PL228103B1 - Sposób wytwarzania mieszaniny estrów etylowych roslinnych kwasów tłuszczowych o wysokiej zawartosci izomerów cis - Google Patents

Description

Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania mieszaniny estrów etylowych roślinnych kwasów tłuszczowych o wysokiej zawartości izomerów cis nienasyconych kwasów tłuszczowych (to znaczy mieszaniny estrów etylowych roślinnych kwasów tłuszczowych o zawartości izomerów cis tłuszczowych kwasów omega wynoszącej co najmniej 95% pierwotnej zawartości izomerów cis w nienasyconych kwasach tłuszczowych omega 3, omega 6 lub omega 9 w oleju roślinnym stosowanym do wytwarzania tych estrów).

Znane są suplementy diety zawierające oleje roślinne i zwierzęce (zwłaszcza rybne) zawierające kwasy tłuszczowe omega 3, omega 6 i omega 9.

Znane właściwości prozdrowotne posiada naturalny tran rybi z rekina, wątróbek dorszy lub innych ryb. Jednak ze względu na specyficzny smak i zapach tranu, stosunkowo krótki okres trwałości oraz limitowaną dostępność tego surowca możliwość jego stosowania do wytwarzania nutraceutyków jest ograniczona.

Naturalne kwasy tłuszczowe omega tracą swoją aktywność w procesie ich przetwarzania oraz przechowywania. Dochodzi bowiem do utleniania ich zawartości.

Polskie zgłoszenia patentowe P-378114, P-386610, P-386608 dotyczą sposobu produkcji prozdrowotnych estrów etylowych kwasów tłuszczowych zawartych w oleju lnianym. Szczególnie korzystne w suplementacji diety okazały się estry etylowe naturalnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mające większą biodostępność dla komórek w porównaniu do badanych dotychczas trójglicerydów oraz silniejsze działania antymiażdzycowe i antyarytmogenne.

Zgodnie z oficjalnym stanowiskiem European Food Safety Authority (European Food Safety Authority, 2008 Draft consolidated list of Health Claims) dieta zawierająca prawidłową proporcję kwasów ω-6 do ω-3 przyczynia się do szeregu efektów prozdrowotnych. Prawidłowe proporcje: wspomagają pracę mięśnia sercowego, normalizują ciśnienie krwi, działają przeciwzakrzepowo, działają przeciwmiażdżycowo, redukując poziom triglicerydów pomagają utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu oraz poprawić metabolizm tłuszczów, wywierają korzystny wpływ na funkcje kognitywne, chronią układ sercowo-naczyniowy na poziomie komórkowym, są niezbędne dla prawidłowej funkcji siatkówki oka, mają działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne, przeciwdepresyjne, przeciwdziałają otyłości, zapewnia optymalny rozwój i funkcjonowanie mózgu.

Dlatego dla uzyskania produktu o pożądanych właściwościach prozdrowotnych konieczne jest dostarczenie mieszaniny estrów etylowych różnych nienasyconych kwasów tłuszczowych uzyskiwanych z różnych naturalnych olejów, zwłaszcza roślinnych.

Wpływ na pożądaną aktywność biologiczną nienasyconych kwasów tłuszczowych ma również ich konformacja. Szczególnie korzystne jest stosowanie izomerów cis, które występują w naturalnych nienasyconych kwasach tłuszczowych. W przypadku kwasów omega-9 izomer trans może wywoływać działania niepożądane. Niestety w trakcie znanych procesów wytwarzania mieszanin estrów etylowych nienasyconych kwasów tłuszczowych z naturalnych olejów dochodzi do niepożądanej izomeryzacji i wzrostu zawartości niepożądanych izomerów trans kosztem spadku zawartości korzystnych izomerów cis.

Celem wynalazku jest dostarczenie sposobu uzyskiwania suplementu diety o pożądanych właściwościach prozdrowotnych składającego się z mieszaniny estrów etylowych otrzymywanych z mieszaniny różnych naturalnych nienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych w różnych olejach roślinnych. Jednocześnie pożądane jest dostarczenie takiego procesu wytwarzania estrów, który pozwoliłby na zachowanie wysokiej zawartości izomerów cis nienasyconych kwasów tłuszczowych w otrzymywanej mieszaninie ich estrów etylowych.

