NL9000577A - Werkwijze in een systeem in werkelijke tijd voor het beheersen van seismische interferentie. - Google Patents

Description

Korte aanduiding: Werkwijze in een systeem in werkelijke tijd voor het beheersen van seismische interferentie .

Door aanvraagster wordt als uitvinder vermeld:

Mundy Brink.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze in een systeem in werkelijke tijd voor het beheersen van seismische interferentie volgens de aanhef van conclusie 1.

Bij seismisch onderzoekingswerk op zee wordt met regelmatige intervallen een betrekkelijk intense akoestische impuls opgewekt, bijvoorbeeld door gebruik van zogenaamde luchtkanonnen. Zulke kanonnen zenden in het algemeen impulsvormige akoestische signalen uit. Als er een aantal seismische onderzoekingen wordt uitgevoerd in een beperkt gebied, kunnen akoestische signalen van het ene onderzoek worden opgenomen door de seismische streamer van een ander onderzoek en verslechterde gegevenskwaliteit veroorzaken. Wanneer een schot wordt afgevuurd worden de door het schot opgewekte drukgolven vastgelegd in een aantal meetpunten of kanalen die gevormd worden in een seismische streamer. De opnametijd van een bepaalde reflector of reflectiepunt wordt bepaald door de afstand van het meetpunt vanaf de bron van het geluid en de diepte van de reflector. De opname kan echter ook worden gemaskeerd door het gelijktijdig opnemen van drukgolven of reflectiesignalen van een ander gelijktijdig uitgevoerd seismisch onderzoek, en zulke opnamen zullen over de signalen van het eigen onderzoek heen liggen en een seismische interferentie leveren in de opnamekrommen. De seismische interferentie zal detectie verhinderen van de reflecties die voorkomen in het eigen onderzoek. De opnametijd, wanneer deze seismische interferentie optreedt met het volgende schot, zal afhangen van de vraag hoeveel de gelijktijdig optredende seismische werkzaamheden onderling uit fase zijn. Omdat ontstekings-intervallen in het algemeen gebaseerd zijn op een vaste afstand in de bewegingsrichting, wordt de mate van het uit fase zijn bepaald door de snelheid van het eigen onderzoekings- vaartuig en die van één of meer andere vaartuigen, en ook door de koers van de vaartuigen.

Een seismische streamer heeft in het algemeen een lengte van omstreeks 3000 m, met een stelsel van bijvoorbeeld 240 meetpunten of kanalen, en een typisch ontstekingsinterval van 25 m. De gemeenschappelijke reflectiepunten (of CMP's) in de aardkorst worden dus meermalen gedekt, dat wil zeggen door 3Γschillende meetpunten of kanalen langs de streamer met meerdere schoten- In het geval van een serie die bestaat uit jQ0gj^(jere schoten die met bepaalde tijdsintervallen worden af gevoerd terwijl het vaartuig in beweging is, zullen reflecties van hetzelfde CMP worden ontvangen en zullen de reflectie-golven worden ontvangen op verschillende kanalen in de luisterende streamer. Het is een aan de vakman bekend feit dat reflecties vanaf hetzelfde punt in de aardkorst, bijvoorbeeld de zeebodem, op verschillende meetpunten langs de seismische streamer worden vastgelegd voor verschillende schoten. Dit verschijnsel wordt dekking (coverage) genoemd. Met andere woorden: dekking geeft aan hoeveel verschillende schoten bij gedragen hebben aan een reeks opnamen die behoren bij hetzelfde CMP of gemeenschappelijke reflectiepunt. De afzonderlijke opnamen of metingen worden opgeteld nadat ze onderworpen zijn aan verschillende, bepaalde correcties of andere gegevensverwerkende behandeling.

