PL197669B1 - Nowe analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o aktywności przeciwko wirusom (54) ludzkiego niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2, sposób ich wytwarzania oraz zawierające je środki farmaceutyczne - Google Patents
Nowe analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o aktywności przeciwko wirusom (54) ludzkiego niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2, sposób ich wytwarzania oraz zawierające je środki farmaceutyczneInfo
- Publication number
- PL197669B1 PL197669B1 PL352532A PL35253202A PL197669B1 PL 197669 B1 PL197669 B1 PL 197669B1 PL 352532 A PL352532 A PL 352532A PL 35253202 A PL35253202 A PL 35253202A PL 197669 B1 PL197669 B1 PL 197669B1
- Authority
- PL
- Poland
- Prior art keywords
- formula
- compound
- hiv
- monophosphate
- triphosphate
- Prior art date
Links
Landscapes
- Pharmaceuticals Containing Other Organic And Inorganic Compounds (AREA)
Abstract
1. Nowe 2,5'-podstawione analogi 2',3'-
-dideoksy-3'-fluorotymidyny (XF303, XF304
i XF305) o wzorze ogólnym 1, w którym R
oznacza resztę monofosforanową, trifosforanową
lub mono-H-fosfonianową, a X oznacza
kation litowy, sodowy, potasowy lub trietyloamoniowy,
aktywne przeciwko wirusom ludzkiego
niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2.
Description
(21) Numer zgłoszeni: 352532 intC.
C07H 19/10 (2006.01) A61K 31/7052 (2006.01) (22) Data zgłoszenia: 28.02.2002 A61P 31/12 (0066.01
Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Nowe analogi 2,,3'-dideoksy-3,-fiuorotymidyny o aktywności przeciwko wirusom (54) ludzkiego niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2 , ic^h wywvarzania oraz zawierające je środki farmaceutyczne (43) Zgłoszenie ogłoszono:
08.09.2003 BUP 18/03 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono:
30.04.2008 WUP 04/08 (73) Uprawniony z patentu:
Polska Akademia Nauk Instytut Biochemii i Biofizyki,Warszawa,PL (72) Twórca(y) wynalazku:
Krzysztof Felczak,Warszawa,PL Agnieszka Miazga,Nisko,PL Maria Bretner,Wołomin,PL Tadeusz Kulikowski,Warszawa,PL Andrzej Piasek,Warszawa,PL (74) Pełnomocnik:
Iwona Brodowska,
LEX-PAT Biuro Prawno-Patentowe s.c.
(57) 1. Nowe 2,5'-podstawione analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny (XF303, XF304 i XF305) o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza resztę monofosforanową, trifosforanową lub mono-H-fosfonianową, a X oznacza kation litowy, sodowy, potasowy lub trietyloamoniowy, aktywne przeciwko wirusom ludzkiego niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2.
PL 197 669 B1
Opis wynalazku
Przedmiotem wynalazku są nowe 2- i 5'-podstawione analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o wzorze 1, w którym R oznacza resztę monofosforanową, trifosforanową lub mono-H-fosfonianową, a X oznacza Li, Na, K lub trietyloaminę, sposób ich wytwarzania oraz zawierające je środki farmaceutyczne.
Nowe związki według wynalazku są selektywnymi, kompetytywnymi inhibitorami retrowirusa HIV-1 i HIV-2 i ich odwrotnej transkryptazy (RT), wymagającymi wewnątrzkomórkowej aktywacji-fosforylacji przez kinazy gospodarza do odpowiednich nukleozydo-5'-trifosforanów. Związki te mogą być również alternatywnymi substratami (terminatorami łańcucha DNA) odwrotnej transkryptazy HIV.
W dotychczasowym stanie wiedzy znane jest pięć nukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy wprowadzonych do lecznictwa: 2',3'-dideoksy-3'-tiacytydyna (3TC, Lamivudine, Epivir), 2',3'-dideoksycytydyna (ddC, Zalcitabine, Hivid), 3'-azydo-2',3'-dideoksytymidyna (AZT, Zidovudine, Retrovir), 2',3'-didehydro-2',3'-dideoksytymidyna (d4T, Stavudine, Zerit), 2',3'-dideoksyinozyna (ddl, Didanosine, Videx).
