PL173684B1 - Pochodne kamptotecyny i sposób wytwarzania pochodnych kamptofecyny - Google Patents

Abstract

1 Pochodne kamptotecyny o wzorze 1, w którym n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, oraz i) Ri R2 onnazzają, niezalennie woóór, juppn niskoaUalową, (Cj-Tlcykloalkilową, (C3-7lcykJknlkιlknlskknlkιlową, mskoalkenylową, hydroksymskoalkilową, nιskoαlkoksynιskonlkιlkwą, ii) R1 oznacza wodór, grupę niskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkiloniskoalkilową, nlsCkalkenylowz, hydroksyniskoalkilową lub niskoalkoksyniskoalkilową i R2 oznacza grupę o wzorze -COR3, w którym R3 oznacza wodór, grupę mskoalkilową, perhzlkgenoniskonlkιlową, (C3-77)ykloalkilową, (C3-77cykloalkllonιskkαlkιlkwą, niskoalkenylową, hydrkksyniskknlkilową, niskoalkoksylową, niskoalkoksyniskoalkilową, lub 111) R*iR2 razem z wiąeącym atomem azotu tworzą nasyconą, zawierającą 3-7 atomów, grapę heterocykliczną o wzorze lA, w którym Y oznacza O, S, CH2 lub grupę o wzorze NR4,............... 10. Sposób wytwarzania pochodnych kamptotecyny o wzorze 1, w którym n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, oraz 1) R iR2 oznaczają, niezależnie wodór, grupę niskoalkilową, (C3-77cyUoalkilową, (Cj-Ocykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkiiową,............................................. lub solwatów, znamienny tym, ze poddaje się reakcji związek o wzorze 4, w którym X oznacza halogen, ze związkiem o wzorze 5, w którym R11R2 mają znaczenie podane dla związku o wzorze 1, 1 ewentualnie poddaje się tak otrzymane związki jednej lub większej ilości reakcji obejmujących: 1) przekształcenie wytworzonego związku o wzorze 1, lub jego soli, lub jego zabezpieczonej pochodnej, w inny związek o wzorze 1, i/lub u) usunięcie jakiejkolwiek grupy lub grup zabezpieczających, i/lub iii) przekształcenie związku o wzorze 1 lubjego soli wjego fizjologicznie dopuszczalną sól lub solwat

Description

Przedmiotem wynalazku są pochodne kamptotecyny i sposób ich wytwarzania.

Bliżej niniejszy wynalazek dotyczy rozpuszczalnych w wodzie pochodnych kamptotecyny podstawionych w pozycji 7 i sposobu ich wytwarzania.

Kamptotecyna, naturalny alkaloid cytotoksyczny, jest inhibitorem topoizomerazy I i silnym środkiem przeciwnowotworowym. Po raz pierwszy wyodrębnili ją z liści kory chińskiej rośliny Camptotheca acuminata Wall i in. (J. Am. Chem. Soc., 88, 3888 1966).

Jak widać z przedstawiającego ją wzoru I, kamptotecyna jest skondensowanym układem pierścieniowym, złożonym z chinoliny (A i B) sprzężonej z pierścieniem pirolidyny (C), który jest sprzężony z pierścieniem α-pirydonu (D), a ten z kolei sprzężony z pierścieniem laktonu (E). Ma on asymetryczny atom węgla w pozycji 20, co umożliwia istnienie dwu postaci enancjometrycznych. Tym niemniej jednak, związek występujący w naturze, jak stwierdzono, ma przedstawioną wzorem I konfigurację S.

Środków cytotoksycznych często używa się do powstrzymywania rozwoju lub likwidowania nowotworów, co oznacza, że są one chemoterapeutykami. Sądzi się, że cytotoksyczna aktywność kamptotecyny jest bezpośrednio związana z jej potencją jako inhibitora topoizomerazy. [Dla szczegółowego wyjaśnienia czynności topoizomerazy patrz: A. Lehninger, Principles of Biochemistry, 8! 13, Worth O*ublishers, New York (1962); L.F. Liu. DNA Topoisomeres es, CRS Critieal Reviev in Biochemistry, 1-24, 15 (1963) oraz H. Vosberg, DNA Topoisomerases: Enzymes that Control DNA Conformation, Current Topics in Mieroeiology and Immunology, 19, Springer-Verlag, Berlin (1985)]. W szczególności, wykazano, że Kamptotecyna jest skuteczna w leczeniu białaczki [L-1210/ i pewnych guzów litych u zwierząt laboratoryjnych, np. patrz: Chem. Rev., 23, 385 (1975)] i Cancer Treat Rep., 60, 1007 (1967).

Niestety, w zastosowaniu klinicznym rokujące nadzieję działanie kamptotecyny jako skutecznego leku przeciwnowotworowego nie spełniło się całkowicie. Kamptotecyna jest w zasadzie nierozpuszczalna w fizjologicznie zgodnych środowiskach wodnych i należy ją zmodyfikować, aby nadać jej rozpuszczalność wystarczającą do podawania pozajelitowego, które jest korzystnym sposobem kuracji przeciwnomotworomej. Kamptotecynę można uczynić rozpuszczalną przez przeprowadzenie jej w sól sodową tlenku sodowego (patrz: F.M. Muggia, in., Cancer Chemotherapy Reports, cz. 1, 56, nr 4,515 (1972)]. Jednakże, M.C. Wani i in. [J. Med. Chem., 23, 554 (1980)] donieśli, że ugrupowanie α-hydroksylaktonu pierścienia E jest bezwzględnie konieczne dla aktywności przeciwnowotmoromej.

W tej dziedzinie wiedzy istnieją przykłady odmian i pochodnych kamptoteeyna wytworzonych w celu polepszeniajej rozpuszczalności w wodzie. Aczkolwiek wiele z tych pochodnych przejawiało aktywność w badaniach in vitro i we wczesnych testach na zwierzętach z zastosowaniem modeli białaczki (L-1210), okazały się one niezadamaląjąee w przypadku chronicznych, zwierzęcych modeli z udziałem wszczepionych guzów litych.

Miyasaka i in. (opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4399282) ujawniają grupę pochodnych kametotecyny podstawionych w pozycji 7 między innymi grupą hydroksymetylową i αlkoasymetylową. Dalej, Miyasaka i in., w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4399276, ujawniają 7-aldehyd kamptotecyny i pewne pokrewne pochodne aldehydu, takie jak acetale, oksymy i hydrazony, ostatnio, Vishnuvajjala i in., w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4943579, zastrzegli szereg rozpuszczalnych w wodzie pochodnych kamptotecyny zawierających podstawniki w pierścieniu A, tak jak i Boehm i in. w zgłos_zeniu patentu europejskiego 0 321 122 A2. Inne przykłady pochodnych kamptoteeyny znajdują się w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 4473692 oraz 4545880 Miya_saki i in., a także w publikacji W. Kingsbury’ego i in. [J. Med. Chem., 34 98 (1991)]. W ż_ad_ny_m z tych odnośników nie doniesiono o związkach, które by wykazywały aktywność przecimn_owotworową większw od aktywności samej kamptotecyny.

Wani i współpracownicy donieśli, że 10,11 -metylenodioksykamptotecyna wykazuje silniejsze działanie niż kam⁴toteeyna niepodstawiona [patrz: M.C. Wani i in., J. Mew Ch^zuj., 29, 2358 (1968) i 30,2317 (1987)]. Jednakże, rozpuszczalność tego związku w wodzie jest tak samo słaba jak kamptoteeyny, co poważnie ograniczajego użyteczno ść kliniczną.

Obecnie odkryto rozpuszczalne w wodzie analogi kamptoteeyny o dobrej in vitr_o aktywności inhibitora topoizomerazy I i o imponującej in vivo aktywności przecimnowctworowej.

173 684

Zgodnie z jedną ze swych cech charakterystycznych wynalazek dotyczy rozpuszczalnych w wodzie analogów kamptotecyny o wzorze 1, w którym n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, oraz

i) R¹ i R² niezależnie oznaczają wodór, grupę niskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C₃_7)cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksyniskoalkilową;

ii) R1 oznacza wodór, grupę niskoalkilową, (C₃-7)cykloalkilową, (C₃-7)cykloalkilonisko alkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksyniskoalkilową i R² oznacza grupę o wzorze -COR3, w którym r3 oznacza wodór, grupę niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C₃-7)cykloalkiloniskoalkilową, (C₃-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksylową, niskoalkoksyniskoalkilową lub iii) Ri i r2 razem z wiążącym atomem azotu tworzą nasyconą zawierającą 3-7 atomów, grupę heterocykliczną o wzorze 1A, w którym Y oznacza O, S, CH2 lub grupę o wzorze NR⁴, w którym R⁴ oznacza wodór, grupę niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, arylową, grupę arylową podstawioną jedną, lub więcej niż jedną grupę niskoalkilową, halogenem, grupą nitrową, aminową, niskoalkiloaminową, perhalogenoniskoalkilową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksylową, niskoalkoksyniskoalkilową, albo grupę o wzorze -COR , w którym R⁵ oznacza wodór, grupę niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, niskoalkoksylową, arylową, grupę arylową podstawioną jedną, lub więcej niż jedną grupą nis- koalkilową, perhalogenoniskoalkilową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksyniskoalkilową oraz ich farmaceutycznie dopuszczalnych soli i solwatów.

Do farmaceutycznie dopuszczalnych soli należą, ale bez ograniczenia się tylko do nich, sole z kwasami nieorganicznymi, takie jak chlorowodorek, siarczan, fosforan, dwufosforan, bromowodorek i azotan lub sole z kwasem organicznym, takie jak octan, jabłczan, maleinian, fumaran, winian, bursztynian, cytrynian, mleczan, metanosulfonian, p-toluenosulfonian, palmitynian, salicylan i stearynian. Inne kwasy, takie jak kwas szczawiowy, chociaż same z siebie nie są farmaceutycznie dozwolone, mogą być użyteczne jako związki pośrednie przy otrzymywaniu związków według wynalazku i ich farmaceutycznie dopuszczalnych soli.

Pierścień laktonowy, a mianowicie pierścień E, można otworzyć przy użyciu zasad z metalem alkalicznym lub metalem ziem alkalicznych, na przykład wodorotlenku sodowego lub wodorotlenku wapniowego, z utworzeniem soli odpowiednich związków o wzorze 1 ze strukturą otwartego pierścienia E z metalem alkalicznym lub metalem ziem alkalicznych. Z powodu lepszej rozpuszczalności w wodzie, związek z otwartym pierścieniem E korzystnie można poddać oczyszczaniu z wykorzystaniem typowych sposobów krystalizacji. Zgodnie z tym, wspomniany związek z otwartym pierścieniem E można następnie użyć jako związek pośredni do otrzymania związków o wzorze 1, na przykład za pomocą podziałania kwasem, np. kwasem chlorowodorowym, w wyniku czego otrzymuje się związki o wzorze 1 w postaci oczyszczonej.

Jak to powyżej zaznaczono, ugrupowanie kamptotecyny zawiera w pozycji 20 niesymetryczny atom węgla, co umożliwia istnienie dwu postaci enancjomerycznych, to jest konfiguracji R i S. Wynalazek obejmuje swym zakresem obie postacie enancjomeryczne i jakiekolwiek ich kombinacje. Dla uproszczenia, wszędzie tam, gdzie we wzorach strukturalnych nie jest podana konkretna konfiguracja w pozycji 20, należy rozumieć, że przedstawione są obie postacie enancjomeryczne i ich mieszaniny. Jeżeli tego inaczej nie zaznaczono, w przyjętej konwencji nomenklaturowej (R,S) oznacza mieszaninę racemiczną enancjomerów R i S (w przybliżeniu w równych ilościach), podczas gdy (R) i (S) oznaczają enancjomery w zasadzie optycznie czyste, odpowiednio R i S. Wynalazek obejmuje także swoim zakresem i inne postacie związku o wzorze 1, takie jak solwaty, hydraty, odmiany polimorficzne itp.

Przedmiotem wynalazku jest również sposób wytwarzania związków o wzorze 1 w reakcji związku o wzorze 4, w którym X oznacza halogen, ze związkiem o wzorze 5, w którym podstawniki mają znaczenie podane dla związku o wzorze 1.

Związki o wzorze 1 mają zastosowanie w sposobie hamowania w komórkach ssaków topoizomerazy typu I, polegającym na podawaniu pacjentowi związku o wzorze 1 w ilości powodującej zahamowanie topoizomerazy, także w sposobie leczenia chorób nowotworowych u ssaków polegającym na podawaniu ssakowi cierpiącemu na nowotwór związku o wzorze 1 w ilości skutecznej pod względem działania przeciwnowotworowego.

