Przedmiotem wynalazku jest srodek do mycia na¬ czyn. Srodek bedacy przedmiotem wynalazku sluzy do usuwania wszystkich zabrudzen typu skrobio¬ wego, tluszczowego i bialkowego, a takze zabrudzen pochodzacych od kawy, herbaty oraz szminki i prze¬ znaczony jest do recznego mycia naczyn kuchen¬ nych.Znany jest z japonskiego opisu patentowego nr 7564002 plynny srodek do zmywania naczyn; za¬ wierajacy: 10% wagowych estru sacharozy i kwa¬ sów oleju talowego, 2% wagowych monooleinianu sorbitolu, 4% wagowe fosforanu sodowego, 12% wa¬ gowych glikolu propylenowego, 3% wagowe sorbi¬ tolu i 69% wagowych wody. Patent japonski nr 7539707 przedstawia srodek do mycia naczyn po¬ siadajacy nastepujacy sklad recepturalny: 20%-wa- gowych — mieszania monokaprylanu glicerolu i monolaurynianu sacharozy w stosunku 70 :30, 15% wagowych — jablczan sodowy, 5% wagowych — alkohol etylowy i 60% wagowych — woda. Znany jest takze ciekly preparat do mycia naczyn, pro¬ dukowany oraz stosowany w RFN, którego recep¬ tura opracowana przez firme Henkel (RFN) posia¬ da nastepujacy sklad ilosciowy i jakosciowy: 15%- -wagowych — alkilobenzenosulfonian sodowy, 5% wagowych oksyetylenowany alkohol tluszczowy, 2% wagowe — alkiloamid kwasów tluszczowych, 5% wagowych — mocznik, 3% wagowe — etanol, 70% wagowych — woda, olejek zapachowy i barw¬ nik. 10 15 20 25 30 Srodki do mycia naczyn przedstawione w japon¬ skich opisach patentowych posiadaja ograniczone mozliwosci usuwania zabrudzen, szczególnie typu bialkowego, a przeprowadzenie operacji mycia wy¬ maga stosunkowo duzych stezen tych srodków i wynosi okolo 10g/dm3 kapieli myjacej.Srodek do mycia naczyn f-my Henkel posiada dobre wlasnosci myjace, które jednak ulegaja znacznym zmianom wraz ze zmienna twardoscia wody uzywanej do sporzadzania kapieli myjacych.W przypadku sporzadzenia roztworów srodka w wodzie o twardosci powyzej 15°n nastepuje spadek zdolnosci usuwania róznego typu zabrudzen, co wia¬ ze sie z koniecznoscia stosowania duzo wiekszych stezen uzytkowych srodka, ksztaltujacych sie w gra¬ nicach 7—10 g/dm3.Celem wynalazku bylo opracowanie srodka do mycia naczyn posiadajacego konsystencje cieczy, który charakteryzowalby sie bardzo dobrymi wlas¬ nosciami usuwania róznego typu zabrudzen z na¬ czyn kuchennych, przy czym wlasnosci te bylyby w niewielkim stopniu uzaleznione od twardosci wody uzywanej do sporzadzania kapieli myjacych.Cel ten osiagnieto przez odpowiedni dobór jako¬ sciowy i ilosciowy skladników recepturalnych. Sro¬ dek do mycia naczyn wedlug wynalazku sklada sie z soli kwasów alkilobenzenosulfonowych, oksy- etylenowanych alkilofenoli, mydel alkalicznych kwasów tluszczowych, polimerów tlenku etylenu, substancji kompleksujacych, kompozycji zapacho- 134 2933 134 293 4 wych oraz wody i zawiera od 5,0 do 16,0% wago¬ wych soli trójetanoloaminowej kwasów alkiloben- zenosulfonowych, powstalej w wyniku neutralizacji kwasów alkilobenzenosulfonowych trójetanoloami- na, od 1,0 do 8,0% wagowych nonylofenolu oksy- etylenowanego od 6 do 14 molami tlenku etylenu, od'2,0 do 16,0% wagowych mydel alkalicznych kwa¬ sów tluszczowych C4 — C24, od 1,0—5,0% wagowych dwuetanoloamidów kwasów tluszczowych C4 —C30, od 0,5 do 4,5% wagowych polimerów tlenku etyle¬ nu o masie czasteczkowej od 1000 do 2000, od 1,0 do 10,0% wagowych soli czterosodowej kwasu etyle- nodwuaminoczterooctowego, od 0,1 do 