Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do automatycznego oznaczania gazów siarko¬ wych, szczególnie dwusiarczku wegla w powietrzu przy zastosowaniu metody kolorymetrycz¬ nej. Znane i stosowane sa metody ciegle i pólciegle analizy gazów siarkowych, ale odnosze sie one do procesów technologicznych, gdzie wystepuje duze 6tezenia gazów badanych.Przykladem urzedzenia do analizy zawartosci CS2 jest analizator, którego zasada dzialania oparta jest na absorpcji promieni podczerwonych przez czasteczki dwusiarczku wegla. Urzedzenie to pozwala dokonac pomiaru zawartosci gazowego dwusiarczku wegla z wystarczajece dokladnoscia, jednakze tylko wtedy, gdy stezenie dwusiarczku wegla 'jest 3 wyzsze niz 500 mg/m powietrza.Znane se takze, dajece orientacyjny wynik, aspiratory ze specjalnymi ampulkami wypelnionymi solami ulegajecymi zabarwieniu pod wplywem przeplywajacego wraz z powiet¬ rzem gazowego dwusiarczku wegla. Urzedzenia te pozwalaje stwierdzic, czy stezenie tok¬ sycznego gazu w danej chwili przekracza norme dozwolone dla czlowieka.Istotnym problemem - wskaznikiem pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia jest okreslenie poprzez clegly lub prawie ciegly pomiar, dawki toksycznej substancji pochlo¬ nietej przez organizm ludzki w czasie pracy.Znane i stosowane se urzedzenia, których zasada dzialania oparta jest na silnym utlenianiu - spalaniu zwiezków siarki do dwutlenku siarki. Urzedzenia te pozwalaje okreslic dawke pochlonietego przez organizm ludzki gazu siarkowego w okreslonym czasie na stanowisku roboczym.Zasadnicze wade tych urzedzen jest szybkie zatruwanie katalizatorów, a co za tym idzie otrzymywane wyniki obarczone se duzymi bledami.) ) 2 146811 i Do oznaczania stezenia gazów siarkowych, szczególnie dwusiarczki wegla w powiet¬ rzu stosuje si? równiez tradycyjna metode kalorymetryczna, która polega na tym, ze np. dwusiarczek wegla pochlaniany jest w alkoholowym roztworze dwuetyloaminy 1 octanu mie¬ dziowego, a w wyniku reakcji tworzy sie dwuetylodwutiokarbaminian miedziowy o zabar¬ wieniu zóltobrazowym, którego intensywnosc uzalezniona jest od ilosci pochlonietego dwusiarczku wegla.Pomiarów kolorymetrycznych dokonuje sie zwykle urzedzeniem, w którym zródlo swiatla umieszczone jest miedzy kuwete porównawcze, a kuwete pomiarowe, a za kuweta¬ mi znajduje sie przetworniki fotoelektryczne poleczone z miernikiem cyfrowym.Stezenie dwusiarczku wegla w powietrzu przy zastosowaniu metody kolorymetrycz¬ nej, okresla sie w ten sposób, ze najpierw dla sporzedzonych roztworów wzorcowych o okreslonej zawartosci dwusiarczku wegla dokonuje sie serii i pomiarów absorbancji, a nastepnie wykresla sie krzywe kalibrowania lub oblicza sie sredni wspólczynnik absorp¬ cji, po czym mierzy sie abaorbancje próbki badanej.Znajec sredni wspólczynnik absorbancji, absorbancje próbki badanej oraz szereg parametrów powietrza mozna obliczyc stezenie dwusiarczku wegla w powietrzu* Oak wynika ze skrótowego opisu tej metody jest ona zmudna i pracochlonna, a po¬ niewaz wszystkie czynnosci wykonywana se recznie, dokladnosc i ilosc wykonanych po¬ miarów zalezy w duzej mierze od sprawnosci manualnej osoby prowadzecej analize* Celem wynalazku jest skonstruowanie urzedzenia do automatycznego oznaczania gazów siarkowych w powietrzu, szczególnie dwusiarczku wegla przy wykorzystaniu metody kolory¬ metrycznej .Urzedzenie wedlug wynalazku posiadajece zródlo swiatla umieszczone miedzy kuwe¬ te porównawcze a kuwete pomiarowe i znajdujece sie za kuwetami przetworniki fotoelek- tryczne poleczone przez blok wzmacniacza z miernikiem cyfrowym, posiada naczynie ab¬ sorpcyjne poleczone z pompke powietrza oraz przez kuwete porównawcze z pompke odczyn¬ nika, a takze z kuwete pomiarowe. Ponadto urzedzenie posiada blok sterujecy poleczo¬ ny z miernikiem cyfrowym i z zestykami zwiernymi umieszczonymi w obudowie pompki po¬ wietrza pobudzanymi przez magnes staly zamocowany na tloku pompki powietrza, nadto blok sterujecy poleczony jest elektrycznie z silnikiem nawrotnym pompki powietrza i z silnikiem nawrotnym pompki odczynnika oraz z zaworami