De amplitude van de opgenomen reflectiesignalen wordt verzwakt als functie van de looptijd. Dit wordt onder andere veroorzaakt door absorptie langs de langere voortplantings-baan, en sferische dissipatie. De bovengenoemde seismische interferentie zal dus speciaal storend zijn met toenemende opnametijd en verzwakte opname-amplituden, en speciaal bij een toenemend niveau van interferentie ten opzichte van het amplitudeniveau.

Volgens de bekende techniek worden interferentieproblemen die worden veroorzaakt door een aantal gelijktijdige seismische onderzoekingen in het algemeen behandeld door de opza-meling van gegevens te onderbreken. Dan wordt een accoord bereikt over een verdeling van beschikbare onderzoekingstijd over verschillende onderzoekingen. Als de amplituden van de interfererende drukgolven liggen beneden een bepaalde waarde, bijvoorbeeld 20 ^ibar en/of als de interfererende geluidsgolven bepaalde invalshoeken hebben, bijvoorbeeld van achteren, in tegenstelling tot de geluidsgolven uit het eigen onderzoek die van voren invallen, omdat de eigen akoestische bron vóór de seismische streamer wordt gesleept, kan in bepaalde gevallen een zeker interferentieniveau worden geaccepteerd. Anders zal het noodzakelijk zijn het eigen seismische onderzoekingswerk te onderbreken en dan gaat waardevolle produktietijd verloren.

Het grote voordeel van het uitvoeren van seismisch onderzoek in een met interferentie belaste omgeving is het gevolg van het feit dat er een element van onzekerheid is wat betreft hoeveel interferentie kan worden geaccepteerd als functie van de amplitude-invalshoek van het interferentiesignaal, en de schotfrequentie in relatie tot geologische doelen van het seismische onderzoek. Bovendien zal in het algemeen niet de nodige informatie beschikbaar zijn om een juiste beslissing te maken wat betreft een acceptabel interferentieniveau. Er zijn dus andere soorten informatie nodig om een realistische taxatie te maken van het interferentieprobleem. Tegelijk is er ook het probleem dat er dikwijls op het onderzoekingsvaartuig geen personeel aanwezig is dat gekwalificeerd is om een veelomvattende taxatie te maken wanneer interferentieverschijnselen optreden, en op basis van informatie die beschikbaar is volgens de bekende techniek.

Als gevolg daarvan heerst er meestal een conservatieve houding wat betreft het accepteren van interferentie. In de praktijk betekent dit dat de opzameling van gegevens in het algemeen wordt onderbroken en een accoord wordt bereikt over verdeling van beschikbare produktietijd over de verschillende onderzoeken. Dit leidt uiteraard tot verlies van waardevolle onderzoekingstijd voor de betrokken partijen.

Doel van de onderhavige uitvinding is een werkwijze te verschaffen die noodzakelijke informatie beschikbaar stelt om beslissingen te maken wat betreft een aanvaardbaar niveau van interferentie, en om maatregelen te nemen om interferentie te beheersen of te verwijderen uit de waargenomen signalen zonder dat het onderzoek hoeft te worden onderbroken, waarbij in hoofdzaak de mogelijkheid wordt bereikt om het interferentieprobleem in werkelijke tijd te hanteren.

Deze doeleinden en ander voordelen worden bereikt door een werkwijze volgens het kenmerkende deel van de toegevoegde conclusies. De werkwijze volgens de uitvinding wordt in twee delen verdeeld, dat wil zeggen een deel dat betrekking heeft op de voorafgaande planning van het onderzoek, en een deel dat betrekking heeft op het waarnemen van het onderzoek in werkelijke tijd.

Beide delen zijn erop gebaseerd dat seismische interferentie wordt beschouwd als een probleem dat samenhang met dekking, zoals hierboven gedefinieerd, in tegenstelling tot de bekende techniek die speciaal gebaseerd is op het taxeren van amplitude en richting.

De werkwijze volgens de uitvinding zal hierna in verdere bijzonderheden worden beschreven aan de hand van de bijgaande tekening.

