Przedmiotem wynalazku jest sposób ekstrakcji pektyn z owoców roslin, zwlaszcza z owoców dzikiej rózy.Znany jest sposób wytwarzania wyciagów pektynowych, polegajacy na rozdrabnianiu owoców roslin, ekstrahowa¬ niu ich zimna woda w temperaturze pokojowej i oddzielaniu wyciagów od czesci stalych. Wada tego sposobu jest stosowanie nadmiaru wody i uzyskiwanie duzych objetosci roztworów o malej zawartosci suchej masy oraz utlenianie sie witaminy C i innych substancji latwo utleniajacych sie wskutek stykania sie z tlenem rozpuszczo¬ nym w wodzie stosowanej do ekstrakcji. Z polskiego opisu patentowego nr 89 816 znany jest sposób wytwarzania wyciagów z owoców pektynowo-karotenoidowych, polegajacy na maceracji rozdrobnionych owoców za pomoca organicznych kwasów, endogennych dla danych owoców i w obecnosci metali nieszlachetnych, najkorzystniej magnezu. Wada tego sposobu jest nieznaczne spulchnienie surowca, a przez to tylko czesciowe wyekstrahowanie pektyn, których udzial jako suchych zwiazków pektynowych w plynnym ekstrakcie wynosi tylko od 4,5 do 5,5%, co jest niewatpliwa wada tego sposobu.Z publikacji E. Pijanowskiego, S. Mrozewskiego i innych pt. „Technologia produktów owocowych i wa¬ rzywnych", PWRiL, W-wa 1973, s. 176-M77, znane sa sposoby wytwarzania pektyn z mlota, uzyskanego po wycisnieciu soku z jablek, z agrestu lub porzeczek, z gniazd nasiennych i skórki z jablek jako odpadów przy suszeniu oraz z bialej tkanki zawartej pod skórka cytryny lub pomaranczy, przy czym surowce te dostarczane sa zwykle w stanie wysuszonym i wtedy zawieraja od 8 do 18%zwiazków pektynowych poddajacych sie ekstrakcji.W przypadku ekstrakcji pektyny z wytloków swiezych wydajnosc procesu jest mniejsza, ze wzgledu na wieksza lepkosc srodowiska, co utrudnia równiez tloczenie i filtracje. Ponadto suszone wytloki sa trwalsze, natomiast wytloki swieze w przecietnych warunkach traca okolo polowy wartosci pektynowej w ciagu jednego dnia.W znanych sposobach mlóto lub inny surowiec poddaje sie wstepnemu wylugowaniu woda w celu usunie¬ cia cukrów itp.,zvriazków rozpuszczalnych w wodzie. Nastepnie traktuje sie go woda w stosunku 8 do 10 czesci wody na jedna czesc suchej masy oraz kwasem organicznym (okolo 0,2%), po czym gotuje lub ogrzewa tylko do 90 C w przeciagu od pól do dwóch godzin. Przy czym dawka kwasu, czas i temperatura ogrzewania zalezne sa od rodzaju surowca i jego dojrzalosci, a w rezultacie powinny uwolnic maksimum pektyn ze zwiazków protopekty- ny.W czasie hydrolizy protopektyny nastepuje równiez hydroliza pektyn rozpuszczalnych w wodzie, prowadzaca do obnizenia wydajnosci zwiazków galaretujacych. Zwiekszenie wydajnosci substancji pektynowych osiagnac mozna przez dodanie polifosforanów, tworzacych rozpuszczalne kompleksy z wapniem. Po uwolnieniu pektyn2 142 192 z protopektyny cala mase cedzi sie na workach, a reszte soku wyciska sie w prasach. Pozostale mlóto poddaje sie ewentualnie wtórnej ektrakcji z mniejsza iloscia wody. Uzyskany sok o zawartosci do 1% ekstraktu oczyszcza sie z bialek i skrobi, przez potraktowanie preparatami amylolitycznymi i proteolitycznymi które powoduja roz¬ puszczanie tych zwiazków. Sok odbarwia sie za pomoca wetfa aktywowanego i przesacza przez ziemie okrzemkowa dla uzyskania klarownosci. Klarowny, prawie bezbarwny przesacz zageszcza sie w prózni do zawartosci 3 do 4% pektyn i w tej postaci poddaje pasteryzacji, albo bez pasteryzacji utrwala sie za pomoca kwasu siarkowego.W uzyskanych preparatach oprócz pektyn zwanych równiez hydropektynami znajduje sie jeszcze pokazna ilosc obcych domieszek jak: cukry wlasciwe, chemicelulozy, kwasy, ciala azotowe i mineralne. W przypadku stosowania kwasów dla unikniecia dalszej hydrolizy pektyn przy ich zageszczaniu, koniecznym jest ich zobojet¬ nienie, najczesciej za pomoca kredy.Celem wynalazku jest opracowanie sposobu ekstrakcji pektyn, zwlaszcza z owoców dzikiej rózy, umozliwia¬ jacego ich wysoka ekstrahowalnosc z owoców roslin oraz zapobiegajacego tworzeniu sie nierozpuszczalnych kompleksów pektyn z kationami metali, o wysokiej jakosci i trwalosci, a zarazem pozbawionego znanych wad i niedogodnosci. Ekstrakcje pektyn sposobem wedlug wynalazku prowadzi sie po wstepnej i równomiernej obróbce suchych surowców, polegajacej na potraktowaniu ich para wodna, dla zmiekczenia i zwilzenia owoców, a zarazem dla sciecia w nich substancji bialkowych, przy czym obróbke para wodna