PL167313B1 - Zawór plynowy i pompa wyporowa z zaworem plynowym PL PL PL PL PL - Google Patents

Abstract

Zawór plynowy zawierajacy pierwszy przelotowy otwór, drugi przelotowy otwór, przeplywowy przepust rozciagajacy sie pomiedzy pierwszym 1 drugim otworem przelotowymi i obejmujacy zaworowe gniazdo i zawo- rowy czlon ruchomy wzgledem zaworowego gniazda, znamienny tym, ze czlon zaworowy (21) jest rurowy i jego wnetrze stanowi zaworowa komore (20) laczaca sie z jednym z otworów przelotowych przez zaworowe gniazdo (17A), a zaworowy czlon (21) ma oporowa powierzchnie wystajaca poza gniazdo zaworowe (17A) i tworzaca czesc scianki komory zaworowej (20). 8. Pompa wyporowa zawierajaca elementy tworzace komore pompy o zmiennej objetosci, pompujacy mecha- nizm zawierajacy wyporowy czlon oraz napedowe urza- dzenie, wlot otwarty do komory pompy, wlotowy zawór znajdujacy sie we wlocie oraz wylot laczacy sie z komora pompy, znamienna tym, ze wlotowy zawór (16A, 17) zawiera zaworowe gniazdo (17A) ograniczajace otwór wlotowy we wlocie (12,14) oraz zawierajacy wydrazony zaworowy czlon (21) majacy uszczelniajaca czesc (21A) ruchoma wzgledem zaworowego gniazda (17A), przy czym wnetrze zaworowego czlonu (21) stanowi czesc komory (20) pompy i laczy sie z otworem wlotowym poprzez otwór czlonu zaworowego otoczony przez uszczelniajaca czesc (21A), zas uruchamiajacy element (A) zaworowego czlonu (21) jest zwiazany z komora (20) zaworu. PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest zawór płynowy przeznaczony do sterowania przepływem płynu i pompa wyporowa z zaworem płynowym.

167 313

Z niemieckiego opisu patentowego nr 875 142 znana jest pompa wyporowa, która zawiera zawór płynowy. Zawór płynowy ma pierwszy i drugi otwór przelotowy,-przepływowy przepust rozciągający się między pierwszym a drugim otworem przelotowym i obejmuje zaworowe gniazdo i zaworowy człon rucnomy względem zaworowego gniazda. Zaworowy człon współpracuje z zaworowym gniazdem aby kontrolować wpływ i wypływ płynu. W tym rozwiązaniu zaworowy człon stanowi przegroda membranowa, która również służy jako element przemieszczania płynu. Przegroda membranowa uruchamiana jest powietrzem bez przerwy dopływającym pod ciśnieniem do jej strony przeciwnej w stosunku do zaworowego gniazda, które jest pierścieniowe. Kiedy na przegrodę membranową działa powietrze pod ciśnieniem, jest ono najpierw przemieszczane do styku z zaworowym gniazdem i wtedy zostaje zablokowany przepływ płynu pomiędzy pierwszym otworem przelotowym, który jest otworem wlotowym a drugim otworem przelotowym, który jest otworem wylotowym. Podczas dalszego działania powietrza pod ciśnieniem, środkowa część przegrody membranowej jest przemieszczana dalej w kierunku drugiego, wylotowego otworu co powoduje przepływ płynu przez ten wylotowy otwór.

Chociaż użycie przegrody membranowej równocześnie jako zaworowego elementu do przemieszczania płynu ma pewne zalety, jednak nie pozwala na pracę pompy przy dużych prędkościach suwu i małych stratach energii ponieważ przegroda membranowa musi przyspieszyć cały pompowany płyn.

Znana jest z europejskiego opisu nrEp-A-037115 pompa wyporowa stanowiąca korzystne rozwiązanie problemu zapewnienia szybkiego napełnienia komory pompy przy małych stratach energii. Ważną cechę tego rozwiązania stanowi szczelinowy przepust przepływowy, który rozciąga się na całym obwodzie lub przynajmniej na znacznej części obwodu komory pompy i który może być otwierany na całej jego obwodowej rozpiętości dla wpuszczenia płynu do komory pompy. W korzystnym przykładzie wykonania obok zaworu wlotowego, przylegając do niego po jego stronie dopływowej, znajduje się komora zasilająca o zmiennej objętości lub zbiornik tak, że zapas płynu do wypełnienia komory pompy jest do dyspozycji bardzo blisko zaworu wlewnego. Zapas ten jest ponownie uzupełniany podczas suwu wypychania pompy tak, aby był znowu do dyspozycji, gdy będzie się zaczynał następny suw wypychania. Z powodu jego dużego obwodowego rozmiaru przepust przepływowy już ma dużą powierzchnię przekroju poprzecznego po krótkim ruchu otwierającym zaworu wlotowego i gdy dopływ do komory pompy odbywa się ze wszystkich lub prawie wszystkich kierunków drogą przepływu większości płynu wpływającego do komory pompy jest stosunkowo krótka.

W niektórych przykładach wykonania przedstawionych we właśnie wymienionej publikacji zawór wlotowy jest zaworem mechanicznym z przymusowym uruchamianiem podczas, gdy w innych z przedstawionych przykładów wykonania zastosowany jest jednokierunkowy zawór zwrotny sterowany kierunkiem przepływu, mianowicie zawór klapowy. W pewnych innych przykładach wykonania, które nie zostały pokazane zawór wlotowy stanowi połączenie tych dwóch typów zaworów.

Celem niniejszego wynalazku jest dostarczenie zaworu płynowego, który nadaje się do zastosowania w pompach wyporowych typu opisanego powyżej oraz dostarczenie udoskonalonej pompy wyporowej.

Istota zaworu płynowego zawierającego pierwszy przelotowy otwór, drugi przelotowy otwór, przepływowy przepust rozciągający się pomiędzy pierwszym i drugim otworem przelotowymi i obejmujący zaworowe gniazdo, zaworowy człon ruchomy względem zaworowego gniazda, polega na tym, że człon zaworowy jest rurowy i jego wnętrze stanowi zaworową komorę łączącą się z jednym z otworów przelotowych przez gniazdo a zaworowy człon ma oporową powierzchnię wystającą poza gniazdo zaworowe i tworzącą część ścianki komory zaworowej.

Korzystnie zaworowy człon ma drugą oporową powierzchnię usytuowaną naprzeciw gniazda zaworowego i ograniczającą przestrzeń wyodrębnioną z przepustu przepływowego.

Korzystnie zaworowy człon ma trzecią oporową powierzchnię usytuowaną, w przepuście przepływowym poza komorą zaworową.

