Uprawniony z patentu: Chemische Fabrik Kalk GmbH, Kolonia (Nie¬ miecka Republika Federalna) Sposób wiazania pylów wystepujacych w kopalniach Przedmiotem wynalazku jest sposób wiazania pylów wystepujacych w kopalniach.Pyl powstajacy w ruchu kopaln tworzy, jak wia¬ domo, powazne zagrozenie zarówno bezpieczen¬ stwa ruchu w kopalni, jak i zdrowia pracowników zatrudnionych pod ziemia. Odnosne przepisy wladz górniczych powoduja, ze przedsiebiorstwa górnicze podejmuja liczne srodki zabezpieczajace. Szczegól¬ nie skuteczne okazalo sie powlekanie drewnianej obudowy wyrobiska warstwa hygroskopijnych soli, do których przyczepiaja sie czastki pylu unoszone w pradzie powietrza, dzieki czemu zostaja one unieszkodliwione. Nalozona warstwa soli chroni równoczesnie w znacznej mierze drewniana obu¬ dowe przed pozarem i gniciem.Znany jest sposób wiazania pylu w kopalniach wegla, wedlug którego naklada sie tego rodzaju sole hygroskopiijne, z dodatkiem lub bez dodatku srodków zwilzajacych na powierzchnie obudowy chodników, w stanie suchym drobno-sproszkowa- nym. Wchlaniajac stopniowo wilgoc z powietrza kopalnianego czastki soli rozplywaja sie, wskutek czego powstaje wymieniona wyzej warstwa wia¬ zaca pyl. Jakkolwiek sposób ten posiada, w po¬ równaniu z dawniejszymi sposobami, które prze¬ widywaly nakladanie warstwy do wiazania pylu w postaci past lub roztworów, te zalete, ze nie za¬ chodzi potrzeba transportowania znacznych ilosci wody, potrzebnej do sporzadzania past lub roz¬ tworów, to jednak ten sposób stosowania soli wy- 2 kazuje inna ceche ujemna. Podczas nakladania substancji hygroskopijnych w postaci sproszkowa¬ nej, nastepuje porywanie przez prad powietrza naj¬ drobniejszych czastek tej substancji, które moga 5 byc dokuczliwe? dla górników znajdujacych sie w tym pradzie powietrza, lub moga one utrudniac im prace: Z .tego wzgledu wladze górnicze uznaly za ko¬ nieczne wysuniecie zajdania, aby nakladanie tego io rodzaju sproszkowanych srodków do wiazania py¬ lu odbywalo sie w czasie slabo obsadzonych lub tez nieobsadzonych zmian pracy. Próbowano wiec wylapywac wzglednie stracac pyl soli unoszony w pradzie powietrza, aby umozliwic nakladanie 15 warstwy soli o kazdej porze, niezaleznie od prze¬ biegu pracy w czasie zmian. Tak wiec próbowano przy pomocy mat filtracyjnych uszczelniac chod¬ nik w przekroju poprzecznym. Jezeli nawet pomi¬ niety zostanie zwiazanym z tym naklad pracy, to 20 jednak nie mozna w ten sposób uzyskac niezawod¬ nej oslony na przykftajd w chodnikach, które sa wyposazone w przenosniki tasmowe dla odtrans- portowywania wegla.Próbowano poza tym stracac pyl soloy, unoszacy 25 sie w powietrzu kopalnianym, na odcinku chodni¬ ka, w którym tworzono mgle wodna. Jednakze i ten sposób wymaga dodatkowego nakladu pracy, a znaczne ilosci wody, które dostaja sie do spodku wyrobiska i do pradu powietrza, wywoluja czesto 30 niepozadane zjawiska uboczne. Stracona ilosc srod- 7013270132 ka do wiazania pylu zostaje w obydwóch wypad¬ kach wylaczona z wykonywania wlasciwego za¬ dania.Starano sie wobec tego znalezc sposób, którego stosowanie eliminuje bez wiekszego nakladu pra¬ cy, pojawienie sie w pradzie powietrza, odplywa¬ jacym od strefy wiazania pylu, najdrobniejszych czastek, które moga unosic sie w powietrzu.