PL124079B1 - Agent for use in breeding warm-blooded animals - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek do stosowa¬ nia w hodowli zwierzat cieplokrwistych, posiada¬ jacy zdolnosc hamowania lipogenezy u tych zwie¬ rzat.Znany jest fakt, ze ptewne zwiazki chemiczne hamuja lipogeneze u zwierzat. Tak wiec Witiak et al. w LIPIDS, 11(1976), 384—391 opisuje grupe benzofuranokarboksylanów, w tym np. 5-fenylo- benzofurano-2-karboksylan etylu i 5-fenylo-2,3-di- hydfobenzofurano-2-karboksylan etylu, hamujacych lipogeneze. Jednakze jak wykazuja testy, aktyw¬ nosc ta jest stosunkowo niewielka.Estrowe pochodne kwasu 3-podstawionego 2-/a- minokarbonylo/ oksiranokarboksylowego, o wzorze przedstawionym na rysunku, sa zwiazkami zna¬ nymi. Niektóre z nich np. zostaly opisane przez Roberta i Foucauda w Bull.Soc.Chim.Francie, 7., 2537(1969), Igaruski i Midorikawa zas opisali 3-fe- nylo- i 3-alkilo-2-/aminokarbonylo/oksiranokarbo- ksylany w J.Org.Chem., 28, 3088—3092 (1963), jed¬ nakze w zadnej z tych publikacji nie wspomina sie o uzytkowych wlasnosciach tych zwiazków, a tym bardziej nie ma zadnej wzmianki o ich ak¬ tywnosci hamowania lipogenezy.Tak wiec, nieoczekiwanie okazalo sie, ze wspom¬ niana grupa estrów kwasu 3-podstawionego-2-/ami- nokacrbonyloi/oksiranokarboksylowego posiada wlas¬ ciwosc hamowania lipogenezy, a co wiecej, ich ak¬ tywnosc na ogól jest znacznie wyzsza od znanych zwiazków, np. od 5-fenylobenzofurano-2-karboksy- lanu etylu czy 5-fenylo-2,3-dihydrobenzofuranokar- boksylanu etylu, wspomnianych wyzej.Wedlug wynalazku, srodek do stosowania w ho¬ dowli zwierzat cieplokrwistych tym sie charak- 3 teryzuje, ze jako zwiazek aktywny zawiera ester kwasu 3-podstawionego-2-/aminokarbonylo/-oksira- nokarboksylowego o wzorze ogólnym przedstawio¬ nym na zalaczonym rysunku, w którym to wzorze R oznacza rodnik alkilowy, cykloalkilowy, alkeny- 10 Iowy lub alkinylowy, albo rodnik fenylowy, me¬ tylofenyIowy, chlorofenylowy, fenyloalkilowy lub cykloalkiloalkilowy, R8 oznacza rodnik alkilowy, alkenylowy, alkinylowy lub cykloalkilowy, a R1 i R2 niezaleznie oznaczaja atom wodoru lub jeden 15 z rodników okreslonych wyzej dla Rs, albo razem oznaczaja lancuch tetrametylenowy lub pentamety- lenowy tworzacy heterocykl z wystepujacym ato¬ mem azotu.Wystepujace w powyzszych zwiazkach alkile, al- kenyle i alkinyle moga posiadac lancuch prosty lub rozgaleziony zawierajacy do 20 atomów wegla.Wystepujace w tych zwiazkach cykloalkile zawie¬ raja od 3 do 6 atomów wegla, a jesli zawieraja ro¬ dniki cykloalkilowe i fenyloalkilowe, to w rodniku takim czlon alkilowy zawiera od 1 do 6 atomów wegla, korzystnie 1 lub 2 atomy wegla laczace gru¬ pe cykloalkilowa lub fenylowa z pierscieniem oksi- ranowym.Pod wzgledem hamowania lipogenezy korzystne sa zwlaszcza zwiazki o podanym wyzej wzorze, w 20 25 30 124 079124 079 3 którym R oznacza rodnik fenylowy lub alkilowy od 4 do 12 atomów wegla, R1 i R2 oznaczaja ato¬ my wadiom, a R3 oznacza rodnik alkilowy od 1 do 4 atomów wegla. ^-^wóa^^wystepujace w srodku wedlug wynalaz- JkfcTinogaj is^njeó^jSko izomery geometryczne cis i : trans w zaleznosci od przestrzennego usytuowania | podstawników w ^pierscieniu oksiranowym. Poza