PL231351B1

PL231351B1 - Benzyna lotnicza bezołowiowa o liczbie oktanowej motorowej 93 (LOM93) lub 94 (LOM94)

Info

Publication number: PL231351B1
Application number: PL405856A
Authority: PL
Inventors: Janusz Andrzej Pilarczyk; Wojciech Rychlik; Stanisław Bartuś; Tadeusz Głos; Marian Świtalski
Original assignee: Osrodek Badawczo Rozwojowy Przemyslu Rafineryjnego Spolka Akcyjna
Priority date: 2013-10-30
Filing date: 2013-10-30
Publication date: 2019-02-28
Also published as: PL405856A1

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest benzyna lotnicza bezołowiowa o liczbie oktanowej motorowej 93 (LOM93) lub 94 (LOM94) przeznaczona do zasilania silników tłokowych z zapłonem iskrowym.

Spośród szeregu wymagań, które muszą spełniać benzyny lotnicze do silników tłokowych z zapłonem iskrowym, najistotniejszymi parametrami są liczba oktanowa motorowa i prężność par według Reida w zakresie 38-49 kPa. Benzyna lotnicza bezołowiowa powinna ponadto charakteryzować się wysoką wartością opałową, wynoszącą powyżej 43,5 MJ/kg oraz odpowiednim zakresem temperatur wrzenia według normy ASTM D 86. Temperatury oddestylowania 10% v/v, 50% v/v, 90% v/v są ściśle limitowane i wpływają na szybkość nagrzewania i regularność pracy silnika lotniczego i nie powinny być wyższe niż, odpowiednio 75°C, 105°C i 135°C.

Znane są z opisu wynalazku US 8 324 437 benzyny lotnicze bezołowiowe stanowiące mieszaninę frakcji izoparafinowej C4-C10 i m-ksylenu o liczbach oktanowych motorowych wynoszących powyżej 98, w których zawartość m-ksylenu wynosi powyżej 60% v/v. Jako frakcję izoparafinową C4-C10 stosuje się produkt procesu alkilacji izoparafin i olefin prowadzony w obecności kwasu fluorowodorowego lub siarkowego jako katalizatora. M-ksylen jest pozyskiwany z procesu reformingu katalitycznego gdzie poddawany jest zatężeniu w procesach rozfrakcjonowania reformatu lub w procesach fizycznych krystalizacji i adsorpcji.

W opisie wynalazku US 2011/0114536 przedstawione zostały benzyny lotnicze bezołowiowe zawierające frakcję izopentanową (symbol B1 ), frakcję C4-C8 wydestylowaną z alkilatu (symbol B2) oraz frakcję aromatyczną C7-C8 (symbol B3). Frakcja izopentanowa zawiera 95% obj. izopentanu i 0,8% obj. węglowodorów olefinowych, frakcja C 4-C8 zawiera 45-55% obj. izooktanu (2,2,4-trójmetylopentanu), oraz mniej niż 5% obj. 2,2,3-trójmetylopentanu, natomiast frakcja aromatyczna C7-C8 zawiera sumarycznie 94,1% obj. aromatów, w tym 49% obj. toluenu i 29,2% obj. mieszaniny ksylenów. W rozwiązaniu tym zaprezentowano pięć przykładów mieszanin benzyn lotniczych opisanych kolejno symbolami A-E zawierających: od 10% obj. do 20% obj. komponentu B1, od 62% obj. do 88% obj. komponentu B2 i od 2% obj. do 19% obj. komponentu B3. Dla przedstawionych receptur uzyskano liczby oktanowe motorowe w zakresie od 92,0 do 92,9, o wartościach opałowych od 43,47 MJ/kg do 44,41 MJ/kg.