173 684

Związki o wzorze 1 stosowane są w postaci preparatów farmaceutycznych zawierających związki o wzorze 1 jako składnik czynny.

Omówienie związków.

Stosowany w niniejszym opisie termin niska w odniesieniu do grupy alkilowej i alkoksylowej oznacza obecność 1-6 atomów węgla, a w odniesieniu do grupy alkenylowej oznacza 3-6 atomów węgla (z tym, że podwójne wiązanie nie występuje przy atomie węgla związanym z atomem azotu). Termin perhalogeno oznacza, że wszystkie atomy wodoru zostały zastąpione atomami halogenu, na przykład grupą perhalogenoniskoalkilową jest grupa trifluorometylowa. Termin arylowa odnosi się do grupy fenylowej lub naftylowej.

W szczególności związkami o wzorze 1 są te związki, w których: R? i R² oznaczają: i) niezależnie: wodór, grupę (Cm) alkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkilo(Ci4)alkilową, (C3-4)'alkenylową, hydroksy(Ci4)alkilową, (Ci4)alkoksy(Ci-4)alkilową, albo ii) razem z atomem azotu tworzą azyrydynę, azetydynę, pirolidynę, piperydynę, heksametylenoiminę, imidazolidynę, pirazolidynę, izoksazolidynę, piperazynę, N-metylopiperazynę, homopiperazynę, N-metylohomopiperazynę, tiazolidynę, izotiazolidynę, morfolinę lub tiomorfolinę.

Korzystną grupę związków wytwarzanych sposobem według wynalazku są związki o wzorze 1, w którym n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, oraz i) Ri i R² niezależnie oznaczają wodór, grupę niskoalkilową (np. metylową, etylową) lub hydroksyniskoalkilową (np. hydroksyetylową); ii) R1 oznacza wodór i r2 oznacza grupę o wzorze -COR³, w którym R³ oznacza grupę perhalogenoniskoalkilową (np. trifluorometylową), albo iii) R1 i r2 razem z wiążącym atomem azotu tworzą azetydynę, pirolidynę, piperydynę, morfolinę, tiomorfolinę lub piperazynę, ewentualnie podstawioną przy atomie azotu grupą niskoalkilową (np. metylową), fenylową, grupą fenylową podstawioną jedną, lub więcej niż jedną grupą perhalogenoniskoalkilową (np. trifluorometylową) albo grupą niskoalkoksylową (np. metoksylową), albo grupą o wzorze COR⁵, w którym R⁵ oznacza grupę niskoalkoksylową (np. butoksylową), oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.

Konkretnymi związkami o wzorze ogólnym 1 są związki następujące:

Przykład nr	Nazwa związku
I	7-Dimetyloaminometyleno-10,11 -metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
II	7-Dimetyloaminometyleno-10,11-metylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
III	7-Dimetyloaminometyleno-10,11 -etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
IV	7-Dimetyloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
V	7-Morfolinometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
VI	7-Morfolinometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
VII	7-Pirolidynometyleno-10,11 -etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
VIII	7-Piperydynometyleno-10,11-metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
IX	7-Piperydynometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
X	7-(4-MetylopiperazynometyIeno)-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
XI	7-(4-Metylopiperazynometyleno)-10,11 -etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XII	7-Dietyloaminomety 1 cno-10,11 -metylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
ΧΙΠ	7-Dietyloaminometyleno-10,11 -etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
XIV	7-Dietyloaminometyleno-10,11 -etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XV	7-N-Metyloetanoloaminometyleno-10,11 -metylenodioksy-20(R,S )-kamptotecyna
XVI	7-N-Metyloetanoloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
XVII	7-Dietanoloammomctyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
XVIII	7-Dietanoloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna

173 684

1	-.------ -2
XIX	7-Azetydynometyleno-10,11 -metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna
XX	7-Azetydynometyleno-10,11-metylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXI	7-Tiomorfolinometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXII	7-Azetydynometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXIII	7-(4-Metylopiperazynometyleno)-10,11-metylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXIV	7-Trifluoroacetamidometyleno-10,11 -etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXV	7-T rifluoroacetamidometyleno-10,11 -metylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXVI	Dichlorowodorek 7-aminometyleno-10,11 -etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXVII	Dichlorowodorek7-aminometyleno-10,11-metylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXVIII	7-tert-butoksykarbonylopiperazynometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXIX	Sól 7-piperazynometyleno-10,11-etylenodioksy-(S)-kamptotecyny z kwasem trifluorooctowym
XXX	7-(a,a,a-Trifluoro-m-tolilo)-piperazynometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXXI	7-(2-metoksyfenylopiperazyno)metyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna
XXXII	7-fenylopiperazynometyleno-10,11 -etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna

Innymi szczególnymi związkami o wzorze 1 są związki o wzorze ogólnym 1', w którym n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2 oraz: R^la i R^2a oznaczają i niezależnie, wodór, grupę niskoalkilową, (C3-7)-cykloalkilową, (C3-7)-cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksyniskoalkilową lub ii) razem z wiążącym atomem azotu tworzą, zawierającą 3-7 atomów, grupę heterocykliczną o wzorze 1A', w którym ya oznacza O, S, CH2, NH lub N (grupa niskoalkilowa), oraz ich farmaceutycznie dopuszczalne sole.

Otrzymywanie związków.

Zgodnie z ogólnym sposobem według wynalazku (A) związki o wzorze 1 można wytwarzać sposobem pokazanym w etapie 2 schematu 1.

W etapie 1 schematu, związek o wzorze 2, w którym X oznacza grupę opuszczającą [według definicji podanej w: J. March, Advanced Organic Chemistry, wyd. 3, str. 179, John Wiley & Sons, New York (1985)], na przykład halogen, np. chlor, można poddać reakcji ze związkiem o wzorze 3 zgodnie ze sposobem wskazanym w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4894456 (w dalszym ciągu niniejszego opisu określanym skrótowo: '456), wydanym 16 stycznia 1990 WalFowi i in., włączonym do niniejszego opisu jako odnośnik, w wyniku czego otrzymuje się związek o wzorze 4.

W etapie 2 (sposób ogólny A) związki o wzorze 4 można przekształcić w związki o wzorze 1 za pomocą podstawienia grupy opuszczającej o symbolu X związkiem o wzorze 5, w którym R1 i R² mają znaczenie podane odnośnie do wzoru 1. Tę reakcję podstawienia dogodnie przeprowadzić można w układzie rozpuszczalników, takich jak woda, (C1-4)alkanol, (C2-4)-alkilenodiol, 1-hydroksy-2-metoksyetan, dimetyloacetamid (DMAC), N-metylopirolidon, di- metyloformamid (DMF), tetrahydrofuran (THF), sulfotlenek dimetylowy (DMSO), toluen lub ich kombinacja, w obecności nadmiaru aminy, to znaczy w obecności użytego w nadmiarze związku o wzorze 5, ewentualnie z udziałem zasady, na przykład węglanu potasowego.

Sposób ten jest szczególnie użyteczny w przypadku wytwarzania związków o wzorze 1, w którym zarówno R1 jak i r2 oznaczają podstawniki inne niż wodór.

Zgodnie z innym ogólnym sposobem (B), związki o wzorze 1 można wytwarzać z zastosowaniem sposobu postępowania pokazanego w etapie 2a schematu 1A.

W etapie la, związek o wzorze 5 poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze 2, w wyniku czego otrzymuje się związek o wzorze 2a, w którym R1 i r2 mają znaczenia podane odnośnie związków o wzorze 1. Reakcję tę przeprowadzić można w warunkach podobnych do tych, które opisano odnośnie do ogólnego sposobu (A) (schemat 1, etap 2).

173 684

W etapie 2a (sposób ogólny B) związek o wzorze 2a poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze 3 w sposób podobny do sposobu wskazanego w etapie 1 schematu 1, w wyniku czego otrzymuje się związek o wzorze 1.

W szczególnym wariancie wykonania sposobu (B), związki o wzorze 1 można wytworzyć z zastosowaniem sposobu postępowania przedstawionego w schemacie 1B.

W etapie lb, związek o wzorze 5a, w którym Hal oznacza halogen, to jest fluor, chlor, brom lub jod, taki jak np. trifluoroacetamid, poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze 2 w środowisku polarnego, aprotonowego rozpuszczalnika, na przykład acetonitrylu, w obecności zasady rozpuszczalnej w polarnym, aprotonowym rozpuszczalniku, takiej jak np. węglan cezowy w przypadku użycia jako rozpuszczalnika acetonitrylu, w wyniku czego otrzymuje się związek o wzorze 2b.

W etapie 2b związek o wzorze 2b poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze 3 w sposób podobny do sposobu wskazanego w etapie 1 schematu 1, w wyniku czego otrzymuje się związek o wzorze 4b.

W etapie 3b, związek o wzorze 4b zadaje się kwasem o wzorze H⁺B‘, takim jak kwas mineralny, np. kwas solny, w wyniku czego otrzymuje się związek o wzorze 1b, to znaczy sól związku o wzorze 1. Związek o wzorze 1b można zadać zasadą w sposób typowy w tej dziedzinie techniki, w wyniku czego otrzymuje się odpowiednią wolną zasadę. Następnie wolną zasadę można przekształcić w typowy sposób w farmaceutycznie dopuszczalną sól, jeżeli jest to pożądane.

Ten alternatywny sposób jest szczególnie przydatny przy wytwarzaniu związków o wzorze 1, w którym zarówno R1 jak i R² oznaczają wodór, albo r2 oznacza wodór.

Związki o wzorze 2 można wytworzyć zgodnie ze sposobem postępowania przedstawionym w schemacie 2.

W etapie 1 schematu 2 związek o wzorze 6 poddaje się reakcji ze środkiem acylującym, na przykład halogenkiem kwasu (C2-s)alkanowego lub bezwodnikiem kwasu (C2-s)alkanowego, na przykład chlorkiem acetylu lub bezwodnikiem octowym, w obecności słabej zasady, na przykład węglanu potasowego, w polarnym, aprotonowym rozpuszczalniku, na przykład chloroformie, w wyniku czego otrzymuje się związek o wzorze 7, w którym Ac oznacza grupę (C2-5)acylową.

W etapie 2, związek o wzorze 7 poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze 8, w którym X oznacza grupę opuszczającą, jak zdefiniowano odnośnie do związków o wzorze 4, a Hal oznacza halogen, w obecności halogenku metalu, na przykład chlorku cynku, w środowisku polarnego, aprotonowego rozpuszczalnika, na przykład nitrometanu, w wyniku czego otrzymuje się związek o wzorze 9. Jako związku o wzorze 8 można użyć, na przykład, halogenku halogenoacetylu, na przykład chlorku chloroacetylu, albo halogenoacetonitrylu, na przykład chloroacetonitrylu.

W etapie 3, związek o wzorze 2 zostaje utworzony za pomocą usunięcia grupy acylowej, Ac, ze związku o wzorze 9, to znaczy na drodze odacylowania, z wykorzystaniem sposobów znanych w tej dziedzinie techniki, takich jak metody wskazane w: T. Green, Protective Groupe in Organic Chemistry, rozdz. 7, John Wiley, New York (1981). I tak np., związek o wzorze 9 można ogrzewać w temperaturze wrzenia pod chłodnicą zwrotną w stężonym kwasie solnym i otrzymaną sól zobojętnić za pomocą poddania jej działaniu zasady, takiej jak wodorotlenek sodowy, w wyniku czego otrzymuje się związek o wzorze 2.

W etapie 2a schematu 2, w przypadku użycia jako związku o wzorze 6 związku typu pochodnej etylenodioksylowej, to znaczy wtedy, gdy n oznacza 2, związek ten można bezpośrednio poddać reakcji ze związkiem o wzorze 8, z pominięciem uprzedniego zabezpieczenia grupy aminowej za pomocą acylowania i w wyniku otrzymuje się odpowiedni związek o wzorze 2.

Alternatywnie, związki o wzorze 2 można wytwarzać zgodnie ze sposobem wskazanym przez T. Sugasawę i in. [J. Org. Chem., 44 578 (1979)].

Związek o wzorze 3 można wytworzyć według sposobu postępowania, który opisali Wall i in. ('456, kolumna 11, począwszy od wiersza 30). Jak to jest oczywiste na podstawie schematu 1, od konfiguracji asymetrycznego atomu węgla związku o wzorze 3 zależy konfiguracja związków o wzorze 1. Związek racemiczny o wzorze 3 można rozdzielić na składowe jego enancjomery sposobem opisanym przez Wani’ego i in. [opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki

173 684 nr 5053512 (w dalszym ciągu niniejszego opisu określany skrótowo: '512), włączony do niniejszego opisu jako odnośnik].

