Przedmiotem wynalazku jest zespól kla, zwlasz¬ cza do chwytania wlewków zawierajacy ulepszone polaczenie ostrzy chwytajacych.Znane sa z polskiego opisu patentowego nr 83 624 kleszcze zwlaszcza do przenoszenia wlewków oraz innych ciezkich elementów ogrzanych do wysokiej temperatury. Zamocowanymi na odpowiednim dzwi¬ gu kleszczami chwyta sie przykladowo wlewek.Kleszcze posiadaja ^przeciwlegle, ruchome klesz- czyny, na których zamocowane sa ostrza do wklu- wania sie w boczne powierzchnie wlewka a wiec chwytania go i utrzymywania. Ostrza sa zwykle wykonane ze stali i sa zamocowane w otworach ramion chwytaka, czasami w tulejach wcisnietych w te otwory. Najbardziej znane jest rozwiazanie mocowania ostrza do kleszczyn poprzez wkladanie kolka w poprzeczny otwór trzonka przy zewnetrz¬ nej powierzchni kleszczyn. Ostrze posiada na wew¬ netrznym koncu klinowy lub stozkowy wierzcho¬ lek, którego kat wierzcholkowy jest najczesciej mniejszy od kata prostego.Dotychczas stosowane ostrza sa krótkotrwale i zwykle musza byc wymieniane po kazdej zmia¬ nie. Stalowe ostrza musza byc po kazdym prze¬ niesieniu wlewka chlodzone woda, gdyz inaczej ich trwalosc Jest jeszcze krótsza. Zastosowanie kolków ( do mocowania ostrzy w kleszczynach wymaga, aby ostrza wystawaly nad zewnetrzna powierzchnie ra¬ mienia. Wystajacy trzonek moze uderzyc w ognio¬ trwala scianke pieca, w którym chlodzony jest 10 15 25 wlewek i uszkodzic ja. Brak jest mozliwosci re¬ gulacji odleglosci, na która ostrze wystaje z wew¬ netrznej powierzchni ramienia, niezbednej do prze¬ noszenia wlewków o róznych wymiarach. Wgnie¬ cenia pozostawione w powierzchniach wlewków przez stosunkowo ostro zakonczone ostrza musza byc usuwane za pomoca oczyszczania plomienio¬ wego lub obróbki mechanicznej.' Wada jest równiez to, ze wierzcholek ostrza zu¬ zywa sie prawie wylacznie od strony górnej po¬ wierzchni i brak jest mozliwosci obracania ostrza oraz rozkladu jego zuzycia.Celem wynalazku jest opracowanie zespolu kla do chwytania wlewków i ulepszonego polaczenia ostrzy z kleszczynami, które pozwalaja na unik¬ niecie powyzszych wad i znacznego zwiekszenia trwalosci ostrza poprzez wykonanie z materialu nie wymagajacego chlodzenia woda.Celem rozwiazania jest równiez polaczenie ostrzy z kleszczynami zapewniajace obracanie sie kla wzgledem kleszczyn w celu uzyskania rozkladu zuzycia na obwodzie wierzcholków, jak równiez zapewnienie regulacji mocowania ostrza w klesz- czynie kleszczy, dzieki czemu odleglosc, na jaka wierzcholek ostrza wystaje z wewnetrznej powierz¬ chni kleszczyny, moze byc regulowana celem prze¬ noszenia wlewków o róznych wielkosciach.Zespól kla, zwlaszcza do chwytania wlewków posiadajacy poprzeczny otwór w kazdej kleszczy- nie, w której jest osadzony kiel z. cylindryczna 123 4993 123 499 4 glówka zakonczona stozkowym ostrzem i cylin¬ dryczny lub lekko zbiezny trzon, zas wszystkie ele¬ menty trzonu z glówka i klem stanowia jednolity odlew- w rozwiazaniu wedlug wynalazku cha¬ rakteryzuje* :pieyon -*tym, ze w koncówce trzona, usytuowanej po przeciwnej stronie wzgledem glów¬ ki ma wykonany poprzeczny kanal oraz wzdluz¬ ne i:o*rteif sytuowane ^zdluz zewnetrznej powierz- chr^TB&na^^z^rtod^ajce od konca kanalu do kan- ca trzona, w których jest osadzony element za¬ bezpieczajacy kiel w polozeniu ustalonym plytka dystansowa.