Przedmiotem wynalazku jest uklad hamulca pneumatycznego dla pojazdów szynowych.Znany jest uklad zwyklego hamulca powietrz¬ nego z artykulu „Die neue Knorr-Druckluftbrem- se, Bauart KE" (Nowy hamulec pneumatyczny Knorr, typu KE), opublikowanego w czasopismie „Eisenbahntechnische Rundschau" 1954, nr 1. Zna¬ ny jest równiez uklad hamulca odnoszacy sie do zaworu rozrzadczego wedlug DT-PS 1287 105.Istnieje tendencja aby hamulce pneumatyczne byly wyposazone w recznie sterowane urzadzenie, odcinajace powietrze z przewodu glównego i aby w polozeniu zamkniecia tego urzadzenia caly uklad hamulcowy zostal unieruchomiony nieza¬ leznie od procesów przebiegajacych w danym mo¬ mencie wewnatrz ukladu, przy czym komory i zbiorniki, nie wylaczajac cylindra hamulcowego, powinny byc opróznione z powietrza przez wy¬ puszczenie go w wolna atmosfere. Zalozenie to spowodowalo komplikacje, jesli chodzi o system hamulca, który posiada jedynie zwykly zawór od¬ cinajacy do odlaczania przewodu glównego i zespo¬ lonego z nim zaworu odpowietrzajacego, w celu opróznienia zbiornika pomocniczego z powietrza.Zawór odcinajacy zostaje zamkniety, podczas gdy instalacja hamulcowa znajduje sie w fazie hamo¬ wania pelnego przy zamknietym ograniczniku cisnienia. Powietrze, znajdujace sie w cylindrze hamulcowym i w komorze stalego cisnienia, nie moze wydostawac sie do wolnej atmosfery. Przy 25 zamknieciu zaworu odcinajacego przez szybkie opróznienie komory sterujacej przez otwór odpo¬ wietrzajacy, uklad hamulcowy moze sie przeste- rowac w polozenie hamowania pelnego. Z tych wzgledów do odpowietrzenia tych elementów musi byc wprowadzony jeszcze dodatkowy zawór od- luzniajacy.Celem wynalazku jest opracowanie takiego urza¬ dzenia hamulcowego, w którym przy zamknieciu organu odcinajacego, a wraz z nim otwarcia za¬ woru odpowietrzajacego wszystkie elementy ca¬ lego ukladu pneumatycznego beda oprózniane z powietrza.Zadanie to zostalo rozwiazane dzieki temu, ze przewód laczacy, podlaczony jest do zbiornika po¬ mocniczego przez zawór otwierajacy sie w kie¬ runku strumienia powietrza.W korzystnym przykladzie wykonania wynalaz¬ ku, urzadzenie ma zawór zwrotny w postaci otwo¬ ru poprzecznego, wykonanego w sciance tulei za¬ worowej wewnatrz komory ogranicznika cisnienia, przy czym otwór poprzeczny zakryty jest plaskim pierscieniem uszczelniajacym obejmujacym tuleje zaworowa, wywierajacym na nia lekki nacisk.Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia, schematyczne zestawienie ukladu ha¬ mulca pneumatycznego, fig. 2 — rozwiazanie ogra¬ nicznika cisnienia, fig. 3 — detal A z fig. 2 w po¬ wiekszonej skali. 109 9933 Wedlug fig. 1 przewód 2 laczy przewód 1 z urza¬ dzeniem odcinajacym 3, które wyposazone jest w dwa zawory 6 i literowane dwama kulaczka- mr^osadzonymi na walku 5 obracanym za pomoca rek|)j£sci 4, przy czyni kulaczki przedstawione sa wzgledem siebie o 180ó. Zawór 6 spelnia role or- ganii odcinajacego pomiedzy przewodem 2 i za¬ silajacym ^przewodem1 $, zas zawór 7 sluzy jako zawÓY odpowietrzajacy i podlaczony jest do zbior¬ nika pomocniczego 9. Przewód zasilajacy 8 prowa¬ dzi do komory