PL224186B1 - Mechaniczny tłumik poziomych drgań budowli wysokich - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest wahadłowy tłumik poziomych drgań wysokich budowli, takich jak kominy, wieże, maszty itp. wywołanych m.in. zjawiskiem odrywania się wirów von Karmana. Inną przyczyną powstawania drgań budowli mogą być również: drgania podłoża gruntowego (sejsmiczne, parasejsmiczne), urządzenia mechaniczne zabudowane na budowli lub w jej sąsiedztwie, jak również bezpośrednie oddziaływanie wiatru na budowlę. Jeżeli częstość drgań własnych budowli i częstość oddziaływania wywołującego drgania jest zbliżona, zaś tłumienie budowli jest niewielkie dochodzi do występowania zjawiska rezonansu mechanicznego. Drgania rezonansowe mogą powodować znaczne przemieszczenia budowli, co może prowadzić do przekroczenia warunków stanów granicznych nośności i użytkowalności, a co za tym idzie zagrożenia bezpieczeństwa konstrukcji.

Przeciwdziałanie zjawisku rezonansu polega bądź to na takim zaprojektowaniu budowli aby nie dochodziło do pokrywania się częstotliwości drgań i wymuszenia, lub też na zwiększeniu tłumienia samej konstrukcji budowlanej co prowadzi do ograniczenia amplitudy drgań. Ten drugi sposób realizowany jest między innymi za pomocą różnorakich tłumików drgań. Jednym z możliwych rozwiązań jest tłumik w postaci wahadła fizycznego o odpowiednio dobranej masie i częstotliwości drgań (wahań). Tłumik taki powinien zostać wyposażony dodatkowo w elementy tłumiące pochłaniające energię drgań.

Z polskiego opisu patentowego PL 160433 znany jest mechaniczny tłumik budowli wieżowych, w którym element tłumiący umieszczony jest między budowlą a masą tłumika, przy czym masę tłumika stanowi pomost tłumiący służący do obsługi urządzeń zainstalowanych na budowli, podparty przegubowo przy pomocy prętów opartych na konstrukcji budowli poniżej pomostu tłumiącego. Pomost tłumiący spoczywa na wspornikach podpierających. Opcjonalnie pomost tłumiący zawieszony jest u wierzchołka budowli przy pomocy cięgien.

W opisie patentowym PL 139286 przedstawione jest rozwiązanie tłumika drgań z ruchomym pierścieniem odbojowym, którego wahadło zawieszone jest na belce związanej z konstrukcją budowli. Pierścień odbojowy połączony jest z obejmą zewnętrzną poprzez elementy złączne i elementy sprężyste, przy czym obejma zewnętrzna i obejma wewnętrzna są usytuowane z obu stron konstrukcji nośnej i połączone ze sobą elementami złącznymi, a pierścień odbojowy wspiera się na wspornikach połączonych z konstrukcją budowli.

W opisie zgłoszeniowym EP 0706600B1 przedstawione jest rozwiązanie tłumika drgań dla komina w postaci usytuowanego na szczycie budowli zbiornika, częściowo wypełnionego cieczą, który zawiera poziomo usytuowane perforowane płyty zanurzone w cieczy. Zbiornik ma kształt pierścienia umieszczonego wokół zewnętrznej powierzchni komina.

Z opisu patentowego DE 4313835 znany jest tłumik drgań dla budowli. Do wysięgników zamocowanych na obwodzie budowli podwieszony jest obciążnik w postaci cylindrycznego pierścienia, przy czym pomiędzy wewnętrzną powierzchnią obciążnika, a zewnętrzną powierzchnią budowli zamocowane są spiralne sprężyny o osi pionowej. W dolnej części, wewnątrz cylindrycznego zewnętrznego obciążnika, zawieszony jest cylindryczny obciążnik o mniejszej średnicy. Pomiędzy tymi obciążnikami oraz pomiędzy cylindrycznym obciążnikiem o mniejszej średnicy, a zewnętrzną powierzchnią budowli zamocowane są spiralne sprężyny o osi pionowej w rękawie odbojowym.

W opisie GB 950983 przedstawiony jest tłumik drgań kominów, wieży lub masztów w postaci różnych wariantów obciążników połączonych sprężyście z konstrukcją budowli lub naczyń zawierających ciecz.