2',3'-Dideoksy-3'-fluorotymidyna (FLT) należy do najbardziej aktywnych inhibitorów HIV w rozmaitych komórkach T i jest silniejszym inhibitorem HIV niż standardowy lek AZT. Niestety w stosunku do nie zakażonych limfocytów jest bardziej toksyczna od AZT (Balzarini J., Baba M., Pauwels R., Herdewijn P., De Clercq E. Biochem. Pharmacol. 1998, 37, 2847-2856). Badania kliniczne wykazały, że trombocytopenia i anemia są ograniczającymi dawkę toksycznymi efektami (Balzarini J., Baba M., Pauwels R., Herdewijn P., De Clercq E. Biochem. Pharmacol. 1998, 37, 2847-2856; Kong X.-B., Zhu Q.-Y., Vidal P.M., Watanabe K.A., Polsky B., Armstrong D., Ostrander M., Lang S.A. Jr., Muchmore E., Chou T.-C. Antimicrob. Agents Chemother., 1992, 36, 808-818; Matthes E,, Lehnmann C.M., Scholz D., Rosenthal H.A., Langen P. Biochem. Biophys. Res. Commun. 1988, 153, 825-831), w związku z czym zaniechano dalszych badań klinicznych. Te zaobserwowane efekty uboczne skłoniły Zgłaszającego do poszukiwań bliskich analogów FLT o obniżonej cytotoksyczności z klasy 2-tiopochodnych (Poopeiko N.E., Poznański J., Drabikowska A.K., Balzarini J., De Clercq E., Mikhailopulo I.A., Shugar D., Kulikowski T. Nucleosides & Nucleotides 1995 14, 435-437). Związki tego typu wykazują w porównaniu z FLT niższą toksyczność, zwiększoną lipofilowość i lepszą penetrację przez błony komórek zwierzęcych oraz przez barierę krew-mózg. 2',3'-Dideoksy-3'-fluoro-2-tiotymidyna (S2FLT, XF302) została uprzednio zsyntetyzowana drogą katalizowanej przez kwasy Lewisa kondensacji nukleozydowej diTMS-2-tiotyminy z 1,5-di-O-benzoilo-2,3-dideoksy-3-fluoro-e-D-eryf/7o-pentafuranoza (Poopeiko N.E., Poznański J., Drabikowska A.K., Balzarini J., De Clercq E., Mikhailopulo l.A, Shugar D., Kulikowski T. Nucleosides & Nucleotides 1995 14, 435-437). Ta pracochłonna procedura dostarczyła trudnej do rozdzielenia mieszaniny α i β anomerów w stosunku 1:3 czyli mieszaniny zawierającej w większości nieaktywny anomer. W rezultacie końcowa wydajność S2FLT spada do ~ 5%.
Ze względu na niską toksyczność powyższe związki mogą być stosowane we wszystkich etapach rozwoju AIDS, również w fazie końcowej tj. w momencie, gdy ilość limfocytów T4 u pacjentów spada poniżej 200^L krwi obwodowej.
Nieoczekiwanie okazało się, że sposobem według wynalazku możliwe jest wytworzenie nowej grupy 2,5'-podstawionych analogów FLT o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza grupę monofosforanową, trifosforanową lub mono-H-fosfonianową, a X oznacza Li, Na, K lub trietyloaminę, poprzez transformację handlowo dostępnej 2'-deoksytymidyny, o silnym selektywnym działaniu antyretrowirusowym (anty HIV-1 i HIV-2).
Nieoczekiwanie okazało się także, że nowe analogi FLT według wynalazku, posiadające grupę tionową w pozycji 2 pierścienia pirymidynowego FLT oraz grupę monofosforanową lub mono-H-fosfonianową w 5'-pozycji reszty 2,3-dideoksyrybozy, charakteryzują się bardzo wysoką aktywnością przeciwwirusową.
Nowe analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o wzorze ogólnym 1, gdzie R oznacza grupę monofosforanową, trifosforanową lub mono-H-fosfonianową, a X oznacza Li, Na, K albo trietyloaminę (o symbolach odpowiednio XF303, XF304 i XF305).
Szczególnie korzystnym analogiem FLT jest związek o wzorze 1, w którym R oznacza grupę POs-Li2. czyli związek o symbolu XF303.
PL 197 669 B1
Sposób wytwarzania analogów 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza resztę monofosforanową, trifosforanową lub mono-H-fosfonianową a X oznacza Li, Na, K lub trietyloaminę (o symbolach odpowiednio XF303, XF304, XF305) według wynalazku polega na tym, że:
(a) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 2 przez działanie trifluorku dietyloaminosiarki (DAST) na znany związek 1-(5-O-tosylo-2-deoksy-3-f/veo-rybofuranozylo)-tyminę o wzorze 1a, w środowisku niepolarnego, organicznego rozpuszczalnika, korzystnie w dichlorometanie, w temperaturze 0°C;
(b) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 3 ze związku o wzorze 2 przez ogrzewanie z 1,8-diazabicyklo[5.4.0]-undec-7-enem (DBU) w etanolu, w temperaturze wrzenia;
(c) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 4 (S2FLT, XF302) ze związku o wzorze 3 przez acetylowanie grupy 5'-OH bezwodnikiem octowym w obecności dimetyloaminopirydyny, w temperaturze pokojowej;
(d) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 5 ze związku o wzorze 4 przez tionowanie grupy 2-OEt siarkowodorem w obecności tetrametyloguanidyny w temperaturze 0°C;
(e) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 6 ze związku 5 przez amonolizę grupy acetylowej metanolowym roztworem amoniaku, w wyniku otrzymuje się tylko aktywny β-anomer XF302;
(f) otrzymuje się związek o wzorze 7, w którym R oznacza grupę 5'-monofosforanową [sól, disodowa, dipotasowa, dilitowa lub trietyloamoniowa 5'-monofosforanu 1-(2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy, (S2FLTMPX, XF303)] ze związku o wzorze 6 dwoma metodami:
Metoda l. - przez fosforylację grupy 5'-OH związku o wzorze 6 tlenochlorkiem fosforu w trimetylofosforanie w obecności pirydyny.
