PL225892B1 - Mechanizm koła podporowego dla pługa obrotowego - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Niniejszy wynalazek dotyczy mechanizmu koła podporowego dla pługa obrotowego. Mechanizm ten łączy koło podporowe z ramą pługa obrotowego.

Pług, który podczas pracy i transportu zawieszony jest na TUZ (Trzypunktowy Układ Zawieszenia) ciągnika, może mieć wiele korpusów roboczych służących do wykonywania orki. Korpusy te są zamontowane na ramie pługa, która podparta jest za pomocą koła podporowego.

Pług obrotowy zaopatrzony jest w korpusy lewe i prawe, dzięki czemu przystosowany jest do wykonywania orki po obu stronach ciągnika, zależnie od jego kierunku jazdy. Na końcu pola, po orce prawymi korpusami ciągnik zawraca, a następnie podnosi pług i obraca ramę wraz z korpusami wokół jej osi podłużnej, dostosowując pług do pracy w nowych bruzdach. Typowy pług obrotowy ma możliwość obrotu ramy o 180° wokół osi wzdłużnej maszyny, tak że zestaw korpusów wcześniej będących w górze, jest opuszczany do dołu do pozycji orka. Korpusy prawe i lewe, których może być np. 3, 4, 5 lub więcej, ustawione są ukośnie względem kierunku jazdy na ramie pługa, zaś koło podporowe zaopatrzone jest w zespół do kontroli głębokości roboczej.

Bardzo ważną kwestią podczas wykonania orki, czyli podczas pracy prawych i lewych korpusów, jest zachowanie jednakowej głębokości orki na całym polu. Gdy konstrukcja pługa jest obracana wokół własnej osi, koło podporowe obracając się ruchem wahadłowym opada w dół do nowej pozycji roboczej. Według dotychczasowego stanu techniki konstrukcje kół podporowych pozwalają na obrót koła w mniej lub bardziej niekontrolowany sposób, powodując ryzyko wystąpienia uszkodzenia elementów mechanizmu obrotu koła, w szczególności kiedy uchwyt lub ramię koła uderza z dużą siłą w ogranicznik (zderzak) powodując głośną pracę. Ponadto, masa koła może zmienić się podczas orki w zależności od warunków pracy (np. obklejanie się opony przez ziemię), co może powodować niep ożądaną zmianę głębokości orki. W przypadku obecnych pługów obrotowych, gdzie obrót korpusów roboczych odbywa się pod ramą, koło podporowe zmienia swoje położenie nad ramą, wykonując obrót do przodu i ruch w zakresie prawie 270°. Powoduje to wykonywanie przez koło ruchu wahadłowego o dużym zakresie wahania, zaś końcowe położenie koła przy ruchu do przodu jest niekontrolowane. Ponadto, obrót koła nad ramą powoduje osypywanie się ziemi na konstrukcję pługa.

Koło podporowe w pługu obrotowym musi spełniać wymagania co do głębokości pracy. Głęb okość musi być taka sama przy pracy korpusami prawymi i lewymi. Pługi obrotowe mogą być wyposażone w dwa koła podporowe, z oddzielnymi regulacjami głębokości pracy lub w pojedyncze obrotowe koło podporowe, gdzie występuje jedna wspólna regulacja głębokości pracy. Ponadto, koła podporowe pługów powinny być „wleczone”, tzn. oś koła podporowego powinna znajdować się za jego osią obrotu, aby zmniejszyć obciążenia na prowadnice koła. Z punktu widzenia jakości orki najlepszym rozwiązaniem byłoby, aby koła podporowe znajdowały się jak najbardziej z tyłu pługa. Obecnie koła podporowe montowane są najczęściej na przedostatnich korpusach, co w praktyce oznacza, iż znajdują się one w środku długości pługa. Położenie koła ma znaczenie dla sil działających na układ zawieszenia pługa.

