PL204066B1 - Zamek cylindryczny i sposób uruchamiania zamka cylindrycznego - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest zamek cylindryczny i sposób uruchamiania zamka cylindrycznego.

Zamki z obracającymi się zastawkami kołkowymi, ze sterowaniem zastawką boczną, zastawek kołkowych i z kluczami do operowania takimi zamkami, są dobrze znane ze stanu techniki, np. z opisu patentowego US 3 499 302 i były produkowane i sprzedawane przez firmę Medeco Security Locks Inc., od ponad dwudziestu lat. Przykłady ich można znaleźć w opisach następujących patentów wydanych na rzecz Medeco Security Locks Inc.: 3,499,302 Spain i inni (1970); 3,722,240 Spain i inni (1973); 4,635,455 Oliver (1987); 5,289,709 Field (1994); 5,419,168 Field (1995); 5,570,601 Field (1996); 5,615,565 Field (1997); oraz 6,023,954 Field (2000).

Bezpieczeństwo jest konieczną cechą zamka a zatem byłoby wysoce pożądane dodatkowe zabezpieczenie, które mogłoby być zastosowane do zamków z kręcącymi się zastawkami kołkowymi, z podwójnymi mechanizmami.

Dalszą, pożądaną cechą zamka o wysokim poziomie zabezpieczenia jest jego zdolność do pierwotnego nastawiania działania klucza. Dostarczanie dodatkowego zabezpieczenia i korzystanie z takiego wyposażenia zamka z pierwotnie nastawianym dział aniem klucza uwarunkowane są przydatnością zamka do zastosowania w nim systemów pierwotnego nastawiania działania klucza.

Korzystne jest także opracowanie gotowego klucza z charakterystycznym nakrojem oraz stosowanego do zamków półfabrykatu klucza takiego rodzaju, żeby dostarczał dodatkowego zabezpieczenia, które można osiągać poprzez sterowanie kluczem.

Celem wynalazku jest zwiększenie zabezpieczenia zamka z podwójnym mechanizmem ryglującym i z podstawową zastawką obrotową, znanego jako zamek typu Medeco, które będzie mogło być zastosowane do każdego typu zamka Medeco z mechanizmem zastawki bocznej, włączając w to za_® mek z oryginalnym cylindrem Medeco, zamek krzywkowy Medeco, zamek typu Medeco Biaxial^®, oraz zamek typu Medeco Bi-Level^® z przestawionymi kołkami końcówki zastawki kołkowej.

Zamek cylindryczny, zawierający obrotową cylindryczną wkładkę z osią i szczeliną na klucz, wyposażony w sterujące obrotowe zastawki kołkowe umieszczone przesuwnie ruchem posuwisto-zwrotnym i selektywnie wprowadzane w kontakt z zastawką boczną cylindra przez sterujący klucz, według wynalazku charakteryzuje się tym, że oddzielnie od zastawek kołkowych znajduje się ruchomy człon, uruchamiany kluczem i kontaktujący się z zastawką boczną, sterując jej ruchem blokującym i działaniem zamka, przy czym ten ruchomy człon ma postać suwaka, umieszczonego przesuwnie w cylindrycznej wkładce równolegle do osi cylindrycznej wkładki.

Suwak jest odchylony wzdłuż kierunku równoległego do osi cylindrycznej wkładki.

Odchylenie suwaka jest realizowane przez sprężynę w cylindrycznej wkładce, napierającą na suwak w kierunku ku wejściu szczeliny na klucz.

Suwak ma poszerzenie, wchodzące do przestrzeni szczeliny na klucz dla kontaktowania się z kluczem.

Poszerzenie jest występem o kształcie współpracującym z częścią klucza po włożeniu go do szczeliny na klucz.

Szczelina na klucz ma otwór do wkładania suwaka.

Zakończenie cylindrycznej wkładki ma wzdłużny otwór do pomieszczenia suwaka.

Dopasowany do szczeliny klucz ma żeberko, którego część kontaktuje się i steruje ruchem blokującym ruchomego członu podczas wkładania klucza do szczeliny na klucz.

