Przedmiotem wynalazku jest kierunkowy przet¬ wornik elektroakustyczny, zwlaszcza elektrodyna¬ miczny uklad zródla dzwieku o kierunkowej cha¬ rakterystyce kardioidalnej, zawierajacy co naj¬ mniej dwa czlony odwracajace faze, polaczone wza¬ jemnie ze soba oraz z membrana akustyczna, który ma ponadto szerokopasmowa charakterystyke czestotliwosciowa.Obecnie, dazy sie do wyposazenia urzadzen akus¬ tycznych w kierunkowe przetworniki elektroakus¬ tyczne, których najwazniejsza zaleta, w porównaniu z przetwornikami bezkierunkowymi polega na tym, ze zmniejszaja tendencje do samowzbudzania akus¬ tycznego i powstawania zjawiska echa. W pomiesz¬ czeniach o szczególnie zlej akustyce znacznie po¬ prawiaja zrozumialosc, wiernosc odtwarzania oraz „wyrazistosc" transmisji programu. Te przetwor¬ niki umozliwiaja wybór kierunku rozchodzenia sie dzwieku. Oczywiscie wymienione zalety moga i po¬ winny byc interpretowane z punktu widzenia za¬ równo odbiornika dzwieku (mikrofon) jak i nadaj¬ nika dzwieku (glosnik). W dziedzinie mikrofonów zastosowanie ukladu typu kardioidalnego jest sto¬ sunkowo szerokie. Mikrofony o szerokim pasmie, prostej charakterystyce czestotliwosciowej i z kar- dioidalna charakterystyka kierunkowa w calym pasmie sa wytwarzane masowo na swiecie, przy czym te typy praktycznie wyparly przetworniki typu bezkierunkowego. W przetwornikach kardio- idalnych sa stosowane tak zwane czlony odwraca¬ nia fazy, które sa kompensowane jednostopniowo lub dwustopniowo, znane z publikacji np. Wein- gartner: „Dynamiczny mikrofon dwudrogowy" — Funktechnik z dnia 20.05.1965 r., nastepnie Iding: 9 „Jednokierunkowe promieniujace glosniki", AES Konf., 14—16, marzec 1972, Monachium.W przypadku mikrofonu pojemnosciowego uzys¬ kanie kierunkowej charakterystyki kardioidalnej jest latwe do urzeczywistnienia dzieki zasadzie 10 dzialania. W przypadku elektrodynamicznych mi¬ krofonów o ruchomej cewce, kierunkowa charak¬ terystyka kardioidalna moze byc uzyskana powy¬ zej drgan wlasnych membrany, podobnie jak przy mikrofonie pojemnosciowym, moze byc uzyskana lf w prosty sposób za pomoca pojedynczego czlonu odwracania fazy bez korekcji, w przypadku prostej charakterystyki czestotliwosciowej. Poniewaz na ogól dopuszcza sie dosyc niskie drgania wlasne membrany, to znaczy wartosc drgan wlasnych znajduje sie w zakresie niskich czestotliwosci pas¬ ma przenoszenia, w poblizu dolne} wymaganej czestotliwosci granicznej, to rozszerzanie pasma przenoszenia odpowiednio do bezwladnosci akus¬ tycznej przy utrzymaniu kierunkowej charakte¬ rystyki kardioidalnej jest stosunkowo latwym za¬ daniem. Obecnie istnieje juz wiele znanych i spraw¬ dzonych rozwiazan tego typu.Sytuacja jest zupelnie odmienna dla elektrody¬ namicznych glosników o cewce ruchomej. W wyz¬ szym zakresie czestotliwosci, poniewaz Wymiary 20 25 121 306121306 i l 3 4 membrany promieniujacej staja sie porównywalne z dlugoscia fali, pojawia sie samoczynnie kierun- kowosc nie dajaca sie ksztaltowac, co zostalo przedstawione w publikacji Beranek: „Akustyka" — Mc Graw-Hill, 1954, Londyn, strona 