Celem wynalazku jest opracowanie tłumika o zwiększonej skuteczności tłumienia drgań rezonansowych i prostej, niezawodnej konstrukcji posiadającej możliwość dostrojenia tłumika do częstotliwości drgań własnych konstrukcji po zamontowaniu tłumika na konstrukcji budowlanej.

Istota rozwiązania według wynalazku polega na tym, że obciążnik wahadła fizycznego zanurzony jest w zbiorniku z cieczą i połączony z obudową poprzez zespół przegubowy za pomocą ramienia, korzystnie o regulowanej długości. Zespołem przegubowym jest przegub Cardana, korzystnie zamocowany do obudowy tłumika. Na ramieniu wahadła lub na obciążniku zamocowana jest ruchomo co najmniej jedna tuleja połączona poprzez znane sprężyny śrubowe z obudową. Miejsca zaczepień sprężyn do ramienia wahadła, do części przeciwległej ramienia lub do obciążnika, są powyżej lub poniżej środka przegubu zespołu przegubowego. Korzystnie miejsca zaczepienia sprężyn do ramienia wahadła i/lub miejsca zaczepienia sprężyn do obudowy są regulowane w zakresach regulacji. Obciążnik wahadła posiada znacząco różne masowe momenty bezwładności względem osi głównych

PL 224 186 B1 bezwładności, przecinających się w środku zespołu przegubowego, odpowiadających dwóm prostopadłym kierunkom ruchu wahadła. Sprężyny posiadają różne charakterystyki i/lub różne długości swobodne i/lub różne długości w stanie równowagi wahadła. Osie sprężyn nachylone są pod różnymi kątami do płaszczyzny poziomej. Pomiędzy rzutami osi kolejnych sprężyn na płaszczyznę poziomą są różne kąty. Korzystnie powierzchnia obciążnika posiada żeberka i/lub w obciążniku są przelotowe kanały. Opcjonalnie obciążnik wahadła otoczony jest dodatkowo zewnętrzną powłoką, która jest w kontakcie z przyległą warstwą cieczy przy parametrach opływu różnych od parametrów opływu powierzchni obciążnika bez powłoki, przy czym zasadniczo jest ona bez wpływu na charakterystykę bezwładności wahadła. Opcjonalnie część przeciwległa ramienia połączona jest sztywno z ramieniem wahadła przy pomocy kabłąka. Opcjonalnie zbiornik cieczy ma żebra na powierzchni bocznej. Opcjonalnie obciążnik składa się z co najmniej dwóch oddzielnych, połączonych ze sobą, brył o regulowanej odległości od osi ramienia wahadła. Zakresy regulacji miejsc zaczepienia sprężyn korzystnie mają 0,1-1,0 wymiaru promienia obudowy w płaszczyźnie poziomej zbliżonej do miejsc zaczepienia. Opcjonalnie regulacja długości ramienia wahadła odbywa się ponad środkiem zespołu przegubowego.

Tłumik drgań będący przedmiotem wynalazku posiada liczne zalety:

- możliwość regulacji częstotliwości drgań tłumika poprzez regulację długości ramienia lub zmianę charakterystyki sprężynowego regulatora częstości drgań;

- kompaktowa budowa umożliwia zastosowanie pojedynczego tłumika lub kilku tłumików dla jednej budowli, w zależności od warunków zabudowy urządzenia na budowli i wymaganej skuteczności tłumienia, co podnosi również niezawodność rozwiązania, na przykład w przypadku awarii jednego z urządzeń;

- przy zastosowaniu dobranej liczby tłumików o standardowej wielkości można uzyskać żądane parametry tłumienia budowli o różnej masie drgającej;

- możliwość stosowania rozwiązania dla budowli wykonujących drgania w różnych kierunkach poziomych;

- możliwość różnicowania charakterystyki tłumika dla różnych kierunków drgań, umożliwia skuteczne tłumienie drgań budowli o odmiennych cechach dynamicznych dla różnych kierunków drgań.

