PL203493B1 - Lozysko wycieraczki do urz adzenia wycieraczkowego pojazdu - Google Patents

Description

Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest lo zysko wycieraczki do urz adzenia wycieraczkowego pojazdu, za- wierajace wa lek lo zyskowy, który jest osadzony w korpusie lozyska i jest po laczony z elementem lozy- skowym i z ramieniem wycieraczki. Stan techniki Znane s a lo zyska wycieraczek do urz adzenia wycieraczkowego pojazdu, które, niekorzystnie, maja stosunkowo du za liczb e czesci monta zowych i dlatego wymagaj a pod wzgl edem swojego mon- ta zu stosunkowo wysokich nak ladów. Du za ilo sc cz esci wymagana do wytwarzania znanego lozyska wycieraczki odbija si e szczególnie niekorzystnie na odpowiednich kosztach wytwarzania, czasach monta zu i zapewnieniu jako sci lo zyska wycieraczki. Stosunkowo du za liczba cz esci konstrukcyjnych do wytwarzania znanego lo zyska wycieraczki sprowadza si e mi edzy innymi do tego, ze dla w la sciwo- sci sposobu dzialania lo zyska wycieraczki nale zy przewidzie c jedn a albo wi ecej cz esci nastawczych, elementów zabezpieczaj acych, elementów uszczelniajacych i innych elementów spr ezynowych. Zadaniem wynalazku jest zaproponowanie lozyska wycieraczki opisanego rodzaju, które umo z- liwia wyeliminowanie tych niedogodno sci. Zadanie to zosta lo zgodnie z wynalazkiem rozwi azane przez to, ze lo zysko wycieraczki urz a- dzenia wycieraczkowego pojazdu, zawieraj ace wa lek lo zyskowy, który jest osadzony w korpusie lo zy- ska i po laczony z elementem lo zyskowym i z ramieniem wycieraczki, dla przeniesienia momentu obro- towego z elementu lozyskowego na rami e wycieraczki, przy czym wa lek lozyskowy ma osiowy srodek oporowy z powierzchni a oporow a, charakteryzuje si e tym, ze powierzchnia oporowa wa lka lozysko- wego styka si e czynnie z powierzchni a stykow a korpusu lo zyska, przy czym powierzchnia stykowa i/lub powierzchnia oporowa s a wyposa zone w struktur e powierzchniow a. Dzi eki strukturze powierzchni stykowej i/lub powierzchni oporowej mo zliwe jest w prosty i sku- teczny sposób za pomoc a czynnego po laczenia pomi edzy powierzchni a oporow a i powierzchni a sty- kow a pe lnienie jednocze snie w sposób niezawodny funkcji nastawczej, bezpiecze nstwa, tolerancji, wyrównywania i uszczelnienia. Te ró zne funkcje maj a znaczenie dla sposobu pracy lo zyska wycie- raczki i mog a by c korzystnie pe lnione przez wyposa zon a w struktur e powierzchniow a powierzchnie stykow a i/lub powierzchnie oporow a drog a ich czynnego po laczenia. Przy tym w tego rodzaju struktu- r e powierzchniow a mo zna wyposa zy c odpowiedni a powierzchni e stosunkowo prosto. Poniewa z struk- tur e przewiduje si e na powierzchni stykowej korpusu lozyska wzgl ednie (alternatywnie albo dodatko- wo) na powierzchni oporowej wa lka lo zyskowego, to mo zliwe jest ograniczenie do minimum liczby cz esci konstrukcyjnych do wytwarzania lozyska wycieraczki, to jest do dwóch cz esci konstrukcyjnych (wa lek lo zyskowy, korpus lo zyska). Lo zysko wycieraczki wed lug wynalazku mo zna zatem wytwarza c prosto pod wzgl edem wykonania technicznego i konstruowa c zw laszcza korzystnie pod wzgl edem monta zu. Korzystnie, korpus lo zyska obejmuje wa lek lo zyskowy promieniowo, a wa lek lo zyskowy ma dwa ko nce wystaj ace z korpusu lozyska, przy czym jeden koniec jest zamocowany na elemencie lozyska, a drugi koniec jest po laczony z ramieniem wycieraczki. Tego rodzaju uk lad wa lka lozyskowego i korpusu lozyska umo zliwia stosowanie korpusu lo zy- ska wykonanego w postaci stosunkowo niekosztownego pó lproduktu rurowego. Dwa wystaj ace z kor- pusu lo zyska ko nce wa lka lo zyskowego umo zliwiaj a korzystne monta zowo mocowanie wzgl ednie laczenie tego zespo lu konstrukcyjnego (wa lek lo zyskowy, korpus lo zyska) na elemencie lo zyskowym i na ramieniu wycieraczki. Przy tym srodkowy obszar wa lka lo zyskowego mo ze by c w taki sposób obj ety na ca lym swoim obwodzie przez rurowy korpus lo zyska, ze wa lek lo zyskowy jest u lo zyskowany na sta le w kierunku promieniowym, to znaczy nie mo ze przesuwa c si e promieniowo. Korzystnie, powierzchnia oporowa wa lka lo zyskowego jest wykonana jako p laska, natomiast powierzchnia stykowa korpusu lo zyska jest wyposa zona w struktur e powierzchniow a. Poniewa z korpus lo zyska w postaci pó lwyrobu rurowego mo ze by c wykonany tak ze z niemeta- licznego tworzywa, takiego jak na przyk lad tworzywo sztuczne, to zarówno ze wzgl edów technicznych, jak i wzgl edów monta zowych, a zw laszcza ze wzgl edu na zewn etrzne si ly lacz ace wywierane w czasie monta zu na wa lek lo zyskowy i korpus lozyska, korzystne jest wyposa zenie powierzchni stykowej kor- pusu lo zyska w struktur e powierzchniow a i p laskie ukszta ltowanie powierzchni oporowej wa lka lo zy- skowego, który jest wykonany zwykle z tworzywa metalicznego. Zgodnie z korzystnym rozwi azaniem wynalazku, srodek oporowy wa lka lo zyskowego jest wyko- nany w postaci odstaj acego promieniowo od wa lka lo zyskowego, zamkni etego ko lnierza oporowego.PL 203 493 B1 3 Tak wykonany ko lnierz oporowy mo zna pod wzgl edem wykonania technicznego realizowa c sto- sunkowo prosto na wa lku lozyskowym wykonanym z tworzywa metalowego. Ponadto srodek oporowy wykonany w postaci ko lnierza oporowego umo zliwia