W dokumencie EP nr 1 085 801 B1 opisano mechanizm obrotu koła podporowego dla pługa obrotowego, przystosowanego do pracy w dwóch pozycjach wzajemnie obróconych o 180°. Podczas obrotu pługa z jednej pozycji pracy do drugiej koło podporowe obracane jest przez mechanizm według tego wynalazku, przy czym położenie koła w obu pozycjach pracy zdeterminowane jest przez znajdujące się na zewnątrz mechanizmu elementy pozycjonujące. Mechanizm ten zawiera obrotowe ramię, na końcu którego umieszczone jest koło podporowe. Mechanizm zawiera również zespół łączący o brotowo ramię koła z ramą pługa, w którym na osi obrotu zespołu łączącego umieszczone jest urządzenie hamujące, które stopniowo hamuje jego ruch obrotowy podczas obrotu ramy pługa z jednej pozycji pracy do drugiej. Dzięki temu mechanizmowi, podczas obrotu hamowane jest stopniowo również ramię koła oraz znajdujące się na jego końcu koło podporowe. Urządzenie hamujące ma postać zestawu podkładek dysków hamujących umieszczonych na osi zespołu. Mechanizm według EP nr 1 085 801 B1, pomimo że spełnia swoje zadanie kontrolując do pewnego stopnia ruch koła podporowego podczas obrotu pługa, ma jednak pewne wady. Po pierwsze, jego konstrukcja jest skomplikowana, gdyż zawiera zestaw wielu podkładek, dysków hamujących i sprężyn. Po drugie, mechanizm ten nie zawiera integralnych elementów, które pozycjonują koło podporowe w dwóch pozycjach pracy - elementy te znajdują się poza mechanizmem, faktycznie na zewnątrz całego urządzenia, są więc narażone na wpływ otoczenia, np. na zanieczyszczenie glebą, czy nawet zablokowanie podczas orki.

PL 225 892 B1

Celem wynalazku było opracowanie mechanizmu koła podporowego pługa obrotowego, który umożliwiałby płynny i kontrolowany ruch koła podczas obrotu pługa, między jedną a drugą pozycją pracy.

Innym celem wynalazku było opracowanie mechanizmu koła podporowego, w którym zintegrowane byłyby elementy pozycjonujące koło w obu pozycjach pracy pługa.

Kolejnym celem wynalazku było opracowanie mechanizmu koła podporowego, który umożl iwiałby płynny i kontrolowany ruch koła podczas obrotu pługa, a jego konstrukcja byłaby uproszczona w stosunku do znanych kół podporowych tego samego typu.

Celem wynalazku było również opracowanie mechanizmu koła podporowego, który byłby w całości zamknięty w obudowie.

Mechanizm koła podporowego pługa obrotowego według wynalazku ma ramę, która umożliwia obrót pługa wraz z kołem podporowym o 180° pomiędzy pierwszą a drugą pozycją pracy i zawiera obrotowe ramię oraz zespół sterujący obrotowego ramienia, przy czym obrotowe ramię ma pierwszy koniec, przy którym zamontowane jest obrotowo koło podporowe i drugi koniec, przy którym zamontowany jest obrotowo zespół sterujący, który jest połączony z ramą.

Mechanizm według wynalazku charakteryzuje się tym, że zespół sterujący zawiera urządzenie korbowodowe uruchamiane grawitacyjnie podczas obrotu pługa.

Korzystnie, urządzenie korbowodowe umieszczone jest w prowadnicy połączonej z ramą pługa.

Urządzenie korbowodowe korzystnie zawiera przeciwwagę i ramię przeciwwagi połączone obrotowo z ramieniem na osi znajdującej się w pobliżu jego drugiego końca.

Korzystnie, urządzenie korbowodowe wyznacza zakres ruchu ramienia podczas obrotu pługa i jego położenie w obu pozycjach pracy pługa, przy czym podczas obrotu pługa urządzenie korbowodowe przemieszcza się w prowadnicy pod wpływem grawitacji.

Korzystnie, urządzenie korbowodowe umieszczone jest w prowadnicy połączonej z ramą pługa, natomiast ramię jest obrotowe wokół osi znajdującej się między pierwszym a drugim końcem ramienia koła, przy czym w obu pozycjach pracy pługa przeciwwaga jest unieruchomiona w prowadnicy, natomiast podczas obrotu pługa przeciwwaga obraca się wokół osi obrotu ramienia przeciwwagi przesuwając się po prowadnicy i ograniczając w ten sposób ruch ramienia.

Ramię koła jest mocowane obrotowo w urządzeniu sterującym za pomocą sworznia obrotu na osi, która znajduje się w pierwszej odległości od osi obrotu koła i w drugiej odległości od osi obrotu ramienia przeciwwagi, przy czym stosunek pierwszej odległości do drugiej odległości zawiera się między 3,8 a 5,6.