sterowniczej 10 w trzystopniowym zaworze rozrzadczym 11, a ponadto posiada pola¬ czenie za posrednictwem zaworu zwrotnego 12 i dyszy 13 ze zbiornikiem pomocniczym 9 oraz przez zawór kontrolny 14 z komora stalego cisnie¬ nia 15. Zawór kontrolny 14 i polaczony z nim za - wór najnizszego cisnienia 16 uruchamiane sa tlo¬ czkami 17 lub 18, przy czym tloczki te w kierunku zamykania zaworków 14 i 16 dociskane sa powie¬ trzem z cylindra hamulcowego 19, pokonujac opo¬ ry sprezyn 20 lub 21. W zaworze rozrzadczym 11 komora sterownicza 10 i komora stalego cisnienia 15 sa odciete od siebie toczkiem rozrzadczym 25, na którym umieszczony jest tloczek 24 na trzonku 22 i obciazony cisnieniem roboczym hamowania w komorze 23. Trzonek zaworowy 22 uruchamia zawór podwójnego dzialania, skladajacy sie z za¬ woru wylotowego 26 i wlotowego 27, który steruje powietrzem hamujacym w komorze 23, polaczonej z cylindrem hamulcowym. Komora stalego cisnie¬ nia 15 wyposazona jest w zwykly zawór odluznia- jacy 28. Zbiornik pomocniczy 9 polaczony jest prze¬ wodem 29 z ogranicznikiem cisnienia 30.Wylot 31 ogranicznika cisnienia polaczony jest przez dysze 32 z zaworem wlotowym 27 za pomo¬ ca przewodu 33. Ogranicznik 30 posiada zawór 34, który z jednej strony wyposazony jest w grzybek zaworowy 36, mieszczacy sie w komorze 35, pola¬ czonej z przewodem 29, przy czym grzybek 36 za¬ myka zawór 37 pomiedzy komora 35 i wylotem 31, z drugiej natomiast strony zawór 37 zakonczony jest tloczkiem 38, na który dziala powietrze w kie¬ runku, zamkniecia zaworu 37 przez tuleje zaworo¬ wa 39 zaworu 34, przy czym powietrze doprowa¬ dzone jest do komory 40 przez wylot 39 i przeciw¬ dziala cisnieniu atmosferycznemu. Sprezyna 41 obciaza zawór 34 w kierunku otwarcia zaworu 37.Przy ustawieniu zaworów w urzadzeniu odcina¬ jacym 3, uwidocznionym na rysunku schematycz¬ nym, a wiec przy otwartym zaworze odcinajacym 6 i zamknietym zaworze odpowietrzajacym 7, uklad hamulcowy w swej strukturze nie rózni sie od hamulca wedlug opisu DT-PS 1287 105 a wiec jego dzialanie jest znane. Nalezy tylko podkre¬ slic, ze zawór kontrolny 14 z chwila wystapienia cisnienia roboczego hamowania, niezwlocznie sie zamyka i w ten sposób w komorze stalego cisnie¬ nia 15 powstaje cisnienie wyregulowane.Zgodnie z wynalazkiem pomiedzy wylotem 31, przewodem 33, przewodem 29 oraz zbiornikiem po¬ mocniczym 9* za dysza 32 usytuowany jest zawór zwrotny 42, otwierajacy sie w kierunku strumie¬ nia powietrza plynacego w kierunku zbiornika 9.Zawór 42 podczas normalnego przebiegu hamowa¬ nia jest zamkniety i na przebieg hamowania nie 1993 4 ma zadnego wplywu, poniewaz w zbiorniku po¬ mocniczym 9 jest stale cisnienie powietrza, które jest co najmniej równe cisnieniu w przewodzie przelotowym 33, a przewaznie przewyzsza je. Za- wór 42 zaczyna dzialac dopiero przy odcieciu in¬ stalacji hamulcowej od przewodu glównego 1.Jezeli urzadzenie odcinajace 3 zostanie przesta¬ wione kiedy instalacja znajduje sie pod cisnieniem powietrza, lecz w stanie odhamowania, wtedy za- io myka sie zawór odcinajacy 6, zas zawór odpowie¬ trzajacy 7 zostaje otwarty. Tym