PL210598B1 - Wartościowy przedmiot wyposażony w element zabezpieczający - Google Patents

Description

Wynalazek dotyczy przedmiotu wartościowego wyposażonego w element zabezpieczający posiadający warstwę termochromową połączoną z warstwą półprzezroczystą, przy czym warstwa termochromowa jest umieszczona pod warstwą półprzezroczystą.

Wykorzystanie materiałów termochromowych do zabezpieczania cennych dokumentów jest znane już od jakiegoś czasu. Przykładowo, w patencie DT 22 12 350 opisana jest nitka zabezpieczająca wykonana z przezroczystego tworzywa sztucznego posiadającego wgłębienia. Wyżej wymienione wgłębienia wypełnione są materiałem ciekłokrystalicznym, odznaczającym się odwracalnymi zmianami barwy podczas wzrostu lub spadku temperatury.

Podobnie, w patencie EP 0 608 078 B1 ujawniono nitkę zabezpieczającą o właściwościach termochromowych. W tym przypadku tworzywo sztuczne, z którego wykonana jest nitka posiada nadruk lub znaki wykonane przez częściową demetalizację metalowej warstwy. Wyżej wymieniony nadruk lub przedstawione w negatywie znaki posiadają powłokę termochromową, która jest w normalnej temperaturze kolorowa. Po podgrzaniu powłoka termochromowa staje się bezbarwna, tak że widoczne stają się ukryte pod nią znaki. Alternatywnie może być zastosowana powłoka termochromowa, która jest bezbarwna w normalnej temperaturze, natomiast po podgrzaniu staje się kolorowa, powodując że ukryte pod nią znaki stają się niewidoczne. Wyżej wymieniona nitka stanowi integralną część papieru wartościowego i widoczna jest bezpośrednio na jego powierzchni w pewnych obszarach nazywanych „oknami”.

Takie termochromowe nitki zabezpieczające nie są jednak pozbawione wad. Są one mianowicie bardzo wąskie, co powoduje że efekt termochromowy jest widoczny jedynie w relatywnie niewielkich obszarach okien. Skutkiem tego wywoływany przez zmianę barwy materiału termochromowego efekt optyczny nie rzuca się w oczy. Dlatego też takie elementy zabezpieczające nie zapewniają wysokiego stopnia zabezpieczenia przed fałszerstwem.

Wynalazek jest zatem związany z problemem opracowania elementu zabezpieczającego zapewniającego wysoki stopień zabezpieczenia przed fałszerstwem oraz pozwalającego na wyeliminowanie wad rozwiązań znanych w obecnym stanie techniki.

Przedmiotem wynalazku jest zatem przedmiot wartościowy wyposażony w element zabezpieczający posiadający warstwę termochromową połączoną z warstwą półprzezroczystą, przy czym warstwa termochromowa jest umieszczona pod warstwą półprzezroczystą, charakteryzujący się tym, że element zabezpieczający jest umieszczony w całości na powierzchni przedmiotu wartościowego, zaś warstwa półprzezroczysta wywołuje różnobarwne efekty w świetle odbitym przy zmianie kąta jej oglądania ponieważ zawiera pigmenty ciekłokrystaliczne lub posiada strukturę reliefową w postaci struktury dyfrakcyjnej połączonej z przezroczystą warstwą dielektryka lub z warstwą metalu obecną co najmniej na części powierzchni w postaci rastra. W jednym z korzystnych przypadków raster ma postać złożoną z punktów lub linii. W innym korzystnym przypadku warstwa termochromowa pokrywa całą powierzchnię elementu zabezpieczającego. W kolejnym korzystnym przypadku warstwa termochromowa pokrywa jedynie wybrane obszary powierzchni elementu zabezpieczającego. W szczególnie korzystnym przypadku warstwa termochromowa ma postać znaków pisma i/lub wzorów. W innym szczególnie korzystnym przypadku warstwa termochromowa jest połączona co najmniej z jedną kolejną warstwą termochromową lub rozpoznawalną wzrokowo, przy czym warstwy wzajemnie uzupełniają się tworząc rozpoznawalną informację.

W dalszym korzystnym wariancie realizacji przedmiotu wartoś ciowego wedł ug wynalazku informacja w postaci znaków pisma i/lub wzorów jest umieszczona pod warstwą termochromową. W korzystnym przypadku informacja jest nadrukowana lub naniesiona za pomocą lasera. W innym korzystnym przypadku informacja ma właściwości sprawdzalne wizualnie lub maszynowo. W szczególnie korzystnym przypadku informacja ma właściwości luminescencyjne i/lub magnetyczne. W innym korzystnym przypadku informacja ma barwę czarną.