Prowadnica korzystnie jest połączona sztywno z ramą pługa, a przekrój podłużny prowadnicy korzystnie ma kształt zbliżony do litery „U” o osi podłużnej równoległej do osi podłużnej ramy pługa, która ma dwa ramiona, która to litera „U” ma po dwa sąsiadujące rozszerzenia, czyli osiowo wewnętrzne rozszerzenia i osiowo zewnętrzne rozszerzenia przy końcu każdego ramienia, przy czym na obszarze wspomnianych rozszerzeń odstęp między ramionami stopniowo powiększa się w kierunku otworu litery „U”, zaś urządzenie korbowodowe zawiera przeciwwagę i ramię przeciwwagi, przy czym w pierwszej pozycji pracy pługa przeciwwaga jest unieruchomiona w jednym z osiowo wewnętrznych rozszerzeń, a w drugiej pozycji pracy pługa przeciwwaga jest unieruchomiona w drugim z osiowo wewnętrznych rozszerzeń, natomiast podczas obrotu pługa przeciwwaga obraca się wokół osi obrotu ramienia przeciwwagi przesuwając we wnętrzu prowadnicy po ramionach, natomiast oś obrotu ramienia koła jest prostopadła do osi podłużnej litery „U” i przecinają od strony otworu litery „U”.

Korzystnie, zespół sterujący zawiera zderzaki znajdujące się przy końcach ramion prowadnicy, ograniczające obrót ramienia pod wpływem grawitacji po uniesieniu koła z pozycji pracy i wspomagające opuszczenie przez przeciwwagę osiowo wewnętrznych rozszerzeń.

Zespół sterujący korzystnie zawiera dwie płyty osłonowe, pomiędzy którymi umieszczone jest urządzenie korbowodowe, tak że płyty osłonowe i prowadnica tworzą komorę, w której porusza się urządzenie korbowodowe i część obrotowego ramienia koła.

Zespół sterujący korzystnie połączony jest z ramą pługa za pomocą siodła utworzonego z dwóch płyt obejmujących ramę, połączonych z jedną z płyt osłonowych, korzystnie w sposób regulowany.

Obrotowe ramię koła korzystnie zaopatrzone jest w ruchomą prowadnicę połączoną z piastą koła i umożliwiającą regulację głębokości pracy pługa.

Przedmiot wynalazku przedstawiono w przykładzie wykonania na rysunku, na którym: figura 1 przedstawia widok z boku pługa obrotowego według wynalazku;

PL 225 892 B1 figura 2 przedstawia widok perspektywiczny mechanizmu według wynalazku z pominiętą jedną płytą osłonową, zamontowanego na ramie pługa;

figura 3a przedstawia przekrój mechanizmu według wynalazku płaszczyzną równoległą do ramy pługa;

figura 3b przedstawia widok z góry mechanizmu według wynalazku;

figura 3c przedstawia widok perspektywiczny mechanizmu według wynalazku;

figury 4a-4g przedstawiają przekrój mechanizmu według wynalazku analogicznie do fig. 3a, w kolejnych etapach obrotu koła podporowego wokół ramy pługa;

figury 5a i 5b przedstawiają w widoku perspektywicznym mechanizm według wynalazku z kołem podporowym, zamontowany na ramie pługa, w dwóch różnych położeniach podczas obrotu.

Na wszystkich figurach te same elementy zostały oznaczone tymi samymi numerami.

Na figurze 1 widać pług obrotowy w widoku z boku, zawieszony na ramie 1 ciągnika za pośrednictwem TUZ (ciągnik nie jest pokazany). Jak widać, koło podporowe zawieszone jest bliżej swobo dnego końca ramy 1 i w pozycji pracy jest ono wleczone. Na ramie 1 zamontowany jest też mechanizm 2 według wynalazku, za pośrednictwem którego zawieszone jest na ramie 1 koło podporowe 3.

Figura 2 pokazuje widok perspektywiczny wnętrza mechanizmu według wynalazku. Głównymi elementami mechanizmu 2 według wynalazku są zespół sterujący 4 i obrotowe ramię 5. Ramię 5 ma pierwszy koniec i drugi koniec, przy czym przy pierwszym końcu 5' ramienia 5 zamontowane jest obrotowo koło podporowe 3, natomiast przy jego drugim końcu 5” zamontowany jest obrotowo zespół sterujący 4, który połączony jest z ramą 1 pługa. Połączenie zespołu sterującego 4 z ramą 1 pługa jest nieruchome, lecz może być regulowane, tak by możliwa była praca z pługami o regulowanej szerok ości roboczej. Zespół sterujący 4 obejmuje urządzenie korbowodowe 6 i prowadnicę 7.