1,0% wago¬ wego kompozycji zapachowej i od 61,7 do 76,1% wagowego wody. Stwierdzono, ze dzieki dobraniu jakosciowo-ilosciowemu komponentów, srodek we¬ dlug wynalazku przy stosunku wagowym soli trój¬ etanoloaminowej kwasów alkilobenzenosulfonowych do mydel alkalicznych kwasów tluszczowych, C4 — C24 wynoszacym od 1:4 do 8:1 oraz stosun¬ ku wagowym soli trójetanoloaminowej kwasów al¬ kilobenzenosulfonowych do soli czterosodowej kwa¬ su etylenodwuaminoczterooctowego wynoszacym od 1:2 do 6:1 wystepuje synergizm miedzy skladni¬ kami i uzyskuje sie najlepsza zdolnosc myjaca. ..Srodek wedlug wynalazku charakteryzuje sie bardzo dobrymi wlasnosciami zwilzajacymi, emul¬ gujacymi, pianotwórczymi oraz usuwania róznego typu zabrudzen, szczególnie typu bialkowego, skro¬ biowego i tluszczowego, przy czym jego wlasnosci myjace ulegaja tylko niewielkim zmianom wraz ze znacznym wzrostem twardosci wody.Srodek wedlug wynalazku skutecznie dziala 10 15 20 25 nawet w przypadku, gdy do sporzadzenia jego roz¬ tworu stosuje sie wode o twardosci 30°n. Opraco¬ wany srodek wykazuje optymalne wlasnosci myjace w zakresie temperatur 293—323 K i stezeniu 2,5 g/dm8, przy czym twardosc wody ksztaltuje sie w grani¬ cach 8—30°n. '" : ¦'¦¦:¦' ,.-"¦\ Obecnosc w recepturze srodka soli czterosodowej kwasu etylenodwuaminoczterooctowego zapewnia wlasciwy stopien zmiekczania wody myjacej, co zapobiega wytracaniu sie nierozpuszczalnych w wo¬ dzie osadów i osadzaniu ich na mytych powierzch¬ niach. Oprócz bardzo dobrych wlasnosciach uzytko¬ wych srodek wedlug wynalazku charakteryzuje sie wysokim stopniem rozkladu biologicznego w scie¬ kach, a takze brakiem drazniacego dzialania na blony sluzowe i skóre. Przedmiot wynalazku przed¬ stawiono na ponizszych przykladach wykonania.Przyklad I. Przykladowe sklady recepturowe srodka do mycia naczyn podaje tabela 1.Przyklad II. Przykladowy sposób otrzymy¬ wania srodka przebiega nastepujaco. Do reaktora wyposazonego w mieszadlo mechaniczne, termo¬ metr i plaszcz grzejny lub wezownice grzejna, wprowadza sie recepturalna ilosc nonylofenolu oksyetylenowanego 6—14 molami tlenku etylenu, mydla alkalicznego kwasów tluszczowych C4— C24, dwuetanoloamidy kwasów tluszczowych C4—C3o, polimery tlenku etylenu o masie czasteczkowej 1000 do 2000 oraz sól trójetanoloaminowa kwasów alkilo¬ benzenosulfonowych otrzymana przez zobojetnienie kwasów alkilobenzenosulfonowych trójetanoloamina.Zawartosc reaktora ogrzewa sie do temperatury 343 K i miesza za pomoca mieszadla mechaniczne- Tabela 1 L-Lp. 1- 2. 3.. 4. . 5. \-:\:6' ' I • 7, . 8. 1 Nazwa skladnika Sól trójetanoloami¬ nowa kwasów alki¬ lobenzenosulfono¬ wych Nonylofenol oksyety- lenowany od 6 do 14 molami tlenku ety¬ lenu Mydla alkaliczne kwasów tluszczo¬ wych C4 — C24 Dwuetanoloamidy kwasów tluszczo¬ wych C4 — C30 Polimery tlenku ety¬ lenu 0 masie czaste¬ czkowej 1000—2000 | Sól czterosodowa kwasu etylenodwu¬ aminoczterooctowego Kompozycja zapa¬ chowa Woda | Zawartosc skladnika w % wagowych w recepturze nr: I 12,0 8,0 4,0 2,0 3,4 2,0 ' "0,3 " 68,3 1 H 5,0 4,0 10,0 1,5 2,3 1,0 0,1 76,1 III 8,0 1,0 4,0 2,0 4,5 6,0 0,5 74,0 IV 15,0 3,0 5,0 1,0 3,5 10,0 0,8 V VI 16,0 1,0 2,0 5,0 2,5 8,0 1,0 61,7 | 64,5 4,0 4,0 16,0 2,0 1,5 8,0 5,0 64,0 1Tabela 2 Parametry mycia: Stez. g/dm3 Temp.K Twar¬ dosc °n Stopien wymycia talerzy w % dla partii nr: 1 2 3 4 5 6 srednia Srodek wg