PL232791B1 - Dyspenser feromonowy i sposób odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest dyspenser feromonowy i sposób odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych, zwłaszcza za pomocą dyspensera feromonowego umieszczonego w części chwytnej pułapki do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych. W związku ze zmianami klimatycznymi w Polsce coraz częściej mamy do czynienia ze zniszczeniami wywołanymi wichurami, które powodują zniszczenia drzewostanu na tysiącach hektarów, na których dochodzi do gwałtownego rozwoju szkodników niszczących położony drzewostan. Jednocześnie w Polsce kładzie się nacisk na ochronę środowiska naturalnego, co ogranicza w znacznym stopniu stosowanie substancji chemicznych tępiących szkodniki czy ograniczających ich rozmnażanie. Jednym z naturalnych sposobów ograniczenia populacji szkodników jest stosowanie pułapek na szkodliwe owady leśne, rolnicze i ogrodnicze.

Obecnie techniki zwalczania szkodników za pomocą pułapek z wykorzystaniem związków semiochemicznych, zwłaszcza feromonów agregacyjnych szkodników, stanowią najnowocześniejszą, selektywną i bezpieczną zarówno dla człowieka jak i środowiska naturalnego grupę metod ochrony roślin uprawnych, w tym także lasów, i są powszechnie stosowane jako element zintegrowanych metod zwalczania szkodników. Techniki zwalczania szkodników są opisane przykładowo w publikacji A. Kunca i innych, pt. „Śkodlive cinitele leśnych drevin a ochrona pred nim”. Z publikacji PL 203369 B1 i PL 205196 B1 polskich opisów patentowych pt. „Pułapka do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych i sposób odłowu i przechowywania szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych” są znane pułapki do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych, zawierające część chwytną z otworem wylotowym i pojemnik na odłowione owady, pomiędzy którymi znajduje się droga przemieszczania się owadów, na której znajduje się urządzenie do oddzielania wody i drobnych zanieczyszczeń od owadów, które jest umieszczone powyżej poziomu dna pojemnika i poniżej otworu wylotowego części chwytnej, która ma urządzenie nakie-rowujące owady na urządzenie do oddzielania wody i drobnych zanieczyszczeń od owadów. Z kolei z publikacji PL/EP1827096 B1 europejskiego opisu patentowego wynalazku pt. „Urządzenie do kontrolowanego uwalniania feromonu rytownika pospolitego” jest znane urządzenie w postaci pojemnika wykonanego z tworzywa sztucznego, obejmującego jedną lub większą liczbę zamkniętych komór, z których każda mieści w sobie ciekły feromon zawierający 2-etylo-1,6--dioksaspiro[4,4]nonan, 2,4-dekadienokarboksylan metylu i co najmniej jeden alkohol wybrany spośród 2-metylobut-3-en-2-olu i 2-metylobut-3-yn-2-olu, przy czym co najmniej 50% powierzchni ścianek tworzących komory ma grubość w zakresie od 0,1 do 20 mm, a materiał z tworzywa sztucznego tworzący komory, co najmniej w tych obszarach, stanowi niepokryty powłoką, niezabarwion y kopolimer octan winylu-etylen o zawartości octanu winylu w zakresie od 10 do 17% wagowych. Publikacja ta ujawnia również sposób zwalczania rytownika pospolitego, zgodnie z którym stosuje się jedno lub większą liczbę urządzeń z co najmniej jednym pojemnikiem wykonanym z tworzywa, z jedną lub większą liczbą zamkniętych komór. Z opisu patentowego PL227522 pt. „Dyspenser feromonowy wabiący chrząszcze kornika drukarza” jest znany dyspenser posiadający jedną komorę wypełnioną mieszaniną feromonową składającą się z (S)-cis-werbenolu, racemicznego ipsdienolu oraz 2-metylo-3-buten-2-olu i/albo 2-metylo-3-butyn--2-olu, wykonaną z lekko zabarwionego, transparentnego kopolimeru etylen/octan winylu o zawartości octanu winylu w zakresie od 10 do 20% wagowych, charakteryzujący się tym, że mieszanina feromo-nową umieszczona w komorze jest uprzednio wymieszana i odgazowana w warunkach gazu obojętnego oraz wprowadzona do komory w atmosferze gazu obojętnego, a komora jest wykonana z kopolimeru o wskaźniku szybkości płynięcia w zakresie od 3,6 do 14,8 g/10 min, oznaczanym zgodnie z ASTM D 1238 w 190°C i pod obciążeniem 2,16 kg.

Celem niniejszego wynalazku jest stworzenie dyspensera feromonowego, wabiącego szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze, który zapewniłby długotrwałe i równomierne uwalnianie substancji czynnej wabiącej owady oraz był prosty w obsłudze.

