PL188963B1

PL188963B1 - Sposób zwiększania wielkości produkcji metanu z podziemnego pokładu węgla

Info

Publication number: PL188963B1
Application number: PL98328755A
Authority: PL
Inventors: Walter C. Riese; Stephen V. Bross
Original assignee: Vastar Resources
Priority date: 1997-09-22
Filing date: 1998-09-21
Publication date: 2005-05-31
Also published as: US5967233A; CN1213689A; ZA988640B; PL328755A1; UA52648C2; EA199800748A2; GB2329407A; CA2247483C; CA2247483A1; CN1102953C; GB2329407B; EA001793B1; GB9819231D0; EA199800748A3

Abstract

1 . Sposób zwiekszania wielkosci produk- cji metanu z podziemnego pokladu wegla penetrowanego przez przynajmniej jedna studzienke, znamienny tym, ze polega na wstrzykiwaniu wodnego roztworu utleniaja- cego zawierajacego przynajmniej jeden utle- niacz wybrany z grupy skladajacej sie z nad- tlenku, ozonu, tlenu, dwutlenku chlorku, podchlorynu, rozpuszczalnych w wodzie me- talowych soli kwasu podchlorynowego, nad- chloranu, chloranu, nadsiarczanu, nadwegla- nu, nadmanganianu, azotanu i ich kombinacji do pokladu, utrzymywaniu wodnego roztwo- ru utleniajacego w pokladzie przez wybrany okres czasu. Fig.1. PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób zwiększania wielkości produkcji metanu z podziemnego pokładu węgla przez chemiczne stymulowanie pokładu wodnym roztworem utleniającym dla zwiększenia wielkości produkcji metanu z pokładu. Wynalazek nadaje się do zwiększania odzysku metanu z pokładów zawierających materiały węgliste osadzone wraz z materiałami nieorganicznymi, tak jak ma to miejsce w węglistych pokładach łupkowych. Zwiększona wielkość produkcji jest realizowana przez zwiększanie obszarów powierzchniowych zawartych fragmentów materiałów organicznych, które zawierają węglowodory, przez indukowanie formowania płaszczyzn łupliwości i innych nowych powierzchni w tych materiałach węglistych, ułatwiając tym samym desorpcję lekkich węglowodorów z pokładów węglistych. Pokłady węgliste takie jak łupki są zbudowane częściowo z minerałów gliniastych. Wynalazek nadaje się również do zwiększonego odzysku lekkich węglowodorów które są adsorbowane przez te minerały gliniaste.

Znaczne ilości metanu gazowego znajdowane są w pokładach zawierających materiały węgliste, które mogą zawierać macerał węglowy, kerogen i inne materiały organiczne, które występują w pokładzie wraz z materiałami nieorganicznymi takimi jak piaski, gliny i podobne materiały okruchowe. Pokłady takie są tu określane jako „pokłady węgliste”. Większość z takich pokładów węglistych zawiera duże ilości metanu, lub innych absorbowanych lub adsorbowanych węglowodorów lekkich takich jak metan, jednakże metan nie jest łatwo odzyskiwany z takich pokładów ponieważ przepuszczalność i obszar odsłoniętej powierzchni zawartych materiałów węglistych są zbyt małe dla umożliwienia wydajnego uwalniania metanu z pokładu. Określenia „absorbowany” i „adsorbowany” są stosowane wzajemnie wymiennie w odniesieniu do metanu lub innych lekkich węglowodorów które są zatrzymywane wewnątrz lub na powierzchniach materiałów węglistych i metanu lub innych lekkich węglowodorów które są utrzymywane wewnątrz lub na powierzchniach mineralnych materiałów gliniastych, występujących w pokładach węglistych.

Tak więc, skierowano ciągłe wysiłki na udoskonalenie sposobów powtórzenia efektów warunków które powodowały lepsze rozwinięcie systemów płaszczyzn łupliwości w pokładach węgla i zwiększenia wielkości produkcji metanu z pokładów węglistych.