elektromagnetycznymi reguluje- cymi przeplyw plynów w urzadzeniu.Cykl pomiarowy urzedzenia wedlug wynalazku rozpoczyna sie po zakonczeniu pomia¬ rów zawartosci badanego gazu w poprzedniej próbce i przebiega nastepujaco: - opróznianie kuwety pomiarowej, - plukanie naczynia absorpcyjnego i kuwety porównawczej - podanie do naczynia absorpcyjnego i kuwety porównawczej nowej dawki odczynnika, - pobranie nowej próbki powietrza badanego, - dozowanie próbki powietrza do naczynia absorpcyjnego, - podanie odczynnika z zaabsorbowanym gazem siarkowym do kuwety pomiarowej, - pomiar stezenia gazu siarkowego w próbce powietrza.Pomiaru wartosci stezenia gazu siarkowego w powietrzu urzedzenie dokonuje po¬ przez porównanie zabarwienia próbek odczynników: wzorcowego w kuwecie porównawczej oraz próbki z zaabsorbowanym gazem w kuwecie pomiarowej. Strumien swiatla przechodzec przez znajdujece sie w przezroczystych kuwetach badane próbki odczynnika powoduje powstanie na wyjsciach z przetworników fotoelektrycznych napiecia fotoelektrycznego proporcjonalnego do ilosci swiatla przechodzecego przez badane próbki. Sygnaly z przetworników fotoelektrycznych podawane se na wejscie bloku wzmacniacza sygnalów, którego sygnal wyjsciowy Jest proporcjonalny do róznicy sygnalów wejsciowych i ste¬ ruje miernikiem cyfrowym wielkosci mierzonej.Wynik pomiaru moze byc zarejestrowany na tasmie doleczonego do miernika cyfro¬ wego rejestratora lub w postaci wydruku przy zastosowaniu drukarki.146 811 3 Urzadzenie wedlug wynalazku poprzez pelne automatyzacje pomiarów, daje mozliwosci zwiekszenia ilosci i czestotliwosci pomiarów, a takze uscisla i obiektywizuje pomiary* Wynalazek zostanie blizej wyjasniony w przykladzie wykonania przedstawionym na rysunku, który jest schematem urzadzenia do automatycznego oznaczania gazów siarko¬ wych w powietrzu.Cyklem pomiarowym urzedzenia poprzez oddzialywanie na wszystkie zawory i oba silniki, steruje blok sterujacy BS. Blok ten z kolei sterowany jest impulsami z zesty¬ ków zwiernych umieszczonych w obudowie pompki PP powietrza, ustawionych w kolejnosci ustalonej programem cyklu pomiarowego. Zestyki zwierne pobudzane sa przez magnes sta¬ ly zamocowany na tloku pompki PP powietrza. Dodatkowymi elementami sterujacymi ea wyleczniki krancowe zwiazane z ruchem pompki PP i PO.Cykl pomiarowy przebiega nastepujaco: opróznienie kuwety pomiarowej KP naste¬ puje w chwili otwarcia zaworu Z6, jednoczesnie otwiera sie zawór Z3 i pompka PO od¬ czynnika poprzez kuwete porównawcze KPr napelnia odczynnikiem - alkoholowym roztwo¬ rem dwuetyloaminy i octanu miedziowego naczynie absorpcyjne NA, przy czym pompka PO odczynnika wraz z silnikiem nawrotnym S2 i zaworami elektromagnetycznymi: ssecym ZA i tloczecym Z3 stanowi zespól dozowania ZDO odczynnika.Po uplywie okolo 22 sekund zamykaja, sie zawory Z3 i Z6, a otwieraja. ZA i Z5.Przez zawór Z5 odczynnik z naczynia absorpcyjnego NA splywa do kuwety pomiarowej KP, a przez zawór ZA pompka PO odczynnika pobiera ze zbiornika zewnetrznego nowe porcje odczynnika, kolejne otwarcie zaworu Z6 /na okolo 22 sekundy/ powoduje opróznienie ku¬ wety pomiarowej KP, konczec tym samym plukanie ukladu pomiarowego. Jednoczesnie z ot¬ warciem zaworu Z6 nastepuje otwarcie zaworu Z3 i uruchomienie pompki PO odczynnika, a do naczynia absorpcyjnego NA i kuwety porównawczej KPr zostaje wprowadzona nowa porcja odczynnika.Po uplywie nastepnych 22 sekund zamykaja sie zawory Z3 i Z6, natomiast otwiera sie, zawór Zk i pompka PO odczynnika napelnia sie odczynnikiem, po czym zatrzymuje sie i w tym momencie ma miejsce nastepujacy stan: pompka PP powietrza zawiera pelna dawke kolejnej próbki powietrza, a pompka PO odczynnika zawiera pelna dawke odczynnika, kuweta porównawcza Kir Jak i naczynie absorpcyjne NA napelnione sa odczynnikiem, a kuweta pomiarowa KP jest pusta. Wstepnie otwiera sie zawór Z2 i pompka PP powietrza tloczy powietrze zanieczyszczone dwusiarczkiem wegla przez alkoholowy roztwór dwuetylo¬ aminy i octanu miedziowego znajdujacy sie w naczyniu absorpcyjnym NA. Alkoholowy roz¬ twór dwuetyloaminy i octanu miedziowego