Zgodnie z ideą wynalazku dyspenser feromonowy, wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze, posiadający zbiornik z tworzywa sztucznego oraz zaczep do zawieszania we wnętrzu części chwytnej pułapki do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych i posiadający komorę dolną usytuowaną we wnętrzu zbiornika wypełnioną mieszaniną feromonową, charakteryzuje się tym, że zbiornik z komorą dolną wypełnioną mieszaniną feromonową swoją częścią górną jest połączony z obudową komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej, która jest połączona kanalikiem z komorą dolną wypełnioną mieszaniną feromonową, a powierzchnia wewnętrzna komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej jest większa od powierzchni wewnętrznej komory dolnej wypełnionej mieszaniną feromonową.

Korzystnie, stosunek powierzchni wewnętrznej komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej do powierzchni wewnętrznej komory dolnej wypełnionej mieszaniną feromonową wynosi od 1,05 do 5.

Ponadto, stosunek grubości ścianek obudowy komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej do grubości ścianek komory dolnej wypełnionej mieszaniną feromonową wynosi od 0,2 do 1,0.

Dodatkowo, przekrój podłużny poprowadzony przez oś podłużną komory magazynującej ma kształt figury geometrycznej wybranej z prostokąta, koła, owalu, trójkąta, trapezu albo ich fragmentów albo ich kombinacji.

Korzystnie, kanalik łączący komorę magazynującą wypełnioną oparami mieszaniny feromonowej z komorą dolną wypełnioną mieszaniną feromonową ma przewężenie, którego powierzchnia poprzecznego przekroju wynosi od 0,1 do 0,8 powierzchni poprzecznego przekroju po obrysie zewnętrznym zbiornika z komorą dolną wypełnioną mieszaniną feromonową.

Zgodnie z korzystnym przykładem wykonania wynalazku powierzchnia zewnętrzna zbiornika z komorą wypełnioną mieszaniną feromonową jest pokryta lakierem, natomiast powierzchnia zewnętrzna zbiornika z komorą wypełnioną mieszaniną feromonową jest pokryta folią.

Ponadto, szerokość obudowy komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej w swoim najszerszym miejscu, korzystnie u podstawy, wynosi od 3 do 10 szerokości zbiornika komory wypełnionej mieszaniną feromonową, natomiast obudowa komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej jest spłaszczona, a jej grubość w swoim najgrubszym miejscu, korzystnie u podstawy, wynosi od 1 do 3 grubości zbiornika komory wypełnionej mieszaniną feromonową.

Dodatkowo, grubość ścianek obudowy komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej wynosi od 0,1 do 1,0 grubości ścianek zbiornika komory wypełnionej mieszaniną fero-monową.

Korzystnie, mieszanina feromonową składa się z 0,5 do 10,0% wag. (S)-cis-verbenolu, 0,2 do 4,0% wag. (S)-ipsdienolu oraz 86,0 do 99,3% wag. 2-metylobut-3-yn-2-olu i/albo 2-metylobut-3-en--2-olu (metylobutynolu i/albo metylobutenolu), w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromo-nowej.

Ponadto, mieszanina feromonową składa się z 1,0 do 10,0% wag. (S)-cis-verbenolu, 1,0 do 5,0% wag. (S)-ipsdienolu, 1,0 do 5,0% wag. Ipsenolu oraz 80,0 do 97,0% wag. metylobutenolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej.

Oprócz tego, mieszanina feromonową składa się z 2,0 do 5,0% wag. (S)-ipsdienolu, 2,0 do 5,0% wag. Ipsenolu, 1,0 do 5,0% wag. Isomyrcenolu oraz 85,0 do 95,0% wag. metylobutenolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej.

Dodatkowo, mieszanina feromonową składa się z 0,5 do 10,0% wag. (S)-cis-verbenolu, 0,5 do 7,0% wag. 2-etylo-1,6-dwuoksaspiro (4,4) nonanu (Chalkogranu), 1,0 do 8,0% wag. (E,Z)-deka-2,4--dienian-metylu oraz 75,0 do 98,0% wag. metylobutenolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej.

Poza tym, mieszanina feromonową składa się z 0,5 do 5,0% wag. Lineatinu, 2,0 do10,0% wag. Alfa-pinenu oraz 85,0 do 97,5% wag. etanolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromo-nowej.