wytwarzanie lozyska wycieraczki o szczególnie zwartej konstrukcji, poniewa z ko lnierz oporowy odstaj acy promieniowo od wa lka lo zyskowego jest wyposa zony w pier scieniowo wykonan a powierzchni e oporow a wa lka lo zyskowego, która z wykonan a w postaci pier scieniowej powierzchni czo lowej powierzchni a stykow a korpusu lo zyska mo ze styka c si e czynnie w taki sposób, ze po wytworzeniu zespo lu konstrukcyjnego wa lek lo zyskowy/korpus lozyska mo zna otrzyma c niezawodne, latwe w monta zu i zwarte osiowe po laczenie czynne pomi edzy wa lkiem lozyskowym i korpusem lo zyska. Korzystnie dalej, wyposa zona w struktur e powierzchnia stykowa jest postaci pier scieniowej po- wierzchni czo lowej korpusu lozyska, który ma przestrze n przyjmuj ac a o symetrii obrotowej wzgl edem osi wzd lu znej, a zw laszcza przestrze n cylindryczn a. Tak pomy slany korpus lo zyska odznacza si e stosunkowo niskimi kosztami wykonania i daje si e latwo laczy c pod wzgl edem monta zowym z odpowiednio wykonanym wa lkiem lozyskowym w zwarty korpus konstrukcyjny. Korzystnie tak ze, wyposa zona w struktur e powierzchnia stykowa ma osiowy srodek uszczelnia- jacy, który w postaci zamkni etego pier scienia styka si e z powierzchni a oporow a ko lnierza oporowego z utworzeniem szczelnego zamkni ecia. Osiowy srodek uszczelniaj acy na powierzchni stykowej korpusu lo zyska, wykonany w postaci zamkni etego pier scienia, nadaje si e zw laszcza do wytwarzania szczelnego zamkni ecia pomi edzy wyposa zon a w struktur e powierzchni a stykow a i powierzchni a oporow a. Zgodnie z dalsz a cech a wynalazku, srodek uszczelniaj acy jest wykonany w postaci co najmniej jednego zgrubienia pier scieniowego na powierzchni stykowej korpusu lozyska, a korpus lo zyska jest wykonany z materia lu, który w porównaniu z materia lem wa lka lozyskowego ma mniejsz a sztywno sc w lasn a. Wykonanie zgrubienia pier scieniowego jako srodka uszczelniaj acego na powierzchni stykowej plastycznie odkszta lcalnego korpusu lo zyska nadaje si e zw laszcza do pe lnienia ró znych funkcji (funk- cji nastawczej, zabezpieczaj acej, uszczelniaj acej i wyrównuj acej tolerancj e), z których wszystkie s a spe lnione dzi eki polaczeniu czynnemu pomi edzy wa lkiem lo zyskowym i korpusem lozyska. Zgodnie dalej z wynalazkiem, powierzchnia oporowa rozci aga si e w kierunku promieniowym na ca lej szeroko sci ko lnierza oporowego. P laska, rozci agaj aca si e na ca lym pier scieniu oporowym w kierunku promieniowym powierzch- nia oporowa daje si e wytwarza c pod wzgl edem wykonania technicznego szczególnie prosto i umo zli- wia ponadto latwe monta zowo sk ladanie lozyska wycieraczki, poniewa z korpus lo zyska musi by c do- prowadzany do styku czynnego z powierzchni a oporow a tylko przez osiowe zbli zenie wzd lu z wzd luz- nej osi wa lka lozyskowego i nie s a do tego wymagane na przyk lad zadne specjalne ruchy obrotowe w celu nastawienia okre slonego monta zowego po lo zenia wa lka lozyskowego. Zgodnie z dalszym alternatywnym rozwi azaniem wynalazku, powierzchnia oporowa jest wyko- nana w postaci powierzchni podstawy rowka przyjmuj acego, w którym jest os loni ety promieniowo na zewn atrz srodek uszczelniaj acy. Ko lnierz oporowy wyposa zony w rowek przyjmuj acy daje si e wytwarza c pod wzgl edem wyko- nania technicznego stosunkowo prosto i bez problemów i mo ze by c stosowany korzystnie jako gniaz- do nad czo lowym obszarem rurowego korpusu lo zyska, który ma wyposa zon a w struktur e powierzch- ni e stykow a. W ten sposób chroni si e wielokrotnie wykorzystywany styk pomi edzy powierzchni a sty- kow a i powierzchni a oporow a przed ewentualnymi zak lócaj acymi wp lywami zewn etrznymi. Zgodnie z kolejn a cech a wynalazku, wa lek lo zyskowy jest zamocowany na elemencie lozysko- wym za pomoc a z lacza nitowego lub korzystnie za pomoc a po laczenia si lowego. Wytwarzanie z lacza nitowego pomi edzy wa lkiem lo zyskowym i elementem lo zyskowym umo zli- wia szybkie, niezawodne i zwarte zamocowanie lozyska wycieraczki na elemencie lo zyskowym. Przy tym istnieje mo zliwo sc wykorzystania zewn etrznej, pier scieniowej powierzchni przylegania ko lnierza oporowego do wprowadzenia si ly nacisku skierowanej równolegle do osi wzd lu znej w kierunku ele- mentu lo zyskowego, która jest konieczna do wytworzenia z lacza nitowego. Tak ze polaczenie wa lka lozyskowego na elemencie lozyskowym drog a po laczenia si lowego, takiego jak na przyk lad po lacze- nia drog a doszczelnienia drugiego ko nca wa lka lozyskowego za pomoc a odpowiednio wykonanego elementu lo zyskowego, daje si e zrealizowa c pod wzgl edem wykonania technicznego prosto i nieza-PL 203 493 B1 4 wodnie. Przy tym w przypadku zamkni etego si lowo po laczenia elementu lo zyskowego i wa lka lozy- skowego jest mo zliwe zwarte wykonanie lozyska wycieraczki. Zgodnie z jeszcze dalsz a cech a wynalazku wa lek lozyskowy jest wykonany jednocz esciowo. Jednocz esciowo wykonany wa lek lo zyskowy umo zliwia latwe monta zowo wytwarzanie lo zyska wycieraczki, poniewa z lo zysko wycieraczki sk lada si e w tym przypadku tylko z dwóch cz esci konstruk- cyjnych, to jest z jedno-cz esciowego wa lka lo zyskowego i jednocz esciowego korpusu lo zyska. Jedno- cz esciowo wykonany wa lek lo zyskowy mo ze by c wytwarzany pod wzgl edem wykonania