Zgodnie z innym sposobem ogólnym (D), związek o wzorze 1 wytworzony sposobem według wynalazku można przekształcić w inny związek wytworzony sposobem według wynalazku przy wykorzystaniu typowych sposobów postępowania.

I tak np., związek o wzorze 1, w którym jeden, lub więcej niż jeden symbol R ¹ i R5 oznacza atom wodoru, można poddać alkilowaniu z zastosowaniem metod typowych. Reakcję można przeprowadzić przy użyciu stosowanego środka alkilującego, takiego jak halogenek alkilu, tosylan alkilu lub siarczan dialkilu. Reakcję alkilowania dogodnie można przeprowadzić w środowisku rozpuszczalnika organicznego takiego jak amid, na przykład dimetyloformamid, lub eter, na przykład tetrahydrofuran, korzystnie w obecności zasady. Do odpowiednich zasad należą, na przykład, wodorki metali alkalicznych, takie jak wodorek sodowy, węglany metali alkalicznych, takie jak węglan sodowy lub alkoholany metali alkalicznych, takie jak węglan sodowy lub alkoholany metali alkalicznych, takie jak metanolan sodowy lub potasowy, etanolan sodowy lub potasowy albo tertbutanolan sodowy lub potasowy. Reakcję alkilowania dogodnie przeprowadza się w temperaturze od 25 do 100°C.

Alternatywnie, związek o wzorze 1, w którym jeden, lub więcej niż jeden symbol r1 i R oznacza atom wodoru, można przekształcić w inny związek o wzorze 1 za pomocą alkilowania redukcyjnego. Alkilowanie redukcyjne z użyciem odpowiedniego aldehydu lub ketonu można przeprowadzić z zastosowaniem tetrahydroboranu metalu ziem alkalicznych lub cyjanotrihydroboranu metalu ziem alkalicznych. Reakcję tę można przeprowadzić w wodnym lub niewodnym środowisku reakcji, dogodnie w środowisku alkoholu, takiego jak np. metanol lub etanol, albo w środowisku eteru, takiego jak np. dioksan lub tetrahydrofuran, ewentualnie w obecności wody. Reakcję można dogodnie przeprowadzić w temperaturze w zakresie od 0 do 100°C, korzystnie w zakresie od 5 do 50°C.

Alternatywnie, związek o wzorze 1, w którym jeden, lub więcej niż jeden symbol r1 i r2 oznacza grupę niskoalkilową, można przekształcić w inny związek o wzorze 1, w którym R1 lub R² oznacza grupę niskoalkilową. Redukcji dogodnie można dokonać w obecności wodoru i katalizatora metalicznego, na przykład niklu Raney’a lub katalizatora z grupy metali szlachetnych, takich jak pallad, platyna, tlenek platyny lub rod, który może być osadzony na nośniku, takim jak na przykład węgiel drzewny. Reakcję można przeprowadzić w środowisku rozpuszczalnika, takiego jak alkohol, na przykład etanol, dogodnie w temperaturze w zakresie od -10 do 50°C, korzystnie w zakresie od 20 do 30°C.

Alternatywnie, związki o wzorze 1, w którym r2 oznacza grupę hydroksyalkilową, można wytworzyć na drodze redukcji związku o wzorze 1, w którym R^r oznacza grupę o wzorze COR3, w którym Ri oznacza grupę niskoalkoksylową. Redukcji dogodnie dokonać można przy użyciu odpowiedniego środka redukującego typu wodorku, takiego jak np. tetrahydroglinian litowy lub trietylohydroboran litowy, w środowisku odpowiedniego rozpuszczalnika, takiego jak eter, na przykład eter dietylowy, tetrahydrofuran lub dioksan, albo w środowisku węglowodoru, takiego jak toluen. Reakcję dogodnie przeprowadza się w temperaturze w zakresie od -78 do 100°C, korzystnie w temperaturze około 0°C.

Zgodnie z innym sposobem (E), związek o wzorze 1 wytwarzany sposobem według wynalazku, lub jego sól, można wytworzyć za pomocą poddania zabezpieczonej pochodnej o wzorze 1, lub jej soli, reakcji prowadzącej do usunięcia grupy lub grup zabezpieczających.

Tak więc, na wcześniejszym etapie wytwarzania związku o wzorze 1, lub jego soli, może okazać się niezbędne lub pożądane zabezpieczenie jednej, lub większej ilości wrażliwych grup w cząsteczce w celu zapobieżenia niepożądanym reakcjom ubocznym.

Grup zabezpieczających, stosowanych przy wytwarzaniu związków o wzorze 1, można użyć w sposób typowy. Patrz np.: Protective Groupe in Organic Chemistry, red. J.F.W. McOmie (Plenum Press, 1973) lub Protective Groups in Organic Synthesis, Theodora W. Greene (John Wiley and Sons, 1981).

Do typowych grup zabezpieczających grupę aminową mogą należeć, na przykład, grupy aralkilowe, takie jak grupa benzylowa, difenylometylowa lub trifenylometylowa, a także grupy acylowe, takie jak grupa N-benzyloksykarbonylowa lub tert-butoksykarbonylowa. Tak więc, związki o wzorze ogólnym 1, w którym jedna, lub więcej niż jedna grupa o symbolu R1 i R²

173 644 oznacza wodór, można wytworzyć za pomocą odblokowania odpowiednio zabezpieczonego związku.

Grupy hydroksylowe można zabezpieczać, na przykład, grupami aralkilowyml, takimi jak grupa benzylowa, dlfenylometylkwn lub trlfenylometylkwn, grupami acylowymi, takimi jak grupa acetylowa, grupami zabezpieczającymi zawierającymi krzem, takimi jak grupa trimetylosIIIIowi lub tert-butylkdlmetylksilllown, albo grupami stanowiącymi pochodne tetrahydropiranu.

Usunięcia jakiejkolwiek obecnej grupy zabezpieczającej dokonać można z wykorzystaniem typowych sposobów postępowania. I tak, grupę aralkllową, taką jak grupa benzylowa, można odszczepić na drodze hydrogenolizy w obecności katalizatora (np. palladu na węglu). Grupę acylową, taką jak grupa N-benzyloksykarbonylowa, można usunąć za pomocą hydrolizy przy użyciu, na przykład, bromowodoru w kwasie octowym lub na drodze redukcji, na przykład za pomocą hydrogenacji katalitycznej. Grupy zabezpieczające zawierające krzem można usunąć, na przykład, za pomocą podziałania jonem fluorkowym lub na drodze hydrolizy przeprowadzonej w warunkach kwasowych. Grupy tetrahydropiranowe można kdszceepić na drodze hydrolizy dokonanej w warunkach kwasowych.

Należy zdawać sobie sprawę z tego, że w którymkolwiek z powyżej opisanych sposobów ogólnych (A) do (D) może okazać się niezbędne lub pożądane zabezpieczenie jakichkolwiek wrażliwych grup w cząsteczce, jakjuż opisano. Tak więc, etap reakcji obejmującej odblokowanie zabezpieczonej pochodnej o wzorze ogólnym 1, lub jej soli, przeprowadzić można po którymkolwiek z powyżej opisanych sposobów (A) do (D).

Toteż, po którymkolwiek ze sposobów (A) do (D) można przeprowadzić, jeżeli jest to niezbędne i/lub pożądane, następujące reakcje i to w jakiejkolwiek stosownej kolejności:

(i) usunięcie jakichkolwiek grup zabezpieczających, oraz (ii) przekształcenie związku o wzorze 1, lub jego soli, w jego farmaceutycznie dopuszczalną sól lub solwat.

W przypadku, gdy jest rzeczą pożądaną wyodrębnienie związku wytworzonego sposobem według wynalazku w postaci soli, na przykład w postaci kwaśnej soli addycyjnej, można tego dokonać za pomocą poddania wolnej zasady o wzorze ogólnym 1 działaniu kwasu odpowiedniego w tym przypadku, korzystnie użytego w ilości równoważnej, względnie siarczanu kreatyniny w stosownym rozpuszczalniku, takim jak np. etanol uwodniony.

Z równym powodzeniem jak w przypadku stosowania jako ostatni zasadniczy etap w sekwencji reakcji preparatywnych, wyżej omówionych ogólnych sposobów wytwarzania związków tu opisywanych, sposoby te użyć można także do wprowadzania pożądanych grup w pośrednim etapie wytwarzania pożądanego związku. Dlatego też należy zdawać sobie sprawę z tego, że w tego rodzaju procesach wieloetapowych kolejność reakcji należy dobrać w ten sposób, aby warunki reakcji nie wywierały wpływu na grupy występujące w cząsteczce, których obecność w produkcie końcowym jest pożądana.

Jak się wydaje, aktywność biologiczna związków o wzorze 1 jest właściwa dla enancjomeru S, natomiast enancjomer R nie wykazuje tej aktywności, względnie przejawiają tylko w nieznacznym stopniu. Stąd też, enancjomer S związku o wzorze 1 jest ogólnie korzystniejszy od mieszaniny R i S, takiej jak mieszanina racemiczną. Jednakże, w przypadku gdyby pożądany był właśnie enancjomer R, na przykład dla badań kontrolnych lub do syntezy innych związków, można by go łatwo wytworzyć z wykorzystaniem powyższego sposobu postępowania przy użyciu enancjomeru R związku o wzorze 3, otrzymanego według wskazówek zawartych w '512.

Związek o wzorze 1, wytworzony zgodnie ze schematami 1, 1A lub 1B, można poddać oczyszczaniu z zastosowaniem metod typowych, znanych w tej dziedzinie techniki, np. za pomocą chromatografii, destylacji lub krystalizacji.

In vitro test rozszczepialnego kompleksu.

Dane w tabeli A, poniżej, pokazują względną aktywność hamowania tkpoizkmerney typu I dla związków o wzorze 1. Oznaczenia tego dokonuje się zgodnie z metodą opisaną przez Y. Hsianga i in. [J. Biol. Chem., 260, 14873-14878 (1985)]. Wyniki tego oznaczenia dobrze zgadzają się z wynikami dla in vitro aktywności przeciwnowotworowej inhibitorów topoizomerazy w zwierzęcych modelach raka, takich jak np. kamptotecyna i jej analogi. Patrz: Hsiang i in., Cancer Research, 49,4385-4389 (1989) i Jaxel i in., Cancer Research, 49,1465-1469 (1989).

173 684

Te związki, które wykazują zauważalną aktywność przy stężeniach powyżej 2000 nM (+ w tabeli A) uważa się za związki słabo aktywne lub umiarkowanie aktywne, podczas gdy związki wykazujące aktywność przy stężeniach powyżej 500 nM (++++ w tabeli A) są związkami bardzo aktywnymi. Termin IC50 oznacza stężenie związku o wzorze 1, przy którym 50% DNA jako substratu zostało wychwycone przez topoizomerazę I.

Tabela A

Aktywność hamowania topoizomerazy wykazywana przez związki o wzorze 1 w teście rozszczepialnego kompleksu

Przykład nr	Postać izomeryczna	Aktywność względna IC50x
II	(S)	++++
VI	(S)	++++
XI	(S)	++++
I	(R,S)	++++
XVII	(R.S)	++++
V	(R,S)	++++
IV	(S)	+++
IX	(R,S)	+++
X	(R,S)	+++
XIII	(R,S)	+++
XVI	(R.S)	++
VII	(R,S)	+ +
XV	(R,S)	++
XVI	(R.S)	++
XIX	(R,S)	++
XVIII	(R.S)	+

^xZakres IC50:

Symbol nM ++++ <~ 500 +++ <~ 1000 >~ 500 ++ <~ 2000 >~ 1000 + >~ 2000

Stwierdzono także dobrą aktywność hamowania topoizomerazy I wykazywaną przez związki o wzorze 4.

Heteroprzeszczepy nowotworów ludzkich.

W ostatnich latach, heteroprzeszczepy nowotworów ludzkich heterotransplantowane do nagich myszy są szeroko stosowane do oceny aktywności przeciwnowotworowej środków używanych w chemoterapii raka. Patrz: B.C Giovanella, J.S. Stehlin, jr., R.C. Shepard i L.J. Williams, jr., Correlation between response to chemotherapy of human tumors in patients and in nude mice, Cancer, 52, 1146-1152 (1983); E. Boven i B. Winograd (red.), The Nude Mouse in Oncology Research CRC Press, Inc., Boca Raton, FL, (1991), orazH.H. Fiebig, Comparison of tumor response in nude mice and in patients, Human Tumour Xenografts in Anticancer Drug Development, B. Winograd. M.J. Peckham i H.M. Pinedo (red.), E.S.O. Mongraphs, Springer, Heidelberg, 25 (1988).