Zamek według wynalazku korzystnie zawiera dwa klucze o różnych ukształtowaniach na kluczu i dopełniających ukształtowaniach na suwaku tak, że klucz o jednym ukształtowaniu uruchamia sterowanie suwakiem a klucz o drugim ukształtowaniu nie uruchamia sterowania suwakiem.

Na suwak napiera sprężyna w kierunku wejścia do szczeliny na klucz, przy czym suwak jest podtrzymywany przez cylindryczną wkładkę i ma rozmieszczone w odstępach garby, zaś zastawka boczna ma rozstawione występy, przy czym garby na suwaku, i występy na zastawce bocznej nakładają się na siebie, zapobiegając uruchomieniu zastawki bocznej, o ile suwak nie zostanie przemieszczony przeciw naporowi sprężyny do położenia, w którym garby suwaka, znajdą się w obszarach pomiędzy występami zastawki bocznej, zaś suwak ma występ z powierzchnią kontaktową, która wchodzi do szczeliny na klucz dla współpracy i aktywacji przez właściwy klucz wkładany do szczeliny na klucz.

Powierzchnia kontaktowa na występie suwaka jest ukształtowana do współpracy z różnie ukształtowanymi stykowymi powierzchniami na kluczach dla otrzymania wzornikowego dostrojenia.

PL 204 066 B1

Cylindryczna wkładka zawiera obracalne i poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym zastawki kołkowe, które kontaktują się ze sterującą zastawką boczną, a ponadto zawiera klucz, dopasowany kształtem do szczeliny na klucz, przy czym powierzchnia stykowa klucza kontaktuje się z powierzchnią stykową występu na suwaku, przesuwając suwak przeciw naporowi sprężyny do położenia, w którym garby na suwaku uwalniają wystę py na zastawce bocznej.

Przez spód szczeliny na klucz przechodzi otwór na suwak.

Zakończenie cylindrycznej wkładki zawiera otwór do wzdłużnego wkładania suwaka do zamka.

Klucz zawiera ucho i łopatkę o profilu dopełniającym do konfiguracji profilu szczeliny na klucz, zaś suwak zawiera występ wchodzący w szczelinę na klucz, a ponadto klucz zawiera co najmniej jedno żeberko ze stykową powierzchnią, kontaktującą się z występem i przesuwającą suwak równolegle do osi cylindrycznej wkładki dla odblokowania zastawki bocznej.

Sposób uruchamiania zamka cylindrycznego, zawierającego obrotową cylindryczną wkładkę z osią i szczeliną na klucz, wyposażonego w sterujące obrotowe zastawki kołkowe umieszczone przesuwnie ruchem posuwisto zwrotnym i selektywnie wprowadzane w kontakt z zastawką boczną cylindra przez sterujący klucz, przy czym oddzielnie od zastawek kołkowych znajduje się ruchomy człon, uruchamiany kluczem i kontaktujący się z zastawką boczną, sterując jej ruchem i działaniem zamka, przy czym ten ruchomy człon ma postać suwaka, umieszczonego przesuwnie w cylindrycznej wkładce ruchem równoległym do osi cylindrycznej wkładki, który to sposób polega na podnoszeniu i obracaniu zastawek kołkowych do ustawienia kształtek zastawek kołkowych w jednej linii z występami zastawki bocznej, według wynalazku charakteryzuje się tym, że przesuwa się suwak równolegle do osi cylindrycznej wkładki do położenia, w którym współpracuje on z zastawką boczną, sterując ruchem blokującym zastawki bocznej i uruchomieniem zamka.

Podnoszenie i obracanie zastawek kołkowych dokonuje się za pomocą klucza z uchem i łopatką rozciągającą się od ucha z wychwytem wzdłuż krawędzi łopatki, sprzęgającej zastawki kołkowe, przy czym stykowa powierzchnia na łopatce sprzęga suwak podczas wkładania klucza do szczeliny, przy czym przez włożenie klucza do szczeliny, powoduje się sprzęgnięcie wychwytu klucza z zastawkami kołkowymi dla podniesienia i obracania zastawek kołkowych, aby ustawić kształtki zastawek kołkowych w jednej linii z występami zastawki bocznej, zaś przesuwanie suwaka równolegle do osi cylindrycznej wkładki realizuje się przez sprzęgnięcie powierzchni stykowej na łopatce z występem suwaka, przesuwając suwak w położenie, w którym współpracuje on z zastawką boczną, sterując ruchem blokującym zastawki bocznej i uruchomieniem zamka.