Jak widać na fig. 3a i 3c, urządzenie korbowodowe 6 jest umieszczone w prowadnicy 7 i składa się z przeciwwagi 6' oraz ramienia przeciwwagi 6”. Ramię przeciwwagi 6” połączone jest z jednej strony obrotowo z ramieniem 5 na osi Y, natomiast z drugiej strony sztywno z przeciwwagą 6'. Przeciwwaga 6', korzystnie mająca kształt walcowy, ma możliwość poruszania się wewnątrz prowadnicy 7. Mechanizm 2 zamknięty jest z dwóch stron płytami osłonowymi 8, które zamykają mechanizm w przestrzeni utworzonej między płytami osłonowymi 8 a prowadnicą 7, ograniczając bocznie ruch ramienia 5 i zapobiegając zabrudzeniu prowadnicy 7. Płyty osłonowe 8 eliminują ponadto ryzyko uszkodzenia ciała operatora przez ruchome elementy mechanizmu koła podczas pracy.

Jak widać na fig. 3b, prowadnica 7 jest połączona sztywno z ramą 1 pługa za pomocą płyt 9, tzw. płyt siodła koła podporowego. Jak wspomniano powyżej, połączenie to (stanowiące połączenie mechanizmu 2 z ramą 1) może być regulowane odpowiednio do regulowanego ustawienia korpusów w stosunku do ramy 1. Połączenie płyt 9 z ramą 1 może być połączeniem śrubowym, którego regulację umożliwiają otwory montażowe 10 umieszczone w różnych miejscach płyt 9, pokazane zwłaszcza na fig. 3b i 3c. Przekrój podłużny prowadnicy 7 ma kształt zbliżony do litery „U” o osi X równoległej do osi podłużnej ramy pługa 1, która to litera „U” ma ramiona 11', 11” i ma po dwa sąsiadujące rozszerzenia, tj. osiowo wewnętrzne rozszerzenia 12', 12” i osiowo zewnętrzne rozszerzenia 13', 13” przy końcu każdego ramienia 11', 11”. Każde rozszerzenie ukształtowane jest przez uformowanie odcinka prowadnicy, który jest odchylony na zewnątrz litery „U”, tak że tworzy uskok (uskok ten może być wyoblony lub dodatkowo zukosowany na krawędzi od strony wnętrza prowadnicy). Dzięki takiemu ukształtowaniu na obszarze rozszerzeń 12', 12” i 13', 13” odstęp między ramionami 11', 11” stopniowo powiększa się w kierunku otworu litery „U”. Kształt i wielkość rozszerzeń 12', 12” i 13', 13” zależy m. in. od średnicy przeciwwagi 6' i długości ramienia przeciwwagi 6”. Urządzenie korbowodowe 6 składające się z przeciwwagi 6' i ramienia przeciwwagi 6” uruchamiane jest grawitacyjnie podczas obrotu pługa wokół ramy 1. W obu pozycjach pracy pługa (gdy koło podporowe opiera się lub toczy po podłożu po prawej lub lewej stronie ramy 1 pługa) przeciwwaga 6' jest unieruchomiona w jednym z rozszerzeń osiowo wewnętrznych 12', 12” ramion 11', 11”, tzn. w pozycji pracy z jednej strony pługa, przeciwwaga jest w rozszerzeniu po jednej stronie prowadnicy, a w pozycji pracy z przeciwnej strony pługa, przeciwwaga jest w rozszerzeniu po drugiej stronie prowadnicy. Unieruchomienie przeciwwagi 6' w pozycji pracy zrealizowane jest z jednej strony przez specjalne ukształtowanie osiowo wewnętr znych rozszerzeń 12', 12”, a z drugiej strony przez ramię 5, które w pozycji pracy styka się z przeciwwagą 6'. Podczas obrotu pługa (gdy koło podporowe jest uniesione i obraca się razem z ramą pługa, przechodząc z jednej pozycji pracy do drugiej) przeciwwaga 6' obraca się wokół ruchomej osi Y obrotu ramienia przeciwwagi 6” przesuwając we wnętrzu prowadnicy 7 po jej ramionach 11', 11”. Połączenie ramienia przeciwwagi 6” z ramieniem 5 koła 3 zrealizowane jest za pomocą sworznia obrotu 6'”.

PL 225 892 B1

Z kolei ramię 5 koła 3 obraca się wokół nieruchomej osi Z, również prostopadłej do osi X. Oś obrotu Z ramienia 5 przecina oś X od strony otworu litery „U” w odpowiednim miejscu między pierwszym a drugim końcem ramienia 5. Połączenie ramienia 5 koła 3 z zespołem sterującym 4 zrealizowane jest za pomocą sworznia obrotu 16, który przechodzi przez ramię 5 i obie płyty osłonowe 8. Oś obrotu Z, a więc sworzeń obrotu 16 usytuowany jest w pierwszej odległości „a” od osi obrotu koła 3 i w drugiej odległości „b” od osi Y obrotu ramienia 6”, wyznaczając ramię długie o długości „a” od strony pierwszego końca 5' i ramię krótkie „b” od strony drugiego końca 5” ramienia 5, przy czym stosunek długości ramienia krótkiego do długiego może być dostosowany przez specjalistę do średnicy koła 3, dług ości ramienia 5, średnicy walcowej przeciwwagi 6' oraz długości ramienia przeciwwagi 6”. Wymiary prowadnicy zależą od wyżej wymienionych parametrów, w szczególności od średnicy przeciwwagi 6'. Korzystny stosunek średnicy przeciwwagi 6' do odległości między ramionami litery „U” wynosi np. 1,428.