Ogólnie, heteroprzeszczepy nowotworów ludzkich zachowują nie tylko charakterystyczne cechy histologiczne, biochemiczne i antygenowe, ale także wykazują wrażliwość na chemoterapię wyjściowej tkanki nowotworowej (Boven i in., wyżej). Szczegółowe badania dostarczyły dowodu, że heteroprzeszczepy nowotworów ludzkich zachowują te ważne właściwości biologiczne nowotworu wyjściowego, włącznie z niestabilnością biologiczną, co do której wiadomo, że występuje w przypadku pacjentów z chorobą nowotworową (Boven i in., wyżej). Co najważniejsze, są doniesienia szeregu badaczy o dobrej zgodności skutków działania leków w przypadku heteroprzeszczepów nowotworów ludzkich i wynikami klinicznymi u leczonych chorych (Giovanella i in., oraz Fiebig, wyżej).

In vivo test heteroprzeszczepu ludzkiego gruczolakoraka okrężnicy i odbytnicy XT-29.

173 684

W tej zmodyfikowanej wersji testu, który opisali B.C. Giovanella i in. [Science, 246,1046 (1989)], użyto myszy NU/NU, samic, o wadze 21 ± 2 g. Zwierzętom kontrolnym i badanym wstrzyknięto podskórnie, w regionie podłopatkowym, w dniu 0, zawiesinę 10⁶ żywotnych komórek ludzkiego guza okrężnicy HT-29. Guzom pozwolono rozwijać się w ciągu 2 tygodni, po czym podano leki. Dla każdego leku dobrano rozmaite dawki, w oparciu o ich aktywność in vitro skierowaną przeciw topoizomerazie I. Dla każdego poziomu dawkowania użyto grupy 8 zwierząt. Związki badane przygotowuje się albo w 0,1 M buforze octanowym, pH 5 (vehiculum a), albo w układzie: 87,5% roztworu soli buforowanego fosforanami, 12,375% sulfotlenku d^ty^ego i 0,125% Tween 80 (znak towarowy ICI America monooleinianu polioksaetalenosorbitanu) ^hicnlum b) i podaje podskórnie dwa razy dziennie w ciągu 5 tygodni, zaczynając od dnia 14. Dawki, w mg/kg, podaje się w przeliczeniu na średnią wagę ciała myszy w każdej klatce.

Masę guza oblicza się z dwóch jego pomiarów przy użyciu prostopadłych szczęk suwmiarki z zastosowaniem wzoru: masa guza = długość x szerokość: 2 w mm. Dla każdego zwierzęcia masę guza śledzi się w czasie trwania eksperymentu. Dla każdej grupy wyniki wyraża się jako stosunek średniej masy guza tuż po upływie 5 tygodni leczenia (dzień 50) do średniej masy guza bezpośrednio przed leczeniem (dzień 14). Wyniki podane są w tabeli B. Dla każdej kontroli z vehiculum stosunek ten wynosi w przybliżeniu 20, co wskazuje na to, że guz w warunkach braku działania leku zwiększał swą masę mniej więcej 20)krotnie w trakcie eksperymentu. W przeciwieństwie do tego, stosunek ten wynoszący 1 wskazuje na to, że wystąpił zastój rozwoju guza, podczas gdy stosunek poniżej 1 wskazuje najego regresję. I tak, związki 4 i 6 powodowały zastój rozwoju guza, podczas gdy związki 11 i 23 powodowały jego regresję. Kryterium aktywności przeciwnowotworowej jest co najmniej 50% zahamowanie wzrostu guza po upływie 5 tygodni dawkowania (dzień 50), przy stosunku mniejszym od, lub równym, 10.

Tabela B

Dawka optymalna dla in vivo aktywności przeeimncwotworowej

Związek	(mg/kg)	masa guza w dmu 50
masa guza w dniu 14
Kontrola	-	w); 21,8b
(tylko vehieulum)
2	0,8	1,8b
4	7,0	1,3^ 1,0b
6	1,0	1,0b
11	9,0	0,6a
14	2,0	2,0a
20	1,5	1,5a
22	12,0	1,6a
23	3,0	0,5a

a vehiculum złożone z 0,1 M buforu octanowego, pH 5.

^b vehieulum złożone z: 87,5% roztworu soli buforowanego fosforanami, 12,375% sulfotlenku ^metylowego i Ο^ό^^Ά^η 80.

Użyteczność.

Jeśli chodzi o omawianą aktywność, związki o wzorze 1 są aktywne w stosunku do guzów oraz nowotworów rakowatych u ssaków (w tym u człowieka) w szerokim zakresie. Chodzi tu o takie nowotwory jak raki jamy ustnej i gardła (warg, języka, ust, gardła), przełyku, żołądka, jelita cienkiego, jelita grubego, odbytnicy, wątroby i dróg żółciowych, trzustki, krtani, płuc, (włącznie z rakiem płuc typu nie-małokomórkowego), kości, tkanki łącznej, skóry, okrężnicy, sutka, szyjki macicy, śluzówki macicy, jajnika, prostaty, jąder, pęcherza, nerki i innych tkanek układu moczowego, oka, mózgu i centralnego układu nerwowego, tarczycy i innych gruczołów wewnątrzwydzielniczyeh, białaczki (limfocytowa, szpikowa, monocytowa), ziarnica złośliwa, chłoniaki niesiarnieze, szpiczak mnogi itd. W niniejszym opisie terminy guz, rak, nowotwór rakowaty stosowane są jako synonimy.

173 684

Ilość związku o wzorze 1, potrzebna do jego skutecznego działania jako leku przeciwnowotworowego, będzie oczywiście zmieniać się w zależności od rodzaju danego ssaka poddawanego leczeniu i ostatecznie zależy od uznania lekarza czy weterynarza praktyka. Do czynników branych tu pod uwagę należy leczony stan, droga podawania, rodzaj preparatu, waga ciała ssaka, wielkość powierzchni, wiek i ogólny stan pacjenta, a także rodzaj konkretnego zastosowanego związku. Jednakże, stosowna skuteczna dawka przeciwnowotworowa mieści się w zakresie od około 0,1 do około 200 mg/kg wagi ciała/dzień, korzystnie od około 1 do około 100 mg/kg/dzień. Całkowitą dawkę dzienną można podać jako dawkę pojedynczą, dawki wielokrotne, np. dwa do sześciu razy dziennie, względnie w postaci wlewu dożylnego, w ciągu dobranego czasu trwania. Dawkowanie powyżej lub poniżej przytoczonego zakresu może być stosowane w indywidualnych przypadkach, jeżeli jest to pożądane i niezbędne.

I tak np., dla ssdla o wadze 75 kg Z5kres dawkowania mieści mię ci zidcresia od okołd o5 do około 7500 mg/dzień, a dawka typowa wynosi około 800 mg/dzień. Jeżeli wskazane są osobne dawki wielokrotne, podawać można, typowo, po 200 mg związku o wzorze 1 cztery razy dziennie.

Preparaty.

Preparaty, przeznaczone do zastosowania w medycynie, zawierają związek czynny, to znaczy związek o wzorze 1, łącznie z dopuzzckalaymjego nośnikiem oraz, ewentualnie, z innymi składnikami o aktywności terapeutycznej. Nośnik musi być farmaceutycznie dopuszczalny w tym sensie, że musi on być zgodny z innymi składnikami preparatu i musi być nieszkodliwy dla biorcy.

Do preparatów tego rodzaju należą preparaty nadające się do podawania doustnego, doodbytniczego, dopochwowego, przezskórnego lub pozajelitowego (włącznie z podawaniem podskórnym, domięśniowym i dożylnym). Korzystne są te preparaty, które nadają się do podawania doustnego lub pozajelitowego.

Preparaty, dogodnie, mogą występować w postaci dawki jednostkowej i można je wytworzyć jakąkolwiek metodą dobrze znaną w farmacji. Wszystkie sposoby obejmują etap łączenia związku czynnego z nośnikiem, który stanowi jeden, lub więcej niż jeden składnik dodatkowy. Ogólnie, preparaty wytwarza się za pomocą jednorodnego i dokładnego złączenia związku czynnego z ciekłym nośnikiem lub subtelnie rozdrobnionym nośnikiem stałym, a następnie, jeżeli jest to konieczne, sformowania produktu w pożądaną postać dawki jednostkowej.

Preparaty odpowiednie do podawania doustnego mogą występować w postaci oddzielnych dawek jednostkowych, takich jak kapsułki, opłatki, tabletki lub pastylki do ssania, przy czym każda z nich zawiera przewidzianą ilość związku czynnego. Dalej, preparaty mogą mieć postać proszku lub granulek, albo zawiesiny lub roztworu w płynie wodnym lub niewodnym, na przykład postać syropu, eliksiru, emulsji lub napoju.

Tabletki można wytworzyć za pomocą prasowania lub wytłaczania, ewentualnie łącznie z jednym, lub więcej niż jednym składnikiem pomocniczym. Tabletki prasowane można wytworzyć za pomocą prasowania w odpowiednim urządzeniu składnika czynnego w postaci łatwo płynącej, np. w postaci proszku lub granulek, ewentualnie zmieszanego ze składnikami pomocniczymi, takimi jak np. lepiszcza, środki poślizgowe, obojętne rozcieńczalniki, środki powierzchniowo czynne lub rozpraszające. Tabletki wytłaczane można wykonać za pomocą tłoczenia w odpowiednim urządzeniu mieszaniny sproszkowanego związku czynnego z jakimkolwiek stosownym nośnikiem.

Syrop lub zawiesinę można sporządzić za pomocą dodania związku czynnego do stężonego, wodnego roztworu cukru, np. sacharozy, do którego można także wprowadzić jakiekolwiek składniki pomocnicze. Takie dodatkowe zkładaiki(zkładnik) mogą obejmować aromat, środek opóźniający krystalizację cukru lub środek zwiększający rozpuszczalność dowolnego innego składnika, taki jak np. alkohol wielowodoóotleaowy, na przykład gliceryna lub sorbit.

Preparaty do podawania doodbytniczego lub dopochwowego mogą występować w postaci czopków zawierających typowy nośnik, taki jak np. masło kakaowe lub Witepsol S55 (znak towarowy podłoża czopkowego produkcji Dynamite Nobel Chemical, Niemcy).

Do podawania przezskómego związki wytwarzane sposobem według wynalazku można formułować w postaci kremów, żelów, maści lub lotionów, względnie jako plasterki do działania przezzkórneeo. Tego rodzaju środki można, na przykład, formułować z udziałem wodnego lub

173 684 olejowego podłoża z dodatkiem odpowiednich środków zagęszczających, żelujących, emulgujących, stabilizujących, dyspergujących, zawieszających i/lub barwników.

Do środków nadających się do podawania pozajelitowego dogodnie należy jałowy wodny preparat związku czynnego, który korzystnie, jest izotoniczny z krwią przyjmującego. Preparaty takie korzystnie składają się z roztworu lub zawiesiny farmaceutycznie i farmakologicznie dopuszczalne kwaśnej soli addycyjnej związku o wzorze 1, izotonicznej z krwią przyjmującego. Tak więc, preparaty te mogą, dogodnie, zawierać wodę destylowaną, 5% glukozę w wodzie destylowanej lub roztworze soli oraz farmaceutycznie i farmakologicznie dopuszczalną kwaśną sól addycyjną związku o wzorze 1 o odpowiedniej rozpuszczalności w tych rozpuszczalnikach, na przykład chlorowodorek. Użyteczne preparaty obejmują także stężone roztwory i postacie stałe, zawierające związek o wzorze 1, które po rozcieńczeniu odpowiednim rozpuszczalnikiem dają roztwór nadający się do podawania pozajelitowego, jak wyżej.

Oprócz wyżej wspomnianych składników, preparaty mogą dalej zawierać jeden lub więcej niż jeden ewentualnie użyty składnik pomocniczy stosowany w technice farmaceutycznej, taki jak: rozcieńczalniki, bufory, środki aromatyzujące, lepiszcza, środki powierzchniowo czynne, środki zagęszczające, środki poślizgowe, środki zawieszające, środki konserwujące (w tym przeciwutleniacza) itp.

Następujące przykłady objaśniają cechy charakterystyczne wynalazku, ale nie należy ich interpretować jako ograniczenia jego zakresu. Symbole i oznaczenia konwencjonalne używane w tych przykładach są zgodne ze stosowanymi we współczesnym piśmiennictwie chemicznym, na przykład w Journal of the American Chemical Society. W niniejszym opisie termin temperatura pokojowa oznacza temperaturę około 25°C.

Przykład 1.7-Dimetyloaminometyleno-10,11-metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna (związek 1).