Wynalazek wykorzystuje przesuwny człon, który przesuwa się w cylindrze zamka ogólnie w kierunku osiowym, i który ma występ wchodzący w kontakt z końcem żeberka znajdującego się na łopatce klucza, przez co klucz ustawia we właściwej pozycji suwak, który steruje zastawką boczną pozwalając na jej przemieszczenie się do pozycji odblokowanej. Sterowanie suwakowe zastawki bocznej, gotowy klucz, z charakterystycznym nakrojem i łopatka klucza zapewniają dalsze stopnie zabezpieczenia, pozwalając na pierwotne nastawianie działania klucza i na sterowanie kluczem.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia rzut pionowy końca cylindra, lub wkładki, zamka z obracającymi się zastawkami kołkowymi, posiadającymi zastawkę boczną, fig. 2 - przekrój wzdłużny po linii 2-2 na fig. 1, fig. 3 - przekrój poprzeczny wzdłuż linii 3-3 na fig. 2, fig. 4 - rzut poziomy z góry, półfabrykatu klucza, według tego wynalazku, fig. 5 - rzut pionowy końca, podobny do fig. 1, z zamkiem w pozycji odryglowanej, fig. 6 - przekrój wzdł u ż ny wzdł u ż linii 6-6 na fig. 5, fig. 7 - przekrój poprzeczny, wzdł u ż linii 7-7 na fig. 6, figury 8, 9, 10 i 11 przedstawiają przykłady alternatywne pokazujące nacięty klucz, według tego wynalazku, z nałożonym na niego suwakiem, dla zilustrowania możliwości pierwotnego nastawiania działania klucza, fig. 12 przedstawia przekrój wzdłużny konstrukcji cylindrycznego zamka Medeco, ze stanu techniki, dla pokazania założeń tego wynalazku, fig. 13 - przekrój poprzeczny wzdłuż linii 13-13 na fig. 12, fig. 14 - rzut pionowy końca cylindra zamka z kręcącymi się zastawkami kołkowymi, posiadającymi zastawkę boczną, przedstawiający dalszy przykład postaci tego wynalazku, fig. 15 - przekrój wzdłużny po linii 15-15 na fig. 14, fig. 16 - przekrój poprzeczny wzdłuż linii 16-16 na fig. 15, fig. 17 - rzut pionowy końca cylindra pokazany na fig. 14, przedstawiający części składowe cylindra w ich pozycji zaryglowanej, fig. 18 - przekrój poprzeczny wzdłuż linii 18-18 na fig. 17, fig. 19 - przekrój poprzeczny wzdłuż linii 19-19 na fig. 18, fig. 20 - rzut poziomy z góry, półfabrykatu klucza, dla klucza według tego wynalazku.

Jak pokazano na fig. od 1 do 3, cylindryczna wkładka 10 posiada szczelinę 12 dla klucza, tak jak to jest w tradycyjnych zamkach Medeco. Znajdujące się w zastawce otwory 14 zapewniają ruch

PL 204 066 B1 obrotowy w obu przeciwnych kierunkach, to jest ruchy występujące przy przekręcaniu zastawek kołkowych 11 (fig. 12), które mają kształtki 13 na swym boku przeznaczone do przyjmowania na siebie zastawki bocznej 16, jak wynika z opisów patentów wyszczególnionych powyżej, i jak jest pokazane w znanych konstrukcjach Medeco, patrz fig. 12 i 13. Ponieważ pozostałe części takich zamków Medeco są znane, zatem przez wzgląd na uproszczenie nie będą one pokazywane, za wyjątkiem ilustracji konstrukcji znanej ze stanu techniki, przedstawionej na fig. 12 i 13.