prowadzi sie, korzystnie w czasie 10 minut, wystarczajacym dla rozpulchnienia surowca i sterylizujacego oddzialywania na owoce roslinne oraz dla ogrzania masy poddawanej ekstrakcji i zapewnienia optymalnych warunków dla dzialania enzymów podczas ekstrakcji.Po obróbce wstepnej, prowadzi sie proces polegajacy na jedno i/lub dwustopniowej ekstrakcji pektyn, przy czym optymalizacje procesu przy pierwszym, enzymatycznym stopniu ekstrakcji zapewnia prowadzenie ekstra¬ howania pektyn w czasie okolo jednej godziny za pomoca roztworu cieplej wody, o temperaturze od 55 do 65°C, korzystnie okolo 60°C, zawierajacej enzymatyczny preparat pektynolityczny, stanowiacy pektynaze i pek- taze, oraz endogenny kwas organiczny, przy ekstrakcji pektyn z owoców dzikiej rózy, korzystnie stanowiacy kwas cytrynowy. Po tym oddziela sie-ekstrakt od masy, a dla zwiekszenia efektywnosci procesu, korzystnie surowiec powtórnie poddaje sie ekstrakcji dynamicznej, woda o temperaturze od 70 do 90°C w czasie do dwóch godzin i ponownie oddziela sie ekstrakt od masy.Podczas szeregu prób i badan nieoczekiwanie okazalo sie, ze w wyniku krótkotrwalej obróbki wstepnej suchego surowca para wodna uzyskuje sie wstepne sciecie bialka, co zapobiega jego przechodzeniu do ekstraktu, zas przez prowadzenie ekstrakcji roztworem z dodatkiem kwasu organicznego nastepuje wiazanie dwuwartoscio- wych kationów metali pochodzacych z surowca i z wody, uniemozliwiajac przez to tworzenie sie z tymi metalami nierozpuszczalnych kompleksów pektyn, natomiast wskutek prowadzenia procesu w temperaturze okolo 60°C zapewnia sie optymalne warunki dzialania enzymów w pierwszym etapie ekstrakcji a podczas dzialania goraca woda o temperaturze 90°C nastepuje unieczynnienie enzymów i zapobiezenie powstawania zelu, a przez to mimo duzej zawartosci cukrów i kwasnego srodowiska (pH<7), w gotowym produkcie nie powstaja galarety. Ponadto w wyniku takiego prowadzenia procesu uzyskuje sie produkt o bardzo wysokiej jakosci, ze wzgledu na wystepo¬ wanie w nim wiekszej zawartosci rozpuszczalnych zwiazków pektynowych, oraz substancji ochraniajacych wita¬ mine C, które nie zostaja unieczynnione podczas ekstrakcji jak np. flawonoidy i karotenoidy, przy wysokiej efektywnosci ekstrakcji, wynoszacej co najmniej 75% w przypadku ekstrahowania pektyn z owoców jarzebiny oraz 83%w przypadku ekstrahowania pektyn z owoców dzikiej rózny. Przy tym udzial suchych zwiazków pekty¬ nowych w plynnym ekstrakcie uzyskanym sposobem wedlug wynalazku wynosi do 15% i jest okolo trzykrotnie wyzszy od uzyskiwanego znanymi sposobami (od 4,5 do 5,5%). Okazalo sie równiez, ze wyekstrahowanie tak duzej ilosci pektyn wraz z flawonoidami i karotenoidami zawartymi w produkcie, wplywa ochraniajaco przed utlenianiem witaminy C, umozliwiajac przez to jej lepsze wykorzystanie przez organizm po konsumpcji wytwo¬ rzonego produktu.Zaleta sposobu wedlug wynalazku jest mozliwosc wykorzystywania typowej aparatury chemicznej i jego przydatnosc do celów przemyslowych oraz wysoki stopien wykorzystania surowca, a równoczesnie krótki czas trwania operacji technologicznych, jak równiez intensywniejsza ekstrakcja, umozliwiajaca uzyskanie syropów zwieksza zawartoscia cukrów, przy mniejszej lepkosci ekstraktu, zapewniajacej lepsza zwilzalnosc owoców.Korzystne skutki z zastosowania sposobu wedlug wynalazku, to wysoka jakosc wytworzonego wyciagu pekty¬ nowego, mozliwosc jego przechowywania przez dlugi okres, dzieki unieczynnieniu enzymów pektolitycznych, poprzez prowadzenie ekstrakcji w temperaturze od 60 do 90°C. Sposób wedlug wynalazku zostal przedstawiony w dwu nizej podanych przykladach wykonania.Przyklad I. 1,425 kg rozdrobnionych owoców dzikiej rózy, zawierajacych 3,23% pektyn w surowcu, który poddaje sie dzialaniu pary wodnej przez 5 minut, po czym do cieplej masy owocowej dodaje sie 1,5 kg wodnego roztworu o temperaturze 60°C, z udzialem 2,5 g plynnego preparatu enzymatycznego pektopol PT, zawierajacego kompleks enzymów pektolitycznych, umozliwiajacych hydrolize zwiazków pektynowych oraz 42,0g kwasu cytrynowego. Calosc ogrzewa sie przez jedna godzine, utrzymujac temperature 60°C, poczym dodaje sie 1,0 kg wody, ogrzewajac calosc do 90°C i utrzymuje sie w tej temperaturze przez 2 godziny, po czymf 142192 3 oddziela sie ekstrakt od masy w znany sposób. Po zakonczeniu ekstrakcji i oddzieleniu ekstraktu w mlócie, stwierdzono zawartosc 0,54% pektyn, co