(A) 3,4-MetylenodioksyacetanilId. Do 17,0 g (124 mmoli) handlowej 3,4-metylenodioksyaniliny i 15,5 g (136 mmoli) węglanu sodowego w 90 ml chloroformu wkrapla się, w temperaturze 5°C, przy mieszaniu 8,8 g (124 mmole) chlorku acetylu. Mieszaninie reakcyjnej pozwala się ogrzać do temperatury pokojowej i mieszanie kontynuuje się w ciągu około 18 godzin. Mieszaninę reakcyjną przemywa się dwukrotnie po około 50 ml 1N HCl i warstwę organiczną osusza (MgSCh), po czym usuwa się rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymuje się pozostałość w postaci ciała stałego o barwie brązowej. Po rekrystalizacji z wody z obróbką węglem aktywnym otrzymuje się 9,34 g (42,1% wydajności teoretycznej) 3,4-metylenodioksyacetanilidu w postaci ciała stałego o barwie jasnobrązowej.

Analiza elementarna dla C9H9NO3:

Obliczono: C 60,33%, H 5,06%, N 7,82%

Znaleziono:C 60,34%, H5,04%, N7,79%.

(B) 2'-Acetyloamino-4',5'-metylenodioksy-2-chloroacetofenon. Do mieszaniny 24,3 g (178,3 mmola) chlorku cynku i 16,1 ml (202,1 mmola) chlorku chloroacetylu w 85 ml nitrometanu wkrapla się przy mieszaniu, w atmosferze azotu, w temperaturze pokojowej, 8,96 g (50,0 mmola) 3,4-metylenodioksyacetanilidu w 15 ml nitrometanu. Następnie mieszaninę tę ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną w ciągu 1,5 godziny, po czym pozwala sięjej ochłodzić do temperatury pokojowej, wylewa się ją na lód i poddaje ekstrakcji chlorkiem metylenu, który następnie usuwa się za pomocą odparowania, w wyniku czego otrzymuje się pozostałość w postaci ciała stałego o barwie brązowej. Poddaje się je rekrystalizacji z mieszaniny octanu etylu i heksanu (włącznie z obróbką przy użyciu aktywnego węgla drzewnego), w wyniku czego otrzymuje się 831,3 mg (6,5% wydajności teoretycznej) 2'-acetyloamino-4'-5'-metylenodioksy-2-chloroacetofenonu w postaci kryształów o barwie żółtej.

lH-NMR (CDCI3): δ 8,45 (s, 1H), 7,2 (s, 1H), 5,09 (s, 2H), 4,65 (s, 2H), 2,25 (s, 3H).

(C) 3,4-Metylenodioksypiwaloiloanilid. Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I(A) z tą różnicą, że zamiast chlorku acetylu używa się równoważnej ilości chlorku 2,2-dimetylopropionylu.

(D) 2'-Piwaloiloamino-4',5'-metylenodioksy-2-chloroacet.ofenon. Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I(B), z tą różnicą, że zamiast 3,4-metylenodioksyacetanilidu używa się równoważnej ilości 3,4-metylenodioksypiwaloiloanilidu.

(E) 2'-Amino-4',5^/-metylenodioksy-2-chloroacetofenon. Do 0,9 g (3,53 mmola) 2'-acetyloamino-4',5'-metylenodioksy-2-chloroacetofenonu, albo równoważnej ilości 2'-piwaloiloami173 684 no-4',5'-metylenodioksy-2-chloroacetofenonu, w 60 ml etanolu, wkrapla się w temperaturze około 5°C, 12,5 ml (149,7 mmola) stężonego kwasu solnego. Następnie mieszaninę reakcyjną ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną w ciągu mniej więcej godziny, po czym wlewa się ją do mieszaniny 80 ml 2N NaOH i 60 g lodu i przemywa 3 razy po 70 ml octanu etylu. Warstwy organiczne łączy się i przemywa 50 ml wodnego roztworu chlorku sodowego, po czym osusza (bezwodnym siarczanem sodowym) i zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymuje się pozostałość w postaci ciała stałego o barwie zielonkawo-żółtej. Poddaje się je rekrystalizacji z mieszaniny octanu etylu, izopropanolu i heksanu, poddaje obróbce z udziałem aktywnego węgla drzewnego, w wyniku czego otrzymuje się 0,39 g (52% wydajności teoretycznej) 2'-amirKr-4^/,5'-mietylenodioksy-2-chloroacetofenonu.

Analiza elementarna dla C9H8ŃO3CI·.

Obliczono: C 50,60%, H 3,77%, N 6,56%

Znaleziono:C 50,66%, H 3,80%, N 6,47%.

(F) 5'(R,S)-1,5-Diokso-(5'-etylo-5'-hydroksy-2'H,5'H,6'H-6-oksypirano) [3',4'-f] A^6,8-tetrahydroindolizyna i 5'(S)-1,5-diokso-(5'-etylo-5'-hydroksy-2'H,5'H,6'H-6-oksopirano) [3',4'-f] A6⁸-tetrahydroindolizyna (związki o wzorze 3).

Związki te, określane w dalszej części niniejszego opisu jako, odpowiednio, tricykliczny keton (R,S) i tricykliczny keton (S), albo zbiorczo jako związek o wzorze 3, wytwarza się zgodnie ze sposobem postępowania wskazanym przez Wani’ego i in. w '512. Należy zauważyć, że odpowiedni enancjomer R można wytworzyć także zgodnie ze sposobem postępowania podanym w '512.

(G) 7-Chlorometyleno-10,11-metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna. Proces prowadzi się zgodnie ze sposobem postępowania przy wytwarzaniu kamptotecyny wskazanym w '512. 4',5'-metylenodioksy-2-chloroacetofenon miesza się w 50 ml ogrzewanego pod chłodnicą zwrotną toluenu z 256,3 mg (9,97 mmola) tricyklicznego ketonu (R,S), z zastosowaniem łapacza Deana-Starka, w ciągu 0,5 godziny. Następnie mieszaninę reakcyjną chłodzi się, osad odsącza i przemywa toluenem i etanolem, w wyniku czego otrzymuje się 408,5 mg (68,8%) 7-chlorometyleno-10,11 -metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny.

^IH-300 NMR (DMSO-d6): 5 7,72 (s, 1H), 7,55 (s, 1H), 7,2 (s, 1H), 6,34 (s, 2H), 5,42 (s, 2H), 5,32 (s, 2H), 5,24 (s, 2H), 1,85 (m, 2H), 0,88 (t, 3H).

Widmo masowe nominalne M+1:

Obliczono: 441

Znaleziono: 441.

(H) 7-Dimetyloaminometyleno-10,11-metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna. Do mieszaniny 0,11 g (0,25 mmola) 7-chlorometylo-10,11-metylenodioksy-(R,S)-kamptotecyny i 346 mg (0,5 mmola) węglanu potasowego w 1 ml dimetyloformamidu (DMF) dodaje się, przy mieszaniu, w temperaturze około 5°C, 6,1 ml (0,5 mmola) dimetyloaminy w postaci roztworu (3,73 mg/ml) w tetrahydrofuranie. Mieszaninie reakcyjnej, w szczelnie zamkniętym naczyniu, pozwala się ogrzać do temperatury pokojowej, po czym miesza się ją w ciągu mniej więcej 15 godzin i sączy w celu usunięcia substancji stałych. Przesącz zatęża się za pomocą odparowania pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość w postaci ciała stałego uciera się z acetonitrylem, po czym sączy. Przesącz zatęża się za pomocą odparowania pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymuje się gęstą pozostałość. Pozostałość tę rozpuszcza się w możliwie najmniejszej ilości chloroformu i poddaje chromatografii na 30 g żelu krzemionkowego do szybkiej chromatografii, przy elucji kolejno 250 ml mieszaniny octanu etylu i izopropanolu 9:1 i 250 ml mieszaniny octanu etylu i izopropanolu 4:1. Zbiera się frakcje i kontroluje metodą chromatografii cienkowarstwowej (TLC), przy użyciu układu 5% metanol, octan etylu, z wizualizacjąpod lampą UV. Odpowiednie frakcje puluje się, zatężai wysusza pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymuje się 6,0 mg (4,7%) 7-dimetyloaminometyleno-10,11metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny. Związek ten scharakteryzowano w postaci jego soli z kwasem octowym.

Temperatura topnienia: > 250°C.

Analiza elementarna dla C24H23N3O3-C2H4C2:

Obliczono·. C 61,29%, H5,34%, N 8,25% '

Znaleziono:C 61,64%, H5,17%, N8,73%.

173 684 (I) Związek z otwMty^m pie^cieniem E. Związek z zeęśzi (H) poddaje się działaniu równoważnej ilości wodorotlenku sodowego z utworzeniem odpowiedniego związku z otwartym pierścieniem E. Poddanie tego ostatniego związku działaniu równoważnej ilości kwasu solnego powoduje zamknięcie pierścienia E i utworzenie z powrotem związku z części (H).

Przykład Π. 7-Dizetyloaminozeteleno--0,1--meiylenoSioksy-20(S)-kamptoiecena (związek 2).

(A) 7-Chlorometylo-10,Π-metylenodioksy-20(S)-kazpioiecyna. Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I, z tą różnicą, że w części (G) zamiast tricyklicznego ketonu (R,S) używa się równoważnej ilości tricyklicznego ketonu (S). Temperatura topnienia: > 250°C.

(B) 7-Dimetyloazinozetyleno--0, -1-zetylenodioksy-20(S)-kamptotecyna. Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast 7-chlorometylo--0,-1-metylenodioksy-20(R,S)-kampiotecyny używa się równoważnej ilości 7-chlorometylo--0,---zetylenodioksy-20(S)-kamptotecyny, wytworzonej według przykładu II, część (A). Temperatura topnienia: > 250°C.

Widmo masowe nominalne M+1:

Obliczono: 450

Znaleziono: 450.

Przykład III. 7-Dimetyloazinometyleno--0,---eiylenodiokse-20(R,S)-kazptotecena. (Związek 3).

(A) 7-Chlorometylo--0,1--etylenodioksy-20(R,S)-kazptotecyna. Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I, z tą różnicą, że w części (A) i (C) zamiast 3,4-zeiylenodioksyaniliny używa się równoważnej ilości 3,4-etylenoSioksyaniliny.

Widmo masowe wysokorozdzielcze M+1:

Obliczono: 455,1009

Znaleziono: 455,1005.

(B) 7-Dizetyloazinozetyleno-10,- --eiylenodiokse-20(R,S)-kazptotecyna. Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast 7-chlorozetylo--0,-1-metylenodioksy-20(R,S)-kampiotecyny używa się równoważnej ilości 7-chlorometylo-10, 11-eiylenodioksy-20(R,S)-kamptoiecyny.

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 464,1821

Znaleziono: 464,1833.

Przykład IV. 7-Dizetyloazinometyleno--0,11-eiylenodioksy-20(S)-kamptotecyna (związek 4).

(A) 7-Chlorozetylo-10,11 -etylenodioksy-20(S)-kampioiecyna. Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I, z tą różnicą, że w części (A) i (C) zamiast 3,4-metylenoSioksyaniline używa się równoważnej ilości 3,4-etylenodioksyaniliny, a w części (G) zamiast tricyklicznego ketonu (R,S) używa się równoważnej ilości tricyklicznego ketonu (S).

Widmo masowe wysokorozdzielcze M+1:

Obliczono: 455,1009

Znaleziono: 455,1000.

(B) 7-Dimetyloaminozetyleno--0,-1-etylenodiokse-20(S)-kamptotecyna. Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast 7-chlorozetelo-10,-1-zeiylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny używa się równoważnej ilości 7-chlorozetylo--0,1--etylenodioksy-20(S)-kamptoiecyny.

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 464,1821

Znaleziono: 464,1811.

Przykład V. 7-Morfolinozetyleno--0,1--etelenodioksy-20(R,S)-kazptoiecyna (związek 5).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości morfoliny, a zamiast 7-chlorozeielo-0,11-metylenodioksy-20(R,S)-kazptotecyne używa się równoważnej ilości 7-chlorozeielo10.-1-eielenodioksy-20(R,S)-kampioiecyny, wy^Oi-zonce zgodnie z przykładeim 5Π, część 1(3).

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

173 684

Obliczono: 506,1942 Znaleziono: 506,1925.

Przykład VI. C-Moifoliaometyleao-10,11-etyleaodioksy-20(S)-kamptotecyaa (związek 6).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości morfoliny, a zamiast 7-chlorometylz10,11 -metylengniokzdz20(0,S)-kamptPtzcdny yżywa się równaavażnża ilo^oi 7-chlolor^m.eiOl 10.1 l-etolenzdiodzy-20(S)-kamptotecyny, wytworzonej zgodnie z przykładem IV, część (B).

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 506,1942

Znaleziono: 506,1929.

Przykład VII. C-Pirolidyaometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna (związek 7).