W kolejnym korzystnym wariancie realizacji przedmiotu wartoś ciowego wedł ug wynalazku warstwa termochromowa jest nieprzezroczysta poniżej wstępnie ustalonej temperatury i co najmniej półprzezroczysta powyżej tej temperatury. W innym korzystnym wariancie realizacji przedmiotu wartościowego według wynalazku warstwa termochromowa jest półprzezroczysta lub przezroczysta poniżej wstępnie ustalonej temperatury oraz nieprzezroczysta powyżej tej temperatury. W następnym korzystnym wariancie realizacji przedmiotu wartościowego według wynalazku element zabezpieczający ma

PL 210 598 B1 postać naklejki. W dalszym korzystnym wariancie realizacji przedmiot wartościowy według wynalazku ma postać, papieru zabezpieczonego, dokumentu zabezpieczonego lub opakowania produktu.

Zgodnie z przedmiotem wynalazku, element zabezpieczający umieszczony jest całkowicie na powierzchni przedmiotu i połączony z warstwą wywołującą efekty, których właściwości mogą być sprawdzone wzrokowo i/lub maszynowo. Ponieważ element zabezpieczający umieszczony jest całkowicie na powierzchni przedmiotu, posiada on znacząco większą powierzchnię, a więc zmiana barwy materiału termochromowego jest znacznie bardziej widoczna. Połączenie z warstwą wywołującą efekty, których właściwości mogą być sprawdzone wzrokowo i/lub maszynowo zapewnia elementowi zabezpieczającemu wyższy stopień zabezpieczenia przed fałszerstwem, ponieważ proces wytwarzania takich warstw jest bardzo złożony co powoduje ich niewielką dostępność na rynku.

Wyżej wymienione warstwy wywołujące efekty mogą być przykładowo specjalnymi substancjami luminescencyjnymi lub magnetycznymi, które dodawane są na przykład do farby drukarskiej.

Farba drukarska może oczywiście zawierać inne pigmenty. Korzystnie farba nakładana jest w taki sposób, by tworzyła wzór lub znaki alfanumeryczne.

Alternatywnie, warstwa wywołująca efekty może mieć postać warstwy odbijającej światło, takiej jak półprzezroczysta warstwa wywołująca różnobarwne efekty odbicia światła w zależności od kąta pod jakim jest oglądana. Takie zmienne właściwości optyczne posiadają na przykład ciekłokrystaliczne lub tworzące interferencyjne warstwy pigmenty, które mogą być dodawane do przezroczystego spoiwa lub przezroczystej warstwy z tworzywa sztucznego. Jednakże efekt zmiennych właściwości optycznych może być również uzyskany przez zastosowanie przezroczystych struktur tworzących siatkę dyfrakcyjną. W tym przypadku przezroczysta lub półprzezroczysta warstwa, korzystnie jest to warstwa lakieru, posiada powierzchnię ukształtowaną w taki sposób, że ma ona właściwości dyfrakcyjne. To ukształtowanie powierzchni w połączeniu z przezroczystą warstwą materiału izolacyjnego pozwala na uzyskanie efektu zmiennych właściwości optycznych struktury dyfrakcyjnej, który może być obserwowany dzięki odbitym promieniom świetlnym. Równocześnie, dzięki przezroczystości zastosowanych warstw, możliwe jest odczytanie informacji umieszczonych pod strukturą dyfrakcyjną.

Warstwa odbijająca światło może alternatywnie być wykonana z metalu, korzystnie jest to warstwa aluminiowa. Może być ona umieszczona na całej powierzchni lub tylko niektórych obszarach przedmiotu, tworząc raster. Ponadto metalowa warstwa może posiadać tworzące znaki lub wzory przerwy, w których warstwa ta jest również usunięta tworząc raster. Korzystnie ta druga metalowa warstwa jest również wykonana z aluminium. A więc, zgodnie ze specjalnym wykonaniem, warstwa odbijająca światło składa się z metalowego rastru o z góry określonym rozmiarze punktów rastru i szerokoś ci rastru z zawartymi w nim obszarami o rozmiarach zależnych od szerokości rastru i/lub rozmiaru punktów rastru. Tym sposobem w warstwie odbijającej światło mogą być umieszczone czytelne znaki lub wzory. Elementy rastru nie muszą być jednakże punktami. Mogą być to również linie lub inne kształty geometryczne.