Korzystnie pole trzeciej oporowej powierzchni jest zmienne w funkcji położenia zaworowego członu względem zaworowego gniazda. Korzystnie zaworowy człon w jego pozycji otwarcia wyznacza szczelinę rozciągającą się nad główną częścią, korzystnie całym obwodem komory zaworowej.

167 313

Korzystnie przylegle do zaworowego członu po stronie zaworowego gniazda, sytuowana jest komora zbiornika, która w pozycji zamknięcia członu zaworowego jest usytuowana na zewnątrz zaworowej komory.

τχηχ ΐAAmn^z urunnrAuzoi ππ^αγληr\i lWiŁ^ouiiL z.awui pipiuwj jvol xam/ivui niwtwwjiu pvu^J njpuivnvj njyyjiltnj człon,.który tworzy część ścianki komory zaworowej.

Istota pompy wyporowej zawierającej elementy tworzące komorę pompy o zmiennej objętości, pompujący mechanizm zawierający wyporowy człon oraz napędowe urządzenie, wlot otwarty do komory pompy, wlotowy zawór znajdujący się we wlocie oraz wylot łączący się z komorą pompy, polega na tym, że wlotowy zawór zawiera zaworowe gniazdo ograniczające otwór wlotowy we wlocie oraz zawierający wydrążony zaworowy człon mający uszczelniającą część ruchomą względem zaworowego gniazda, przy czym wnętrze zaworowego członu stanowi część komory pompy i łączy się z otworem wlotowym poprzez otwór członu zaworowego otoczony przez uszczelniającą część, zaś uruchamiający element członu zaworowego jest związany z komorą zaworu.

Korzystnie zaworowy człon zawiera pierwszą oporową powierzchnię wystającą poza zaworowe gniazdo i tworzącą część ścianki wnętrza członu zaworowego.

Korzystnie zaworowy człon ma drugą oporową powierzchnię usytuowaną przeciwstawnie do pierwszej oporowej powierzchni i ograniczającą przestrzeń wyodrębnioną z komory pompy.

Korzystnie zaworowy człon ma trzecią oporową powierzchnię, która w pozycji zamknięcia członu zaworowego jest usytuowana po stronie przeciwprądowej komory pompy.

Korzystnie zaworowe gniazdo i uszczelniająca część zaworowego członu w pozycji otwarcia członu zaworowego tworzą pomiędzy sobą wlotową szczelinę rozciągającą się ponad główną częścią, korzystnie całym obwodem uszczelniającej części.

Korzystnie rozmiar wlotowej szczeliny mierzony w kierunku przepływu przez nią jest mały w stosunku do wymiaru średnicy zaworowego gniazda.

Korzystnie we wlocie przylegle do zaworowego gniazda i zaworowego członu od strony dopływowej usytuowana jest płynowa komora o zmiennej objętości, rozszerzająca się przez wpływanie płynu do wlotu, która w pozycji otwarcia członu zaworowego jest zasadniczo swobodnie połączona z komorą pompy ponad główną częścią, korzystnie całym obwodem komory pompy.

Korzystnie pompa zawiera naprężające urządzenie przykładające siłę ściskającą do komory płynowej.

Korzystnie siła ściskająca przyłożona za pomocą naprężającego urządzenia jest proporcjonalna do wzrostu objętości płynowej komory.

Korzystnie stronę komory pompy oddaloną od zaworowego gniazda tworzy dolna ścianka, a boczna ścianka komory pompy jest ruchoma względem dolnej ścianki w kierunku do i od zaworowego gniazda.

Korzystnie pole trzecie oporowej powierzchni w rzucie na płaszczyznę obejmującą zaworowe gniazdo jest mniejsze od odpowiadającego pola pierwszej oporowej powierzchni.

Korzystnie komorę pompy stanowi wymienny woreczek z elastycznego materiału, korzystnie z plastykowej folii.

Korzystnie płynowa komora i komora pompy są utworzone z na stałe wzajemnie połączonych części, korzystnie jednolitego woreczka, który w strefie przejściowej, pomiędzy komorą pompy i komorą płynową, ma część przewężoną stanowiącą fragment uszczelniającej części zaworowego członu.

Pompa wyporowa zawierająca elementy tworzące komorę pompy o zmiennej objętości do przyjmowania pompowanego płynu, mechanizm zawierający wyporowy człon napędzany połączonym z nim urządzeniem napędowym, środki wyznaczające otwór wlotu do komory pompy, wlotowy zawór, umieszczony we wlocie i przystosowany do otwierania, elementy wyznaczające płynową komorę zmiennej objętości, która stanowi część wlotu, elementy wyznaczające wylot łączący się z komorą pompy posiada naprężające urządzenie przykładające ściskającą siłę do komory płynowej.

Korzystnie naprężające urządzenie obejmuje ruchomą część ścianki płynowej komory i elementy sprężyste oddziaływujące na ruchomą część ścianki.

Korzystnie element tworzący komorę pompy zawiera usytuowaną na obwodzie ściankę, zaś wlot łączy się z komorą pompy na przynajmniej znacznej części obwodu ścianki komory pompy,

167 313 a płynowa komora jest obwodowo współmierna z wymienioną częścią obwodu ścianki komory pompy.

Korzystnie płynowa komora ma kształt pierścieniowy i otacza komorę pompy.

Korzystnie wlot j'est połączony z komorą pompy przez wlotową szczelinę utworzoną przez zaworowe gniazdo zaworu wlotowego i zaworowy człon, który stanowi część ścianki komory pompy i jest ruchomy w kierunku do pozycji połączenia z gniazdem zaworowym i w przeciwnym.

Jak się to okaże zrozumiałe z następującego opisu zawór według wynalazku nie jest sterowany ani mechanicznie za pomocą mechanizmu sterującego zaworem o działaniu przymusowym ani nie jest też sterowany kierunkiem przepływu przez niego płynu. Jest on natomiast sterowany za pomocą ciśnienia lub siły, które wywiera płyn dochodzący do zaworu na człon zaworowy, który ma możliwość ruchu w kierunku do pozycji, w której styka się on szczelnie z gniazdem zaworowym i w kierunku przeciwnym. Płyn, którego ciśnienie steruje przemieszczaniem się członu zaworowego dostaje się do komory zaworowej utworzonej przez człon zaworowy i korzystnie działa na człon zaworowy przez powierzchnię oporową usytuowaną od strony dopływowej przepustu przepływowego, który otwiera człon zaworowy, gdy odłącza się od gniazda zaworowego.

