PL177893B1 - Element zamykający dla zamka okiennego lub drzwiowego - Google Patents

Abstract

1 . Element zamykajacy dla zamka okiennego lub drzwiowego, zamon towanego i uruchamianego za pomoca drazków napedowych, mocowany na oscieznicy z ksztaltowników z tworzywa sztucznego, zwlaszcza ksztaltowni- ków o profilu zamknietym, zaopatrzonej w biegnacy wzdluz powierzchni przylgowej, obustronnie podciety, profilowany rowek, który stanowi zatrzask dla funkcyjnych elementów okna lub drzwi, jak listwa przytrzymujaca szybe, listwy oporowe, a takze elementy zamykajace zamka oraz którego szczelina ma co najmniej z jednej strony wzdluzne ograniczenie w postaci zebra wy- stajacego poza powierzchnie przylgowa, przy czym element zamykajacy ma stopke, przechodzaca przez szczeline rowka w ksztaltowniku z tworzywa sztucznego i mocowana zatrzaskowo skierowanymi w przeciwne strony ha- czykami i/lub noskami w obustronnych podcieciach rowka ksztaltownika, oraz zaopatrzona co najmniej z jednej strony w usytuowane nad haczykami i/lub noskami i majace ksztalt ostrza wystepy, wchodzace poprzecznie w ma- terial ksztaltownika z tworzywa sztucznego wewnatrz szczeliny rowka i sta- nowiace elementy zabezpieczajace przed przesuwem, znamienny tym, ze stopka (3) elementu zamykajacego (1) ma, korzystnie na calej swej dlugosci, zwezajacy sie od góry do dolu i zakonczony z jednej strony haczykiem (4) przekrój, zas nad stopka (3) znajduje sie, wychodzaca do tylu z elementu za- mykajacego (1) i obejmujaca wystajace z powierzchni przylgowej (21) zebro (26) ksztaltownika z tworzywa sztuczngo, pólka (8), zaopatrzona w skiero- wana do dolu listwe (9), której wysokosc (12) jest mniejsza niz wysokosc (27) zebra (26) ksztaltownika z tworzywa sztucznego i która jest zaopatrzona w co najmniej jeden, skierowany do dolu pazurek (31), przy czym listwa (9) przyle- ga ciasno od tylu zwróconym ku powierzchni (7) haczyka policzkiem (10) do swobodnej powierzchni wzdluznej zebra (26) ksztaltownika z tworzywa sztu- cznego, co najmniej na jego górnej krawedzi, natomiast wolny koniec listwy (9) znajduje sie w odstepie od powierzchni przylgowej (21) ksztaltownika z tworzywa sztucznego, zas jej pazurki (31) sa wcisniete lub zaglebione w po- wierzchnie przylgowa (21). Fig. 2 PL

Description

Przedmiotem wynalazkujest element zamykający dla zamka okiennego lub drzwiowego.

W budowie okien lub drzwi z kształtowników o profilach zamkniętych z tworzywa sztucznego znanejest od dawna rozwiązanie, polegaj ące na tym, że w celu współdziałania z zamontowanym w skrzydle i uruchamianym drążkami napędowymi zamkiem ościeżnica jest wyposażona w elementy zamykające, do których zamocowania wystarcza odpowiednio ukształtowana stopka, wskakująca w biegnący wzdłuż powierzchni przylgowej ościeżnicy, obustronnie podcięty, profilowany rowek. Stosowane do tego celu elementy zamykające są przy tym zaopatrzone we wcześniej uformowany, ale nadal zamknięty cienką ścianką otwór, który po przerwaniu ścianki służy do wkręcenia śruby mocującej, o ile - w szczególnych przypadkach - jest korzystne lub potrzebne dodatkowe przykręcenie śrubami elementów zamykających do kształtowników z tworzywa sztucznego.

Znane elementy zamykające zajmują stosunkowo dużą część szerokości - około 17 mm elementów ościeżnicy, przy czym znajdujący się tam, obustronnie podcięty, profilowany rowek ma również odpowiednią szerokość, to znaczy w obszarze szczeliny około 10 mm, natomiast w obszarze podcięcia około 14 mm.

Znane sąrównież, na przykład z niemieckiego opisu wzoru użytkowego nr 92 12 670, elementy zamykające, mocowane wyłącznie na zasadzie zatrzaskiwania ich w profilowanych rowkach powierzchni przylgowej ościeżnic złożonych z kształtowników z tworzywa sztucznego, przy czym profilowane rowki mają tu stosunkowo wąską szczelinę, której szerokość wynosi około 4 mm.