Jak wskazano powyżej, zgodnie z kolejnym wykonaniem, w przerwach w warstwie odbijającej światło mogą być umieszczone termochromowe znaki lub wzory. Korzystnie temperatura w której ta termochromowa warstwa zmienia barwę różni się od temperatury, w której barwę zmienia pierwsza warstwa termochromowa.

Ponadto, metalowa warstwa może być połączona z kolejną warstwą, która posiada powierzchnię ukształtowaną w taki sposób, by uzyskać struktury dyfrakcyjne.

Warstwa termochromowa według przedmiotu wynalazku może być modyfikowana na liczne sposoby bez odejścia od istoty niniejszego wynalazku. Tak więc warstwa termochromowa może być umieszczona na całej lub części powierzchni zabezpieczanego przedmiotu, korzystnie w postaci znaków lub wzorów. Kolejną możliwością jest połączenie warstwy termochromowej z przynajmniej jedną dodatkową warstwą termochromową lub wizualnie rozpoznawalną, warstwy te uzupełniają się w taki sposób, by tworzyły możliwe do odczytania informacje.

W zależności od warstwy wywołującej efekty, warstwa termochromowa moż e być umieszczona nad lub pod warstwą wywołującą efekty. Jeżeli warstwa termochromowa jest umieszczona pod przezroczystą warstwą wywołującą efekty, dodatkowe informacje w postaci znaków i/lub wzorów mogą być umieszczone pod warstwą termochromową. Informacje te mogą z kolei być nadrukowane lub wykonane za pomocą lasera. Korzystnie informacje te są barwy czarnej, nie są jednak wykluczone wzory o innej barwie. Dodatkowo informacje te mogą posiadać wł aś ciwości, które mogą być odczytane wzrokowo i/lub maszynowo takie jak luminescencja lub magnetyzm.

PL 210 598 B1

Korzystnie substancje termochromowe wykorzystane w warstwie termochromowej są nieprzezroczyste poniżej z góry określonej temperatury i przynajmniej półprzezroczyste powyżej tej temperatury. W pewnych zastosowaniach wskazane może być zastosowanie substancji termochromowych, które są półprzezroczyste lub przezroczyste poniżej z góry określonej temperatury i nieprzezroczyste powyżej tej temperatury. Korzystnie zmiana barwy substancji termochromowych zachodzi w temperaturze wyższej od temperatury otoczenia, na przykład w zakresie od 25°C do 60°C, korzystnie od 30°C do 60°C.

Poszczególne warstwy elementu zabezpieczającego mogą być wytwarzane albo bezpośrednio na zabezpieczanym elemencie albo przygotowywane na oddzielnym nośniku. W tym drugim wykonaniu element zabezpieczający może mieć na przykład postać naklejki. Alternatywnie możliwe jest wyprodukowanie materiału transferowego, gdzie warstwowa struktura elementu zabezpieczającego przygotowana jest na nośniku w postaci ciągłej. Struktura warstwowa jest następnie przenoszona w pożądanym kształ cie z wyż ej wymienionego noś nika na zabezpieczany przedmiot i ustalana za pomocą kleju. Korzystnie wykorzystywany jest w tym celu klej topliwy. W celu przymocowania elementu zabezpieczającego, warstwa kleju może być naniesiona jedynie w miejscach, w których ma być umieszczony element zabezpieczający albo klej, taki jak klej topliwy, może być jedynie w tych miejscach aktywowany.

Przedmiot do zabezpieczania którego stosowany jest element zabezpieczający może być na przykład cennym dokumentem, papierem wartościowym lub opakowaniem. W element zabezpieczający według przedmiotu wynalazku mogą być oczywiście wyposażane inne cenne przedmioty wymagające takiego zabezpieczenia.

Kolejne zalety i wykonania przedmiotu wynalazku zostaną szczegółowo opisane w oparciu o rysunek, na którym:

fig. 1 przedstawia papier wartościowy z elementem zabezpieczającym według przedmiotu wynalazku, fig. 2 do fig. 11 przedstawiają przekroje różnych wykonań papieru wartościowego.

Ze względu na klarowność, wynalazek zostanie opisany szczegółowo na przykładzie banknotu.