Fig. 1 toont een systeem van seismisch onderzoekingswerk volgens de onderhavige techniek, belast met interferentie; fig. 2 toont schematisch uitzending, voortplanting en ontvangst van akoestische signalen bij seismisch onderzoekingswerk; fig. 3 illustreert vastgelegde en verwachte amplitude-krommen; fig. 4 toont hoe interferentie kan optreden in verschillende tijdvensters in verschillende meetpunten of kanalen; fig. 5 is een histogram dat het totale aantal interferentieverschijnselen toont op verschillende kanalen voor een bepaald tijdvenster; fig. 6 toont schematisch een systeem van seismisch onderzoekingswerk waarbij interferentie optreedt vanuit meer dan één bron op verschillende kanalen.

Fig. 1 toont schematisch hoe een seismisch onderzoek wordt uitgevoerd. Er wordt een schot afgevuurd en door het schot opgewekte geluidsgolven 1 worden waargenomen langs een serie meetpunten of kanalen 2 langs een seismische streamer. Langs de vertikale as is de waarnemingstijd aangegeven en variatie in tijd wordt aangeduid door de pijl. De horizontale as toont verschillende meetpunten of kanalen, waarbij de afstand ervan vanaf de bron toeneemt van links naar rechts. Er blijkt dat reflectiesignalen 1 van een zekére reflector op latere tijdstippen aankomen met toenemende afstand vanaf de bron. Signalen 3 zijn afkomstig van een ander gelijktijdig uitgevoerd seismisch onderzoek en vormen de seismische interferentie. Er blijkt dat deze interferentie de reflecties markeert die optreden in het eigen onderzoek. Er blijkt ook dat de interferentie die het gevolg is van een andere bron, niet de eigen bron, optreedt met een verschillende verandering van tijd ten opzichte van die van de eigen reflectiesignalen op verschillende kanalen.

In fig. 2 geeft de horizontale as een ruimtedimensie aan die het onderzoekingsprofiel voorstelt. Hier worden afzonderlijke schoten 1, 2, 3 in ruimte en tijd langs dat profiel gescheiden, en de gereflecteerde golf wordt ontvangen in meetpunten of kanalen 5, 6, 7 die met bepaalde onderlinge intervallen zijn aangebracht in de seismische streamer. Cijfer 4 duidt het CMP of het gemeenschappelijke reflectiepunt aan van verschillende schoten in de meetserie. Het is duidelijk dat de detectietijd van het reflectiesignaal afhangt van de heen- en teruggaande looptijd tussen het schotput en het meetpunt.

Schot 1 en meetpunt 5 hangen dus samen en tonen de kortste looptijd, terwijl schot 3 en meetpunt 7 hetzelfde signaal voorstellen en de langste looptijd hebben. Het doel van dit gedeelte van de werkwijze, betrekking hebbend op voorafgaande planning van het onderzoek, is om drempelwaarden of limieten te bepalen van accepteerbare of niet accepteerbare aanwezigheid van interferentie in de ontvangen signalen, afhankelijk van de specifieke doeleinden van het geplande seismische onderzoek. Deze drempelwaarden kunnen van onderzoek tot onderzoek verschillen, en ze moeten dus voor elk onderzoek tevoren worden bepaald. Dit kan worden gedaan door voorafgaande analyse van seismische gegevens in het van belang zijnde gebied met behulp van een werkwijze die hierna in meer bijzonderheden zal worden besproken.

Zoals hierboven vermeld, geeft dekking aan hoeveel verschillende schoten bijdragen aan reflectie vanaf hetzelfde reflectiepunt in de aardkorst. Dekking wordt bepaald door het schotpuntinterval alsmede door het aantal kanalen in de streamer. Dit is de vakman uiteraard bekend. Wanneer men veronderstelt dat de tijdsintervallen waarin de met interferentie belaste gegevens aanwezig zijn, zoals getekend bij 3 in fig.

