Aparat wedlug wynalazku znamienny jest: obu¬ dowa z jednym otworem do przylaczenia do dróg oddechowych pacjenta, urzadzeniem wlotowym dla powietrza wdychanego i urzadzeniami wylotowymi dla powietrza wydychanego. Urzadzenia wyloto¬ we zawieraja przy tym zawór elastyczny lub ob¬ ciazony sprezyna i zawór z regulowanym przekro¬ jem przeplywu. Obciazony sprezyna lub elastycz¬ ny zawór urzadzenia wylotowego ma charakter statyczny o duzej pojemnosci przeplywu i utrzy¬ muje pozadany opór wydechu na stalym pozio¬ mie, dopóki utrzymuje sie cisnienie powietrza w plucach.Dziala przy tym niezaleznie od wielkosci prze¬ plywu gazu. Zawór z regulowanym przekrojem przeplywu dziala jako opór dynamiczny i przez znaczniejsza czesc procesu wydechu ma stosun¬ kowo mniejsza pojemnosc przeplywu niz statycz¬ ny mechanizm oporu. Przez polaczenie obu ro¬ dzajów oporów osiaga sie przeciwdzialanie zawe¬ zaniu sie przewodów powietrznych w plucach i uni- 5931459314 ka sie zwiekszenia funkcjonalnej pojemnosci resz¬ tkowej.To ostatnie dzialanie osiaga sie w ten sposób, ze w fazie koncowej wydechu, przy której zaczyna malec przeplyw gazu i zamyka sie statyczny za¬ wór oporowy, odbywa sie przez opór dynamiczny, który zmniejsza sie przy malejacym przeplywie.Nalezy zauwazyc, ze sam opór dynamiczny nie wystarczylby, poniewaz jego wielkosc zmienia sie bardzo silnie z wielkoscia przeplywu gazu tak, ze na przyklad opór dynamiczny dopasowany do oddychania w spoczynku przy zwiekszonej czyn¬ nosci oddychania obciazalby pacjenta szkodliwie duzym oporem oddechu. Aparat moze byc zao¬ patrzony w lekko obracajacy sie zawór wdechu o duzej pojemnosci przeplywu.Przyklad wykonania wynalazku przedstawiony jest na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie pluco i urzadzenie oporowe w prze¬ kroju, fig. 2 — przekrój podluzny jednego przy¬ kladu wykonania aparatu wedlug wynalazku, a fig. 3 widok zewnetrzny aparatu nieco zmienione¬ go i uzupelnionego.Sposób dzialania wspomnianego mechanizmu blo¬ kady wyjasniono na fig. 1. a oznacza pecherz od¬ powiadajacy zawierajacym powietrze czesciom pluc, b przewód powietrza, na którego koncu znaj¬ duje sie zwezenie c, majace ujscie do pecherza a, przy czym zwezenie c odpowiada zmianom cho¬ robowym. Wolny koniec d przewodu b przechodzi na zewnatrz przez sciane pecherza. Rura b jest z elastycznego materialu o wlasnosciach odpowia¬ dajacych wlasnosciom dróg oddechowych w plu¬ cach.W celu opróznienia pecherza a (wydech) wywiera sie przez jego sciane cisnienia na znajdujacy sie w nim gaz (odpowiednio do dzialania miesni wy¬ dechu lub sile elastycznosci pecherza). Moze sie przy tym zdarzyc, ze wywarte cisnienie wgniata przewód b, jak to zaznaczono przerywanymi li¬ niami e, utrudniajac lub uniemozliwiajac opróz¬ nienie.Mozna zmniejszyc dzialanie blokujace w punkcie e na fig. 1, gdy na koncu d przewodu b zalozy sie odpowiednio uksztaltowany opór f. O ile opór przeplywowy gazu w punkcie f jest wystarczajaco duzy w stosunku do wywolanego choroba w punk¬ cie c, to zapobiega sie dalszemu zwezaniu prze¬ wodu b. Jest to sposób zakladajacy, ze sam pac¬ jent czynnie spowoduje opisane wyzej dzialanie pod warunkiem, ze wyuczy sie i wykonuje po¬ trzebna technike oddychania. Nie moze on tego jednak wykonywac z potrzebna dokladnoscia gdy cierpi na astme.Z powodów, które beda jeszcze wyjasnione, po¬ winien opór w punkcie f na fig. 1 miec charakter staly, czyli byc statycznym. Z tego rodzaju oporem jest jednak zwiazane dzialanie niekorzystne pod pewnym wzgledem. Organy oddechowe moga byc porównane z elastycznym workiem, który przy wdechu jest rozszerzony przez sily dzialajace na jego sciany i skierowane na zewnatrz (od miesni wdechu).Jesli przy wydechu miesnie nie sa uruchamiane, to wydech nastepuje wskutek tego, ze przerywa sie dzialalnosc umiesnienia wdechu i worek kur¬ czy sie wskutek swej elastycznosci. Gdy niezalez¬ ny od przeplywu (statyczny) opór przeciwdziala wydychaniu, to wydech przerywa sie przy takim 5 zmniejszeniu objetosci worka, ze miedzy sila je¬ go elastycznosci i oporu nastapi równowaga.Przy