Nieoczekiwanie, tak określone problemy zostały rozwiązane w niniejszym wynalazku. Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania mieszaniny estrów etylowych roślinnych kwasów tłuszczowych o wysokiej zawartości izomerów cis nienasyconych kwasów tłuszczowych, charakteryzujący się tym, że:

a. uzyskuje się jednorodną (zhomogenizowaną) mieszaninę olejów roślinnych techniką kawitacji przepływowej, przy czym kawitację prowadzi się w kawitatorze przepływowym posiadającym od 3 do 8 stref kawitacyjnych,

b. uzyskaną mieszaninę wykorzystuje się jako surowiec w reakcji transestryfikacji z etanolem, przy czym transestryfikację prowadzi się w obecności katalizatora w temperaturze poniżej 49°C, pod ciśnieniem atmosferycznym przy nadmiarze molowym alkoholu względem trójglicerydów, korzystnie od 13- do 16-krotnym,

PL228 103 Β1

c. po zakończeniu reakcji transestryfikacji z mieszaniny reakcyjnej odparowuje się etanol, przy czym proces odparowywania prowadzi się w temperaturze nie przekraczającej 49°C w czasie poniżej 0,3 godziny, korzystnie w wyparce czaszowej wyposażonej w dysze zraszające z dyfuzorem par,

d. odseparowuje się fazę estrową i oczyszcza zwłaszcza z pozostałości katalizatora, mydeł i gliceryny, a następnie klaruje się oczyszczoną mieszaninę estrów etylowych roślinnych kwasów tłuszczowych o wysokiej zawartości izomerów cis nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Korzystnie, reakcję transestryfikacji prowadzi się w przepływowym kawitatorze procesowym w 13-krotnym nadmiarze etanolu.

Korzystnie, w reakcji transestryfikacji jako katalizator stosuje się KOH.

Sposób według wynalazku jest przeznaczony do wytwarzania nutraceutyków (estrów etylowych), przy czym szczególnie korzystnie jest, aby temperatura całego procesu oscylowała w okolicy 40°C i w żadnym momencie nie przekraczała temperatury 49°C.

Kolejnym przedmiotem wynalazku jest mieszanina estrów etylowych roślinnych kwasów tłuszczowych o zawartości izomerów cis tłuszczowych kwasów omega wynoszącej co najmniej 95% pierwotnej zawartości izomerów cis w nienasyconych kwasach tłuszczowych omega 3, omega 6 lub omega 9 w oleju roślinnym stosowanym do wytwarzania estrów.

Przykład 1 . Sposób wytwarzania mieszaniny estrów etylowych roślinnych kwasów tłuszczowych o wysokiej zawartości izomerów cis nienasyconych kwasów tłuszczowych.

W trakcie prowadzenie całego procesu należy stosować się do ogólnie znanych ze stanu techniki sposobów i zasad gospodarowania olejami z kwasami jedno- i wielonienasyconymi (odstojniki, chłodnie, zaciemnienie, poduszka azotowa). Poza wskazanymi w opisie wyjątkami dotyczy to również warunków prowadzenia reakcji estryfikacji kwasów tłuszczowych (alkohol etylowy, KOH, wyparki, metody szarżowe). We wszystkich miejscach instalacji, w których występuje niebezpieczeństwo kontaktu surowców wrażliwych na wilgoć np. etanol 99,9%) lub wilgoć i dwutlenek węgla (np. KOH), lub produktów wrażliwych na tlen atmosferyczny (oleje i ich mieszaniny, estry) zastosowano atmosferę suchego gazowego azotu generowanego z ciekłego N₂.

Zestawienie podstawowych cech fizycznych i chemicznych dobranych olejów do produkcji nutraceutyku zawiera poniższa tabela:

Rodzaj oleju	Główne składniki	ciężar właściwy	Liczba jodowa
OLEJ Z NASION WIESIOŁKA	Kwas cis-linolowy (LA) - 73,5-81,9%, gammalinolenowy (GLA) - 6,8-9,4% i oleinowy - 4,7-10,7%. Zawartość innych kwasów, zwłaszcza nasyconych, w tym palmitynowego (5,0-6,7%) i stearynowego (1,12,9%) Zawiera również saponiny, polifenole, glikolipidy .	0,915-0,935 g/ml.	130-200%l
Olej z ogórecznika lekarskiego	Olej schnący Zawiera 18-25% kwasu gammalinolenowego (GLA), bogaty we flawonoidy (kwercetynę, izoramnetynę, kemferol), garbniki, śluz, zawiera też kwas linolowy(38%), eikosenowy(4%), dokosenowy(3%) (askorbinowy, jabłkowy, cytrynowy), sole mineralne, saponiny.	0,900 - 0,940 g/ml	135-175%!