samym przewód zasilajacy 8 zostanie odciety od przewodu glówne¬ go 1, a zbiornik pomocniczy 9 opróznia sie z po¬ wietrza, które uchodzi do atmosfery. Przez dysze 13 i zawór zwrotny 12 równiez wyplywa powie¬ trze z komory 10 tak, ze zawór rozrzadczy 11 prze- sterowuje sie w polozenie hamowania, przy czym cylinder hamulcowy 19 jest zasilany powietrzem, które pozostalo w zbiorniku pomocniczym 9. Jed- M noczesnie zamyka sie zawór kontrolny 14 tak, ze komora stalego cisnienia zostaje odcieta, zatrzymu¬ jac powietrze pod roboczym cisnieniem hamowa¬ nia.Przy odpowiednim wyregulowaniu hamulca, 25 zwlaszcza przy nisko nastawionym cisnieniu ma¬ ksymalnym dla cylindra hamulcowego, osiaga on podczas tego procesu napelnienie maksymalnym cisnieniem, zas ogranicznik cisnienia 30 zamyka swój zawór 37. Z chwila kiedy na skutek odpo- 30 wietrzania zaworem 7 cisnienie powietrza w zbior¬ niku 9 zacznie spadac ponizej cisnienia w cylin¬ drze hamulcowym, obniza sie równiez cisnienie przez zawór 42 na wyjsciu 31, a wskutek tego równiez i w przestrzeni 40. A wiec i nacisk na 35 tlok 38 ulega oslabieniu ponizej maksymalnego cisnienia w cylindrze hamulcowym, a zawór 37 otwiera sie pod naciskiem sprezyny 41. Powietrze z cylindra 19 moze ujsc do atmosfery przez otwar¬ ty zawór wlotowy 27, oraz przez przewód 33 40 i otwarty ogranicznik cisnienia 30 do zbiornika po¬ mocniczego 9, a stamtad przez zawór odpowietrza¬ jacy 7.Dla otwarcia ogranicznika 30 zawór zwrotny 42 musi spowodowac nieznaczna obnizke cisnienia 45 w przestrzeni 40, a wiec cale opróznianie cylin¬ dra hamulcowego 19, które odbywa sie bezposred¬ nio po tym, moze nastapic przez ogranicznik 30.Oznacza to, ze zawór zwrotny 42 moze byc nie¬ wielkich rozmiarów, o minimalnym przeswicie 50 otworu przeplywowego, a przez to prosty i tani w produkcji. Z chwila, gdy w cylindrze hamulco¬ wym 19 pojawia sie minimalne nadcisnienie, ot¬ wiera sie zawór kontrolny 14 i z komory stalego cisnienia 15 wyplywa powietrze przez zawór kon- 55 trolny 14 do przewodu zasilajacego 8, zas stam¬ tad przez zawór zwrotny 12 i dysze 13 do zbior¬ nika 9, a dalej, przez zawór odpowietrzajacy do atmosfery. w Jezeli urzadzenie odcinajace 3 zostanie ustawio¬ ne w polozenie odciecia podczas hamowania cze¬ sciowego lub pelnego, wszystkie fazy tego proce¬ su maja w duzej mierze przebieg analogiczny.W kazdym razie zapewnione jest otworzenie sia g- ogranicznika 30 przez zawór zwrotny 42, a tym109 993 5 6 samym calkowite opróznienie z powietrza wszy¬ stkich komór i przewodów w ukladzie.Przez przelaczenie urzadzenia odcinajacego 3, bez otwarcia zaworu odluzniajacego 28, caly uklad pneumatyczny hamulca zostaje oprózniony z po¬ wietrza, z tym, ze utrzymany on jest w stanie od- hamowania lub tez do tego stanu sprowadzony.Celowe jest wbudowanie zaworu zwrotnego 42 do ogranicznika cisnienia 30 wedlug fig. 2. Ogra¬ nicznik ten, który we wszystkich glównych ele¬ mentach skladowych zgodny jest ze schematem przedstawionym na fig. 1, posiada w komorze 35 na tulei zaworowej 34 otwór poprzeczny 43 (do¬ kladniej uwidoczniony na fig. 3). Na zewnatrz te¬ go otworu jest plytkie