Stzzule się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości pirolidyny, a zamiast

10.11- metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny używa się równoważnej ilości C-chlorometylz10.11- etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny, wytworzonej zgodnie z przykładem III, część (A).

Widmo masowe wysodorozdzielcke:

Obliczono: 490,1978

Znaleziono: 490,1988.

Przykład VIII. C-Piperydynometyleao-10, l l-metolenodiokso-20(R,S)-kamptotecyaa (związek 8).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości piperydyny.

Widmo masowe nominalne M+1:

Obliczono: 490

Znaleziono: 490.

*11-300 NMR (DMSO-dó): 5 7,95 (s, 1H), 7,62 (s, 1H), 7,29 (s, 1H), 6,35 (s, 2H), 5,49 (s, 2H), 5,41 (s, 2H), 4,85 (szeroki s, 2H), 1,9-0,7 (m, 11H).

Przykład IX. C-Piperydonometyleao-10,11-etyleaodiokzy-20(R,S)-kdmptotecyaa (związek 9).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości piperydyny, a zamiast 7-chlorometylo10.11- metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyay używa się równoważnej ilości C-chlorometylo10.11- etylgnodioksy-20(R,S)-kamptztecyay, wytworzonej zgodnie z przykładem III, część (A).

Widmo masowe wysodorozdziglcze:

Obliczono: 504, 2127

Znaleziono:504, 2129.

Przykład X. C-(4-Metylopiperdkynometyleao)-10,l l-etyleaodiokzy-20(R,S)-damptotecyaa (związek 10).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości 4-metylopiperazyay, a zamiast 7-c0lorometolz-10,11-metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny używa się równoważnej ilości ^chloro mgtylo-10,11-etolenzdioksy-20(R,S)-kamptotecyay, wytworzonej zgodnie z przykładem III, część (A).

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 519, 2236

Znaleziono:519, 2246.

Przykład XI. C-(4-Metylopiperazoaometyleno)-10,11-etylenodiodsy-20(S)-kamptotecyna (związek 11).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloamino używa się równoważnej ilości 4-metylopiperakyay, a zamiast 7-chloromgtylz-10,11-metyleaodioksy-20(R,S)-kdmptotecyny używa się równoważnej ilości 7-c0lorometylz-10,11-etyleaodiokzy-20(S)-kamptotgcyny, wytworzonej zgodnie z przykładem IV, część ^.Temperatura topnienia: 261-264°C.

Widmo masowe nominalne M+1 :

173 684

Obliczono: 519

Znaleziono: 519.

Przykład XII. 7-Dietyloaminometyleno-10,11-metylenodioksy-20(S)-kamptotecyna (związek 12).

Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości dietyloaminy, a zamiast 7-chlorometylo10,11 -metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny używa się równoważnej ilości 7-chlorometylo10,11 -metylenodioksy-20(S)-kamptotecyny, wytworzonej zgodnie z przykładem Π część (A).

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 478,1978

Znaleziono: 478,1963.

Przykład XIII. 7-Dietyloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna (związek 13).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości dietyloaminy, a zamiast 7-chlorometylo10.11- metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny używa się równoważnej ilości 7-chlorometylo10.11- etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny, wytworzonej zgodnie z przykładem ΠΙ, część (A).

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 492,2134

Znaleziono: 492,2140.

Przykład XIV. 7-Dietyloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna (związek 14).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości dietyloaminy, a zamiast 7-chlorometylo10.11- metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny używa się równoważnej ilości 7-chlorometylo10.11- etylenodioksy-20(S)-kamptotecyny, wytworzonej zgodnie z przykładem IV, część (A).

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 492, 2134

Znaleziono: 492, 2122.

Przykład XV. 7-N-Metyloetanoloaminometyleno-10,11-metylenodioksy-20(R,S)kamptotecyna (związek 15).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości N-metyloetanoloaminy.

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 480, 1771

Znaleziono: 480, 1776.

Przykład XVI. 7-N-Metyloetanoloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)kamptotecyna (związek 16).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości N-metyloetanoloaminy, a zamiast 7-chlorometylo-10,11-metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny używa się równoważnej ilości 7-chlorometylo-10.11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny, wytworzonej zgodnie z przykładem III część (A).

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 494, 1927

Znaleziono: 494, 1929.

Przykład XVII. 7-Dietanoloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyna (związek 17).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości dietanoloaminy, a zamiast 7-chlorometylo-10,11-metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny używa się równoważnej ilości 7-chlorometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecyny, wytworzonej zgodnie z przykładem III, część (A).

173 684

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 524, 2024 Znaleziono: 524, 2026.

Przykład XVIII. 7-Dietanoloaminometyleno-a0,al-etyrenodioksy)20(S)-kamptcte) cyna (związek 18).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości dietanoloaminy, a zamiast 7-chroromety) lo-10,la-metalenodioksy)20(R,S))kamptoteeyny używa się równoważnej ilości 7-ehrorometylc-10,11)etyrenodioksy-20(S))kametotecyny, wytworzonej zgodnie z przykładem IV, część (A).

Temperatura topnienia: 230-233°C.

Widmo masowe nominalne M+1:

Obliczono: 524

Znaleziono: 524.

Przykład XIX. 7)Uzetadynometyleno-10,aa)metylenodioksy)20(R,S))kamptoteeyny (związek 19).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości azetadany.

Temperatura topnienia: > 250°C.

Widmo masowe nominalne M+1:

Obliczono: 462

Znaleziono: 462.

Przykład XX. 7-Azetydynometyleno-a0₎11)metylenodioksy)20(S))kamptoteeyna (związek 20).

Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I, z tą różnicą, że w części (G) zamiast trieyaricznego ketonu (R,S) używa się równoważnej ilości tricyklicznego ketonu (S), a w części (H) zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości azetydyna.

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 462, 1665

Znaleziono: 462, 1667.

Przykład XXI. 7)Ticmcrfolinometyleno-a0,11-etyrenodioksy-20(S))kamptotecyna (związek 21).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości tiomorfoliny, a zamiast 7)chlorometylc10,aa)metylenodioksy-20(R,S)-kamptoteeyny używa się równoważnej ilości 7-chloIΌmetylO) 10,Π)etylenodioksy-20(S)-kamptoteeyny, wytworzonej zgodnie z przykładem IV, część (A).

Temperatura topnienia: 249-252°Ο.

Widmo masowe nominalne M+1:

Obliczono: 522

Znaleziono: 522.

Przykład XXII. 7-Azetydynometyleno-10,11)etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna (związek 22).

Stosuje się ten sam sposób postępowania jak w przykładzie I, część (H), z tą różnicą, że zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości azotydyny, a zamiast 7)chrorometylc10.al-metalenodioksy-20(R,S)-aamptotecyny używa się 7-ehlorometylo-10,11)etylenodioasy20(S)-aamptoteeyny, wytworzonej zgodnie z przykładem IV, część (A).

Temperatura topnienia: 208-210°C (rozkład).

Widmo masowe niskorozdzielcze: 467,2 (jonizacja elektronowa).

Przykład XXIII. 7-(4)Metalopiperazynometyleno)-10,l1-metylenodioksy-20(S)kamptcteeyna (związek 23).

Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie I, z tą różnicą, że w części (G) zamiast tricyalicznego ketonu (R,S) używa sitę równoważnej ilości tricyklicznego ketonu (S), a w części (H) zamiast dimetyloaminy używa się równoważnej ilości 4-metylopiperazyna.

Widmo masowe wysokorozdzielcze:

Obliczono: 505, 2083

Znaleziono: 505, 2087.

173 684

Przykład XXIV. 7-TnfIuoroacetamidometyleno-10J1-etylenodioksy-20(S)-kampto~ tecyna (związek 24).

(A) 2'-Amino-4',5'-metylenodioksy-2-trifluoroacetamidoacetofenon.

Do roztworu 1,63 g (5 mmola) węglanu cezowego w 15 ml bezwodnego acetonitrylu, dodaje się w atmosferze azotu, w temperaturze pokojowej, 227 mg (2 mmola) trifluoroacetamidu. Następnie dodaje się 2'-amino-4',5'-metylenodioksy-2-chloroacetofenon i mieszaninę umieszcza się w uprzednio nagrzanej łaźni olejowej nastawionej na 90°C, na okres 30 minut. Następnie mieszaninę reakcyjną ochładza się do temperatury pokojowej i wlewa bezpośrednio na warstwę krzemionki użytej w ilości 15 g, znajdującej się w lejku z filtrem ze spiekanego szkła. Krzemionkę przemywa się dwukrotnie octanem etylu, przemywki łączy się i odparowuje z nich pod zmniejszonym ciśnieniem części lotne. Pozostałość uciera się z eterem dietylowym, w wyniku czego otrzymuje się substancję stałą o barwie jasno-pomarańczowej, którą zbiera się za pomocą odsączenia i suszy pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymuje się 498 g tytułowego związku (86%).

Temperatura topnienia: 219-220°C.

*H NMR (300 MHz, DMSO-d⁶): δ 4,44 (d, 2H), 5,96 (s, 2H), 5,96 (s, 2H), 6,35 (s, 1H), 7,21 (s, 1H), 7,40 (bs, 2H), 9,59 (t, 1H).

Masa nominalna MH+:

Oczekiwano: 291 m/z.

Znaleziono: 291 m/z.

(B) 2'-Amino-4',5'-etylenodioksy-2-trifluoroacetamidoacetofenon. Związek ten wytwarza się zgodnie ze sposobem wyżej opisanym, z tą różnicą, że zamiast 2^/-amino-4',5'-metylenodioksy-2-chloroacetofenonu używa się równoważnej ilości 2'-amino-4 ',5'-etylenodioksy-2chloroacetofenonu. Wyodrębnia się tytułowy związek w postaci ciała stałego o barwie zielonej.

Temperatura topnienia: 154-155°C.

^TH NMR (300 MHz,, CDC1₃): δ4,08 (m, 2H), 4,13 (_m, 2H), 4,60 (d, 2H), 6,0 (bs, 2H), 6,08 (_s, 1H¹, 7,04 (s , 3H), 7,60 (t, 1H).

Masa nominalna MH+:

Oczekiwano: 305 m/s

Znaleziono: 305 m/z.

(C) 10,11 -Etylenodioksy-7-trifluoroacetamidometyleno-20(S)-kamptotecyna.

2^/-Amino-4'_δ5'~etyleIKx.iioksy-2-Irifluorc>acetamidoacetofenon w ilości 71 mg (0,234 mmola), mg (0,234 mmola) tricyklicznego ketonu (S) i 2,0 ml bezwodnego toluenu łączy się ze sobą w temperaturze 60^OC, w atmosferze azotu. Zanim temperatura mieszaniny reakcyjnej zacznie wzrastać do temperatury wrzenia pod chłodnicą zwrotną, dodaje się, w ilościach katalitycznych, kwas octowy lodowaty i monohydrat kwasu p-toluenosulfonowego. Mieszaninę reakcyjną ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną w ciągu 16 godzin, po czym ochładza się ją do temperatury pokojowej. Otrzymany osad o barwie zielono-żółtej zbiera się za pomocą odsączenia, przemywa etanolem i eterem dietylowym, po czym suszy pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymuje się 101 mg (84%) tytułowego związku.

Temperatura topnienia: 249°C.

^TH NMR (:300 MHz, DMSO-de): δ 0,91 (t, 3H), 1,91 (_m, 2H), 4,40 (_s, 4H), 4,83 (d, 2H),

5,39 (s, 2H), 5,4-3 (s, MH), 6,4M (s, 1H), 7 ,22 (s, 1H), 7,58 (_s, 1H), 7,77 (s, 1H), 10,20 (t, 1H).

Masa nominalna MH+:

Oczekiwano: 532 m/z

Znaleziono: 532 m/z.

Przykład XXV. 7-Trifluoroacetamidometyleno-10,11-metylenodioksy-20(S)-kamptotecyna (związak 25).

Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie XXIV powyżej, z tą różnicą, że zumiast 2'-amino-4',5'-etylenodioksy-2-trifluoroacetamidoacetofenonu używa się równow_ażnej ilości 2'-amino-4^/,5'-metylenodioksy-2-trifluoroacetamidoacetofenonu. Wyodrębnia się z wydajnością 15% tytułowy związek w postaci ciała stałego o barwie zielono-żółtej.

Temperatura topnienia: 238°C (rozkład).

Ή NMR (DMSO-cU): δ 0,91 (t, 3H), 1,95 (m, 2H), 4,92 (_s, 2H), 5,38 (s, 2H), 5,40 (s, 2H), 6,28 (s, 2H), 6,49 (s, 1H,, 7,13 (s, 1H), 7,58 (s, 1H), 7,78 (s, 1H), 10,21 (t, 1H).