rtjto^^wiaskach jtych wystepuje zjawisko chiral- LaoLl' zwia^ine^jsymetrycznym .podstawieniem w pozycjach 2 i 3 pierscienia oksiranowego. Dzieki temu istnieja cztery izomery optycznie czynne, po parze dla kazdego z dwóch izomerów geometrycz¬ nych. Stwierdzono, ze zarówno izomer cis jak i trans inhibituje lipogeneze. Dla uproszczenia zwiaz¬ ki te beda dalej okreslane jako estry kwasów 3- podstawionych-2-/aminokarbonylo/oksiranókarbo- ksylowych oznaczajace równiez; wspominane izo¬ mery i ich mieszaniny. Zatem wynalazek obej¬ muje swym zakresem zarówno pojedyncze izomery jak i ich mieszaniny.Dalej dla ilustracji opisano wytwarzanie typo¬ wych zwiazków wchodzacych w sklad srodka we¬ dlug wynalazku. Inne typowe zwiazki posiadaja podstawniki o ponizszych znaczeniach: R8 = etylo, R1 = R2 = H, R = dodecylo, R8 = etyla, R1 = R2 = H, R — butylo, R8 = etylo, Rf = H, R2 = izopropylo, R = 2,6- -dwuchlorofenylo, R8 = 2-propenylo, R1 = R* i= H, R = 4-chlorof- fenylo, R8 — 2-propenylo, RJ1 = R2 = H, R = fenylo, R8 = cykloheksylo, W = R2 = H, R= metylofe- nylo, R8 = etylo, Rf = H, R2 = 2-propenylo, R (= fe¬ nylo, R8 = etylo, Ri1 = H, R2 — 2-propynylo, R = 4- -chlorofenylo, R8 =- etylo, R1 = H, Ra 1= cykloheksylo, R = oktylo, B« = butylo, R1 + Jl2 = -/CH2/5- R = heksylo, B* = piropylo, R1 = R2 = H, R = 2-pentenylo, R8 — etylo, R* ¦= R2 = H, R = benzylo, R* = etylo, Ra = R2 = H, R= 4-pentynylo, R* = etylo, R* = R2 = H, R= cykloheksylome- tylo./ Zwiazki hamujace lipogeneze, wystepujace w srodku wedlug .wynalazku, tworza znana grupe zwiazków chemicznych. Zwiazki w których R ^ .™ aikil opisali M. Igaroshi i-H. Midorikawa, J.Org.Chem., 18, 3088—3092 (1963) (odsylacz I), a zwiazki -w których R ** fenyl A. Robert i A. Toucaud, Buli, Soc. Chim. France, 7, 2531 (1961) (odsylacz II). Inne zwiazki wystepujace w srodku wedlug wynalazku, a nie opisane w tych publikacjach, mozna otrzy¬ mac sposobami omówionymi dalej.Wyzej zdefiniowane estry kwasów 3-podstawio- nych-2T/aminokarbonylo/oksiTanokarboksylowych mozna - stosowac do ograniczenia lipogenezy u ta¬ kich zwierzat jak na przyklad zwierzeta domowe, zwierzeta w ogrodach zoologicznych, inwentarz zy¬ wy, zwierzeta futerkowe, w tym psy, koty, nor¬ ki, owce, kozy, swinie, bydlo, konie, muly, osly, drób, lecz stosowanie tych zwiazków nie ogranicza sie tylko 10 15 29 35 40 45 efekt uzyskuje sie przez podawanie zwierzetom skutecznej ilosci jednego lub wiecej tych zwiaz¬ ków, doustnie lub pozajelitowe -.Srodek wedlug wynalazku mozna podawac do¬ ustnie konwencjonalnymi metodami, a wiec przez wlewanie do gardla lub intubacje, w karmie lub wodzie do picia, w dodatkach uzupelniajacych kar¬ me lub w postaci srodka specjalnie zestawionego z przeznaczeniem dla danego celu.Typowe postacie takiego zestawienia to tablet¬ ki, duze pigulki, proszki, granulaty, kapsulki, sy¬ ropy i aromatyzowane roztwory alkoholowe. Do podawania pozajelitowego moga byc w postaci roz¬ tworu, zawiesiny lub emulsji. Mozna je' podawac jako wszczep lub inne srodki p przedluzonym dzia¬ laniu. Jako nosnik (jeden lub'wiecej) mozna stoso¬ wac wode, olej jadalny,; zelatyne, laktoze, skrobie, stearynian magnezu, talk lub gume roslinna.Ilosc zwiazku wymagana