Poza tym, że profilowane rowki na powierzchniach przylgowych ościeżnicy powinny mieć w tym przypadku przekrój podcięty tylko zjednej strony, co w typowych kształtownikach o profilu zamkniętym z tworzywa sztucznego raczej nie jest spotykane, montaż znanych elementów zamykających wymaga dość dużej szerokości powierzchni przylgowej ościeżnic poza obszarem podciętego rowka profilowanego, wynoszącej co najmniej 20 mm. Ta niekorzystna cecha znanych elementów zamykających wynika stąd, że dla niezawodnego, a jednocześnie bezśrubowego zamocowania elementów mają one odchodzące powyżej stopki, wchodzącej na zasadzie zaczepu w podcięty rowek profilowany, dodatkowe ramię o dość dużych wymiarach, które jako element oporowy musi być bardzo mocno obsadzone na powierzchniach przylgowych ościeżnicy. Jeżeli obsadzenie to, na przykład z uwagi na nieuniknione niedokładności wymiarowe kształtowników z tworzywa sztucznego, nie będzie dostatecznie mocne lub ulegnie osłabieniu na skutek wahań temperatury, wówczas również obsadzenie elementów zamykających na powierzchniach przylgowych ościeżnicy nie będzie trwałe.

177 893

W wielu wypadkach zdarza się, że zaproponowane elementy zamykające muszą przenosić bardzo duże siły. Specjalne elementy zamykające, które uwzględniają te wymagania, a także szczegóły wykonania rozmaitych kształtowników, oznaczająjednak dodatkowe koszty w zakresie zarówno wytwarzania, jak też magazynowania.

Z niemieckiego opisu patentowego nr DE-AS 24 36 289 znany jest element okucia, zaopatrzony w nosek, wsuwany podczas montażu w podcięcie listwowego występu ościeżnicy i zaopatrzony z drugiej strony w nasadkę, obejmującą listwowy występ i wspierającą się za pomocą jednej śruby na powierzchni ościeżnicy tak, że wkręcenie śruby powoduje zaciśnięcie noska okucia w podcięciu. Rozwiązanie to wymagajednak użycia śruby. Śruba powoduje wprawdzie zaciśnięcie elementu okucia, jednak w miarę upływu czasu materiał pod śrubą podlega coraz większemu odkształceniu, co zwłaszcza w przypadku ościeżnic z bardziej miękkich materiałów prowadzi do obluzowania elementu okucia.

Celem wynalazku jest opracowanie elementu zamykającego dla zamka okiennego lub drzwiowego, zamontowanego i uruchamianego drążkami napędowymi, który to element zamykający nie tylko zajmuje stosunkowo niewielkączęść szerokości powierzchni przylgowej ościeżnicy, wynoszącą około 12 mm, lecz jest równocześnie w sposób trwały i/lub zabezpieczony przed przesuwem osadzony zatrzaskowo w obszarze profilowanego i podciętego, zwykle obustronnie, rowka na powierzchniach przylgowych ościeżnicy, przy czym wspomniany rowek można również wykorzystać jako element zatrzaskowy dla innych funkcyjnych elementów okien i drzwi, na przykład listew do przytrzymywania szyby i listew oporowych. Wynalazek ma również umożliwiać proste i tanie dodatkowe zamocowanie elementu zamykającego, zachowujące podstawowe zalety mocowania bezśrubowego.

Elementy zamykający dla zamka okiennego lub drzwiowego, zamontowanego i uruchamianego za pomocą drążków napędowych, mocowany na ościeżnicy z kształtowników z tworzywa sztucznego, zwłaszcza kształtowników o profilu zamkniętym, zaopatrzonej w biegnący wzdłuż powierzchni przylgowej, obustronnie podcięty profilowany rowek, który stanowi zatrzask dla funkcyjnych elementów okna lub drzwi, jak listwa przytrzymująca szybę, listwy oporowe, a także elementy zamykające zamka oraz którego szczelina ma co najmniej z jednej strony wzdłużne ograniczenie w postaci żebra wystającego poza powierzchnię przylgową, przy czym element zamykający ma stopkę, przechodzącą przez szczelinę rowka w kształtowniku z tworzywa sztucznego i mocowaną zatrzaskowo skierowanymi w przeciwne strony haczykami i/lub noskami w obustronnych podcięciach rowka kształtownika, oraz zaopatrzoną co najmniej z jednej strony w usytuowane nad haczykami i/lub noskami i mające kształt ostrza występy, wchodzące poprzecznie w materiał kształtownika z tworzywa sztucznego wewnątrz szczeliny rowka i stanowiące elementy zabezpieczające przed przesuwem, według wynalazku charakteryzuje się tym, że stopka elementu zamykającego ma, korzystnie na całej swej długości, zwężający się od góry do dołu i zakończony z jednej strony haczykiem przekrój, zaś nad stopką znajduje się, wychodząca do tyłu z elementu zamykającego i obejmująca wystające z powierzchni przylgowej żebro kształtownika z tworzywa sztucznego, półka, zaopatrzona w skierowaną do dołu listwę, której wysokość jest mniejsza niż wysokość żebra kształtownika z tworzywa sztucznego i która jest zaopatrzona w co najmniej jeden, skierowany do dołu pazurek, przy czym listwa przylega ciasno od tyłu zwróconym ku powierzchni haczyka policzkiem do swobodnej powierzchni wzdłużnej żebra kształtownika z tworzywa sztucznego, co najmniej na jego górnej krawędzi, natomiast wolny koniec listwy znajduje się w odstępie od powierzchni przylgowej kształtownika z tworzywa sztucznego, zaś jej pazurki są wciśnięte lub zagłębione w powierzchnię przylgową.

