korzystnie na osobnym styku.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1—3 * przedstawiaja rózne postacie wykonania ekranowanej szyby antenowej ze szkla warstwowego, w przekroju poprzecznym, fig. 4—6 rózne postacie wykonania szyby antenowej zlozonej z jednej warstwy ekranowanego szkla bezpiecznego, w przekroju poprzecznym, fig. 7 szybe antenowa zmontowana w pojezdzie z kompensacja napiec powstajacych w pierscieniu ekranowanym, w widoku z boku, fig. 8 — szybe antenowa ze schematem kompensacji napiec zaklócajacych.Przednia szyba 1 pojazdu (fig. 1) jest zamocowana w nadwoziu 3 za pomoca gumowej obsady 2. Na tej powierzchni szyby, która jest zwrócona w kierunku wnetrza pojazdu jest umieszczony jeden lub kilka przewodników antenowych 4. Teprzewodniki antenowe sa utworzone korzystnie przez srodki przewodzace prad elektryczny, nalozone przez prasowanie i wypalanie na szybie. Sa one zaopatrzone w zacisk polaczeniowy 5.Zacisk 5 sluzy do polaczenia przewodem 6 anteny z odbiornikiem radiowym 7. Metalowy drut 8 z dobrego przewodnika, na przyklad miedzi jest umieszczony w gumowej obsadzie 2. Ten drut, stanowiacy ekran, moze byc polaczony z metalowa koszulka 9 przewodu wspólosiowego bezposrednio w poblizu zacisku 5 drutem przewodzacym. Tworzy on obwód polaczony z nadwoziem i przejmuje wieksza czesc pola elektromangetyczne- go powiekszajacego sie z powodu obecnosci w czesci metalowej nadwozia napiec i pradów zaklócajacych, które w przeciwnym przypadku polaczylyby sie na przewodnikach antenowych. Koszulka 9 jest przylaczona bezposrednio do skrzynki odbiornika 7.W przykladzie wykonania przedstawionym na fig. 2 warstwowa szyba 10 ma na powierzchni zwróconej do wnetrza pojazdu jeden lub kilka przewodników antenowych 4. Szyba 10 jest równiez umieszczona w nadwoziu 3 za pomoca gumowej obsady 12. Ekranowanie jest tu dokonane za pomoca tasmy przewodzacej 18 ulozonej na obwodzie szyby. Tasma 18 jest utworzona z tego samego materialu co przewodniki antenowe 4 i jest nakladana na szybe w,tym samym czasie. Tworzy ona wzdluz brzegów szyby zamkniety pierscien pokryty prawie na calej dlugosci gumowa obsada 12, przez co tasma 18 jest niewidoczna podobnie jak na fig. 1. W czesci dolnej i w srodku szyby, tasma ekranowana posiada odgalezienie w ksztalcie jezyka 19, wystajacego z gumowej obsady i zawierajacego zacisk, na którym jest umocowana koncówka 21, która moze byc taka sama jak ta, która jest umieszczona na zacisku 5 przewodników antenowych. Koncówka 21 jest polaczona z koszulka wspólosiowego przewodu 22 polaczona ze skrzynka odbiornika 7.Prady zaklóceniowe mogace ewentualnie powstac sa silnie tlumione i po podlaczeniu ekranu 8, 18, do masy praktycznie juz nie wytwarzaja efektu zaklóceniowego przyjmujac, ze obsady 2, 12, sa wykonane70 997 3 z materialu majacego wysoki wspólczynnik strat. W przypadku gdy wymaga sie jeszcze bardziej wydatnego efektu tlumienia jest mozliwe wybranie materialu specjalnego, który wstawia sie miedzy przewodnik ekranowa¬ ny i obsade szyby.Na fig. 3 przedstawiono inny przyklad wykonania wynalazku, w którym zastosowano szybe antenowa w postaci szyby warstwowej. W tym przykladzie przewodniki antenowe 24 sa metalowe i sa zanurzone w srodkowej warstwie termoplastycznej 25. Szyba jest zamocowana w nadwoziu 27 za pomoca kleju 26. Miejsce mocowania zaslania sie listwa umieszczona na zewnetrznej powierzchni szyby. W posredniej termoplastycznej warstwie 25 szyby umieszczono na jej obwodzie tasme przewodzaca 29 w postaci zamknietego pierscienia utworzonego z plaskownika o szerokosci kilku milimetrów. Tasma 29 jest polaczona za pomoca przewodnika 30 na przyklad ze skrzynka