Przykładowo, dla średnicy koła podporowego 710 mm, korzystny stosunek długości długiego ramienia do długości ramienia krótkiego, tzn. stosunek a/b zawiera się między 3,8 a 5,6.

W poniższej tabeli podane są przykładowe doświadczalne parametry elementów mechanizmu dla trzech średnic koła podporowego:

Średnica koła podporowego 3 [mm]	Długość ramienia 5 (a + b) [mm]	Średnica przeciwwagi 6' [mm]	Stosunek a/b
500	540	100	4,4
600	690	105	5,9
710	640	110	5,4

Zespół sterujący 4 może zawierać zderzaki 14', 14” znajdujące się przy końcach ramion 11', 11”, ograniczające obrót ramienia 5 pod wpływem grawitacji po uniesieniu koła podporowego 3 z p ozycji pracy i wspomagające opuszczenie przez przeciwwagę 6' rozszerzeń 12', 12”. Zderzaki 14', 14” mogą korzystnie być wykonane przynajmniej częściowo z gumy lub innego odpowiednio materiału amortyzującego uderzenia. Całkowita długość ramienia 5, która determinuje położenie koła podporowego 3, a więc także głębokość pracy pługa w obu pozycjach pracy, może być regulowana dzięki temu, że ramię 5 zaopatrzone jest w ruchomą prowadnicę 15 połączoną z piastą koła 3, którą można wysuwać i blokować w odpowiednim położeniu za pomocą dowolnych odpowiednich środków. Głęb okość pracy można więc ustawiać dla prawego i lewego korpusu w prosty sposób, np. poprzez zmianę położenia odpowiedniej przetyczki.

Koło podporowe 3 może być również ustawiane bliżej lub dalej od bruzdy. Jest to istotne zwłaszcza przy wykonywaniu orki z dużą ilością resztek roślinnych, gdzie zalecane jest, aby koło podporowe odsunąć od korpusów płużnych w celu uniknięcia zapchania resztkami roślinnymi. Mechanizm pozwala na taką zmianę w prosty sposób - należy zdjąć ruchomą prowadnicę 15 z ramienia 5, obrócić ją tak, aby oś koła znalazła się na zewnątrz pługa.

Na fig. 4a-4g pokazane są częściowo przekrojowe widoki mechanizmu według wynalazku w kolejnych etapach obrotu koła podporowego wokół ramy pługa. Widoki te wyjaśniają szczegółowo zasadę działania mechanizmu według wynalazku. Strzałki pokazują kierunki sił działających na oś obrotu koła podporowego, na oś Y obrotu ramienia przeciwwagi 6” i na przeciwwagę 6'. Na fig. 4a-4f, zaznaczono jedynie wybrane elementy prowadnicy, aby nie zaciemniać rysunku. Wszystkie inne oznaczenia elementów są takie same, jak na fig. 1-3.

Zasada działania mechanizmu 2 według wynalazku opiera się na grawitacyjnym ruchu koła podporowego 3 i przeciwwagi 6' zespołu sterującego 4 podczas obrotu pługa wokół osi ramy 1. Podczas tego obrotu ramię 5 koła 3 jak i ramię 6” przeciwwagi 6' obracają się pod wpływem siły grawitacji na swoich osiach, odpowiednio Z i Y, przy czym obracają się one w przeciwnych kierunkach.

Działanie mechanizmu 2 według wynalazku jest następujące. Kiedy pług znajduje się w którejkolwiek z dwóch pozycji pracy (lewej lub prawej w stosunku do ramy pługa, fig. 4a, 4g), siła reakcji podłoża R, pochodząca od siły nacisku na koło 3, przenoszona jest na przeciwwagę 6', która blokowana jest w specjalnie ukształtowanej prowadnicy 7, przez osiowo wewnętrzne rozszerzenie np. 12' i ramię 5. Kiedy pług dojeżdża do końca pola, zostaje podniesiony z bruzdy i obrócony wokół ramy 1