104. Trud¬ nosci sa w wielu przypadkach powodowane tym, ze kierunkowosc, szczególnie przy porównaniu z niskimi czestotliwosciami jest nadmierna i wobec tego dazy sie do usuwania tej nadmiernej kierun- kowosci (zawezonej charakterystyki kierunkowej), co podano w publikacjach Beranek: „Akustyka", strony'201—203, nastepnie Olsen: „Podstawy tech¬ niki akustycznej", Nowy Jork, 1947, strony 135— —144. Przy czestotliwosciach srednich trzeba juz ^zwiekszac kierunkowosc. Znanym sposobem dla l uzyskania tego celu jest rozszerzenie powierzchni ^promieniowania przez stosowanie laczne kilku glos¬ ników.* Wedlug takiego rozwiazania wykonywane sa na przyklad kolumny dzwiekowe, które co najmniej w jednym kierunku na przyklad pionowym sa bardziej ukierunkowane (zwezona charakterystyka kierunkowa), jak to przedstawiono w publikacji E. Lamoth i wspólpracownicy: „Kolumny dzwieko¬ we o duzej grupowej efektywnosci", wegierski opis patentowy nr 157 232. Rozwiazania te nie zmniej¬ szaja promieniowania wstecznego, szczególnie w za¬ kresie niskich czestotliwosci. Wiadomo równiez, ze dla uzyskania odpowiednio malego promieniowania wstecznego w granicach 9—10 dB przy 100 Hz ko¬ nieczna Jest powierzchnia promieniowania posiada¬ jaca srednice okolo 2 metrów.Zwykle dla mikrofonów jak równiez i dla glos¬ ników stosuje sie znany czlon odwracania fazy.W przypadku glosników nie daje to jednak w pelni pozadanego skutku. Jest to uzasadnione tym, ze czlon odwracajacy faze nawet w przypadku ideal¬ nej membrany, pozbawionej bezwladnosciowej re¬ aktancji, do której jest on przylaczony, przy po¬ lowie wartosci czestotliwosci okreslonej stala cza¬ sowa x fazowego czlonu odwracajacego(fh = —) 2jtt wykasuje wspólczynnik przenoszenia mniejszy od jednosci, który ponadto w poblizu niskich czestotli¬ wosci ulega zmniejszeniu o 6 dB na oktawe. Cha¬ rakterystyka czestotliwosciowa uksztaltowanego w ten sposób zródla dzwieku, z powodu tego spadku wartosci wspólczynnika przenoszenia przy niskich czestotliwosciach, jest tylko w nielicznych przypad¬ kach wystarczajaca (np. w przypadku przekazywa¬ nia informacji). Z tego wzgledu proste zastosowa¬ nie znanych sposobów stosowanych w przypadku mikrofonów, nie jest celowe, poniewaz sa one ukie¬ runkowane na zmniejszanie rezonansu membrany, natomiast w przypadku glosników ten problem nie wystepuje.Kierunkowy przetwornik elektroakustyczny, zwlaszcza elektrodynamiczne zródlo dzwieku o kie¬ runkowej charakterystyce kardioidalnej, zawiera¬ jacy co najmniej dwa skompensowane dwustopnio¬ wo czlony odwracajace faze, przy czym kazdy z tych czlonów jest zaopatrzony w otwór lub uklad otworów, który to otwór lub uklad otworów jest oddalony od przedniej strony membrany o okres¬ lony odcinek drogi akustycznej, wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze czlon odwracajacy faze o najkrótszym odcinku drogi akustycznej jest sprzezony z membrana bezposrednio. Kazdy z po¬ zostalych czlonów odwracajacych faze o dluzszych i odcinkach drogi akustycznej jest sprzezony z mem¬ brana poprzez co najmniej jedna