do ograniczenia wytwa¬ rzania sie tluszczu u danego zwierzecia bedzie za¬ lezala od danego zwiazku i od danego zwierzecia.Na ogól zadawalajace wyniki uzyskuje sie przy dawkach od okolo 1 do okolo 500 mg zwiazku/kg wagi zwierzecia. Moze byc ona" podawana jednora¬ zowo lub podzielona na kilka porcji podawanych w ciagu tego samego dnia lub przez kilka kolej¬ nych dni.W celu zilustrowania wynalazku przeprowadzono testy wykazujace zdolnosc hamowania lipogenezy u zwierzat przez zwiazki 1—5 o wyzej zdefiniowa¬ nym wzorze. Testy te zostaly opisane w przyto¬ czonym dalej przykladzie. Stosowane zwiazki 1—5 wytworzono nastepujaco: 2-yaminokarbonylo/-3-heksylooksiranokarboksylan etylu, izomer trans (1) wytworzono w postaci bia¬ lego krystalicznego ciala stalego o t.t. 86°C, poste¬ pujac jak w odsylaczu (I), przy uzyciu w charak¬ terze katalizatora dwuwodnego wolframianu sodu. 2VAminokarbonylo/-3-heksylooksiranokarboksy- lan etylu, izomer cis <2): Mieszanine 31 g hepty- lidenopropanodwukarboksylanu dwuetylu (B. Wój¬ cik i H. Adkins, J.Am.Chem.Soc, 56, 2424 (1934), przygotowanego wg A. C. Cope i K. E. Hoyle, J.Am.Chem.Soc., 63, 733 (1941)), 5 g wodorowegla¬ nu potasu i 17 g 30*/* nadtlenku wodoru w 200 ml metanolu mieszano w 40°C przez 2 godziny, po czym odstawiano w 20°C na 16 godzin. Miesza¬ nine zatezono do 50 ml, dodano 100 ml wody i ekstrahowano chlorkiem metylenu 2X50 ml. Po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymano bezbarwna . ciecz, która destylowano w prózni. Otrzymano 3- -heksylooksiranodwukarboksylan dwuetylu (2A) o temperaturze wrzenia 117—126°C przy 13,33 Pa.Roztwór 8,0 g 2A w 10 ml etanolu wysycano gazowym amoniakiem i odstawiono w temperatu¬ rze pokojowej na dwie doby. Wytworzony w tym czasie osad odsaczono i krystalizowano z pentanu otrzymujac zwiazek 2 w postaci bialych kryszta¬ lów o temperaturze topnienia 58—60°G. 2-/Aminokarbonylo/-3-fenylooksiranokarboksylan etylu (3) w postaci bialych krysztalów o tempera¬ turze topnienia 150—151°C otrzymano wg odsyla¬ cza (II). 2n/Aminokarbonylo/-3-metylooksiranokarboksylen etylu (4): W 100 ml etanolu rozpuszczono 60 gIM f 1-cyjanopropanokarboksylanu etylu aL, J.Org.Chem., 2* 2738—40 (1961) i 2 g dwu¬ wodnego wolframianu sodu. Do roztworu w 50°C wkroplono-3G ml 38C/* nadtlenku wodoru Ze wzgle¬ du na silnie egzotermiczna reakcja mieszanine chlo- 5 dzono tak by nie przekroczyla 7Q°C. Po zakoncze¬ niu reakcji odjpamowaino rogpusaoaailiniiik, a pozosta¬ losc (olej) ekstrahowano goracym cykloheksanem.Pozostalosc destylowano otrzymujac, jako frakcje wrzaca w 67—68°C/13,33 Pa, 2-cyjano-3-metylooksi- 10 ranokarboksylan etylu (4A).Zmieszano 20 g 4A, 2 g dwuwodnego wolframia¬ nu sodu, 2 g fosforanu sodu i 30 ml etanolu. Do otrzymanej mieszaniny wkroplono w ciagu 30 mi¬ nut, w 55°C i przy .mieszaniu, 50 ml $01% nad- 15 tlenku wodoru i mieszano jeszcze przez 90 minut pozwalajac na wzrost temperatury do 60°C. Naste¬ pnie w tej temperaturze wkroplono 35 ml 3 tlenku wodoru, dodano etanolu w ilosci potrzebnej do uzyskania hoimogenicznosci mieszaniny i mie- 20 szano w 60°C przez 5 godzin. Po odparowaniu roz¬ puszczalnika wodna pozostalosc ekstrahowano chlorkiem- metylenu, który nastepnie