technicznego stosunkowo prosto, na przyk lad drog a obróbki plastycznej na zimno. Korzystnie przy tym, wa lek lo zyskowy sk lada si e z cz esci g lówkowej i z zamocowanej na niej osiowo wzgl edem wzd lu znej osi wa lka lo zyskowego, a zw laszcza przyspawanej do niej cz esci trzonkowej. W tym przypadku wa lek lo zyskowy sk lada si e z dwóch oddzielnie wykonanych cz esci konstruk- cyjnych, to jest z czesci g lówkowej i czesci trzonkowej. Cz esc g lówkow a mo zna wytwarza c pod wzgl edem wykonania technicznego po prostu w postaci cz esci wyciskanej na zimno. W przypadku cz esci trzonkowej chodzi o cz esc konstrukcyjn a, któr a mo zna wykonywa c i wytwarza c geometrycznie szczególnie prosto. Dwie oddzielne cz esci konstrukcyjne mo zna laczy c ze sob a w szybki i niezawodny sposób drog a po laczenia spawanego, a zw laszcza drog a korzystnie stosowanego zgrzewania kon- densatorowego, aby na koniec zmontowa c je w postaci wa lka lo zyskowego w jedno zwarte lozysko wycieraczki. Korzystnie, cz es c trzonkowa jest wykonana w postaci wa lka pe lnego. Za pomoc a czesci trzonkowej wykonanej w postaci pe lnego wa lka mo zna wytwarza c w stosun- kowo prosty sposób pod wzgl edem wykonania technicznego, na przyk lad drog a spawania doczo lowe- go, szczególnie stabilny wa lek lo zyskowy. Korzystnie dalej, cz esc trzonkowa jest wykonana w postaci rurki. Dwucz esciowe rozwi azanie wa lka lo zyskowego umo zliwia stosowanie cz esci trzonkowej w po- staci rurki. Umo zliwia to znaczne zmniejszenie ciezaru lo zyska wycieraczki, poniewa z wa lek lo zysko- wy jest wykonany zwykle z tworzywa metalowego. Ponadto cz esc trzonkowa wykonan a w postaci rurki mo zna wytwarza c w postaci szczególnie niekosztownej cz esci konstrukcyjnej. Zgodnie z dalsz a cech a wynalazku, ko lnierz oporowy ma powierzchni e przylegania dla ramienia wycieraczki. Przewiduj ac powierzchni e przylegania ko lnierza oporowego dla ramienia wycieraczki mo zna stworzy c szczególnie zwarte i trwa le po laczenie pomi edzy lo zyskiem wycieraczki i ramieniem wycie- raczki, przy czym to polaczenie jest wykonane korzystnie na tym ko ncu wa lka lo zyskowego, który rozci aga si e we wzd lu znym kierunku na zewn atrz od powierzchni przylegania ko lnierza oporowego. Wa lek lo zyskowy ma, korzystnie, kraw ed z oporow a dla elementu lo zyskowego. Tego rodzaju kraw ed z oporowa umo zliwia w niezawodny i monta zowo latwy sposób nastawia- nie w sposób powtarzalny odst epu pomi edzy ramieniem wycieraczki i elementem lozyskowym, z wy- korzystaniem odkszta lcenia plastycznego srodka uszczelniaj acego korpusu lo zyska, nastawiaj acego sie na skutek napr ezenia sciskaj acego. Korzystnie wreszcie, powierzchnia czo lowa korpusu lozyska stykaj aca si e z elementem lo zy- skowym jest wyposa zona w srodek uszczelniaj acy. Poniewa z styk powierzchni wyst epuje tak ze pomi edzy elementem lo zyskowym i korpusem lo zy- ska po zamocowaniu lo zyska wycieraczki na elemencie lo zyskowym, to korzystne jest tak ze i tu wy- posa zenie odpowiedniej powierzchni czo lowej korpusu lo zyska w srodek uszczelniaj acy, przy czym ta druga powierzchnia czo lowa mo ze by c wyposa zona w struktur e powierzchniow a podobnie jak pierw- sza powierzchnia czo lowa, która laczy si e czynnie z powierzchni a oporow a wa lka lozyskowego. Monta z lo zyska wycieraczki odbywa si e nast epuj aco: Najpierw wprowadza si e wa lek lo zyskowy jego trzonkiem do korpusu lozyska, a z do wytworzenia styku pomi edzy powierzchni a stykow a korpusu lozyska i powierzchni a oporow a wa lka lo zyskowego. Na walek lo zyskowy i/lub na korpus lo zyska wy- wierana jest osiowa si la sciskaj aca z uzyskaniem spr ezystego i/lub plastycznego odkszta lcenia struk- tury powierzchniowej i jednocze snie wytwarzane jest zamocowanie wa lka lo zyskowego jego pierw- szym ko ncem na elemencie lo zyskowym za pomoc a osiowej si ly sciskaj acej. Nast epnie laczy si e ra- mi e wycieraczki z drugim ko ncem wa lka lozyskowego. Dzi eki temu jest mo zliwe wytwarzanie uszczelniaj acego polaczenia korpusu lo zyska z wa lkiem lozyskowym, a jednocze snie zamocowanie wa lka lo zyskowego na elemencie lo zyskowym z uzyska- niem wyrównania tolerancji w lo zysku wycieraczki drog a spr ezystego i/lub plastycznego odkszta lceniaPL 203 493 B1 5 osiowego srodka uszczelniaj acego przez sile sciskaj ac a dzia laj ac a osiowo przy monta zu. Przy tym lozysko wycieraczki daje si e latwo i szybko sk lada c przy monta zu. Poniewa z lo zysko wycieraczki sk lada si e tylko z trzech wzgl ednie dwóch pojedynczych cz esci konstrukcyjnych, a mianowicie z wa lka lozyskowego (cz es c g lówkowa, cz esc trzonkowa) i z korpusu lo zyska, to praktycznie jest wykluczony fa lszywy monta z lozyska wycieraczki. Wynalazek w przyk ladach wykonania zosta l bli zej wyja sniony w oparciu o rysunek, na którym: Fig. 1 przedstawia schematycznie w przekroju wzd lu znym lozysko wycieraczki zamocowane na elemencie lo zyskowym, Fig. 2 - w powi ekszeniu szczegó l po laczenia pomi edzy korpusem lo zyska i wa lkiem lo zyskowym, Fig. 3 - w powi ekszeniu szczegó l alternatywnego rozwi azania polaczenia pomi edzy korpusem lozyska i wa lkiem lozyskowym, Fig. 4 - schematycznie w widoku z boku w przekroju wzd lu znym lozysko wycieraczki wed lug trzeciego rozwi azania, po laczone z elementem