PL228 103 Β1

OLEJ Z CZARNEJ PORZECZKI	Zawiera ponad 80% wielonasyconych kwasów tłuszczowych . Zawiera m.in. inne kwasy tłuszczowe: linolowy (LA), alfa-linolenowy (ALA), a co najważniejsze - rzadki kwas stearydynowy (SDA). Zawiera również 1,5%-2,5% i fitosteroli i tokoferoli	0,910 g/ml	145-185%l
Olej lniany	Olej schnący, Zawiera powyżej 50% kwasu linolenowego (omega3), 15% kwasu linolowego (omega-6), 15% kwasu oleinowego (omega-9) oraz niewielkie ilości nasyconych kwasów tłuszczowych	ok. 0,931 g/ml	160-200I

W przykładowej realizacji zastosowano jako surowiec mieszankę olejów roślinnych o składzie: olej z wiesiołka (Oenothera L.) (od 1 % do 30%) olej z ogórecznika lekarskiego (Borago officinalis L.) (od 1% do 30%) olej z pestek porzeczki czarnej (Ribes nigrum L.) (od 1% do 10%) olej lniany (Linum L.) dopełniająco do 100% wagowych w różnych kombinacjach ilościowych w przedziałach procentowych jw.

Na jakość uzyskanego produktu wpływają również właściwe warunki transportu i magazynowania surowców. Należy zachować zaciemnienie surowców i produktu (zwłaszcza izolacja przed światłem UV). Wytwórcy olejów powinni stosować technologię tłoczenia na zimno lub ekstrahowania płynnym CO₂, a ich czyszczenie ze szlamów powinno odbywać się drogą sedymentacji (proces powolny i zachodzi w różnym stopniu dla każdego z olejów), stąd też w masie oleju kierowanego do mieszania mogą znaleźć się również cząsteczki pochodzące z roślin (mikrocząsteczki tkanek, materii organicznej, itp.). Transportowany olej powinien być zabezpieczony poduszką azotową i przechowywany w magazynie w warunkach kontrolowanej temperatury i oświetlenia.

Uzyskiwanie mieszaniny olejów

Wymogami podstawowymi dla mieszalnika/mieszalników są: pełne zhomogenizowanie masy olejów kierowanych do estryfikacji oraz zachowanie co najmniej 95% izomerów CIS zawartych w olejach składowych.

Zgodnie z wynalazkiem mieszanie olejów przeprowadzone zostało w kawitatorze przepływowym posiadającym od 3 do 8 stref kawitacyjnych. W przykładowej realizacji wykorzystana została stacja DWO na KAS 3 firmy Unister Plus Mirosław Pytlik (schemat patrz fig. 1). Mieszanie za pomocą kawitatora przepływowego pozwoliło na uzyskanie homogennej mieszaniny olejów i to niezależnie od procentowego składu poszczególnych składników. Każdorazowo uzyskiwana mieszanina była klarowna, nie rozwarstwiała się nawet przy wielodniowym teście przechowalniczym. Ponadto uzyskano zachowanie ponad 95% izomerów CIS. Każda próba estryfikacji tak uzyskanej mieszaniny kończyła się powodzeniem.

Dla porównania przeprowadzono próby uzyskania mieszaniny surowych olejów alternatywnymi metodami. Przeprowadzono porównawcze mieszanie urządzeniami mechanicznymi (ramowe, śmigłowe, bębnowe). Wykonano testy mieszania takimi metodami i wymieszane oleje poddano obserwacji wizualnej i stwierdzono, że po kilkudniowym przechowywaniu mieszanina mętnieje, rozwarstwia się i na powierzchni pojawia się ciemny kożuch. Próby estryfikacji tak wymieszanych olejów na ogół kończyły się tym, że reakcja transestryfikacji nie zachodziła.