radioodbiornika.Przyklad ekranowania przedstawiony na fig. 4 odpowiada w wiekszosci przykladowi wykonania z fig. 1.Szybe 31 stanowi pojedyncza warstwa szkla hartowanego. Przewodniki antenowe 32 sa zawsze umieszczone na powierzchni wewnetrznej szyby. Sa one utworzone przez tasmy nalozone i wypalone na szybie podczas operacji hartowania iub wyginania. Koncówka 33 laczy przewodniki antenowe z odbiornikiem. Szyba jest oprawiona w gumowej obsadzie 34 zamocowanej na nadwoziu 35. Przewodnik 36 otaczajacy szybe jest umieszczony w gumowej obsadzie 34 i jest polaczony z koszulka wspólosiowym kablem.Na fig. 5 przedstawiono przyklad wykonania, w którym szybe równiez stanowi jedna warstwa szkla zamontowana w gumowej obsadzie 39 zamocowanej, w nadwoziu 40. Przewodniki antenowe 41 sa polaczone z rdzeniem wspólosiowego kabla 42. Na obwodzie szyby nalozono ekranowy pierscien 43 wykonany w ten sam sposób, jak przewodniki antenowe 41. to znaczy przez nalozenie i wypalanie materialu przewodzacego na powierzchni szyby. Ten pierscien jest z kolei polaczony z koszulka wspólosiowego kabla 42 przewodnikiem 44 i zaciskiem 45.Na fig. 6 przedstawiono przyklad wykonania w którym szybe 46 stanowi pojedyncza warstwa szkla, zawierajaca przewodnik antenowy 47 nalozony i wypalany na jej powierzchni, ale w której pierscien ekranowany 48 jest niezalezny od szyby. Ten przewodnik antenowy 48 jest umieszczony w materiale 49, sluzacym do przyklejania szyby do nadwozia 50. Laczenie przewodników antenowych i przewodników ekranowanych jest wykonane jak w przykladzie poprzednim.Oczywiscie jest mozliwe podanie innych przykladów wykonania zgodnych z istota wynalazku wyzej opisana, zmieniajac lub wykonujac kombinacje przykladów opisanych. Mozna polepszyc na przyklad przeciwza- klóceniowosc laczac pierscien ekranowany w punkcie, gdzie pojawiaja sie napiecia o tej samej czestotliwosci jak napiecia'zaklóceniowe istniejace w sasiedztwie obsady szyby, ale której fazy sa przesuniete. Wówczas, gdy zródlo zaklóceniowe, jest znane mozna podniesc napiecie kompensujace na samym zródle lub w jego bezposrednim sasiedztwie.Na fig. 7 przedstawiono przyklad kompensacji napiec zaklócajacych.Pierscien ekranowany 61 szyby 60 jest polaczony przewodnikiem 62 w punkcie 63 z korpusem silnika 64.Punkt 63 zostal wykryty na podstawie pomiarów dokonanych za pomoca znanego urzadzenia pomiarowego. Jesli napiecia w tym punkcie posiadaja czestotliwosc i poziom odpowiadajacy czestotliwosci i poziomowi napiec zaklócajacych istniejacych w sasiedztwie obsady szyby i maja przeciwna faze, polaczenie nie wymaga elektrycz¬ nego obwodu uzupelniajacego, zmieniajacego czestotliwosc, poziom napiecia i jego faze.Rzadki jest jednak przypadek, aby konieczne warunki dobrej kompensacji byly w ten sposób wypelnione.Wystarczy wówczas znalezc punkt, w którym napiecia zaklóceniowe posiadaja te same czestotliwosci co czestotliwosci istniejace w sasiedztwie obsady szyby. Jak przedstawiono schematycznie na fig. 8 wstawienie uzupelniajacego obwodu elektrycznego 66 pozwala wówczas otrzymac warunki idealne, a mianowicie zadawala¬ jacy poziom napiecia i przeciwna faze. Ten obwód elektryczny moze zawierac elementy elektroniczne aktywne polaczone z elementami biernymi i umozliwia zarazem podzielenie napiecia i poprawienie fazy. Poniewaz obwody, które powoduja przesuniecie fazy stalej na znacznej szerokosci pasma sa kosztowne, jest mozliwe z wynikiem zadawalajacym ograniczenie korekcji do glównego pasma czestotliwosci zaklóconej za pomoca elektrycznego obwodu 66 zawierajacego zwykle cewke, kondensator lub omowy dzielnik napiecia, dzialajacy jako element sprzegajacy. PL PL