lo zyskowym, Fig. 5 - schematycznie w widoku z boku w przekroju wzd lu znym lozysko wycieraczki wed lug czwartego rozwi azania, po laczone z elementem lo zyskowym, Fig. 6 - schematycznie w widoku z boku w przekroju wzd lu znym wa lek lozyska wed lug Fig. 5 w stanie niezwi azanym, Fig. 7 - schematycznie w widoku z boku we wzd lu znym przekroju poprzecznym kilka ró znych etapów monta zu przy wytwarzaniu lo zyska wycieraczki wed lug Fig. 1, Fig. 8 - schematycznie w widoku perspektywicznym wa lek lozyskowy wprowadzony cz esciowo do korpusu lo zyska, Fig. 9 - schematycznie w widoku z boku w przekroju wzd lu znym lozysko wycieraczki zamoco- wane na elemencie lozyskowym i po laczone z ramieniem wycieraczki, a Fig. 10 - schematycznie w widoku z boku przedstawiony czesciowo wa lek lozyskowy wed lug dalszego rozwi azania wynalazku. Na Fig. 1 przedstawione jest lo zysko wycieraczki oznaczone odno snikiem 10, które jest zamo- cowane na elemencie lo zyskowym 15. Lo zysko wycieraczki 10 jest przewidziane dla urz adzenia wy- cieraczkowego pojazdu (nie pokazanego) i zawiera wa lek lo zyskowy 11, który jest osadzony w korpu- sie lo zyska 12 wspó losiowo ze wzd lu zn a osi a 13 i po laczony na sta le obrotowo z elementem lo zysko- wym 15. Lo zysko wycieraczki 10 s lu zy do przenoszenia momentu obrotowego elementu lo zyskowego 15 na rami e wycieraczki 17 (patrz tak ze Fig. 9). Korpus lo zyska 12 jest wykonany w postaci rurkowej cz esci konstrukcyjnej i w stosunku do wa lka lo zyskowego 11 jest umieszczony osiowo w taki sposób, ze obejmuje wa lek lo zyskowy 11 promieniowo, to jest obwodowe. Wa lek lo zyskowy 11 ma dwa ko nce 14, 16 wystaj ace z korpusu lo zyska 12, przy czym jeden koniec 14 s lu zy do zamocowania lozyska wycieraczki 10 na elemencie lo zyskowym 15, a drugi koniec 16 s lu zy do po laczenia z ramieniem wy- cieraczki 17 (patrz tak ze Fig. 9). Wa lek lo zyskowy 11 jest wyposa zony na swoim drugim ko ncu 16 w element przy laczeniowy 32 wykonany korzystnie w postaci zewn etrznego sze sciok ata, z którym laczy si e po stronie ko ncowej odcinek wyposa zony w gwint zewn etrzny 33. Element przy laczeniowy 32 s lu zy do wytrzyma lego na skr ecanie polaczenia lo zyska wycieraczki 10 z ramieniem wycieraczki 17, natomiast odcinek drugiego ko nca 16 wa lka lo zyskowego 11, wyposa zony w gwint 33, przewiduje si e do osiowego ustalania ramienia wycieraczki 17 na powierzchni przylegania 29 ko lnierza oporowego 21 wa lka lo zyskowego 11. Tak ze i pierwszy koniec 14 wa lka lo zyskowego 11 jest wyposa zony w wyko- nany w postaci zewn etrznego sze sciok ata odcinek mocuj acy 37, który jest osadzony w odpowiednio wykonanym w postaci wewn etrznego sze sciok ata otworze przelotowym 38 elementu lo zyskowego 15. Zamocowanie lozyska wycieraczki 10 wzgl ednie wa lka lo zyskowego 11 na elemencie lo zyskowym 15 odbywa si e zgodnie z przyk ladem wykonania wed lug Fig. 1 za pomoc a z lacza nitowego 25. Wa lek lozyskowy 11 ma osiowy srodek oporowy 18, który jest wykonany w postaci kolnierza oporowego 21 wystaj acego promieniowo z wa lka lo zyskowego 11. Ko lnierz oporowy 21 jest wyposa zony w kierunku drugiego ko nca 16 w powierzchni e przylegania 29, która s lu zy do nak ladania ramienia wycieraczki 17 laczonej z drugim ko ncem 16. Wa lek lo zyskowy 11 jest ponadto wyposa zony na pierwszym ko ncu 14 w kraw ed z oporow a 30, która w czasie monta zu lozyska wycieraczki 10 zapewnia w la sciwe usytu- owanie w kierunku osiowym elementu lo zyskowego 15 wzgl edem wa lka lozyskowego 11. Jak wynika z Fig. 2, srodek oporowy 18 wykonany w postaci ko lnierza oporowego 21 ma po- wierzchni e oporow a 20, która znajduje sie w po laczeniu czynnym z powierzchni a stykow a 19 korpusu lozyska 12. Powierzchnia stykowa 19 korpusu lo zyska 12 jest wykonana w postaci powierzchni wypo- sa zonej w struktur e, natomiast powierzchnia oporowa 20 wa lka lozyskowego 11 jest wykonanaPL 203 493 B1 6 w postaci powierzchni p laskiej. Wyposa zona w struktur e powierzchnia stykowa 19 korpusu lozyska 12 s lu zy do umieszczenia osiowego srodka uszczelniaj acego 23, który w postaci zamkni etego pier scienia styka si e z powierzchni a oporow a 20 ko lnierza oporowego 21 z utworzeniem szczelnego zamkni ecia. Srodek uszczelniaj acy 23 jest wykonany w postaci co najmniej jednego, a w niniejszym przypadku w postaci trzech zgrubie n pier scieniowych 23 na powierzchni stykowej 19 korpusu lo zyska 12. Przy tym korpus lo zyska 12 wykonuje si e z materia lu, który ma w porównaniu z materia lem wa lka lozysko- wego 11 mniejsz a sztywnosc w lasn a. Korpus lo zyska 12 mo zna wykonywa c na przyk lad ze sprezy- scie i/lub plastycznie odkszta lcalnego materia lu z tworzywa sztucznego, a wa lek lo zyskowy 11 - ze stosunkowo sztywnego materia lu metalowego. Trzy zgrubienia pier scieniowe dzia laj ace jako srodek uszczelniaj acy 23 rozci agaj a si e wzgl edem siebie wspó losiowo na powierzchni stykowej 19 korpusu lozyska 12, stykaj acej si e czynnie po stronie czo lowej z ko lnierzem oporowym 21. Powierzchnia opo- rowa 20 stykaj aca si e ze zgrubieniami pier scieniowymi 23 rozci aga si e w kierunku promieniowym na ca lym, pier scieniowym, odstaj acym promieniowo od wa lka lo zyskowego 11, zamkni etym ko lnierzu oporowym 21. Na Fig. 3 przedstawiono drug a posta c