Zastawka boczna 16 jest tak usytuowana, by przemieszczała się posuwisto-zwrotnie w kierunku do i od osi cylindrycznej wkładki 10, i jest ona obciążona siłą sprężyn działających z dala od wkładki, co dostarcza zamkowi dalszego poziomu sterowania ryglowaniem, tak jak jest to już znane. Zastawka boczna 16 posiada krzywkę 18 współpracującą z krzywkowym rowkiem 19 znajdującym się we wnętrzu na obudowie, również taką jak w konwencjonalnych zamkach Medeco, patrz fig. 13. Kiedy usiłuje się przekręcić wkładkę przy pomocy klucza, wówczas krzywkowy rowek 19 pozwala zastawce bocznej 16 na wymuszony ruch do wewnątrz ku środkowi cylindra. Zastawka boczna ma występy 20 służące do wchodzenia we współpracę z kształtkami 13 znajdującymi się na zastawkach kołkowych 11, by pozwolić na przemieszczanie się zastawki bocznej 16 w kierunku ku osi wkładki, i do usunięcia ich z obudowy, kiedy zastawki kołkowe 11 są obracane kluczem do właściwego położenia, tak jak jest to w znanych zamkach Medeco.

W niniejszym wynalazku, zastawka boczna 16 posiada również rozmieszczone w odstępach żłobki 22, usytuowane wzdłuż jego dolnej powierzchni, tak jak pokazano na fig. 1 i 2. Poprzez odstępy pomiędzy żłobkami 22 są wyznaczone części wystające 23.

W otworze 30, biegnącym w kierunku osiowym, jest umieszczony suwak 24, który może przesuwać się osiowo, równolegle do osi obrotowej cylindrycznej wkładki 10. Przy jednym końcu suwak posiada występ 26, który wchodzi do szczeliny 12 dla klucza przeznaczonej do zazębiania się z odpowiednim kluczem, tak jak będzie to opisane poniżej. Sprężyna 28 jest przewidziana do napierania przez cały czas w kierunku osiowym ku przodowi na suwak 24 znajdujący się w otworze 30, lub na wejściowe ostrze klucza zamka.

Suwak 24 ma również rozmieszczone w odstępach garby 32 znajdujące się na jego powierzchni, jak pokazano na fig. 1,2 i 3. Garby 32 mają odpowiedni rozmiar i właściwą długość, tak żeby albo były wpasowane w żłobki 22 zastawki bocznej 16, kiedy suwak 24 jest odpowiednio usytuowany, albo żeby zachodziły na występy 23 znajdujące się na zastawce bocznej 16, kiedy suwak 24 nie jest odpowiednio usytuowany. Jak pokazano na fig. 2, garby 32 znajdujące się na suwaku 24 i występy 23 znajdujące się na zastawce bocznej 16 oddziaływają wzajemnie, zapobiegając w ten sposób przemieszczaniu się do wewnątrz zastawki bocznej 16, a zatem blokują działanie zastawki bocznej 16 i wskutek tego blokują zamek.

Jak przedstawiono na fig. 6, kiedy sprężyna 28 suwaka została ściśnięta i garby 32 znajdujące się na suwaku 24 są umieszczone w żłobkach 22 zastawki bocznej 16, możliwe jest zadziałanie zastawki bocznej 16, co widać na fig. 5 i 6. A zatem suwak 24 dostarcza trzeciego poziomu sterowania zamkiem, oprócz którego pozwala na ruch w obu przeciwnych kierunkach i na obracanie zastawek kołkowych 11.

Półwyrób gotowego klucza 34 z charakterystycznym nakrojem może być dostarczany z odpowiednim wychwytem 35 służącym do operowania zamkiem. Półfabrykat klucza ma ucho 36 i łopatkę 38. Półfabrykat ma profil, który jest zgodny z profilem szczeliny 12 dla klucza. Na boku półfabrykatu klucza (i na kluczu) znajduje się żeberko 40, posiadające stykową powierzchnię 42 przeznaczoną do stykania się z występem 26 znajdującym się na suwaku 24. Jak pokazano na fig. 6, kiedy klucz jest włożony i zakończenie żeberka 40 stanowiące stykową powierzchnię 42, styka się z występem 26, ściska on wtedy sprężynę 28 i pozycjonuje suwak 24 tak, że nie wchodzi on w kolizję przy operowaniu zastawką boczną 16.