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze przed nakladaniem soli hyigroskopijnych dodaje sie do 'nich drobno rozpylona wode w ilosci 1 do 20 procent wagowo, a zwlaszcza 6 procent wago- wo^w^^sjt^unku do ilosci soli hygroskopijnej, przy cz^ni lló£$ : *splr hygroskopijnej zawartej w goto¬ wym produkcie wiina wynosic 74 do 90 procent pagowo, a najkorzystniej 60 do 85 procent wago- ^o.^J&S&S^^i^-tMsi^e sie czystej soli hygroskopij- &ej*~4ak ^£af!33t^zZ!P^d chlorek wapniowy, chlorek magnezowy lub ich mieszaniny, lecz sitosuje sie sole zmieszane z substancjami obojetnymi takimi, jak pyl kamienny, suszona lub mielona glina wzglednie mineraly ilaste, naturalny lub syntetycz¬ ny siarczan wapniowy albo weglan wapniowy, po¬ piól kotlowy, pyily przemyslowe o niskiej zawar¬ tosci Si02, wówczas ilosc wody uzytej do zraszania zalezy od tego, ile wody moze wchlonac mieszani¬ na. Nie powinno przy tym wystepowac zbrylanie sie mieszaniny.W mieszaninach soli hygroskopijnych z substan¬ cjami obojetnymi mozna wprowadzac do mieszani¬ ny potrzebna wode równoczesnie z substancja obo¬ jetna. Korzystne jest stosowanie takich substancji obojetnych, jak na przyklad gips odpadowy pow¬ stajacy przy produkcji kwasu fosforowego, które zostaja wprowadzone do mieszaniny w stanie wil¬ gotnym po procesie filtracji. W tym przypadku po¬ winny substancje obojetne posiadac taka zawar¬ tosc wody, aby spelniony by! warunek wyzej po¬ dany.Jezeli wymaga sie, aby przewidziany do nakla¬ dania srodek do wiazania pylu zawieral ponadto srodek zwilzajacy mozna postepowac w ten spo¬ sób, ze srodek zwilzajacy zostaje dodany oddziel¬ nie lub tez zostaje on zmieszany z woda przezna¬ czona do zraszania. Nalezy przy tym zachowac ta¬ kie proporcje, aby do gotowego produktu dopro¬ wadzona zostala pozadana ilosc srodka zwilzaja¬ cego wraz z niezbedna iloscia wody. W zaleznosci od pozadanej wlasciwosci sporzadza sie mieszanine z 1 czesci wagowej srodka zwilzajacego oraz 1, 2 lub 3 czesci wagowych wody. Mieszanine te do¬ daje sie nastepnie w takiej ilosci do hygroskopij- nego proszku soli wzglednie do jego mieszaniny z substancjami obojetnymi, aby gotowy produkt zawierala na przyklad srodek zwilzajacy w ilosci 3 procent wagowo oraz wode w ilosci od 3 do 9 procent wagowo, przy czym obydwie wielkosci odnosza sie do lacznego ciezaru gotowego produktu.W zaleznosci od rodzaju uzytego srodka zwilza¬ jacego, wystepuje przy stosowaniu takich hygro¬ skopijnych proszków isoli z domieszka srodków zwilzajacych, ich nieprzyjemny zapach. Ten zapach srodka zwilzajacego mozna przytlumic przez wprowadzenie do mieszaniny dodatkowo srodka pachnacego. Doswiadczalnie stwierdzono, ze dla i 10 15 20 25 30 40 45 50 60 osiagniecia tego celu zupelnie wystarcza dodanie takiego srodka w ilosci od 0,1 do 0,2 procent wa¬ gowo w stosunku do lacznego ciezaru gotowego produktu.Dodanie drobno rozpylonej wody powoduje wza¬ jemna aglomeracje i rekrystalizacje pojedynczych czastek proszku soli. Zwlaszcza czastki najdrob¬ niejsze, które zaraz po nalozeniu wychwytywal i unosil prad powietrza, zostaja w ten sposób zwia¬ zane i traca, w znacznym stopniu, zdolnosc uno¬ szenia sie w powietrzu. Pomiary zawartosci soli w pradzie powietrza, prowadzone w czasie nadmu¬ chiwania i po nadmuchiwaniu hygroskopijnych proszków soli, które zostaly