Metoda II. - przez enzymatyczną fosforylację związku o wzorze 6 przy użyciu surowego ekstraktu fosfotransferazy z siewek pszenicy i soli dwusodowej p-nitrofenylofosforanu w roztworze wodnym o pH 4;
(g) otrzymuje się związek o wzorze 8 [sól disodowa, dipotasowa dilitowa lub trietyloamoniowa 5'-trifosforanu 1-(2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy (S2FLTTPX, XF304)], przez fosforylację grupy 5'-OH związku o wzorze 6 tlenochlorkiem fosforu w trimetylofosforanie, a następnie przyłączenie pirofosforanu tri-n-butyloamoniowego;
(h) otrzymuje się związek o wzorze 9, w którym R oznacza grupę monofosfonianową a X oznacza Li, Na, K lub trietyloaminę (5'-H-monofosfonian S2FLT, XF305), przez działanie [(CFa^CHO^P na związek o wzorze 6 w pirydynie z dodatkiem trietyloaminy w temperaturze pokojowej.
Środek farmaceutyczny, zawierający znane, dopuszczalne farmaceutycznie nośniki i substancje pomocnicze, według wynalazku charakteryzuje się tym, że jako składnik czynny zawiera związek o ogólnym wzorze 1, gdzie R oznacza resztę monofosforanową, trifosforanową lub mono-H-fosfonianową, a X oznacza Li, Na, K albo trietyloaminę, korzystnie związek o symbolu XF303 albo XF305.
Środki farmaceutyczne według wynalazku wykazują silną inhibicję wzrostu wirusa HIV-1 i HIV-2 o ED50 0.1-0.5 μΜ (przy ED50 0.1 μΜ dla AZT) w komórkach CEM-T4 (tworzący syncytia szczep cat#3).
Te same stężenia związków według wynalazku wykazywały podobny efekt inhibujący pierwotne hodowle PBMC pobrane od zakażonych pacjentów. Obserwowana cytotoksyczność (CC50) dla AZT wynosiła 50-100 μM, a dla XF302, XF303 i XF305 nie zaobserwowano cytotoksyczności przy stężeniach do 200 μM.
XF304 (5'-trifosforan S2FLT) okazał się silnym inhibitorem rekombinacyjnej transkryptazy z HIV o IC50 = 0.175 μM.
Poniżej przedstawiono przykłady ilustrujące wynalazek nie ograniczające jego zakresu.
P r z y k ł a d I.
Metoda syntezy 5'-monofosforanu 1-(2-deoksy-3-fluoro-a-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy
1-(5-O-tosylo-3-fluoro-2-deoksy-3-D-ftveo-rybofuranozylo)-tymina (2)
3,6g (9,08 mmola) 1-(5-O-tosylo-2-deoksy-p-D-fhreo-rybofuranozylo)-tyminy (1a) zawieszono w 30 ml dwuchlorometanu i dodano 2 ml trifluorku dietyloaminosiarki (DAST) w temp 0°C. Mieszaninę mieszano 1 h w temperaturze 0°C. Przebieg reakcji kontrolowano za pomocą TLC na płytkach z żelem krzemionkowym w solwencie chloroform-metanol 95:5. Mieszaninę rozcieńczono 100 ml chloroformu i dodano 50 ml wodnego nasyconego roztworu wodorowęglanu sodu. Warstwę organiczną oddzielono i ekstrahowano 3x100 ml chloroformu. Warstwy organiczne przemyto wodą, suszono i zatężano pod zmniejszonym ciśnieniem do oleju. Olej oczyszczono chromatograficznie na kolumnie z żelem krzemionkowym (240x35 mm). Elucję prowadzono gradientem metanolu w chloroformie. Wyd. 1,95g (54%), tt. 134-136°C rozkład; UV Xmax (pH 0) 265 nm (ε 10.5 x 103),
PL 197 669 B1
222 nm (ε 17.6 x 103); Xmax (pH 1) 265 nm (ε 10.8 x 103), 223,5 nm (ε 19 x 103); Xmax (pH 7) 270 nm (ε 10.4 x 103), 224 nm (a 18.2 x 103); Xma (pH 12) 273 nm (ε 8.3 x 103), 224,5 nm (ε 22 x 103); TLC (żel krzemionkowy) Rf (CHCI3:MeOH 9:1) 0.80; 1H NMR δ [ppm] (CDCI3) 8.04 (1H, br s, NH), 7.79 (2H, d, Ph), 7.41-4.39 (3H, m, H6, Ph), 6.43 (1H, dd, H1'), 5.21 (1H, dd, H3'), 4.39 (1H, d, H4'), 4.29 (1H, dd, H5'), 4.23 (1H, dd, H5), 2.63-2.58 (1H, m, H2), 2.48 (3H, s, CH3Ph), 2.24-2.11 (1H, m, H2'), 1.96 (3H s, CH3); MS m/z 421.0867 (M+Na)+.