Wykonano także porównawcze mieszanie za pomocą kawitacji sonicznej (urządzenie Hielscher Ultrasonics). W badaniach stwierdzono pełną homogenność mieszaniny (nie rozwarstwia się), ale podczas mieszania utracono zauważalną część izomerów CIS zawartych w olejach (ulegały spontanicznej izomeryzacji w izomery trans).

Szarżowa estryfikacja zhomogenizowanei masy olejowej

W przykładowej realizacji produkcja estru ma charakter szarżowy, przy czym w celu uzyskania optymalnej sprawności zastosowano kolejkowanie procesu syntezy estrów poprzez wprowadzenia

PL 228 103 B1 dwu naprzemiennie działających reaktorów oraz odpowiedni dobór czasu trwania poszczególnych etapów.

Reakcję transestryfikacji prowadzono w temperaturze niższej niż 49°C (pomiędzy 40°C a 49°C, pod ciśnieniem atmosferycznym w obecności KOH przy 16-krotnym nadmiarze molowym alkoholu względem trójglicerydów (olejów roślinnych).

W przypadku prowadzenia reakcji prowadzonej z użyciem kawitatora procesowego, w tych samych warunkach procesu, możliwe jest stosowanie nadmiaru molowego etanolu w ilości 13-krotności względem trójglicerydów.

Odparowywanie nie przereagowanego alkoholu

W sekcji oddestylowania nieprzereagowanego alkoholu zastosowano dwie kaskadowo połączone wyparki próżniowe cienkowarstwowe, z których pierwsza odpowiedzialna jest za odprowadzenie z mieszaniny poreakcyjnej większości bezwodnego etanolu, natomiast druga odpro wadza z pozostałej mieszaniny (po pierwszej wyparce) pozostały etanol będący co najmniej częściowo mieszaniną azeotropową z wodą. Aby proces odparowania alkoholu mógł przebiegać optymalnie szybko w temperaturze nie przekraczającej 49°C w czasie poniżej 0,3 godziny zastosowano dysze zraszające (czaszowe osiowo-prostopadłe do czaszowej powierzchni ociekowej) z dyfuzorem par, który umożliwia ograniczenie porywania kropel mieszaniny poreakcyjnej do ujścia par na skraplacz (fig. 2).

Odseparowywanie fazy estrowej

W procesie odseparowywania zastosowano pięciostopniowe oczyszczanie fazy estrowej z pozostałości katalizatora, mydeł i gliceryny, w którym użyto kolejno:

- dwukaskadowych separatorów krótkoterminowych, w których w sposób zgrubny oddziela się frakcja estrowa od glicerynowej,

- wirówki stało-przepływowej usuwającej z estrów resztki zawieszonej i zemulgowanej frakcji glicerynowej (puryfikacja). Przykładowa wirówka firmy np. firmy Alfalaval (model 105) przy zastosowaniu konfiguracji bębna jak niżej:

1. ślepy talerzyk na pierwszej pozycji (od dołu)

2. nasadkę puryfikacyjną zamiast przesłony

- separatorów dobowych, w których poprzez przepuszczanie azotu usuwa się resztki alkoholu, a jednocześnie poprzez powolny grawitacyjny rozdział usuwane są mikro ilości frakcji glicerynowej, która jest jeszcze obecna w produkcie. W tych separatorach powstaje czysty produkt.

Następnie produkt kierowany jest do drugiej wirówki (klaryfikacyjnej). Przykładowo wirówka Alfalaval (modelu 105) z zastosowaną konfiguracją bębna jak niżej:

1. wszystkie talerzyki z otworami

2. przesłonę na frakcji ciężkiej (dobór w zależności od gęstości mediów), skąd trafia do zbiornika magazynowego (super czysty produkt).

Uzyskiwany ester etylowy z mieszanki olejów może być samoistnym produktem lub może być poddawany dalszej obróbce (wymieszaniu z dodatkowymi substancjami np. selenometioniną z drożdży Yarrowia lipolytica, koenzymem Q10, witaminami, itp.), następnie konfekcjonowany i stosowany jako suplement diety o walorach podanych powyżej.

Utylizacja odpadów

Do utylizacji odpadów powstających w trakcie produkcji estrów (szlamy, frakcja glicerynowa, itp.) może być zastosowany szczep Yarrowia lipolytica SKOTAN A 101 zdeponowanego w IBPRS pod numerem dostępu KKP 2018 p zgodnie z metodą opisaną w polskim zgłoszeniu patentowym P.383685.