Przedmiot wynalazku został przedstawiony na rysunku Fig. 1, który ukazuje przekrój tłumika z wahadłem fizycznym, którego obciążnik zanurzony jest w cieczy, zaś Fig. 2 ukazuje przekrój poziomy tłumika poprzez zbiornik cieczy, Fig. 3 ukazuje przekrój tłumika, który wyposażony jest w sprężynowy regulator częstości drgań zaczepiony ponad przegubem zespołu przegubowego, zaś Fig. 4 przekrój poziomy wykonany poniżej sprężynowego regulatora drgań z widokiem na przegrodę obudowy. Na rysunku Fig. 5 ukazuje przekrój tłumika wyposażonego w regulator częstości drgań zaczepiony poniżej przegubu wahadła, Fig. 6 i Fig. 7 ukazują w przekroju widok sprężyn regulatora drgań o równomiernym rozmieszczeniu na obwodzie, zaś Fig. 8 ukazuje rozkład sprężyn regulatora drgań o nierównomiernym rozmieszczeniu na obwodzie. Rysunek Fig. 9 ukazuje przekrój poprzez obudowę tłumika z wahadłem posiadającym regulację ponad zespołem przegubowym, Fig. 10 - Fig. 12 ukazuje rozwiązanie wariantowe obciążnika wahadła z regulowanymi odległościami położenia mas względem osi ramienia wahadła.

Obudowa 4 tłumika ze zbiornikiem 5 zamocowana jest sztywno do szczytowej części budowli BD lub w innym miejscu w którym występują maksymalne amplitudy drgań, korzystnie w sposób umożl iwiający łatwy dostęp serwisowy do urządzenia.

W zbiorniku 5 cieczy 10 porusza się obciążnik 1 wahadła fizycznego, który zanurzony jest w cieczy 10 o dużej lepkości. Dobrana lepkość cieczy 10 w połączeniu ze ściśle określonym kształtem, wielkością i materiałem obciążnika 1 powodują kontrolowane wygaszanie drgań wahadła. Jest on połączony z obudową 4 poprzez zespół przegubowy 2 za pomocą ramienia 3, korzystnie o regulowanej długości w zakresie L 30-300 mm. Wyliczona właściwa długość ramienia 3 wahadła sprawia, że jego okres drgań jest zbliżony do okresu drgań budowli, dla jednej z częstotliwości drgań własnych. Zespołem przegubowym 2 jest przegub Cardana, korzystnie zamocowany do obudowy 4 tłumika. Obudowa 4 jest połączona ze zbiornikiem 5 cieczy 10, rozłącznie śrubami za pośrednictwem połączenia kołnierzowego.

Opcjonalnie na ramieniu 3 wahadła lub części przeciwległej 6 lub na obciążniku 1 zamocowana jest ruchomo co najmniej jedna tuleja 8 połączona poprzez sprężyny śrubowe S1, S2, z obudową 4. Opcjonalnie część przeciwległa 6 ramienia 3 połączona jest sztywno z ramieniem 3 wahadła przy pomocy kabłąka 7.

PL 224 186 B1

Miejsca zaczepień Ai, A2, sprężyn Si, S2, do ramienia 3 wahadła, do jego części przeciwległej 6 lub do obciążnika 1, są powyżej lub poniżej środka przegubu zespołu przegubowego 2. Opcjonalnie regulacja długości ramienia 3 wahadła odbywa się ponad środkiem zespołu przegubowego 2. Korzystnie miejsca zaczepienia Ai, Ag, sprężyn Si, S2, do ramienia 3 wahadła i/lub miejsca zaczepienia Bi, B2, sprężyn Si, S2, do obudowy 4 są regulowane w zakresach La, Lbi, Lb2 regulacji. Zakresy La, L_b1, Lb2, regulacji miejsc zaczepienia Ai, A2, Bi, Bg, sprężyn Si, Sg, korzystnie mają 0,1-1,0 wymiaru promienia obudowy 4 w płaszczyźnie poziomej zbliżonej do miejsc zaczepienia Bi, Bz. Układ sprężyn Si, S2, jest sprężynowym regulatorem częstości drgań wahadła. Sprężyny Si, S2, wyposażone w regulacje miejsc zaczepienia Ai, A2, Bi, Bz, do obudowy 4 tłumika i/lub do ramienia 3 wahadła umożliwiają przyspieszenie ruchu wahadła o większej długości ramienia 3, oraz uzyskanie większego zakresu regulacji częstości drgań tłumika. Powiększenie długości ramienia 3 wahadła zwykle wpływa korzystnie na skuteczność działania urządzenia, ponieważ ruch wahadła ma mniejsze wychylenia i jest bardziej zbliżony do drgań harmonicznych. Dodatkowo, wahadło o dłuższym ramieniu 3 może prawidłowo działać przy większych amplitudach drgań budowli BD.