receptury I Srodek wg receptury II Srodek wg receptury VI Srodek wg patentu japonskiego 7564002 Srodek wg patentu japonskiego 7539707 Preparat RFN wg re¬ ceptury f-my Henkel „Ludwik" „Kuchcik" 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 10,0 10,0 10,0 io7o 7,0 9,0 2,5 2,5 293 323 293 323 323 323 323 323 323 323 323 323 323 323 30 30 30 30 15 30 15 30 15 25 15 30 30 30 91,3 92,8 89,6 90,1 95,6 93,2 94,2 82,1 95,1 84,3 100,0 "" 85,5 ~" 90,1 86,0 91,2 92,1 89,4 92,0 94,8 93,4 95,1 82,3 93,8 85,6 99,3 88,2 89,2 87,5 90,8 91,3 90,0 90,5 96,4 94,1 90,6 84,6 94,1 85,3 100,0 89,1 89,5 88,4 92,4 94,0 91,0 91,2 96,5 92~1 93,8 85,0 94,8 86,7 98,1 84,1 88,9 86,1 93,5 92,3 92,0 91,1 ~ 98,2 91,5 95,1 83,2 95,1 85,0 97,5 85,3 89,5 86,1 92,0 92,5 91,2 90 98,3 93,8 95,0 82,7 93,2 84,2 100,0 89,9 88,8 88,8 91,8 1 92,5 90,5 9079 96,6 93,0 93,9 83,3 94,4 85,1 99,1 87,0 89,3 87,17 134 293 8 go, az do otrzymywania jednorodnej mieszaniny.Tak otrzymana mieszanine dozuje sie do zbiornika, zaopatrzonego w mieszadlo mechaniczne, termometr i element grzewczy, zawierajacego ogrzane do tem¬ peratury 343 K recepturalne ilosci wody oraz soli 5 czterosodowej kwasu etylenodwuaminoczteroocto- wego. Zawartosc reaktora miesza sie za pomoca mieszadla mechanicznego i dodaje kompozycje za¬ pachowa. Po uzyskaniu jednorodnej mieszaniny go¬ towy produkt nadaje sie do konfekcjonowania. io Przyklad III. Srodki do mycia naczyn otrzy¬ mane wedlug receptur nr I, II i VI z przykladu I poddano badaniom zdolnosci myjacych, które okres¬ lono nizej opisanym sposobem. Biale plaskie tale¬ rze brudzono standardowym brudem o skladzie: 15 margaryna mleczna — 34 czesci wagowe, maka pszenna — 34 czesci wagowe, mleko w proszku — 20 czesci wagowych, zóltko w proszku — 7 czesci wagowych, woda destylowaaa — 50 czesci wago¬ wych. Zabrudzone talerze suszono nastepnie przez 20 10 minut w temperaturze 313 K i myto recznie przez 30 sekund, w kapieli o okreslonej temperaturze i zawierajacej badany srodek. Do sporzadzenia roz¬ tworu srodka stosowano wode o znanej twardosci.Stopien wymycia talerzy oceniano wizualnie, wy- 25 wolujac resztki zabrudzenia za pomoca roztworu jodu, wedlug nastepujacej skali: — zupelnie czyste 3 pkt. — pojedyncze, drobne plamki 2 pkt. — duza ilosc drobnych plamek 1 pkt. -30 — zacieki 0 pkt.Testowi poddawano 48 talerzy w 6 partiach po 8 sztuk. Stopien wymycia kazdej partii talerzy obli¬ czano wedlug wzoru: n 35 X = —-100% 24 gdzie: n — ilosc punktów W tabeli 2 przedstawiono wyniki badan zdolnosci myjacej srodków wedlug wynalazku, preparatów wedlug patentów japonskich nr 7564002 i nr 7539707, 40 krajowych preparatów rynkowych „Ludwik" i „Ku¬ chcik", a takze srodka wedlug receptury f-my Hen¬ kel (RFN) o skladzie: 15% wagowych — alkiloben- zenosulfonian sodowy, 5% wagowych — oksyetyle- nowany alkohol tluszczowy, 2% wagowe -— alkilo- amid kwasów tluszczowych, 5% wagowych — mocz¬ nik, 3% wagowe — etanol, 70% wagowych — wody, olejek zapachowy i barwnik.Dane przedstawione w tabeli 1 wskazuja, ze srodek wedlug wynalazku wykazuje znacznie lepsze wlas- 5 nosci usuwania zabrudzen tluszczowo^bialkowo- -skrobiowych, niz znane preparaty do mycia na¬ czyn.Przyklad IV. Celem wykazania synergetycz- nego dzialania poszczególnych skladników receptu- 55 ry srodka wedlug wynalazku oraz ich mieszaniny odpowiadajacej recepturze VI z przykladu I