wykonania lo zyska wycieraczki 10, zgodnie z któr a po- wierzchnia oporowa 20 ko lnierza oporowego 21 jest wykonana w postaci powierzchni podstawy rowka przyjmuj acego, w którym srodek uszczelniaj acy 23 jest os loni ety promieniowo na zewn atrz po utwo- rzeniu po laczenia czynnego pomi edzy powierzchni a oporow a 20 i powierzchnia stykow a 19. W tym przyk ladzie wykonania wed lug Fig. 3 przewiduje si e jako srodek uszczelniaj acy 23 tylko dwa zgrubie- nia pier scieniowe 23 rozci agaj ace si e pier scieniowo i wspó losiowo wzgl edem siebie na powierzchni stykowej 19 korpusu lo zyska 12 i odstaj ace w kierunku osiowym od powierzchni stykowej 19. Tak ze i rowek przyjmuj acy 24 w postaci zamkni etego pier scienia przyjmuj acego rozci aga si e w stosunku do srodka uszczelniaj acego 23 osiowo wzgl edem wzd lu znej osi 13. W przypadku przedstawionych na Fig. 1 do 3 dwóch rozwi aza n polaczenia czynnego pomiedzy powierzchni a oporow a 20 i powierzchni a stykow a 19 wa lek lo zyskowy 11 jest wykonany w postaci jednoczesciowego elementu konstrukcyjnego. Zgodnie z trzeci a postaci a wykonania wed lug Fig. 4, wa lek lo zyskowy 11 jest wykonany w po- staci dwucz esciowego elementu konstrukcyjnego, przy czym wa lek lo zyskowy 11 sk lada si e z cz esci g lówkowej 27 i z zamocowanej na niej wspó losiowo z osi a wzd lu zn a 13 wa lka lo zyskowego 11, a zw laszcza przyspawanej, czesci trzonkowej 28. Zgodnie z przyk ladem wykonania wed lug Fig. 4 cz esc trzonkowa 28 jest wykonana w postaci pe lnego wa lka, który jest po laczony za pomoc a spawu 35, a zw laszcza spawu kondensatorowego, z cz escia g lówkow a 27. Zamocowanie wa lka lo zyskowego 11 na pierwszym ko ncu 14 z elementem lozyskowym 15 ma miejsce wed lug tego przyk ladu wykonania za pomoc a po laczenia zamkni etego silowo 26, które mo zna otrzyma c na przyk lad drog a doszczelnie- nia pierwszego ko nca 14 wa lka lo zyskowego 11 z odpowiednio wykonanym elementem lo zyskowym 15, który ma korzystnie cylindryczny otwór przelotowy 40. Na Fig. 5 przedstawiono czwart a posta c wykonania lo zyska wycieraczki 10, wed lug której wa lek lozyskowy 11 jest wykonany ponownie dwucz esciowo, to znaczy z cz escia g lówkow a 27 i cz esci a trzonkowa 28, które s a ze sob a polaczone za pomoc a spawu 35. Cz esc trzonkowa 28 nie jest jednak wykonana, jak przedstawiono na Fig. 4, w postaci pe lnego wa lka, lecz w postaci wa lka wydr azonego wzgl ednie w postaci rurki. Poza tym, czwarte rozwi azanie wed lug Fig. 5 odpowiada trzeciemu rozwi a- zaniu wed lug Fig. 4. Na Fig. 6 przedstawiono dwuczesciowy wa lek lo zyskowy 11 przed po laczeniem cz esci g lówko- wej 27 z cz esci a trzonkow a 28 za pomoc a spawu. Ko lnierz oporowy 21 cz esci g lówkowej 27 ma po stronie czo lowej gniazdo 36, aby zapewni c latwe monta zowo usytuowanie cz esci trzonkowej 28 na cz esci g lówkowej 27 w celu wytworzenia w la sciwego spawu lacz acego pomi edzy cz esci a trzonkow a 28 i cz escia g lówkow a 27 w gnie zdzie 36. Przy tym powierzchnia oporowa 20 wa lka lo zyskowego 11 wykonana w postaci zamkni etego pier scienia rozci aga si e w ten sposób obwodowo dooko la lezacego wewn atrz gniazda 36, tak ze wystaje ona na odpowiedniej stronie czo lowej cz esci g lówkowej 27 w kierunku osiowym i znajduje si e w pewnym odst epie wzgl edem gniazda 36. W ten sposób zapobie- ga si e ujemnemu wp lywowi na powierzchni e oporow a 20 odkszta lcenia pojawiaj acego si e na skutek dzia lania ciep la. Pierwszy koniec 14 wa lka lo zyskowego 11 wzgl ednie cz esci trzonkowej 28 ma w zasadzie cylindryczn a strukturaln a powierzchni e zewn etrzn a, nadaj ac a si e do wytwarzania za- mkni etego si lowo po laczenia 26 z elementem lozyskowym 15. Na Fig. 7 przedstawiono w czterech nast epuj acych po sobie etapach procesowych monta z lo- zyska wycieraczki 10 i jego mocowanie na elemencie lozyskowym 15. Chodzi przy tym o monta z we- d lug rozwi azania z Fig. 1. W pierwszym, przedstawionym na Fig. 7 po lewej stronie etapie monta zuPL 203 493 B1 7 wa lek lo zyskowy 11 wprowadza si e swoim trzonkiem w korpus lo zyska 12 a z do styku pomi edzy po- wierzchni a stykow a 19 korpusu lo zyska 12 i powierzchni a oporow a 20 wa lka lo zyskowego 11. Trzo- nek wa lka lo zyskowego 11 jest przy tym osadzony w przestrzeni przyjmuj acej 22 korpusu lo zyska 12, o symetrii obrotowej wzgl edem wzd lu znej osi 13, a zw laszcza przestrzeni cylindrycznej. Zgodnie z drugim przedstawieniem widzianym od lewej strony na Fig. 7, trzonek wa lka lozyskowego 11 jest wprowadzony ca lkowicie w korpus lo zyska 12 i jest tak osadzony w jego przestrzeni przyjmuj acej 22, ze wa lek lo zyskowy wzgl ednie jego trzonek jest prowadzony w kierunku promieniowym przez scianki korpusu lo zyska 12, wykonanego w postaci rurki. Pierwszy koniec 14 wykonany korzystnie w postaci sze sciok ata 37 i wystaj acy osiowo z korpusu lo zyska 12 przesuwa si e w taki sposób w odpowiednio wykonanym sze sciok atnym otworze przelotowym 38 elementu lo zyskowego, ze wolny ko ncowy odci- nek pierwszego ko nca 14 wystaje z otworu przelotowego 38 na zewn atrz (patrz ac od lewa trzecia ilustracja na Fig. 7). Przy tym, pomi edzy kraw edzi a oporow a 30 i powierzchni a stykow a elementu lo- zyskowego 15 mo ze pozosta c ma la, nie pokazana przerwa. Zgodnie z czwart a ilustracj a na Fig. 