Figura 1 przedstawia banknot 1 wykonany z papieru lub tworzywa sztucznego i wyposażony w element zabezpieczający 2 w postaci paska rozciągającego się na całej szerokości banknotu. Banknot 1 może oczywiście posiadać inne zabezpieczenia takie jak znaki wodne, staloryt, nitka zabezpieczająca, nadruki luminescencyjne lub magnetyczne itp.

Element zabezpieczający 2 posiada warstwę termochromową połączoną z warstwą wywołującą efekty, których właściwości mogą być sprawdzone wzrokowo i/lub maszynowo. Element zabezpieczający 2 umieszczony jest całkowicie na powierzchni banknotu 1, tak że zmiana barwy umieszczonej korzystnie na całej jego powierzchni warstwy termochromowej jest bardzo łatwo zauważalna.

Oprócz warstwy termochromowej i warstwy wywołującej efekty, element zabezpieczający 2 może również posiadać kolejne warstwy wywołujące samodzielnie lub w połączeniu z innymi warstwami elementu zabezpieczającego dodatkowe efekty związane z odbiciem światła. Niektóre korzystne wykonania zostaną bardziej szczegółowo opisane w oparciu o fig. 2 - 10, przedstawiające banknot 1 w przekroju poprzecznym wzdłuż linii kreskowo-punktowej A - A i pokazujące warstwową strukturę elementu zabezpieczającego 2.

Zgodnie z fig. 2, wykonane z papieru lub tworzywa sztucznego podłoże 3 banknotu 1 (podłoże to jest białe lub w jasnym kolorze) posiada nadrukowaną warstwę termochromową 4 w postaci znaków lub wzorów. Nad warstwą termochromową 4 umieszczona jest półprzezroczysta warstwa 5 odbijająca światło wywołująca różnobarwne efekty odbicia światła, w zależności od kąta pod jakim jest oglądana. Efekty te nazywane są efektami „zmienności optycznej”. Warstwa 5 może być na przykład warstwą farby drukarskiej zawierającą przezroczyste spoiwo oraz dodane do niego pigmenty ciekłokrystaliczne lub tworzące warstwy interferencyjne.

Ponieważ wyżej wymienione pigmenty są przezroczyste, a także są bezbarwne lub posiadają bardzo delikatną barwę, ich widoczność jest w bardzo dużym stopniu uzależniona od tła. Na białym lub jasnym, rozpraszającym tle pigmenty te są ledwo widoczne, ponieważ rozproszone odbite światło nakłada się na oparte na zjawisku interferencji efekty zmienności optycznej. Jednakże na ciemnym tle mieniące się barwy wyżej wymienionych pigmentów są szczególnie widoczne, ponieważ tło pochłania dochodzące do niego promieniowanie świetlne.

Z tego powodu materiał termochromowy użyty do wykonania warstwy 4 korzystnie jest nieprzezroczysty w normalnej temperaturze otoczenia i ma ciemną, a korzystnie czarną barwę. W takim przypadku

PL 210 598 B1 efekt zmienności optycznej wywoływany przez warstwę 5 jest szczególnie widoczny na obszarze warstwy termochromowej 4, tak że znaki tworzone przez warstwę 4 stają się widoczne. Powyżej temperatury, w której zmienia barwę warstwa termochromowa 4, korzystnie staje się ona bezbarwna lub zmienia kolor na inny, znacznie jaśniejszy, tak że znaki przestają być widoczne.

Odwrotny efekt można otrzymać, jeżeli użyty materiał termochromowy jest jasny lub przezroczysty w normalnej temperaturze otoczenia, zaś staje się nieprzezroczysty, korzystnie czarny, tylko powyżej pewnej temperatury aktywacji.

Na fig. 3 przedstawione jest podłoże 3 z nadrukowaną warstwą termochromową 4 i dodatkowym nadrukiem 7. Powyżej umieszczona jest optycznie zmienna, przezroczysta warstwa 5, podobnie jak na fig. 2. Nadrukowana warstwa termochromowa 4 i nadruk 7 uzupełniają się, tworząc ostateczną informacje, która może mieć postać tekstu, rysunku, wzoru itp. Nadruk 7 nie posiada właściwości termochromowych, lecz może wywoływać te same efekty barwne co warstwa termochromowa 4.