1, verwijderd zijn, leidt dit tot een verminderde dekking van tijdsintervallen bij opnamen, dat wil zeggen langs de verti kale as in fig. 1. Wanneer alle opnamen van eenzelfde reflec-tiepunt worden opgeteld, bevat de som een kleiner aantal opnamen overeenkomstig de verminderde dekking. De vermindering van het aantal opnamen wisselt met de opnametijd.

Omdat interferentie beschoUWa moet worden als een probleem van dekking, zal de werkwijze ernaar streven gegevens te analyseren die verzameld werden gedurende voorafgaande series opnamen met verschillende mate van dekkingsreductie als gevolg van het feit dat afzonderlijke opnamen bij het optellen van elk voorafgaand reflectiepunt werden verwijderd. Deze reductie kan bijvoorbeeld worden bereikt door opnamen van enkele schoten of tijdvensters bij opnamen van een reeks schoten of van schoten in een andere voorkeursopeenvolging gelijk te laten zijn aan nul. Op basis van de resultaten van opnamen met verminderde dekking, en dus ook verminderde kwaliteit, kan de vakman gemakkelijk vaststellen welke dekking nog een bevredigend resultaat levert wat betreft de mogelijkheid van het in kaart brengen van de geologische condities die vastgelegd moeten worden. In dit verband is het goed mogelijk ver ontwikkelde gegevensverwerkingstechnieken te gebruiken die anders worden gebruikt voor de verwerking achteraf, om een maximaal realistisch resultaat te verkrijgen voor de acceptabele reductie van de dekking in het gedeelte van de werkwijze dat gevormd wordt door de voorafgaande planning.

Behalve het vinden van de reductie van de dekking zoals hierboven besproken, zal het gewoonlijk ook van belang zijn te vinden welke meetpunten of kanalen mogelijk kunnen worden weg gelaten of overbodig zijn. In het algemeen zijn zulke kanalen gelijkelijk verdeeld over de seismische streamer voor elk reflectiepunt. Het is bijvoorbeeld niet wenselijk teveel kanalen te verliezen in het voorste gedeelte van de seismische streamer, het dichtst bij de bron van de schoten. Deze bepaling van welke meetpunten weggelaten kunnen worden, kan worden beschouwd als deel van de analyse van de reductie van de dekking, omdat het noodzakelijk is de kanalen te kiezen die bij de analyse op nul worden gesteld.

Omdat de tijdens de voorafgaande planning uit te voeren tests gebaseerd zijn op reductie van de dekking door verwijdering van een deel van de opnamen, zijn met interferentie belaste gegevens niet nodig om zo'n analyse te maken. Dit is een aanzienlijk voordeel in vergelijking met de bekende techniek die gebaseerd is op analyse van het amplitudeniveau ten opzichte van het interferentie- en ruisniveau.

Het deel van de uitvinding dat betrekking heeft op een werkwijze voor het waarnemen in werkelijke tijd werd speciaal ontwikkeld om bijvoorbeeld aan boord van een onderzoekings-vaartuig te worden gebruikt. In dit verband zal de werkwijze in het algemeen worden uitgevoerd op bijvoorbeeld op een computer, en zoals gewoonlijk zullen voor communicatie met de gebruiker terminals, schermen en desgewenst printers worden gebruikt om de waargenomen informatie af te drukken.