Według wynalazku opracowano sposób zwiększania wielkości produkcji metanu z podziemnego pokładu węglistego, penetrowanego przez przynajmniej jedną studzienkę, charakteryzujący się tym, ze wstrzykuje się wodny roztwór utleniający zawierający przynajmniej jeden utleniacz wybrany z grupy składającej się z nadtlenku, ozonu, tlenu, dwutlenku chloru, podchlorynu, rozpuszczalnych w wodzie metalowych soli kwasu podchlorynowego, nadchloranu, chloranu, nadsiarczanu, nadwęglanu, nadmanganianu, azotanu i ich kombinacji do pokładu, utrzymuje się wodny roztwór utleniający w pokładzie przez wybrany okres czasu i produkuje się metan z pokładu ze zwiększoną wielkością.

Wstrzykiwanie wodnego roztworu utleniającego do pokładu i utrzymanie roztworu w pokładzie przez wybrany okres czasu stymuluje i ułatwia desorpcję metanu i innych lekkich węglowodorów z gliniastych składników mineralnych pokładu, umożliwia migrację metanu z pokładu do studzienki i umożliwia produkowanie metanu z pokładu ze zwiększoną wydajnością. Odpowiednimi utleniaczami są nadtlenek, ozon, tlen, dwutlenek chlorku, podchloryn, rozpuszczalne w wodzie metalowe sole kwasu podchlorynowego, nadchloranu, chloranu, nadsiarczanu, nadboranu, nadwęglanu, nadmanganianu, azotanu i ich kombinacje.

W pierwszym rozwiązaniu wynalazku, wielkość produkcji metanu z podziemnego pokładu węglistego penetrowanego przez przynajmniej jedną studzienkę wstrzykującą i przynajmniej jedną studzienkę produkcyjną jest zwiększona przez a) wstrzykiwanie wodnego roztworu utleniającego zawierającego przynajmniej jeden utleniacz do pokładu przez studzienkę wstrzykującą i b) produkowanie metanu z pokładu przez studzienkę produkcyjną ze zwiększoną wydajnością.

Wynalazek obecny skutecznie zwiększa odzyskiwanie metanu z materiałów węglistych umieszczonych wraz z materiałami nieorganicznymi i zwiększa odzysk metanu z materiałów nieorganicznych, do których i w których jest adsorbowany

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schemat studzienki penetrującej podziemny pokład węglisty od strony powierzchni, fig. 2 - schemat studzienki penetrującej podziemny pokład węglisty od po4

188 963 wierzchni, przy czym pokład węglisty uległ spękaniu, a fig. 3 - schemat studzienki wstrzykującej i studzienki produkcyjnej, penetrujących podziemny pokład węglisty od powierzchni, fig. 4 - schemat studzienki wstrzykującej i studzienki produkcyjnej, penetrujących podziemny pokład węglisty od powierzchni, przy czym pokład węglisty uległ spękaniu przy studzience wstrzykującej, a fig. 5 - schematyczny wykres pięciopunktowego układu studzienek wstrzykujących i produkcyjnych.

Na fig. 1 pokazano węglisty pokład 10 penetrowany od strony powierzchni 12 przez studzienkę 14. Studzienka 14 zawiera osłonę 16 umieszczoną w studzience 14 za pośrednictwem cementu 18. Jakkolwiek studzienkę 14 pokazano jako studzienkę osłoniętą, to jednak w zalecanych rozwiązaniach można stosować studzienki zarówno osłonięte jak i nieosłonięte. Alternatywnie, osłona 16 może być przedłużona do lub poprzez węglisty pokład 10 z przechodzącymi przez tą osłonę perforacjami w pokładzie węglistym 10, zapewniającymi połączenie hydrauliczne pomiędzy pokładem węglistym 10 a studzienką 14. Studzienka 14 sięga w głąb węglistego pokładu 10 i zawiera rurę 20 i uszczelkę 22. Uszczelka 22 zapobiega przepływowi pomiędzy zewnętrzną średnicą rury 20 a wewnętrzną średnicą osłony 16. Otwór studzienki 14 zawiera również wyposażenie 24 przystosowane do wstrzykiwania gazowego lub ciekłego strumienia do węglistego pokładu 10 lub do odzyskiwania gazowego lub ciekłego strumienia z węglistego pokładu 10.