Przykład 2. Skład gotowego produktu (zawartość izomerów CIS powyżej 95% w surowcowych olejach roślinnych).

Zmierzono zawartość izomerów cis w olejach surowcowych i mieszaninie estrów etylowych stanowiącej gotowy produkt. Wyniki pomiarów przedstawiono na fig. 3.

Analiza uzyskanych wyników dowodzi, że zaproponowany sposób wytwarzania mieszaniny estrów etylowych nienasyconych kwasów tłuszczowych pozwala zachować co najmniej 95% izomerów cis nienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych w naturalnych trójglicerydach roślinnych wykorzystanych do produkcji preparatu. Proces estryfikacji jednego litra mieszaniny olejów prowadzi do powstania 1 litra estru etylowego.

PL 228 103 B1

Literatura:

1. Zgłoszenie patentowe P-378114 pt. „Sposób wytwarzania estrów alkilowych wyższych kwasów tłuszczowych” Zgłaszający: Uniwersytet Wrocławski, Wrocław; Kołodziej Hubert, Wrocław; Vogt Andrzej, Wrocław; Strzelecki Stanisław, Wrocław; Fałat Jerzy, Nysa; Sowa Andrzej, Wrocław;

2. Zgłoszenie patentowe P-386610 pt. „Sposób wytwarzania estrów etylowych lub metylowych wyższych kwasów tłuszczowych oraz instalacji do jego wytwarzania” Zgłaszający: Kołodziej Hubert, Wrocław; Vogt Andrzej, Wrocław; Strzelecki Stanisław, Wrocław; Steinmetz Grzegorz, Wrocław;

3. Zgłoszenie patentowe P-386608 pt. „Sposób otrzymywania nienasyconych pochodnych wyższych kwasów tłuszczowych oraz instalacji do realizacji tego sposobu”; Zgłaszający: Steinmetz Grzegorz, Wrocław;

4. http://nowasol.olx.pl/leenlife-koncentrat-omega-3-6-9-iid-75671635

5. http://zookraina.pI/pl/p/SANOPET-OMEGA-3-6-9-NUTRACEUTYK-DLA-PSOW-l-KOTOW-120 ml/6352

6. http://food-forum.pl/estry-etylowe/

7. http://www.termedia.pl/Artykul-pogladowy-Rola-kwasow-omega-3-w-optymalizacji-standardowei- farmakoterapii-w-prewencji-wtornei-choroby-wiencowej,35,12683

1. Burr ML, Feihly AM, Gilbert JF i wsp. Effects of changes in fat, fish, and fibre intakes on death and myocardial reinfarction: diet and reinfarction trial (DART). Lancet 1989; 2: 757-761.

2. He K, Song Y, Daviglus ML i wsp. Accumulated evidence on fish consumption and coronary heart disease mortality: a meta-analysis of cohort studies. Circulation 2004; 109: 2705-2711.

3. Albert CM, Hennekens CH, O'Donnell CJ i wsp. Fish consumption and risk of sudden cardiac death. JAMA 1998; 279: 23-28.

4. Burr ML, Ashfield-Watt PA, Dunstan FD i wsp. Lack of benefit of dietary advice to men with angina: results of controlled trial. Eur J Clin Nutr 2003; 57: 193-200.

5. Nilsen DW, Albreksten G, Landmark K i wsp. Effects of a high-dose concentrate of n-3 fatty acids or corn oil introduced early after an acute myocardial infarction on serum triacylglycerol and HDL cholesterol. Am J Clin Nutr 2001; 74: 50-56.

6. Malasanos T, Stacpoole PW. Biological effects of omega-3 fatty acids in diabetes mellitus. Diabetes Care 1991; 14: 116-179.

7. De Caterina R, Endres S, Kristensen SD, Schmidt EB. n-3 fatty acids and renal diseases. Am J Kidney Dis 1994; 24: 397-410.

8. Knapp HR. Omega-3 fatty acids in respiratory diseases: a review. J Am Coll Nutr 1995; 14: 18-23.

9. Galii C, Butrum R. Dietary omega-3 fatty acids and cancer: an overview. World Rev Nutr Diet 1991; 66: 446-461.

10. De Caterina R, Basta G. N-3 fatty acids and the inflammatory response - biological bacground. Eur Heart J 2001; 3 (Suppl. D): D42-D49.