rezystancje akus¬ tyczna i/lub poprzez co najmniej jedna reaktancje bezwladnosciowa. Jedna czwarta dlugosci fali od¬ powiadajacej czestotliwosci przenoszenia przetwor- ie nika okreslonej przez czlony odwracajace faze jest co najmniej jednakowa, ale najwyzej cztero¬ krotnie wieksza od najkrótszego odcinka drogi akustycznej.Korzystnym jest, jesli wszystkie czlony odwraca- 1§ jace faze sa typu RC i sa kompensowane dwustop¬ niowo, przy czym czlon odwracajacy faze o krót¬ szym odcinku drogi akustycznej jest? sprzezony z membrana bezposrednio, a czlon odwracajacy faze o dluzszym odcinku drogi akustycznej jest u sprzezony z membrana poprzez dolaczony równo¬ legle rezystor akustyczny i reaktancje bezwlad¬ nosciowa, przy czym stala czasowa okreslana przez rezystancje akustyczna i reaktancje bezwladnoscio¬ wa jest mniejsza od odwrotnosci wartosci czestotli- M wosci przenoszenia ukladu pomnozonej przez sto¬ sunek dróg akustycznych.Wartosc reaktancji bezwladnosciowej sprzegaja¬ cej czlon odwracajacy faze o dluzszym odcinku drogi akustycznej 2, membrana jest mniejsza od „ reaktancji bezwladnosciowej membrany.Korzystnie z membrana sprzegnietych jest kilka czlonów odwracajacych faze typu RC nastepuja¬ cych po sobie, z kolejno coraz dluzszym odcinkiem drogi akustycznej. m Kierunkowy przetwornik elektroakustyczny, zwlaszcza elektrodynamiczne zródlo dzwieku o kie¬ runkowej charakterystyce kardioidalnej, zawiera¬ jacy co najmniej dwa skompensowane dwustop¬ niowo czlony odwracajace faze, przy czym kazdy w czlon odwracajacy faze zaopatrzony jest w otwór albo uklad otworów, który to otwór albo uklad otworów jest oddalony od przedniej strony mem¬ brany o okreslony odcinek drogi akustycznej, w odmiennym rozwiazaniu wedlug wynalazku cha- m rakteryzuje sie tym, ze czlon odwracajacy faze o najkrótszym odcinku drogi akustycznej jest sprzezony z membrana poprzez rezystancje akus¬ tyczna i/lub poprzez pojemnosc akustyczna utwo¬ rzona przez pomocnicza membrane, natomiast kaz- m dy z pozostalych czlonów odwracajacych faze, o dluzszych odcinkach drogi akustycznej, jest sprzezony z membrana poprzez co najmniej jedna rezystancje akustyczna i/lub poprzez co najmniej jedna reaktancje bezwladnosciowa, przy czym jedna czwarta dlugosci fali odpowiadajacej cze¬ stotliwosci przenoszenia przetwornika okreslonej przez czlony odwracajace faze jest co najmniej jednakowa, ale najwyzej czterokrotnie wieksza od najkrótszego odcinka drogi akustycznej.Korzystnym jest, jesli wszystkie czlony odwra¬ cajace faze sa typu RC, a czlon odwracajacy faze o krótszym odcinku drogi akustycznej Jest sprze¬ zony z membrana poprzez pojemnosc utworzona przez membrane pomocnicza oraz poprzez akus- 0 tyczny rezystor, przy czym wartosc pojemnosci 605 121 306 6 utworzonej przez membrane pomocnicza jest wiek¬ sza od pojemnosci czlonu odwracajacego faze.Przetwornik elektroakustyczny wedlug wynalaz¬ ku zapewnia, ze po przylaczeniu do membrany co najmniej dwóch fazowych czlonów odwracajacych wykorzystuje sie uzyteczne pasma obydwu tych czlonów. W przypadku glosnika, a wiec