1-(2-deoksy-3-fluoro-e-D-M/-eo-rybofuranozylo)-2-etoksytymina (3)
1,5 g (3,76 mmola) związku 2 zawieszono w 90 ml suchego etanolu i dodano 2,5 ml (16,8 mmola) 1,8-diazabicyklo[5.4.0]-undec-7-enu (DBU). Mieszaninę ogrzewano do wrzenia przez 3 h, schłodzono i dodano 20 ml Dowex 50 WX8 w formie pirydyniowej w 30 ml wody. Całość mieszano 5 min, żywicę sączono, przemywano etanolem, a przesącz zatężono do oleju. Olej rozpuszczono w 50 ml chloroformu i ekstrahowano 3 razy wodą. Warstwę wodną zatężono do sucha, a pozostałość oczyszczono chromatograficznie na kolumnie z żelem krzemionkowym (200x35). Elucję prowadzono gradientem metanolu w chloroformie (95:5). Wydajność 900 mg (88%); tt. 144-146°C; UV Xmax (pH 0) 264 nm (ε 8,3 x 103); Xmax (pH 1) 258,5 nm (ε 9,4 x 103); Xmax (pH 2) 256,5 nm (ε 10,8 x 103); Xmax (pH 7) 255,5 nm (ε 10,5 x 103); Xmax (pH 12) 256 nm (ε 10,1 x 103); TLC (żel krzemionkowy) Rf (CHCI3:MeOH 9:1) 0.38; 1H NMR δ [ppm] (D2O) 7.48 (1H, d, H6), 6.44 (1H, dd, H1') 5.37 (1H, dd, H3'), 4.59-4.52 (3H, m, H4', CH2CH3), 3.85 (2H, d, H5', H5), 2.84-2.75 (1H, m, H2), 2.50-2.36 (1H, m, H2'), 1.97 (3H, s, CH3), 1.43 (3H, t, CH2CH3); MS m/z 273 (M+H)+.
1-(2-Deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotymina (6). (S2FLT, XF302)
Do 900 mg związku 3 dodano 70 ml bezwodnika octowego i katalityczną ilość dimetyloaminopirydyny i całość mieszano przez 2 h, dodano etanol i mieszano przez 10 min, a następnie mieszaninę odparowano do sucha i kodestylowano z mieszaniną toluenu z etanolem. Otrzymany olej rozpuszczono w 75 ml chloroformu i przemyto wodą. Warstwę organiczną suszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężano pod zmniejszonym ciśnieniem do oleju 4. Przez roztwór 1 g (3,17 mmola) 1-(5-O-acetylo-2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)tyminy (4) i 4,15 ml (33,06 mmola) tetrametyloguanidyny w 20 ml suchej pirydyny przepuszczano siarkowodór w temperaturze 0°C przez 30 min. Po zakończeniu nasycania mieszaninę pozostawiono na 12 h w temperaturze pokojowej. Następnie mieszaninę rozcieńczono 75 ml chloroformu i przez roztwór przepuszczano argon. Całość zatężano pod zmniejszonym ciśnieniem, a pozostałość oczyszczano chromatograficznie na kolumnie z żelem krzemionkowym (320x35 mm). Elucję prowadzono chloroformem. Po zatężeniu pod próżnią do sucha otrzymano 630 mg (65%) 1-(5-O-acetylo-2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy (5). 600 mg związku 5 rozpuszczono w 10 ml metanolu nasyconego amoniakiem i pozostawiono w temperaturze pokojowej na 2 h. Następnie mieszaninę zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem, a produkt krystalizowano z etanolu. Wydajność 500 mg (97%), tt. 171-174°C rozkł.; UV Xmax (pH 0) 278,5 nm (ε 18 x 103), 221 nm (ε 15.5 x 103); Xmax (pH 1) 277,5 nm (ε 18.2 x 103), 220 nm (ε 16 x 103); Xmax (pH 2) 277,5 nm (ε 18.4 x 103), 219 nm (ε 16 x 103); Xmax (pH 7) 278 nm (ε 17.8 x 103), 220,5 nm (ε 15.6 x 103); Xmax (pH 12) 241,5 nm (ε 24.7 x 103); tlc (żel krzemionkowy) Rf (CHCI3:MeOH 9:1) 0.58; 1H NMR δ [ppm] (D2O) 7.89 (1H, d, H6), 7.08 (1H, dd, H1') 5.35 (1H, dd, H3'), 4.45 (1H, m, H4'), 3.87 (2H, d, H5', H5), 2.94- 2.85 (1H, m, H2), 2.31-2.18 (1H, m, H2% 1.95 (3H, s, CH3); MS m/z 261 (M+H)+.
Sól dilitowa 5'-monofosforanu 1-(2-deoksy-3-fluoro-p-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy (7) (S2FLTMP: XF303)
Metoda l.