Korzystnie w odstępie względem dolnego końca stopki, z odwrotnej względem haczyka powierzchni, wystaje zaczepowy nosek, rozciągający się na co najmniej połowie długości stopki.

Korzystnie zaopatrzona w zaczepowy nosek powierzchnia stopki elementu zamykającego ma kształt wypukły.

Korzystnie element zamykający jest zaopatrzony w znajdujący się na wysokości półki i skierowany w przeciwną stronę, wystający do przodu ogranicznik.

Korzystnie półka i listwa oraz ogranicznik rozciągają się na całej długości stopki.

177 893

Korzystnie zaczepowy nosek jest zaopatrzony w wystające prostopadle do krawędzi zaczepu ostrze.

Korzystnie na bocznej powierzchni stopki, zwróconej ku listwie półki, znajdują się występy elementu zamykającego, mające kształt ostrzy, zwężających się do dołu.

Korzystnie pazurki wystają z obu końców i z połowy długości listwy.

Korzystnie półka zawiera urządzenie do rozłącznego, kształtowego łączenia elementu zamykającego z częścią mocującą, która z jednej strony obejmuje półkę, z drugiej zaś jest za pomocą elementów mocujących, korzystnie śrub, mocowana na ościeżnicy.

Korzystnie element zamykający jest połączony kształtowo z częścią mocującą za pomocą co najmniej jednego, wystającego z górnej powierzchni półki, żebra i odpowiadającego mu kształtem wybrania w części mocującej.

Korzystnie żebro jest ustawione poprzecznie do stanowiącego z nim całość żebra blokującego, zaś jego wysokość na końcu od strony żebra blokującego jest w przybliżeniu równa wysokości żebra i zmniejsza się w kierunku końca, znajdującego się po stronie części mocującej.

Korzystnie żebro ma prostopadłe do półki podcięcia, współpracujące z odpowiednio ukształtowanymi występami w wybraniu.

Korzystnie półka jest objęta od dołu ramionami, wystającymi w kształcie litery U z części mocującej.

Korzystnie listwa przylega swojąpowierzchniązewnętrznądo przeciwpowierzchni części mocującej.

Korzystnie listwa ma wycięcia, w które wchodzą ramiona na dolnej powierzchni półki.

Ukształtowanie elementów zamykających według wynalazku znacznie podnosi walory użytkowe wyposażonych w nie okien lub drzwi, umożliwiając takie zamocowanie elementów zamykających na ościeżnicy z kształtowników z tworzywa sztucznego, które wymaga niewiele miejsca, a także jest w dużym stopniu niezależne od tolerancji wykonawczych kształtowników z tworzywa sztucznego oraz zmian kształtu, spowodowanych przykładowo oddziaływaniem temperatury.

Jeżeli zawierająca co najmniej jeden nosek zaczepowy powierzchnia stopki elementu zamykającego ma kształt wypukły, wówczas stopka elementu zamykającego wchodzi podczas montażu w wyniku przemieszczania wzdłuż łuku tej powierzchni, spowodowanego działaniem siły (pochodzącej od nacisku lub uderzenia), w podcięty profilowany rowek ościeżnicy, przy czym element zamykający jest jednocześnie w trakcie tego ruchu blokowany poza rowkiem na wystającym z powierzchni przylgowej żebrze kształtownika z tworzywa sztucznego za pomocą półki i jej listwy, natomiast haczyki i noski zaczepowe stopki zatrzaskują się w obszarach podcięć profilowanego rowka w powierzchniach przylgowych ościeżnicy.

Dodatkową stabilizację obsadzenia elementu zamykającego na powierzchni przylgowej ościeżnicy osiąga się wówczas, gdy element zamykający ma na tej samej wysokości co półka, lecz skierowany w przeciwną stronę, wystający do przodu ogranicznik.

Ogranicznik i półka stanowią mianowicie wzajemnie symetryczny element oporowy dla haczyka i zaczepu stopki, który zabezpiecza zatrzaskowe obsadzenie elementu zamykającego w obustronnie podciętym profilowanym rowku na powierzchniach przylgowych ościeżnic przed działaniem momentów obrotowych.

Wysoką stabilność zamocowania elementu zamykającego na ościeżnicy uzyskuje się wówczas, gdy półka i listwa, a także ogranicznik, rozciągają się zgodnie z wynalazkiem na całej długości stopki.

Jeżeli nosek zaczepowy jest zaopatrzony w wystające prostopadle do krawędzi noska ostrze, wówczas wchodzi ono dodatkowo wewnątrz podciętego rowka w materiał kształtownika z tworzywa sztucznego, zapewniając bardziej skuteczne zabezpieczenie elementu zamykającego przed przesunięciem.

Usytuowanie występów elementu zamykającego na bocznej powierzchni stopki po stronie listwy półki i nadanie im kształtu zwężających się ku dołowi ostrzy umożliwia ich zagłębianie w materiał żebra ościeżnicy, obejmowanego przez półkę i listwę.

177 893

Aby uzyskać wyjątkowo stabilne zamocowanie elementu zamykającego na ościeżnicy, w elementach zamykających, w których półka i listwa, a także ogranicznik rozciągają się na całej długości stopki, z obu końców i ze środka listwy wystają pazurki.