stanowi, ze uzyskano efektywnosc ekstrakcji równa 83% (przy ekstrak¬ cji sposobem wedlug wynalazku nr 89 816, w mlócie pozostawalo 2,90% pektyn, co stanowi, ze efektywnosc ekstrakcji wynosila tylko 10,2%).Przyklad II. 0,130 kg suszonych owoców jarzebiny o zawartosci 0,6% pektyn, 0,015 kg suszonych owoców czarnego bzu i 0,005 kg suszonego kwiatostanu lipy poddaje sie dzialaniu pary wodnej przez 2 minuty.Calosc zalewa sie 0,400 kg wody o temperaturze 50°C, zawierajacej 0,010 kg kwasu cytrynowego i 0,26 g pekto- polu PT , po czym podnosi sie temperature do 60°C i utrzymuje ja przez jedna godzine prowadzac ekstrakcje enzymatyczna, a nastepnie oddziela sie ekstrakt od masy. Surowce zalewa sie 0,200 kg wody o poczatkowej temperaturze 50°C, ogrzewa sie do 90°C i utrzymujac w tej temperaturze przez dwie godziny prowadzi sie dalej ekstrakcje dynamiczna. Uzyskany ekstrakt oddziela sie od masy i nastepnie laczy z uprzednio uzyskanym i z ca¬ losci wytwarza sie syrop w znany sposób. Wyekstrahowany surowiec zawieral 0,15% pektyn w suchej masie, tym samym efektywnosc ekstrakcji wynosila 75% (przy ekstrakcji sposobem wedlug wynalazku nr 89 816, w mlócie pozostawalo 0,50% pektyn, co stanowi, ze efektywnosc ekstrakcji wynosila tylko 17%).Zastrzezenia patentowe 1. Sposób ekstrakcji pektyn z owoców roslin, polegajacy na jedno i/lub dwustopniowej ekstrakcji za pomoca endogennych kwasów organicznych lub wody w temperaturze do 90°C, oraz na oczyszczaniu i zagesz¬ czaniu uzyskanego wyciagu , znamienny tym, ze owoce roslinne poddaje sie dzialaniu pary wodnej, po czym ekstrahuje sie z nich pektyny cieplym roztworem wodnym kwasu organicznego, zawierajacym równiez enzymatyczny preparat pektolityczny, oddziela sie uzyskany ekstrakt od masy, dó której dodaje sie wody i ponownie prowadzi sie ekstrakcje na drodze dynamicznej w temperaturze do 90°C. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze korzystne dzialanie para wodna prowadzi sie w czasie do 10 minut. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze pierwszy stopien ekstrakcji prowadzi sie w tempe¬ raturze od 55 do 65°C, korzystnie przy 60°C w czasie do jednej godziny. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie drugi stopien ekstrakcji dynamicznej w czasie dwóch godzin. PLThe subject of the invention is a method of extracting pectins from plant fruits, especially rosehips. It is known to produce pectin extracts, consisting in grinding plant fruits, extracting them with cold water at room temperature and separating the extracts from solid parts. The disadvantage of this method is the use of excess water and obtaining large volumes of solutions with a low dry matter content, and the oxidation of vitamin C and other easily oxidizable substances due to contact with oxygen dissolved in the water used for the extraction. The Polish patent specification No. 89 816 describes a method of producing pectin-carotenoid fruit extracts, consisting in maceration of ground fruit with organic acids, endogenous for given fruit and in the presence of non-noble metals, preferably magnesium. The disadvantage of this method is a slight loosening of the raw material, and thus only a partial extraction of pectins, the proportion of which as dry pectin compounds in the liquid extract is only 4.5 to 5.5%, which is an undoubted disadvantage of this method. From the publication of E. Pijanowski, S. Mrozewski and others entitled "Technology of fruit and vegetable products", PWRiL, W-wa 1973, pp. 176-M77, there are known methods of producing pectin from hammer, obtained after squeezing juice from apples, gooseberries or currants, from seed nests and apple peel as waste from drying and from the white tissue contained under the peel of a lemon or orange, these raw materials are usually delivered dry and then contain from 8 to 18% of extractable pectin compounds. When pectin is extracted from fresh pomace, the process efficiency is lower In addition, dried pomace is more durable, while fresh pomace, under average conditions, loses about half of its pectin value in one day. In known methods, mill or other raw material is pre-leached with water in to remove sugars and the like, water-soluble compounds. Then it is treated with water at the rate of 8 to 10 parts of water per part dry matter and organic acid (about 0.2%), then boiled or heated only to 90 C for half to two hours. The acid