Ideą wynalazku jest również sposób odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych za pomocą dyspensera feromonowego wabiącego szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze, posiadającego zbiornik z tworzywa sztucznego oraz zaczep do zawieszania we wnętrzu części chwytnej pułapki do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych i posiadającego komorę dolną usytuowaną we wnętrzu zbiornika, wypełnioną mieszaniną feromonową, charakteryzujący się tym, że zbiornik z komorą dolną wypełnioną mieszaniną feromonową swoją częścią górną łączy się z obudową komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej, która jest połączona kanalikiem z komorą dolną wypełnioną mieszaniną feromonową, przy czym powierzchnia wewnętrzna komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej jest większa od powierzchni wewnętrznej komory dolnej wypełnionej mieszaniną feromonową i tak ukształtowany dys-penser umieszcza się we wnętrzu części chwytnej pułapki zawieszając go na zawieszce, a pułapkę mocuje się do pala lub drzewa, korzystnie w pozycji pionowej.

Budowa zgodnego z wynalazkiem dyspensera feromonowego, wabiącego szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze, zawierającego zbiornik z komorą dolną wypełnioną mieszaniną feromono-wą, który swoją częścią górną jest połączony z obudową komory magazynującej wypełnio nej oparami mieszaniny feromonowej, zapewnia długotrwałe, równomierne uwalnianie substancji czynnej wabiącej owady. Badania przeprowadzone na tym samym terenie, na którym zostały przeprowadzone badania przedstawione w opisie patentowym PL227522B1 wynalazku pt. „Dyspenser feromonowy wabiący chrząszcze kornika drukarza”, wykazały, że w związku z wydłużonym okresem uwalniania substancji czynnej wabiącej szkodliwe owady i równomiernością uwalniania substancji czynnej przez ścianki komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej, ilość owadów odławianych za pomocą pułapek zgodnych z niniejszym wynalazkiem wzrosła o 10-15% w porównaniu do ilości owadów odławianych za pomocą pułapki przedstawionej w opisie patentowym PL227522B1 wynalazku pt. „Dyspenser feromonowy wabiący chrząszcze kornika drukarza”. Dzięki spłaszczeniu obudowy komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej i zastosowaniu zawieszki możliwe było łatwiejsze zawieszanie dyspensera w części chwytnej pułapki, bez konieczności odczepiania pułapki od pali lub drzew, na których były montowane pułapki. Równomierność uwalniania substancji czynnej przez dyspenser udało się dodatkowo zwiększyć dzięki temu, że powierzchnia zewnętrzna zbiornika, z komorą wypełnioną mieszaniną feromonową, została pokryta lakierem lub folią osadzoną na zbiorniku. Z kolei regulację szybkości uwalniania substancji czynnej przez dyspenser udało się dodatkowo zwiększyć dzięki temu, że zwiększano grubość ścianek, a kanalik łączący komorę magazynującą wypełnioną oparami mieszaniny feromonowej z komorą dolną wypełnioną mieszaniną feromonową miał przewężenie. Na podkreślenie zasługuje fakt, że pułapka na szkodliwe owady mająca dyspenser zgodny z wynalazkiem jest uniwersalna, a jej doboru do odłowu określonych owadów dokonuje się przez wybór jednego z dyspenserów według wynalazku i mieszaniny feromonowej właściwej dla danych owadów.

Wynalazek został przedstawiony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym Fig. 1 przedstawia widok aksonometryczny dyspensera feromonowego według wynalazku, Fig. 2 przedstawia widok z boku dyspensera feromonowego, Fig. 3 przedstawia przekrój podłużny dyspensera feromonowego poprowadzony wzdłuż linii A-A pokazanej na Fig. 2, Fig. 4 przedstawia widok z boku zawieszki dyspensera feromonowego, Fig. 5 przedstawia widok z boku zawieszki dyspensera feromo-nowego i dyspensera feromonowego zawieszonego w części chwytnej pułapki, Fig. 6 przedstawia przekrój podłużny innego dyspensera feromonowego poprowadzony wzdłuż linii A-A pokazanej na Fig. 2, Fig. 7 przedstawia przekrój podłużny jeszcze innego dyspensera feromonowego poprowadzony wzdłuż linii A-A pokazanej na Fig. 2, Fig. 8 przedstawia przekrój podłużny boczny następnej wersji dyspensera feromonowego poprowadzony wzdłuż linii B-B pokazanej na Fig. 3, Fig. 9 przedstawia przekrój podłużny boczny jeszcze następnej wersji dyspensera feromonowego poprowadzony wzdłuż linii B-B pokazanej na Fig. 3, Fig. 10 przedstawia przekrój poprzeczny jeszcze następnej wersji dys-pensera feromonowego poprowadzony wzdłuż linii C-C pokazanej na Fig. 3, Fig. 11 przedstawia przekrój poprzeczny jeszcze następnej wersji dyspensera feromonowego poprowadzony wzdłuż linii C-C pokazanej na Fig. 3, i Fig. 12 przedstawia przekrój podłużny innego dyspensera feromonowego poprowadzony wzdłuż linii A-A pokazanej na Fig. 2.