* Kleszczyna w otworze ma osadzona tuleje z kol¬ nierzem zaglebionym w gniezdzie, w której osa¬ dzony jest trzon z plytka dystansowa,- stanowiaca powierzchnie oporowa dla glftwki kla, zas kon¬ cówka trzona jest zabezpieczona wygietym pretem polaczonym z koncówka trzona i plytka zabezpie¬ czajaca, przy czym tuleja jest zabezpieczona piers¬ cieniem sprezystym.Zespól wedlug wynalazku ma elementy mocuja¬ ce tuleje zamocowana w otworze, w której obro¬ towo jest osadzony trzonek kla.Kleszczyna ma na zewnetrznej powierzchni wgle¬ bienie dla osadzenia plytki dystansowej, zas ele¬ menty mocujace rozmieszczone ma w otworze.Osadzona w otworze kleszczyny tuleja jest zabez¬ pieczona elementem mocujacym stanowiacym piers¬ cien sprezysty.Elementy mocujace trzonek kla, stanowi pret wygiety w ksztalt litery „U", umieszczony w po¬ przecznym kanale i wzdluznych rowkach oraz plyt¬ ce zabezpieczajacej, zakrywajacej zewnetrzna kon¬ cówke tulei, przy czym pret jest wyprowadzony przez otwory w plytce zabezpieczajacej, na po¬ wierzchni której sa zgiete na plasko konce preta.Polozenie glówki kla jest ustalane plytka dy¬ stansowa o róznej grubosci.Elementy ustalajace polozenie trzonka w tulei osadzonej w otworze posiadaja zestaw plytek dy¬ stansowych umieszczonych miedzy wewnetrznym koncem tulei i powierzchnia glówki do kompen¬ sacji zuzycia i regulacji polozenia wierzcholka kla nad powierzchnie kleszczyny.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia kleszcze zacisniete na wlewku w wi¬ doku z boku, fig. 2 — dolny koniec kleszczyny z zamontowanym zespolem kla w powiekszeniu, fig. 3 — zespól kla z fig. 2 w widoku z boku, fig. 4 — ostrze kleszczy z fig. 2, w przekroju pionowym, przedstawiajacy inna postac wykonania kleszczy z fig. 1, fig. 5 — ostrze kla osadzone w kleszczynie wraz ze sprawdzianem do okresle¬ nia nadmiernego zuzycia ostrza w widoku z boku, fig. 6 — schemat wlewka i kleszczy ilustrujacy sposób manipulowania wlewkiem., Na figurze 1 przedstawione sa kleszcze 12 zacis¬ niete na wlewku 10 w polozeniu przystosowanym do przenoszenia wlewka. Kleszcze posiadaja dwie -przeciwlegle, wzglednie ruchome kleszczyny 13 i mechanizm 14, nie pokazany szczególowo, slu¬ zacy do poruszania kleszczyn, które sa wyposazone w ostrza 15 sluzace do chwytania za boczne po¬ wierzchnie wlewka. Zastosowanie ostrzy nie jest , oczywiscie ograniczone do szczególnej konstrukcji kleszczy.Figura 4 przedstawia inna postac wykonania srodków mocujacych stosowanych do mocowana ostrza na kleszczynie 36, gdy w jego zewnetrznej powierzchni brak wglebienia. Czesci ysa podobnie skonstruowane, za wyjatkiem tego, ze przy moco¬ waniu tulei 37 w otworze 38 kleszczyny, ogranicza sie do jej wcisniecia. Plytka ustalajaca i pret znaj- Jak przedstawiono na fig. 2 i 3, ostrze sklada sie z cylindrycznego lba 18, stozkowego wierzcholka 5 i cylindrycznego