dzwieku oznacza to, ze wartosc wspólczynnika przenoszenia, wynikajaca z kierunkowosci, pomijajac male wa¬ hania w poblizu wartosci jednostkowej, wykazuje takze przy niskich czestotliwosciach ksztalt zmiany zblizony do linii prostej. To samo rozwiazanie w przy¬ padku mikrofonów oznacza odpowiednio, ze cha¬ rakterystyka czestotliwosciowa mikrofonu wzrasta przy niskich czestotliwosciach ze stromoscia okolo 6 dB na oktawe.Przetwornik wedlug wynalazku zastosowany w przypadku glosnika zapewnia szerokie pasmo prze¬ noszenia bez koniecznosci rezygnowania z kierun¬ kowosci. W ten sposób takze w salach o zlej akus¬ tyce mozna zapewnic przenoszenie programów mu¬ zycznych o dobrej jakosci, przy czym zostaje znacz¬ nie zmniejszony poglos wywolujacy zaklócenia w odbiorze.Zrozumialosc, naglosnienie i wyrazistosc progra¬ mu przenoszonego przy pomocy zródla dzwieku wedlug wynalazku sa znacznie poprawione, przy zmniejszeniu zagrozenia wpadania w rezonans.W przypadku sygnalu sterofonicznego zostaje roz¬ szerzony zakres efektu stereofonicznego. W przy¬ padku mikrofonu mozliwe jest specjalne Tiksztal- towanie charakterystyki czestotliwosciowej o wzrastajacym przebiegu przy czestotliwosciach niskich, a jednoczesnie pozostaje niezmieniona jej czulosc przy wysokiej czestotliwosci.Przedmiot wynalazku uwidoczniono w przykla¬ dach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przetwornik kardioidalny wedlug wy¬ nalazku, fig. 2 — elektryczny schemat zastepczy przetwornika, fig. 3 — charakterystyke czestotli¬ wosciowa wzglednego wspólczynnika przenoszenia dla pracy glosnikowej przetwornika z fig. 1 i 2, fig. 4 — charakterystyke czestotliwosciowa dla pracy mikrofonowej przetwornika z fig. 1 i 2, fig. 5 — przyklad wykonania glosnika kardioidal- nego, a fig. 6 przedstawia elektryczny schemat za¬ stepczy glosnika z fig. 5.Na figurze 1 przedstawiono przyklad przetwor¬ nika wedlug wynalazku o kierunkowej charakte¬ rystyce kardioidalnej, natomiast na fig. 2 uwidocz¬ niono jego elektryczny schemat zastepczy. Czlon odwracajacy faze typu RC o odcinku drogi akus¬ tycznej d2 jest bezposrednio przylaczony do mem¬ brany Zi i jest uzupelniony w tym przypadku re- aktancje bezwladnosciowa M2 przez co jest skom¬ pensowany do drugiego stopnia. Stala czasowa czlonu odwracajacego faze spelnia odpowiednio równosc x 2 = R2Co2 = d2/<, a odpowiednio jego cze¬ stotliwosc charakterystyczna wyraza sie wzorem: h* ~ 27it2 Czlon odwracajacy faze typu RC o odcinku drogi akustycznej da, wiekszym od odcinka drogi akus- tyczrej d2, zlozony z elementów R3, Co3, M3, o sta¬ lej czasowej r3 = R3Co3 = dz/c posiada odpowiednia czestotliwosc charakterystyczna wyrazona wzorem: f = — h* 2jtt 2 5 Jest on sprzezony z membrana Zi przy pomocy równolegle polaczonego rezystora akustycznego Rc oraz reaktancji bezwladnosciowej mc .Dla uzupelnienia do reaktancji mc jest równiez dolaczony szeregowy rezystor rc. Te dwa czlony u odwracajace faze uksztaltowanego w ten sposób przetwornika oraz impedancja sprzezenia okreslaja czestotliwosc przenoszenia, której wartosc jest wy¬ razona nastepujaca zaleznoscia: 19 55 h W— + rc)+d,R, 0^3 m„ Co: _L.