Dodatkowe zamocowanie elementu zamykającego, realizowane niewielkim kosztem, a zarazem nie zmuszające do rezygnacji z głównych zalet mocowania bezśrubowego, osiąga się wówczas, gdy półka zawiera urządzenie do rozłącznego, kształtowego łączenia elementu zamykającego z częścią mocującą, przy czym część mocująca z jednej strony obejmuje półkę, a z drugiej strony jest przy pomocy elementów mocujących, na przykład śrub, zamocowana na ościeżnicy.

Bardzo proste połączenie kształtowe składa się z przynajmniej jednego żebra, wystającego z górnej powierzchni półki, i odpowiadającego mu kształtem wybrania w części mocującej.

Jeżeli półka elementu zamykającego ma skierowaną do dołu listwę, której wysokość jest mniejsza niż wysokość żebra kształtownika z tworzywa sztucznego, i która przylega ciasno policzkiem, znajdującym się po stronie haczyka stopki do swobodnej powierzchni wzdłużnej żebra kształtownika z tworzywa sztucznego, co najmniej na jego górnej krawędzi, natomiast wolny koniec listwy znajduje się w pewnej odległości od powierzchni przylgowej kształtownika, wówczas listwa spoczywa ewentualnie opiera się swoją powierzchnią zewnętrzną na przeciwpowierzchni części mocującej. Dodatkowe zabezpieczenie części mocującej i półki przed wzajemnym przemieszczaniem stanowią wycięcia w listwie, w które wchodzą ramiona na dolnej powierzchni półki.

Przedmiot wynalazku został uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia element zamykający do wyposażonych w zamontowany zamek okien lub drzwi w widoku z góry, fig. 2 - element zamykający według fig. 1 widziany w kierunku strzałki II, fig. 3 - element zamykający według fig. 1 widziany w kierunku strzałki III, fig. 4 - element zamykający według fig. 1 widziany w kierunku strzałki IV, fig. 5 - istotny dla wynalazku obszar złożonej z kształtowników z tworzywa sztucznego ościeżnicy do okna lub drzwi w przekroju wraz z przypisanym mu elementem zamykającym na początku procesu mocowania zatrzaskowego, widziany w dużym powiększeniu, fig. 6 - ujęcie odpowiadające fig. 5, w chwili całkowitego zakończenia procesu zatrzaskowego mocowania elementu zamykającego, fig. 7 - częściowy widok w kierunku strzałki VII na fig. 6, fig. 8 - częściowy widok w kierunku strzałki VIII na fig. 6, fig. 9 element zamykający do wyposażonych w zamontowany zamek okien lub drzwi, z dodatkową częśeiąmocującą, w widoku z góry, fig. 10 - element zamykający z częścią mocującą według fig. 1, zamontowany na ościeżnicy, w widoku z góry, fig. 11 - widok boczny fig. 1, fig. 12 - widok boczny fig. 2, fig. 13 - inny przykład wykonania wraz z dodatkową częściąmocującąw widoku z góry, fig. 14 - inne wykonanie połączenia między elementem zamykającym i częśeiąmocującą w widoku z góry.

Na figurach 1 do 4 ukazany jest, w dwukrotnym powiększeniu, w widoku z góry, widoku z boku, widoku z tyłu oraz widoku z dołu, element zamykający 1, przeznaczony do mocowania na ościeżnicy okiennej lub drzwiowej, złożonej z kształtowników z tworzywa sztucznego, zwłaszcza kształtowników o przekroju zamkniętym, i współpracujący z zamkiem, zamontowanym w odpowiednim skrzydle okiennym lub drzwiowym i uruchamianym za pomocą drążków napędowych.

Element zamykający 1 może przy tym stanowić kształtka metalowa, na przykład odlew ciśnieniowy, względnie kształtka z tworzywa sztucznego o dużej trwałości kształtu, wykonana przykładowo metodą wtrysku. Ma ona właściwe żebro blokujące 2, z którym jest połączona rozłącznie nasadka blokująca na drążku napędowym zamka, zamontowanego w skrzydle. Z dolną powierzchnią żebra blokującego 2 połączona jest, stanowiąca z nim zwykle jedną całość i rozciągająca się na całej jego długości, stopka 3, która na dolnym końcu, po stronie odwrotnej względem żebra blokującego 2, przechodzi w haczyk 4. Z odwrotnej względem haczyka 4 bocznej powierzchni 5 stopki 3, w odległości odjej dolnego końca równej przynajmniej połowie długości stopki, wystaje zaczepowy nosek 6, co widać wyraźnie na fig. 2. Na fig. 4 widać, że nosek 6 jest umieszczony w połowie długości stopki 3 na jej bocznej powierzchni 5. Noski 6 można również

177 893 rozmieścić w innych punktach na całej długości stopki. Także liczba nosków 6 może w razie potrzeby ulegać zmianie.

Haczyk 4 powinien z reguły rozciągać się na całej długości stopki 3. Możliwe jest jednak również podzielenie go wzdłuż stopki na kilka części.