PL 225 892 B1 o 180°, a następnie opuszczony do drugiej pozycji pracy. Podczas obrotu pługa, w pierwszym etapie, następuje podniesienie pługa do góry w celu wyjęcia jego korpusów z bruzdy. W tym czasie koło 3 pod wpływem swojego ciężaru opada o pewien kąt do dołu na specjalny zderzak 14' (lub jeżeli brak zderzaka na odpowiednią krawędź prowadnicy 7), co powoduje odblokowanie przeciwwagi 6' w pr owadnicy 7. Kolejnym etapem jest obrót ramy 1 - w tym czasie następuje zasadniczy proces obrotu koła 3. Pod wpływem ciężaru koła i siły grawitacji koło 3 opada do dołu i w tym samym czasie przeciwwaga 6' opada w przeciwnym kierunku poruszając się jedynie w wyznaczonym przez prowadnicę zakresie, wzdłuż ramion 11', 11” prowadnicy 7. Po wykonaniu pełnego obrotu ramy 1, ramię 5 koła 3 opada na zderzak 14” (lub jeżeli brak zderzaka na odpowiednią krawędź prowadnicy 7), zaś przeciwwaga 6' ustawia się w osiowo drugim wewnętrznym rozszerzeniu 12”, w pozycji pozwalającej na blokadę urządzenia korbowodowego 6 po drugiej stronie prowadnicy 7. Po całkowitym obrocie ramy 1 opuszczeniu koła 3 na caliznę, koło 3 ustawia się w drugiej pozycji pracy, a więc tak, że blokuje przeciwwagę 6' w prowadnicy 7.

Istotne w tym rozwiązaniu jest płynne przemieszczanie się koła i wyeliminowanie jego wahania się przy obrocie oraz jednoznaczne ustawianie się koła do pracy w pozycji „wleczone”.

Na fig. 4a pokazane jest koło podporowe 3 wraz z urządzeniem korbowodowym 6 w pierwszej pozycji pracy pługa. Przeciwwaga 6' jest zablokowana w osiowo wewnętrznym rozszerzeniu 12' - po pierwsze przez jego specjalne ukształtowanie, a po drugie strony przez ramię 5, które w pozycji pracy styka się z przeciwwagą 6'.

Na fig. 4b pokazane jest koło podporowe 3 wraz z urządzeniem korbowodowym 6, bezpośrednio po uniesieniu go nad bruzdę. Jak widać, uniesione koło 3 opadło pod wpływem działania siły gr awitacji na zderzak 14'. Ramię 5 koła, obracając się wokół osi Z, powoduje, że jego drugi koniec a więc oś obrotu Y przemieszcza się w lewo na fig. 4b i zajmuje położenie w drugim, osiowo zewnętrznym rozszerzeniu 13”. Przeciwwaga 6' została odblokowana na skutek przemieszczenia się osi obrotu jej ramienia 6”.

Na fig. 4c pokazane jest koło podporowe 3 wraz z urządzeniem korbowodowym 6 w początkowej fazie obrotu. Gdy rozpoczyna się obrót ramy pługa, odblokowana przeciwwaga 6' zaczyna przemieszczać się pod wpływem siły grawitacji wzdłuż ramienia 11' prowadnicy 7, a oś obrotu Y przemieszcza się z powrotem w prawo na rys. 4c. Przeciwwaga 6' może się poruszać tylko w zakresie, na jaki pozwala jej specjalnie ukształtowana prowadnica 7.

Na fig. 4d pokazane jest kolo podporowe 3 wraz z urządzeniem korbowodowym 6 w środkowej fazie obrotu. Oś obrotu Y ramienia 6” przeciwwagi 6' ustawiła się w jednej linii z osią ramienia 5 i osią ramy 1, przeciwwaga 6' znajduje się w środkowym punkcie podstawy litery „U”.

Na fig. 4e pokazane jest kolo podporowe 3 wraz z urządzeniem korbowodowym 6, gdy zaczyna opadać do drugiej pozycji pracy, po przeciwnej stronie pługa. Dalszy obrót ramy 1 pługa powoduje dalszy ruch koła 3 i przeciwwagi 6' w jedynym możliwym kierunku czyli do dołu. Przeciwwaga 6' zaczyna przemieszczać się po drugim ramieniu 11” prowadnicy 7, a oś obrotu Y kieruje się w stronę rozszerzeń na jego końcu. Tak, jak podczas unoszenia koła 3, przeciwwaga 6' może się poruszać tylko w zakresie, na jaki pozwala jej specjalnie ukształtowana prowadnica 7. Opadające koło 3 powoduje że górna część jego ramienia pociąga za sobą i przesuwa po prowadnicy przeciwwagę 6'.