7 wystaj acy nad elementem lo zyskowym 15 odcinek ko ncowy pierwszego ko nca 14 wa lka lo zyskowego 11 odkszta lca si e plastycznie pod dzia laniem przyk ladanej od zewn atrz si ly nacisku, tak ze wytwarza si e z lacze nitowe 25 pomi edzy wa lkiem lo zyskowym 11 i elementem lozyskowym 15. Przy tym, w celu przy lo zenia zewn etrznej si ly nacisku albo si ly odkszta lcania koniecznej do wytworzenia z lacza nitowe- go 25 powierzchnia przylegania 29 ko lnierza oporowego 21, która w postaci dost epnej swobodnie z zewn atrz pier scieniowej powierzchni jest skierowana do drugiego ko nca 16 wa lka lo zyskowego 11, mo ze by c wykorzystywana jako zewn etrzna powierzchnia oporowa lozyska wycieraczki 10. W czasie wytwarzania z lacza nitowego 25 za pomoc a osiowej si ly nacisku nastawia si e jednocze snie spr ezyste i/lub plastyczne odkszta lcenie powierzchniowej struktury powierzchni stykowej 19 korpusu lo zyska 12, to znaczy pier scieniowych zgrubie n dzia laj acych jako osiowy srodek uszczelniaj acy 23, przez czynne po laczenie stykaj acej si e z nimi, p laskiej powierzchni oporowej 20 ko lnierza oporowego 21 wa lka lo- zyskowego 11. To spr ezyste i/lub plastyczne odkszta lcenie struktury powierzchniowej prowadzi do odpowiedniego, jednak nieznacznego zmniejszenia osiowej d lugo sci korpusu lo zyska 12, tak ze wy zej wspomniana i nie pokazana na Fig. 7 ma la przerwa pomi edzy kraw edzi a oporow a 30 i elementem lo zyskowym 15 zamyka si e na skutek wzgl ednego ruchu korpusu lo zyska 12 i elementu lo zyskowe- go 15 wzgl edem wa lka lo zyskowego 11 i w ten sposób eliminuje. W ten sposób za pomoc a si ly naci- sku koniecznej do zamocowania wa lka lozyskowego 11 na elemencie lo zyskowym 15 jest mo zliwe szybkie i dok ladne, powtarzalne tworzenie pozadanego wzgl ednie koniecznego po sredniego odst epu pomi edzy elementem lo zyskowym 15 i ramieniem wycieraczki 17 (nie pokazanego na Fig. 7). Tak pomy slane lo zysko wycieraczki 10 umo zliwia w ten sposób w latwy monta zowo i niezawodny sposób wyrównanie tolerancji pomi edzy poszczególnymi cz esciami konstrukcyjnymi (wa lek lo zyskowy 11, tuleja lo zyskowa 12, element lo zyskowy 15). Dzi eki spr ezystemu i/lub plastycznemu odkszta lceniu struktury powierzchniowej wytwarza si e szczelne po laczenie pomi edzy powierzchni a oporow a 20 ko l- nierza oporowego 21 wa lka lozyskowego 11 i powierzchni a stykow a 19 korpusu lozyska 12. Na Fig. 8 przedstawiono schematycznie w widoku perspektywicznym wa lek lo zyskowy 11 ze swoim trzonkiem wprowadzonym cz esciowo do przyjmuj acej przestrzeni 22 (nie pokazanej na Fig. 8) korpusu lo zyska 12. Lo zysko wycieraczki 10 wed lug Fig. 8 odpowiada w ten sposób w zasadzie lo zy- sku przedstawionym po lewej stronie na Fig. 7. Na Fig. 9 przedstawiono ca lkowicie zmontowane lo zysko wycieraczki 10, które ma dwucz e- sciowy wa lek lozyskowy 11, który sk lada si e czesci g lówkowej 27 i cz esci trzonkowej 28, które s a ze sob a po laczone po stronie czo lowej za pomoc a spawu 35. Wa lek lo zyskowy 11 jest swoim pierwszym ko ncem 14 zamocowany za pomoc a zlacza nitowego 25 na elemencie lo zyskowym 15, który w celu wytworzenia z lacza nitowego 25 jest wyposa zony w sze sciok atny otwór przelotowy 38. Na swoim drugim ko ncu 16 wa lek lo zyskowy 11 jest po laczony z ramieniem wycieraczki w sposób wytrzyma ly na skr ecanie wzgl edem wzd lu znej osi 13. To po laczenie pomi edzy wa lkiem lo zyskowym 11 i ramieniem wycieraczki 17 uzyskuje si e w ten sposób, ze wykonana w postaci zewn etrznego sze sciok ata cz es c przy laczeniowa 32 drugiego ko nca 16 wa lka lozyskowego 11 wspó ldzia la roboczo z wykonanym w postaci wewn etrznego sze sciok ata otworem przelotowym 39 ramienia wycieraczki 17. Nakr etka 34 jest w ten sposób nakr econa po stronie ko ncowej na zewn etrzny gwint 33 drugiego ko nca 16 wa lka lozyskowego 11, tak ze rami e wycieraczki 17 jest zamocowane na lo zysku wycieraczki 10 w kierunku osiowym, to jest w kierunku wzd lu znej osi 13, przy czym rami e wycieraczki 17 przylega sci sle do po- wierzchni przylegania 29 ko lnierza oporowego 21 wa lka lo zyskowego 11.PL 203 493 B1 8 Na Fig. 10 przedstawiono dalsz a alternatywn a posta c wykonania wa lka lo zyskowego 11, które- go drugi koniec 16 ma sto zkow a cz esc przy laczeniow a 41 wyposa zon a w rowki. Natomiast drugi ko- niec 16 wa lka lozyskowego 11 z Fig. 10 odpowiada ko ncowi z Fig. 1. Walek lo zyskowy 11 ze sto zko- w a czesci a przy laczeniow a 41 mo zna wytwarza c stosunkowo prosto pod wzgl edem wykonania tech- nicznego i umo zliwia on niezawodne zamocowanie ramienia wycieraczki 17 na lo zysku wycieraczki 10. Mo zliwe s a ró zne po laczenia pomi edzy sob a postaci wykonania lo zyska wycieraczki 10. Na przyk lad lo zysko wycieraczki 10 wykonane zgodnie z Fig. 4 albo 5 mo ze by c wyposa zone w ko lnierz oporowy 21, który ma rowek przyjmuj acy 24. Ponadto istnieje mo zliwo sc mocowania lozyska wycie- raczki 10, wykonanego wed lug Fig. 1, na elemencie lo zyskowym 15 za pomoc a po laczenia zamkni e- tego si lowo (doszczelnienie) wed lug Fig. 4 albo 5. Zgodnie z nieprzedstawion a postaci a wykonania, powierzchnia czo lowa 31 korpusu lo zyska 12, stykaj aca si e z elementem lozyskowym 15, mo ze by c równie z wyposa zona w odpowiedni srodek uszczelniaj acy. PL PL PL

