PL194744B1 - Zastosowanie przyżyciowego barwnika do ułatwianiazabiegów chirurgicznych w chirurgii ciała szklistego i siatkówki - Google Patents

Abstract

1. Zastosowanie, co najmniej jednego barwnika przy zyciowego do wytwarzania kompozycji do selektywnego barwienia b lony siatkówkowej oka w procesie usuwania b lony siatkówkowej, w którym barwnik przy zyciowy ma wzór (I) w którym R 1 i R 2 s a podstawionymi grupami naftylowymi i w którym R 3 i R 4 dobiera si e niezale z- nie od siebie z grupy, do której nale zy atom wodoru, grupa metylowa, etylowa, metoksylowa, amino- wa, hydroksylowa i sulfonianowa. PL PL PL

Description

Opis wynalazku

Niniejszy wynalazek należy do dziedziny chirurgii ocznej, w szczególności zabiegów chirurgicznych w chirurgii ciała szklistego i siatkówki.

W oku prawidłowym siatkówka znajduje się w tylnym segmencie oka, za ciałem szklistym. Siatkówka jest cienką, przejrzystą błoną, spoczywającą na pojedynczej warstwie nabłonka barwnikowego, rozciągającą się od rąbka zębatego do tarczy nerwu wzrokowego. Składa się z komórek fotoreceptorowych (pręcików i czopków), mających połączenie ze szlakami nerwowymi zakończonymi włóknami niezmielinizowanymi. Włókna te łączą się, tworząc nerw wzrokowy. Najbardziej wewnętrzną strukturą siatkówki jest błona graniczna wewnętrzna.

Ciało szkliste jest przezroczystym, półstałym żelem, zajmującym dwie trzecie objętości gałki ocznej, rozciągającym się od soczewki do tarczy nerwu wzrokowego. Jest to przestrzeń tkanki łącznej, przy czym większa część przestrzeni utworzona jest z siateczki kolagenu międzykomórkowego i kwasu hialuronowego. Ciało szkliste jest w ścisłym kontakcie z nabłonkiem części pofałdowanej i części płaskiej, rąbkiem zębatym i błoną graniczną wewnętrzną siatkówki, jak również z tarczą nerwu wzrokowego. Kontakt ten może zmieniać się w miarę upływu lat, gdy białko ciała szklistego ma tendencję do kurczenia się i ciało szkliste oddziela się od siatkówki (tylne oddzielenie ciała szklistego - posterior vitreous detachment - PVD).

Podstawa ciała szklistego jest najsilniejszym połączeniem ciała szklistego ze ścianą gałki ocznej. Przechodzi ona „okrakiem nad rąbkiem zębatym, rozciągając się z przodu na 1,5-2 mm nad częścią płaską i z tyłu na 3-4 mm nad siatkówką. W PVD tylna część ciała szklistego oddziela się od siatkówki i zapada do przodu w kierunku podstawy ciała szklistego. Większość przypadków rozdarcia siatkówki spowodowana jest samoistnym lub urazowym PVD, ponieważ pociąganie za ciałko szkliste w tym miejscu powoduje uniesienie siatkówki i ciała rzęskowego. Do oddzielenia siatkówki może dojść w sposób ostry lub podostry. Wszystkie oddzielenia siatkówki można naprawiać, z wyjątkiem proliferacyjnej witreoretinopatii (PVR), w której zarówno na wewnętrznej, jak i na zewnętrznej powierzchni siatkówki i na powierzchni ciała szklistego dochodzi do wzrostu komórek nabłonka barwnikowego, gleju i innych komórek; tworzą one błonę siatkówkową. Błony te mogą następnie kurczyć się, powodując utrwalone sfałdowania, pociąganie równikowe, oddzielenie niebarwnikowego nabłonka części płaskiej i uogólnione kurczenie siatkówki. W wyniku tego może dojść do ponownego otwarcia będącego przyczyną procesu pęknięć siatkówki lub może powstać oddzielenie z pociągania. Tak więc PVR jest najczęstszą przyczyną niepowodzenia zabiegów chirurgicznych oddzielenia siatkówki. Połączenie witrektomii, spinania twardówki, złuszczania błony i rozcięcia z szeroką tamponadą siatkówki z długodziałającym gazem (C3F₈) lub olejem silikonowym umożliwia w około 75-90% przypadków oczu poddawanych witrektomii z powodu PVR na ponowne przymocowanie siatkówki, i w około 50-75% na osiągnięcie czynnościowej ostrości wzroku 5/200 lub lepszej. Oczy z PVR wymagają często ponownych zabiegów w celu ponownego przymocowania siatkówki, takich jak wymiana płynno-gazowa, fotokoagulacja laserowa lub reoperacja.