Zwłaszcza na fig. 2, 5 i 6 widać, że stopka 3 elementu zamykającego 1 ma przekrój, zwężający się z dołu do góry i przechodzący w jednostronny haczyk 4, przy czym jej powierzchnia boczna 5, zawierająca co najmniej jeden zaczepowy nosek 6, ma kształt wypukłego łuku. Znajdująca się nad haczykiem 4 boczna powierzchnia 7 stopki 3 jest w zasadzie płaska.

Powyżej stopki 3, łącząc się zjej płaską powierzchnią 7, od elementu zamykającego 1 odchodzi krótka i w przybliżeniu pozioma półka 8, której dolna część jest połączona z listwą 9. Kąt pomiędzy zwróconąw kierunku bocznej powierzchni 7 stopki 3 powierzchnią 101 dolnąpowierzchnią półki 8 wynosi z reguły ponad 90°.

Na figurach 2,5 i 6 widać wyraźnie, że stopka 3 elementu zamykającego 1 ma wysokość 11, która jest znacznie większa niż wysokość 12 listwy 9, odchodzącej od półki 8 do dołu.

Na dolnej powierzchni półki 8 i bocznej powierzchni 7stopki 3 uformowany jest jeden, umieszczony w połowie jej długości, zwykle jednak kilka, rozmieszczonych wzdłuż niej, mających kształt ostrza występów 14, co widać zarówno na fig. 2,5 i 6, jak też na fig. 8. W narożu między dolną powierzchnią półki 8 i boczną powierzchnią 10 listwy 9, w obszarze występu można umieścić mały nosek 15, pełniący rolę elementu kompensującego niedokładności wymiarowe.

Na figurze 7 widoczny jest przykład wykonania, w którym - w odróżnieniu od fig. 4 - wystający haczykowato z wypukłej bocznej powierzchni 5 stopki 3 nosek 6 ma co najmniej jedno ostrze 17, ustawione prostopadle do jego krawędzi zaczepowej 16.

W przykładzie wykonania, pokazanym na fig. 4, wystający z wypukłej bocznej powierzchni 5 stopki 3 nosek 6 przechodzi w ostrze 13.

Ważnejest również to, że element zamykający 1 ma na wysokości, odpowiadającej półce 8, lecz zwrócony w przeciwnym kierunku, ogranicznik 18, widoczny na fig. 2, 4 i 5 do 7.

Na figurach 5 i 6 rysunku ukazany jest istotny dla wynalazku obszar ościeżnicy 19 okiennej lub drzwiowej, złożonej z kształtowników z tworzywa sztucznego, który umożliwia niezawodne unieruchomienie elementu zamykającego 1 wyłącznie na zasadzie zatrzasku - a zatem bez użycia dodatkowych śrub mocujących. W uzupełnieniu skierowanej do wnętrza pomieszczenia powierzchni czołowej 20 tworzące ościeżnicę 19 kształtowniki z tworzywa sztucznego są po stronie powierzchni przylgowej 21 zaopatrzone w biegnący wzdłuż profili rowek 22. Rowek ten ma stosunkowo wąską szczelinę 23, mającąz obu stron na różnej wysokości podcięcia 24 ewentualnie

25. Położone bliżej zwróconej w kierunku pomieszczenia powierzchni czołowej 20 podcięcie 24 znajduje się przy tym w przybliżeniu na tej samej wysokości co powierzchnia przylgowa 21, podczas gdy drugie podcięcie 25 jest obniżone w stosunku do poziomu powierzchni przylgowej 21 oraz wystającego nad powierzchnię przylgową21 żebra 26 kształtownika z tworzywa sztucznego. Wysokość 27 żebra 26 odpowiada przy tym przynajmniej grubości 28 półki 29 kształtownika z tworzywa sztucznego, która jako przedłużenie szczeliny 23 ogranicza od góry podcięcie 24 w rowku 22.

Sposób obsadzenia i wynikające zeń zamocowanie elementu zamykającego 1 na ościeżnicy 19 okiennej lub drzwiowej są szczególnie wyraźnie uwidocznione na fig. 5 i 6.

W obszarze zaopatrzonego w podcięcia 24 i 25 rowka 22 kształtownika z tworzywa sztucznego element zamykający 1 jest najpierw w położeniu widocznym na fig. 5 wprowadzany w szczelinę 23. Następnie na element zamykający 1, na przykład na jego żebro blokujące 2, wywieranajest siła (nacisk lub uderzenie) w kierunku strzałki 30. W wyniku obrotu wokół obejmującego półkę 8 i listwę 9 żebra 26 kształtownika z tworzywa sztucznego stopka 3 zagłębia się bardziej w rowek 22, natomiast zawierający półkę 29 i sąsiadujący ze skierowaną w stronę pomieszczenia powierzchnią czołową 20 fragment kształtownika podlega niewielkiemu odkształceniu sprężystemu do chwili, gdy ogranicznik 18 dojdzie do górnej powierzchni półki 29, zaś dolna powierzchnia półki 8 spocznie płasko na górnej powierzchni żebra 26. Cały element zamykający zajmuje wów8

177 893 czas względem stanowiącego element ościeżnicy kształtownika z tworzywa sztucznego położenie, widoczne na fig. 6.

