PL 70 971 Y1 2 Opis wzoru Przedmiotem wzoru uzytkowego jest samoobslugowe urzadzenie do zakupu palnego gazu plyn- nego w butlach o pojemnosci do 11 kg. Gaz palny w stanie skroplonym: LPG, propan i butan, magazynowany w przenosnych butlach cisnieniowych o pojemnosci do 11 kg masy gazu staje sie coraz bardziej popularnym zródlem energii na swiecie. Wykorzystywany jest zwlaszcza w gospodarstwie domowym na terenach bez infrastruktury sieci gazowej, w turystyce kempingowej, przewoznych punktach gastronomicznych, przez dzialkowi- czów, ale równiez w uslugach o charakterze technicznym i przemysle – przykladowo do napedu wózków widlowych. Na tle dostaw gazu w butlach przez wyspecjalizowane firmy – korzystna cenowo alterna- tywa, wygodna i dostepna w kazdej chwili, z platnoscia gotówka lub karta bankomatowa oraz z gwaran- cja jakosci gazu i bezpieczenstwa z pewnego zródla – staja sie samoobslugowe urzadzenia do zakupu plynnego gazu palnego w butlach przenosnych o pojemnosci do 11 kg masy gazu. Z uwagi na niebez- pieczenstwo zagrozenia wybuchem przepisy prawne okreslaja scisle warunki techniczne dla urzadzen i magazynowania gazów palnych. Przy usytuowaniu ich w wolnej przestrzeni musza byc spelnione mie- dzy innymi warunki dotyczace: instalacji elektrycznej urzadzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym, minimalnych odleglosci skladowania butli od sasiadujacych obiektów uzytecznosci publicznej i od za- budowy mieszkalnej, od zaglebien terenu, sieci elektroenergetycznej i szyn trakcji tramwajowej, ograni- czenia lacznej masy magazynowanego gazu w butlach o pojemnosci do 11 kg i skladowanych w mniej niz trzech warstwach przewiewnych kontenerów – do 440 kg, oraz oczywistego zakazu uzywania otwar- tego ognia i narzedzi iskrzacych oraz warunków ograniczajacych dostepnosc do butli osób trzecich. W znanych urzadzeniach do samoobslugowego zakupu gazu w butlach, oprogramowanie ukladu sterowania umozliwia opcjonalny wybór przez Klienta zalogowanego jako uzytkownik w bazie systemu, jednej z nastepujacych funkcji: zakup okreslonego typu butli napelnionej gazem, wymiana butli pustej na butle pelna tego samego typu, zwrot butli z uruchomieniem procedury zwrotu kaucji oraz ewentualnie sprzedaz reduktora. Podstawowa, najczesciej realizowana funkcja tych urzadzen jest wymiana butli, przy której dla uruchomienia wspomaganego technika cyfrowa oprogramowania niezbednym jest na wstepie ustalenie typu przyniesionej przez Klienta do wymiany butli pustej. Weryfikacja typu uwzgled- niac musi róznorodnosc wystepowania na rynku butli wykonywanych przez róznych producentów, z róz- nych materialów: stali, aluminium, kompozytu, o róznym uksztaltowaniu. Typ butli w ujednoliconych sys- temach sprzedazy moze byc okreslany przy pomocy trwale zamocowanych na butli transponderów RFID lub kodów kreskowych. Oznaczenia te nie sa stosowane przez wszystkich producentów, a przy- pisana producentom kolorystyka butli jest wyróznikiem nieprecyzyjnym. Ciezar butli pustej przyniesionej przez Klienta do wymiany na pelna lub do zwrotu równiez nie jest w pelni miarodajnym z uwagi na nieokreslona ilosc pozostalej w butli ilosci gazu. Znane z opisu patentowego EP 2720580 urzadzenie do samoobslugowego zakupu gazu za- wiera zabudowane na otwartej przestrzeni: jednostke sterujaca i szafe magazynowa. W górna strefe