dose, time and temperature of heating depend on the type of raw material and its maturity, and as a result, they should release the maximum of pectins from protopectin compounds. During protopectin hydrolysis, hydrolysis of water-soluble pectins also takes place, leading to a reduction in the yield of jelly compounds. Increasing the efficiency of pectic substances can be achieved by adding polyphosphates, forming soluble complexes with calcium. After pectin is released from protopectin, the whole mass is poured on bags, and the rest of the juice is squeezed out in presses. The remaining milk is optionally re-extracted with less water. The obtained juice, containing up to 1% of the extract, is purified from proteins and starch by treatment with amylolytic and proteolytic preparations which dissolve these compounds. The juice is discolored with an activated tate and soaks through diatomaceous earth for clarity. The clear, almost colorless percolate is concentrated in a vacuum to the content of 3 to 4% of pectins and is pasteurized in this form, or it is fixed with sulfuric acid without pasteurization. The obtained preparations, in addition to pectins also called hydropectins, also contain a number of foreign impurities such as sugars proper, chemicelluloses, acids, nitrogen and mineral bodies. In the case of using acids, in order to avoid further hydrolysis of the pectins during their thickening, it is necessary to neutralize them, usually with the help of chalk. The aim of the invention is to develop a method of extracting pectins, especially from rosehips, enabling their high extractability from the fruits of plants and preventing them from the formation of insoluble pectin complexes with metal cations, of high quality and stability, and free from known drawbacks and inconveniences. The extraction of pectins according to the invention is carried out after a preliminary and even treatment of the dry raw materials, consisting in treating them with steam, in order to soften and moisten the fruit and, at the same time, to cut the protein substances in them, the steam treatment being carried out, preferably for 10 minutes. sufficient for loosening the raw material and sterilizing effect on plant fruit and for heating the mass to be extracted and ensuring optimal conditions for the action of enzymes during extraction. After the pre-treatment, a process consisting of one and / or two-stage pectin extraction is carried out, with the optimization of the process at the first The enzymatic extraction stage ensures that pectin is extracted for about one hour with a solution of warm water at a temperature of 55 to 65 ° C, preferably about 60 ° C, containing an enzymatic pectinase and pectinase preparation, and endogenous organic acid at extract of rosehip pectin, preferably citric acid. After that, the extract is separated from the mass, and in order to increase the efficiency of the process, the raw material is preferably re-subjected to dynamic extraction, water at a temperature of 70 to 90 ° C for up to two hours, and the extract is separated from the mass again. During a series of trials and tests unexpectedly, it turned out that as a result of a short-term pre-treatment of the dry raw material, steam obtains an initial cut of the protein, which prevents it from passing into the extract, and by carrying out the extraction with a solution with the addition of an organic acid, the binding of divalent metal cations coming from the raw material and water is possible, preventing as a result, the formation of insoluble pectin complexes with these metals, while by carrying out the process at a temperature of about 60 ° C, optimal conditions for the operation of enzymes in the first stage of extraction are ensured, and during the operation, hot water at a temperature of 90 ° C inactivates the enzymes and prevents the formation of gel, and thus despite the large content and sugars and an acidic environment (pH <7), no jelly is formed in the finished product. In addition, as a result of such a process, a product of very high quality is obtained, due to the presence of a greater content of soluble pectin compounds and substances protecting vitamin C, which are not inactivated during extraction, such as e.g. flavonoids and carotenoids, high extraction efficiency of at least 75% when extracting pectin from rowan fruit and 83% when