11. Bang HU, Dyerberg J, Sinclair HM. The composition of the Eskimo food in north western Greenland. Am J Clin Nutr 1980; 33: 2657-2661.

12. Mori TA, Beilin LJ, Burke V i wsp. Interactions between dietary fat, fish and fish oils and their effects on platelet function in men at risk of cardiovascular disease. Thromb Vase Biol 1997; 17: 279-286.

13. Kristensen SD, Iversen AM, Schmidt EB. Omega-3 polyunsaturated fatty acids and coronary thrombosis. Lipids 2001; 36: S79-S82.

14. Lee KW, Blann AD, Lip GY. Effects of omega-3 polyunsaturated fatty acids on plasma indices of thrombogenesis and inflamation in patients post-myocardial infarction. Thromb Res 2006; 118: 305-312.

15. Goodfellow J, Bellamy MF, Ramsey MW i wsp. Dietary supplementation with marine omega-3 fatty acids improve systemic large artery endothelial function in subjects with hypercholesterolemia. J Am Coll Cardiol 2000; 35: 265-270.

16. Mori TA, Watts GF, Burke V i wsp. Differential effects of eicosapentaenoic acid and decosahexaenoic acid on vascular reactivity of the forearm microcirculation in hyperlipidemic, overweigh men. Circulation 2000; 102: 1264-1269.

PL 228 103 B1

17. Thies F, Garry JM, Yagoob P i wsp. Association of n-3 polyunsaturated fatty acids with stability of atherosclerotic plagues: a randomized controlled trial. Lancet 2003; 361: 477-485.

18. Sacks FM, Stone PH, Gibson CM i wsp. Controlled trial of fish oil for regression of human coronary atherosclerosis. J Am Coll Cardiol 1995; 25: 1492-1498.

19. von Schacky C, Angerer P, Kothny W i wsp. The effect of dietary omega-3 fatty acids on coronary atherosclerosis. A randomized duble-blind, placebo controlled trial. Ann Intern Med 1999; 130: 554-562.

20. OOonnor GT, Maleńka DJ, Olmsted EM i wsp. A meta-analysis of randomized trials of fish oil in prevention of restenosis following coronary angioplasty. Am J Prev Med 1992; 8: 186-192.

21. Gapinski JP, VanRuiswyk JV, Heudebert GR, Schectman GS. Preventing restenosis with fish oils following coronary angioplasty. A meta-analysis. Arch Intern Med 1993; 153: 1595-1601.

22. Johansen O, Brekke M, Seljeflot I i wsp. N-3 fatty acids do not prevent restenosis after coronary angioplasty: results from the CART study. Coronary Angioplasty Restenosis Trial. J Am Coll Cardiol 1999; 33: 1619-1626.

23. Eritsland J, Arnesen H, Granseth K i wsp. Effect of dietary supplementation with n-3 fatty acids on coronary artery bypass graft patency. Am J Cardiol 1996; 77: 31 -36.

24. Bhatnagar D, Durrington PN. Omega-3 fatty acids: their role in the prevention and treatment of atherosclerosis related risk factors and complications. Int J Clin Pract 2003; 57: 305-314.

25. Mori TA, Woodman RJ. The independent effects of eicosapentaenoic acid and decosahexaenoic acid on cardiovascular risk factors in humans. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2006; 9: 95-104.

26. Mori TA. Omega-3 fatty acids and hypertension in humans. Clin Exp Pharmacol Physiol 2006; 33: 842-846.

27. Bronsgeest-Schoute HC, von Gent CM, Luten JB, Ruiter A. The effect of various intakes of omega-3 fatty acids on the blood lipid composition in healthy human subjects. Am J Clin Nutr 1981; 34: 1752-1757.

28. Fehily AM, Burr ML, Phillips KM, Deadman NM. The effect of fatty fish on plasma lipid and lipoprotein concentrations. Am J Clin Nutr 1983; 38: 349-351.

29. Harris WS. N-3 fatty acids and serum lipoproteins: human studies. Am J Clin Nutr 1997; 65 (5 Suppl.): 1645S-54S.

30. Harris WS. Omega-3 long-chain PUFA and trigliceride lowering minimum effective intakes. Eur Heart J 2001; 3 (Suppl. D): D59-D61.