jednostki sterujacej wbudowany jest panel dostepu z pulpitem uzytkownika, umozliwiajacy komunika- cje i realizacje platnosci. Panel polaczony jest z elektronicznym ukladem sterowania programowego urzadzenia i przez siec Internetu z serwerem centralnym. Ponizej pulpitu uzytkownika w dolnej strefie jednostki znajduje sie stanowisko weryfikacyjne butli z dnem stanowiacym szalke wagi tensometrycz- nej. W pionowej sciance bocznej stanowiska zabudowane sa dodatkowe czujniki weryfikujace: typ butli ferromagnetycznej na drodze pomiaru elektrycznego. Czujniki wbudowane sa w uklad dwóch koncen- trycznych cewek o poziomej osi i srednicach w zakresie 30 cm, z których cewka wewnetrzna emituje pole magnetyczne obejmujace butle, a cewka zewnetrzna jest odbiornikiem odbitego od butli pola ma- gnetycznego. Parametrami pomiaru sa: amplituda pradu indukowanego w cewce zewnetrznej i prze- suniecie fazowe miedzy pradami w wewnetrznej i zewnetrznej cewce. Dodatkowo do weryfikacji typu butli wykorzystywane sa optoelektroniczne czujniki koloru butli, korzystnie usytuowane w dwóch pio- nowo rozstawionych punktach. Parametry te porównywane sa elektronicznie z uzyskanymi wynikami pomiarów na takim samym stanowisku dla róznych typów butli wzorcowych, co w efekcie pozwala na ustalenie typu tozsamego i zgodnego z typem zadeklarowanym przez Klienta po zalogowaniu sie do systemu. Szafa magazynowa zawiera skrytki zabudowane w dwóch warstwach, sciane tylna ma azu- rowa, a elektromagnetyczne zamki skrytek sterowane sa z jednostki sterujacej. Urzadzenie zasilane jest energia elektryczna ze wspomaganiem ladowania akumulatora z paneli slonecznych, które osa- dzone sa na jednostce sterujacej i szafie magazynowej. W przedstawionym rozwiazaniu z grupy urza- PL 70 971 Y1 3 dzen o uproszczonej konstrukcji, z szafa magazynowa zabudowana w odleglosci od jednostki steruja- cej, wymagane jest przeniesienie przez Klienta butli ze stanowiska weryfikacji do wskazanej na wy- swietlaczu skrytki szafy magazynowej, otwartej sygnalem z ukladu sterowania po pozytywnym wyniku weryfikacji. Znane sa równiez skomplikowane urzadzenia o konstrukcji zespolonych ze soba jednostki sterujacej z szafa magazynowa oraz z wewnetrznym mechanizmem transportowym butli. Przykladowo w urzadzeniach wedlug opisów wynalazków EP1494180, WO2010130913, EP1054363 i FR2823894 czynnosci przemieszczania wykonywane sa automatycznie wewnatrz wspólnego korpusu – co zapew- nia 100% tozsamosci butli zweryfikowanej z magazynowana. Zadaniem wzoru uzytkowego jest opracowanie urzadzenia, w którym weryfikacja prowadzona bedzie w oparciu o dodatkowy parametr, niezalezny od znanych identyfikujacych wage tara i netto, kolor lub odczyt oznaczników elektronicznych – i który wyróznialby typ butli dajac wyzszy poziom dokladnosci. Rozwiazanie wedlug niniejszego wzoru uzytkowego, podobnie jak w znanych urzadzeniach, zlo- zone jest z zabudowanych na otwartej przestrzeni jednostki sterujacej i szafy magazynowej. Jednostka sterujaca zawiera panel dostepu z pulpitem uzytkownika wbudowany w górna czesc korpusu, majacy elementy do komunikacji i realizacji platnosci, polaczony z elektronicznym ukladem sterowania progra- mowego oraz przez siec Internetu z serwerem centralnym. Ponizej pulpitu uzytkownika ma stanowisko weryfikacyjne z dnem stanowiacym szalke wagi tensometrycznej, a