sporzadzone sposobem wedlug wynalazku, wykazaly, ze zawartosc soli zmniejszyla sie o 88% do 93% w porównaniu z za¬ wartosciami uzyskiwanymi przy stosowaniu soli sporzadzonych wedlug sposobów dotychczasowych.Stwierdzono jednak jeszcze jedno zjawisko, które nie dalo sie przewidziec. Pozostale jeszcze czastki soli, które dostaly sie do pradu powietrza utracily na skutek stosowania zraszania woda, wlasnosc wywolywania zaczerwienien i pieczenia przy zet¬ knieciu sie z niechronionym naskórkiem. Osoby poddane badaniom, które w czasie nadmuchiwa¬ nia proszków soli, sporzadzonych zgodnie z wyna¬ lazkiem, przebywaly w odleglosci 30 i 50 m w kie¬ runku przeplywu pradu powietrza od miejsc nadmuchiwania, prawie ze nie stwierdzaly dokucz¬ liwego dzialania soli. Przy nadmuchiwaniu dotych¬ czasowych proszków soli nie mozna bylo, w odróz¬ nieniu od powyzszego, spodziewac sie, aby osoby mogly przebywac przez czas dluzszy nawet w od¬ leglosci 200 m.Zjawisko to, które stwierdzono przy stosowaniu proszku, sporzadzonego zgodnie z wynalazkiem, jest w tym sensie calkowicie niespodziewane, ze jest ono najwidoczniej niezalezne od ilosci wody zawartej w proszku soli. Tak wiec wystepuja przy stosowaniu na przyklad jednego z dwóch prosz¬ ków soli calkowicie przeciwstawne dzialania fizjo¬ logiczne. Jeden z tych proszków sporzadzono z 80% chlorku wapniowego przez zmielenie, a dru¬ gi sporzadzono ze znacznie suchszego chlorku wap¬ niowego, 'który nastepnie po zmieleniu doprowa¬ dzono przez dodanie wody, wedlug wynalazku, do tej samej zawartosci CaCl2, wynoszacej 80%. Pod¬ czas gdy proszek pierwszy mozna bylo nakladac na obudowe chodnika wylacznie przy zachowaniu uprzednio opisanych srodków ostroznosci, to przy nadmuchiwaniu proszku drugiego nie pojawialy sie dokuczliwe objawy nawet u górników, którzy prze¬ bywali bardzo blisko.Kilka wyników badan stanowi objasnienie po¬ wyzszego opisu.W czasie nadmuchiwania proszku soli, sluzacego do zwalczania zapylenia, stwierdzono przy pomocy analiz pradu powietrza kopalnianego, pobranych w odleglosci 200 m za miejscem nadmuchiwania nastepujace wielkosci: Przy nadmuchiwaniu proszku soli (wedlug zna¬ nego sposobu): 770 mg CaCWm8 powietrza kopal¬ nianego.Przy nadmuchiwaniu proszku zroszonego woda (wedlug wynalazku): 65 mg CaCl^/m8 powietrza kopalnianego.70 132 6 Przy nadmuchiwaniu suchej mieszaniny proszku soli z substancja obojetna (wedlug znanego spo¬ sobu) : 600 mg CaClg/m8 powietrza (kopalnianego.Przy nadmuchiwaniu zroszonej woda mieszaniny proszku soli z substancja obojetna (wedlug wyna¬ lazku): 39 mg CaCVm8 powietrza kopalnianego.Mozna zatem, wedlug sposobu ojbjetego wyna¬ lazkiem, nakladac pod ziemia w sposób prosty, bez dodatkowych zabiegów, na spagu, stropie i scianach chodnika, warstwe wiazaca pyly, zlozo¬ na z drobnoziarnistych hygroskopijmych soli, przy czym powietrze kopalniane nie bedzie unosilo znaczniejszych ilosci proszku soli.Niewielkie pozostale ilosci proszku, które mimo wszystko dostana sie do pradu powietrza, nie beda wywolywaly podraznien naskórka u górników, przebywajacych w pradzie powietrza. Wobec tego istnieje mozliwosc nakladania, zgodnej z wynalaz¬ kiem, warstwy wiazacej pyly o kazdej porze i w kazdym chodniku, bez koniecznosci wyczeki¬ wania ma slabo obsadzona lub nieobsadzona zmiane. PL PL