Do oziębionej w wodzie z lodem mieszaniny zawierającej 200 mg (0,77 mmola) 1-(2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy (6), 2,3 ml trimetylofosforanu i 380 μl pirydyny (4,6 mmola) dodano 200 gl (2,3 mmola) POCty Przebieg reakcji kontrolowano przy pomocy TLC na płytkach z celulozą F w solwencie etanol : stężony wodny roztwór amoniaku : woda 7:1:2. Po 3 godz. mieszania w 0°C, roztwór wylano do 10 ml wody z lodem, zawierającej 5 ml pirydyny. Po zatężeniu roztworu pod próżnią do połowy objętości, produkt oczyszczono chromatograficznie na kolumnie z DEAE-Sephadex A-25 stosując jako solwent liniowy gradient wodnego roztworu węglanu trietyloaminy (0 to 0.3 M). Wodny eluat zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem w temperaturze pokojowej do sucha. Wyd. 166 mg (40%).
Metoda II.
Do zawiesiny 260 mg (1 mmol) 1-(2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy (6) w 31,2 ml 0,1 M buforu octanowego pH 4 dodano 5,83 g (14,5 mmola) p-nitrofenylofosforanu i pH
PL 197 669 B1 roztworu doprowadzono do 4 dodając stężonego kwasu octowego. Następnie dodano 31,2 ml surowego ekstraktu fosfotransferazy z siewek pszenicy. Mieszaninę inkubowano w 37°C przez 70 godz., po czym ekstrahowano 3-krotnie eterem. Warstwę wodną zatężono do ok. 10 ml i oczyszczono jak w metodzie l otrzymując 170 mg. Całość rozpuszczono 10 ml wody i nakładano na kolumnę z Dowex 50 WX8 (Li+). Kolumnę eluowano wodą, eluat zliofilizowano. Wydajność 157 mg (45%); UV Xmax (pH 0) 278 nm (ε 18.0 x 103), 220 nm (ε 15.5 x 103); Xmax (pH 1) 277 nm (ε 18.2 x 103), 219 nm (ε 16.0 x 103); Xmax (pH 2) 277 nm (ε 18.4 x 103), 218 nm (ε 16.0 x 103); Xma (pH 7) 277 nm (ε 17.8 x 103), 219 nm (ε 15.6 x 103); Xmax (pH 12) 241 nm (ε 24.7 x 103); TLC (celuloza) Rf (i-PrOH - stęż. NH3 - H2O, 70:10:20) 0.15, (EtOH - 1M CH3COONH4,70:50) 0.50, (nas. (NH4)2SO4 - 0.05M bufor fosforanowy pH 6 -i-PrOH, 79:W:2) 0.16; 31P NMR δ [ppm] (D2 O) Ί.66; MS m/z 352 (M+H)+.
P r z y k ł a d II.
Sól disodowa 5'-trifosforanu 1-(2-deoksy-3-fluoro-e-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy (8) (S2FLTTP, XF304)
Do oziębionej w wodzie z lodem mieszaniny zawierającej 160 mg (0,61 mmola) 1-(2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy (6) i 1,5 ml trimetylofosforanu dodano 74 μl (0,8 mmola) POCI3. Przebieg reakcji kontrolowano przy pomocy TLC na płytkach z celulozą F w solwencie i-propanol : stężony, wodny roztwór amoniaku : woda 11:7:2. Po 6 godz. mieszania w 0°C, dodano 0,74 ml tri-n-butyloaminy i roztwór 548 mg pirofosforanu tri-n-butyloamoniowego w 2 ml DMF. Całość mieszano przez 0,5 h i dodano 1M roztworu węglanu trójetyloaminy (pH 7,5). Mieszaninę ekstrahowano 3x eterem dietylowym, a warstwę wodną zatężono pod próżnią do sucha. Produkt oczyszczono chromatograficznie na kolumnie z DEAE-Sephadex A-25 stosując jako solwent liniowy gradient wodnego roztworu węglanu trietyloaminy (0,1- 0,6 M). Wodny eluat zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem w temperaturze pokojowej do sucha. Produkt rozpuszczono w niewielkiej ilości wody i dodano roztwór 100 mg jodku sodu w 5 ml acetonu. Powstający biały osad odwirowano, przemyto acetonem i suszono nad P2°s. Wydajność 70 mg (21%). 31p nmr δ [ppm] (D2O) -7.11 (γ P), -11.00 (d, α P, J=19.86), -21.27 (a P); MS m/z 542.9324 (M-H)
P r z y k ł a d III.