wytoczenie 45 o ksztalcie pierscieniowym. Wlot ten przykryty jest plaskim pierscieniem uszczelniajacym 44 wykonanym z elastycznego tworzywa i obejmuje tuleje zawo¬ rowa 34 pod niewielkim sprezeniem. Przy mini¬ malnym odchyleniu tego pierscienia powietrze mo¬ ze przeplywac do komory 35, lecz nie moze ply¬ nac w kierunku odwrotnym.Zastrzezenia patentowe 1. Uklad hamulca pneumatycznego dla pojaz¬ dów szynowych, skladajacy sie z przewodu glów¬ nego, z dolaczonym przez przewód zasilajacy urza¬ dzeniem odcinajacym, sterowanym recznie, z trzy¬ stopniowego zaworu rozrzadczego, sterujacego sprezonym powietrzem bezposrednio lub posred¬ nio, przy czym zawór ten obejmuje komore sta¬ lego cisnienia, zasilana powietrzem z przewodu zasilajacego za posrednictwem zaworu kontrolne¬ go, zamknietego przy okreslonym cisnieniu w cy¬ lindrze hamulcowym, oraz z komory z powietrzem o cisnieniu roboczym dla cylindra hamulcowego, polaczonej ze zbiornikiem pomocniczym, zasila¬ nym z przewodu zasilajacego przez zawór zwrot¬ ny, odpowietrzany zaworem odpowietrzajacym po¬ nadto z ogranicznika cisnienia, limitujacego cisnie¬ nie w cylindrze hamulcowym do cisnienia robo¬ czego w przewodzie pomiedzy zbiornikiem pomoc¬ niczym i zaworem wlotowym zaworu rozrzadczego, mieszczacym sie przed komora cylindra hamulco¬ wego, przy czym tloczek sterujacy ogranicznika cisnienia obciazany jest powietrzem z przewodu laczacego ogranicznik z zaworem wlotowym w kie¬ runku zamkniecia go, znamienny tym, ze przewód laczacy (33) podlaczony jest do zbiornika pomoc¬ niczego (9) przez zawór zwrotny (42), otwierajacy sie w kierunku strumienia powietrza. ' 2. Uklad hamulca pneumatycznego dla pojazdów szynowych, skladajacy sie z przewodu glównego, z dolaczonym przez przewód zasilajacy urzadze¬ niem odcinajacym, sterowanym recznie, z trzy¬ stopniowego zaworu rozrzadczego, sterujacego sprezonym powietrzem bezposrednio lub posrednio, przy czym zawór ten obejmuje komore stalego cisnienia, zasilana powietrzem z przewodu zasila¬ jacego za posrednictwem zaworu kontrolnego, zam¬ knietego przy okreslonym cisnieniu w cylindrze hamulcowym, oraz z komory z powietrzem o ci¬ snieniu roboczym dla cylinra hamulcowego, po¬ laczonej ze zbiornikiem pomocniczym, zasilanym z przewodu zasilajacego przez zawór zwrotny, od¬ powietrzany zaworem odpowietrzajacym, ponadto z ogranicznika cisnienia, limitujacego cisnienie w cylindrze hamulcowym do cisnienia roboczego w przewodzie pomiedzy zbiornikiem pomocniczym i zaworem wlotowym zaworu rozrzadczego, miesz¬ czacym sie przed komora cylindra hamulcowego, przy czym tloczek sterujacy ogranicznika cisnie¬ nia obciazony jest powietrzem z przewodu lacza¬ cego ogranicznik z zaworem wlotowym w kierun¬ ku zamkniecia go, znamienny tym, ze ma zawór zwrotny w postaci otworu poprzecznego (43) wy¬ konanego w sciance tulei zaworowej (34), wew¬ natrz komory (35) ogranicznika cisnienia (30), przy czym otwór poprzeczny (43) jest zakryty plaskim pierscieniem uszczelniajacym (44), obejmujacym tuleje zaworowa (34). 10 15 20 25 30 35109 993 *T^B X FIG. 3 PZGraf. Koszalin D-3291 110 egz. A-4 Cena 45 zl PL