odparowano z ekstraktu^ a pozostalosc roztarto z czterochlorkiem wegla. Otrzymano staly produkt, który po prze- » krystalizowaniu z chloroformu stanowil zwiazek w. postaci bialej substancji stalej o temperaturze to¬ pnienia 139—140°C. 2-/Metyloamino/karbonylo/-3-fenylooksiranokarbo- ksylan etylu (5): Zmieszano 50 g estru benzyli- 30 denomalonowego (E. H. Kroeker et al., J.Am.Chem.Soc, 56, 1171—3 (1934). i 10 ml 10»/# wodnego wo¬ doroweglanu sodu za 100 ml etanolu, po czym w 70°C w ciagu 5 godzin wkroplono 42 ml 30P/» nadtlenku wodoru, a nastepnie 30 ml 3 tlenku wodoru w "ciagu 1 godziny w temperatu¬ rze 60°C. Dodano 100 ml etanolu i mieszano w 60°C przez 5 godzin. Nastepnie odparowano roz¬ puszczalnik, pozostalosc, ekstrahowano chlorkiem metylenu, który z ekstraktu odparowano, a pozo- 40 stalosc destylowano, otrzymujac 2-/etoksykarbony- lo/-3-fenylooksiranokarboksylan etylu (5A), jako frakcje wrzaca w 178—180°C przy 6,665 Pa.Zmieszano i ogrzano do 30°C 12 g 5A i 4 g 40ty* roztworu wodnego metyloaminy. Nastepnie dodano 45 2 g etanolu i odstawiono na 105 minut. Nastepnie odparowano rozpuszczalnik, pozostalosc wylano do wody, oddzielono warstwe olejowa i potraktowano eterem, otrzymujac 5 jako biala substancje stala o temperaturze topnienia 102—103°C. w Przyklad. Testy na wykazanie hamowania li- pogenezy. Skutecznosc estrów kwasów 3-podstawio- nych-2-/aminokarbonylo/oksiranokarboksylowych potwierdzono w próbach polegajacych na zanurzeniu na pewien okres czasu próbek ze zwierzecej watro- 55 by lub tkanki tluszczowej w cieklym osrodku za¬ wierajacym glukoze radioaktywna i testowany zwiazek, a nastepnie oddzieleniu tluszczu z tak potraktowanych tkanek i oznaczeniu w nim wegla radioaktywnego metoda liczenia scyntylacji. Testy «o te przeprowadzono z wieprzowa tkanka tluszczowa, gdyz u swin glównym miejscem, w którym zacho¬ dzi lipogeneza, jest wlasnie tkanka tluszczowa.A oto blizszy opis, jak postepowano przy wyko¬ nywaniubadania: « 150 kubowano w 37°C w ciagu 2 godzin przez wytrza¬ sanie z 3 ml wodoroweglanowego roztworu Krebsa- -Ringera, zawierajacego 0,5 n stezenie jonów wa¬ pnia, 60 mikromoli glukozy/ 0,18? • 105 Bq gluko- zy-U^C, 300 mikrojednostek insuliny i 5^/t dwume- tylosulfotlenku (DMSO). Testowany zwiazek, doda¬ wano w postaci zawiesiny lub roztworu w DMSO i w takiej ilosci, aby jego stezenie w mieszaninie inkubowanej wynosilo 100 mikrogramów/ml.Na zakonczenie inkubacji dodawano 0,25 ml 1 n kwasu siarkowego, mieszanine ekstrahowano przy uzyciu w sumie 25 ml mieszaniny chloroform/me¬ tanol w stos. obj. 2 :1, ekstrakty suszono na po¬ wietrzu wedlug Folch'a et al. 497—509, (1957)) i liczono w scyntylatorze cieczo¬ wym przy uzyciu 15 ml rozpuszczalnika (2 czesci toluenu zawierajacego 0,4^/t wagj/bbj. New England Nuclear Omnifluor i 1 czesc Tirdton X-100). Wyko¬ nywano po trzy próby oraz po jednej próbie kon¬ trolnej, która róznila sie od wlasciwych prób tyl¬ ko tym, ze nie wystepowal w niej testowany zwia¬ zek.Z otrzymanych danych obliczono procentowe ha¬ mowanie lipogenezy przez testowany zwiazek w stosunku do wyniku próby kontrolnej. Otrzymano nastepujace dane: Zwiazek ' ' 1 2 •3 4 5 */• Hamowania 88 83 85 18 27 Typowy sklad