Haczyk 4 stopki 3 jest wciśnięty w podcięcie 25, natomiast każdy z nosków zaczepowych 6 zahacza swoją haczykowatą krawędzią 16 o podcięcie 24, wchodząc jednocześnie ostrzem 17 w dolną krawędź półki 29.

Mające kształt ostrza występy 14 zagłębiają się przy tym od góry na zasadzie klina w żebro 26 kształtownika ościeżnicy 19, a noski 15 opierają się o górną, odwrotną względem szczeliny 23, krawędź żebra 26, kompensując w ten sposób niedokładności wymiarowe.

Ponieważ wysokość 12 odchodzącej od półki 8 do dołu listwy 9 j est mniej sza niż wysokość 27 wystającego poza powierzchnię przyl^to^c^.21 ościeżnicy 19 żebra 26, jej dolne zakończenie nie może opierać się o powierzchnię przylgową21 ościeżnicy. Możliwe jest jednak również takie rozwiązanie, w którym z tego końca listwy 9 wystaje punktowo do dołu kilka pazurków 31, które zagłębiają się lub wchodząw powierzchnię przylgową21 ościeżnicy 19, zabezpieczając samoczynnie element zamykający 1 przed przesuwem wzdłuż ościeżnicy 19. Jak widać na fig. 3, pazurki 31 znajdują się na obu końcach oraz w połowie długości listwy 9.

Szczególny sposób współdziałania stopki 3, półki 8, wyposażonej w pazurki 31 listwy 9 i ogranicznika 18 na elemencie zamykającym 1 z ościeżnicą 19 w obszarze zawierającego podcięcia 24 i 25 rowka 22 oraz z sąsiadującym z jego szczeliną 23 żebrem 26 pozwala uzyskać bez dodatkowych elementów mocujących (śrub) skuteczne mocowanie elementu zamykającego 1, wytwarzające wszelkie siły i naprężenia, występujące podczas użytkowania zamontowanych w skrzydłach zamków.

Z drugiej stronyjednak poszczególne elementy zamykające 1 można w razie potrzeby dość łatwo rozłączyć z zawierającym podcięcia 24 i 25 rowkiem 22, wywierając na nie odpowiednio skierowaną siłę.

Jak pokazano na fig. 9, w przypadku gdy zamki muszą przenosić bardzo duże siły ewentualnie spełniać specjalne wymagania bezpieczeństwa w zakresie mocowania elementów zamykających 1, istniejące mocowanie zatrzaskowe jest uzupełniane częścią mocującą 32. Część mocująca 32 ma przelotowy otwór 33, który umożliwia przełożenie, nie przedstawionego na rysunku, elementu mocującego.

Jako element mocujący stosuje się zwykle typowe w konstrukcjach okiennych i drzwiowych śruby z łbem wpuszczanym, chowanym we wgłębieniu 34. Oś symetrii 35 otworu przelotowego 33 leży przy tym, jak widać na fig. 10, poza półką8, gdy część mocująca 32 jest połączona z wczepionym uprzednio w ościeżnicę 19 elementem zamykającym 1.

Część mocująca 32 zawiera korpus 36 o półkolistym zarysie, z którym łączy się, tworzące z nim jedną całość, skierowane w stronę elementu zamykającego 1 ramię 37. W dolnej powierzchni ramienia 37 znajduje się wybranie 39, na przykład w postaci szczeliny. Ramię 37 kończy się krawędzią 40, która biegnie równolegle do krawędzi 41 korpusu 36. Element zamykający 1 ma na górnej powierzchni 42 półki 8 żebro 43, które w niniejszym przykładzie biegnie poprzecznie do żebra blokującego 2 ijest z nim połączone jednym końcem 44, podczas gdy drugi koniec 45 od strony części mocującej obniża się do wysokości górnej powierzchni 42 półki 8. W efekcie, jak widać na fig. 11, żebro 43 ma kształt trójkątny. Żebro 43 jest zaopatrzone w biegnące prostopadle do półki 8 podcięcia 46, uwidocznione na fig. 9, z którymi współpracują odpowiednio ukształtowane występy 47 w wybraniu 39. Dzięki temu wzajemne położenie wybrania 39 i żebra 43 jest dokładnie określone, ponieważ występy 47 wraz z podcięciami 46 tworzą prostopadłą do półki 8 prowadnicę, przy czym odległości są tutaj tak dobrane, że krawędź 41 jest wsparta zjednej strony na żebrze blokującym 2, z drugiej zaś na zakończeniu półki 8.

Na figurze 10 ukazany jest zamontowany na ościeżnicy 19 element zamykający 1 i współpracująca z nim dodatkowo część mocująca 32 w widoku z góry. Część mocująca 32 obejmie z jednej strony ramieniem 37 półkę 8, z drugiej zaś jest wsparta korpusem 36 na powierzcbńi przylgowej 21 ościeżnicy 19, jak uwidoczniono na fig. 12.