absorbuje dwusiarczek wegla z powietrza i two¬ rzy sie dwuetylotiokarbaminian miedziowy. Fbmpka PP powietrza, silnik nawrotny SI oraz zawory Z1 i Z2 stanowia zespól dozowania ZDP powietrza. Czas przetlaczania pelnej próbki powietrza wynosi okolo 130 sekund.Po przetloczeniu powietrza zawór Z2 zamyka sie, otwiera sie zawór Zl i pompka « PP powietrza rozpoczyna cykl pobierania nowej próbki powietrza. Jednoczesnie otwie¬ ra sie zawór Z5 i odczynnik z zaabsorbowanym dwusiarczkiem wegla splywa do kuwety po¬ miarowej KP wyposazonej w zbiornik przelewowy ZPm Swiatlo pochodzece ze zródla swiatla ZS usytuowanego miedzy kuwetami: pomiaro¬ we KPr i porównawcze KPr oswietla jednoczesnie oba przetworniki fotoelektryczne PF usytuowane za kuwetami. Sygnaly z przetworników fotoelektrycznych PF podawane sa na wejscie bloku wzmacniacza sygnalów BW, którego sygnal wyjsciowy proporcjonalny do róznicy sygnalów wejsciowych steruje miernikiem cyfrowym wielkosci mierzonej MC wyska- lowanym w jednostkach stezenia na m powietrza. Po pomiarze stezenia trwajacym okolo 34 sek. otwiera sie zawór Z6 i z te chwila konczy sie pelny cykl pomiaru trwajecy oko¬ lo 260 sek. Wynik pomiaru rejestrowany jest na rejestratorze o zapisie cleglym.4 146 811 Zastrzezenie patentowe Urzadzenie do automatycznego oznaczania gazów siarkowych w powietrzu, szczegól¬ nie dwusiarczku wegla przy zastosowaniu metody kolorymetrycznej, posiadajece zródlo swiatla umieszczone miedzy kuwete porównawcze a kuwete pomiarowe i umieszczone za kuwetami przetworniki fotoelektryczne poleczone przez blok wzmacniacza sygnalów z miernikiem cyfrowym, znamienne tym, ze posiada naczynie /NA/ absorpcyj¬ ne poleczone z pompke /PP/ powietrza oraz poprzez kuwete /KPr/ porównawcze z pompke /PO/ odczynnika, a takze z kuwete /KP/ pomiarowe, ponadto urzedzenie posiada blok /BS/ sterujecy poleczony z miernikiem /MC/ cyfrowym i z zestykami zwiernymi umieszczonymi w obudowie pompki /PP/ pobudzanymi przez magnes staly zamocowany na tloku pompki /PP/ powietrza, nadto blok /BS/ sterujecy poleczony jest elektrycznie z silnikiem /SI/ nawrotnym pompki /PP/ powietrza i z silnikiem /S2/ nawrotnym pompki /PO/ odczynnika oraz z zaworami /Z1#...,Z6/ elektromagnetycznymi regulujecymi przeplyw plynów w urzedze- niu.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Ona 400 zl PLThe subject of the invention is a device for the automatic determination of sulfur gases, especially carbon disulfide, in air using the colorimetric method. Methods of continuous and semi-continuous analysis of sulfur gases are known and used, but they refer to technological processes where there are high concentrations of the tested gases. An example of a device for analyzing the content of CS2 is an analyzer, the operating principle of which is based on the absorption of infrared rays by carbon disulfide molecules. This device makes it possible to measure the content of gaseous carbon disulphide with sufficient accuracy, but only when the concentration of carbon disulphide is 3 higher than 500 mg / m of air. Also known, giving an approximate result, aspirators with special ampoules filled with colored salts carbon disulfide gas flowing with the air. These measures allow to determine whether the concentration of toxic gas at a given moment exceeds the norm allowed for a human. An important problem - an indicator of work in harmful conditions is the determination, through clegly or almost continuous measurement, of the dose of toxic substance absorbed by the human body over time. Known and used devices, the operating principle of which is based on strong oxidation - the combustion of sulfur compounds to sulfur dioxide. These devices allow to determine the dose of sulfur gas absorbed by the human body at a specific time at the workplace. The main disadvantage of these units is the rapid poisoning of the catalysts, and thus the obtained results are burdened with serious errors.)) 