Opcjonalnym wariantem wykonania tłumika jest zastosowanie sprężynowego regulatora częstości drgań, w którym sprężyny Si, Sg, S3, posiadają różne charakterystyki, różne długości swobodne i różne długości w stanie równowagi wahadła. Osie sprężyn Si, S2, S3, nachylone są pod różnymi kątami ai, ag, ag, do płaszczyzny poziomej. Pomiędzy rzutami osi kolejnych sprężyn Si, §2, S3, na płaszczyznę poziomą są różne kąty £i, £2, £3. Przy pomocy regulacji w zakresach La, Lbi, Lb2, można zmienić powyższe parametry w celu zharmonizowania drgań tłumika z drganiami budowli BD.

Opcjonalnie obciążnik i wahadła posiada znacząco różne masowe momenty bezwładności względem osi głównych bezwładności Oi, O₂, przecinających się w środku zespołu przegubowego 2, odpowiadających dwóm prostopadłym kierunkom ruchu wahadła. Częstotliwość ruchu drgającego wahadła fizycznego zależy bezpośrednio od masowego momentu bezwładności drgającego ciała materialnego względem osi obrotu wahadła. Korzystając ze znanych własności tensora bezwładności można wyprowadzić, że momenty bezwładności ciała materialnego względem głównych osi bezwładności Oi, O?, są ekstremalne. Zatem, drgania wahadła względem osi obrotu pokrywającej się z jedną z głównych osi bezwładności Oi, O₂, będą odbywać się z najmniejszą lub największą z pośród częstotliwości odpowiadających wszystkim możliwym osiom obrotu.

Opcjonalnie obciążnik i składa się z co najmniej dwóch oddzielnych, połączonych ze sobą, brył Mi, M2, o regulowanej odległości Li, L2 od osi ramienia 3 wahadła w kierunku prostopadłym do osi ramienia 3. Uzyskano w ten sposób możliwość zmiany co najmniej jednego z głównych momentów bezwładności wahadła bez zmiany długości ramienia 3 wahadła. Ponieważ sama regulacja długości wahadła powoduje równoczesną zmianę obydwu głównych momentów bezwładności, dodatkow y parametr regulacyjny pozwala na dokładne dostrojenie tłumika do charakterystyk budowli niezależnie dla dwu kierunków drgań.

Opcjonalnie sprężyny Si, Sg, S3, posiadają różne charakterystyki i/lub różne długości swobodne i/lub różne długości w stanie równowagi wahadła. Osie sprężyn Si, Sg, S3, nachylone są pod różnymi kątami ai, 02, ag, do płaszczyzny poziomej. Pomiędzy rzutami osi kolejnych sprężyn Si, Sg, S3, na płaszczyznę poziomą są różne kąty Bi, £2, £3. Stosując takie rozwiązanie uzyskuje się tłumik którego częstotliwość działania jest różna w zależności od kierunku wykonywanych drgań.

Opcjonalnie powierzchnia obciążnika i posiada żeberka ii i/lub w obciążniku i są przelotowe kanały i2. Opcjonalnie obciążnik i wahadła otoczony jest dodatkowo zewnętrzną powłoką 9, która jest w kontakcie z przyległą warstwą cieczy i0 przy parametrach opływu różnych od parametrów opływu powierzchni obciążnika i bez powłoki 9, przy czym zasadniczo jest ona bez wpływu na charakterystykę bezwładności wahadła.

Dla właściwego tłumienia wahadła przez ciecz i0, opcjonalnie zbiornik 5 cieczy i0 ma żebra i3 na wewnętrznej powierzchni bocznej, dla przypadku gdy dwukierunkowe drgania budowli nie są spol aryzowane liniowo. Użebrowanie takie ogranicza obrotowy ruch cieczy i0 w zbiorniku 5.

Dzięki zastosowaniu pełnego zespołu przegubowego 2 w zawieszeniu wahadła, tłumik działa dla każdego kierunku drgań poziomych budowli BD.

Tłumik drgań będący przedmiotem wynalazku może występować w różnych wykonaniach, w których stosuje się różne uzupełniające rozwiązania techniczne.