W opisie wynalazku US 2010/0263262 przedstawione są benzyny lotnicze bezołowiowe o liczbie oktanowej motorowej wynoszącej co najmniej 100, zawierające frakcję węglowodorów C4-C9 oraz co najmniej jedną aminę aromatyczną o formule: NH2-C6H4-(Rx)n, gdzie Rx jest podstawnikiem alkilowym C1-C10 przyłączonym do grupy fenylowej w pozycji meta i/lub para, a n jest liczbą całkowitą wynoszącą od 0 do 3. Zawartość amin aromatycznych w benzynie uzależniona jest od liczb oktanowych motorowych frakcji węglowodorowych C4-C9 i docelowej liczby oktanowej mieszanek z dodatkiem amin aromatycznych. Zastrzeżenia obejmują mieszanki benzyn lotniczych z dodatkiem amin aromatycznych od liczby oktanowej motorowej wynoszącej 95 do wartości 104.

W opisach wynalazków US 2004/124122 i EP 261289 przedstawione są benzyny lotnicze bezołowiowe o liczbie oktanowej motorowej wynoszącej co najmniej 92 jednostki, zawierające alkilat o końcowej temperaturze wrzenia wynoszącej 170°C, izopentan, toluen, frakcję naftową i izooktan. W przedstawionych dwóch przykładach, benzyny bezołowiowe zawierają po 16% v/v izopentanu, 8% v/v toluenu i 24% v/v alkilatu oraz odpowiednio 49,6% v/v i 52% v/v izooktanu, a także w pierwszym przykładzie 2,4% v/v frakcji naftowej. Zastrzeżenia obejmują mieszanki benzyn lotniczych zawierające co najmniej jeden węglowodór izoparafinowy C 8 o trzech podstawnikach metylowych (trójmetylopentany) i co najmniej jeden alkan C4 lub C5, w którym ilość co najmniej jednego trójmetylopentanu we wspomnianej kompozycji wynosi od 10 do 90% objętościowych. Kompozycje benzyn są wolne od związków ołowiu i mają wartości liczb oktanowych motorowych wynoszące co najmniej 92, a mniej niż 98.

Jak wynika z przedstawionych powyżej opisów wynalazków benzyny lotnicze bezołowiowe mogą charakteryzować się szerokim zakresem zmienności składów i skomponowanie ich jest możliwe z różnorodnych komponentów rafineryjnych, głównie z frakcji izoparafinowych, aromatycznych, a także aromatycznych amin. W cytowanych opisach, w celu uzyskania wymaganej wysokiej oktanowości benzyn lotniczych stosuje się czysty izooktan w mieszaninach z produktami alkilowania izobutanu olefinami (alkilat, lekki alkilat), izobutanem oraz węglowodorami aromatycznymi (głównie toluenem, ksylenami) oraz aminami aromatycznymi.

PL 231 351 B1

Pod względem użytkowym węglowodory aromatyczne zawarte w paliwach są dobrym komponentem benzyn do zasilania silników tłokowych z zapłonem iskrowym ze względu na wysoką liczbę oktanową, ale w procesie spalania powodują powstawanie z nich kancerogennych produktów (m.in. benzenu) i duże ilości tlenku i dwutlenku węgla, co ma negatywny wpływ na poziom emisji szkodliwych gazów do atmosfery. Na przykład w reakcji spalania całkowitego jednego mola toluenu powstaje siedem moli dwutlenku węgla, a w reakcji półspalania jednego mola toluenu powstaje siedem moli tlenku węgla. Stosowanie amin aromatycznych w kompozycjach benzyn lotniczych powoduje ponadto dodatkowe występowanie w produktach spalania silnie toksycznych tlenków azotu. Ponadto wyższe zawartości węglowodorów aromatycznych wpływają na obniżanie wartości energetycznej paliwa lotniczego.

W związku z ogólnoświatowymi tendencjami zmierzającymi do ograniczania związków ołowiu w benzynach lotniczych podjęto prace mające na celu wyeliminowania w benzynach lotniczych tych szkodliwych dla środowiska i zdrowia związków chemicznych, przy jednoczesnym zachowaniu innych parametrów jakościowych.