Podczas praktykowania wynalazku, wodny roztwór utleniający zawierający przynajmniej jeden utleniacz jest wstrzykiwany jak pokazano strzałką 26 przez rurę 20 do węglistego pokładu 10 jak pokazano strzałkami 28. Obrabiane strefy są zaznaczone okręgami 30. Wodny roztwór utleniający jest wstrzykiwany do węglistego pokładu 10 przez wybrany okres czasu dla zwiększenia lub stymulowania formowania się dodatkowego obszaru powierzchniowego lub płaszczyzn łupliwości w materiałach organicznych zawartych w węglistym pokładzie 10. Wodny roztwór utleniający jest wstrzykiwany przez okres czasu i w ilości uważanych za wystarczające dla zwiększenia zdolności materiałów organicznych obecnych w węglistym pokładzie 10 w strefach 30 do desorbowania metanu i innych lekkich węglowodorów, które sąadsorbowane na i w materiałach organicznych. Po wybranym okresie lub po wybranej ilości wstrzykniętego wodnego roztworu utleniającego, studzienka zostaje zamknięta przez ten okres czasu który może wynosić do lub ponad 24 godziny. Zwykle studzienka zostaje zamknięta aż ciśnienie w studzience powróci do ciśnienia w pokładzie a następnie przez przynajmniej 12 dodatkowych godzin. Alternatywnie, może upłynąć wystarczający okres czasu obecności roztworu utleniającego w węglistym pokładzie 10 podczas wstrzykiwania wodnego roztworu utleniającego. Okres zamknięcia umożliwia migrację roztworu utleniającego do pokładu węglistego 10 dla utlenienia składników węglistego pokładu 10, tym samym zwiększając obszar powierzchniowy i płaszczyzny łupliwości w materiałach organicznych występujących w węglistym pokładzie 10. Okres zamknięcia również umożliwia migrację roztworu utleniacza do węglistego pokładu 10 dla oddzielenia metanu i innych lekkich węglowodorów-, które są adsorbowane do gliniastych minerałów obecnych w węglistym pokładzie 10. Następnie po okresie zamknięcia, można odzyskiwać wodę, metan lub zarówno wodę jak i metan z węglistego pokładu 10 dla odwodnienia węglistego pokładu w strefach 30 i wyprodukowania metanu. Określenie „odwodnienie” nie dotyczy całkowitego usunięcia wody z węglistego węgla 10, ale określa usunięcie wystarczającej ilości wody z węglistego pokładu 10 dla otworzenia torów kanałowych w pokładzie 10, tak aby mógł być produkowany metan przez te tory kanałowe z pokładu 10.

Wodny roztwór utleniający zawiera utleniacz wybrany z grupy składającej się z nadtlenku, ozonu, tlenu, dwutlenku chloru, podchlorynu, rozpuszczalnych w wodzie soli metalowych kwasu podchlorynowego, nadchloranu, chloranu, nadsiarczanu, nadboranu, nadwęglanu, nadmanganianu, azotanu i ich kombinacji. Zalecane sole metalowe stanowią sole sodowe i potasowe. Zwykle, utleniacz jest stosowany w stężeniach do granicy rozpuszczalności utleniacza w wodnym roztworze utleniającym. W przypadku nadtlenku i ozonu, utleniacz występuje zwykle w ilościach do około 10% wagowo wodnego roztworu utleniającego, jakkolwiek w razie potrzeby mogą być stosowane wyzsze stężenia. Utleniacze takie były stosowane uprzednio jako powodujący spękanie środek przerywający w postaci ciekłego żelu do wywoływania spękania pokładów zawierających węglowodory, i środki takie są dostępne przemy188 963 słowo. Wstrzykiwanie roztworu utleniającego ułatwia formowanie dodatkowego swobodnego obszaru powierzchniowego i płaszczyzn łupliwości w pokładzie węglistym i ułatwia uwalnianie metanu i innych lekkich węglowodorów z materiałów organicznych i z powierzchni gliniastych minerałów, do których są one adsorbowane.

W rozwiązaniu pokazanym na fig. 1, jest stosowana pojedyncza studzienka do wstrzykiwania wodnego roztworu utleniającego dla chemicznego zwiększenia lub stymulowania formowania się dodatkowego obszaru powierzchniowego i płaszczyzn łupliwości w materiałach organicznych występujących w węglistym pokładzie 10 i ułatwiania uwalniania węglowodorów adsorbowanych na minerałach gliniastych obecnych w strefach 30, dla spowodowania uwalniania wody z pokładu i zwiększania wielkości produkcji metanu z pokładu 10. Określenie „zwiększenie” określa zmianę w stosunku do nieobrabianego pokładu węgla.