srodka wedlug wynalazku, w po¬ staci granulatu, jest nastepujacy: skladnik aktywny — lfltyo wag.Plasdonte (srodek ulat¬ wiajacy granulowanie) — 4°/« wag. laktoza (nosnik) — 86*/o wag.Srodek ten podaje sie dziennie w ilosci np. 25 mg na 1 kg wagi zwierzecia, dogodnie w jego pozywieniu. W przypadku trzody chlewnej dodatek moze wynosic 1,2 g na 1 porcje karmy.Zastrzezenia patentowe 1. Srodek do stosowania w hodowli zwierzat cieplokrwistych, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera ester kwasu 3-podstawionego-fc/- /aminokarbonylo/oksiranokarboksylowego, o wzorze ogólnym przedstawionym na rysunku, w którym to wzorze R oznacza rodnik alkilowy do 20 atomów wegla, cykloalkilowy o 3—6 atomach wegla, alke¬ nyIowy lub alkinylowy do 20 atomów wegla, albo rodnik fenylowy, metylofenylowy, chlorofenylowy, fenyloalkilowy lub cylkoalkiloalkilowy, w których czlon alkilowy zawiera 1—6 atomów wegla, R* oznacza rodnik alkilowy, alkenylowy lub alkinylo-124 079 wy do 20 atomów wegla albo cykloalkilowy o 3—6 atomach wegla, a R1 i R2 niezaleznie oznaczaja atom wodoru lub rodnik wyzej okreslony dla R3, albo R1 i R2 razem oznaczaja lancuch tetramety- lenowy lub pentametylenowy tworzacy heterocykl z wystepujacym atomem azotu. 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera zwiazek o wyzej wymienionym wzorze, w którym R oznacza rodnik fenylowy lub alkilowy 8 o 4—12 atomach wegla, R1 i R2 oznaczaja atomy wodoru, a Rs oznacza rodnik alkilowy o 1—4 ato¬ mach wegla. 3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera zwiazek o wyzej wymienionym wzorze, w którym R oznacza rodnik metylowy, heksylowy lub fenylowy, K1 oznacza atom wodoru, R2 oznacza atom wodoru lub rodnik metylowy, a R8 oznacza rodnik etylowy.Dn-3, z. 226/84 Cena 100 zl PL PL PL

Claims (3)

1.Zastrzezenia patentowe 1. Srodek do stosowania w hodowli zwierzat cieplokrwistych, znamienny tym, ze jako skladnik aktywny zawiera ester kwasu 3-podstawionego-fc/- /aminokarbonylo/oksiranokarboksylowego, o wzorze ogólnym przedstawionym na rysunku, w którym to wzorze R oznacza rodnik alkilowy do 20 atomów wegla, cykloalkilowy o 3—6 atomach wegla, alke¬ nyIowy lub alkinylowy do 20 atomów wegla, albo rodnik fenylowy, metylofenylowy, chlorofenylowy, fenyloalkilowy lub cylkoalkiloalkilowy, w których czlon alkilowy zawiera 1—6 atomów wegla, R* oznacza rodnik alkilowy, alkenylowy lub alkinylo-124 079 wy do 20 atomów wegla albo cykloalkilowy o 3—6 atomach wegla, a R1 i R2 niezaleznie oznaczaja atom wodoru lub rodnik wyzej okreslony dla R3, albo R1 i R2 razem oznaczaja lancuch tetramety- lenowy lub pentametylenowy tworzacy heterocykl z wystepujacym atomem azotu.

2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera zwiazek o wyzej wymienionym wzorze, w którym R oznacza rodnik fenylowy lub alkilowy 8 o 4—12 atomach wegla, R1 i R2 oznaczaja atomy wodoru, a Rs oznacza rodnik alkilowy o 1—4 ato¬ mach wegla.

3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera zwiazek o wyzej wymienionym wzorze, w którym R oznacza rodnik metylowy, heksylowy lub fenylowy, K1 oznacza atom wodoru, R2 oznacza atom wodoru lub rodnik metylowy, a R8 oznacza rodnik etylowy. Dn-3, z. 226/84 Cena 100 zl PL PL PL