W najprostszym wykonaniu przedstawionym na Fig. 1, na szczytowej części budowli BD zamocowana jest sztywno obudowa 4 tłumika ze zbiornikiem 5. W zbiorniku 5 cieczy i0 porusza się obciążnik i wahadła fizycznego, który zanurzony jest w cieczy i0 o dużej lepkości. Dobrana lepkość

PL 224 186 B1 cieczy 10 w połączeniu ze ściśle określonym kształtem, wielkością i materiałem obciążnika i powodują kontrolowane wygaszanie drgań wahadła. Jest on połączony z obudową 4 poprzez zespół przegubowy g za pomocą ramienia 3, korzystnie o regulowanej długości w zakresie L 30-300 mm. Wyliczona właściwa długość ramienia 3 wahadła sprawia, że jego okres drgań jest zbliżony do okresu drgań budowli, dla jednej z częstotliwości drgań własnych.

W przykładzie wykonania (Fig. 3), w którym sprężynowy regulator drgań zamocowany jest powyżej osi przegubu zespołu przegubowego 2, a miejsce zaczepienia sprężyn Sj, Sg, znajduje się po drugiej stronie osi przegubu względem obciążnika i wahadła, część przeciwległa 6 ramienia 3 wahadła jest sztywno połączona przy pomocy kabłąka 7, stanowiącego konstrukcyjne ominięcie zespołu przegubu 2, który jest zamocowany do przegrody obudowy 4 posiadającej podłużne przelotowe otwory. Miejsca zaczepienia Aj, Ag, sprężyn Sj, Sg, do ramienia 3 wahadła i miejsca zaczepienia B₁, B2, sprężyn Si, Sg, do obudowy 4 są regulowane w zakresach La, Lbj, Lgg, regulacji. Zakresy La, Lbj, Lgg, regulacji miejsc zaczepienia Aj, Ag, Bi, Bg, sprężyn Sj, Sg, korzystnie mają 0,1-1,0 wymiaru promienia obudowy 4 w płaszczyźnie poziomej zbliżonej do miejsc zaczepienia Bj, Bg.

Przy zastosowaniu sprężynowego regulatora drgań zamocowanego poniżej osi przegubu zespołu przegubowego g, (Fig. 5), w którym miejsca zaczepienia Aj, Ag, sprężyn Sj, Sg, do ramienia 3 wahadła i miejsca zaczepienia Bi, Bg, sprężyn Sj, Sg, do obudowy 4 są regulowane w zakresach La, Lbi, Lgg, regulacji, uzyskuje się bardziej zwartą, kompaktową konstrukcję tłumika.

W wariancie wykonania tłumika bez sprężynowego regulatora drgań wahadła i z regulacją długości wahadła zamocowaną ponad środkiem zespołu przegubowego g (Fig. 9), zespół przegubowy g zamocowany jest do przegrody obudowy 4. Z trzpieniem zespołu przegubowego g przesuwnie połączona jest tuleja 8 łącząca ramiona kabłąka 7. Przy ich pomocy reguluje się długość wahadła.

W wariantach wykonania, które są stosowane w różnych konstrukcjach tłumika według wynalazku, obciążnik i wahadła otoczony jest dodatkowo zewnętrzną powłoką 9, która jest w kontakcie z przyległą warstwą cieczy i0 przy parametrach opływu różnych od parametrów opływu powierzchni obciążnika i bez powłoki 9, przy czym zasadniczo jest ona bez wpływu na charakterystykę bezwładności wahadła.

W dalszych wariantach wykonania tłumika z mechanicznym wahadłem według wynalazku, obciążnik i wahadła składa się z co najmniej dwóch oddzielnych, połączonych ze sobą brył Mi, Mg, o regulowanej odległości Lj, Lg od osi ramienia 3 wahadła w kierunku prostopadłym do osi ramienia 3. Dodatkowo, dla właściwego tłumienia wahadła przez ciecz 10, opcjonalnie zbiornik 5 cieczy 10 ma żebra 13 na wewnętrznej powierzchni bocznej, dla przypadku gdy dwukierunkowe drgania budowli nie są spolaryzowane liniowo. Użebrowanie takie ogranicza obrotowy ruch cieczy 10 w zbiorniku 5.

Tłumik drgań ze sprężynowym regulatorem drgań wahadła o opisanej konstrukcji zapewnia, w zależności od przyjętej geometrii, bardzo zbliżoną do liniowej zależność pomiędzy kątem wychylenia wahadła i momentem wywołanym przez układ sprężyn Si, Sg, S3, względem osi przegubu. Zapewnia to harmoniczne drgania wahadła w dużym zakresie wychyleń i podnosi efektywność działania tłumika.