Pompa wyporowa według wynalazku wyróżnia się tym, że zawór wlotowy zawiera gniazdo zaworowe ograniczające otwór wlotowy oraz zawierający wydrążony człon zaworowy mający część uszczelniającą mogącą stykać się z gniazdem zaworowym i która może przemieszczać się w kierunku do i od gniazda zaworowego, pomiędzy pozycją otwarcia i częścią uszczelniającą odsuniętą od gniazda zaworowego i pozycją zamknięcia z częścią uszczelniającą stykającą się z gniazdem zaworowym, przy czym wnętrze członu zaworowego stanowi część komory pompy i łączy się z otworem wlotowym poprzez otwór członu zaworowego otoczony przez część uszczelniającą. Element uruchamiający człon zaworowy jest związany z komorą zaworową w celu przetworzenia ciśnienia płynu wpływającego do komory zaworowej z wlotu w siłę przyłożoną do członu zaworowego, aby przemieszczać go względem gniazda zaworowego.

Wynalazek w przykładzie wykonania jest przedstawiony na rysunku, na którym fig. 1 i 2 są schematycznymi pionowymi przekrojami zaworu według wynalazku pokazanego w pozycji zamkniętej na fig. 1 i w otwartej pozycji na fig. 2, a fig. 3 do 6 przedstawiają pompę wyporową do pompowania cieczy w kolejnych czterech fazach cyklu pompowania w schematycznym przekroju pionowym.

Zawór płynowy przedstawiony w przykładzie wykonania na fig. 1 i 2 zawiera korpus lub obudowę 11 mającą wlot 12 złączoną z przewodem zasilającym 14 dla płynu, zwłaszcza cieczy, kanałem kontrolowanym przez zawór pracujący w systemie dwupozycyjnym, który otwiera lub zamyka przepływ.

Pionowo usytuowany przewód wylotowy dla płynu przepływającego przez zawór ma oznaczenie 15. Dolna część 17 przewodu wylotowego jest rozszerzona i ma zwrócone w dół pierścieniowe obrzeże, które stanowi nieruchome gniazdo zaworowe 17A. Komora zaworowa 20 zaworu jest po bokach ograniczona przez mający możliwość pionowego przemieszczania człon zaworowy 21 znajdujący się w obudowie 11. Człon zaworowy 21 ma kształt krótkiej rury, która najej górnym końcu jest zwężana w celu utworzenia obwodowej uszczelniającej części 21A przystosowanej do szczelnej współpracy z obwodowym gniazdem zaworowym 17A na rozszerzonej dolnej części 17 przewodu wylotowego 15. Dolne zakończenie zaworowego członu 21 jest rozszerzone i znajduje się stale w szczelnym ślizgowym połączeniu z wewnętrzną stroną cylindrycznej, skierowanej ku dołowi, części 11A obudowy 11.

Pośrednia część cylindryczna zaworowego członu 21 znajduje się stale w szczelnym ślizgowym połączeniu z obwodowym, skierowanym do dołu występem 11D obudowy 11. Pomiędzy tym występem 11D i rozszerzoną częścią końca członu zaworowego 21 zaworowy człon 21 razem z częścią 1la obudowy 11 tworzą komorę V, która wypełniona jest powietrzem i połączona z otaczającą atmosferą przez otwór S. Gdy zaworowy człon 21 wykonuje ruch osiowy w kierunku do i od zaworowego gniazda 17A komora powietrzna V przystosowuje się do zmian objętości, którym podlega zaworowa komora 20. Górna część 11B obudowy 11 stanowi komorę zasilającą lub zbiornik 22. Komora 22 jest od góry obudowy otwarta i mieści ciecz sięgającą do poziomu, który może być wyższy od poziomu zaworowego gniazda 17A. Gdy jest to pożądane może być po stronie dopływowej gniazda zaworowego 17A wodne uszczelnienie (nie pokazane).

167 313

Na figurze 1 i 2 nie pokazano dolnej ścianki lub innego dolnego ograniczenia zaworowej komory 20. W zależności od zastosowania zaworu może być zastosowana stała lub ruchoma dolna ścianka. Ruchoma dolna ścianka może mieć postać tłoka pompy mogącego poruszać się do góry i w dół w dolnej części 11A obudowy, jak w opisanej powyżej pompie wyporowej. Zawór jednak, nie musi zawierać dolnej ścianki komory zaworowej 20. Wymagane jest jedynie, aby ciśnienie wewnątrz zaworowej komory 20 mogło się zmieniać w wyjaśniony poniżej sposób. Przyjmując pozycję pokazaną na fig. 1 jako pozycję początkową działania przedstawionego zaworu przedstawia się następująco.

Przyjęto, że w pozycji pokazanej na fig. 1 wielkość ciśnienia cieczy w zaworowej komorze 20 w odniesieniu do górnej wartości ciśnienia w komorze zasilającej lub zbiorniku 22 ma być taka, że skierowana do góry siła wywierana przez płyn na zaworowy człon 21 jest wyższa od siły wywieranej przez płyn skierowanej do dołu lub sumy siły skierowanej do dołu i ciężaru członu zaworowego (przyjęto jednak, że ciężar ten jest mały lub całkowicie albo prawie całkowicie zrównoważony siłą wynikającą z prawa Archimedesa i/lub siłą sprężyny). W rezultacie uszczelniająca część 21A zaworowego członu 21 jest utrzymywana w szczelnym styku z obwodowym zaworowym gniazdem 17A. Ta skierowana do góry siła może być wywołana, na przykład przez maksymalne ciśnienie słupa cieczy w wylotowym przewodzie 15 lub ciśnieniem wytworzonym przez tłok umieszczony w części 11A obudowy.

W przedstawionym przykładowym wykonaniu zaworu płynowego skierowana do góry siła oddziaływania płynu przyłożona jest do zaworowego członu 21 ponad obwodową powierzchnię oporową A znajdującą się na wewnętrznej stronie członu zaworowego. Pole rzutu tej powierzchni A (powierzchni oporowej) w kierunku osi L zaworu lub, inaczej pole powierzchni, które określa, w połączeniu z ciśnieniem w zaworowej komorze 20, wielkość skierowanej do góry siły oddziaływania płynu na człon zaworowy 21, jest określone przez zewnętrzną średnicę D zaworowego członu 21 i średnicę d kołowej łub obwodowej powierzchni, na której gniazdo 17A (dla wygody została tu pominięta szerokość promieniowa powierzchni styku zaworowego gniazda 17A z częścią uszczelniającą), jest zaczepione przez część uszczelniającą 21 A. Skierowana do dołu siła oddziaływania płynu jest przyłożona do zaworowego członu 21 na podobnie obwodowej lecz mniejszej powierzchni B (powierzchni oporowej) na zewnętrznej stronie zaworowego członu 21. Pole rzutu tej powierzchni w kierunku osi L jest określone przez średnicę Dd cylindrycznej części pośredniej członu zaworowego i wspomnianą powyżej średnicę d.