Masa nominalna MH+:

173 684

Ocoekiwank·. 518 m/z

Znaleziono: 518 m/z.

Przykład XXVI. Dichlorowodorek 7-aminometyleno-10,1l-etylenodioksy-20(S1kamptotecyny (związek 26).

mg (0,12 mmola) 7-trifluoroacetamidometyleno-10,n -etylenodioksy-20(S1-knmptotecyny ogrzewa się w otwartej kolbie, w ciągu 20 minut, do temperatury 105°C, w 1,2 ml 2N kwasu solnego. Substancje lotne usuwa się pod zmniejszonym ciśnieniem, a pozostałość uciera się z octanem etylu i osad zbiera za pomocą odsączenia. Otrzymane ciało stałe o barwie jaskrawożółtej przemywa się 3 ml octanu etylu, 2 ml etanolu i 2 ml eteru dietylowego, po czym suszy pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymuje się 62 mg (100%) tytułowego związku.

Temperatura topnienia: > 300°C.

¹H NMR (300 MHz, DMSO-Oó) : δ 0,90 (t, 3H), 1,95 (m, 2H), 4,41 (s, 4H), 4,61 (d, 2H),

5.40 (s, 2H), 5,45 (s, 2H), 7,24 (s, 1H), 7,60 (s, 1H), 7,81 (s, 1H), 8,40 (bs, 2H).

Masa nominalna MH+:

Oczekiwano: 436 m/z

Znaleziono: 436 m/z.

Przykład XXVII. Dichlorowodorek 7-ammometyleno-10,11-metylenodioksy-20(S1kamptotecyny (związek 27).

Związek ten wytwarza się sposobem opisanym w przykładzie XXVI powyżej, z tą różnicą, że zamiast 7-trifluoroacetamidometyleno-10,11-etyleno0ioksy-20(S1-kamptotecyny używa się równoważną ilość 7-trifluoroαcetamldometyleno-10,11-metylenodioksy-20(S1kamptotecyny. Wyodrębnia się, z wydajnością ilościową, tytułowy związek w postaci ciała stałego o barwie złoto-żółtej.

Temperatura topnienia: 270°C (rozkład).

’H NMR (300 MHz, DMSO-db): δ 0,90 (t, 3H), 1,9 (m, 2H), 4,6 (m, 2H), 5,4 (s, 2H), 5,5 (s, 2H), 6,3 (s, 2H), 7,2 (s, 1H), 7,6 (s, 1H), 7,9 (s, 1H), 8,4 (bs, 2H).

Masa nominalna MH+:

Oczekiwano: 422 m/z

Znaleziono: 422 m/z.

Przykład XXVIII. 7-tert-Butoksykarbonylopiperazynometyleno-10,n -etylenodioksy-20(S1-knmptotecyna (związek 28).

Do roztworu (S1-(-1-10,11-etylenodioksy-7-chlorometylo-kamptotecyny użytej w ilości 35,8 mg (78,7 x 10'3 mmola), o temperaturze -50°C, wkrapla się roztwór 34,6 mg (186 x 10'³ mmola) 1-piperazynokarboksylanu tert-butylu w 0,45 ml N,N-dimetyloformamidu (DMF). Mieszaninę reakcyjną, o barwie ciemnobrązowej miesza się w temperaturze -50°C w ciągu 10 minut, po czym pozwala się jej ogrzać do temperatury 0°C. Dodaje się jeszcze roztwór 8 mg (43 x 10'³ mmola) 1-piperαeynokαrboksylanu tert-butylu w 0,2 ml DMF, po czym mieszaninie pozwala się ogrzać do temperatury otoczenia. Mieszaninę miesza się jeszcze w ciągu 90 minut, po czym usuwa się rozpuszczalnik przy użyciu wyparki obrotowej, w wyniku czego otrzymuje się produkt surowy w postaci pozostałości o barwie brązowej. Po oczyszczeniu za pomocą chromatografii na żelu krzemionkowym przy użyciu do elucji 100% octanu etylu, otrzymuje się 20,7 mg (wydajność 58%) tytułowego związku w postaci ciała stałego o barwie bladożółtej.

Ή NMR (300 MHz, CDCh): δ 1,04 (t, 3H, J=7), 1,45 (s, 9H), 1,87 (m, 2H), 2,46 (s, 4H),

3.41 (s, 4H), 3,94 (s, 4H), 5,29 (s, 2H), 5,30 (d, 1H, J=16), 5,75 (d, 1H, J=16), 7,59 (s, 1H), 7,65 (s, 1H), 7,73 (s, 1H).

Widmo masowe nominalne (M+1): 605.

Przykład XXIX. Sól, 7-piperazynometyleno-10,11 -etyleno0ioksy-20(S1-kamptotecyny z kwasem trifluorooctowym (związek 29).

Do roztworu 16,7 mg (27,6 x 10® mmola) 7-tert-butoksykarbonylopiperazynometylo10,11-etylenodioksy-20(S1-kamptotecyny w 5,0 ml suchego CH2CI2 dodaje się 0,5 ml kwasu triflukrkkctowego, w temperaturze 0°C. Otrzymanemu roztworowi o barwie ciemnożółtej pozwala się ogrzać do temperatury otoczenia i miesza się go w ciągu 14 godzin. Następnie mieszaninę zatęża się przy użyciu wyparki obrotowej i pozostałość poddaje oczyszczaniu metodą chromatografii cieczowej wysokosprawnej (HPLC) z odwróconymi fazami (kolumna Rainin Dynamax 60A), przy użyciu do elucji układu wodn/acetonitryl/THF/kwas trifluorooctowy

49:10:2,5:1, w wyniku czego, po zatężeniu i liofilizacji frakcji z głównym pikiem w badaniu UV (kontrola przy 254 nm), otrzymuje się 21,7 mg tytułowego związku w postaci puszystego proszku o barwie żółtej.

’H NMR (300 MHz, DMSO-d₍,) : δ 0,88 (t, 3H, J=7), 1,87 (m, 2H), 2,60-2,80 (m, 4H), 3,00-3,20 (bs, 4H), 5,29 (s, 2H), 5,41 (s, 2H), 6,5 (bs, 1H), 7,25 (s, 1H), 7,56 (s, 1H), 7,80 (s, 1H), 8,50 (bs, 2H).

Widmo masowe nominalne (M51): 505.

Temperatura topnienia : 315°C (rozkład).

Przykład XXX. 7-(α,α,a-Trifluoro-m-tolilo-piperazynometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyna (zwizeek 00).

Roztwór 5,2 mg (11,4 x 10-3 mmola) 7-ehloIΌnetykt-10,11-e(ylenodioZsy-20(S)-Zamztotecyny w 200 μ) bezwodnego DMSO wkrapla się w temperaturze 0°C do roztworu 10 μ (53 x 10'³ mmola) 1-(α,α,α-trifluoro-m-tolilo)piperazyny w 500 (tl bezwodnego toluenu. Otrzymaną mieszaninę o barwie ciemnobrązowej miesza się w temperaturze 0°C w ciągu 90 minut, po czym pozwaila się jej ogrzać do temperatury otoczenia. Usuwa się rozpuszczalnik przy użyciu wyparki obrotowej i przy dalszym działaniu pompy w warunkach wysokiej próżni, w wyniku czego otrzymuje się produkt surowy, który poddaje się oczyszczaniu za pomocą chromatografii na żelu krzemionkowym przy użyciu do elucji wpierw 100% octanu etylu, a następnie układu octan etylu/chloroform/metanol 6:5:1, w wyniku czego otrzymuje się 3,7 mg (wydajność 50%) tytułowego związku w postaci ciała stałego o barwie bladożółtej.

Ή NMR (200 MHz, DMSO-de): δ 0,90 (t, 3H, J=7), 1,95 (kw„ 2H, J=7), 2,60-2,70 (m, 4H), 3,20-3,30 (m, 4H), 4,10 (s, 2H), 4,50 (s, 4H), 5,30 (s, 2H), 5,45 (s, 2H), 6,55 (s, 1H), 7,40 (t, 1H, J-7), 7,60 (s, 1H), 7,85 (s, 1H).

Widmo masowe nominalne (M+1): 649.

Przykład XXXI. 7-(2-Metoksyfenylopipeira:^;^no)-^i^i^1^;^:^^i^(^-^^,11-etylenodioksy20(S)-kamptotecyna (związek 31).

Do roztworu 17,9 μ10ΟΧ x 10^ mmola) 2-metoksy'fenylopipazyzynz w lml bzzwodnego toluenu dodaje się w temperaturze 0°C roztwór 10 mg (22 x 10- mmola) 7-chlorometylo-10,11etylenodioksy-20(S)-komptotecyny w 200 μΐ DMSO. Ciemną mieszaninę miesza się w temperaturze 0°C w ciągu 10 minut i pozwala ogrzać się do temperatury otoczenia, po czym miesza w ciągu 3 godzin. Mieszaninę reakcyjną zatęża się przy użyciu wyparki obrotowej i resztkowy rozpuszczalnik usuwa się w warunkach wysokiej próżni, w wyniku czego otrzymuje się produkt surowy. Po oczyszczaniu za pomocą chromatografii na żelu krzemionkowym, przy użyciu do elucji wpierw układu heksan/octan etylu 1:1, a następnie układu octan etylu/chloroform/metanol 6:5:1, otrzymuje się 3,4 mg (wydajność 25%) tytułowego związku w postaci ciała stałego o barwie żółtej.

^lH NMR MHz, CDC1₃): δ 1,05 (t, 3H , J=7) , 1,90 (m, 2H, , 2,Ί5 φβ, 4H) , 3J0 (bs,

4H), 3,75 (s, 1H), 3,85 (s, 3H), 4,01 (bs, 2H), 5,35 (s, 1H), 5,30 (d, 1H, J=18), 5,35 (s, 1H), 5,75 (d, 1H, J=18), 6,80-7,00 (m, 4H), 7,60 (s, 1H), 7,65 (s, 1H), 7,75 (s, 1H).

Widmo masowe nominalne (M+1):

Obliczono: 611

Znaleziono: 611.

Przykład XXXII. 7-Fenylopiperozynometyleno-10,X1-e(ylenodioksy-20(S)-kamptotecyna (związek 32).

Do roztworu 15,6 μΐ (102 x 10’³ mmola) fenylopiperazyny w 1 ml bezwodnego toluenu dodaje siię roztwór 10,6 mg (22 x 10'^xmmola)7-chloromety^lo- ⁽0^rXl-et^χlenodio^zsy-20(S)-kamptoteayny w 300 μΐ DMSO, w temperaturze 0°C. Ciemną mieszaninę miesza się w temperaturze 0°C w ciągu 10 minut i pozwala ogrzać się do temperatury otoczenia, po czym miesza w ciągu 3 godzin. Mieszaninę zatęża się przy użyciu wyparki obrotowej i resztkowy rozpuszczalnik usuwa w warunkach wysokiej próżni, w wyniku czego otrzymuje się produkt surowy jako ciemną [w/O.stełość. Po oczyszczeniu za pomocą chromatografii na żelu krzemionkowym, przy użyciu do elucji wpierw układu heksan^aoctan ety lu ^r o U a następnie układu octan e(ylz/chlozoform/metanol 6:5:1, otrzymuje się 3,6 mg (wydajność 30%) tytułowego związku w postaci ciała stałego o b_arwi_e żółtej. Metanol 6:5:1, otrzymuje się 3,6 mg (wydajność 30%) tytułowego związku w postawi eiała stałego o barwie żólrteż.

173 684

H NMR (200 MHz, CDCh): δ 1,00 (t, 3H, J=7), 1,90 (m, 2H), 2,75 (bs, 4H), 3,20 (bs, 4H), 3,75 (s, 1H), 4,05 (s, 2H), 4,45 (bs, 4H), 5,35 (s, 2H), 5,30 (s, 2H), 5,30 (d, 1H, J=18), 5,35 (s, 2H), 5,75 (d, 1H), 6,80-7,00 (z, 3H), 7,20-7,35 (z, 2H), 7,60 (s, 1H), 7,65 (s, 1H), 7,80 (s, 1H).

Widmo masowe nominalne (M+1): 581.

P _r z y k I a o XXXIII. 2^/-ezπno-4\5'-metylenc>dioksy-2-Sizet.yloaz·lmoacetotenon.