zewnetrznym, statycznym oporze wydechu jest wiec czynny mechanizm sam z siebie przeciw¬ dzialajacy calkowitemu opróznieniu pluc. Tak 10 zwana funkcjonalna pojemnosc resztkowa pluc po¬ wieksza sie w ten sposób, co dla skutecznej wy¬ miany powietrza w, plucach moze byc niekorzyst¬ ne.Przy pewnych stanach chorobowych pluc stosuje 15 sie dodawanie do wdychanego powietrza medy¬ kamentów na przyklad w formie sproszkowanej lub gazowej. Tak na przyklad przy astmie oskrze¬ lowej (asthma bronchiale) podaje sie srodki roz¬ szerzajace oskrzela, np. adrenaline. Przy takim le- 20 czeniu polaczone przewody powietrzne zostaja bez¬ posrednio i lokalnie napelnione tym srodkiem. Tru¬ dnosc polega tu jednak na tym, ze czesci pluc za¬ silane przez chorobliwie zwezone przewody po¬ wietrzne maja utrudnione opróznianie wskutek 25 mechanizmu blokady. Tak wiec przyjmuja one przy wdechu odpowiednio mniej powietrza, a tym samym i skutecznych srodków, które rozdzielane sa z powietrzem wdychanym i których te czesci pluc najbardziej potrzebuja. 30 Fig. 2 przedstawia przyklad wykonania aparatu wedlug wynalazku. Rurkowa obudowa 1 ma na jednym koncu ustnik 2 a na drugim koncu za¬ wór wdechu w postaci zaworu klapowego 3. Jego klapa skladajaca sie na przyklad z gumy jest 35 w srodku nalozona na, na przykladr krzyzowe gniazdo zaworu 4 i tak usytuowana, ze powietrze moze przeplywac od konca 5 aparatu do ustni- ka 2. Obudowa 1 ma takze zawór wydechowy 13 w postaci bocznego otworu 6 z gniazdem zaworo- 40 wym 7 otoczonym obudowa 8 zaworu, która ma na bokach otwory 9 dla gazu. Na gniezdzie za¬ woru spoczywa sztywna plytka zaworowa 10, na która od zewnetrznej strony dziala sprezyna na¬ ciskowa 11. Zewnetrzny koniec sprezyny opiera 45 sie na srubie nastawczej 12, wkreconej w górna czesc obudowy zaworu 8 i sluzacej do" zmiany na¬ piecia sprezyny 11. Cisnienie otwarcia zaworu wy¬ dechowego 13 daje sie w ten sposób regulowac od 0 do, na przyklad okolo 40 cm slupa wody. 50 w scianie obudowy 1 znajduje sie zawór oporu dynamicznego z otworem 14, którego brzeg two¬ rzy gniazdo zaworu dla sruby nastawczej 15. Ta sruba nastawcza wkrecana jest od zewnatrz do rurkowej obudowy 16 zaworu i sluzy do regulacji 55 przekroju przeplywu otworu 14. Obudowa 16 za¬ woru ma boczny wylot 17 dla gazu przeplywaja¬ cego przez otwór 14.Ustnik 2 moze byc zastapiony maska oddecho¬ wa zwyklego typu, szczelnie przylegajaca wokól 60 ust i/lub nosa, jak przykladowo pokazano na fig. 3 jako 18.W celu uzycia aparatu pacjent ujmuje wargami ustnik 2 (lub naklada maske 18) po czym zamyka zawór oporu dynamicznego W punkcie 14 przez 65 wkrecenie sruby nastawczej 15. Pacjent wyko-5 59314 6 nuje teraz wdechy i wydechy przez aparat i re¬ guluje próbnie nacisk sprezyny na plytke zaworo¬ wa 10 przez wkrecanie lub wykrecanie sruby na- stawczej 12 az do osiagniecia mozliwie najlzejsze¬ go wydechu. Potem otwiera on zawór 14 tak da¬ lece jak to jest mozliwe bez stracenia uczucia lekkosci oddechu. Zawór wdechowy 3 nie stawia zauwazalnego oporu wdechowi.Na fig. 3 opisany poprzednio pneumatyczny roz- szerzacz oskrzeli wyposazony jest w przylacze 19 poza zaworem wdechowym i/albo w podobne przy¬ lacze 20 przed zaworem wydechowym. Przylacza te mozna przylaczyc z rurka wdechowa rozpyla¬ cza lub podobnego urzadzenia, które sluza do do¬ prowadzenia substancji medycznych do wdychane¬ go powietrza.Przed lub w czasie doplywu skutecznie dziala¬ jacych srodków, pacjent powinien oddychac przez rozszerzacz oskrzeli, czym osiaga sie to, ze czesci pluc, które w opisany poprzednio sposób napre¬ zone sa mechanizmem blokady, oprózniaja sie przy wydechu i moga przyjac wieksza ilosc ak¬ tywnych substancji niz w innym wypadku. Jesli rozpylacz lub podobne urzadzenie ma wlasny opór wydechowy (o dzialaniu zaworu zwrotnego lub tym podobne) to celowym jest przylaczenie go w punkcie 20, w innym zas razie w punkcie 19.Jesli rozpylacz lub podobne urzadzenie jest przy- laczalne w punkcie 20 i gdy rozszerzacz pluc ma byc uzyty bez rozpylacza, to przylacze 20 nalezy 5 zamknac korkiem gumowym lub tym podobnym. PL