Do innych chorób siatkówki, w których tworzą się błony, należą błony nadsiatkówkowe (plamka Puckera) i otwory plamkowe lub ich połączenie. W tych ostatnich chorobach dochodzi do zaburzenia czynności plamki na skutek gliozy nad plamką, która powoduje pociąganie leżącej pod spodem siatkówki, a zatem zaburzenie obrazu wzrokowego u chorego. Zarówno błony PVR, jak i błony nadsiatkówkowe będą zwane „błonami siatkówkowymi w poniższym tekście.

Złuszczanie i rozcinanie błony siatkówkowej przeprowadza się w celu zmniejszenia pociągania powierzchni siatkówki, tak aby możliwe było ponowne rozprostowanie skurczonej tkanki. Usunięcie błon jest często trudne, ponieważ błony składają się z tkanki włóknistej o niemal takim samym zabarwieniu, jak leżąca pod spodem siatkówka. Niedostateczne uwidocznienie błon na siatkówce wiąże się zatem z ryzykiem niecałkowitego usunięcia tkanki włóknistej, tak że osiąga się niecałkowite rozluźnienie siatkówki lub też dochodzi do uszkodzenia leżącej poniżej siatkówki z zaburzeniem jej czynności miejscowej.

Publikacja Kutschery, E. Vital staining of the detached retina with retinal breaks, Albrecht v.Graefes Arch. klin. exp. Ophtal. 178, 72-87, 1969; dotyczy chirurgii w odklejeniu siatkówki. Barwnik przyżyciowy używany jest do wizualizacji uszkodzeń takich jak dotyczące pęknięcia siatkówki za pomocą wstrzyknięcia do ciała szklistego. W tym celu siatkówka jest barwiona i w obszarach pęknięć siatkówki tworzy się kontrast między siatkówką a leżącym pod nią naczyniówką. Barwienie siatkówki nie powoduje tworzenia kontrastu między siatkówką a strukturami na siatkówce takimi jak błony nadsiatkówkowe. Ponadto nie daje ono selektywnego barwienia błony siatkówkowej. Ponieważ KutPL 194 744 B1 schera wskazuje barwienie pełnej siatkówki, specjalista nie byłby motywowany do użycia barwnika przyżyciowego do selektywnego barwienia błony siatkówkowej.

Publikacja EP348146 zajmuje się mechanicznymi trudnościami spotykanymi w konwencjonalnym sprzęcie w czasie postępowań, w których błona siatkówkowa usuwana jest z siatkówki bez uszkodzenia siatkówki. Problem słabej wizualizacji błony siatkówkowej nie jest problemem, którym zajmowano się w cytowanym dokumencie. Ten dokument nie ma nic wspólnego z barwieniem błony siatkówkowej. Zajmuje się on nieodpowiedniością sprzętu używanego do usuwania błony siatkówkowej.

Celem niniejszego wynalazku jest przezwyciężenie problemów związanych ze słabym uwidocznieniem błon siatkówkowych w czasie zabiegów chirurgicznych na ciele szklistym i siatkówce. Celem wynalazku jest umożliwienie wzrokowego rozróżnienia błon siatkówkowych od leżącej poniżej siatkówki, tak aby możliwe było lepsze identyfikowanie błon w czasie zabiegu chirurgicznego, na przykład w celu zapobieżenia niepełnemu usunięciu błon lub uszkodzeniu samej siatkówki.

Nieoczekiwanie stwierdzono obecnie, że cel ten można osiągnąć stosując swoisty barwnik lub mieszaninę barwników, zdolne do zabarwienia tkanki lub elementu tkanki, takiego jak błona, które są fizjologicznie i toksykologicznie dopuszczalne. Tak więc wynalazek dotyczy sposobu dokonywania usunięcia błony siatkówkowej, przy zabarwieniu błon co najmniej jednym barwnikiem przyżyciowym.