Na fig. 2 pokazano podobne rozwiązanie z tym wyjątkiem, ze pokład węglisty 10 uległ spękaniu w pęknięcia 32. Praca studzienki jest zasadniczo taka sama jak praca studzienki pokazanej na fig. 1 z tym wyjątkiem, ze węglisty pokład 10 został uprzednio poddany spękaniu lub ulega pękaniu w wyniku oddziaływania płynu, który może zawierać wodny roztwór utleniający podczas przynajmniej części oddziaływania powodującego spękanie. Przykładowo, może być pożądane stosowanie konwencjonalnej techniki wywoływania spękania, jeżeli węglisty pokład 10 jest wystarczająco nieprzepuszczalny, jako początkowy sposób stymulowania, po którym następuje stosowanie wodnego roztworu utleniającego jako strumień przepłukujący po spękaniu. Strumień przepłukujący po spękaniu zwiększa formowanie się swobodnych powierzchni i płaszczyzn łupliwości oraz zwiększa uwalnianie adsorbowanego metanu na obszarach kontaktujących się z pęknięciem. W takich przypadkach, studzienka jest korzystnie zamknięta jak omówiono powyżej a utleniacze są wybrane spośród tych samych materiałów utleniających jak omówiono powyżej. Pęknięcia są tworzone w węglistym pokładzie 10 przed wstrzyknięciem roztworu utleniającego. Roztwór utleniający może w razie potrzeby zawierać płyn powodujący kruszenie. Wodny roztwór utleniający może również w razie potrzeby być wstrzykiwany powyżej lub poniżej gradientu (ciśnienia) spękania.

Na fig. 3 pokazano studzienkę wstrzykującą 34 i studzienkę produkcyjną 36, penetrujące węglisty pokład 10 od strony powierzchni 12. Studzienka wstrzykująca 34 jest oddalona od studzienki produkcyjnej 36 o odległość bazującą na właściwościach konkretnego węglistego pokładu itp. Według wynalazku, wodny roztwór utleniający opisany powyżej jest wstrzykiwany do węglistego pokładu 10 przez studzienkę wstrzykującą 34 jak pokazano strzałką 26 i strzałkami 28 dla obróbki stref 30, które mogą rozciągać się od studzienki wstrzykującej 34 w kierunku zasadniczo obwodowym, jednakże ogólnie ciągną się korzystnie w stronę sąsiedniej studzienki produkcyjnej lub studzienek produkcyjnych. Studzienka produkcyjna 36 jest umieszczona tak, aby odciągać wodę i metal z węglistego pokładu 10. Produkcja wody i metalu przez studzienkę produkcyjną 36 powoduje, ze wodny roztwór utleniający migruje w stronę studzienki produkcyjnej 36. Korzystnie, wstrzykiwanie wodnego roztworu utleniającego jest kontynuowane az zostanie stwierdzone w studzience produkcyjnej 36 występowanie zwiększonej objętości wody lub az zostanie stwierdzony pożądany wzrost przepuszczalności lub obszaru powierzchniowego lub zwiększenie objętości produkowanych płynów. Wzrost przepuszczalności, obszaru powierzchniowego lub objętości płynów produkowanych ze studzienki produkcyjnej 36 stanowi wskaźnik zwiększonej przepuszczalności, obszaru powierzchniowego lub obydwu tych parametrów w pokładzie węglistym 10 i towarzyszy mu uwalnianie dodatkowych ilości płynów z pokładu węglistego 10 do wytwarzania jak pokazano strzałkami 38 przez studzienkę produkcyjną 36 i strzałką 40. Strzałki 38 są skierowane w stronę studzienki produkcyjnej 36 z obydwu kierunków, z uwzględnieniem, że odzyskiwanie wody będzie kontynuowane z nieobrobionych części węglistego pokładu 10 z mniejszą szybkością.

