PL170453B1

PL170453B1 - Środek roztoczobójczy do zwalczania Varroa jacobsoni

Info

Publication number: PL170453B1
Application number: PL29805893A
Authority: PL
Inventors: Bohdan Sledzinski
Original assignee: Inst Przemyslu Organiczego
Priority date: 1993-03-12
Filing date: 1993-03-12
Publication date: 1996-12-31

Abstract

Środek roztoczobójczy do zwalczania Varroa Jacobsoni zawierający ditiofosforan S-1,2-bis(etoksykarbonylo)etyło-0,0-dimetylu w stałej formie użytkowej kształtki z tworzywa sztucznego zawierającej przynajmniej dwa ze znanych składników kompozycji użytkowych w postaci nośnika stałego polichlorku winylu, plastyfikatora, zmiękczacza syntetycznego lub pochodzenia roślinnego, stabilizatora PCW, środka antyadhezyjnego i innych środków pomocniczych, znamienny tym, że zawiera ditiofosforan S-1,2-bis(etoksykarbonylo)etylo-0,0-dimetylu jako substancję czynną inkorporowaną w plastyfikowany polichlorek winylu w ilości od 0,1 do 1Q7o wagowych.

Description

Przedmiotem wynalazku jest środek roztoczobójczy o działaniu kontaktowym do zwalczania roztocza Varroa jacobsoni, pasożyta pszczoły miodnej.

Spośród wielu substancji o własnościach roztoczobójczych, znanych z zastosowań w ochronie roślin, tylko nieliczne jak np. amitraz, bromopropylat, fluwalinat i malation są wykorzystywane do ochrony pszczół w postaci preparatów o działaniu kontaktowym. Poza tymi substancjami aktywnymi wykorzystuje się także kumafos, flumetrynę i cymiazol - związki znane wcześniej z zastosowań w weterynarii i higienie sanitarnej do zwalczania pasożytów zwierząt gospodarskich np. bydła i owadów sanitarnych np. moskitów przenosicieli malarii.

Preparaty do ochrony pszczół przed roztoczami, w zależności od metody aplikacyjnej, właściwości substancji aktywnych i drogi oddziaływania biologicznego, są wytwarzane w różnych postaciach kompozycji jak np. w stałych formach użytkowych mieszanin pirotechnicznych do fumigacji, proszków do opylania, kształtek z inkorporowaną substancją aktywną o przedłużonym działaniu kontaktowym, granul rozpuszczalnych w wodnym roztworze cukru do skarmiania pszczół oraz w płynnych formach użytkowych do polewania, oprysku, zamgławiania lub skarmiania pszczół.

Jedną z substancji najwcześniej zastosowanych do zwalczania roztocza Varroa jacobsoni jest ditiofosforan S-l, 2-bis(etoksykarbonylo)etylo-0,0-dimetylu o nazwie zwyczajowej malation, stanowiący od 40 lat substancję aktywną wielu preparatów owado- i roztoczobójczych przeznaczonych dla ochrony roślin i dla higieny sanitarnej.

Malation, środek szkodnlkobójczy o szerokim spektrum działania, jest małotoksycznym dla oragnizmów stałocieplnych 1 o silnie toksycznym działaniu na organizmy wielu stawonogów. Zastosowanie malationu do zwalczania roztocza Varroa jacobsoni, pomimo wysokiej skuteczności działania, jest ograniczone silną toksycznością tego związku dla pszczoły miodnej będącej przedmiotem ochrony.

Malation, w znanych I stosowanych preparatach użytkowych, ulega przemianom chemicznym i rozkładowi między innymi na substancje o nazwach Izomalation, ditiofosforan O,S,S-trlmetylu, ditiofosforan O,O,Sttrimetylu, których toksyczność dla pszczoły miodnej znacznie przewyższa toksyczność malationu. Ponadto, co jest szczególnie niekorzystne, mieszanina niewielkich ilości wymienionych substancji z malationem wykazuje wielokrotnie wzmożoną toksyczność dla pszczół w stosunku do toksyczności obliczonej z proporcjonalnego udziału poszczególnych składników. Jest to zjawisko potencjacji toksyczności (synergil).

Czynnikami wpływającymi na przemiany 1 rozkład malationu są głównie podwyższona temperatura, rozwinięta powierzchnia mineralnych nośników, woda, metale np. żelazo i miedź, odczyn zasadowy 1 kwasowy nośników, rozpuszczalników i składników pomocnlcznych kompozycji użytkowych.

We wszystkich znanych środkach roztoczobójczych zawierających malation jako substancję czynną, mogą i zazwyczaj występują podane wyżej czynniki wywołujące pośrednio wysoką

170 453 toksyczność środków dla pszczół oraz wielu innych stawonogów. Środki warroabójcze zawierające malation są stosowane w różnych postaciach: w stałych kompozycjach do fumigacji (patent polski nr 148 500), proszków do opylania, proszków' do zawiesin wodnych i roztworow do emulgowania w wodzie i oprysku rodzin pszczelich. Pomimo przestrzegania zaleceń dotyczących wielkości dawek lub stężeń środków warroabójczych zawierających malation korzystnym efektom aplikacji tak zwanemu osypowi martwych roztoczy towarzyszy często także nadmierny osyp martwych pszczół wskazujący na toksyczne działanie substancji aktywnej na pszczoły, zwłaszcza osłabione przy silnym porażeniu roztoczami.