Przedmiotem obecnego wynalazku jest zastosowanie co najmniej jednego barwnika przyżyciowego do wytwarzania kompozycji do selektywnego barwienia błony siatkówkowej oka w procesie usuwania błony siatkówkowej, w którym barwnik przyżyciowy stanowi związek o wzorze (I)

w którym R1 i R₂ są podstawionymi grupami naftylowymi i w którym R3 i R4 dobiera się niezależnie od siebie z grupy, do której należy atom wodoru, grupa metylowa, etylowa, metoksylowa, aminowa, hydroksylowa i sulfonianowa.

Korzystnie grupy naftylowe są podstawione jedną lub większą ilością grup sulfonianowych, aminowych i hydroksylowych.

Korzystnie błona siatkówkowa jest proliferacyjną błoną szklisto-siatkówkową.

Korzystnie błona siatkówkowa jest błoną nadsiatkówkową.

Korzystnie błonę siatkówkową barwi się poprzez nałożenia barwnika na błonę.

Korzystnie sposób według wynalazku jest częścią zabiegu chirurgicznego na ciele szklistym i siatkówce.

Korzystnie barwnik jest zdolny do zabarwienia tkanki w zasadzie bez dyfundowania poza tę tkankę.

Korzystnie barwnik dobiera się z grupy obejmującej błękit trypanowy, czerwień trypanową, brylantowy błękit kryzylowy i zieleń indocyjaninową.

Korzystnie kompozycja ma postać fizjologicznie zgodnego roztworu.

Korzystnie barwnik przyżyciowy jest obecny w stężeniu od 0,01 do 3% wagowo, w odniesieniu do masy roztworu.

Korzystnie roztwór zawiera ponadto od 0,8 do 1,0% wagowo soli, w odniesieniu do masy roztworu.

W sposobie według niniejszego wynalazku wybiórczo wybarwia się zewnętrzną powierzchnię błon siatkówkowych, przez co rozumie się, że tkanka siatkówki poniżej błon jest w zasadzie niezabarwiona lub przynajmniej zabarwiona w znacznie mniejszym stopniu, niż błony siatkówkowe. Zgodnie z tym w czasie usuwania błon można wyraźnie rozróżnić błony, które mają być usunięte, od leżącej poniżej siatkówki. Rozróżnienie to ułatwia kontrolowane usunięcie błon i zmniejsza ryzyko niezamierzonego uszkodzenia siatkówki.

Zaobserwowano, że zabarwienie błon siatkówkowych nie ma szkodliwego wpływu na tkankę, z którą styka się barwnik. Ponadto stwierdzono, że krótko po zakończeniu zabiegu chirurgicznego w zasadzie wszelkie widoczne ślady barwnika zniknęły. Tak więc chory poddawany zabiegowi chirurgicznemu na ciele szklistym i siatkówce z zabarwieniem błon siatkówkowych według niniejszego wynalazku nie doświadcza dyskomfortu ani objawów niepożądanych takich, jak w przypadku konwencjo4

PL 194 744 B1 nalnego zabiegu chirurgicznego, bez barwienia. Ponadto nie dochodzi do niepożądanego zabarwienia struktur wewnątrzocznych innych, niż błony siatkówkowe, lub nie ma to niekorzystnych skutków.

Jak wspomniano powyżej, w sposobie według niniejszego wynalazku błony siatkówkowe barwi się barwnikiem przyżyciowym. Barwnik przyżyciowy jest to barwnik o wystarczającej zdolności barwienia w stężeniu fizjologicznie i toksykologicznie dopuszczalnym. Innymi słowy, minimalna ilość barwnika, niezbędna do zapewnienia zabarwienia dostatecznego do uwidocznienia powinna być tak mała, aby nie doszło lub niemal nie doszło do niepożądanych objawów toksycznych. Korzystnie barwnik jest nietoksyczny lub słabo toksyczny dla siatkówki i struktur przylegających. Korzystne jest również aby w oku nie było w zasadzie śladów barwnika krótko po zakończeniu zabiegu na ciele szklistym i siatkówce. W wyniku tego nie ma niemal ryzyka dla pacjenta, aby doświadczył objawów niepożądanych związanych z zastosowaniem barwnika.