Rozłączne połączenie umożliwia zamontowanie elementu zamykającego 1 w opisany wyżej sposób i późniejsze uzupełnienie go w razie potrzeby częścią mocującą 32. Do tego celu poΥΠ 893 trzebne jestjedynie niewielkie dodatkowe miejsce na powierzchni przylgowej 21, które nie sięga poza głębokość 48 korpusu36. Oś śruby 35 leży, jakjuż wspomniano, obokpółki 8, dzięki czemu w półce nie trzeba wykonywać żadnych krawędzi lub otworów, które przeszkadzałyby w typowym bezśrubowym mocowaniu. Na fig. 10 widać wyraźnie, że część mocująca 32 opiera się zarówno swoją krawędzią 40 na żebrze blokującym 2, jak też swoją krawędzią 41 na półce 8 elementu zamykającego 1, zapewniając w ten sposób dodatkowe oparcie.

Na figurze 11 ukazano w widoku bocznym, w jaki sposób część mocująca 32 współpracuje z elementem zamykającym 1. Żebro 43 podpiera, jakjuż wspomniano, dzięki swemu trójkątnemu kształtowi, żebro blokujące 2 względem półki 8, tworząc w ten sposób wystarczające miejsce dla wgłębienia 34. Wysokość 49 ramienia 37 odpowiada przy tym w przybliżeniu wysokości 50 żebra blokującego 2. Również wymiar 51, na który korpus 36 wystaje z dołu poza ramię 37, jest dopasowany do wysokości 12 listwy 9 na elemencie zamykającym 1. Wymiar 53 jest dopasowany do wymiaru 54 tak, że krawędź 40 ramienia 37 przylega do żebra blokującego 2, a krawędź 41 korpusu 36 sięga do końca listwy 9.

Na figurze 12 uwidoczniony jest zamontowany element zamykający 1 w widoku bocznym wraz z częściąmocującą32 na ościeżnicy 19. Część mocująca 32 obejmuje ramieniem 37 półkę 8 na całej jej szerokości i opiera się swym korpusem 36 na powierzchni przylgowej 21. Półka 8 jest w ten sposób dociskana do żebra 26, co zapobiega przechylaniu się lub przekrzywianiu elementu zamykającego 1. Element zamykający 1 jest dodatkowo unieruchomiony w kierunku wzdłużnym przy pomocy obejmującego żebro 43 wybrania 39.

Na figurze 13 ukazany jest w widoku z góry przykład wykonania, w którym ramiona 55, biegnące na korpusie 36 części mocującej 32 równolegle do wzdłużnej osi elementu zamykającego 1, przechodzą na końcach w ustawione poprzecznie do tego kierunku ramiona 56. Ramiona 56 mogą przy tym podchodzić pod półkę 8 i wchodzić w wycięcia 57 listwy 9. W tym przykładzie wykonania montaż części mocującej 32 możliwy jest wyłącznie z boku w kierunku poprzecznym do żebra blokującego 2. W związku z tym, tego rodzaju połączenie możliwe jest tylko pod warunkiem odpowiedniej szerokości powierzchni przylgowej 21 lub jeszcze przed włożeniem elementu zamykającego 1.

Na figurze 14 pokazany jest przykład wykonania wynalazku, w którym element zamykający 1 ma na górnej powierzchni 42 półki 8 dwa równoległe żebra 58, ograniczające z boków środkową przestrzeń 59. Część mocująca 32 wchodzi podczas montażu swoim ramieniem 37 w tę środkową przestrzeń 59, zachodząc w tym miejscu na półkę 8. Oba żebra 58 pozwalająuzyskać wyjątkowo stabilne połączenie półki 8 z żebrem blokującym 2.

Dodatkowo należy wspomnieć, że w przypadku gdy na powierzchni przylgowej 21 jest wystarczająco dużo miejsca, część mocująca 32 może być symetryczna i mieć drugie ramię, skierowane w przeciwną stronę niż ramię 37, co znacznie ułatwia montaż.

Również wysokość 38 korpusu 36 można zmieniać, dopasowując ją do różnych profili ościeżnicy.

Kształtowe połączenie elementu zamykającego 1 z częściąmocującą32 można oczywiście uzyskać również na zasadzie połączenia sworzni i otworów. Wreszcie przedstawione na fig. 1 do 4 rozwiązania w zakresie połączonego z żebrem blokującym 2 żebra 43 nadają się również do tego, by przenosić wywierane na żebro blokujące 2 siły na półkę 8, zwiększając tym samym stabilność elementu zamykającego 1.

177 893

Fig.5 |

177 893

1·

177 893

YJ7 893

Fig. 14

177 893

Fig. 1 Fig. 3 | ii

Γ7Μ ΓΤΤΤ

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz.

Cena 4,00 zł.