Materiał termochromowy użyty do wykonania warstwy 4 korzystnie w normalnej temperaturze otoczenia jest nieprzezroczysty i ma ciemną barwę. Nadruk 7 też posiada ciemną barwę, tak że optycznie zmienna warstwa 5 jest wyraźnie widoczna w obszarach warstwy termochromowej 4 i nadruku 7, co umożliwia odczytanie informacji zawartych w warstwie termochromowej 4 i nadruku 7. Po podgrzaniu elementu zabezpieczającego do temperatury przewyższającej temperaturę, w której zmienia barwę materiał termochromowy, informacje zawarte w warstwie termochromowej 4 i nadruku 7 stają się niewidoczne, ponieważ warstwa termochromowa 4 staje się bezbarwna lub jej barwa zmienia się na inną, znacząco jaśniejszą.

Figura 4 przedstawia warstwową strukturę, w której w pierwszym etapie na podłoże nakładany jest ciemny, korzystnie czarny, nadruk 6. Nadruk 6 pokrywany jest w całości warstwą termochromowa 4, a następnie optycznie zmienną, półprzezroczystą warstwą 5. Jeżeli materiał użyty do wykonania warstwy termochromowej 4 ponownie jest w temperaturze otoczenia ciemny i nieprzezroczysty, optycznie zmienna warstwa 5 wydaje się błyszcząca i mieniąca się kolorami. Powyżej temperatury, w której zmienia barwę materiał termochromowy, warstwa 4 staje się przezroczysta, zaś optycznie zmienna warstwa 5 jest wyraźnie widoczna jedynie w obszarze nadruku 6. Tym sposobem możliwe jest umieszczenie informacji, które są widoczne jedynie w temperaturze wyższej niż temperatura, w której zmienia barwę materiał termochromowy.

Oczywiście możliwe jest uzyskanie odwrotnego efektu, jeżeli zastosowany zostanie materiał termochromowy, który staje się nieprzezroczysty jedynie powyżej temperatury zmiany barwy tego materiału. W takim przypadku w temperaturze otoczenia widoczne są informacje zawarte w obszarze nadruku 6 - w tych miejscach widoczny jest efekt zmienności optycznej. Powyżej temperatury aktywacji materiału termochromowego wyżej wymienione obszary stają się niewidoczne, ponieważ warstwa termochromowa staje się nieprzezroczysta, i tym sposobem cała powierzchnia warstwy 5 wykazuje efekt zmienności optycznej.

W wykonaniu przestawionym na fig. 5 warstwa wywołująca efekty oznaczona na fig. 4 numerem 5 zastąpiona jest kombinacją warstw 8 i 9. Warstwa 8 ma postać warstwy lakieru lub tworzywa sztucznego posiadającej wytłoczoną na jej powierzchni strukturę dyfrakcyjną. Wyżej wymieniona struktura połączona jest z cienką, dielektryczną i również przezroczystą warstwą odblaskową 9, której współczynnik załamania jest w taki sposób skoordynowany ze współczynnikiem załamania warstwy 8, że struktura dyfrakcyjna jest widoczna w odbitym świetle, lecz jednocześnie zapewniona jest przezroczystość tych struktur dyfrakcyjnych. Podobnie jak w przypadku opisanych powyżej w odniesieniu do fig. 2 warstwie interferencyjnej lub pigmentach ciekłokrystalicznych, struktura dyfrakcyjna ze względu na swoją przezroczystość nie jest należycie widoczna lub też nie jest wcale widoczna na jasnym tle, natomiast jest doskonale widoczna na tle ciemnym. W wykonaniu przedstawionym na fig. 5 występują te same efekty optyczne, co w wykonaniu opisanym w oparciu o fig. 4.

W wykonaniach opisanych w oparciu o fig. 2 i 3, warstwa 5 może również być zastąpiona przez kombinację posiadającej wytłoczoną powierzchnię warstwy 8 i dielektrycznej warstwy odblaskowej 9.

Figura 6 przedstawia kolejne wykonanie papieru wartościowego według przedmiotu wynalazku. Podłoże 3 posiada tu warstwę 10 metalową lub o metalicznym połysku, która przynajmniej w niektórych obszarach tworzy raster 11. Obszary rastra 11 mogą mieć postać znaków, wzorów, rysunków itp. Nad całą warstwą 10 umieszczona jest warstwa termochromowa 4. W zależności od zastosowanego materiału termochromowego, warstwa 10 widoczna jest w temperaturze pokojowej albo w temperaturze wyższej niż temperatura, w której zmienia barwę warstwa termochromowa 4.