W przedstawionym przykładzie wykonania zaworu płynowego komora powietrzna V jest stale, bez żadnych ograniczeń, połączona z otaczającą atmosferą i w ten sposób zawsze podlega działaniu ciśnienia atmosferycznego. W rezultacie, na zwróconą powierzchnię C na zewnętrznej stronie zaworowego członu 21, której rzut osiowy lub pole skuteczne tej powierzchnie jest określone przez średnicę D rozszerzonej dolnej części członu zaworowego i zewnętrzną średnicę Dd cylindrycznej części pośredniej członu zaworowego, nie działa żadna siła wywołująca przemieszczanie się do góry lub do dołu członu zaworowego.

Gdy ciśnienie w zaworowej komorze 20 opadnie dostatecznie nisko poniżej ciśnienia w komorze zasilającej lub zbiorniku 22 np. z powodu tego, że ciśnienie wywierane przez tłok (nie pokazany) w części 11A obudowy zniknie i/lub pęd poruszającego się do góry słupa cieczy w wylotowym przewodzie 15 będzie wywoływał w komorze zaworowej 20 ssanie, powstanie taka sytuacja, w której skierowana w dół siła działająca na zaworowy człon 21 przeważa i wywołuje ruch członu zaworowego 21 do dołu. W rezultacie zostaje otwarty szczelinowy przepływowy przepust 23 pomiędzy zaworowym członem 21 i zaworowym gniazdem 17A, jak pokazano na fig. 2. Z powodu obwodowej konfiguracji tego przepływowego przepustu 23 powierzchnia przekroju poprzecznego przepustu przepływowego 23, która ma do dyspozycji przepływający przez niego strumień cieczy jest duża już po krótkim ruchu członu zaworowego 21 do dołu. Od tej chwili ciecz z komory zasilającej lub zbiornika 22 może wpłynąć do zaworowej komory 20 prawie bez, przeszkód, to jest, nie podlegając żadnemu znaczącemu spadkowi ciśnienia.

Następujący potem wzrost ciśnienia w zaworowej komorze 20 względem ciśnienia w komorze zasilającej lub zbiorniku 22 spowoduje przewagę działania siły wywoływanej przez płyn na człon zaworowy 21, wraca do pozycji zamknięcia pokazanej na fig. 1. Taki powrót członu zaworowego 21

167 313 może mieć miejsce nawet zanim ciśnienie w komorze 20 przewyższy ciśnienie w komorze zasilającej lub zbiorniku 22, ponieważ pole skuteczne (rzut osiowy) zwróconej do dołu powierzchni oporowej A jest większe od pola skutecznego (rzutu osiowego) zwróconej do góry oporowej powierzchni B. Na figurach 3-6, które przedstawiają tłokową pompę wyporową zawierającą zawór wlot

IV TT J TT postaci jednokierunkowego cieczowego zaworu według wynalazku, wykorzystano do oznaczenia elementów pompy, które odpowiadają pod względem funkcji, elementom zaworowym stanowiącym część zaworu z fig. 1 i fig. 2 oznaczenia cyfrowe i literowe użyte na tych rysunkach.

Pompa przedstawiona jako przykład wykonania na fig. 3-6 zawiera sztywną, najczęściej o przekroju kołowym, cylindryczną obudowę pompy 11. Wlotowy otwór 12 wyposażony jest w obwodową ściankę 11A obudowy pompy, a wlotowy otwór 13, zaopatrzony jest w górne zakończenie ścianki 11C. Okrągły wlotowy przewód 14 doprowadzający zasadniczo ciągły strumień cieczy łączący się z wlotowym otworem 12, a wylotowy otwór 13, usytuowany w pionowej osi obudowy pompy 11 łączy się z usytuowanym osiowo wylotowym przewodem 15.

Wewnątrz obudowy 11 pompy znajduje się woreczek lub pęcherz 16 z cienkiego, o wysokiej elastyczności lecz zasadniczo nierozciągliwej folii z tworzywa sztucznego takiego jak poliuretan. Woreczek 16 jest szczelnie połączony z wlotowym przewodem 14 i za pośrednictwem rozszerzającej się wylotowej tulei 17 złączonej z obudową pompy, połączony z wylotowym przewodem 15. Woreczek 16 i obudowa pompy 11 są tak skonstruowane, że cała pompa lub przynajmniej woreczek 16 ma przekrój poprzeczny prostopadły do osi L obudowy pompy o kształcie na ogół kołowym i pierścieniowym. Dolna ścianka woreczka 16 opiera się na górnej stronie poruszającego się pionowo członu wyporowego lub tłoka 18, który napędzany silnikiem 19, wymusza pionowy ruch posuwisto-zwrotny o stałej prędkości. Tłok może być napędzany w obu kierunkach, lecz w przedstawionym przykładzie wykonania ruch wymuszony napędem odbywa się tylko do góry, podczas suwu podawania. Ruch tłoka do dołu jest wywoływany siłą ciężkości, to jest ciężarem tłoka i ciężarem cieczy w komorze 20 pompy. Ruch tłoka w dół może być wspomagany także przez ciśnienie statyczne i dynamiczne pompowanego płynu.

Ponieważ woreczek 16 nie jest mocowany do tłoka 18, tłok 18 nie ciągnie dolnej ścianki woreczka do dołu podczas suwu w dół lub napełniania. Jednak zakres wynalazku obejmuje także przyłożenie siły w dół do dolnej ścianki woreczka. Dolna część woreczka stanowi komorę pompy 20, której boczna ścianka lub przynajmniej jej górna część jest kształtowana przez obejmujący ją, zasadniczo styczny, zwężający się ku górze kołnierz 21, który ma kołowy przekrój poprzeczny prostopadły do osi L pompy. Zadaniem kołnierza 21, którego ciężar jest bardzo mały jest, przede wszystkim, nadanie stałego kształtu bocznej ściance woreczka 16 w górnej części komory pompy. Ten stabilizujący skutek może być także osiągnięty różnymi środkami np. przez wykonanie dostatecznie sztywnej bocznej ścianki woreczka. Jak pokazano na rysunkach, w pewnych fazach cyklu działania pompy kołnierz 21 rozciąga się do dołu poniżej górnej części tłoka 18, który jest tak umieszczony, że powietrze może swobodnie przepływać obok niego do i z komory powietrznej V, na którą działa stale ciśnienie atmosferyczne. Kołnierz 21 ma możliwość swobodnego poruszania się wzdłuż osi wewnątrz obudowy pompy 11, to jest, może on poruszać się do góry i w dół razem z przyległą częścią bocznej ścianki woreczka 16 bez udziału mechanizmu ściskającego. Siły działające na kołnierz 21 powodujące jego ruchy do góry i w dół są wytwarzane przez pompowany płyn, co zostanie wyjaśnione dokładniej w związku z opisem działania pompy.