Przykładami korzystnych barwników przyżyciowych są azafloksyna, błękit zasadowy (siarczan błękitu Nil), brąz Bismarcka, czerwień zasadowa (rodamina 6G), czerwień bengalska, brylantowy błękit kryzylowy, eozyna, fluoresceina, fiolet goryczki, zieleń indocyjaninowa, zieleń janusowa, zieleń metylenowa, błękit metylenowy, czerwień obojętna, błękit trypanowy i czerwień trypanowa.

Szczególnie dobre wyniki osiąga się z zastosowaniem barwnika przyżyciowego, zdolnego do zabarwienia tkanki lub składnika tkanki, w zasadzie bez dyfuzji poza tę tkankę.

Słowo „w zasadzie” wskazuje, że mimo że dokłada się starań w celu dobrania korzystnego barwnika, możliwe jest oczywiście, że barwnik będzie dyfundował przez tkankę w bardzo małych ilościach. Stwierdzono, że według tego wykonania wynalazku można zaobserwować wyraźną różnicę między zabarwionymi błonami siatkówkowymi a tkankami otaczającymi, między innymi siatkówką. Ponadto, według tego wykonania, ryzyko, że znaczniejsza część barwnika pozostanie w oku po zabiegu chirurgicznym, znacznie zmniejsza się.

Barwniki stosowane zgodnie z wynalazkiem są szczególnie korzystnymi przykładami barwników przyżyciowych, zdolnych do zabarwienia tkanki lub składnika tkanki, w zasadzie bez dyfundowania przez tę tkankę. Stwierdzono, że barwniki te wiążą się przede wszystkim z tkanką włóknistą, taka jak tkanka błon siatkówkowych, w okolicznościach przewidywanych do zastosowania niniejszego wynalazku.

W wysoce korzystnym wykonaniu barwnik dobiera się z grupy obejmującej błękit trypanowy, czerwień trypanową, brylantowy błękit kryzylowy i zieleń indocyjaninową.

Stwierdzono, że barwniki te zapewniają wyraźnie widoczne zabarwienie w bardzo małych ilościach. Mają one również skrajnie korzystny profil toksyczności. Korzystniej, barwnikiem jest błękit trypanowy.

Oczywiście możliwe jest również stosowanie mieszanin powyższych barwników, pod warunkiem, że powstała mieszanina jest zdolna do osiągnięcia zabarwienia błon siatkówkowych, które można łatwo rozróżnić od zabarwienia substancji poniżej lub przylegających do tych błon.

Barwnik korzystnie stosuje się w postaci fizjologicznie zgodnego roztworu. W szczególnie korzystnym wykonaniu barwnik wytwarza się w postaci wodnego roztworu soli, izotonicznego z płynem śródgałkowym. Sól stanowi korzystnie chlorek sodowy, fosforan sodowy, chlorek potasowy, chlorek wapniowy, chlorek magnezowy lub ich połączenie. Korzystnymi przykładami są zrównoważony roztwór soli lub mleczanowy roztwór Hartmanna Ringera (Nuijts RMMA, Edelhauser HF, Holley GP, „Intraocular irrigating solutions: a comparison of Hartmann's lactated Ringer's solution, BS and BSS plus, Clin. Exp. Ophtalmol., t. 233 (1995), str. 655-661). Według tego wykonania, stężenie soli będzie wynosiło od 0,8 do 1,0% wagowo, w oparciu o masę roztworu.

Korzystne jest dalej, aby pH roztworu było obojętne, to znaczy, aby było to pH od 6,5 do 7,5. Specjalista będzie w stanie wybrać korzystny bufor, o właściwościach umożliwiających jego wykorzystanie w okulistyce. Przykładem korzystnego buforu jest NaCl zbuforowana fosforanem, dostępna w handlu w NPBI, Emmer-Compascuum, Holandia.