Claims (15)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Element zamykający dla zamka okiennego lub drzwiowego, zamontowanego i uruchamianego za pomocą drążków napędowych, mocowany na ościeżnicy z kształtowników z tworzywa sztucznego, zwłaszcza kształtowników o profilu zamkniętym, zaopatrzonej w biegnący wzdłuż powierzchni przylgowej, obustronnie podcięty, profilowany rowek, który stanowi zatrzask dla funkcyjnych elementów okna lub drzwi, jak listwa przytrzymująca szybę, listwy oporowe, a także elementy zamykające zamka oraz którego szczelina ma co najmniej z jednej strony wzdłużne ograniczenie w postaci żebra wystającego poza powierzchnię przylgową, przy czym element zamykający ma stopkę, przechodzącą przez szczelinę rowka w kształtowniku z tworzywa sztucznego i mocowaną zatrzaskowo skierowanymi w przeciwne strony haczykami i/lub noskami w obustronnych podcięciach rowka kształtownika, oraz zaopatrzoną co najmniej z jednej strony w usytuowane nad haczykami i/lub noskami i mające kształt ostrza występy, wchodzące poprzecznie w materiał kształtownika z tworzywa sztucznego wewnątrz szczeliny rowka i stanowiące elementy zabezpieczające przed przesuwem, znamienny tym, że stopka (3) elementu zamykającego (1) ma, korzystnie na całej swej długości, zwężający się od góry do dołu i zakończony z jednej strony haczykiem (4) przekrój, zaś nad stopką (3) znajduje się, wychodząca do tyłu z elementu zamykającego (1) i obejmująca wystające z powierzchni przylgowej (21) żebro (26) kształtownika z tworzywa sztuczngo, półka (8), zaopatrzona w skierowaną do dołu listwę (9), której wysokość (12)jest mniejsza niż wysokość (27) żebra (26) kształtownika z tworzywa sztucznego i którajest zaopatrzona w co najmniej jeden, skierowany do dołu pazurek (31), przy czym listwa (9) przylega ciasno od tyłu zwróconym ku powierzchni (7) haczyka policzkiem (10) do swobodnej powierzchni wzdłużnej żebra (26) kształtownika z tworzywa sztucznego, co najmniej najego górnej krawędzi, natomiast wolny koniec listwy (9) znajduje się w odstępie od powierzchni przylgowej (21) kształtownika z tworzywa sztucznego, zaś jej pazurki (31) są wciśnięte lub zagłębione w powierzchnię przylgową (21).
2. 2. Element według zastrz. 1, znamienny tym, że w odstępie względem dolnego końca stopki (3), z odwrotnej względem haczyka (4) powierzchni (5), wystaje zaczepowy nosek (6), rozciągający się na co najmniej połowie długości stopki.
3. 3. Element według zastrz. 2, znamienny tym, że zaopatrzona w zaczepowy nosek (6) powierzchnia (5) stopki (3) elementu zamykającego (1) ma kształt wypukły.
4. 4. Element według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że element zamykający (1) jest zaopatrzony w znajdujący się na wysokości półki (8) i skierowany w przeciwną stronę, wystający do przodu ogranicznik (18).
5. 5. Element według zastrz. 4, znamienny tym, że półka (8) i listwa (9) oraz ogranicznik (18) rozciągają się na całej długości stopki (3).
6. 6. Element według zastrz. 2, znamienny tym, że zaczepowy nosek (6) jest zaopatrzony w wystające prostopadle do krawędzi zaczepu (16) ostrze (17).
7. 7. Element według zastrz. 2, znamienny tym, że na bocznej powierzchni (7) stopki (3), zwróconej ku listwie (9) półki (8), znajdująsię występy (14) elementu zamykającego (1), mające kształt ostrzy, zwężających się do dołu.
8. 8. Element według zastrz. 1, znamienny tym, że pazurki (31) wystająz obu końców i z połowy długości listwy (9).
9. 9. Element według zastrz. 1, znamienny tym, że półka (8) zawiera urządzenie do rozłącznego, kształtowego łączenia elementu zamykającego (1) z częścią mocującą (32), która z jednej strony obejmuje półkę (8), z drugiej zaś jest za pomocą elementów mocujących, korzystnie śrub, mocowana na ościeżnicy (19).

   177 893
10. 10. Element według zastrz. 9, znamienny tym, że jest połączony kształtowo z częściąmocującą(32) za pomocą co najmniej jednego, wystającego z gómej powierzchni (42) półki (8), żebra (43) i odpowiadającego mu kształtem wybrania (39) w części mocującej (32).
11. 11. Element według zastrz. 10, znamienny tym, że żebro (43) jest ustawione poprzecznie do stanowiącego z nim całość żebra blokującego (2), zaś jego wysokość (50) na końcu (44) od strony żebra blokującego (2) jest w przybliżeniu równa wysokości żebra i zmniejsza się w kierunku końca (45), znajdującego się po stronie części mocującej (32).
12. 12. Element według zastrz. 10 albo 11, znamienny tym, że żebro (43) ma prostopadłe do półki (8) podcięcia (46), współpracujące z odpowiednio ukształtowanymi występami (47) w wybraniu (39).
13. 13. Element według zastrz. 9 albo 10, albo 11, znamienny tym, że półka (8) jest objęta od dołu ramionami (56), wystającymi w kształcie litery U z części mocującej (32).
14. 14. Element według zastrz. 1 albo 10 albo 11, znamienny tym, że listwa (9) przylega swoją powierzchnią zewnętrzną do przeciwpowierzchni (41) części mocującej (32).
15. 15. Element według zastrz. 13, znamienny tym, że listwa (9) ma wycięcia (57), w które wchodzą ramiona (56) na dolnej powierzchni półki (8).