extracting pectin from wild fruit. The proportion of dry pectic compounds in the liquid extract obtained with the method according to the invention amounts to 15% and is about three times higher than that obtained with known methods (from 4.5 to 5.5%). It also turned out that the extraction of such a large amount of pectin together with flavonoids and carotenoids contained in the product, has a protective effect against the oxidation of vitamin C, thus enabling its better use by the body after consumption of the produced product. The advantage of the method according to the invention is the possibility of using typical equipment. chemical and its suitability for industrial purposes and a high degree of use of the raw material, and at the same time a short duration of technological operations, as well as more intensive extraction, enabling the obtaining of syrups, increases the content of sugars, with a lower viscosity of the extract, ensuring better wettability of the fruit. is the high quality of the produced pectic extract, the possibility of its long-term storage thanks to the inactivation of pectolytic enzymes by carrying out the extraction at a temperature of 60 to 90 ° C. The method according to the invention is presented in the following two examples: Example I. 1.425 kg of crushed rosehips containing 3.23% of pectin in the raw material, which is subjected to steam for 5 minutes, and then 1 is added to the warm fruit mass. , 5 kg of an aqueous solution at a temperature of 60 ° C, with 2.5 g of a liquid enzyme preparation pektopol PT, containing a complex of pectolytic enzymes, enabling the hydrolysis of pectin compounds and 42.0 g of citric acid. The whole is heated for one hour, keeping the temperature at 60 ° C, then 1.0 kg of water is added, heating the whole to 90 ° C and kept at this temperature for 2 hours, after which the extract is separated from the mass in a known manner. . After the extraction was completed and the extract was separated in the milk, the pectin content was found to be 0.54%, which means that the extraction efficiency was 83% (with the extraction method according to the invention No. 89,816, 2.90% of pectins remained in the milk, which is that the extraction efficiency was only 10.2%) Example II. 0.130 kg of dried rowan fruits with the content of 0.6% pectin, 0.015 kg of dried elderberries and 0.005 kg of dried linden inflorescences are steam for 2 minutes. 0.400 kg of water at 50 ° C, containing 0.010 kg of acid are poured over it. lemon juice and 0.26 g of PT pecto, then the temperature is raised to 60 ° C and kept for one hour by conducting enzymatic extraction, and then the extract is separated from the mass. The raw materials are poured over 0.200 kg of water with an initial temperature of 50 ° C, heated to 90 ° C and keeping at this temperature for two hours, the dynamic extraction is continued. The extract obtained is separated from the pulp and then combined with the one obtained previously and the whole is prepared into a syrup in a known manner. The extracted raw material contained 0.15% pectin in dry matter, thus the extraction efficiency was 75% (with the extraction method according to the invention No. 89 816, 0.50% pectin remained in the milk, which means that the extraction efficiency was only 17%). Claims 1. A method of extracting pectins from plant fruits, consisting in one and / or two-stage extraction with endogenous organic acids or water at a temperature of up to 90 ° C, and in the purification and concentration of the obtained extract, characterized in that the plant fruits are subjected to steam, and then the pectins are extracted from them with a warm aqueous solution of an organic acid, also containing the enzymatic pectolytic preparation, the extract obtained is separated from the pulp, to which water is added, and extraction is carried out again by dynamic method at a temperature of up to 90 ° C . 2. The method according to claim The process of claim 1, wherein the favorable action of steam is carried out for up to 10 minutes. 3. The method according to p. The process of claim 1, wherein the first extraction stage is carried out at a temperature of from 55 to 65 ° C, preferably at 60 ° C, for up to one hour. 4. The method according to p. The method of claim 1, characterized in that the second stage of dynamic extraction is used for two hours. PL