W górnej swojej części odcinek woreczka 16 tworzący komorę 20 pompy łączący się, za pomocą zaciśnięcia lub przewężenia na górnej krawędzi 21A kołnierza 21 z odcinkiem, który stanowi obwodową komorę zasilającą lub zbiornik 22. Ten zbiornik 22 otacza i częściowo jest ograniczony przez wylotową tuleję 17 i łączy się z komorą 20 pompy poprzez obwodowy wlotowy przepust 23 utworzony pomiędzy górną krawędzią 21A kołnierza 21 i zaworowym gniazdem 17A na rozszerzonym dolnym zakończeniu tulei 17. Wlotowy przewód 14 jest stale, bez żadnego ograniczenia, połączony ze zbiornikiem 22, który może być rozciągany przez wpływającą ciecz.

Oporowy pierścień 24, na który stale napiera do dołu słaba ściskana sprężyna 25, styka się z górną ścianką woreczka 16, to jest ze ścianką woreczka 16, która stanowi górną ściankę zbiornika 22. Jednak ciśnienie wewnątrz zbiornika 22 wytworzone przez pierścień oporowy 24 jest bardzo niskie, przynajmniej do momentu, aż zbiornik zostanie znacznie rozciągnięty i w ten sposób zostaną silnie ściśnięte sprężyny.

167 313

Obecnie zostanie wyjaśniony cykl pracy pompy, zaczynając od warunku lub fazy cyklu pracy przedstawionego na fig. 3, w której tłok 18 porusza się w dół, w kierunku jego dolnej pozycji, w celu dojścia blisko tej krańcowej pozycji. Kołnierz 21 znajduje się w dolnej, krańcowej pozycji lub blisko niej tak, że wlotowy przepust 23 ma swoją maksymalną lub prawie maksymalną wysokość. Płyn w postaci cieczy wpływa następnie do komory 20, poprzez wlotowy przepust 23, nie podlegając żadnemu znaczącemu spadkowi ciśnienia. Ciecz dostarczana jest zarówno bezpośrednio z wlotowego przewodu 14, jak i pośrednio z tego przewodu poprzez zbiornik 22. Ponieważ wlotowy przepływowy przepust 23 ma dużą powierzchnię przekroju poprzecznego, którym wpływa ciecz i ponieważ jego długość mierzona w kierunku przepływu przez niego cieczy, to jest w kierunku promieniowym, jest bardzo mała, bardzo mały jest również wywoływany przez niego opór przy przepływie cieczy od wlotowego otworu 12 i zbiornika 22. Z tego powodu dopływ cieczy do wnętrza komory 20 pompy ze zbiornika 22 może także odbywać się całkowicie niezależnie od bardziej lub mniej ciągłego dopływu od wlotowego otworu 12 i przewodu wlotowego 14. Tak więc dopływ od wlotowego otworu 12 i przewodu 14 odbywa się rzeczywiście bez oddziaływania ze strony wypływu ze zbiornika 22.

Ponieważ wypływ do komory 20 pompy cieczy nagromadzonej w zbiorniku 22 nie koliduje z dopływem cieczy z wlotowego otworu 12 i wlotowego przewodu 14 i ponieważ opór przepływu strumienia cieczy płynącego przez wlotowy przepust 23 jest bardzo mały, więc zbiornik 22 może być rozładowany nadzwyczaj szybko, nawet chociaż nacisk wywierany na ciecz w zbiorniku 22 przez wyporową płytkę 24 i ściskaną sprężyną 25 nie jest zbyt silny.

Szybki wypływ cieczy ze zbiornika 22 jest spowodowany również tym, że zespół płytki 24 i sprężyny 25 tworzący naprężające urządzenie wymaga jedynie przyspieszenia objętości cieczy wypływającej ze zbiornika 22, ponieważ przepływ cieczy z wlotu 12 bezpośrednio do komory 20 pompy nie musi być ani opóźniony ani przyspieszony oraz tym, że odległość, którą płyn ma do przybycia jest bardzo mała, a także tym, że opór przepływu napotykany przez ciecz jest nadzwyczaj mały.

Tak długo, jak ciecz wpływa do komory 20 pompy przez wlotowy przepust 23 z wlotu 12 i zbiornika 22, komora pompy 20 rozszerza się pod warunkiem, że tłok 18 pompy może jeszcze poruszać się do dołu. W przedstawionym przykładzie wykonania pompy rozszerzenie zachodzi bez udziału jakiejkolwiek siły ciągnącej w dół dolną ściankę woreczka 16 i w ten sposób powodującej powstawanie podciśnienia w komorze 20 pompy, lecz jak wspomniano, zastosowanie takiej siły wspomagającej rozszerzanie komory 20 jest regulowane dopływem cieczy z wlotowego przewodu 14 i zbiornika 22.

Gdy tłok 18 pompy został zatrzymany w jego dolnej krańcowej pozycji lub został zatrzymany zanim osiągnął dolną pozycję, ponieważ styka się z poruszającym się do góry napędowym elementem 19A silnika 19, kołnierza 21 i zwężona górna część bocznej ścianki 16A woreczka 16 będą poruszać się w górę do pozycji, w której stykają się one szczelnie ze zwróconym do dołu zaworowym gniazdem 17A na rozszerzonej dolnej części wylotowej tulei 17 tak, że przepust wlotowy 23 jest zamknięty i ciągły dopływ do komory 20 pompy powstrzymany. Odpowiednio, kołnierz 21 i złączona z nim część woreczka 16 stanowią dla komory 20 pompy wlotowy człon zaworowy.