Figury 8, 9, 10 i 11 pokazują inne przykłady wykonania, mające różne ukształtowania stykowej powierzchni 42 znajdującej się na żeberku 40, oraz pokazują nałożony suwak 24 z występem 26 suwaka posiadającym powierzchnię dopełniającą względem stykowej powierzchni 42. Klucz z fig. 8 jest taki sam jak w przykładzie z fig. od 1 do 7, ale jest on w pozycji otwarcia z fig. 6. Na fig. 9 występ suwaka jako stopień 44 przyjmuje na siebie podobnie ukształtowany koniec 42a żeberka klucza. Na fig. 10 występ suwaka ma pochylającą się powierzchnię 46 służącą do współpracy z pochyłą powierzchnią 42b znajdującą się na dalszym końcu żeberka 40 klucza. Na fig. 11 powierzchnia 48 na występie 26 suwaka jest ukształtowana z ząbkami i służy do współpracy z ukształtowaną w sposób dopełniający stykową powierzchnią 42 żeberka. Analizując możliwości pierwotnego nastawiania działania

PL 204 066 B1 klucza można zauważyć, że klucz z fig. 8 będzie prawidłowo pozycjonował suwak przedstawiony na fig. 8, a klucz z fig. 11 będzie prawidłowo działał z suwakiem z fig. 11. Także klucz z fig. 8 będzie prawidłowo pozycjonował suwak z fig 11. Jednak klucz z fig. 11 popchnie suwak z fig. 8 zbyt daleko i zamek nie otworzy się. Podobnie klucz z fig. 8 nie będzie działał z suwakiem ukształtowanym tak jak na fig. 9, lub tak jak na fig. 10, ponieważ popchnąłby suwak za daleko i zamek nie zostałby otwarty. Przy wprowadzeniu różnych kluczy z różnie ukształtowanymi dalszymi końcami żeberka oraz przy wprowadzeniu różnych cylindrycznych wkładek z różnie ukształtowanymi występami suwaka można wybiórczo operować cylindrycznymi wkładkami przy pomocy różnych kluczy.

Figury 14 do 20 pokazują alternatywny przykład, w którym suwak, zamiast stanowić wstawiany pręt wkładany w koniec cylindrycznej wkładki, jest w formie klocka, który jest wstawiany od strony spodu szczeliny dla klucza. Bardziej szczegółowo jest to przedstawione na fig. 14, 15 i 16 pokazujących suwak w pozycji nie blokującej zastawki bocznej. Jak pokazano, wkładka 10 ma swoją szczelinę 12 dla klucza, otwartą u spodu. Boczny rygiel 16' ma rozmieszczone w odstępach żłobki 221, które pozwalają na wysuwanie zastawki bocznej albo na jej blokowanie przez suwak, tak jak będzie to opisane niżej. Jak wynika z uprzednio opisywanego przykładu, wynalazek rozwiązuje problemy techniczne związane z zamkami Medeco, posiadającymi obracające się zastawki kołkowe, takie jak przedstawiono na fig. 12 i 13, w których zastawka boczna 16 przesuwa się ruchem posuwisto-zwrotnym w poprzek ku osi cylindrycznej wkładki, dostarczając podwyższonego poziomu blokowania, a na tę zastawkę boczną w kierunku do wewnątrz napiera siła sprężyny, aby była utrzymywana w krzywkowym rowku 19 znajdującym się wewnątrz na obudowie, albo przechodziła ponad tym rowkiem i wychodziła z niego, przy czym krzywkowy rowek 19 współpracuje z krzywką 18 znajdującą się na zastawce bocznej 16, jak to pokazano na fig. 16 i 19, oraz tak jak w konwencjonalnych zamkach Medeco. Kiedy usiłuje się obracać wkładką przy pomocy klucza, krzywka 18 powoduje wymuszanie przemieszczania się zastawki bocznej 16' do wewnątrz ku środkowi cylindra. Zastawka boczna 16' posiada części wystające 20' przeznaczone do współpracy z obracającymi się cylindrami, jak w stanie techniki. Zastawka boczna ma także, rozstawione w odstępach, żłobki 22' rozmieszczone wzdłuż jej powierzchni bocznej.