Ze względu na bezpieczeństwo pszczół znane preparaty warroabójcze zawierające malation jako substancję aktywną nie są dopuszczone do obrotu i stosowania w wielu kiajach, zwłaszcza w Europie i Ameryce, a preparaty dla ochrony roślin przed szkodnikami owadzimi i roztoczami, zawierające malation, są uznane jako środki I klasy szkodliwości dla pszczół i stosowane w odpowiednich warunkach oraz z dostatecznie długim okresem prewencji.

Wymienione niedogodności znanych środków roztoczobójczych, w tym zagrożenie dla pszczół nieoczekiwanie rozwiązuje środek roztoczobójczy do zwalczania Varroa jacobsoni w postaci kształtki z tworzywa sztucznego nasyconego substancją biologicznie czynną, zawierający ditiofosforan S-1,2-bis/etoksykarbonylo/etylo-0,0-dimetylujako substancję roztoczobójczą w ilości od 0,1 do 10% wagowych inkorporowaną w plastyfikowany polichlorek winylu jako nośnik.

Środek według wynalazku może zawierać także znane składniki pomocnicze jak np. barwniki, pigmenty, wypełniacze, stabilizatory PCW, zmiękczacze syntetyczne i pochodzenia roślinnego, środki obniżające temperaturę upłynniania PCW, środki antyadhezyjne i inne.

Forma użytkowa środka według wynalazku dogodna do stosowania w ulach pszczelich ma postać wkładki, korzystnie o kształcie spłaszczonego sześcianu, o grubości 0,5 - 1 mm i powierzchniach wielkości 200 - 400 cm².

Działanie środka według wynalazku na roztocze Varroa jacobsoni jest głównie kontaktowe, korzystne w okresie 3-6 tygodni ekspozycji o bardzo wysokiej skuteczności 99,8 - 100% bez względu na ilość roztoczy znajdujących się w zasklepionych komórkach czerwia pszczelego, niedostępnych dla oddziaływania znanych dotychczas środków warroabójczych zawierających malation. Śmiertelność pszczół podczas 6-cio tygodniowej ekspozycji środka według wynalazku w rodzinach pszczelich jest na poziomie śmiertelności naturalnej nie wykazując różnic w stosunku do śmiertelności w rodzinach kontrolnych zarówno w okresach wysokich temperatur lipca jak i niskich temperatur listopada.

Środek według wynalazku po okresie 6 tygodniowej ekspozycji w ulach pszczelich me daje pozostałości malationu w miodzie i wosku przy poziomie wykrywalności 0,05 ppm.

Wysoką skuteczność roztoczobójczą przy zwalczaniu V arroa jacobsoni i brak szkodliwego działania na pszczoły środka według wynalazku ilustruje następujący przykład·

Przykład. Środek roztoczobójczy według wynalazku w postaci wkładki do ula, o wymiarach 20 x 8 x 0,08 cm, zawierającj 1,1% wagowych malationu, 61% wagowych polichlorku winylu, 34,5% wagowych ftalanu dloktylu 1 3,4% wagowych epoksydowanego oleju sojowego.

Rodzina pszczela w ulu warszawskim poszerzanym na 8 ramkach zawierająca naplastrach czerw na powierzchni około 6,5 dcm'. Stopień porażenia rodziny pszczelej roztoczem Varroa jacobsoni określono przez pobranie próbki około 400 sztuk pszczół, potraktowanie eterem i policzenie ilości osobników roztoczy i pszczół. Iloraz ilości roztoczy do ilości pszczół jako wskaźnik porażenia (obliczony w %) wyniósł 18,6%. Wkładkę umocowaną do beleczki umieszczono w uliczce między 4 i 5 plastrem.

Po upływie kolejnych tygodni ekspozycji wkładki pobierano próbki pszczół i określano wskaźniki porażenia, które po 1,2, 3,4, 5 i 6 tygodniu wynosiły odpowiednio 4,4%, 1,5%, 0,6%, 0,1%, 0% i 0%. Ilość martwych pszczół zebranych z dennicy w okresie 6 tygodni wynosiła 376 sztuk, a w 8 plastrowej rodzinie kontrolnej bez wkładki roztoczobójczej ilość martwych pszczół w tym samym czasie wyniosła 414 sztuk. Skuteczność warroabójcza po 4 tygodniach ekspozycji wkładki wyniosła praktycznie 100%.

170 453

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł

Claims

Zastrzeżenie patentowe

Środek roztoczobójczy do zwalczania Varroa jacobsoni zawierający ditiofosforan S-1,2-bis(etoksykarbonylo)etylo-0,0-dimetylu w stałej formie użytkowej kształtki z tworzywa sztucznego zawierającej przynajmniej dwa ze znanych składników kompozycji użytkowych w postaci nośnika stałego polichlorku winylu, plastyfikatora, zmiękczacza syntetycznego lub pochodzenia roślinnego, stabilizatora PCW, środka antyadhezyjnego i innych środków pomocniczych, znamienny tym, że zawiera ditiofosforan S-1,2-bi.s(etoksykarbonylo)etylo-0,0-dimetylujako substancję czynną inkorporowaną w plastyfikowany polichlorek winylu w ilości od 0,1 do 10% wagowych.