Rozwiązanie pokazane na fig. 4 jest podobne do pokazanego na fig. 3 z tym wyjątkiem, że węglisty pokład 10 uległ spękaniu w pęknięcia 32. Pęknięcia 32 w rozwiązaniu pokazanym na fig. 2 mogą mieć zasadniczo dowolny zasięg. W przeciwieństwie do tego, w rozwiązaniu pokazanym na fig. 4 pęknięcia 32 korzystnie sięgają na nie więcej niz połowę odległości do studzienki produkcyjnej 36. Jeżeli pęknięcia 32 sięgają całkowicie do studzienki produkcyjnej 36, wówczas trudne będzie stosowanie dowolnego rodzaju napędu płynnego lub gazowego pomiędzy studzienką wstrzykującą 34 a studzienką produkcyjną 36. Korzystnie, pęknięcia sięga6

188 963 ją na nie więcej niż połowę odległości pomiędzy studzienką wstrzykującą 34 a studzienką produkcyjną 36. Zastosowanie wodnego roztworu utleniającego w przypadku pęknięć 32 jest takie jak omówiono powyżej.

Na fig. 5 pokazano pięciopunktowy układ studzienek. Układy licznych studzienek, takie jak pięciopunktowe układy studzienek są przydatne do praktykowania obecnego wynalazku i mogą być stosowane według powtarzającego się wzoru na szerokim obszarze. Układy te są dobrze znane fachowcom z tej dziedziny i z tego względu będą omówione jedynie skrótowo. W układzie pokazanym na fig. 5, wodny roztwór utleniający jest wstrzykiwany przez studzienkę wstrzykującą 34 dla obróbki stref 30 dla zwiększenia odzyskiwania wody i metanu ze studzienek produkcyjnych 36. Gdy zostanie stwierdzone pożądane zwiększenie formacji płaszczyzn łupliwości lub przepuszczalności, zasygnalizowane przez produkcję płynów ze zwiększoną wydajnością ze studzienki produkcyjnej 36, wówczas wstrzykiwanie wodnego roztworu utleniającego zostaje zatrzymane i studzienka wstrzykująca 34 może być przekształcona w studzienkę produkcyjną. Obszar będzie następnie obejmowany przez początkowe studzienki produkcyjne i przekształconą studzienkę wstrzykującą. Obszary stref 30 które zostały obrobione będą dawały dodatkowe wielkości produkcji metanu i dodatkowy odzysk metanu.

Sposób według wynalazku jest również przydatny jako wstępna obróbka przy wstrzykiwaniu gazu dla zwiększenia odzyskiwania metanu z pokładu węglistego 10. Zastosowanie dwutlenku węgla, samodzielnie lub z innymi gazami, dla zwiększenia produkcji metanu z pokładu węgla, jest dobrze znane. Podobnie, jest znane fachowcom z tej dziedziny zastosowanie gazów obojętnych, takich jak azot, argon itp, dla usuwania dodatkowych ilości metanu z pokładów węgla przez zwiększanie ciśnienia w pokładzie węgla i tym samym usuwanie dodatkowego metanu, gdy częściowe ciśnienie metanu w atmosferze warstwy węgla maleje. Zastosowanie takich procesów wymaga, aby pokład był przepuszczalny dla przepływu gazu do lub poprzez pokład, tak żeby mógł być odzyskiwany metan i również wymaga aby objętości metanu zawartego w materiałach organicznych miały dostępne swobodne powierzchnie przez które są desorbowane. Sposób według wynalazku zwiększa formowanie swobodnych powierzchni i płaszczyzn łupliwości w materiałach organicznych i zwiększa przepuszczalność węglistego pokładu, gdyż materiały organiczne są trudniejsze i tworzą ciągłe sieci podlegające obróbce, i mogą być stosowane przed zastosowaniem obróbki poprzez pełzanie gazu lub desorpcję gazu dla zwiększenia odzyskiwania metanu.

Jakkolwiek wynalazek nie jest podparty żadną konkretną teorią, to jednak sposób według wynalazku może być realizowany przez wytwarzanie swobodnych powierzchni lub systemów płaszczyzn łupliwości w strefach pokładów węglistych kontaktujących się z roztworem utleniającym. W ogólności, sposób według wynalazku skutecznie zwiększa obszar powierzchniowy dostępny dla desorpcji metanu z macerałów, kerogenów i innych materiałów nieorganicznych występujących w pokładzie który zawiera metan. Wydaje się, ze metan może być adsorbowany do materiałów nieorganicznych, w szczególności do materiałów gliniastych, jak również materiałów organicznych w takich pokładach węglistych, a wielkość produkcji metanu zarówno z materiałów organicznych jak i z nieorganicznych zostaje zwiększona przez stosowanie sposobu według wynalazku.