Suwak 24' w tym przykładzie jest członem w kształcie klocka, uformowanym tak, by wpasować go w korpus cylindra, oraz tak, by go włożyć od strony otwartego spodu szczeliny 12 dla klucza. Jak pokazano na fig. 15 i 18, do napierania na suwak 24], w kierunku ucha klucza jest przewidziana sprężyna 28'. Suwak przemieszcza się w kierunku osiowym klucza w przestrzeni 30'. Uformowany w postaci wkładki suwak 24' posiada na swej górnej powierzchni garby 32(, jak to przedstawiono na fig. 15 i 18. Garby te mogą się przemieszczać w żłobkach 22' znajdujących się w zastawce poprzecznej, kiedy suwak jest pozycjonowany przy pomocy klucza, tak jak to pokazano na fig. 15 i 16. Jednakże, jak przedstawiono na fig. 18, kiedy suwak nie jest przemieszczony kluczem, wówczas garby 32' zachodzą za części zastawki bocznej znajdujące się poza żłobkami 22], w miejscach kolizji oznaczonych odnośnikiem 33, co zapobiega przemieszczaniu się zastawki poprzecznej osiowo do wewnątrz oraz chroni zamek przed manipulowaniem nim dla dokonania odblokowania. Ma to miejsce zawsze z wyjątkiem sytuacji kiedy do szczeliny 12 dla klucza, zostaje włożony właściwy klucz taki jak klucz 34], pokazany na fig. 20, przemieszczający suwak 24' od położenia normalnego z fig. 18 do położenia odblokowującego z fig. 15. Uzyskiwane jest to przy pomocy dalszego wychwytowego występu 35 znajdującego się na suwaku 24', który wchodzi do szczeliny dla klucza, tak żeby przeciąć się wzajemnie z profilem łopatki 38' klucza. Przy wkładaniu klucza, łopatka klucza posiadająca zderzak 42', wchodzący w kontakt z występem 35, ściska sprężynę 28', i gdy garby 32' znajdą się w żłobkach 22, jak pokazano na fig. 15, wówczas pozwalają na operowanie zastawką poprzeczną.

Posługując się kluczem 34' wkłada się go do szczeliny 12 dla klucza i przemieszcza suwak 24' w kierunku przeciwnym do naporu sprężyny 28'. Kiedy garby 32' są w położeniu odpowiednim do współpracy ze żłobkami 22, to zastawka boczna 16' może zadziałać, umożliwiając przekręcenie wkładki i manipulowanie zamkiem. Jeżeli część 42' klucza 34' nie wejdzie w kontakt z występem 35, wówczas suwak 24' zablokuje działanie zamka.

W tym przykładzie mogą również być stosowane klucze z fig. 8 do 11.

Korzyść wynikająca z tej konstrukcji jest taka, że pozwala ona na pierwotne nastawianie działania klucza i wprowadza dalsze zabezpieczenie, ponieważ przy formowaniu konfiguracji zamków z możliwością selektywnego pierwotnego nastawiania działania klucza nie ma potrzeby stosowania tradycyjnych technik czopowego i zastawkowego pierwotnego nastawiania działania klucza. Jako uzupełnienie konwencjonalnych technik pierwotnego nastawiania działania klucza, dostarcza to dodatkowej możliwości, oferując tym samym klientowi najbardziej zabezpieczony układ.

PL 204 066 B1

Chociaż niniejszy wynalazek został opisany w odniesieniu do ujawnionych poszczególnych przykładów, to zrozumiałe jest, że te przykłady są jedynie ilustracjami zastosowania wynalazku i jego zasad. Liczne inne konfiguracje i inne układy mogą być wykonane, bez wychodzenia poza ideę i zakres wynalazku, zdefiniowany w załączonych zastrzeżeniach patentowych.