Claims (18)

1. Zastrze zenia patentowe 1. Lo zysko wycieraczki do urz adzenia wycieraczkowego pojazdu, zawieraj ace wa lek lo zysko- wy, który jest osadzony w korpusie lo zyska i po laczony z elementem lozyskowym i z ramieniem wycie- raczki dla przeniesienia momentu obrotowego z elementu lo zyskowego na rami e wycieraczki, przy czym wa lek lo zyskowy ma osiowy srodek oporowy z powierzchni a oporow a, znamienne tym, ze po- wierzchnia oporowa (20) wa lka lo zyskowego (11) styka si e czynnie z powierzchni a stykow a (19) kor- pusu lo zyska (12), przy czym powierzchnia stykowa (19) i/lub powierzchnia oporowa (20) s a wyposa- zone w struktur e powierzchniow a.

2. Lo zysko wed lug zastrz. 1, znamienne tym, ze korpus lo zyska (12) obejmuje promieniowo wa lek lo zyskowy (11), a wa lek lo zyskowy (11) ma dwa ko nce (14, 16) wystaj ace z korpusu lo zyska (12), przy czym pierwszy koniec (14) jest zamocowany na elemencie lo zyskowym (15), a drugi koniec (16) jest po laczony z ramieniem wycieraczki (17).