Benzyna lotnicza bezołowiowa o liczbie oktanowej motorowej 93 (LOM93) lub 94 (LOM94) według wynalazku zawierająca poniżej 0,013 g Pb/litr zawiera destylat alkilatu o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3-trójmetylopentan, 2,3,4-trójmetylopentan, 2,2,4-trójmetylopentan i 2,2,3-trójmetylopentan) w ilości 69-81% m/m, frakcję izoparafinową C7-C8 o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3 TMP, 2,3,4 TMP, 2,2,4 TMP - izooktanu i 2,2,3-TMP) 82-96% m/m, frakcję izoparafinową C5 zawierającą powyżej 90% m/m izopentanu, frakcję węglowodorów aromatycznych C7-C8 oraz izomeryzat będący produktem procesu izomeryzacji węglowodorów C5-C6 toluen o stężeniu powyżej 99% m/m stosowany w ilości do 20% v/v, przy czym benzyna lotnicza o liczbie oktanowej motorowej 93 (LOM93) zawiera destylat alkilatu o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3-trójmetylopentan, 2,3,4-trójmetylopentan, 2,2,4-trójmetylopentan i 2,2,3-trójmetylopentan) 69-81% m/m stosowany w ilości 60,0-83,0% v/v, destylat alkilatu o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3-trójmetylopentan, 2,3,4-trójmetylopentan, 2,2,4-trójmetylopentan i 2,2,3-trójmetylopentan) 60-68% m/m, stanowiący 0,1-20,0% v/v, frakcję izoparafinową C7-C8 o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3 TMP, 2,3,4 TMP, 2,2,4 TMP - izooktanu i 2,2,3-TMP) 82,096,0% m/m, w ilości 0,1-65,0% v/v, frakcję izoparafinową C5 zawierającą powyżej 90,0% m/m izopentanu w ilości 6,0-18,0% v/v, frakcję węglowodorów aromatycznych C7-C8 w ilości do 20,0% v/v oraz izomeryzat będący produktem procesu izomeryzacji węglowodorów C5-C6 w ilości do 0,1-10,0% v/v, natomiast benzyna bezołowiowa o liczbie oktanowej motorowej 94 (LOM94) zawiera destylat alkilatu o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3-trójmetylopentan, 2,3,4-trójmetylopentan, 2,2,4-trójmetylopentan i 2,2,3-trójmetylopentan) 69,0-81,0% m/m, stosowany w ilości 10,0-30,0% v/v, frakcję izoparafinową C7-C8 o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3 TMP, 2,3,4 TMP, 2,2,4 TMP - izooktanu i 2,2,3-TMP) 82,0-96,0% m/m stosowaną w ilości 40,0-70,0% v/v, frakcję izoparafinową C5 zawierającą powyżej 90,0% m/m izopentanu w ilości 10,0-18,0% v/v, frakcję węglowodorów aromatycznych C7-C8 w ilości do 15,0% v/v oraz izomeryzat będący produktem procesu izomeryzacji węglowodorów C5-C6 w ilości do 5,0% v/v, przy czym benzyna o LOM 93 lub LOM 94 zawiera co najmniej jeden typowy dodatek w postaci substancji antyutleniającej, barwiącej i antyelektrostatycznej stosowanych zgodnie z wymaganiami ilościowo-jakościowymi.

Benzyna według wynalazku może zawierać jako frakcję węglowodorów aromatycznych C7-C8 w postaci toluenu i/lub w postaci mieszaniny toluenu z izomerami ksylenu i etylobenzenu i/lub w postaci izomerów ksylenu i etylobenzenu.