31. Karpe F, Steiner G, Uffelman K i wsp. Postprandial lipoproteins and progression of coronary atheroslerosis. Atheroslerosis 1994; 106: 83-97.

32. Yokoyama M, Origasa H, for the JELIS investigators. Effects of eicosapentaenoic acid on cardiovascular events in Japanese patients with hypercholesterolemia: rationale, design, and baseline characteristics of the Japan EPA Lipid Intervention Study (JELIS). Am Heart J 2003; 146: 613-620.

33. Davidson MH, Stein EA, Bays HE, i wsp. For the COMBination of prescription omega-3 with simvastation (COMBOS) investigators. Efficacy and tolerability of adding prescription omega-3 fatty acids 4 g/d to simvastatin 40 mg/d in hypertriglyceridemic patients: an 8-week, randomized, double-blind, placebo-controlled study. Clin Ther 2007; 29: 1354-1367.

34. Mackness MJ, Bhatnagar D, Durrington PN i wsp. Effect of a view fish oil concentrate on plasma lipids and lipoproteins in patients with hypertriglyceridaemia. Eur J Clin Nutr 1994; 48: 859-865.

35. Kang JX, Leaf A. Effects of long-chain polyunsaturated fatty acids on the contraction of neonatal rat cardiac monocytes. Proc Natl Acad Sci USA 1994; 91: 9886-9890.

36. Li Y, Kang JX, Leaf A. Differential effects of various eicosanoids on the production or prevention of arrythmias in cultured neonatal rat cardiac myocytes. Prostaglandis 1997; 54: 511 -530.

37. Xiao YF, Kang JX, Morgan JP, Leaf A. Blocking effects polyunsaturated fatty acids on Na+ channels of neonatal rat ventricular myocytes. Proc Natl Acad Sci USA 1995; 92: 11000 -11004.

38. Xiao YF, Gomez AM, Morgan JP i wsp. Suppresion of voltage-gated L-type Ca2+ currents by polyunsaturated fatty acids in adult and neonatal rat cardiac myocytes. Proc Natl Acad Sci USA 1997; 94: 4182-4187.

PL 228 103 B1

39. Leaf A. The elektrophysiological basis for the antiarrhytmic action of polyunsaturated fatty acids. Eur Heart J 2001; 3 (Suppl. D): D98-D105.

40. Mozaffarian D, Stein PK, Prineas RJ i wsp. Dietary fish and omega-3 fatty acid consumption and heart rate variability in US adults. Circulation 2008; 117: 1130-1137.

41. Billman GE, Kang JX, Leaf A. Prevention of sudden cardiac death by dietary pure omega-3 polyunsaturated fatty acids in dogs. Circulation 1999; 99: 2452-2457.

42. Schrepf R, Limmert T, Claus Weber P i wsp. Immediate effects of n-3 fatty acid infusion on the induction of sustained ventricular tachycardia. Lancet 2004; 363: 1441-1442.

43. Caló L, Bianconi L, Colivicchi F i wsp. N-3 fatty acids for the prevention of atrial fibrillation after coronary artery bypass surgery. J Am Coll Cardiol 2005; 45: 1723-1728.

44. Raitt MH, Connor WE, Morris C i wsp. Fish oil supplementation and risk of ventricular tachycardia and ventricular fibrillation in patients with implantable defibrillators. JAMA 2005; 93: 884-891.

45. Brouwer IA, Zock PL, Camm AJ i wsp. Effect of fish oil on ventricular tachyarrhythmia and death in patients with implantable cardioverter defibrillators: the Study on Omega-3 Fatty Acids and Ventricular Arrhythmia (SOFA) randomized trial. JAMA 2006; 295: 2613-2619.

46. Leaf A, Albert CM, Josephson M i wsp. Prevention of fatal arrhythmias in high-risk subjects by fish oil n-3 fatty acid intake. Circulation 2005; 112: 2762-2768.

47. Wilhelm M, Tobias R, Asskali F i wsp. Red blood cell omega-3 fatty acids and the risk of ventricular arrhytmias in patients with heart failure. Am Heart J 2008; 155: 971-977.

48. Marchioli R, Barzi F, Bomba E i wsp. Early protection against sudden death by n-3 polyunsaturated fatty acids after myocardial infarction. Time - course analysis of the results of the Gruppo Italiano per lo Studio della Sopravvivenza nell'Infarto Miocardico (GISSI) - Prevenzione. Circulation 2002; 105: 1897-1903.