Ruch kołnierza 21 do wspomnianej pozycji zamknięcia zaworu jest regulowany ciśnieniem cieczy w komorze 20 pompy i ciśnieniem we wlocie 12 i zbiorniku 22. Ciśnienie cieczy w komorze 20 oddziaływuje na woreczek 16 i w ten sposób na kołnierz 21 skierowaną do góry siłą przyłożoną do zwróconej do dołu, mającej rzut osiowy w kształcie pierścienia, powierzchni oporowej A na kołnierzu. Ta obwodowa powierzchnia oporowa ma zewnętrzną średnicę D i wewnętrzną średnicę d, jak pokazano na fig. 3. Siła ta usiłuje przemieścić kołnierz 21 do góry względem tłoka 18 pompy. W tym samym czasie, na kołnierz 21 działa, oprócz małej, skierowanej do dołu siły wynikającej z ciężaru kołnierza, skierowana do dołu siła będąca wynikiem działania ciśnienia cieczy w zbiorniku 22 na zwróconą do góry, posiadającą pierścieniowy rzut osiowy, oporową powierzchnię B woreczka. Wewnętrzna średnica pierścieniowej oporowej powierzchni B jest stała i równa wewnętrznej średnicy d wcześniej wspomnianej pierścieniowej oporowej powierzchni A, a jej zewnętrzna średnica zmienia się podczas ruchu kołnierza 21.

Jak widać z porównania fig. 3 i fig. 4 zewnętrzna średnica, a tym samym pole pierścieniowej powierzchni oporowej B osiąga swoją maksymalną wielkość, gdy kołnierz znajduje się w swojej najwyższej pozycji zamknięcia zaworu i maleje podczas ruchu w dół.

167 313

Podczas fazy „stanu stałego“ części cyklu pracy pompy, w której odbywa się dopływ do komory pompy, to jest napełnianie komory pompy, zachodzi takie oddziaływanie wzajemne sił, że na kołnierz 21 działa siła wypadkowa, która utrzymuje kołnierz w jego najniższej pozycji lub w każdym razie w pewnej odległości od zaworowego gniazda 17A tak, że zawór jest otwarty.

Gdy dopływ do komory 20 pompy ustaje, co może być wynikiem zatrzymania tłoka 18 pompy w jego dolnym krańcowym położeniu tak, że zostaje uniemożliwione ciągłe rozszerzenie się komory pompy lub może być spowodowane tym, że silnik 19 zaczyna poruszać tłok 18 pompy do góry lub tym, że zaczyna tworzyć się wsteczny przepływ w przewodzie wypływowym 15, wypadkowa siła oddziaływania cieczy i ciśnienia działające na kołnierz 21 zostaje odwrócona tak, że kołnierz jest przemieszczany do góry, do pozycji zamknięcia zaworu, pokazanej na fig. 4. Ten ruch kołnierza 21 może zachodzić nawet zanim pojawi się tendencja do wstecznego przepływu przez przepust 23. Tak więc ruch zamykający może równie dobrze pojawić się lub przynajmniej zostać zainicjowany zanim taka tendencja się rozwinęła to jest, nawet zanim ustał dopływ do komory 20 pompy przez przepust 23. Gdy tłok 18 pompy porusza się do góry po tym, gdy człon zaworowy utworzonej przez kołnierz 21 i przyległe części bocznej ścianki 16A woreczka połączył się z rozszerzoną częścią lub zaworowym gniazdem 17A wylotowej tulei 17, komora 20 pompy jest ściskana przez poruszający się do góry tłok 18 tak, że ciecz znajdująca się w komorze pompy jest wydalana przez wylotową tuleję 17 i wylotowy przewód 15, jak pokazano na fig. 4. Chociaż zawór jest zamknięty ciecz może jeszcze płynąć do komory przez wlotowy przewód 14, ponieważ ciecz dostarczana, gdy zawór jest zamknięty jest gromadzona w zbiorniku 22, który rozszerza się przeciwdziałając stosunkowo słabej sile sprężyny 24 (fig. 5).

W początkowej fazie rozszerzania siła sprężynyjest bardzo słaba tak, że dopływ przez przewód 14 może trwać dalej nawet wtedy, gdy ciśnienie wpływającej cieczy jest bardzo niskie. Tylko, gdy zbiornik 22 zbliża się do swojej maksymalnej objętości siła sprężyny zwiększa się dostatecznie, aby w znaczący sposób przeciwstawić się dopływowi, a nawet go zatrzymać. Pompa powinna być, oczywiście, wymiarowana z uwzględnieniem natężenia przepływu, do jakiego jest przeznaczona tak, aby zbiornik 22 mógł normalnie gromadzić ciecz doprowadzaną podczas fazy zamknięcia zaworu, bez konieczności rozszerzania do objętości bliskiej maksymalnej. Zapobiega to zbytniemu opóźnieniu lub nawet zatrzymaniu dopływu do pompy przez dopływowy przewód 14 podczas okresów odpływu lub wydalania, gdy zawór wlotowy jest zamknięty.

Gdy ta faza cyklu roboczego, która obejmuje wypieranie cieczy z komory 20 pompy zbliża się do swojego końca lub go osiąga (fig. 5), działająca na kołnierz 21 wypadkowa siła wywołana ciśnieniem cieczy jest znowu odwrócona tak, że kołnierz wraca do pozycji odpowiadającej otwarciu zaworu pokazanej na fig. 6. Znowu może więc zacząć się dopływ do komory pompy.

Zależnie od prędkości ruchu posuwisto-zwrotnego tłoka 18 pompy i od pędu cieczy wydalanej z komory pompy część cieczy wchodzącej do komory pompy może wypływać bezpośrednio z komory pompy, przez wylotowy przewód 15, przy jednoczesnym rozszerzeniu komory pompy. Stwierdzono także, że gdy szybkość suwu pompy jest dostatecznie wysoka wychodzący strumień jest, na skutek jego pędu, prawie stały. Zmiany objętościowe zbiornika 22 podczas cyklu pompy są więc bardzo małe.

W przykładach wykonania zaworu pokazanych na fig. fig. 1-6 przepływowy przepust 23 jest otwarty nad całym obwodem komory pompy. Taki ciągły przepust przepływowy jest korzystny, ponieważ zapewnia uzyskanie maksymalnego pola przekroju i korzystnego typu przepływu. Zakres wynalazku obejmuje jednak, również wykorzystanie części obwodu dla uzyskania promieniowego wylotu z komory pompy. Wylot ten może być usytuowany po przeciwnej stronie średnicy w stosunku do wlotu, lecz możliwe jest także usytuowanie wlotu i wylotu obok siebie.

We wspomnianym właśnie przypadku, w którym płyn jest wydalany z komory pompy 20 przez promieniowy wylot i wlotowy przepust 23 pomiędzy ' zaworowym członem 21 i zaworowym gniazdem 17A, nie obejmuje więc całego obwodu komory pompy, może być korzystne zamontowanie takiego członu zaworowego, który może być obracany wokół osi, leżącej w płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny zawierającej gniazdo zaworowe i korzystnie przechodzącej przez końce przepustu wlotowego lub w pobliżu nich. W takim przypadku wysokość otwartego przepustu będzie stopniowo się powiększać od osi obrotu do maksymalnej na boku komory pompy, która znajduje się po przeciwnej stronie średnicy w stosunku do wylotu.