Claims (15)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Mechaniczny tłumik poziomych drgań budowli wysokich posiada obudowę (4) i wahadło fizyczne, połączone przegubowo z obudową, poprzez zespół przegubowy (g) o dwóch stopniach swobody, znamienny tym, że obciążnik (i) zanurzony jest częściowo lub całkowicie w zbiorniku (5) z cieczą (10) i połączony z obudową (4) poprzez zespół przegubowy (g) za pomocą ramienia (3), korzystnie o regulowanej długości.
2. 2. Tłumik według zastrz. 1, znamienny tym, że zespołem przegubowym (g) jest przegub Cardana, korzystnie zamocowany do obudowy (4) tłumika.
3. 3. Tłumik według zastrz. 1, znamienny tym, że na ramieniu (3) wahadła lub na obciążniku (i) zamocowana jest ruchomo co najmniej jedna tuleja (8) połączona poprzez znane sprężyny śrubowe (Sj, S2) z obudową (4), przy czym miejsca zaczepień (Aj, A₂) sprężyn (Sj, Sg) do ramienia (3) wahadła, do części przeciwległej (6) ramienia (3) lub do obciążnika (i), są powyżej lub poniżej środka przegubu zespołu przegubowego (g).

   PL 224 186 B1
4. 4. Tłumik według zastrz. 3, znamienny tym, że miejsca zaczepienia (Ai, A2) sprężyn (Si, S2) do ramienia (3) wahadła i/lub miejsca zaczepienia (Bi, B₂) sprężyn (Si, S2) do obudowy (4) są regulowane w zakresach (La, Lbi, Lb2) regulacji.
5. 5. Tłumik według zastrz. 1 albo 3, znamienny tym, że obciążnik (i) wahadła posiada znacząco różne masowe momenty bezwładności względem osi głównych bezwładności (Oi, O2), przecinających się w środku zespołu przegubowego (2), odpowiadających dwóm prostopadłym kierunkom ruchu wahadła.
6. 6. Tłumik według zastrz. 3 albo 4, znamienny tym, że sprężyny (Si, S2, S3) posiadają różne charakterystyki i/lub różne długości swobodne i/lub różne długości w stanie równowagi wahadła.
7. 7. Tłumik według zastrz. 3 albo 4, znamienny tym, że osie sprężyn (Si, S?, S3) nachylone są pod różnymi kątami (ai, a?, a₂) do płaszczyzny poziomej.
8. 8. Tłumik według zastrz. 3 albo 4, znamienny tym, że pomiędzy rzutami osi kolejnych sprężyn (Si, S2, S2) na płaszczyznę poziomą są różne kąty (gi, β2, β3).
9. 9. Tłumik według zastrz. 1 albo 3, znamienny tym, że powierzchnia obciążnika (i) posiada żeberka (ii) i/lub w obciążniku (i) są przelotowe kanały (i2).
10. 10. Tłumik według zastrz. 1 albo 3, znamienny tym, że obciążnik (i) wahadła otoczony jest dodatkowo zewnętrzną powłoką (9), która jest w kontakcie z przyległą warstwą cieczy (i0) przy parametrach opływu różnych od parametrów opływu powierzchni obciążnika (i) bez powłoki (9), przy czym zasadniczo jest ona bez wpływu na charakterystykę bezwładności wahadła.
11. 11. Tłumik według zastrz. 3 albo 4, znamienny tym, że część przeciwległa (6) ramienia (3) połączona jest sztywno z ramieniem (3) wahadła przy pomocy kabłąka (7).
12. 12. Tłumik według zastrz. 1 albo 3, znamienny tym, że zbiornik cieczy (5) ma żebra (i3) na powierzchni bocznej.
13. 13. Tłumik według zastrz. 5, znamienny tym, że obciążnik (1) składa się z co najmniej dwóch oddzielnych, połączonych ze sobą, brył (Mi, M?) o regulowanej odległości (Li, L?) od osi ramienia (3) wahadła.
14. 14. Tłumik według zastrz. 4, znamienny tym, że zakresy (La, Lbi, Lb?) regulacji miejsc zaczepienia (Ai, A2, Bi, B) sprężyn (Si, S?) korzystnie mają 0,1-1,0 wymiaru promienia obudowy (4) w płaszczyźnie poziomej zbliżonej do miejsc zaczepienia (Bi, B).
15. 15. Tłumik według zastrz. 1, znamienny tym, że regulacja długości ramienia (3) wahadła odbywa się ponad środkiem zespołu przegubowego (2).