w sciance dodatkowe czujniki do ustalania typu butli zwracanej przez Klienta. Szafa magazynowa z tylna sciana azurowa zawiera skrytki magazynowe usytuowane w dwóch warstwach i które maja zamki elektromagnetyczne sterowane sy- gnalami z ukladu sterowania. Istota wzoru uzytkowego polega na tym, ze stanowisko weryfikacyjne ma postac zamykanej skrytki weryfikacyjnej, w której do dna stanowiacego szalke wagi tensometrycz- nej zamocowany jest element centrujacy o uksztaltowaniu pryzmy ustalajacej polozenie butli pustej, a w sciance sufitowej zabudowana jest kamera cyfrowa i zródlo swiatla, które osiami optycznymi usy- tuowane sa w pionowej plaszczyznie wyznaczonej przez os symetrii elementu centrujacego oraz skie- rowane w strefe zaworu butli. W korzystnej postaci wzoru wszystkie skrytki magazynowe maja dna stanowiace szalki wag ten- sometrycznych. Celowym jest wykonanie wzoru z szafa magazynowa, która w dwóch warstwach ma co najwyzej 40 skrytek magazynowych oraz by byla ona zlozona z kilku segmentów magazynowych, w kazdym po nie wiecej niz 12 skrytek. Ramy tych segmentów przytwierdzone sa do stelazy z regulowanymi nózkami. Wzbogacona funkcjonalnosc ma postac szafy magazynowej, w której przestrzen skrytki usytuo- wanej w warstwie górnej i najblizej jednostki sterujacej zabudowana jest kilkoma poziomymi skrytkami szufladowymi – co dodatkowo umozliwia sprzedaz reduktorów cisnienia gazu. Korpusy jednostki sterujacej i szafy magazynowej polaczone sa sztywno w odstepie profilami dystansowymi, z których co najmniej jeden ma przekrój poprzeczny o sciance obwodowo zamknietej i wewnatrz którego prowadzone sa przewody zasilajace i sterujace. Rozwiazanie wedlug wzoru uzytkowego umozliwia przeprowadzenie weryfikacji typu butli nieza- leznie od materialu z jakiego jest wykonana, a dokonana technika cyfrowa analiza chmury charaktery- stycznych punktów obrazu zdjecia precyzyjnie identyfikuje typ butli, zarówno pod wzgledem geometrii i koloru. Urzadzenie wedlug wzoru uzytkowego przyblizone jest opisem rozwiazania pokazanego na ry- sunku. Poszczególne figury rysunku przedstawiaja: Fig. 1 – widok z przodu urzadzenia, Fig. 2 – przekrój pionowy przez jednostke sterujaca wedlug linii D-D z Fig. 1, Fig. 3 – widok z przodu jednostki sterujacej, Fig. 4 – dno-szalka wagi tensometrycznej w ujeciu perspektywicznym, Fig. 5 – widok z góry na dno- -szalke, Fig. 6 – przekrój pionowy przez prawa kolumne szafy magazynowej ze skrytkami reduktorów, sasiadujacej z jednostka sterujaca, wedlug linii E-E z Fig. 1, Fig. 7 – widok z przodu tego fragmentu szafy, a na Fig. 8 – widok na sciane tylna szafy magazynowej w ujeciu perspektywicznym. Urzadzenie sklada sie z jednostki sterujacej A i szafy magazynowej B, sztywno polaczonych ze soba w odstepie profilami dystansowymi 8. Na górze jednostki sterujacej A zamocowany jest wyswie- tlacz glówny LED 1, a ponizej na polówce górnej znajduje sie panel dostepu 2 polaczony przez siec Internetu z serwerem centralnym i z elektronicznym ukladem sterowania programowego w urzadzeniu. Panel dostepu 2 ma pulpit uzytkownika, w którym zabudowane sa PinPad 2.1, zblizeniowy terminal platniczy 2.2, szczelina kart czipowych 2.3, ekran drukarki fiskalnej 2.4 i drukarka fiskalna 2.5. W dolnej polówce znajduje sie skrytka weryfikacyjna 3 z drzwiczkami 3.3 blokowanymi zamkiem