lub lekko stozkowego trzonka 20, wykonanych w postaci jednoczesciowego odlewu.Chociaz ostrze moze byc wykonane ze zwyklych stopów stalowych, zaleca sie stosowanie bardziej trwalego metalu, korzystnie ze stopu niklu lub 10 kobaltu. Najlepszym materialem jest stop niklu za¬ wierajacy okolo 12,5°/o chromu, 4,2°/a molibdenu, 6,1% aluminium i niewielkie ilosci tytanu i cyr¬ konu. Kleszczyna 13 posiada na zewnetrznej po¬ wierzchni wglebienie 21 oraz otwór przelotowy 22 !5 przebiegajacy od dna wglebienia do wewnetrznej powierzchni czolowej. Korzystnie otwór przelotowy 22 posiada od strony powierzchni wewnetrznej po¬ glebienie 23 celem osadzenia nieruchomego, tulei z kolnierzem 24. Korzystnie na poziomie dna wgle- * bienia 21, tuleja posiada na obwodzie zewnetrz¬ nym rowek, w który wklada sie pierscien ustala¬ jacy 25. Miedzy lbem ostrza 18 i wewnetrznym koncem tulei, umieszcza sie jedna lub wiecej pod¬ kladek 26. Korzystnie tuleja i podkladka sa wyko¬ nane z tego samego metalu. W czasie uzytkowania » kleszczy, podkladka jest bardziej narazona na -wplyw wysokiej temperatury wlewka, niz tuleja i w wyniku tego ulega szybszemu zuzyciu. Dzieki temu rzadko zachodzi koniecznosc wymiany tulei, która to wymiana, jest trudniejsza niz wymiana 30 xx)dkladki. * W trzonku ostrza 20 wykonany jest, korzystnie na srednicy, w poblizu zewnetrznego konca ostrza, poprzeczny otwór 29 i dwa przeciwlegle na jego dlugosci rowki 30, przebiegajace wzdluz zewnetrz- 35 nej powierzchni trzonka, od konców otworu do zewnetrznego konca trzonka. Przed wlozeniem ost¬ rza w tuleje 24 przez otwór 29 przetyka sie pret 31 i wygina go w ksztalt litery „U" tak, ze spo¬ czywa on w rowkach 30. Po wlozeniu ostrza na M zewnetrzny koniec tulei naklada sie plytke usta¬ lajaca 32. Plytka ta znajduje sie w pewnej od¬ leglosci od konca trzonka 20. Plytka 32 posiada otwory 33 rozmieszczone tak, aby mozna bylo wlo¬ zyc w nie nózki preta 31. Montaz ostrza konczy sie rozcieciem koncówek preta i splaszczeniem ich 45 na zewnetrznej powierzchni plytki 32 oraz scze- pieniem. Plytka i konce preta znajduja sie wew¬ natrz wglebienia 21 ramienia chwytaka 13, a wiec nie wystaja na zewnatrz j nie moga uderzyc i usz¬ kodzic wykladziny ogniotrwalej. W celu regulacji 50 wysiegu wierzcholka 19 z wewnetrznej powierzchni ramienia chwytaka mozna zastosowac wiecej pod¬ kladek 26 lub uzywac podkladek o róznych gru¬ bosciach. * Wierzcholki ich powinny wystawac, gdy kleszczyny sa stosowane do przenoszenia mniej¬ szych wlewków. W miare zuzywania sie i ostrze¬ nia ostrza mozna stosowac podkladki w celu skom¬ pensowania powstajacego ubytku.5 duja sie wewnatrz otworu, a wiec nie wystaja nad zewnetrzna powierzchnie kleszczyny. a róznica jest szczególnie przydatna do stosowania ostrza do ist¬ niejacych kleszczy, których kleszczyny nie sa specjalnie konstruowane do stosowania ostrzy.Koniec wierzcholka 19 jest zagkraglony promie¬ niem o dlugosci przynajmniej 12,7 mm korzystnie o kacie wierzcholkowym wiekszym od kata pro¬ stego, przykladowo okolo 100°. Nasze doswiadcze¬ nia wykazaly, ze tak uksztaltowany