Jakkolwiek powyżej opisano wynalazek w odniesieniu do szczególnych zalecanych rozwiązań, to jednak rozwiązania te stanowią jedynie ilustrację a nie ograniczenie i mogą mieć wprowadzone rozmaite zmiany i modyfikacje, mieszczące się w obrębie zakresu wynalazku. Wiele takich zmian i modyfikacji wydaje się być oczywiste i pożądane przez fachowców z tej dziedziny, w oparciu o rozpatrzenie powyzszego opisu zalecanych rozwiązań.

188 963

Fig.2.

188 963

Fig.5.

188 963

Fig.1.

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz.

Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób zwiększania wielkości produkcji metanu z podziemnego pokładu węgla penetrowanego przez przynajmniej jedną studzienkę, znamienny tym, że polega na wstrzykiwaniu wodnego roztworu utleniającego zawierającego przynajmniej jeden utleniacz wybrany z grupy składającej się z nadtlenku, ozonu, tlenu, dwutlenku chlorku, podchlorynu, rozpuszczalnych w wodzie metalowych soli kwasu podchlorynowego, nadchloranu, chloranu, nadsiarczanu, nadwęglanu, nadmanganianu, azotanu i ich kombinacji do pokładu, utrzymywaniu wodnego roztworu utleniającego w pokładzie przez wybrany okres czasu.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że rozpuszczalne w wodzie sole metalowe stanowią sole sodu lub potasu.
3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że wodny roztwór utleniający stanowi wodny roztwór przynajmniej jednej soli wybranej spośród nadchloranów, nadsiarczanów, nadboranów, nadwęglanów i nadmanganianów sodu i potasu.
4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że wstrzykuje się wodny roztwór utleniający w pokład, który przed tym uległ spękaniu w pęknięcia rozciągające się od studzienki.
5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje się wodny roztwór utleniający zawierający płyn powodujący pękanie.
6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że wodny roztwór utleniający utrzymuje się w pokładzie przez przynajmniej 24 godziny.
7. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje się utleniacz w ilości do granicy rozpuszczalności utleniacza w wodzie.
8. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, ze polega na wstrzykiwaniu wodnego roztworu utleniającego do pokładu przez studzienkę wstrzykującą, i produkowaniu metanu z pokładu przez studzienkę produkcyjną.
9. Sposób zwiększania wielkości produkcji metanu z powierzchni minerałów gliniastych w podziemnych pokładach węglowych zawierających minerały gliniaste i penetrowanych przez przynajmniej jedną studzienkę, znamienny tym, ze wstrzykuje się wodny roztwór utleniający zawierający przynajmniej jeden utleniacz wybrany z grupy składającej się z nadtlenku, ozonu, tlenu, dwutlenku chloru, podchlorynu, rozpuszczalnych w wodzie metalowych soli kwasu podchlorynowego, nadchloranu, chloranu, nadsiarczanu, nadwęglanu, nadmanganianu, azotanu i ich kombinacji do pokładu, utrzymuje się wodny roztwór utleniający w pokładzie przez wybrany okres czasu.
10. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, ze rozpuszczalne w wodzie sole metalowe stanowią sole sodu lub potasu.
11. Sposób według zastrz. 10, znamienny tym, ze wodny roztwór utleniający stanowi wodny roztwór przynajmniej jednej soli wybranej spośród nadchloranów, nadsiarczanów, nadboranów, nadwęglanów i nadmanganianów sodu i potasu.
12. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, ze wstrzykuje się wodny roztwór utleniający w pokład, który przed tym uległ spękaniu w pęknięcia rozciągające się od studzienki.
13. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, ze stosuje się wodny roztwór utleniający zawierający płyn powodujący pękanie.
14. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że wodny roztwór utleniający utrzymuje się w pokładzie przez przynajmniej 24 godziny.
15. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że stosuje się utleniacz w ilości do granicy rozpuszczalności utleniacza w wodzie.
16. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, ze polega na wstrzykiwaniu wodnego roztworu utleniającego do pokładu przez studzienkę wstrzykujący i produkowaniu metanu z pokładu przez studzienkę produkcyjną.

188 963