Destylat alkilatu C4-C9 i frakcja izoparafinowa C7-C8 w benzynie lotniczej bezołowiowej według wynalazku są frakcjami alkilatu wydzielonymi destylacyjne z produktu procesu alkilowania izobutanu olefinami C3-C4. Frakcja izoparafinowa C5 jest frakcją zawierającą powyżej 90,0% v/v izopentanu. Frakcja aromatyczna C7-C8 jest mieszaniną toluenu z izomerami ksylenu i etylobenzenu, mieszaniną izomerów węglowodorów aromatycznych C8 z niewielką domieszką toluenu lub czystym toluenem o stężeniu powyżej 99,0% v/v.

Nieoczekiwanie okazało się, że benzyny lotnicze bezołowiowe według wynalazku skomponowane wyłącznie z komponentów izoparafinowych C4-C9 w ilości do 92,0% v/v i aromatycznych C7-C8 w ilości do 20,0% v/v posiadają wszystkie cechy dwóch typów wysokooktanowych benzyn stosowanych do samolotowych silników lotniczych z zapłonem iskrowym. W przypadku obu benzyn według wynalazku, nieoczekiwanie okazało się także, że obniżenie zawartości węglowodorów aromatycznych C7-C8 w kompozycji paliwa do zawartości wynoszących 6,0-13,0% v/v powoduje uzyskanie wyższej wartości

PL 231 351 Β1 opałowej paliwa, co wpływa korzystnie na uzyskanie wyższych wartości energetycznych mieszanki powietrzno-paliwowej w komorze spalania silnika lotniczego z zapłonem iskrowym.

Liczba oktanowa motorowa (LOM) benzyny pierwszego typu jest nie niższa niż 93 jednostki, prężność par według Reida mieści się w zakresie określonym w wymaganiach normowych, wartość opałowa jest wyższa niż wartość opałowa ustalona w wymaganiach normowych na poziomie 43,5 MJ/kg, natomiast temperatury oddestylowania 10,0% v/v, 50,0% v/v, 90,0% v/v oraz suma temperatur oddestylowania 10,0% v/v i 50,0% v/v odpowiadają wymaganiom jakościowym.

Liczba oktanowa motorowa (LOM) benzyny drugiego typu jest nie niższa niż 94 jednostki, prężność par według Reida mieści się w zakresie określonym w wymaganiach normowych, wartość opałowa jest wyższa niż wartość opałowa ustalona w wymaganiach normowych na poziomie 43,5 MJ/kg, temperatury oddestylowania 10,0% v/v, 50,0% v/v, 90,0% v/v oraz suma temperatur oddestylowania 10,0% v/v i 50,0% v/v odpowiadają wymaganiom jakościowym.

Benzyny o LOM 93 i LOM 94 według wynalazku przedstawiono w przykładach wykonania nieograniczających stosowania.

Przykład 1.

Do komponowania benzyny według wynalazku o liczbie oktanowej motorowej nie niższej niż 93, zastosowano następujące składniki:

- destylat alkilatu C4-C9 uzyskany z wydestylowania produktu alkilowania izobutanu olefinami C3-C4 w obecności kwasu fluorowodorowego lub siarkowego jako katalizatora, zawierający 75,4% m/m trójmetylopentanów, o liczbie oktanowej motorowej 94,1, liczbie oktanowej badawczej 95,8, o wartości opałowej dolnej 44,41 MJ/kg, gęstości w 15°C701,2 kg/m³ i prężności par według Reida 27,7 kPa,

- frakcję izoparafinową C5 zawierającą 94,8% m/m izopentanu, posiadającą liczbę oktanową motorową 89,9, liczbę oktanową badawczą 91,8, o wartości opałowej dolnej

44,81 MJ/kg, gęstości w 15°C-625,4 kg/m³,

- toluen o stężeniu powyżej 99,0% m/m, o wartości opałowej dolnej 40,51 MJ/kg i gęstości w 15°C-873,0 kg/m³,

- frakcję aromatyczną C7-C8, będącą mieszaniną 23,6% m/m toluenu z izomerami ksylenu i etylobenzenu o wartości opałowej dolnej 40,96 MJ/kg, gęstości w 15°C-865,0 kg/m³,

- izomeryzat o gęstości w 15°C-657,7 kg/m³, prężności par wg Reida - 87,8 kPa, posiadający liczbę oktanową motorową 85,4, liczbę oktanową badawczą 86,8.