167 313

W przedstawionych na rysunkach zaworze i pompie może być wprowadzonych kilka zmian objętych zakresem wynalazku. Podczas, gdy w przedstawionych przykładach wykonania, na przykład, całkowita siła płynu działająca na człon zaworowy w kierunku zamykania jest przyłożona bezpośrednio do członu zaworowego możliwe jest w ramach zakresu wynalazku przyłożenie jej pośrednio, przynajmniej częściowo, tak jak przez mechaniczną przekładnię, za pomocą urządzenia uruchamianego ciśnieniem płynu, które przetwarza ciśnienie płynu w komorze zaworowej lub komorze pompy w skierowaną do góry siłę przyłożoną do członu zaworowego. Ponadto w modyfikacji pompy pokazanej na fig. fig. 3-6 tłok pompy podczas jego ruchu w dół przemieszcza objętość płynu w urządzeniu napędowym. Ta przemieszczana objętość płynu jest wykorzystana podczas części ruchu w dół tłoka pompy, mianowicie do zakończenia napełniania komory pompy, aby spowodować przemieszczanie elementu przenoszącego siłę do góry i aby w ten sposób przyłozyć skierowaną do góry, to jest zamykającą, siłę do członu zaworowego.

Możliwe jest także, bez wychodzenia poza zakres wynalazku, zastosowanie siły ściskającej, takiej jak siła ciężkości lub siła sprężyny, stale działającej na człon zaworowy w kierunku zamykania lub otwierania tak, że człon zaworowy zawsze dąży do określonej z góry pozycji takiej, jak pozycja zamknięcia, gdy nie występuje siła oddziaływania płynu, powstające podczas normalnej pracy.

W przedstawionych przykładach wykonania w powietrznej komorze V panuje zawsze ciśnienie atmosferyczne tak, że oporowa powierzchnia C nie wpływa na wielkoścć siły otwierającej lub zamykającej przyłożonej do członu zaworowego. Jednak, zwłaszcza, gdy zawór według wynalazku jest zastosowany w pompie wyporowej, ciśnienie w komorze powietrznej może ulegać zmianie podczas cyklu pompowania. Może to być osiągnięte poprzez uczynienie powietrznej komory V częścią całkowitej objętości systemu hydraulicznego, którego pozostała objętość odpowiada maksymalnej i minimalnej objętości powietrznej komory V tak, że ciśnienie w powietrznej komorze V zmienia się w określony z góry sposób podczas cyklu pompowania i dzięki temu współdziała z siłami pochodzącymi od płynu, działającymi na człon zaworowy w kierunku jego ruchu.

Należy także zauważyć, że nawet chociaż korzystne jest w niektórych zastosowaniach zaworu według wynalazku, gdy posiada oporową powierzchnię B zwróconą w kierunku zaworowego gniazda 17A, jaka zastosowanajest w przedstawionych przykładach wykonania i która przyczynia się do przemieszczenia członu zaworowego w kierunku otwarcia, to jednak nie jest to konieczne. W ten sposób średnica uszczelniającej części 21A zaworowego członu 21 może być równa lub prawie równa średnicy oznaczonej na rysunku jako Dd. W takim przypadku wypadkowa siła oddziaływania płynu jest określona tylko przez różnicę ciśnień nad oporowymi powierzchniami A i C. Pompa wyporowa przedstawiona w przykładzie wykonania jest szczególnie odpowiednia do stosowania jako pompa do krwi. W takim zastosowaniu pompy wnętrze woreczka 16 i pozostałe powierzchnie stykające się z pompowaną krwią powinny mieć wykładzinę lub pokrycie z ludzkiej lub zwierzęcej tkanki, takiej jak osierdzie świni tak, aby powierzchnia wchodząca w kontakt z krwią miała z nią najlepszą możliwą zgodność.

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz.

Cena 1,50 zł

Claims (25)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Zawór płynowy zawierający pierwszy przelotowy otwór, drugi przelotowy otwór, przepływowy przepust rozciągający się pomiędzy pierwszym i drugim otworem przelotowymi i obejmujący zaworowe gniazdo i zaworowy człon ruchomy względem zaworowego gniazda, znamienny tym, że człon zaworowy (21) jest rurowy i jego wnętrze stanowi zaworową komorę (20) łączącą się z jednym z otworów przelotowych przez zaworowe gniazdo (17A), a zaworowy człon (21) ma oporową powierzchnię wystającą poza gniazdo zaworowe (17A) i tworzącą część ścianki komory zaworowej (20).
2. 2. Zawór płynowy według zastrz. 1, znamienny tym, że zaworowy człon (21) ma drugą oporową powierzchnię (C) usytuowaną naprzeciw gniazda zaworowego (17A) i ograniczającą przestrzeń (V) wyodrębnioną z przepustu przepływowego.
3. 3. Zawór płynowy według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że zaworowy człon (21) ma trzecią oporową powierzchnię usytuowaną w przepuście przepływowym poza komorą zaworową (20).
4. 4. Zawór płynowy według zastrz. 3, znamienny tym, że pole trzeciej oporowej powierzchni (B) jest zmienne w funkcji położenia zaworowego członu (21) względem zaworowego gniazda (17A).
5. 5. Zawór płynowy według zastrz. 1. albo 2, albo 3, albo 4, znamienny tym, że zaworowy człon (21) w jego pozycji otwarcia wyznacza szczelinę (23) rozciągającą się nad główną częścią, korzystnie całym obwodem komory zaworowej.
6. 6. Zawór płynowy według zastrz. 5, znamienny tym, że przyległe do zaworowego członu (21) po stronie zaworowego gniazda (17A), usytuowana jest komora zbiornika (22), która w pozycji zamknięcia członu zaworowego jest usytuowana na zewnątrz zaworowej komory (20).
7. 7. Zawór płynowy według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, albo 5, albo 6, znamienny tym, że jest on zaworem wlotowym pompy wyporowej mającej wyporowy człon (18), który tworzy część ścianki komory zaworowej.
8. 8. Pompa wyporowa zawierająca elementy tworzące komorę pompy o zmiennej objętości, pompujący mechanizm zawierający wyporowy człon oraz napędowe urządzenie, wlot otwarty do komory pompy, wlotowy zawór znajdujący się we wlocie oraz wylot łączący się z komorą pompy, znamienna tym, że wlotowy zawór (16A, 17) zawiera zaworowe gniazdo (17A) ograniczające otwór wlotowy we wlocie (12,14) oraz zawierający wydrążony zaworowy człon (21) mający uszczelniającą część (21A) ruchomą względem zaworowego gniazda (17A), przy czym wnętrze zaworowego członu (21) stanowi część komory (20) pompy i łączy się z otworem wlotowym poprzez otwór członu zaworowego otoczony przez uszczelniającą część (21A), zaś uruchamiający element (A) zaworowego członu (21) jest związany z komorą (20) zaworu.
9. 9. Pompa wyporowa według zastrz. 8, znamienna tym, że zaworowy człon (21) zawiera pierwszą oporową powierzchnię (A) wystającą poza zaworowe gniazdo (17A) i tworzącą część ścianki wnętrza członu zaworowego.
10. 10. Pompa wyporowa według zastrz. 9, znamienna tym, że zaworowy człon (21) ma drugą oporową powierzchnię (C) usytuowaną przeciwstawnie do pierwszej oporowej powierzchni (A) i ograniczającą przestrzeń (V) wyodrębnioną z komory (20) pompy.
11. 11. Pompa wyporowa według zastrz. 9 albo 10, znamienna tym, że zaworowy człon (21) ma trzecią oporową powierzchnię (B), która w pozycji zamknięcia członu zaworowego jest usytuowana po stronie przeciwprądowej komory (20) pompy.
12. 12. Pompa wyporowa według zastrz. 9 albo 10, albo 11, znamienna tym, że zaworowe gniazdo (17A) i uszczelniająca część (21A) zaworowego członu (21) w pozycji otwarcia członu zaworowego tworzą pomiędzy sobą wlotową szczelinę (23) rozciągającą się ponad główną częścią, korzystnie całym obwodem uszczelniającej część (21 A).
13. 13. Pompa wyporowa według zastrz. 12, znamienna tym, że rozmiar wlotowej szczeliny (23) mierzony w kierunku przepływu przez nią jest mały w stosunku do wymiaru średnicy zaworowego gniazda (17A).