wierzcholek ostrza wgniata sie w powierzchnie wlewka na gle¬ bokosc niezbedna do jego uchwycenia i utrzyma¬ nia, przy czym wglebienia nie powoduja zazwyczaj defektów. W miare zuzycia wierzcholek ostrza ulega stepieniu, tj. jego promien stopniowo' zwiek¬ sza sie. Zauwazylismy, ze ostrze nadaje sie jeszcze do uzytku, gdy promien wierzcholka wzrosnie do 35 mm lecz nie nadaje sie do uzytku, gdy promien przekroczy 41 mm.Do okreslania, czy ostrze nadaje sie jeszcze -do uzytku po pewnym okresie pracy, zalecane jest stosowanie sprawdzianu 41 przedstawionego na fig. 5. Sprawdzian posiada srodkowa powierzchnie styku 42 i dwie boczne powierzchnie styku 43.Sprawdzian naklada sie na wierzcholek, jak poka¬ zano na fig. 5. Jesli srodkowa powierzchnia styka sie z wierzcholkiem, ostrze nadal nadaje sie do uzytku. Jesli boczne powierzchnie kontaktowe 43 stykaja sie ze stozkowymi powierzchniami bocz¬ nymi wierzcholka, a srodkowa powierzchnia kon¬ taktowa nie styka sie z wierzcholkiem, jak to przedstawiono na fig. 5, ostrze nie nadaje sie do uzytku. Zaleca sie, aby leb 18 posiadal nadmiar grubosci wystarczajacy do jego czterokrotnej ob¬ róbki po stepieniu wierzcholka. W miare zmniej¬ szenia sie grubosci lba moze byc, w celu powrotu wierzcholka do polozenia poczatkowego, zastoso¬ wana wieksza ilosc podkladek lub grubsza pod¬ kladka.Na figurze 6 zilustrowany jest sposób przeno¬ szenia wlewków. Trzonek 20 »ostrza obraca sie swobodnie w tulei - 24. Gdy chwytak 12 chwyta wlewek 10, styka sie z nim zwykle w niewielkiej odleglosci od jego srodka. Na fig. 6 odleglosc x od punktu zaczepienia w lewo jest nieco wieksza od odleglosci v w prawo. W konsekwencji wlewek przyjmuje polozenie nieco odchylone od pionu. Gdy kleszcze opuszczaja wlewek na powierzchnie 44 po¬ wraca on do polozenia pionowego i obraca sie o niewielki kat w kierunku ruchu wskazówek ze¬ gara. Ostrza 15 obracaja sie wraz z wlewkiem.Ustawiaja sie w polozeniu, w którym zostaje zwró¬ cony w góre nowy wycinek wierzcholka 19. Ostrze ma równiez tendencje do obracania sie, gdy wierz¬ cholek ociera sie o powierzchnie wlewka podczas chwytania wlewka lub zwalniania chwytaka. Pod¬ czas unoszenia chwytaka w góre, zostaja kolejno zwrócone poszczególne wycinki obwodu wierzchol¬ ka, w wyniku czego zuzywa sie on jednolicie na calym obwodzie. Nie jest wymagane chlodzenie ostrzy woda po kazdorazowym uzyciu kleszczy.W powyzszym opisie przedstawione rozwiazanie wedlug wynalazku dostarcza ulepszonego ostrza i ulepszonego polaczenia ostrzy z kleszczami, co znacznie zwieksza trwalosc ostrzy. ^Zalete te osiaga c 499 6 sie w wyniku wykonania ostrza z bardziej trwale¬ go metalu, przez rozklad zuzycia ostrza po obwo¬ dzie jego wierzcholka, oraz przez nadanie lbu i wierzcholkowi takich wymiarów, ze wierzcholek 5 po nadmiernym stepieniu sie moze byc ostrzony.W polaczeniu uniknieto wystawania Dstrza z zew¬ netrznej powierzchni ramienia chwytaka, a takze pozwala ono na regulacje wielkosci wysiegu ostrza nad wewnetrzna powierzchnie ramienia chwytaka.W celu uzyskania równomiernego rozkladu zuzycia - ostrzy obraca sie je po kazdorazowym uzyciu.Chociaz zalecany stop niklu do wykonania ostrzy jest zasadniczo drozszy od stali, to jednak zmniej¬ sza on wielokrotnie koszty eksploatacji ostrzy. 