elektromagne- tycznym 3.4. Sygnal statutu polozenia drzwiczek 3.3 przekazywany jest do ukladu sterowania. Dno skrytki weryfikacyjnej 3 stanowi szalka wagi tensometrycznej 3.1, na której zamocowany jest element PL 70 971 Y1 4 centrujacy 3.2 w postaci pólobejmy uksztaltowanej z plaskownika w pryzme z ramionami bocznymi – co pokazuje Fig. 4 i Fig. 5. Po dosunieciu do elementu centrujacego 3.2 cylindrycznej butli 6.1 usytuowana jest ona w wymaganym polozeniu x-y na dnie skrytki weryfikacyjnej 3. W scianke sufitowa skrytki wery- fikacyjnej 3 wbudowane jest zródlo swiatla 3.6 i szerokokatna kamera cyfrowa 3.5, z osia optyczna obiektywu polozona w pionowej plaszczyznie wyznaczonej przez os symetrii elementu centrujacego 3.2 oraz skierowana w strefe zaworu butli pustej 6.1. Szafa magazynowa B – w zaleznosci od wystepujacego w miejscu zabudowy urzadzenia popytu na gaz palny w butlach 11 kg – moze miec wykonania o róznej ilosci skrytek wydzielonych w dwóch poziomych warstwach. Najmniejsza szafa magazynowa B, sasiadujaca z jednostka sterujaca A i na- zwana segmentem magazynowym B1, ma szesc skrytek, z których piec jest skrytkami magazyno- wymi 6, a w przestrzeni jednej skrytki, polozonej w warstwie górnej po stronie jednostki sterujacej A zabudowane ma poziome, szufladowe skrytki na reduktory 7. Pojemnosc calkowita szafy magazyno- wej B moze byc powiekszona przez dolaczenie do segmentu B1 jednego albo dwóch segmentów B2, kazdy o pojemnosci dwunastu skrytek magazynowych 6. Górna warstwa skrytek magazynowych 6 przeznaczona jest na butle pelne 6.2, a w warstwie dolnej deponowane sa butle puste 6.1. We wszyst- kich skrytkach magazynowych 6 ich dna stanowia szalki wag tensometrycznych 3.1. Okresowo doko- nywana jest ich kalibracja przy uzyciu ciezarka referencyjnego. Przepisy ograniczaja calkowita ilosc zgromadzonego w butlach 11 kg gazu do 440 kg – co praktycznie nie ogranicza urzadzenia z szafa magazynowa B zlozona z segmentu B1 i nawet dwóch segmentów B2, które lacznie zawieraja w war- stwie górnych skrytek magazynowych 6 – 275 kg gazu w butlach pelnych 6.2. Skrytki magazynowe 6 warstwy górnej na butle pelne 6.2 maja powierzchnie drzwiczek 3.3 w kolorze bialym w odróznieniu od niebieskich w warstwie dolnej, przeznaczonej dla deponowanych butli pustych 6.1. Kazdy segment magazynowy B1, B2 ma tylna sciane 4 azurowo przewiewna oraz posadowiony jest na stelazu 5 z re- gulowanymi nózkami. Urzadzenie wyposazone jest ponadto w nieuwidocznione na rysunku rozwiazania alarmowe i mo- nitoring wizyjny, a rozwiazania konstrukcyjne sa wytrzymalosciowo wzmocnione, odporne na prymi- tywne dzialania prób wywazenia i uwolnienia blokady zamka drzwiczek w skrytkach. Wykaz oznaczen na rysunku A. Jednostka sterujaca 1. Wyswietlacz glówny LED 2. Panel dostepu z pulpitem uzytkownika 2.1. PinPad 2.2. Zblizeniowy terminal platniczy 2.3. Szczelina kart czipowych 2.4. Ekran drukarki fiskalnej 2.5. Drukarka fiskalna 3. Skrytka weryfikacyjna 3.1. Dno-szalka wagi tensometrycznej 3.2. Element centrujacy 3.3. Drzwiczki 3.4. Zamek elektromagnetyczny 3.5. Kamera cyfrowa 3.6. Zródlo swiatla B. Szafa magazynowa B1, B2. Segmenty magazynowe 4. Tylna sciana azurowa 5. Stelaz z regulowanymi nózkami 6. Skrytka magazynowa 6.1. butla pusta 6.2. butla pelna 7. Skrytka na reduktor 8. Profile dystansowe PL 70 971 Y1 5 PL PL