W niektórych przypadkach, w zależności od pożądanego sposobu nakładania roztworu barwnika na błony siatkówkowe, korzystne może być wytworzenie tego roztwory w postaci dyspersji, lub w postaci lepkiego lub lepko-sprężystego roztworu, na przykład z zastosowaniem kwasu hialuronowego (zob. WO-A-96/32929). W niektórych przypadkach korzystna może być większa lepkość w celu osiągnięcia lepszego przylegania barwnika do błon siatkówkowych. Specjalista o przeciętnym doświadczeniu jest w stanie wybrać korzystną postać roztworu.

Stężenie barwnika lub mieszaniny barwników w roztworze będzie korzystnie wynosić od 0,01 do 3% wagowo, korzystniej od 0,05 do 0,5% wagowo, w odniesieniu do masy roztworu. W tym zakresie stężenie można modyfikować w zależności od toksyczności i charakterystyki barwienia dobranego

PL 194 744 B1 barwnika. Korzystne jest dobranie takiej ilości, aby uzyskać optymalny efekt barwienia, przy jednoczesnej minimalizacji ryzyka możliwego uszkodzenia oka lub jakiejkolwiek jego części.

Sposób według niniejszego wynalazku korzystnie stosuje się jako część zabiegu chirurgicznego na ciele szklistym i rogówce. Taki zabieg chirurgiczny może na przykład być oparty na jednej z następujących technik: zabieg naprawy oddzielenia siatkówki, usunięcie plamki Puckera lub zabieg naprawy otworu w plamce. Korzystnie, zabieg chirurgiczny prowadzi się na oku ssaka, korzystniej na oku człowieka.

Po otwarciu oka, na przykład poprzez nacięcie twardówki, usuwa się ciało szkliste (żel oczny) i tylny segment oka wypełnia się powietrzem. Na błony siatkówkowe nakłada się kilka kropli wyżej opisanego roztworu, zawierającego barwnik w odpowiednim stężeniu. Nałożenie roztworu można przeprowadzić poprzez przyłożenie kaniuli, przyłączonej do strzykawki zawierającej barwnik, na jamę ciała szklistego, i wstrzyknięcie kilku kropel barwnika, na ogół poniżej 1 ml, na błony siatkówkowe.

Jamę ciała szklistego wypełnia się powietrzem, tak aby nie doszło do zmniejszenia stężenia barwnika w roztworze przez płynne ciało szkliste, i barwnik można nakładać na dany obszar siatkówki. Zamiast tego barwnik można podawać w większym stężeniu do płynnego ciała szklistego, lub można stosować dyspersję barwnika w lepkim lub lepko-sprężystym roztworze.

Korzystnie, nadmiar barwnika wymywa się poprzez irygację jamy ciała szklistego, pozostawiając słabe, lecz widoczne zabarwienie błon siatkówkowych, po czym można kontynuować zabieg chirurgiczny rutynowymi sposobami. Irygację można przeprowadzić stosując zrównoważony roztwór soli lub dowolny inny roztwór powszechnie stosowany w zabiegach chirurgicznych w obrębie gałki ocznej.

Po zabarwieniu błon siatkówkowych błony można usuwać rutynowymi technikami chirurgicznymi. Jakkolwiek należy dołożyć starań, aby usunąć jak najwięcej błon siatkówkowych, jest oczywiste, że wynalazek obejmuje również zabiegi chirurgiczne, w których nieumyślnie pozostawia się małe części błon siatkówkowych i pozostają one po zabiegu chirurgicznym. Błony siatkówkowe można zidentyfikować z uwagi na różnicę zabarwienia między zabarwionymi błonami siatkówkowymi a niezabarwioną leżącą poniżej siatkówką, tak że można uwidocznić granice błony siatkówkowej w czasie jej usuwania.

Wynalazek zostanie poniżej objaśniony przez poniższe nieograniczające przykłady.

P r z y k ł a d I g proszku błękitu trypanowego (Gurr, BDH Laboratory Supplies, Poole, Wielka Brytania) rozpuszczono w 1000 ml (1 litrze) zrównoważonego roztworu soli (wodny roztwór 0,9% NaCl) do uzyskania stężenia 0,1% wagowo barwnika w roztworze. Z roztworu pobrano 0,5 ml do strzykawki i do strzykawki dołączono kaniulę.