-|/"_SA_.— 2u \ d2R; mc c 39 Wartosci parametrów poszczególnych czlonów od¬ wracajacych faze i czlonów sprzezenia, to znaczy czestotliwosc fk , zostaly dobrane w taki sposób, ze czwarta czesc dlugosci fali X k = -^— jest co naj- » mniej równa, a co najwyzej 4-krotnie wieksza, od odcinka drogi akustycznej d2, to znaczy d2<^*_<4 d2. Aby mozna bylo takze zachowac 4 kierunkowosc przy wysokich czestotliwosciach, tak u dobrano stala czasowa rc oraz impedancje sprze¬ zenia, ze jest ona mniejsza od odwrotnosci czesto¬ tliwosci przenoszenia, pomnozonej przez wartosc stosunku odcinków drogi akustycznej -^- . Mozna to przedstawic w nastepujacej zaleznosci. * m 1 tc = — < -r , gdzie cok = 2*fk . da Aby uzyskac jeszcze wieksza szerokosc pasma 40 dolacza sie dalsze czlony odwracajace faze. Tak wiec do poprzednio przedstawionego czlonu zostaje przylaczony czlon odwracajacy faze typu RC o od¬ cinku drogi akustycznej X'c i R'c. Czestotliwosc przenoszenia jest okreslona M nastepujaca zaleznoscia: f 'k ~- 1 -,/ d, 1 1 f djt, 1 1 D»',.Co4 2* V d,R4 m'cC04 Jak przedstawiono na fig. 2 rysunku oznaczenie Z sl odpowiada impedancji promieniowania mem¬ brany, natomiast odpowiednie Zs2 , Zs3 .... ozna¬ czaja impedancje promieniowania czlonów odwra¬ cajacych faze. Kiedy otwór czlonu odwracajacego faze jest zastapiony kilkoma otworami, to uzyskuje sie wartosc R2m2 albo R3m3, wynikajaca z wypad¬ kowej tych otworów reprezentujacych rezystancje i reaktancje akustyczne. Jednoczesnie odcinki drogi akustycznej, nalezace do tych otworów, tworza jeden sredni odcinek drogi akustycznej.Na figurze 3 przedstawiono charakterystyke cze¬ stotliwosciowa ukladu glosnikowego przetwornika121 306 8 o wspólczynniku przenoszenia, odpowiadajacym fig. 1 i 2, Jak widac, poszczególne fazowe czlony odwracajace przy czestotliwosci przenoszenia f..^ a potem przy f'k sa zastepowane przez czlon od¬ wracania fazy o wiekszym odcinku drogi akustycz¬ nej. Linia przerywana oznaczono przebiegi czesto¬ tliwosci, które wystapilyby w przypadku fazowych czlonów odwracajacych bez ich wspóldzialania. Na fig. 3 widac równiez, ze poszczególne czestotliwosci przenoszenia mozna latwo pomierzyc, kiedy za¬ pobiegnie sie dzialaniu kolejnego czlonu odwra¬ cajacego faze. Uzyskuje sie to przez zamkniecie impedancji sprzezenia. Tetnienie wspólczynnika przenoszenia jest tym mniejsze, im mniejszy jest stosunek 4*— Wlasnie dlatego okazalo sie celo- wym, zeby nie przekroczyc wartosci stosunku ko¬ lejno po sobie nastepujacych odcinków drogi akus¬ tycznej ponad 4, to jest -^- <4, takze -A-< 4, .... i tak dalej.Na figurze 4 przedstawiono przebieg charakte¬ rystyki czestotliwosciowej wspólczynnika przeno¬ szenia Ar dla pracy mikrofonowej, pokazanego na fig. li 2 przetwornika. Charakterystyka czestotli¬ wosciowa mikrofonu ma charakter narastajacy w kierunku niskich czestotliwosci i waha sie wzgle¬ dem prostej o nachyleniu 6 dB na oktawe. Linia przerywana jest takze przedstawiony przebieg cha¬ rakterystyki pojedynczych