5'-H-monofosfonian 2',3'-dideoksy-3'-fluoro-2-tiotymidyny (9). (S2FLTHP, XF305)
Do ochłodzonego w wodzie z lodem roztworu 104 mg (0,4 mmola) 1-(2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy (6) w 4 ml suchej pirydyny z dodatkiem 6 μl trójetyloaminy, dodano 180 μ| (0.6 mM) tris-(1,1,1,3,3,3-heksafluoro-2-propionylo)fosforynu [((CF3)2CHO)3p] i roztwór mieszano w temperaturze pokojowej przez 1 godzinę. Następnie dodano 2 ml 1M roztworu węglanu trietyloaminy oraz 10 ml metanolu i roztwór zatężono pod próżnią do sucha. Oleistą pozostałość rozpuszczono w mieszaninie metanolu z wodą i produkt oczyszczono na żelu krzemionkowym stosując i-propanol : stężony NH3 : H2O 7:1:2. Produkt eluowano mieszaniną wody z metanolem 1:1. Eluaty zatężono i produkt zliofilizowano. Wydajność 141 mg (82%); UV (MeOH) Xmax 278 nm, 221 nm; 1H NMR δ [ppm] (D2O) 7.92 (1H, d, H6), 7.06 (1H, dd, H1'), 6.78 (1H, d, H-P, Jh-p = 638 Hz), 5.43 (1H, dd, H3'), 4.59 (1H, d, H4'), 4.13 (2H, m, H5', H5), 3.19 (6H, m, CH2TEA), 2.87 (1H, m, H2'), 2.26 (1H, m, H2), 1.95 (3H, d, 5-CH3), 1.26 (9H, m, CH3 TEA); 31 p NMR δ [ppm] (D2O) 6,67 (dt, Jh-p = 639 Hz).
P r z y k ł a d IV.
Oznaczanie aktywności inhibitującej zakażenia wirusem HIV.
Badanie aktywności antywirusowej (EC50) przeprowadzano stosując indukujący powstawanie syncytiów laboratoryjny szczep HIV-1 (cat#3) oraz hodowle komórek CEM-T4. Komórki CEM-T4 preinkubowano przez 16 h w 10% FCS-RPM1 medium wzbogaconym o różne stężenia badanego związku. Adsorpcje wirusa prowadzono przez 4h w 37°C. Po inkubacji z wirusem komórki odwirowano (6 x 1000 rpm/min), a nie zaadsorbowany wirus odmyto. Komórki ponownie zawieszono w medium zawierającym badane związki. Stosowano 3 rodzaje kontroli: kontrolę wzrostu wirusa (zakażone komórki bez związku badanego), kontrolę negatywną (nie zakażone komórki CEM-T4) oraz komórki hodowane ze znanymi inhibitorami AZT i ddC o identycznych stężeniach jak związki badane. Próby prowadzono na 96-cio zagłębieniowych płytkach hodowlanych. Każde zagłębienie zawierało 2 x 105 komórek CEM-T4 zawieszonych w 200 μl medium. Próby dla każdego stężenia wykonano 3-krotnie. Wzrost wirusa badano co 3 dni oznaczając zawartość wirusowego białka p24 według metody „Coulter HIV p24 Antigen Assay. Powstawanie syncytiów obserwowano w mikroskopie odwróconym. W celu oznaczenia indeksu selektywności badanych związków zbadano mi6
PL 197 669 B1 nimalne stężenia cytotoksyczne (CC50). Komórki CEM-T4 hodowano przez 5 dni w warunkach standartowych, w 10% FCS-RPM1 medium wzbogaconym w różne stężenia badanych związków i związków kontrolnych. Po 5-ciu dniach oznaczono przeżywalność komórek przy użyciu metody wypierania błękitu trypanowego. Spośród zbadanych związków ujętych wzorem 1 najwyższą aktywność przeciwko HIV wykazał związek XF303 (ED50 = 0,1-0,5 μΜ) przy bardzo niskiej cytotoksyczności (CC50 >200μM). W. wym. Wyniki wykazały, że związek ten jest selektywnym inhibitorem HIV o bardzo dobrym indeksie terapeutycznym (Sl > 1000-2000) i perspektywicznym lekiem prze-
Claims (3)
1. Nowe 2,5'-podstawione analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny (XF303, XF304 i XF305) o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza resztę monofosforanową, trifosforanową lub mono-H-fosfonianową, a X oznacza kation litowy, sodowy, potasowy lub trietyloamoniowy, aktywne przeciwko wirusom ludzkiego niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2.
2. Sposób wytwarzania analogów 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza resztę monofosforanową, trifosforanową lub mono-H-fosfonianową, a X oznacza Li, Na, K lub trietyloaminę (o symbolach odpowiednio XF303, XF304, XF305), znamienny tym, że:
(a) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 2 przez działanie trifluorku dietyloaminosiarki (DAST) na znany związek 1-(5-O-tosylo-2-deoksy-e-M/eo-rybofuranozylo)-tyminę o wzorze 1a, w środowisku niepolarnego, organicznego rozpuszczalnika, korzystnie w dichlorometanie, w temperaturze 0°C;
(b) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 3 ze związku o wzorze 2 przez ogrzewanie z 1,8-diazabicyklo[5.4.0]-undec-7-enem (DBU) w etanolu, w temperaturze wrzenia;
(c) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 4 (S2FLT, XF302) ze związku o wzorze 3 przez acetylowanie grupy 5'-OH bezwodnikiem octowym w obecności dimetyloaminopirydyny, w temperaturze pokojowej;
(d) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 5 ze związku o wzorze 4 przez tionowanie grupy 2-OEt siarkowodorem w obecności tetrametyloguanidyny w temperaturze 0°C;
(e) otrzymuje się związek pośredni o wzorze 6 ze związku 5 przez amonolize grupy acetylowej metanolowym roztworem amoniaku, w wyniku otrzymuje się tylko aktywny β-anomer XF302;
(f) otrzymuje się związek o wzorze 7, w którym R oznacza grupę monofosforanową [sól disodową, dipotasową, dilitową lub trietyloamoniową 5'-monofosforanu 1-(2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy, (S2FLTMPX, XF303)] ze związku o wzorze 6 dwoma metodami:
Metoda l. - przez fosforylację grupy 5'-OH związku o wzorze 6 tlenochlorkiem fosforu w trimetylofosforanie w obecności pirydyny.