2 146811 i To determine the concentration of sulfur gases, especially carbon disulfides in air are used also the traditional calorimetric method, which consists in absorbing, for example, carbon disulfide in an alcoholic solution of diethylamine and copper acetate, and the reaction produces copper diethyldithiocarbamate with a yellow color, the intensity of which depends on the amount of carbonated disulfide. Colorimetric measurements are usually made with a device in which the light source is placed between the reference cuvette and the measurement cuvette, and behind the cuvettes there are photoelectric transducers linked to a digital meter. The concentration of carbon disulphide in the air using the colorimetric method is defined in in this way, first of all for diluted standard solutions with a specific content of carbon disulfide, series and absorbance measurements are made, then calibration curves are plotted or the mean absorption coefficient is calculated, and the abaorbance of the test sample is measured. rbance, absorbance of the test sample and a number of air parameters can be calculated the concentration of carbon disulfide in the air * Oak results from the short description of this method, it is tedious and labor-intensive, and because all the activities performed manually, the accuracy and number of measurements depends on a large number of measured by the manual skill of the person conducting the analysis * The aim of the invention is to construct a device for the automatic determination of sulfur gases in the air, especially carbon disulfide, using the color metric method. The device according to the invention having a light source placed between the comparative and measuring cuvettes and located behind by means of cuvettes, photoelectric transducers connected by an amplifier block to a digital meter, have an absorption vessel connected to an air pump, and by means of a comparative cuvette with a reagent pump, and also a measuring cuvette. Moreover, the device has a control block connected with a digital meter and normally open contacts placed in the air pump housing, activated by a permanent magnet mounted on the piston of the air pump, moreover, the control block is electrically connected with the air pump reversing motor and the reagent pump reversing motor and the valves. The measurement cycle of the device according to the invention begins after completing the measurements of the tested gas content in the previous sample and proceeds as follows: - emptying the measuring cuvette, - rinsing the absorption vessel and the reference cuvette - administration to the absorption vessel and the cuvette comparison of a new dose of reagent, - taking a new sample of tested air, - dosing the air sample into the absorption vessel, - feeding the reagent with absorbed sulfuric gas into the measuring cuvette, - measuring the concentration of sulfur gas in the air sample. The measurement of sulfuric gas in the air is performed by comparing the color of the reagent samples: the reference sample in the reference cuvette and the sample with the absorbed gas in the measuring cuvette. The light beam passing through the tested reagent samples located in transparent cuvettes causes the development of photoelectric voltage at the outputs of photoelectric transducers proportional to the amount of light transmitted through the tested samples. The signals from photoelectric converters are sent to the input of the signal amplifier block, the output signal of which is proportional to the difference of input signals and controls the digital meter of the measured quantity. Printers. 