Dyspenser feromonowy 1 pokazany na Fig. 1, 2 i 3, wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze, posiada komorę dolną 11 wypełnioną mieszaniną feromonową 15 i usytuowaną we wnętrzu zbiornika 10 ze ściankami 14 z tworzywa sztucznego oraz zaczep 28 z otworem 29 do zawieszania we wnętrzu części chwytnej 50 pokazanej na Fig. 5 pułapki do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych. Zgodnie z wynalazkiem zbiornik 10 dyspensera feromonowego 1 z komorą dolną 11 wypełnioną mieszaniną feromonową 15 swoją częścią górną 13 jest połączony z obudową 20 komory magazynującej 21 o ściankach 24 i wypełnionej oparami 25 mieszaniny feromonowej 15, która jest połączona kanalikiem 16 mającym przewężenie 17 z komorą dolną 11 wypełnioną mieszaniną feromonową 15. U dołu zbiornik 10 ma nadlewkę 18 z podłużnym otworem 19 sięgającym komory dolnej 11, przez który jest wprowadzana mieszanina feromonową 15. Grubość ścianek zbiornika we wszystkich przedstawionych przykładach wykonania waha się w zakresie od 0,2 mm do 15 mm, a jego pojemność mieści się w zakresie od 4 cm3 do 30 cm3. W jednym z przykładów wykonania tworzywem służącym do wytworzenia zbiorników jest transparentny kopolimer etylen/octan winylu o zawartości octanu winylu w zakresie od 8% do 27% wagowych, korzystnie od 9% do 25% wagowych. W innych rozwiązaniach kopolimer może być zabarwiony. Powierzchnia wewnętrzna 22 komory magazynującej 21, z osią podłużną 26, wypełnionej oparami 25 mieszaniny feromonowej 15 jest większa od powierzchni wewnętrznej 12 komory dolnej 11 wypełnionej mieszaniną feromonową 15. Stosunek grubości ścianek 24 obudowy 20 komory magazynującej 21 wypełnionej oparami 25 mieszaniny feromonowej 15 do grubości ścianek 14 komory dolnej 11 wypełnionej mieszaniną feromonową 15 wynosi od 0,2 do 1,0.

Fig. 4 przedstawia widok z boku zawieszki 30 do zawieszania dyspensera feromonowego 1, 101, 201, 301, 401, 501, 601, 701 w części chwytnej 50 pułapki. Zawieszka 30 o przekroju poprzecznym, przykładowo prostokątnym, owalnym lub kołowym, na jednym końcu ma zagięcie 33 z wydłużonym końcem 32 z odgięciem umożliwiającym umieszczenie dyspensera feromonowego na zawieszce 30. Na drugim końcu zawieszka 30 ma zagięcie chwytne 36 z krótkim odgięciem 35 do osadzania zawieszki 30 na odstającym elemencie 51 części chwytnej 50 pułapki usytuowanym przy otworze 52, przez który zawieszka 30 z dyspenserem feromonowym 1, 101, 201, 301, 401, 501, 601, 701 jest wkładana i umieszczana we wnętrzu części chwytnej 50 pułapki. Część środkowa 31 zawieszki 30 ma tak dobraną długość, aby dyspenser feromonowy po umieszczeniu go w części chwytnej 50 pułapki znajdował się rejonie osi podłużnej części chwytnej 50 pułapki, tak jak to zostało pokazane na Fig. 5.

Fig. 6 i 7 przedstawiają przekroje podłużne górnych części dyspenserów feromonowych 101, 201 o różnych kształtach, z tym, że inne kształty obudów komór magazynujących są również możliwe. I tak obudowa 120 komory magazynującej 121 o ściankach 124 i wypełnionej oparami 125 mieszaniny feromonowej 115 na Fig. 6 ma w czołowym przekroju podłużnym kształt prostokąta, a na Fig. 7 obudowa komory magazynującej 221 o ściankach 224 i wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej 115 ma w czołowym przekroju podłużnym kształt trójkąta. Mówiąc ogólnie, przekrój podłużny poprowadzony przez oś podłużną komory magazynującej ma w różnych możliwych przykładach wykonania kształt figury geometrycznej wybranej z prostokąta, koła, owalu, trójkąta, trapezu albo ich fragmentów albo ich kombinacji.

Oba dyspensery 101, 201, pokazane na Fig. 6 i 7, mają zaczepy, odpowiednio 128, 228, i zbiorniki, odpowiednio 110, 210, z komorami dolnymi, odpowiednio 111, 211, o ściankach, odpowiednio 114, 214, wypełnione mieszaniną feromonową 115. W zależności od zastosowanego feromonu, miejsca umieszczenia pułapki do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych oraz rodzaju zwalczanych owadów, stosunek powierzchni wewnętrznej komory magazynującej wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej do powierzchni wewnętrznej komory dolnej wypełnionej mieszaniną feromonową wynosi od 1,05 do 5.