prze¬ prowadzono próby mycia 0,25% roztworami wodny¬ mi poszczególnych skladników, ich mieszanina od¬ powiadajaca recepturze VI z przykladu I, a takze 60 znanych preparatów tj. srodka otrzymanego we¬ dlug patentu japonskiego nr 7539707, posiadajacego sklad: 20% wagowych mieszaniny monokaprylanu glicerolu i monolaurynianu sacharozy w stosunku 70 :30, 15% wagowych jablczanu sodowego, 5% wa- w gowych alkoholu etylowego i 60% wagowych wody, a takze preparatu f-my Henkel posiadajacego w swoim skladzie: 15% wagowych alkilobenzenosulfo- nianu sodowego, 5% wagowych oksyetylenowanego alkoholu tluszczowego, 2% wagowych alkiloamidu kwasów tluszczowych, 5% wagowych mocznika, 3% wagowe etanolu, 70% wagowych wody, olejku za¬ pachowego i barwnika. Próby mycia wykonano zgodnie z metodyka podana w przykladzie III w temperaturze 323 K, przy twardosci wody 15°n.Tabela 3 przedstawia wyniki uzyskanych ozna¬ czen stopnia wymycia talerzy.Tabela 3 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. -8. 9. 10. 1 Wodny roztwór myjacy 0 stez. 0,25% wag.Mieszanina skladników 0 licz- 1 bie porzadkowej od 1 do 8 w ukladzie skojarzonym od¬ powiadajacym recepturze VI z przykladu I Sól trójetanoloaminowa kwa¬ sów alkilobenzenosulfonó- wych Nonylofenol oksyetylenowany od 6 do 14 molami tlenku etylenu Mydla alkaliczne kwasów tluszczowych C4 — C24 Dwuetanoloamidy kwasów tluszczowych C4 — C30 Polimery tlenku etylenu 0 masie czasteczkowej 1000—2000 Sól czterosodowa kwasu ety- lenodwuaminoczterooctowego Kompozycja zapachowa Srodek wedlug patentu ja¬ ponskiego 7539707 Preparat RFN wg receptury f-my Henkel | Srednia wartosc stopnia wymycia talerzy w % 96,6 38,3 | 35,0 | 32,1 | 9,3 11,3 10,2 0,0 80,2 1 90,8 Zawarte w tabeli 3 wyniki badan wskazuja jedno¬ znacznie na wystepowanie synergizmu miedzy skladnikami srodka w ukladzie skojarzonym, wyra¬ zajacego sie kilkakrotnym podwyzszeniem stopnia wymycia talerzy srodka wedlug wynalazku w sto¬ sunku do poszczególnych skladników srodka, wy¬ stepujacych pojedynczo w postaci wodnych roz¬ tworów o tym samym stezeniu oraz podwyzszeniu stopnia wymycia talerzy w stosunku do znanych srodków, wystepujacych w postaci roztworów o tym samym stezeniu.9 134 293 10 Zastrzezenie patentowe Srodek do mycia naczyn zawierajacy sole kwa¬ sów alkilobenzenosulfonowych, kompozycje zapa¬ chowa oraz wode, znamienny tym, ze zawiera od 5,0 do 16,0% wagowych soli trójetanoloaminowej kwasów alkilobenzenosulfonowych, powstalej w wy¬ niku neutralizacji kwasów alkilobenzenosulfono¬ wych trójetanoloamina, od 1,0 do 8,0% wagowych nonylofenolu oksyetylenowanego od 6 do 14 mola¬ mi tlenku etylenu, od 2,0 do 16,0% wagowych my¬ del alkalicznych kwasów tluszczowych C4 — C24, od 1,0 do 5,0% wagowych dwuetanoloamidów kwasów tluszczowych C4 — C^, od 0,5 do 4,5% wagowych po¬ limerów tlenku etylenu o masie czasteczkowej od 1000 do 2000, od 1,0 do 10,0% wagowych soli czte- rosodowej kwasu etylenodwuaminoczterooctowego, od 0,1 do 1,0% wagowych kompozycji zapachowej i od 61,7 do 76,1% wagowych wody, przy czym wza¬ jemny stosunek wagowy soli trójetanoloaminowej kwasów alkilobenzenosulfonowych do mydel alka¬ licznych kwasów tluszczowych C4 — (^4 wynosi od 1 :4 do 8 :1 oraz stosunek wagowy soli trójetanolo¬ aminowej kwasów alkilobenzenosulfonowych do soli sodowej kwasu etylenodwuaminoczterooctowe¬ go wynosi od 1 :2 do 6 :1. 5 10 PL