146 811 3 The device according to the invention, by fully automating the measurements, gives the possibility of increasing the number and frequency of measurements, as well as making the measurements more precise and objective * The invention will be explained in more detail in the example of the embodiment shown in the drawing, which is a diagram of the device for automatic determination of sulfuric gases The measuring cycle of the device, by acting on all valves and both motors, is controlled by the control unit BS. This block, in turn, is controlled by impulses from normally open contacts located in the PP air pump housing, arranged in the sequence determined by the measurement cycle program. The normally open contacts are energized by a permanent magnet mounted on the PP air pump piston. Additional control elements are the limit cutters related to the movement of the PP and PO pump. The measurement cycle is as follows: emptying the measuring cuvette KP takes place at the moment of opening the valve Z6, at the same time opening the valve Z3 and the pump PO of the reagent through the comparative cuvette KPr is filled with the reagent - with an alcohol solution of diethylamine and copper acetate, NA absorption vessel, the reagent PO pump with the reversing motor S2 and solenoid valves: suction ZA and delivery Z3 constitute the reagent dosing unit ZDO. After about 22 seconds, valves Z3 and Z6 close, and they open. ZA and Z5. Through valve Z5, the reagent from the NA absorption vessel flows into the KP measuring cuvette, and through the ZA pump, the pump POs the reagent from the external tank, takes new portions of the reagent from the external tank; , thereby ending the rinsing of the measuring circuit. Simultaneously with the opening of valve Z6, valve Z3 opens and the reagent PO pump is actuated, and a new sample of reagent is introduced into the NA absorption vessel and the comparative cuvette KPr. After a further 22 seconds, valves Z3 and Z6 close, while valve Zk opens and the reagent PO pump fills with the reagent, then stops and at this point the following condition occurs: the PP air pump contains a full dose of the next air sample, and the reagent PO pump contains the full dose of reagent, the Kir Jak control cuvette and the NA absorption vessel are filled with the reagent and the KP measuring cuvette is empty. The valve Z2 opens and the PP air pump forces the carbon disulfide contaminated air through the alcoholic solution of diethylamine and copper acetate in the NA absorption vessel. An alcoholic solution of diethylamine and cupric acetate absorbs carbon disulfide from the air and forms cupric diethylthiocarbamate. The PP air pump, SI reversing motor and the valves Z1 and Z2 constitute the ZDP air dosing unit. The pumping time of the complete air sample is about 130 seconds. After pumping the air, valve Z2 closes, valve Zl opens and the air pump «PP starts the cycle of taking a new air sample. At the same time, the valve Z5 opens and the reagent with the absorbed carbon disulphide flows down to the measuring cuvette KP equipped with an overflow tank ZPm. litter boxes. The signals from the PF photoelectric converters are fed to the input of the BW signal amplifier block, whose output signal, proportional to the difference of input signals, controls the digital meter of the measured quantity MC, indicated in the concentration units per m air. After a concentration measurement lasting about 34 sec. valve Z6 opens, and then the complete measuring cycle, which lasts about 260 seconds, ends. The measurement result is recorded on a clone recorder. 4 146 811 Patent claim Device for automatic determination of sulfur gases in the air, especially carbon disulfide using the colorimetric method, having a light source placed between the comparative and measuring cuvettes and photoelectric transducers placed behind the cuvettes connected by a signal amplifier block with a digital meter, characterized by the fact that it has an absorption vessel connected to the pump / PP / air and through a cuvette / KPr / comparative with the pump / PO / reagent, and also with a cuvette / KP / measuring Moreover, the device has a control block / BS / connected with a meter / MC / digital and with NO contacts placed in the pump housing / PP / driven by a permanent magnet mounted on the pump piston / PP / air, and the control block / BS / is electrically connected with the motor / SI / reversible pumps / PP / air and with motor / S2 / reversible pumps / PO / episode zynnika and with electromagnetic valves /Z1#...,Z6/ regulating the flow of fluids in the unit. Pracownia Poligraficzna UP PRL. Mintage 100 copies She PLN 400 PL