czlonów odwracajacych faze.Na figurze 5 przedstawiono inny przyklad wy¬ konania przetwornika wedlug wynalazku w postaci glosnika kardioidalnego, natomiast na fig. 6 przed¬ stawiono elektryczny schemat zastepczy tego prze¬ twornika. Czlon odwracajacy faze typu RC o od¬ cinku drogi akustycznej d2, zlozony z elementów R2, €02 i M02 jest sprzezony z membrana Zi przy pomocy pojemnosci C0 i rezystancji akustycznej R oc# Pojemnosc C 0 jest wykonana w postaci mem¬ brany pomocniczej, przy czym pojemnosc Cc ma wartosc celowo wieksza od wartosci pojemnosci C03. Czlon odwracajacy faze typu RC o odcinku drogi akustycznej dj, .zlozony z elementów R3, €03 i Ms, jest sprzezony z membrana przy pomocy rów¬ nolegle dolaczonej reaktancji bezwladnosciowej mc i rezystancji Rc, Reaktancja mc jest korzystnie tlu¬ miona jeszcze rezystorem rc. Poniewaz do mem¬ brany nie jest dolaczony bezposrednio zaden czlon odwracajacy faze, trzeba zastosowac dodatkowa pojemnosc C0 .Przetwornik przedstawiony na fig. 1, jak rów¬ niez na fig. 5, posiadajacy kierunkowa charakte¬ rystyke kardioidalna moze byc wykonany z róz¬ nymi wariantami tej charakterystyki, poczynajac od kierunkowej charakterystyki hyperkardioidal- nej, az do prawie kierunkowej charakterystyki ósemkowej. Znanym warunkiem tego wykonania jest, ze w przypadku kierunkowej charakterystyki kardioidalnej stale czasowe czlonów odwracajacych faze z czasem przebiegu, wynikajacym z odcinków drogi akustycznej, powinny byc identyczne, to jest r = —. Natomiast w przypadku kierunkowej c charakterystyki hyperkardioidalnej, lub prawie ósemkowej charakterystyki kierunkowej, nalezy zachowac warunek: r^-^-. Rozmiar nierównosci okresla — w znany sposób — reaktancja bezwlad¬ nosciowa odchylenia od idealnej kierunkowej cha¬ rakterystyki kardioidalnej.Zastrzezenia patentowe 1. Kierunkowy przetwornik elektroakustyczny, zwlaszcza elektrodynamiczne zródlo dzwieku o kie¬ runkowej charakterystyce kardioidalnej, zawiera¬ li jacy co najmniej dwa skompensowane dwustop¬ niowo czlony odwracajace faze, przy czym kazdy czlon odwracajacy faze jest zaopatrzony w otwór albo uklad otworów, który to otwór albo uklad otworów jest oddalony od przedniej strony mem u brany o okreslony odcinek drogi akustycznej, zna¬ mienny tym, ze czlon odwracajacy faze o najkrót¬ szym odcinku drogi akustycznej (d2) jest sprzezony z membrana (Zi) bezposrednio, natomiast kazdy z pozostalych czlonów odwracajacych faze o dluz- j* szych odcinkach drogi akustycznej (d3), (d4....), jest sprzezony z membrana (Zi) poprzez najmniej jedna rezystancje akustyczna (Rc, R't, rc....) i/lub poprzez co najmniej jedna reaktaneje bezwladnosciowa (mc, m'c),przy czym jedna czwarta dlugosci fali 9 Uk) odpowiada czestotliwosci przenoszenia (fk okreslonej przez czlony odwracajace faze jest co najmniej jednakowa, ale najwyzej czterokrotnie wieksza od najkrótszego odcinka drogi akustycznej (d2), to znaczy: • d2 4 2. Przetwornik wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze wszystkie czlony odwracajace faze sa typu RC i sa skompensowane dwustopniowo, przy