Na fig. 4f pokazane jest koło podporowe 3 wraz z urządzeniem korbowodowym 6 bezpośrednio przed opuszczeniem go na bruzdę w drugiej pozycji pracy. Jak widać, uniesione jeszcze nad bruzdę koło 3 opadło pod wpływem działania siły grawitacji na zderzak 14”. Ramię 5 koła, obracając się wokół osi Z, powoduje, że jego drugi koniec - a więc oś obrotu Y przemieściło się w prawo na fig. 4f i zajmuje położenie w osiowo zewnętrznym rozszerzeniu 13'. Przeciwwaga 6' jest jeszcze odblokowana, gdyż nie znajduje się jeszcze w osiowo wewnętrznym rozszerzeniu 12” .

Na fig. 4g pokazane jest koło podporowe 3 wraz z urządzeniem korbowodowym 6 w drugiej pozycji pracy pługa. Przeciwwaga 6' została ponownie zablokowana w osiowo wewnętrznym rozszerzeniu 12” z jednej strony przez jego specjalnie ukształtowanie, a z drugiej strony przez ramię 5, które styka się ponownie z przeciwwagą 6'.

Figury 5a i 5b pokazują w perspektywie koło podporowe 3 wraz z mechanizmem 2 (z częściowo wyciętą płytą 8 dla jasności) w położeniach odpowiadających fig. 4e i 4b/4f.

Rozwiązanie według wynalazku, pomimo obrotu korpusów pod ramą, a koła nad ramą, pozwala na obrót koła do tyłu pługa przy wykonaniu jedynie niewielkiego ruchu kątowego ok. 160° (mniej niż ćwiartki koła). Jest to spowodowane umieszczeniem mechanizmu na ostatnim korpusie i wymuszeniem obrotu koła od strony tyłu, a nie przodu pługa, tak jak w znanych pługach obrotowych, w których

PL 225 892 B1 koło wykonuje obrót w zakresie ok. 270° (3 ćwiartki koła). Oczywiście, mechanizm według wynalazku umożliwia również obrót koła podporowego w przeciwnym kierunku, a więc pod ramą 1, a wówczas korpusy pługa obracane są nad ramą. W obu przypadkach (obrót nad ramą i obrót pod ramą), obracane koło przemieszcza się od tyłu pługa, co pozwala uniknąć obsypywania się ziemi na ramę pługa i brudzenia ramy, zwłaszcza przy niekorzystnych warunkach orki.

Zastosowany gumowy zderzak amortyzuje uderzenie ramienia w końcowym etapie obrotu, a ponadto pozwoliło to na wyciszenie pracy mechanizmu i zabezpieczenie przed ewentualnym uszkodzeniem urządzenia. Zastosowana specjalna prowadnica mechanizmu ustala położenie koła podporowego po obrocie zawsze w pozycji „praca”, gdzie oś koła jest zawsze wleczona. Proponowane rozwiązanie jest na tyle uniwersalne, że pozwala na montaż kola podporowego na dowolnym siodle korpusu tzn. na ostatnim lub przedostatnim. Konstrukcja kola podporowego pozwala na wykonanie orki przy ustawieniu czopa, piasty i opony do wewnątrz lub na zewnątrz pługa stojąc z tylu pługa (patrząc w kierunku jazdy).

Spis oznaczeń na figurach

- rama pługa,

- mechanizm według wynalazku,

- koło podporowe,

- zespół sterujący,

- obrotowe ramię koła podporowego,

5' - pierwszy koniec ramienia 5,

5” - drugi koniec ramienia 5,

- urządzenie korbowodowe,

6' - przeciwwaga,

6” - ramię przeciwwagi,

6”' - sworzeń obrotu ramienia przeciwwagi,

- prowadnica,

X - oś podłużna prowadnicy 7,

Y - ruchoma oś obrotu ramienia 6” przeciwwagi 6',

Z - nieruchoma oś obrotu ramienia 5 koła 3,

- płyty osłonowe,

- płyty siodła koła,

- otwory montażowe w płytach 9,

11', 11” - ramiona prowadnicy w kształcie litery „U”,

12', 12” - osiowo wewnętrzne rozszerzenia ramion 11', 11”,

13', 13” - osiowo zewnętrzne rozszerzenia ramion 11', 11”,

14', 14” - zderzaki,

- ruchoma prowadnica ramienia 5,

- sworzeń obrotu ramienia.