PL 210 598 B1

Figura 7 przedstawia wykonanie podobne do opisanego powyżej. W tym przypadku warstwa metalowa lub o metalicznym połysku tworzy raster na całej swojej powierzchni. Obejmuje on raster 12 tła posiadający pewny rozmiar punktu rastra lub szerokość rastra, oraz przynajmniej jeden obszar cząstkowy 13, w którym raster posiada mniejszą szerokość i mniejszy rozmiar punktu rastra. Takie zróżnicowanie rastra pozwala na umieszczenie czytelnych informacji, które widoczne są w zakresie temperatur zależnym od materiału termochromowego zastosowanego do wytworzenia warstwy termochromowej 4.

Warstwa rastrowa 10, raster 11, raster 12 tła i obszar cząstkowy 13 przedstawione na fig. 6 i 7 mogą być dodatkowo połączone z warstwą posiadającą wytłoczoną powierzchnię. Wykonanie takie przestawione jest na fig. 8. W tym przypadku warstwa 14 o równomiernym rozkładzie rastra tworzy warstwę odblaskową dla wytłoczonej w przezroczystej warstwie lakieru 8 struktury dyfrakcyjnej. Umieszczone poniżej informacje są widoczne przez otwory w warstwie rastrowej 14. Pod całą warstwą lakieru o wytłoczonej powierzchni 8 umieszczona jest warstwa termochromowa 4 i nadruk 15, przy czym nadruk 15 umieszczony jest bezpośrednio na podłożu 3. Jeżeli zastosowana warstwa termochromowa 4 jest w temperaturze pokojowej nieprzezroczysta, struktura dyfrakcyjna jest w normalnych warunkach widoczna dzięki światłu odbitemu od warstwy odblaskowej. Jednocześnie, ze względu na przezroczystość struktury dyfrakcyjnej, dostrzegalny jest efekt barwny wywoływany przez warstwę termochromową 4. Po podgrzaniu elementu zabezpieczającego do temperatury przewyższającej temperaturę, w której zmienia barwę warstwa termochromową 4, ta ostatnia staje się przezroczysta umożliwiając odczytanie informacji 15 przez warstwę rastrową 14.

Jeżeli zastosowany materiał termochromowy 4 jest półprzezroczysty w temperaturze pokojowej, zachodzi efekt odwrotny i informacja 15 staje się niewidoczna powyżej temperatury, w której zmienia barwę warstwa termochromowa 4.

Rozmiar punktów rastra lub gęstość punktów rastra mogą być dobrane zgodnie ze szczególnymi wymaganiami przedstawionych przykładów. Elementy rastra nie muszą być koniecznie punktami. Mogą to być również inne kształty geometryczne, takie jak linie, kwadraty, trójkąty itp.

Figura 9 przedstawia wykonanie, w którym na podłożu 3 umieszczona jest warstwa wywołująca efekty 16, korzystnie jest to warstwa metalowa, posiadająca otwory tworzące znaki, wzory, rysunki itp. W obszarze wyżej wymienionych otworów umieszczona jest warstwa termochromowa 4 o kształcie również pozwalającym na przekazanie informacji. Informacje te mogą być identyczne z informacjami tworzonym przez otwory, zaś ich położenie może być do tych otworów przystające.

Zgodnie z korzystnym wykonaniem, materiał użyty do wykonania warstwy termochromowej 4 jest w temperaturze pokojowej półprzezroczysty lub przezroczysty. Informacje, które tworzy warstwa 4 widoczne są jedynie w temperaturze przewyższającej temperaturę, w której zmienia barwę materiał termochromowy.

Przykładowo, w obszarze otworów może się po podgrzaniu ukazywać napis „Ważny”.

W innej odmianie tego wykonania warstwa 16 może być umieszczona na całej powierzchni kolejnej warstwy termochromowej, która przykładowo jest w temperaturze pokojowej nieprzezroczysta, zaś staje się bezbarwna lub półprzezroczysta w temperaturze wyższej od temperatury zmiany barwy. Temperatura, w której wyżej wymieniona warstwa zmienia barwę korzystnie jest nieco niższa niż temperatura zmiany barwy warstwy termochromowej 4, tak że po podgrzaniu do temperatury wyższej niż pierwsza temperatura zmiany barwy warstwa termochromowa staje się przezroczysta lub półprzezroczysta, czyniąc widocznymi umieszczone poniżej warstwy 16 i 4. Po dalszym podgrzaniu, informacje tworzone przez warstwę 4 pojawiają się, znikają lub zmieniają barwę - w zależności od materiału termochromowego użytego do wykonania warstwy 4.