czym m czlon odwracajacy faze o krótszym odcinku drogi akustycznej (d2) jest sprzezony z membrana (Zi) bezposrednio, a czlon odwracajacy faze o dluzszym odcinku drogi akustycznej (d3 jest sprzezony z membrana (Zi) poprzez dolaczony równolegle re- 40 zystor akustyczny (Rc) i reaktaneje bezwladnoscio¬ wa (mc), przy czym stala czasowa okreslona przez rezystancje akustyczna (Rc) i reaktaneje bezwlad¬ nosciowa (mc) jest mniejsza od odwrotnosci war¬ tosci czestotliwosci przenoszenia (cok) pomnozonej 41 przez stosunek dróg akustycznych (dsA^), to znaczy: d2 3. Przetwornik wedlug zastrz. 2, znamienny tym, 50 ze wartosc reaktancji bezwladnosciowej (mc) sprze¬ gajacej z membrana (Zi) czlon odwracajacy faze o dluzszym odcinku drogi akustycznej (d3) jest mniejsza od reaktancji bezwladnosciowej (Mi) membrany (Zi), to znaczy: mc 4. Przetwornik wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze z membrana (Zi) sprzegnietych jest kilka czlonów odwracajacych faze typu RC nastepujacych po sobie, z kolejno coraz dluzszym odcinkiem drogi akustycznej (d2, d3, d4 ), które sa polaczone sze¬ regowo jeden za drugim. 5. Kierunkowy przetwornik elektroakustyczny, zwlaszcza elektrodynamiczne zródlo dzwieku o kie¬ runkowej charakterystyce kardioidalnej, zawiera- m jacy co najmniej dwa skompensowane dwustopnio-121 306 9 wo czlony odwracajace faze, przy czym kazdy czlon odwracajacy faze zaopatrzony jest w otwór albo uklad otworów, który to otwór, albo uklad otwo¬ rów jest oddalony ad przedniej strony membrany 0 okreslony odcinek drogi akustycznej, znamienny \ ze czlon odwracajacy faze o najkrótszym od- \i drogi akustycznej (c2) jest sprzezony z mem- 1 . m (Zi) poprzez rezystancje akustyczna (Rcc ) ; poprzez pojemnosc akustyczna (Cc) utworzo- rzez pomocnicza membrane, natomiast kazdy j;jstLilych czlonów odwracajacych faze o dluz- i odcinkach drogi akustycznej (d3, d4...) jest zony z membrana (Zi) poprzez co najmniej ie_..ia rezystancje akustyczna (Rc, R'c, rc....) i/lub 1 oprzez co najmniej jedna reaktancje bezwlad¬ nosciowa (mc, m'c), przy czym jedna czwarta dlu¬ gosci fali Uk ) odpowiadajacej czestotliwosci prze- 13 10 noszenia (fk) okreslonej przez czlony odwracajace faze jest co najmniej jednakowa, ale najwyzej czterokrotnie wieksza od najkrótszego odcinka drogi akustycznej (d2), to znaczy: d2^ 4 <4 d2. 6. Przetwornik wedlug zastrz. 5, znamienny tym, ze wszystkie czlony odwracajace faze sa typu RC, a czlon odwracajacy faze o krótszym odcinku drogi akustycznej (d2) jest sprzezony z membrana poprzez pojemnosc (Cc) utworzona przez membrane pomocnicza oraz poprzez akustyczny rezystor (Rcc| przy czym wartosc pojemnosci (Cc) utworzonej przez membrane pomocnicza jest wieksza od po¬ jemnosci czlonu odwracajacego faze (C02) to znaczy C C02.CozJ Rz C03 /?3 Co+ R* FigA Ph < • zi Zai r—A—1 1 1 ™c rc Mz *Z -^T^dJ-i %2lA= ^-^—¦¦ l_l mc rc Mi K5 -T^CD-1 yj Af4 W4 -T^^Ji 5»**0 Fig.Z ^121 308 % % ZthZ t Figi Fig 5 F"L U Zsi Re rc mc -Co A /?2 M2 *3 = Co3 Ysz M3 lZS3 Fig. 6 OZGraf. Z.P. Dz-wo, z. 590 (85+15) 1.84 Cena 100 zt PL