Tijdens het waarnemen in werkelijke tijd worden anomalieën in de amplitude en interferentie geïdentificeerd door vergelijking van waargenomen amplituden of de wortel uit de gemiddelde kwadraten (rms-waarden) die worden berekend voor korte tijdsintervallen bij de opnamen van bijvoorbeeld 0,2 sec, als functie van de tijd, met een verwachte amplitude-variatie. De verwachte amplitudevariatie wordt gegenereerd en bijgewerkt met behulp van de opgenomen sequenties gedurende minstens enkele van de voorafgaande schoten, zodat de verwachte amplitudevariatie altijd een gewogen gemiddelde is van de laatste schoten. In fig. 3 is een typische kromme 1 van de rms-amplitude getekend als functie van de opnametijd, terwijl de verwachte amplitudevariatie aangeduid wordt door 2. Dit is een uitdrukking van de reductie van de sinusamplitude als functie van de opnametijd als gevolg van sferische dispersie en absorptie langs de voortplantingsbaan. Bovendien worden amplitudevariaties bepaald door geologische omstandigheden en zogenaamde door het schot opgewekte ruis. Amplituden boven een bepaalde drempel of limiet 3, in vergelijking met verwachte amplitudevariaties 2, worden geïdentificeerd als anomalie. De bekende techniek wordt gevormd door een aantal ontwikkelde methoden ter vereenvoudiging van de identificatie van interferentie- en amplitude-anomalieën. Sommaties van opnamen in naburige meetpunten kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt met zodanige tijdsverschuivingen dat een zinnige sommatie van interferentie in fase wordt bereikt. Tegelijk of alternatief is het mogelijk een schatting te maken van de exacte tijd waarop de interferentie optreedt, op basis van extrapolatie van het tijdsinterval tussen opgetreden informatie bij een deel van de voorafgaande series opnamen. Amplitude-afwijkingen worden bij voorkeur geanalyseerd in tijdsintervallen van bij voorbeeld 0,5 sec, zodat eventuele vastgestelde anomalieën kunnen worden geassocieerd met bepaalde tijdsintervallen of tijdvensters en de laatste gemarkeerd kunnen worden. Het is essentieel dat de benodigde berekeningen worden vereenvoudigd zodat ze in werkelijke tijd kunnen worden gebruikt, dat wil zeggen tijdens de uitvoering van het onderzoek. Daartoe kan het gebied in een serie opnamen voor een schot, een zogenaamde "shot file", die belast is met interferentie, worden beschouwd als vierhoek, zoals blijkt uit fig. 1. Een dergelijke vierhoek heeft typisch de vorm van een parallellogram en kan worden gevonden door bepaling van de exacte begintijd van een interferentieverschijnsel in twee van de kanalen van de seismische streamer, welke bij voorkeur enkele honderden meters van elkaar af liggen, en door meting van de tijdsduur van het interferentiegebeuren. Om de kans op het te laag schatten van negatieve consequenties van interferentie te elimineren, kan die tijdsduur iets langer gesteld worden dan feitelijk gemeten. Er kan dus worden verondersteld dat het exacte tijd stip van de aanvang en de duur van het verschijnsel van de interferentie- of amplitude-anomalie bekend zijn voor alle opnamen in alle kanalen. Door deze vereenvoudiging zal het voldoende zijn om vergelijkingen te maken van rms-amplituden van opnamen die slechts gemaakt zijn in twee kanalen van de seismische streamer.