Metoda II. - przez enzymatyczną fosforylację związku o wzorze 6 przy użyciu surowego ekstraktu fosfotransferazy z siewek pszenicy i soli dwusodowej p-nitrofenylofosforanu w roztworze wodnym o pH 4;
(g) otrzymuje się związek o wzorze 8 [sól disodowa, dipotasowa, dilitowa lub trietyloamoniowa 5'-trifosforanu 1-(2-deoksy-3-fluoro-3-D-rybofuranozylo)-2-tiotyminy, (S2FLTTPX, XF304)], przez fosforylację grupy 5'-OH związku o wzorze 6 tlenochlorkiem fosforu w trimetylofosforanie, a następnie przyłączenie pirofosforanu tri-n-butyloamoniowego;
(h) otrzymuje się związek o wzorze 9, w którym R oznacza grupę monofosfonianową (5'-H-monofosfonian S2FLT, XF305), przez działanie [(CFa^CHO^P na związek o wzorze 6 w pirydynie z dodatkiem trietyloaminy w temperaturze pokojowej.
3. Środek farmaceutyczny, zawierający znane, dopuszczalne farmaceutycznie nośniki i substancje pomocnicze, znamienny tym, że jako składnik czynny zawiera związek o ogólnym wzorze 1, w którym R oznacza resztę monofosforanową, trifosforanową lub mono-H-fosfonianową, a X oznacza Li, Na, K lub trietyloaminę, zwłaszcza związek o wzorze 7 lub 9.
Priority Applications (1)
| Application Number | Priority Date | Filing Date | Title |
|---|---|---|---|
| PL352532A PL197669B1 (pl) | 2002-02-28 | 2002-02-28 | Nowe analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o aktywności przeciwko wirusom (54) ludzkiego niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2, sposób ich wytwarzania oraz zawierające je środki farmaceutyczne |
Applications Claiming Priority (1)
| Application Number | Priority Date | Filing Date | Title |
|---|---|---|---|
| PL352532A PL197669B1 (pl) | 2002-02-28 | 2002-02-28 | Nowe analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o aktywności przeciwko wirusom (54) ludzkiego niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2, sposób ich wytwarzania oraz zawierające je środki farmaceutyczne |
Publications (2)
| Publication Number | Publication Date |
|---|---|
| PL352532A1 PL352532A1 (pl) | 2003-09-08 |
| PL197669B1 true PL197669B1 (pl) | 2008-04-30 |
Family
ID=29775952
Family Applications (1)
| Application Number | Title | Priority Date | Filing Date |
|---|---|---|---|
| PL352532A PL197669B1 (pl) | 2002-02-28 | 2002-02-28 | Nowe analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o aktywności przeciwko wirusom (54) ludzkiego niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2, sposób ich wytwarzania oraz zawierające je środki farmaceutyczne |
Country Status (1)
| Country | Link |
|---|---|
| PL (1) | PL197669B1 (pl) |
Cited By (2)
| Publication number | Priority date | Publication date | Assignee | Title |
|---|---|---|---|---|
| EP2402357A1 (en) * | 2010-06-30 | 2012-01-04 | Instytut Biochemii I Biofizyki Pan | Analogs of 2',3'-dideoxy-3'-fluorothymidine 5'-monophosphate (FLTMP) for treatment human immunodeficiency virus (HIV), their application and pharmaceutically acceptable form of drug |
| JP2016530313A (ja) * | 2013-09-11 | 2016-09-29 | エモリー・ユニバーシテイ | ヌクレオチドおよびヌクレオシド組成物ならびにこれらに関連する使用 |
-
2002
- 2002-02-28 PL PL352532A patent/PL197669B1/pl not_active IP Right Cessation
Cited By (4)
| Publication number | Priority date | Publication date | Assignee | Title |
|---|---|---|---|---|
| EP2402357A1 (en) * | 2010-06-30 | 2012-01-04 | Instytut Biochemii I Biofizyki Pan | Analogs of 2',3'-dideoxy-3'-fluorothymidine 5'-monophosphate (FLTMP) for treatment human immunodeficiency virus (HIV), their application and pharmaceutically acceptable form of drug |
| JP2016530313A (ja) * | 2013-09-11 | 2016-09-29 | エモリー・ユニバーシテイ | ヌクレオチドおよびヌクレオシド組成物ならびにこれらに関連する使用 |
| US11166973B2 (en) | 2013-09-11 | 2021-11-09 | Emory University | Substituted nucleotides and nucleosides for treating viral infections |