15 Zastrzezenia patentowe 1. Zespól kla, zwlaszcza do chwytania wlewków posiadajacy poprzeczny otwór w kazdej kleszczy- nie, w której jest osadzony kiel posiadajacy cylin¬ dryczna glówke zakonczona stozkowym ostrzem .. i cylindryczny lub lekko zbiezny trzon, zas wszyst- kie elementy trzonu z glówka i klem stanowia jednolity odlew, znamienny tym, ze~~ w koncówce trzona (20), usytuowanej! po przeciwnej stronie wzgledem glówki (18) kla (15) ma wykonany po- oc przeczny kanal (29) oraz wzdluzne rowki (30) sy- tuowane wzdluz zewnetrznej powierzchni trzona (20) przechodzace od konca kanalu (29) do konca trzonu (20), w których jest osadzony element za¬ bezpieczajacy kiel (15) w polozeniu ustalonym plytka (26) dystansowa.' 2. Zespól kla wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze kleszczyna (13) w otworze (22) ma osadzona tuleje (24) z kolnierzem zaglebionym w gniezdzie (23), w której osadzony jest trzon (20) z plytka (26) '35 dystansowa, stanowiaca powierzchnie oporowa dla glówki (1S) kla (15), zas koncówka trzona (20) jest zabezpieczona wygietym pretem (31) polaczonym z koncówka trzona (20) i plytka (32) zabezpiecza¬ jaca, przy czym tuleja jest zabezpieczona piers¬ cieniem (25) sprezystym. 3. Zespól kla wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze ma elementy mocujace tuleje (24) zamocowana w otworze (22), w której obrotowo jest osadzony trzonek (20) kla (15). 43 4. Zespól kla wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze kleszczyna (13) ma na zewnetrznej powierzchni wglebienie (21) dla osadzenia plytki (26) dystans sowej, zas elementy mocujace rozmieszczone ma w otworze (22). 5 5. Zespól kla wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze osadzona w otworze (22) tuleja (24) jest zabez¬ pieczona elementem mocujacym stanowiacym piers¬ cien (25) sprezysty. 6. Zespól kla wedlug zastrz. 5, znamienny tym, ze elemefnty mocujace trzonek (20) kla (15) sta¬ nowia pret (31) wygiety w ksztalt litery „U", umieszczony w poprzecznym kanale (29) i wzdluz¬ nych rowkach (30) oraz plytce (32) zabezpieczaja¬ cej, zakrywajacej zewnetrzna koncówke tulei (24), przy czym pret (31) jest wyprowadzony przez ot- *o wory (33) w plytce (32) zabezpieczajacej, na po¬ wierzchni której sa zagiete na plasko konce pre¬ ta (31). 7. Zespól kla wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze polozenie glówki (18) kla (15) ma ustalone plytka 45 (26) dystansowa o róznej grubosci.7, 123 499 8 8. Zespól kla wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze elementy ustalajace polozenie trzonka (20) w tulei (24) osadzonej w otworze (22) posiadaja zestaw plytek (26) dystansowych umieszczonych miedzy wewnetrznym koncem tulei (24) i powierz¬ chnia glówki (18) do kompensacji zuzycia i regu¬ lacji polozenia wierzcholka (19) kla (15) na po¬ wierzchnie kleszczyny (13).FI0.1.FIG. 5.FIG. 6.I—\y's PZG O/Ptotrków 1170 01.85 120 egz.Cena 1<00 zl PL