Een andere stap in het gedeelte van de waarneming in werkelijke tijd wordt gevormd door het maken van een tabel of lijst van het aantal malen dat verschillende tijdvensters in de seismische opnamen, die opgeteld moeten worden omdat ze hun oorsprong hebben vanuit hetzelfde reflectiepunt, gemarkeerd werden. Deze markeringen kunnen in geheel verschillende tijd-vensters van de opname verschijnen, afhankelijk van de inter-ferentietijdstippen van de verschillende schoten die bijdragen aan de reflectie vanuit het werkelijke reflectiepunt. Dit is getekend in fig. 4. Alle afzonderlijke opnamen 1 zijn afkomstig van eenzelfde reflectiepunt, maar van verschillende schoten. Interferentie 2 wordt geïdentificeerd en geassocieerd met verschillende tijdvensters 3 van de opnameperiode. De lopende staat van interferentie, uitgedrukt door het aantal gebeurtenissen in elk tijdvenster, kan bijvoorbeeld weergegeven worden op een scherm in de vorm van een histogram, zoals in fig. 5 schematisch aangegeven. Tijdvensters worden aangeduid door 1, en gebeurtenissen in elk tijdvenster worden aangeduid door 2. Dit histogram wordt na elk schot bijgewerkt tot alle aan dit reflectiepunt bijdragende schoten afgevuurd zijn. Het is mogelijk om een tolerantielimiet van interferentie in hetzelfde histogram te tekenen, dat wil zeggen het maximale aantal interferentiegebeurtenissen dat aanvaardbaar is in elk tijdvenster. Uiteraard kunnen verschillende limieten worden gesteld voor verschillende tijdvensters, bijvoorbeeld een meer beperkte tolerantie in die tijdvensters van de opnametijd die voor het aan de gang zijnde seismische onderzoek van het grootste belang zijn. Vergelijking van histrogramwaarden met drempelwaarden vereist uiteraard geen speciale kennis, in tegenstelling tot de bekende methoden, en kan inderdaad worden uitgevoerd door personeel dat gewoonlijk aanwezig is aan boord van het seismische onderzoekingsvaartuig.

In verband met de werkwijze volgens de uitvinding kan het ook van belang zijn een oog te houden op welke opnamen van een reflectiepunt werden gemarkeerd, dat wil zeggen in welk kanaal van de seismische streamer ze werden vastgelegd. In het algemeen is een gelijkmatige verdeling van meetpunten of kanalen langs de seismische streamer (een zogenaamde verschuiving) wenselijk om een optimale som te bereiken of een zogenaamde stapelresponsie. Een dergelijk soort waarneming is bekend bij het zogenaamde driedimensionale opzamelen van gegevens. Kanaalverdeling of verschuiving kan worden waargenomen door de informatie die in fig. 5 getekend is voor te stellen in verschillende histrogrammen, elk met informatie van een 'achtereenvolgende groep kanalen in de seismische streamer. Het is bijvoorbeeld mogelijk een groep meetpunten of kanalen te kiezen dichtbij de bron van schoten, een andere groep die ligt in het midden van de streamer, en een derde aan het einde van de streamer. Diteraad zal een groot aantal varianten van deze maatregel mogelijk zijn.

Als interferentie optreedt in de vorm van vlakke golven in de schotopnamen of de voorstelling van het interferentie-gebeuren wordt vereenvoudigd tot de in fig. 1 door 4 aangeduide vierhoek, kan het tijdstip van een gebeurtenis als functie van de verschuiving, dat wil zeggen het localiseren van het kanaal in de seismische streamer, worden voorgesteld door slechts twee punten in de tijd plus de tijdsduur van de gebeurtenis. Als een geheel getal 2M nu de maximale dekking is van elk reflectiepunt, zal het alleen noodzakelijk zijn elk M-de reflectiepunt waar te nemen. Waarneming in werkelijke tijd is dus vereenvoudigd en kan bijvoorbeeld worden uitgevoerd met behulp van een minicomputer aan boord van het vaartuig.

De hierboven beschreven methode volgens de onderhavige uitvinding is gebaseerd op de maatregel dat tijdvensters die gemarkeerd werden verwijderd worden bij volgende verwerking van de seismische gegevens. Dit is uiteraard de meest strikte manier van verwijdering van interferentie- en amplitude-anomalieën, omdat de signalen in hetzelfde tijdvenster ook worden verwijderd. Het is uiteraard mogelijk te denken aan verder ontwikkelde methoden, bijvoorbeeld het gebruik van signaalanalyse en signaalverwerking om interferentie te ver wijderen, en eventueel om de gewenste signalen terug te winnen zodat er aanzienlijk minder reductie van de dekking is. Als gevolg daarvan dient de methode volgens de uitvinding te worden beschouwd als betrekkelijk conservatief, omdat hij alleen de laagste aanvaardbare mate van dekking aangeeft die eventueel kan worden gebruikt.