| JP2022081641A (ja) * | 2013-09-11 | 2022-05-31 | エモリー・ユニバーシテイ | ヌクレオチドおよびヌクレオシド組成物ならびにこれらに関連する使用 |
Also Published As
| Publication number | Publication date |
|---|---|
| PL352532A1 (pl) | 2003-09-08 |
Similar Documents
| Publication | Publication Date | Title |
|---|---|---|
| EP1589026B1 (en) | 4'-C-Substituted-2-Haloadenosine derivative | |
| AU2012223012B2 (en) | Phosphoramidate derivatives of 5 - fluoro - 2 ' - deoxyuridine for use in the treatment of cancer | |
| US7598230B2 (en) | Nucleotide mimics and their prodrugs | |
| WO2001079246A2 (en) | 3'-or 2'-hydroxymethyl substituted nucleoside derivatives for treatment of hepatitis virus infections | |
| CN102924549A (zh) | 作为抗病毒剂的修饰的4'-核苷 | |
| EP1572705A2 (en) | Sugar modified nucleosides as viral replication inhibitors | |
| WO1993024510A1 (fr) | Composes biologiquement actifs de type phosphotriesters | |
| WO2008048128A1 (en) | 5'-o-[(n-acyl)amidophosphate]- and 5'-o-[(n-acyl)amidothiophosphate]- and 5'-o-[(n-acyl)amidodithiophosphate]- and 5'-o-[(n- acyl)amidoselenophosphate]-derivatives of nucleosides and processes for the manufacture thereof | |
| McGuigan et al. | Synthesis of some novel dialkyl phosphate derivatives of 3′-modified nucleosides as potential anti-AIDS drugs | |
| WO1998038202A1 (en) | Antiviral phosphonate prodrugs of nucleosides and nucleoside analogues | |
| Cardona et al. | Synthesis and anti-HIV activity of some novel arylphosphate and H-phosphonate derivatives of 3′-azido-2′, 3′-dideoxythymidine and 2′, 3′-didehydro-2′, 3′-dideoxythymidine | |
| US5770725A (en) | Phosphotriester type biologically active compounds | |
| RU2111970C1 (ru) | 3'-оксимино-2',3'-дидезоксинуклеозиды | |
| Králíková et al. | Nucleoside 5′-C-phosphonates: reactivity of the α-hydroxyphosphonate moiety | |
| PL197669B1 (pl) | Nowe analogi 2',3'-dideoksy-3'-fluorotymidyny o aktywności przeciwko wirusom (54) ludzkiego niedoboru immunologicznego HIV-1 i HIV-2, sposób ich wytwarzania oraz zawierające je środki farmaceutyczne | |
| Lewandowska et al. | Synthesis and anticancer activity of some 5-fluoro-2′-deoxyuridine phosphoramidates | |
| WO2018100137A1 (en) | Nucleoside triphosphate and nucleoside triphosphate analogue prodrugs | |
| Liu et al. | Synthesis and in Vitro Antiviral Activities of [(Dihydrofuran‐2‐yl) oxy] methyl‐phosphonate Nucleosides with 2‐Substituted Adenine as Base | |
| RU2243972C1 (ru) | Фосфорамидаты нуклеозидных аналогов - ингибиторы репродукции вируса иммунодефицита человека | |
| Kasthuri et al. | Synthesis and study of (R)-and (S)-β-hydroxyphosphonate acyclonucleosides as structural analogues of (S)-HPMPC (cidofovir) | |
| Pierra et al. | Synthesis and antiviral evaluation of some β-l-2′, 3′-dideoxy-5-chloropyrimidine nucleosides and pronucleotides | |
| PL217133B1 (pl) | Pochodne 2',3'-didehydro-3'-deoksy-4'-etynylotymidyny do leczenia zakażeń wirusem ludzkiego nabytego niedoboru odporności (HIV) wykazujących oporność wielolekową, sposób ich wytwarzania oraz farmaceutycznie dopuszczalne formy leków | |
| RU2183213C2 (ru) | Модифицированные нуклеозид-5'-трифосфаты как антивирусные агенты | |
| Miazga et al. | Thiated derivatives of 2′, 3′-dideoxy-3′-fluorothymidine: Synthesis, in vitro anti-HIV-1 activity and interaction with recombinant drug resistant HIV-1 reverse transcriptase forms | |
| PL217694B1 (pl) | Analog nukleotydu, sposób otrzymywania analogu nukleotydu, zastosowanie analogu nukleotydu, pro-nukleotyd antywirusowy, kompozycja farmaceutyczna |
Legal Events
| Date | Code | Title | Description |
|---|---|---|---|
| LAPS | Decisions on the lapse of the protection rights |
Effective date: 20140228 |