49. GISSI-HF investigators: Effect of n-3 polyunsaturated fatty acids in patients with chronic heart failure (the GISSI-HF trial): a randomised; double-blind, placebo-controlled trial, www.thelancet.com (August 31, 2008).

50. Hooper L, Thompson RL, Harrison RA i wsp. Risks and benefits of omega 3 fats for mortality, cardiovascular disease, and cancer: systemic review. BMJ 2006; 332: 752-760.

51. Bucher HC, Hengstler P, Schindler C, Meier G. N-3 polyunsaturated fatty acids in coronary heart disease: a metaanalysis of randomized controlled trial. Am J Med 2002; 112: 298-304.

52. Wagner D, Rupp H, Schule LM, Maisch B. Risk stratification by the ‘EPA+DHA level' and the ‘EPA/AA ratio' focus on anti-inflammatory and antiarrhythmogenic effects of long-chain omega-3 fatty acids. Herz 2004; 29: 673-685.

53. Smith SC Jr, Allen J, Blair SN i wsp. AHA/ACC guidelines for secondary prevention for patients with coronary and other atherosclerotic vascular disease: 2006 update: endorsed by the National Heart, Lung, and Blood Institute. Circulation 2006; 113: 2363-2372.

54. Secondary prevention in primary and secondary care for patients following a myocardial infarction NHS. www.nice.org.uk

55. Messerli FH, Mancia G, Conti CR, Pepine CJ. Guidelines on the management of stable angina pectoris: executive summary. The task force on the management of stable angina pectoris of the European Society of Cardiology. Eur Heart J 2006; 27: 1341-1381.

56. Van de Wert F, Bax J, Betriu A i wsp. Management of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segment elevation. The task force on the management of acute myocardial infarction of the European Society of Cardiology. Eur Heart J 2003; 24: 28-66.

57. Fuster V, Ryden LE, Cannom DS i wsp. ACC/AHA/ESC 2006 guidelines for management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death - executive summary. Eur Heart J 2006; 27: 2099-2140.

Claims (4)

1. Sposób wytwarzania mieszaniny estrów etylowych roślinnych kwasów tłuszczowych o wysokiej zawartości izomerów cis nienasyconych kwasów tłuszczowych, znamienny tym, że:

a) uzyskuje się mieszaninę olejów roślinnych techniką kawitacji przepływowej, przy czym kawitację prowadzi się w kawitatorze przepływowym posiadającym od 3 do 8 stref kawitacyjnych,

PL 228 103 B1

b) otrzymaną mieszaninę wykorzystuje się jako surowiec w reakcji transestryfikacji z etanolem, przy czym transestryfikację prowadzi się w obecności katalizatora w temperaturze poniżej 49°C, pod ciśnieniem atmosferycznym przy nadmiarze molowym alkoholu względem trójglicerydów, korzystnie od 13- do 16-krotnym,

c) po zakończeniu reakcji transestryfikacji z mieszaniny reakcyjne odparowuje się etanol, przy czym proces odparowywania prowadzi się w temperaturze nie przekraczającej 49°C w czasie poniżej 0,3 godziny, korzystnie w wyparce czaszowej wyposażonej w dysze zraszające z dyfuzorem par,

d) odseparowuje się fazę estrową i oczyszcza zwłaszcza z pozostałości katalizatora, mydeł i gliceryny, a następnie klaruje się oczyszczoną mieszaninę estrów etylowych roślinnych kwasów tłuszczowych o wysokiej zawartości izomerów cis nienasyconych kwasów tłuszczowych.

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że reakcję transestryfikacji prowadzi się w sposób klasyczny przy 16-krotnym nadmiarze etanolu lub w przepływowym kawitatorze procesowym w 13-krotnym nadmiarze etanolu.

3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że w reakcji transestryfikacji jako katalizator stosuje się KOH.

4. Mieszanina estrów etylowych roślinnych kwasów tłuszczowych o zawartości izomerów cis tłuszczowych kwasów omega wynoszącej co najmniej 95% pierwotnej zawartości izomerów cis w nienasyconych kwasach tłuszczowych omega 3, omega 6 lub omega 9 w oleju roślinnym stosowanym do wytwarzania estrów.