Z powyższych składników skomponowano cztery benzyny o składach przedstawionych w tabeli 1.

Tabela 1.

Lp.	Skład, benzyny (%v/v)	Benzyna 1	Benzyna 2	Benzyna 3	Benzyna 4
1	Destylat alkilatu C4.-C9 0 zaw. trójmetylopentanów 75,4% m/m	66	67	71	75
2	Frakcja izoparafinowa C5	15	15	13	14
3	Toluen	19	3	10	9
4	Frakcja aromatyczna C?0 zaw. toluenu 23,6% m/m	0	¹⁵	³	2
5	Izomeryzat	0	0	3	0

Własności otrzymanych benzyn lotniczych w porównaniu z wymaganiami przedstawiono w tabeli 2.

PL 231 351 Β1

Tabela 2.

Lp.	Własność benzyny	Benzyna 1	Benzyna 2	Benzyna 3	Benzyna 4	Wymagania
1	Liczba oktanowa motorowa (LOM)	93,2	93,4	93,5	93,5	Min. 93,0
2	Temp. 10% v/v CC)	69	68	52	51	Max. 75
3	Temp. 50% v/v (^UC)	103	104	101	104	Max. 105
4	Temp.~9Ó% v/v CC) “	116	126	114	114	Max. 135
5	Temp, końca destylacji (°C)	138	141	140	134	Max. 170
6	Suma temp, oddestylowania 10 v/v + 50% v/v CC)	172	172	153	155	Min. 135
7	Prężność par wg Reida (kPa)	42,8	43,6	42,9	42,6	38-49
8	Wartość opałowa dolna (MJ/kg)	43,65	43,68	43,84	43,94	Min. 43,5
9	Gęstość w 15^UC (kg/m³)	724	720	715	709	-

Przykład 2.

Do komponowania benzyny według wynalazku o liczbie oktanowej motorowej nie niższej niż 94, zastosowano następujące składniki:

- destylat alkilatu C4-C9 uzyskany z wydestylowania produktu alkilowania izobutanu olefinami C3-C4 w obecności kwasu fluorowodorowego jako katalizatora, zawierający 75,4% m/m trójmetylopentanów, o liczbie oktanowej motorowej 94,1 liczbie oktanowej badawczej 95,8 o wartości opałowej dolnej 44,41 MJ/kg, gęstości w 15°C-701,2 kg/m³ i prężności par według Reida 27,7 kPa,

- frakcję izoparafinową C7-C8 uzyskaną z wydestylowania produktu alkilowania izobutanu olefinami C3-C4 w obecności kwasu fluorowodorowego lub siarkowego jako katalizatora, zawierającą 91,05% m/m trójmetylopentanów, o liczbie oktanowej motorowej 94,9, liczbie oktanowej badawczej 96,5, o wartości opałowej dolnej 44,45 MJ/kg, gęstości w 15°C699,8 kg/m³ i prężności par według Reida 16,2 kPa,

44,81 MJ/kg, gęstości w 15°C-625,4 kg/m³,

- frakcję aromatyczną Cy-Cs, będącą mieszaniną izomerów ksylenu (w tym 51,09% m/m m-ksylenu) etylobenzenu i 0,08% m/m toluenu o wartości opałowej dolnej 40,85 MJ/kg, gęstości w 15°C-870,0 kg/m³,

- izomeryzat o gęstości w 15°C-657,7 kg/m³, prężności par wg Reida - 87,8 kPa, posiadającego liczbę oktanową motorową 85,4, liczbę oktanową badawczą 86,8.

Z powyższych składników skomponowano cztery benzyny o składach przedstawionych w tabeli 3.