Claims (17)

1. Zamek cylindryczny, zawierają cy obrotową cylindryczną wkł adkę z osią i szczeliną na klucz, wyposażony w sterujące obrotowe zastawki kołkowe umieszczone przesuwnie ruchem posuwisto-zwrotnym i selektywnie wprowadzane w kontakt z zastawką boczną cylindra przez sterujący klucz, znamienny tym, że oddzielnie od zastawek kołkowych (11) znajduje się ruchomy człon, uruchamiany kluczem (34, 34') i kontaktujący się z zastawką boczną (16, 16), sterując jej ruchem blokującym i działaniem zamka, przy czym ten ruchomy człon ma postać suwaka (24, 24D, umieszczonego przesuwnie w cylindrycznej wkładce (10) równolegle do osi cylindrycznej wkładki (10).

2. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że suwak (24, 24') jest odchylony wzdłuż kierunku równoległego do osi cylindrycznej wkładki (10).

3. Zamek według zastrz. 2, znamienny tym, że odchylenie suwaka (24, 24') jest realizowane przez sprężynę (28, 28') w cylindrycznej wkładce (10), napierającą na suwak (24, 24') w kierunku ku wejściu szczeliny (12, 12') na klucz.

4. Zamek według zastrz. 2, znamienny tym, że suwak (24, 24') ma poszerzenie, wchodzące do przestrzeni szczeliny (12, 12') na klucz dla kontaktowania się z kluczem (34, 34').

5. Zamek według zastrz. 4, znamienny tym, że poszerzenie jest występem (26, 26') o kształcie współpracującym z częścią klucza (34, 34') po włożeniu go do szczeliny (12, 12') na klucz.

6. Zamek według zastrz. 2, znamienny tym, że szczelina (12, 12') na klucz ma otwór do wkładania suwaka (24, 24').

7. Zamek według zastrz. 2, znamienny tym, że zakończenie cylindrycznej wkładki (10) ma wzdłużny otwór (30) do pomieszczenia suwaka (24, 24').

8. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że dopasowany do szczeliny (12, 12') klucz (34, 34') ma żeberko (40), którego część kontaktuje się i steruje ruchem blokującym ruchomego członu podczas wkładania klucza (34, 34') do szczeliny (12, 12') na klucz.

9. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera dwa klucze o różnych ukształtowaniach na kluczu (34, 34') i dopełniających ukształtowaniach na suwaku (24, 24') tak, że klucz o jednym ukształtowaniu uruchamia sterowanie suwakiem (24, 24') a klucz o drugim ukształtowaniu nie uruchamia sterowania suwakiem (24, 24').

10. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że na suwak (24, 24') napiera sprężyna (28, 28) w kierunku wejścia do szczeliny (12, 12') na klucz, przy czym suwak (24, 24') jest podtrzymywany przez cylindryczną wkładkę (10) i ma rozmieszczone w odstępach garby (32, 32'), zaś zastawka boczna (16, 16') ma rozstawione występy (23), przy czym garby (32, 32') na suwaku (24, 24'), i występy (23) na zastawce bocznej (16, 16') nakładają się na siebie, zapobiegając uruchomieniu zastawki bocznej (16, 16), o ile suwak (24, 24') nie zostanie przemieszczony przeciw naporowi sprężyny (28, 28') do położenia, w którym garby (32, 32') suwaka (24, 24'), znajdą się w obszarach pomiędzy występami (23) zastawki bocznej 06, 16), zaś suwak (24, 24') ma występ (26, 26') z powierzchnią kontaktową, która wchodzi do szczeliny (12, 12') na klucz dla współpracy i aktywacji przez właściwy klucz (34, 34') wkładany do szczeliny 02, 12') na klucz.

11. Zamek według zastrz. 10, znamienny tym, że powierzchnia kontaktowa na występie (26, 26') suwaka jest ukształtowana do współpracy z różnie ukształtowanymi stykowymi powierzchniami (42, 42') na kluczach (34, 34') dla otrzymania wzornikowego dostrojenia.