P r z y k ł a d II

Przeprowadzono in vivo zabiegi na ciele szklistym i siatkówce na oczach ludzkich. Wykonano nacięcie twardówki, usunięto ciało szkliste i jamę ciała szklistego wypełniono powietrzem. Do strzykawki zawierającej roztwór barwnika, wytworzony według przykładu I, dołączono szczoteczkę lub kaniulę i wprowadzono do jamy ciała szklistego. Czubek szczoteczki lub kaniuli trzymano naprzeciwko obszaru z błoną (błonami) siatkówkowymi, i małą ilość barwnika w roztworze nałożono na błonę siatkówkową (błony siatkówkowe). Następnie jamę ciała szklistego przemyto zrównoważonym roztworem soli (bez barwnika) aż do wypłukania wszystkich widocznych śladów barwnika. Uwidoczniono niebieskawe zabarwienie błony siatkówkowej (błon siatkówkowych) z włókienkowatym zabarwieniem tkanki włóknistej.

Następnie usunięto błonę siatkówkową (błony siatkówkowe) z zastosowaniem rutynowych technik chirurgicznych, na przykład „złuszczania błony” lub „usuwania błony nadsiatkówkowej”. Usunięcie błon kontrolowano poprzez uwidocznienie błony (błon) zabarwionych na niebiesko, natomiast otaczająca lub leżąca poniżej siatkówka była widoczna w postaci szarej tkanki przylegającej do błony lub w polu po usunięciu błony (błon).

Po zakończeniu usuwania błony siatkówkowej zakończono zabieg na ciele szklistym i siatkówce w sposób rutynowy.

Claims (11)

1. Zastosowanie co najmniej jednego barwnika pr^y^y(3i^'^^(^o do wytwarzania kompozycji do selektywnego barwienia błony siatkówkowej oka w procesie usuwania błony siatkówkowej, w którym barwnik przyżyciowy ma wzór (I)

PL 194 744 B1 w którym R₁ i R₂ są podstawionymi grupami naftylowymi i w którym R3 i R₄ dobiera się niezależnie od siebie z grupy, do której należy atom wodoru, grupa metylowa, etylowa, metoksylowa, aminowa, hydroksylowa i sulfonianowa.

2. Zastosowanie weeługzzstrz.1 , z namiennetym. żż gruppn aftylowes ą ppodtawionejeeną lub większą ilością grup sulfonianowych, aminowych i hydroksylowych.

3. astonowenie weeług zzas^ 1, z nnmiennntym. żż błone siatkóweowe j ess błoną szklisto-siatkówkową.

4. Zastonowenie weeług zzas^ 1, siatkówkową.

5. Zastonowenieweeług zzas^ 1, nałożenia barwnika na błonę.

6. Zastonowenie weeług zzasz. gicznego na ciele szklistym i siatkówce.

7. Zaαtonowenie weeług zzattz.

tkanki w zasadzie bez dyfundowania poza tę tkankę.

8. Zaαtonowenieweeług zzas^?, znnmliennntym. żż bbar/eikddOiesasięz grugpoOejr^npjącej błękit trypanowy, czerwień trypanową, brylantowy błękit kryzylowy i zieleń indocyjaninową.

9. Zaαtonowenie weeług izas^ 1, żnnmiennn tym, żż żomppozcje ma pposaa żzjelooiccnie zgodnego roztworu.

10. Zaαtonowenieweeługzzαtrz.9, znnmliennntymi. żż b bar/eikprzzyżyiowejesSoObenew ssężeniu od 0,01 do 3% wagowo, w odniesieniu do masy roztworu.

11. ZaαSonowenie weeług izas^ 9 albb 10, żnamiennn tym, żż izwieer pp^aS) oO

0,8 do 1,0% wagowo soli, w odniesieniu do masy roztworu.

z nnmiennn tyn^, żż błoom siank0weowe j ees żbłon neał z nnmiennntym. żż żbłon żiatk0weowe żbar/ί się żpopzzs , znamiennn tym, żż sopnOó jees cczśśią zzaieeu οΜ^, znnm ie mn tym, że bbrweik jees zzo^i do zzabrwieela