    167 313
14. 14. Pompa wyporowa według zastrz. 9 albo 10, albo 11, albo 12, albo 13, znamienna tym, że we wlocie (12, 14) przylegle do zaworowego gniazda (17A) i zaworowego członu (21) od strony dopływowej usytuowana jest płynowa komora (22) o zmiennej objętości, rozszerzająca się przez wdv(VA^ń* dn wintu ΓΠ 14^ yMra w nn7vrii ntwarrin P7łnnn 'zawnrnwpan łf^t 7a«adnip7n swobodnie; połączona z komorą (20) pompy ponad główną częścią, korzystnie całym obwodem komory pompy.
15. 15. Pompa wyporowa według zastrz. 14, znamienna tym, że zawiera naprężające urządzenie (24, 25) przykładające siłę ściskającą do komory płynowej.
16. 16. Pompa wyporowa według zastrz. 15, znamienna tym, że siła ściskająca przyłożona za pomocą naprężającego urządzenia (24, 25) jest proporcjonalna do wzrostu objętości płynowej komory (22).
17. 17. Pompa wyporowa według zastrz. 9 albo 10, albo 11, albo 12, albo 13, albo 14, albo 15, albo 16, znamienna tym, że stronę komory (20) pompy oddaloną od zaworowego gniazda (17A) tworzy dolna ścianka, i że boczna ścianka (16A) komory pompy jest ruchoma względem dolnej ścianki w kierunku do i od zaworowego gniazda (17A).
18. 18. Pompa wyporowa według zastrz. 9 albo 10, albo 11, albo 12, albo 13, albo 14, albo 15, albo 16, albo 17, znamienna tym, że pole trzecie oporowej powierzchni (B) w rzucie na płaszczyznę obejmującą zaworowe gniazdo (17A) jest mniejsze od odpowiadającego pola pierwszej oporowej powierzchni (A).
19. 19. Pompa wyporowa według zastrz. 9 albo 10, albo 11, albo 12, albo 13, albo 14, albo 15, albo 16, albo 17, albo 18, znamienna tym, że komorę (20) pompy stanowi wymienny woreczek (16) z elastycznego materiału, korzystnie z plastykowej folii.
20. 20. Pompa wyporowa według zastrz. 19 albo 14, albo 15, albo 16, znamienna tym, że płynowa komora (22) i komora (20) pompy są utworzone z na stałe wzajemnie połączonych części, korzystnie jednolitego woreczka (16), który w strefie przejściowej, pomiędzy komorą pompy o komorą płynową, ma część przewężoną stanowiącą fragment uszczelniającej części (21A) zaworowego członu (16A, 21).
21. 21. Pompa wyporowa zawierająca elementy tworzące komorę pompy o zmiennej objętości do przyjmowania pompowanego płynu, mechanizm zawierający ruchomy wyporowy człon napędzany połączonym z nim urządzeniem napędowym, środki wyznaczające otwór wlotu do komory pompy, wlotowy zawór, umieszczony we wlocie i przystosowany do jego otwierania i zamykania, elementy wyznaczające płynową komorę zmiennej objętości, która stanowi część wlotu, elementy wyznaczające wylot łączący się z komorą pompy, znamienna tym, że posiada naprężające urządzenie (24, 25) przykładające ściskającą siłę do komory płynowej.
22. 22. Pompa wyporowa według zastrz. 21, znamienna tym, że naprężające urządzenie (24, 25) obejmuje ruchomą część ścianki płynowej komory (22) i elementy sprężyste oddziaływujące na ruchomą część ścianki.
23. 23. Pompa wyporowa według zastrz. 21 albo 22, znamienna tym, że element tworzący komorę (20) pompy zawiera usytuowaną na obwodzie ściankę, zaś wlot (12,14) łączy się z komorą pompy na przynajmniej znacznej części obwodu ścianki komory pompy, a płynowa komora (22) jest obwodowo współmierna z częścią obwodu ścianki komory pompy.
24. 24. Pompa wyporowa według zastrz. 21 albo 22, albo 23, znamienna tym, że płynowa komora (22) ma kształt pierścieniowy i otacza komorę (20) pompy.
25. 25. Pompa wyporowa według zastrz. 21 albo 22, albo 23, albo 24, znamienna tym, że wlot (12, 14) jest połączony z komorą (20) pompy przez wlotową szczelinę (23) utworzoną przez zaworowe gniazdo (17A) zaworu wlotowego i zaworowy człon (16A, 21), który stanowi część ścianki komory (20) pompy i jest ruchomy w kierunku do pozycji połączenia z gniazdem zaworowym i w przeciwnym.