PL 231 351 Β1

Tabela 3.

Lp.	Skład benzyny (%v/v)	Benzyna 5	Benzyna 6	Benzyna 7	Benzyna 8
¹ .	Destylat alkilatu C4-C9 0 zaw. trójmetylopentanów 75,4% m/m	25	16	23	14
2	Frakcja izoparafmowa C7-C8 0 zaw. trójmetylopentanów 91,05 %m/m	50	58	55	65
2	Frakcja izoparafinowa C5	15	15	14	15
3	Toluen	1	1	0	1
4	Frakcja aromatyczna C7Cs 0 zaw. toluenu 0,08 % m/m	9	10	7	5
5	Izomeryzat	0	0	1	0

Własności otrzymanych benzyn lotniczych w porównaniu z wymaganiami przedstawiono w tabeli 4.

Tabela 4.

Lp.	Własność benzyny	Benzyna 5	Benzyna 6	Benzyna 7	Benzyna 8	Wymagania
1	Liczba oktanowa motorowa (LOM)	94,0	94,3	94,0	94,2	Min. 94,0
2	Temp. 10%v/v(°C)	49	47	51	47	Max. 75
3	Temp. 50% v/v (^UC)	104	103	102	102	Max. 105
4	Temp. 90% v/v (°C)	118	127	114	112	Max. 135
5	Temp, końca destylacji (°C)	141	144	140	139	Max. 170
6	Suma temp, oddestylowania 10 v/v + 50% v/v (°C)	153	150	153	149	Min. 135
7	Prężność par wg Reida (kPa)	40,0	38,9	40,2	39,6	38-49
8	Wartość opałowa dolna (MJ/kg)	43,98	43,93	44,09	44,14	Min. 43,5
9	Gęstość w 15^UC (kg/m³)	707	709	702	700	-

Przykład 3.

Jest przykładem porównawczym dotyczącym obu kompozycji benzyn.

Do przygotowania obu benzyn zastosowano następujące składniki o innych właściwościach fizyko-chemicznych niż wskazane według wynalazku:

- destylat alkilatu C4-C9 wydzielony destylacyjnie z produktu alkilowania izobutanu olefinami C3-C4 w obecności kwasu fluorowodorowego lub siarkowego jako katalizatora, zawierający 63,21% m/mtrójmetylopentanów, posiadający liczbę oktanową motorową 92,7, liczbę oktanową badawczą 93,5, o wartości opałowej dolnej 44,39 MJ/kg, gęstości w 15°C-702,2 kg/m³ i prężności par według Reida 25,2 kPa,

PL 231 351 Β1

- frakcję izoparafinową C7-C8 uzyskaną z wydestylowania produktu alkilowania izobutanu olefinami C3-C4 w obecności kwasu fluorowodorowego lub siarkowego, jako katalizatora, zawierającą 91,05% m/m trójmetylopentanów, o liczbie oktanowej motorowej 94,9, liczbie oktanowej badawczej 96,5, o wartości opalowej dolnej 44,45 MJ/kg, gęstości w 15°C699,8 kg/m³ i prężności par według Reida 16,2 kPa,

44,81 MJ/kg, gęstości w 15°C-625,4 kg/m³,

- toluen o stężeniu powyżej 99,0% m/m, o wartości opałowej dolnej 40,51 MJ/kg i gęstości w 15°C-873 kg/m³,

- frakcję aromatyczną Cy-Cs, będącą mieszaniną 23,6% m/m toluenu z izomerami ksylenu i etylobenzenu o wartości opałowej dolnej 40,96 MJ/kg, gęstości w 15°C-865 kg/m³,

- frakcję aromatyczną Cy-Cs, będącą mieszaniną izomerów ksylenu (w tym 51,09% m/m m-ksylenu) etylobenzenu oraz 0,08% m/m toluenu o wartości opałowej dolnej 40,85 MJ/kg, gęstości w 15°C-870 kg/m³,

Z powyższych składników skomponowano cztery porównawcze benzyny o składach przedstawionych w tabeli 5.