12. Zamek według zastrz. 10, znamienny tym, że cylindryczna wkładka (10) zawiera obracalne i poruszające się ruchem posuwisto-zwrotnym zastawki kołkowe (11), które kontaktują się ze sterującą zastawką boczną 06, 16'), a ponadto zawiera klucz (34, 34'), dopasowany kształtem do szczeliny 02, 12') na klucz, przy czym powierzchnia stykowa (42, 42') klucza (34, 34') kontaktuje się z powierzchnią stykową występu (26, 26') na suwaku (24, 24), przesuwając suwak (24, 24') przeciw naporowi sprężyny (28, 28') do położenia, w którym garby (32, 32') na suwaku (24, 24') uwalniają występy na zastawce bocznej 06, 16').

PL 204 066 B1

13. Zamek według zastrz. 12, znamienny tym, że przez spód szczeliny (12, 12') na klucz przechodzi otwór na suwak (24, 24').

14. Zamek według zastrz. 12, znamienny tym, że zakończenie cylindrycznej wkładki (10) zawiera otwór do wzdłużnego wkładania suwaka (24, 24') do zamka.

15. Zamek według zastrz. 8, znamienny tym, że klucz (34, 34') zawiera ucho (36) i łopatkę (38) o profilu dopełniającym do konfiguracji profilu szczeliny (12, 12') na klucz, zaś suwak (24, 24') zawiera występ (26, 26') wchodzący w szczelinę (12, 12') na klucz, a ponadto klucz (34, 34') zawiera co najmniej jedno żeberko (40) ze stykową powierzchnią (42, 42), kontaktującą się z występem (26, 26) i przesuwającą suwak (24, 24') równolegle do osi cylindrycznej wkładki (10) dla odblokowania zastawki bocznej (16, 16').

16. Sposób uruchamiania zamka cylindrycznego, zawierającego obrotową cylindryczną wkładkę z osią i szczeliną na klucz, wyposażonego w sterujące obrotowe zastawki kołkowe umieszczone przesuwnie ruchem posuwisto zwrotnym i selektywnie wprowadzane w kontakt z zastawką boczną cylindra przez sterujący klucz, przy czym oddzielnie od zastawek kołkowych znajduje się ruchomy człon, uruchamiany kluczem i kontaktujący się z zastawką boczną, sterując jej ruchem i działaniem zamka, przy czym ten ruchomy człon ma postać suwaka, umieszczonego przesuwnie w cylindrycznej wkładce ruchem równoległym do osi cylindrycznej wkładki, który to sposób polega na podnoszeniu i obracaniu zastawek kołkowych do ustawienia kształtek zastawek kołkowych w jednej linii z występami zastawki bocznej, znamienny tym, że przesuwa się suwak (24, 24') równolegle do osi cylindrycznej wkładki (10) do położenia, w którym współpracuje on z zastawką boczną (16, 161), sterując ruchem blokującym zastawki bocznej (16, 16') i uruchomieniem zamka.

17. Sposób według zastrz. 16, znamienny tym, że podnoszenie i obracanie zastawek kołkowych dokonuje się za pomocą klucza (34, 34') z uchem (36) i łopatką (38) rozciągającą się od ucha (36) z wychwytem (35) wzdłuż krawędzi łopatki (38), sprzęgającej zastawki kołkowe (11), przy czym stykowa powierzchnia (42, 42') na łopatce (38) sprzęga suwak (24, 24') podczas wkładania klucza (34, 34') do szczeliny (12, 12'), przy czym przez włożenie klucza (34, 34') do szczeliny (12,12), powoduje się sprzęgnięcie wychwytu (35) klucza (34, 34') z zastawkami kołkowymi (11) dla podniesienia i obracania zastawek kołkowych (11), aby ustawić kształtki (13) zastawek kołkowych (11) w jednej linii z występami (20) zastawki bocznej (16, 16), zaś przesuwanie suwaka (24, 24') równolegle do osi cylindrycznej wkładki (10) realizuje się przez sprzęgnięcie powierzchni stykowej (42, 42') na łopatce (38) z występem (26, 26') suwaka (24, 24'), przesuwając suwak (24, 24') w położenie, w którym współpracuje on z zastawką boczną (16, 16), sterując ruchem blokującym zastawki bocznej (16, 16') i uruchomieniem zamka.