Alternatywnie lub dodatkowo pod warstwą 16 może być umieszczony kolejny nadruk, przynajmniej częściowo posiadający właściwości termochromowe.

Figura 10 przedstawia wykonanie, w którym na podłożu 3 umieszczona jest najpierw warstwa z wytłoczoną powierzchnią 8 oraz warstwa odblaskowa 17, dzięki której struktury dyfrakcyjne warstwy z wytłoczoną powierzchnią 8 są widoczne w odbitym od niej świetle. Nad warstwą odblaskową 17 umieszczona jest przynajmniej jedna tworząca informacje warstwa termochromowa 4. Przerwy, dzięki którym warstwa tworzy te informacje wypełnione są barwną warstwą 18. Jej barwa jest identyczna z barwą warstwy termochromowej 4, tak że w temperaturze pokojowej powstaje wrażenie jednorodnej powłoki na całej powierzchni podłoża. Po podgrzaniu do temperatury wyższej niż temperatura zmiany barwy warstwy termochromowej 4, ta ostatnia staje się przynajmniej półprzezroczysta czyniąc widoczną umieszczoną poniżej strukturę dyfrakcyjną. Ponieważ kształt obszarów dyfrakcyjnych odpowiada

PL 210 598 B1 kształtowi utworzonych przez warstwę termochromową 4 informacji, możliwe jest odczytanie wyżej wymienionych informacji.

Zgodnie z fig. 11, podłoże 3 również posiada przylegającą do niego warstwę z wytłoczoną powierzchnią 8 połączoną z warstwą odblaskową 17. Nad całą powierzchnią warstwy odblaskowej 17 umieszczona jest warstwa termochromowa 4. Zastosowany materiał termochromowy korzystnie jest nieprzezroczysty w temperaturze pokojowej. Jedynie po podgrzaniu do temperatury przewyższającej temperaturę, w której zmienia barwę materiał termochromowy widoczna staje się umieszczona poniżej struktura dyfrakcyjna. Warstwa 4 i nadruk 19 mają tą samą lub różniące się od siebie barwy.

To wykonanie może być również zastosowane do zabezpieczania na przykład paska, na którym umieszcza się podpis. W tym przypadku pasek taki posiada warstwę z wytłoczoną powierzchnią 8, warstwę odblaskową 17 i nałożoną na całą powierzchnię warstwę termochromową 4. Nadruk 19 zastąpiony jest podpisem użytkownika. W celu sprawdzenia autentyczności paska na którym umieszczony jest podpis, aktywowana jest warstwa termochromowa, w wyniku czego staje się ona przezroczysta lub półprzezroczysta. Dzięki temu umieszczona pod podpisem struktura dyfrakcyjna staje się widoczna.

Wspomniana w powyższych przykładach struktura dyfrakcyjna może mieć postać hologramu, dowolnej struktury kratowej takiej jak np. pikselgram, Kinegramu® itd.

Możliwe jest również wykazywanie przez warstwę termochromową 4 i/lub przynajmniej jedną z barwnych warstw 6, 7, 15, 18, 19 dodatkowych właściwości, które mogą być sprawdzone wzrokowo i/lub maszynowo. Mogą to być takie właściwości jak przewodność elektryczna, magnetyzm, luminescencja itp. W celu nadania określonemu nadrukowi przewodności elektrycznej wystarczy dodanie do użytej farby drukarskiej wystarczającej ilości pigmentów sadzowych. Ponieważ w wielu przykładach nietermochromowe nadruki mają ciemną, korzystnie zaś czarną barwę, możliwe jest nadanie im w prosty sposób właściwości magnetycznych przez zastosowanie zamiast pigmentów barwnych ciemnych pigmentów magnetycznych.

Warstwa termochromową może również składać się z wielu materiałów termochromowych o różnych temperaturach zmiany barwy. Możliwe jest również wykonanie warstwy termochromowej z wielu barwnych warstw składających się z różnych materiałów termochromowych o różnych temperaturach zmiany barny.