Tabela 5.

Lp.	Skład benzyny (%v/v)	Benzyna 9	Benzyna 10	Benzyna 11	Benzyna 12
1	Destylat alkilatu C4-C9 0 zaw. trójmetylopentanów 63,21% m/m	66	71	0	15
2	Destylat alkilatu C4-C9 0 zaw. trój mety lopentanów 75,4% m/m	0	0	20	0
3	frakcja izoparafinowa C₇-Cg 0 zaw. trójmetylopentanów 91,05% m/m	0	0	50	61
4	Frakcja izoparafinowa C5	15	13	15	14
5	Toluen	19	10	1	8
6	Frakcja aromatyczna C7-C8 0 zaw. toluenu 23,6 % m/m	0	3	0	2
7	Frakcja aromatyczna C7-C8 0 zaw. toluenu 0,08 % m/m	0	0	14	0
8	Izomeryzat	0	3	0	0

Własności otrzymanych benzyn lotniczych w porównaniu z wymaganiami przedstawiono w tabeli 6.

PL 231 351 Β1

Tabela 6.

Lp.	Własność benzyny	Benzyna 9	Benzyna 10	Benzyna 11	Benzyna 12	Wymagania
1	Liczba oktanowa motorowa (LOM)	92,6	92,4	93,4	93,5	Min. 93,0/94,0
2	Temp. 10% v/v (C)	64	53	55	62	Max. 75
3	Temp. 50% v/v fC)	104	103	104	104	Max. 105
4	Temp. 90% v/v (°C)	116	118	125	118	Max. 135
5	Temp, końca destylacji (°C)	150	155	142	148	Max. 170
6	Suma temp, oddestylowania 10 v/v + 50% v/v (°C)	168	156	159	166	Min. 135
Ί	Prężność par wg Reida (kPa)	40,7	42,7	40,9	39,5	38-49
8	Wartość opałowa dolna (MJ/kg)	43,67	43,74	43,75	43,95	Min. 43,5
9	Gęstość w 15°C (kg/m³)	726	716	717	708

Dokonane porównawcze zestawienie wyników benzyn zawierających składniki o innych właściwościach fizyko-chemicznych pokazują, iż kompozycje benzyn porównawczych 9 i 10 nie spełniają parametru jakościowego liczby oktanowej motorowej dla benzyny LOM93. Natomiast kompozycje benzyn 11 i 12 spełniają wymagania ilościowo-jakościowe dla tej benzyny, ale nie spełniają parametru jakościowego liczby oktanowej motorowej dla benzyny LOM94.

W przypadku benzyny 11, zastosowanie w kompozycji znacznych ilości frakcji izoparafinowej C7-C8 o zawartości trójmetylopentanów 91,05% m/m, ale nieco wyższej zawartości węglowodorów aromatycznych w stosunku do np. kompozycji benzyny 5 (tabela 3), nie powoduje uzyskania liczby oktanowej motorowej wynoszącej 94.

W przypadku benzyny 12, zastosowanie w kompozycji wysokiej zawartości frakcji izoparafinowej C7-C8 o zaw. trójmetylopentanów 91,05% m/m oraz destylatu alkilatu C4-C9 o zawartości trójmetylopentanów 63,21% m/m, umożliwia tylko uzyskanie benzyny LOM93.