Regulacja przedostawania się feromonu na zewnątrz jest przeprowadzana również wielkością przekroju kanalika, odpowiednio 116, 216, którego wielkość może być regulowana przewężeniem, odpowiednio 117, 217. I tak kanalik łączący komorę magazynującą wypełnioną oparami mieszaniny feromonowej z komorą dolną wypełnioną mieszaniną feromonową ma przewężenie, przykładowo kołowe o średnicy s3, którego powierzchnia poprzecznego przekroju w zależności od rozwiązania wynosi od 0,1 do 0,8 powierzchni poprzecznego przekroju, przykładowo kołowego o średnicy s1, po obrysie zewnętrznym zbiornika 110 z komorą dolną 111 wypełnioną mieszaniną feromonową 115.

Na intensywność przedostawania się feromonu na zewnątrz mają także wpływ grubości ścianek. Przykładowo, stosunek grubości g2 ścianek, odpowiednio 224, 324, obudowy komory magazynującej, odpowiednio 221, 321, wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej 115, do grubości ścianek g1 komory dolnej, odpowiednio 211, 311, wypełnionej mieszaniną feromonową 115, wynosi od 0,2 do 1,1, czego przykładem są dyspensery feromonowe 201, 301, pokazane na Fig. 7 i 8.

Aby ograniczyć przedostawanie się feromonu na zewnątrz, powierzchnia zewnętrzna zbiornika z komorą wypełnioną mieszaniną feromonową może być pokryta warstwami ochronnymi. Przykładowo, w przykładzie wykonania pokazanym na Fig. 6 powierzchnia zewnętrzna zbiornika z komorą wypełnioną mieszaniną feromonową jest pokryta lakierem 140, a powierzchnia zewnętrzna zbiornika z komorą wypełnioną mieszaniną feromonową pokazanego na Fig. 7 jest pokryta folią 240. Z kolei Fig. 8 i 9 przedstawiają przekroje podłużne widziane z boku górnych części dyspense-rów feromonowych, odpowiednio 301, 401 o różnych kształtach, z tym, że inne kształty obudów komór magazynujących są również możliwe. I tak obudowa 320 komory magazynującej 321 o ściankach 324, wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej, na Fig. 8 ma w przekroju podłużnym widzianym z boku kształt prostokąta o zaokrąglonej ściance górnej, a na Fig. 9 obudowa 420 komory magazynującej 421 o ściankach 424, wypełnionej oparamimieszaniny feromonowej, ma w przekroju podłużnym kształt trójkąta. Mówiąc ogólnie przekrój podłużny poprowadzony przez oś podłużną komory magazynującej ma w różnych możliwych przykładach wykonania kształt figury geometrycznej wybranej z pro stokąta, koła, owalu, trójkąta, trapezu albo ich fragmentów albo ich kombinacji. Podobnie jak w innych rozwiązaniach dyspenser feromonowy 401 ma u góry zaczep 428 z otworem 429.

Fig. 10 i 11 przedstawiają przekroje poprzeczne górnych części dyspenserów feromonowych, odpowiednio 501, 601, o różnych kształtach, z tym, że inne kształty obudów komór magazynujących są również możliwe. I tak obudowa 520 komory magazynującej 521 o ściankach 524, wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej, na Fig. 10 ma w przekroju poprzecznym kształt prostokąta z zakrzywionymi krawędziami, a na Fig. 11 obudowa 620 komory magazynującej 621 o ściankach 624, wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej, ma w przekroju poprzecznym kształt składający się z dwóch trójkątów i prostokąta. Mówiąc ogólnie, przekrój poprzeczny poprowadzony przez oś poprzeczną komory magazynującej ma w różnych możliwych przykładach wykonania kształt figury geometrycznej wybranej z prostokąta, koła, owalu, trójkąta, trapezu albo ich fragmentów albo ich kombinacji.