Ponieważ w niektórych przypadkach kłopotliwe może być nałożenie określonej sekwencji warstw bezpośrednio na zabezpieczany przedmiot, pomocne może być przygotowanie - przynajmniej częściowo - struktury warstwowej na materiale transferowym. Ten sposób postępowania jest szczególnie korzystny w przypadku stosowania struktur dyfrakcyjnych połączonych z warstwą odblaskową, ponieważ warstwa odblaskowa jest zwykle naparowywana próżniowo zaś wytwarzanie metalowych struktur rastrowych również wymaga użycia takich procesów produkcyjnych jak trawienie lub wymywanie, w zależności od zastosowanego sposobu demetalizacji. Dlatego też korzystne jest wykonanie przynajmniej struktur dyfrakcyjnych i związanej z nimi warstwy odblaskowej w postaci tłoczonej na gorąco folii, a następnie połączenie jej na zabezpieczanym przedmiocie z innymi warstwami elementu zabezpieczającego.

Jeżeli cała sekwencja warstw elementu zabezpieczającego przygotowywana jest na materiale transferowym należy zauważyć, że przedstawiona na rysunkach struktura warstwowa musi być przygotowana na nośniku materiału transferowego w odwrotnej kolejności. Warstwowa struktura elementu zabezpieczającego może być przygotowana na nośniku albo w postaci ciągłej, albo od razu w ostatecznym kształcie elementu zabezpieczającego. Element zabezpieczający jest przenoszony na zabezpieczany przedmiot i ustalany za pomocą warstwy kleju nanoszonej na zabezpieczany przedmiot lub na górną powierzchnię materiału transferowego. Po przeniesieniu nośnik materiału transferowego jest usuwany i na zabezpieczanym przedmiocie pozostaje jedynie opisana powyżej warstwowa struktura elementu zabezpieczającego.

Claims (15)

1. Przedmiot wartościowy wyposażony w element zabezpieczający posiadający warstwę termochromową połączoną z warstwą półprzezroczystą, przy czym warstwa termochromowa jest umieszczona pod warstwą półprzezroczystą, znamienny tym, że element zabezpieczający jest umieszczony w całości na powierzchni przedmiotu wartościowego, zaś warstwa półprzezroczysta wywołuje

PL 210 598 B1 różnobarwne efekty w świetle odbitym przy zmianie kąta jej oglądania ponieważ zawiera pigmenty ciekłokrystaliczne lub posiada strukturę reliefową w postaci struktury dyfrakcyjnej połączonej z przezroczystą warstwą dielektryka lub z warstwą metalu obecną co najmniej na części powierzchni w postaci rastra.

2. Przedmiot wartościowy według zastrzeż enia 1, znamienny tym, ż e raster ma postać złożoną z punktów lub linii.

3. Przedmiot wartoś ciowy wedł ug zastrzeż enia 1 albo 2, znamienny tym, ż e warstwa termochromowa pokrywa całą powierzchnię elementu zabezpieczającego.

4. Przedmiot wartoś ciowy wedł ug zastrzeż enia 1 albo 2, znamienny tym, ż e warstwa termochromowa pokrywa jedynie wybrane obszary powierzchni elementu zabezpieczającego.

5. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 4, znamienny tym, że warstwa termochromowa ma postać znaków pisma i/lub wzorów.

6. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 4, znamienny tym, że warstwa termochromowa jest połączona co najmniej z jedną kolejną warstwą termochromową lub rozpoznawalną wzrokowo, przy czym warstwy wzajemnie uzupełniają się tworząc rozpoznawalną informację.

7. Przedmiot wartoś ciowy wedł ug zastrzeż enia 1 albo 2 albo 5 albo 6, znamienny tym, ż e informacja w postaci znaków pisma i/lub wzorów jest umieszczona pod warstwą termochromową.

8. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 7, znamienny tym, że informacja jest nadrukowana lub naniesiona za pomocą lasera.

9. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 7 albo 8, znamienny tym, że informacja ma właściwości sprawdzalne wizualnie lub maszynowo.

10. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 9, znamienny tym, że informacja ma właściwości luminescencyjne i/lub magnetyczne.

11. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 7, znamienny tym, że informacja ma barwę czarną.

12. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że warstwa termochromowa jest nieprzezroczysta poniżej wstępnie ustalonej temperatury i co najmniej półprzezroczysta powyżej tej temperatury.

13. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że warstwa termochromowa jest półprzezroczysta lub przezroczysta poniżej wstępnie ustalonej temperatury oraz nieprzezroczysta powyżej tej temperatury.

14. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że element zabezpieczający ma postać naklejki.

15. Przedmiot wartościowy według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że ma postać, papieru zabezpieczonego, dokumentu zabezpieczonego lub opakowania produktu.