2^/-A_cetyl_oamin_o-4',5'-zetylenodioksy-2-cbloroacetofenon, wytworzony w przykładzie I, c_zęść (B) p_oddaj_{e s}ię reakcji z użytą w nadmiarze dimetyloaminą w warunkach podobnych do w_arunków wskazanych w przykładzie I, część (H), w wyniku czego otrzymuje się 2'-acetylo_amin_O-4_/,5'-zeiylen_Odioksy-2-dimetyloazinoacetofenon, który z kolei odblokowuje się z zast_osowaniez sposobu postępowania opisanego w przykładzie I, część (E), w wyniku czego _ot_rzy_muje się 2_/-azino-4',5_/-zetylenodioksy-2-dimetyloazinoacetofenon.

Widmo masowe nominalne M+1:

Obbczozo: 223

Znaleziono: 223.

Przykłady XXXIV-XXXVIIL Następujące związki o wzorze 1 wytwarza się z zastosowaniem sposobu postępowania wskazanego w schematach 1, 1A lub 1B, w sposób analogiczny do sposobów opisanych w przykładach I - XXXII, przy użyciu odpowiednich związków pośrednich o wzorach 2, 3, 4 i 5.

Przykład nr	Nazwa związku
XXXIV	7-(Metelo-2-zetoksyctyloazinozetyleno)--0,11-zeielenodioksy-20(R,S)-kazetotecyna
XXXV	7-Cekloheksyloazinometyleno--0,-1-zeielenoSioksy-20(R)-kazeioiecena
XXXVI	7-(2-Butenylo)azinometełeno-1,Π-zetelenoSioksy-20(R,S)-kazpioiecyna
XXXVII	7-Cek]ohekselometyloaminozctyleno-10,11 -etelenoSioksy-20(R)-kazeiotecyna
XXXVIII	7-TiauoliSynozetyleno-10,11 -zetelenodioksy-20(R,S)-kazetotecena.

Przykład XXXIX. Preparaty farmaceutyczne (A) System transderzalny

Składnik Ilość

Związek czynny 6(00,,) mg

Silikon płynny 450,0 mg

Koloidalny ditlenek krzemu 25,0 mg

Silikon płynny miesza się ze związkiem czynnym i dodaje się koloidalny ditlenek krzemu w celu zwiększenia lepkości. Następnie materiał ten dozuje się do zgrzewanego później laminatu polizerycznego, złożonego z następujących składników: poliestrowa przekładka uwalniająca, warstwa klejąca, kontaktująca ze skórą, złożona z polimerów silikonowych lub akrylowych, błona regulująca uwalnianie, która stanowi materiał poliolefinowy (na przykład polietylen), polioctan winylu lub poliuretan oraz nieprzepuszczalna błona zabezpieczająca wykonana z poliestrowego laminatu wielowarstwowego.

Opisany system stanowi rodzaj przylepca o powierzchni wynoszącej 10 cm².

(B) Tabletka do podawania doustnego.

Składniki Ilość

Związek czynny 200,0 mg

Skrobia 20,,0 mg

Stearynian magnezowy 1,0 zg

Związek czynny i skrobię poddaje się granulowaniu z udziałem wody, a następnie suszy. Do wysuszonych granulek wprowadza się stearynian magnezowy i otrzymaną mieszaninę dokładnie się miesza. Wymieszaną mieszaninę prasuje się z nadaniem postaci tabletek.

24	173 684
(C) Czopek Składniki	Ilość
Związek czynny Teobromianin salieylo-sodoma Witepsol S55	150,0 mg 250,0 mg 1725,0 mg

Składniki nieczynne miesza się ze sobą i topi. Następnie w stopionej mieszaninie rozprowadza się związek czynny. Masę wlewa się do form i pozostawia do ochłodzenia.

(D) Lek do wstrzykiwań

Składniki	Ilość
Związek czynny Środki buforujące Glikol propylenowy Woda do wstrzykiwań	20,0 mg q.s. 0,4 0,(5 ml

Związek czynny i środki buforujące rozpuszcza się w glikolu polietylenowym w temperaturze około 50°C. Następnie dodaje się, przy mieszaniu, wodę do wstrzykiwań i otrzymany roztwór sączy się. Po napełnieniu ampułek zatapia się je i wyjaławia w autoklawie.

(E) Kapsułka

Składniki	Ilość
Związek czynny Laktoza Stearynian magnezowy	200,0 mg 450,0 mg 5,0 mg

Subtelnie rozdrobniony związek czynny miesza się z laktozą i stearynianem i otrzymaną mieszaniną napełnia się kapsułkę żelatynową.

173 684

WÓR R ’

173 684

-N%^a

WZÓR 1A WRÓR 1A

WZOR 4

HNR1 R²

WZÓR 5

SCHEMAT 1

173 684

SCHEMAT 1A

173 684

173 684

Ο <^C©>n

Ac ylowan le nh₂

WZÓR 6 etap 1 ^χχΛ

NH

Hal

Etop 2o

WZÓR 2

Deacylowanie

Etap 3 (CH₂;)_on

WZÓR 7

SCHEMAT 2

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 gek. Cgad 4,00 zł

Claims (9)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Pochodne kamptotecyny o wzorze 1, w którym n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, oraz

   i) R¹ i r2 oznaczają, niezależnie wodór, grupę niskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksyniskoalkilową;

   ii) R1 oznacza wodór, grupę niskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową lub niskoalkoksyniskoalkilową i r2 oznacza grupę o wzorze -COR³, w którym r3 oznacza wodór, grupę niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksylową, niskoalkoksyniskoalkilową, lub iii) R1 i R2 razem z wiążącym atomem azotu tworzą nasyconą, zawierającą 3-7 atomów, grupę heterocykliczną o wzorze 1A, w którym Y oznacza O, S, CH2 lub grupę o wzorze NR⁴, w którym R⁴ oznacza wodór, grupę niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, arylową, grupę arylową podstawionąjedną lub więcej niż jedną grupą niskoalkilową, halogenem, grupą nitrową, aminową, niskoalkiloaminową, perhalogenoniskoalkilową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksylową, niskoalkoksyniskoalkilową, albo grupę o wzorze -COR⁵, w którym R⁵ oznacza wodór, grupę niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, niskoalkoksylową, arylową, grupę arylową podstawionąjedną lub więcej niż jedną grupą niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksyniskoalkilową oraz jej farmaceutycznie dopuszczalne sole i solwaty.
2. 2. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że wspomnianą grupą niskoalkilową jest grupa (C1-4)alkilowa, wspomnianą grupą niskoalkoksylową jest grupa (C1-4)alkoksylowa i wspomnianą grupą niskoalkenylową jest grupa (C3-4)alkenylowa.
3. 3. Związek według zastrz. 1 lub 2, znamienny tym, że R1 i r2 razem z atomem azotu tworzą grupę heterocykliczną wybraną z grupy obejmującej azyrydynę, azetydynę, pirolidynę, piperydynę, heksametylenoiminę, imidazolidynę, pirazolidynę, izoksazolidynę, piperazynę, N-metylopiperazynę, homopiperazynę, N-metylohomopiperazynę, tiazolidynę, izotiazolidynę, morfolinę lub tiomorfolinę.

   1 2 ^A 3 3 ii) R oznacza wodór i R oznacza grupę o wzorze -COR , w którym R oznacza grupę perhalogenoniskoalkilową, albo iii) R1 i r2 razem z wiążącym atomem azotu tworzą azetydynę, pirolidynę, piperydynę, morfolinę, tiomorfolinę lub piperazynę ewentualnie podstawioną przy atomie azotu grupą niskoalkilową; grupą fenylową, grupą fenylową podstawioną jedną lub więcej niż jedną grupą perhalogenoniskoalkilową lub niskoalkoksylową, albo grupą o wzorze -COR5, w którym R⁵ oznacza grupę niskoalkoksylową.
4. 5. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że stanowi 7-dimetyloaminometyleno10,1 l-metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę, 7-dimetyloaminometyleno-10,l 1-metylenodioksy-20(S)-kamptotecynę,7-dimetyloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,s)kamptotecynę, 7-dimetyloaminometyleno--0,---etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę, 7morfolinometyleno-10, n-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę, 7-morfolinometyleno10,11 -etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę,7-pirolidynometyleno-10,11 -etylenodioksy-20 (R,S)-kamptotecynę, 7-piperydynometyleno--0,---metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę, 7-piperydynometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę,7-(4-metylopiperazynometyleno)-10,11 -etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę, 7-(4-metylopiperazynometyle no)-1Q,1--etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę,7-dietyloaminometyleno-1Q,---metylenodioksy -20(S)-kamptotecynę, 7-dietyloaminometyleno-10,---etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę, 7-dieryloaminonietyleno-10,n-etylenodioosyy22(S))kamptOtecynę, 7-N-metyloetanolo173 684 aminometyleno-10,11-metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę, 7-N-metyloetanoloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę,7-dietanoloaminometyleno -10,11-etylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę, 7-dietanoloaminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę, 7-azetydynometyleno-10,11 -metylenodioksy-20(R,S)-kamptotecynę,i7-azetydynometyleno-10,11-metylenodioksy-20(S)-kamptotecynę,7-tiomorfolinometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę, 7-azetydynometyleno-10,11-etylenodioksy20(S)-kamptotecynę, 7-(4-metylopiperazynometyleno)-10,11-metylenodioksy-20(S)-kamptotecynę,7-trifluoroacetamidometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę,7-trifuoroacetamidometyleno-10,11 -metylenodioksy-20(S)-kamptotecynę, dichlorowodorek 7-aminometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecyny, dichlorowodorek 7-aminoetyleno10.11- metylenodioksy-20(S)-kamptotecyny,7-tert-butoksykarbonylopiperazynometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę, sól 7-piperazynometyleno-10,11-etylenodioksy(S)kamptotecyny z kwasem trifluorooctowym, 7-(a,a,a-trifluoro-m-tolilo)piperazynometyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę,7-(2-metoksyfenylopiperazyno)-metyleno-10,11-etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę, 7-fenylopiperazynometyleno10.11- etylenodioksy-20(S)-kamptotecynę i ich farmaceutycznie dopuszczalne sole i solwaty.
5. 6. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że ma konfigurację S.
6. 7. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że ma wzór 1', w którym n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, a R^u i R²³ oznaczają: i) niezależnie wodór, grupę niskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksyniskoalkilową albo ii) razem z wiążącym atomem azotu tworzą grupę heterocykliczną o

   3-7 atomach o wzorze 1A', w której Y^a oznacza atom O lub S, grupę CH2, Nh lub N (niskoalkilową) oraz jego farmaceutycznie dopuszczalne sole.
7. 8. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że ma konfigurację R.
8. 9. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że ma pierścień E otwarty.
9. 10. Sposób wytwarzania pochodnych kamptotecyny o wzorze 1, w którym n oznacza liczbę całkowitą 1 lub 2, oraz

   i) R i R oznaczają, niezależnie wodór, grupę niskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksyniskoalkilową;

   ii) R1 oznacza wodór, grupę niskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową lub niskoalkoksyniskoalkilową i r2 oznacza grupę o wzorze -COr³, w którym R³ oznacza wodór, grupę niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, (C3-7)cykloalkilową, (C3-7)cykloalkiloniskoalkilową, niskoalkenylową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksylową, niskoalkoksyniskoalkilową, lub iii) R¹ i r2 razem z wiążącym atomem azotu tworzą nasyconą, zawierającą 3-7 atomów, grupę heterocykliczną o wzorze 1A, w którym Y oznacza O, S, CH2 lub grupę o wzorze NR⁴, w którym R⁴ oznacza wodór, grupę niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, arylową, grupę arylową podstawionąjedną lub więcej niż jedną grupą niskoalkilową, halogenem, grupą nitrową, aminową, niskoalkiloaminową, perhalogenoniskoalkilową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksylową, niskoalkoksyniskoalkilową, albo grupę o wzorze -COR⁵, w którym R⁵ oznacza wodór, grupę niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, niskoalkoksylową, arylową, grupę arylową podstawioną jedną lub więcej niż jedną grupą niskoalkilową, perhalogenoniskoalkilową, hydroksyniskoalkilową, niskoalkoksyniskoalkilową, albo ich farmaceutycznie dopuszczalnych soli lub solwatów, znamienny tym, że poddaje się reakcji związek o wzorze 4, w którym X oznacza halogen, ze związkiem o wzorze 5, w którym R1 i R² mają znaczenie podane dla związku o wzorze 1, i ewentualnie poddaje się tak otrzymane związki jednej lub większej ilości reakcji obejmujących:

   i) przekształcenie wytworzonego związku o wzorze 1, lub jego soli, lub jego zabezpieczonej pochodnej, w inny związek o wzorze 1; i/lub ii) usunięcie jakiejkolwiek grupy lub grup zabezpieczających; i/lub iii) przekształcenie związku o wzorze 1 lub jego soli w jego fizjologicznie dopuszczalną sól lub solwat.

   * * *

   173 684