In een verdere ontwikkeling van de werkwijze volgens de uitvinding worden interferentie— en amplitude—anomalieën die worden veroorzaakt door meerdere gelijktijdige onderzoeken waargenomen. Identificatie van interferentie vindt op dezelfde manier plaats al tevoren, en ter vereenvoudiging van de eis van analyses wordt een vierhoek 4 gedefinieerd, zoals getekend in fig. 1. In het geval van meerdere bronnen van interferentie is dit echter veel ingewikkelder, omdat met de gemaakte iden tificaties gemakkelijk meer dan één vierhoek kan worden bepaald. Deze situatie is schematisch weergegeven in fig. 6, waarin afzonderlijke kanalen 1, 2, 3 enz. weer zijn uitgezet langs de horizontale as, terwijl de vertikale as toenemende opnametijd aangeeft. Als we veronderstellen dat analyse van interferentie plaatsvindt in twee kanalen, bijvoorbeeld kanalen 2 en 10 zoals getekend, kunnen interferentiegebeurte-nissen A en B worden geïdentificeerd in kanaal 2, en inter-ferentiegebeurtenissen X en Y in kanaal 10 zonder enige noodzaak te beslissing of A en X of A en Y stammen van dezelfde bron en dus opgenomen dienen te worden in de constructie van de vierhoek. De bekende techniek levert een aantal methoden om dit probleem op te lossen. Het is bijvoorbeeld mogelijk meer dan twee kanalen te analyseren om de richting te bepalen vanaf bijvoorbeeld A naar Y, en het tijdstip waarop interferentie optrad in kanalen 2 en 10 kan worden geschat met behulp van extrapolatie van het tijdsinterval tussen interferentie die optreedt in sommige eerdere opnamen in eenzelfde kanaal.

Verder kan het tijdsverschil van de interferentiegebeurtenis-sen in kanaal 2 respectievelijk 10 worden berekend met behulp van eerdere opnamen. Dit verschil in tijd verandert in feite langzaam, alleen afhankelijk van de snelheid en loop van de respectieve bronnen ten opzichte van het onderzoekingsvaartuig dat wordt gebruikt voor het aan de gang zijnde seismische onderzoek. Door beschouwing van de parameters die vastgelegd zijn in de opname, en de mogelijkheden van schatting die aanwezig zijn op basis van bekende en eerder vastgelegde gegevens, zal de vakman begrijpen dat andere, en ongetwijfeld verder ontwikkelde methoden kunnen worden ontwikkeld om eenzelfde probleem op te lossen, zelfs hoewel capaciteitsproblemen zullen ontstaan wat betreft de gegevensverwerking bij zulke methoden.

Het zal de vakman ook duidelijk zijn dat de werkwijze volgens de uitvinding ook kan worden gemodificeerd voor het waarnemen van andere soorten ruis die optreden in beperkte tijdsintervallen en/of in een beperkt aantal meetpunten of kanalen. Tijdsintervallen en kanalen kunnen wisselen met achtereenvolgende schotpunten. Een voorbeeld van ruis die opgenomen is in enkele kanalen in de seismische streamer is ruis die wordt veroorzaakt door golfbeweging aan de oppervlakte van de zee als gevolg van weersomstandigheden. Zulke soorten ruis kunnen worden waargenomen met een methode volgens de onderhavige uitvinding, maar dan moeten opnamen worden geanalyseerd in alle kanalen telkens wanneer metingen of opnamen worden gemaakt.