W wyniku przeprowadzonych badań jednocześnie stwierdzono, że stosowanie frakcji węglowodorów aromatycznych C7-C8 w ilości powyżej 20% v/v w kompozycjach benzyn, powoduje negatywny efekt obniżania parametru wartości opałowej benzyn do wartości poniżej wymagań normowych tj. 43,5 MJ/kg i nie powoduje wzrostu LOM.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Benzyna lotnicza bezołowiowa o liczbie oktanowej motorowej 93 lub 94 zawierająca jako komponenty destylat alkilatu, frakcję izoparafinową Cs, toluen, izomeryzat, frakcję węglowodorów aromatycznych C7-C8, znamienna tym, że benzyna zawierająca poniżej 0,013 g Pb/litr zawiera destylat alkilatu o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3-trójmetylopentan, 2,3,4-trójmetylopentan, 2,2,4-trójmetylopentan i 2,2,3-trójmetylopentan) w ilości 69-81% m/m, frakcję izoparafinową C7-C8 o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3 TMP, 2,3,4 TMP, 2,2,4 TMP - izooktanu i 2,2,3-TMP) 82-96% m/m, frakcję izoparafinową Cs zawierającą powyżej 90% m/m izopentanu, frakcję węglowodorów aromatycznych C7-C8 oraz izomeryzat będący produktem procesu izomeryzacji węglowodorów C5-C6, toluen o stężeniu powyżej 99% m/m stosowany w ilości do 20% v/v przy czym benzyna lotnicza o liczbie oktanowej motorowej 93 zawiera destylat alkilatu o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3-trójmetylopentan, 2,3,4-trójmetylopentan, 2,2,4-trójmetylopentan i 2,2,3-trójmetylopentan) 69-81% m/m stosowany w ilości 60-83% v/v, destylat alkilatu o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3-trójmetylopentan, 2,3,4

PL 231 351 B1

-trójmetylopentan, 2,2,4-trójmetylopentan i 2,2,3-trójmetylopentan) 60-68% m/m, stanowiący 0,1-20% v/v, frakcję izoparafinową C7-C8 o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3 TMP, 2,3,4 TMP, 2,2,4 TMP - izooktanu i 2,2,3-TMP) 82-96% m/m, w ilości 0,1-65% v/v, frakcję izoparafinową C5 zawierającą powyżej 90% m/m izopentanu w ilości 6-18% v/v, frakcję węglowodorów aromatycznych C7-C8 w ilości do 20% v/v oraz izomeryzat będący produktem procesu izomeryzacji węglowodorów C5-C6 w ilości do 0,1-10% v/v, natomiast benzyna bezołowiowa o liczbie oktanowej motorowej 94 zawiera destylat alkilatu o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3-trójmetylopentan, 2,3,4-trójmetylopentan, 2,2,4-trójmetylopentan i 2,2,3-trójmetylopentan) 69-81% m/m, stosowany w ilości 10-30% v/v, frakcję izoparafinową C7-C8 o zawartości trójmetylopentanów (2,3,3 TMP, 2,3,4 TMP, 2,2,4 TMP - izooktanu i 2,2,3-TMP) 82-96% m/m stosowaną w ilości 40-70% v/v, frakcję izoparafinową C5 zawierającą powyżej 90% m/m izopentanu w ilości 10-18% v/v, frakcję węglowodorów aromatycznych C7-C8 w ilości do 15% v/v oraz izomeryzat będący produktem procesu izomeryzacji węglowodorów C5-C6 w ilości do 5% v/v, przy czym benzyna o LOM 93 lub LOM 94 zawiera co najmniej jeden typowy dodatek w postaci substancji antyutleniającej, barwiącej i antyelektrostatycznej stosowanych zgodnie z wymaganiami ilościowo-jakościowymi.
2. Benzyna według zastrzeżenia 1, znamienna tym, że frakcja węglowodorów aromatycznych C7-C8 jest w postaci toluenu.
3. Benzyna według zastrzeżenia 1, znamienna tym, że frakcja węglowodorów aromatycznych C7-C8 jest w postaci mieszaniny toluenu z izomerami ksylenu i etylobenzenu.
4. Benzyna według zastrzeżenia 1, znamienna tym, że frakcja węglowodorów aromatycznych C7-C8 jest w postaci izomerów ksylenu i etylobenzenu.