3. Lo zysko wed lug zastrz. 1, znamienne tym, ze powierzchnia oporowa (20) wa lka lo zysko- wego (11) jest wykonana jako p laska, natomiast powierzchnia stykowa (19) korpusu lo zyska (12) jest wyposa zona w struktur e powierzchniow a.

4. Lo zysko wed lug zastrz. 1, znamienne tym, ze srodek oporowy (18) wa lka lo zyskowego jest wykonany w postaci pier scieniowego, odstaj acego promieniowo od wa lka lo zyskowego (11), zamkni e- tego ko lnierza oporowego (21).

5. Lo zysko wed lug zastrz. 3, znamienne tym, ze wyposa zona w struktur e powierzchniow a powierzchnia stykowa (19) jest wykonana w postaci pier scieniowej powierzchni czo lowej korpusu lo- zyska (12), który ma przestrze n przyjmuj ac a (22) o symetrii obrotowej wzgl edem osi wzd lu znej, zw laszcza cylindryczn a.

6. Lo zysko wed lug zastrz. 3 albo 4, znamienne tym, ze wyposa zona w struktur e powierzch- niow a powierzchnia stykowa (19) ma osiowy srodek uszczelniaj acy (23), który w postaci zamkni etego pier scienia styka si e z powierzchni a oporow a (20) ko lnierza oporowego (21) z utworzeniem szczelne- go zamkni ecia.

7. Lo zysko wed lug zastrz. 6, znamienne tym, ze srodek uszczelniaj acy (23) jest wykonany w postaci co najmniej jednego pier scieniowego zgrubienia (23) na powierzchni stykowej (19) korpusu lozyska (12), a korpus lo zyska (12) jest wykonany z materia lu, który ma mniejsz a sztywno sc w lasn a w porównaniu z materia lem wa lka lozyskowego (11).

8. Lo zysko wed lug zastrz. 3 albo 4, znamienne tym, ze powierzchnia oporowa (20) rozci aga sie w kierunku promieniowym na ca lej szeroko sci ko lnierza oporowego (21).

9. Lo zysko wed lug zastrz. 8, znamienne tym, ze powierzchnia oporowa (20) jest wykonana w postaci powierzchni podstawy rowka przyjmuj acego (24), w którym jest os loni ety promieniowo na zewn atrz srodek uszczelniaj acy (23).

10. Lo zysko wed lug zastrz. 1, znamienne tym, ze wa lek lo zyskowy (11) jest zamocowany na elemencie lo zyskowym (15) za pomoc a z lacza nitowego (25).

11. Lo zysko wed lug zastrz. 1, znamienne tym, ze wa lek lo zyskowy (11) jest zamocowany na elemencie lo zyskowym (15) za pomoc a po laczenia si lowego (26).PL 203 493 B1 9

12. Lo zysko wed lug zastrz. 1, znamienne tym, ze wa lek lozyskowy (11) jest wykonany jedno- cz esciowo.

13. Lo zysko wed lug zastrz. 1, znamienne tym, ze wa lek lo zyskowy (11) sk lada si e z cz esci g lówkowej (27) i z zamocowanej na niej wspó losiowo z osi a wzd luzn a (13) wa lka lo zyskowego (11), a zw laszcza przyspawanej do niej cz esci trzonkowej (28).

14. Lo zysko wed lug zastrz. 13, znamienne tym, ze cz esc trzonkowa (28) jest wykonana w po- staci wa lka pe lnego.

15. Lo zysko wed lug zastrz. 13, znamienne tym, ze cz esc trzonkowa (28) jest wykonana w po- staci rurki.

16. Lo zysko wed lug zastrz. 4, znamienne tym, ze ko lnierz oporowy (21) ma powierzchni e przy- legania (29) dla ramienia wycieraczki (17).

17. Lo zysko wed lug zastrz. 1, znamienne tym, ze wa lek lo zyskowy (11) ma kraw ed z oporow a (30) dla elementu lozyskowego (15).

18. Lo zysko wed lug zastrz. 1, znamienne tym, ze powierzchnia czo lowa (31) korpusu lo zyska (12), stykaj aca si e z elementem lozyskowym (15), jest wyposa zona w srodek uszczelniaj acy. RysunkiPL 203 493 B1 10PL 203 493 B1 11PL 203 493 B1 12PL 203 493 B1 13PL 203 493 B1 14 Departament Wydawnictw UP RP Cena 4,00 z l. PL PL PL