Claims (8)

1. Werkwijze in een systeem in werkelijke tijd voor het beheersen van seismische interferentie om een aanvaardbaar niveau van interferentie aan te geven in relatie tot amplitude, hoek van inval en frequentie van een seismisch reflectie-signaal, en om zulke met interferentie belaste signalen tijdens seismische onderzoekingswerkzaamheden te verwijderen, waarbij dekking van een reflectiepunt wordt bepaald door afstand van schotpunten, en aantal en verdeling van detector-stelsels of kanalen in de seismische streamer, en waarin het seismische onderzoekingswerk een aantal series opnamen omvat voor de respectieve reflectiepunten, met het kenmerk, dat de werkwijze stappen omvat om a) tevoren waarden te bepalen van ondergrenzen van dekking vóór elke serie opnamen, b) interferentie- en amplitude-anomalie te identificeren in het opgenomen reflectiesignaal, waarbij de amplitudekarak-teristiek van opgenomen reflectiesignaal wordt vergeleken met een verwachte waarde van de amplitudekarakterist-iek van het signaal, c) de verwachte waarde te schatten van de amplitudekarakteristiek van het signaal op basis van opgenomen ampli-tudekarakteristieken van opgenomen signalen van één of een aantal eerdere onderzoekingsseries, waarbij identificatie van interferentie- en amplitude-anomalie wordt gemaakt in gegeven tijdvensters, d) die tijdvensters te markeren waarin interferentie- en/of amplitude-anomalie is geïdentificeerd, e) een tabel te maken van het aantal malen dat een bepaald tijdven-ster werd gemarkeerd in opnamen die deel uitmaken van de serie opnamen van hetzelfde reflectiepunt, f) limieten toe te wijzen van het aantal interferentiegebeurtenissen aan verschillend gemarkeerde tijdvensters, waarbij verschillende limieten mogelijk zijn voor verschillende tijdvensters, g) die tijdvensters uit de opname te verwijderen waarin het aantal interferentiegebeurtenissen de limiet overschrijdt.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat als het aantal malen dat een zeker tijdvenster werd gemarkeerd tot gevolg zal hebben dat dekking van de opgenomen serie telt beneden een onderste drempelwaarde van de dekking, welke was bepaald voor een eerdere dekkingsserie, het seismische onderzoek wordt onderbroken.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, met het k e n m e r k, dat de rms—waardevan de amplitudekarakteris— tiek van een reflectiesignaal wordt vergeleken met een verwachte rms-waarde van de rms-amplitudekarakteristiek van het signaal.

4. werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, methet kenmerk, dat het beginpunt van de tijd van een interferentiegebeurtenis en/of een amplitude-anomalie, en de tijdsduur ervan, worden vastgelegd in twee meetpunten of kanalen in de seismische streamer, welke meetpunten bij voorkeur een onderlinge afstand van enkele honderden meters hebben.

5. Werkwijze volgens één der conclusies 1 tot 3, m e t het kenmerk, dat alle meetpunten of kanalen alsmede gemarkeerde tijdvensters waarin interferentie- of amplitude-anomalie geïdentificeerd was, worden vastgelegd voor een gemeenschappen jk reflectiepunt.

6. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, methet k e n m e r k, dat, als maximale dekking van een reflectiepunt gegeven wordt door een gehele waarde 2M, waarneming en identificatie van interferentie- en amplitude-anomalie alleen worden uitgevoerd voor elk M-de gemeenschappelijke reflectiepunt.

7. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, waarin interferentie- en amplitude-anomalie worden veroorzaakt door meer dan één bron, met het k e n m e r k, dat interferentie— en amplitude-anomalie die geïdentificeerd worden in meer dan één kanaal worden geanalyseerd om te bepalen welke van de bronnen interferentie- en/of amplitude-anomalie veroorzaakt, en dat elke afzonderlijke interferentiegebeurtenis en/of amplitude-anomalie wordt toegewezen aan de bron waardoor hij wordt veroorzaakt.

8. Werkwijze volgens conclusie 6, m e t h e t k e n-m e r k, dat analyse van interferentie- en/of amplitude-anomalie die wordt veroorzaakt door meer dan één bron wordt gemaakt in het tijd- of ruimtedomein.