Claims (8)

1. Mechanizm (2) koła podporowego pługa obrotowego mającego ramę (1), która umożliwia obrót pługa wraz z kołem podporowym (3) o 180° pomiędzy pierwszą a drugą pozycją pracy, zawierający obrotowe ramię (5) oraz zespół sterujący (4) obrotowego ramienia (5), przy czym obrotowe ramię (5) ma pierwszy koniec (5'), przy którym zamontowane jest obrotowo koło podporowe (3) i drugi koniec (5”), przy którym zamontowany jest obrotowo zespół sterujący (4), który jest połączony z ramą (1), znamienny tym, że zespół sterujący (4) zawiera urządzenie korbowodowe (6), które jest umieszczone w prowadnicy (7) połączonej z ramą pługa (1) oraz zawiera przeciwwagę (6') i ramię przeciwwagi (6”) połączone obrotowo z ramieniem (5) na osi (Y) w pobliżu jego drugiego końca (5”).

2. Mechanizm według zastrz. 1, znamienny tym, że ramię (5) jest obrotowe wokół osi (Z) znajdującej się między pierwszym a drugim końcem ramienia (5), przy czym w obu pozycjach pracy pługa przeciwwaga (6') jest zamocowana nieruchomo w prowadnicy (7), zaś w pozycji obrotu pługa przeciwwaga (6') jest zamontowana obrotowo wokół osi (Y) obrotu ramienia przeciwwagi (6”) i przesuwnie po prowadnicy, ograniczając w ten sposób ruch ramienia (5).

PL 225 892 B1

3. Mechanizm według zastrz. 2, znamienny tym, że ramię (5) jest zamocowane obrotowo w urządzeniu sterującym (4) za pomocą sworznia obrotu na osi (Z), która znajduje się w pierwszej odległości (a) od osi obrotu koła (3) i w drugiej odległości (b) od osi (Y) obrotu ramienia (6”), przy czym stosunek a/b zawiera się między 3,8 a 5,6.

4. Mechanizm według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że prowadnica (7) jest połączona sztywno z ramą pługa (1), a przekrój podłużny prowadnicy (7) ma kształt zbliżony do litery „U” o osi podłużnej (X) równoległej do osi podłużnej ramy pługa (1) i dwóch ramionach (11', 11”), która to litera „U” ma po dwa sąsiadujące rozszerzenia, osiowo wewnętrzne rozszerzenia (12', 12”) i osiowo zewnętrzne rozszerzenia (13', 13”) przy końcu każdego ramienia (11', 11”), przy czym na obszarze wspomnianych rozszerzeń (12', 12”, 13', 13”) odstęp między ramionami (11', 11”) stopniowo powiększa się w kierunku otworu litery „U”, zaś urządzenie korbowodowe (6) zawiera przeciwwagę (6') i ramię przeciwwagi (6”), przy czym w pierwszej pozycji pracy pługa przeciwwaga (6') jest zamocowana nieruchomo w jednym z osiowo wewnętrznych rozszerzeń (12'), a w drugiej pozycji pracy pługa przeciwwaga (6') jest zamocowana nieruchomo w drugim z osiowo wewnętrznych rozszerzeń (12”), zaś w pozycji obrotu pługa przeciwwaga 6' jest zamontowana obrotowo wokół osi (Y) obrotu ramienia przeciwwagi (6') i przesuwnie we wnętrzu prowadnicy (7) po ramionach (11', 11”), natomiast oś obrotu (Y) ramienia (5) jest prostopadła do osi podłużnej (X) litery „L” i przecina ją od strony otworu litery „U”.

5. Mechanizm według zastrz. 4, znamienny tym, że zespół sterujący (2) zawiera zderzaki (14', 14“) znajdujące się przy końcach ramion (11', 11”) dla ograniczenia obrotu ramienia (5 ) pod wpływem grawitacji po uniesieniu kola z pozycji pracy i dla wspomagania opuszczenia przez przeciwwagę (6') rozszerzeń (12”, 12“).

6. Mechanizm według zastrz. 1, znamienny tym, że zespół sterujący (4) zawiera dwie płyty osłonowe (8), pomiędzy którymi umieszczone jest urządzenie korbowodowe (6), tak, że płyty (8) i prowadnica (7) tworzą komorę, w której porusza się urządzenie korbowodowe (6) i część obrotowego ramienia (5).

7. Mechanizm według zastrz, 6, znamienny tym, że zespół sterujący (4) jest połączony z ramą (1) pługa za pomocą siodła utworzonego z dwóch płyt (9) obejmujących ramę (1), połączonych z jedną z płyt (8), korzystnie w sposób regulowany.

8. Mechanizm według zastrz. 1, znamienny tym, że obrotowe ramię (5) jest zaopatrzone w ruchoma prowadnicę (15) połączoną z piastą koła podporowego (3) dla regulacji głębokości pracy pługa.