Fig. 12 przedstawia kolejny przykład wykonania dyspensera feromonowego, który posiada komorę dolną 711 wypełnioną granulkami nasączonymi mieszaniną feromonową 715 i usytuowaną we wnętrzu zbiornika 710 o ściankach z tworzywa sztucznego oraz zaczep 728 z otworem 729 do zawieszania we wnętrzu części chwytnej 50 pokazanej na Fig. 5 pułapki do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych. Zgodnie z wynalazkiem zbiornik 710 dyspensera feromonowego 701 z komorą dolną 711 wypełnioną mieszaniną feromonową 715 swoją częścią górną 713 jest połączony z obudową 720 komory magazynującej 721 o ściankach 724, wypełnionej oparami 725 mieszaniny feromonowej 715, która jest połączona kanalikiem 716 z przewężeniem 717 z komorą dolną 711 wypełnioną mieszaniną feromonową 715, która jest wypełniona granulkami wykonanymi z materiału wybranego z zeolitu, glino-krzemianu, porowatego polimeru i hydrożelu. I w tym rozwiązaniu powierzchnia wewnętrzna 722 komory magazynującej 721 wypełnionej oparami 725 mieszaniny feromo-nowej jest większa od powierzchni wewnętrznej 712 komory dolnej 711 wypełnionej mieszaniną fero-monową 715. U dołu zbiornik 710 ma nadlewkę 718 z podłużnym otworem 719 sięgającym komory dolnej 711, przez który są wprowadzane granulki nasączone mieszaniną feromonową 715, która jest łatwo wchłaniana przez materiał wytworzony z zeolitu, glino-krzemianu, porowatego polimeru i hydro-żelu. Zaletą tego rozwiązania jest łatwość napełniania granulkami komory dolnej albo komory dolnej i komory magazynującej albo tylko komory magazynującej i rezygnacji prawie całkowicie ze zbiornika, z którego pozostawia się tylko nadlew z otworem przelotowym, służącym do napełniania dyspensera granulkami.

Dyspensery zgodne z wynalazkiem są dostosowane do odłowu wszystkich szkodliwych owadów latających, zwłaszcza dzięki temu, że zbiornik napełnia się mieszaniną feromonową, która jest właściwa dla danego owada. I tak mieszanina feromonową wabiąca chrząszcze kornika drukarza (Ips typographus) zawiera od 0,5 do 10,0% wag. (S)-cis-verbenolu, od 0,2 do 4,0% wag. (S)-ipsdienolu oraz od 86,0 do 99,3% wag. 2-metylobut-3-yn-2-olu i/albo 2-metylobut-3-en-2-olu (me-tylobutynolu i/albo metylobutenolu), w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej. Natomiast mieszanina feromonową wabiąca chrząszcze kornika ostrozębnego (Ips acuminatus) zawiera od 1,0 do 10,0% wag. (S)-cis-verbenolu, od 1,0 do 5,0% wag. (S)-ipsdienolu, od 1,0 do 5,0% wag. Ipsenolu oraz od 80,0 do 97,0% wag. metylobutenolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej. Mieszanina feromonową wabiąca chrząszcze kornika drukarczyka (Ips amitinus) zawiera od 2,0 do 5,0% wag. (S)-ipsdienolu, od 2,0 do 5,0% wag. Ipsenolu, od 1,0 do 5,0% wag. Isomyrce-nolu oraz od 85,0 do 95,0% wag. metylobutenolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny fero-monowej. Z kolei mieszanina feromonową wabiąca chrząszcze rytownika pospolitego (Pityogenes chalcographus) zawiera od 0,5 do 10,0% wag. (S)-cis-verbenolu, od 0,5 do 7,0% wag. 2-etylo-1,6--dwuoksaspiro (4,4) nonanu (Chalkogranu), od 1,0 do 8,0% wag. (E,Z)-deka-2,4-dienian-metylu oraz od 75,0 do 98,0% wag. metylobutenolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej. Mieszanina feromonową wabiąca chrząszcze drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum) zawiera od 0,5 do 5,0% wag. Lineatinu, od 2,0 do 10,0% wag. Alfa-pinenu oraz od 85,0 do 97,5% wag. etanolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej.

Przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze kornika drukarza (Ips typographus): - 4,5% wag. (S)-cis-verbenolu; - 2,5% wag. (S)-ipsdienolu; - 93,0% wag. 2-metylobut-3-yn-2-olu i/albo 2-metylobut-3-en-2-olu (metylobutynolu i/albo metylobutenolu).

Inny przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze kornika drukarza (Ips typographus): - 7,8% wag. (S)-cis-verbenolu; - 3,4% wag. (S)-ipsdienolu; - 88,8% wag. 2-metylobut-3-yn-2-olu i/albo 2-metylobut-3-en-2-olu (metylobutynolu i/albo metylobutenolu).

Przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze kornika ostrozębnego (Ips acuminatus): - 5,0% wag. (S)-cis-verbenolu; - 3,5% wag. (S)-lpsdienolu; - 2,5% wag. Ipsenolu; - 89,0% wag. metylobutenolu.

Inny przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze kornika ostrozębnego (Ips acuminatus): - 8,2% wag. (S)-cis-verbenolu; - 2,7% wag. (S)-ipsdienolu; - 4,1% wag. Ipsenolu; - 85,0% wag. metylobutenolu.

Przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze kornika drukarczyka (Ips amitinus): - 3,3% wag. (S)-ipsdienolu; - 4,1% wag. Ipsenolu; - 4,9% wag. Isomyrcenolu; - 87,7% wag. metylobutenolu.

Inny przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze kornika drukarczyka (Ips amitinus): - 2,7% wag. (S)-ipsdienolu; - 4,5% wag. Ipsenolu; - 1,9% wag. Isomyrcenolu; - 90,9% wag. metylobutenolu.

Przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze rytownika pospolitego (Pityogenes chalcographus): - 6,5% wag. (S)-cis-verbenolu; - 6,5% wag. 2-etylo-1,6-dwuoksaspiro (4,4) nonanu (Chalkogranu); - 3,8% wag. (E,Z)-deka-2,4-dienian-metylu; - 83,2% wag. metylobutenolu.

Inny przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze rytownika pospolitego (Pityogenes chalcographus): - 4,3% wag. (S)-cis-verbenolu; - 3,9% wag. 2-etylo-1,6-dwuoksaspiro (4,4) nonanu (Chalkogranu); - 2,2% wag. (E,Z)-deka-2,4-dienian-metylu; - 89,6% wag. metylobutenolu.

Przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum): - 1,5% wag. Lineatinu; - 9,1% wag. Alfa-pinenu; - 89,4% wag. etanolu.

Inny przykładowy skład mieszaniny feromonowej wabiącej chrząszcze drwalnika paskowanego (Trypodendron lineatum): - 4,9% wag. Lineatinu; - 6,2% wag. Alfa-pinenu; - 88,9% wag. etanolu.

Rozwiązanie według wynalazku zostało przedstawione na wybranych przykładach wykonania. Przykłady te nie ograniczają jednak wynalazku. Oczywiste jest, że można wprowadzić modyf ikacje bez zmiany istoty rozwiązania. Prezentowane przykłady wykonania nie wyczerpują w pełni możliwości zastosowania rozwiązania według wynalazku.

Claims (17)

Zastrzeżenia patentowe

1. Dyspenser feromonowy (1), wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze, posiadający zbiornik (10) z tworzywa sztucznego oraz zaczep (28) do zawieszania we wnętrzu części chwytnej pułapki do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych i posiadający komorę dolną (11) usytuowaną we wnętrzu zbiornika (10), wypełnioną mieszaniną feromonową (15), znamienny tym, że zbiornik (10) z komorą dolną (11) wypełnioną mieszaniną feromonową (15) swoją częścią górną (13) jest połączony z obudową (20) komory magazynującej (21) wypełnionej oparami (25) mieszaniny feromonowej (15), która jest połączona kanalikiem (16) z komorą dolną (11) wypełnioną mieszaniną feromonową (15), a powierzchnia wewnętrzna (22) komory magazynującej (21) wypełnionej oparami (25) mieszaniny feromonowej (15) jest większa od powierzchni wewnętrznej (12) komory dolnej (11) wypełnionej mieszaniną feromonową (15).

2. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według zastrz. 1, znamienny tym, że stosunek powierzchni wewnętrznej (22) komory magazynującej (21) wypełnionej oparami (25) mieszaniny feromonowej (15) do powierzchni wewnętrznej (12) komory dolnej (11) wypełnionej mieszaniną feromonową (15) wynosi od 1,05 do 5.

3. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według zastrz. 1 albo 2 znamienny tym, że stosunek grubości ścianek (24) obudowy (20) komory magazynującej (21) wypełnionej oparami (25) mieszaniny feromonowej (15) do grubości ścianek (14) komory dolnej (11) wypełnionej mieszaniną feromonową (15) wynosi od 0,2 do 1,0.

4. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według zastrz. 1 albo 2 albo 3, znamienny tym, że przekrój podłużny poprowadzony przez oś podłużną (26) komory magazynującej (21) ma kształt figury geometrycznej wybranej z prostokąta, koła, owalu, trójkąta, trapezu albo ich fragmentów albo ich kombinacji.

5. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według za-strz. 1 albo 2 albo 3 albo 4, znamienny tym, że kanalik (16, 116) łączący komorę magazynującą (21, 121) wypełnioną oparami (25, 125) mieszaniny feromonowej (15, 115) z komorą dolną (11, 111) wypełnioną mieszaniną feromonową (15, 115) ma przewężenie (17, 117), którego powierzchnia poprzecznego przekroju wynosi od 0,1 do 0,8 powierzchni poprzecznego przekroju po obrysie zewnętrznym zbiornika (10, 110) z komorą dolną (11 111) wypełnioną mieszaniną feromonową (15, 115).

6. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według za-strz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5, znamienny tym, że powierzchnia zewnętrzna zbiornika (11 0) z komorą (111), wypełnioną mieszaniną feromonową (115), jest pokryta lakierem (140).

7. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 znamienny tym, że powierzchnia zewnętrzna (214) zbiornika (210) z komorą (211), wypełnioną mieszaniną feromonową (115), jest pokryta folią (240).

8. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7, znamienny tym, że mieszanina feromonową (15) jest płynna albo jest wchłonięta przez granulki wykonane z materiału wybranego z zeolitu, glino-krzemianu, porowatego polimeru i hydrożelu.

9. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8, znamienny tym, że szerokość (s2) obudowy (120) komory magazynującej (121) wypełnionej oparami (125) mieszaniny feromonowej (115) w swoim najszerszym miejscu, korzystnie u podstawy, wynosi od 3 do 10 szerokości (s1) zbiornika (110) komory (111), wypełnionej mieszaniną feromonową (115).

10. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9, znamienny tym, że obudowa (320) komory magazynującej (321), wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej, jest spłaszczona a jej grubość (d2) w swoim najgrubszym miejscu, korzystnie u podstawy, wynosi od 1 do 3 grubości (d1) zbiornika (310) komory (311), wypełnionej mieszaniną feromonową.

11. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według za-strz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10, znamienny tym, że grubość (g2) ścianek (224, 324) obudowy (220, 320) komory magazynującej (221, 321), wypełnionej oparami mieszaniny feromonowej, wynosi od 0,1 do 1,0 grubości (g 1) ścianek (214, 314) zbiornika (210, 310) komory (211,311), wypełnionej mieszaniną feromonową.

12. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11, znamienny tym, że zawiera mieszaninę feromonową, która składa się z 1,0 do 10,0% wag. (S)-cis--verbenolu, 0,2 do 4,0% wag. (S)-ipsdienolu oraz 86,0 do 99,3% wag. 2-metylobut-3-yn-2--olu i/albo 2-metylobut-3-en-2-olu (metylobutynolu i/albo metylobutenolu), w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej.

13. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według za-strz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11, znamienny tym, że zawiera mieszaninę feromonową, która składa się z 1,0 do 10,0% wag. (S)-cis-verbenolu, 1,0 do 5,0% wag. (S)-ipsdienolu, 1,0 do 5,0% wag. Ipsenolu oraz 80,0 do 97,0% wag. metylobutenolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej.

14. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według za-strz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11, znamienny tym, że zawiera mieszaninę feromonową, która składa się z 2,0 do 5,0% wag. (S)-ipsdienolu, 2,0 do 5,0% wag. Ipsenolu, 1,0 do 5,0% wag. Isomyrcenolu oraz 85,0 do 95,0% wag. metylobutenolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej.

15. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według za-strz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11, znamienny tym, że zawiera mieszaninę feromonową, która składa się z 0,5 do 10,0% wag. (S)-cis-verbenolu, 0,5 do 7,0% wag. 2-etylo-1,6-dwuoksaspiro (4,4) nonanu (Chalkogranu), 1,0 do 8,0% wag. (E,Z)-deka-2,4-dienian-metylu oraz do 98,0% wag. metylobutenolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej.

16. Dyspenser feromonowy wabiący szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze według za-strz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11, znamienny tym, że zawiera mieszaninę feromonową, która składa się z 0,5 do 5,0% wag. Lineatinu, 2,0 do 10,0% wag. Alfa-pinenu oraz 85,0 do 97,5% wag. etanolu, w przeliczeniu na całkowitą masę mieszaniny feromonowej.

17. Sposób odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych za pomocą dyspen-sera feromonowego wabiącego szkodliwe owady leśne, ogrodnicze i rolnicze, posiadającego zbiornik z tworzywa sztucznego oraz zaczep do zawieszania we wnętrzu części chwytnej pułapki do odłowu szkodliwych owadów leśnych, ogrodniczych i rolniczych i posiadającego komorę dolną usytuowaną we wnętrzu zbiornika, wypełnioną mieszaniną feromonową, znamienny tym, że zbiornik (10) z komorą dolną (11) wypełnioną mieszaniną feromonową (15) swoją częścią górną (13) łączy się z obudową (20) komory magazynującej (21) wypełnionej oparami (25) mieszaniny feromonowej (15), która jest połączona kanalikiem (16) z komorą dolną (11) wypełnioną mieszaniną feromonową (15), przy czym powierzchnia wewnętrzna (22) komory magazynującej (21) wypełnionej oparami (25) mieszaniny feromonowej (15) jest większa od powierzchni wewnętrznej (12) komory dolnej (11) wypełnionej mieszaniną fero-monową (15) i tak ukształtowany dyspenser (1) umieszcza się we wnętrzu części chwytnej pułapki zawieszając go na zawieszce, a pułapkę mocuje się do pala lub drzewa, korzystnie w pozycji pionowej.