NL8700951A

NL8700951A - Werkwijze voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of boutlassen.

Info

Publication number: NL8700951A
Application number: NL8700951A
Authority: NL
Original assignee: Inst Elektroswarki Patona
Priority date: 1987-05-06
Filing date: 1987-04-22
Publication date: 1988-11-16
Also published as: FR2614569A1; DE3716195C2; US4743732A; GB2204259B; GB8709778D0; FR2614569B1; GB2204259A; DE3716195A1

Description

-1- 26425/JF/tv ·» 4

Korte aanduiding: Werkwijze voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift-of boutlassen.

5 De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of boutlassen, omvattende het van tevoren positioneren van een stift of bout op een artikel, het terugtrekken van de stift of bout van het artikel, terwijl een elektrische hutpvlam-10 boog tussen het einde van de stift of bout en het artikel wordt ontstoken, het bewegen van de stift of bout naar het artikel, het ontladen van een condensator over het einde van de stift of bout en het artikel, het brengen van de stift of bout in het gesmolten materiaal van het artikel en het stoten van het einde van de stift of bout en het te verbinden artikel om 15 een las te vormen.

In het algemeen heeft de uitvinding betrekking op elektrisch vlambooglassen, en meer in het bijzonder betreft zij werkwijzen voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of boutlassen, die de zogenaamde Vang-laswerkwijzen 20 zijn.

Werkwijzen voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of boutlassen kunnen worden gebruikt voor vervaardiging van gelaste structuren bij algemeen construeren, het bouwen van schepen, het vervaardigen van instru-25 menten en bouwkundig construeren.

Er is wijd verbreid een werkwijze voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend lassen van stiften of bouten aan blad- en plaatmetaal en andere artikelen bekend ("Avtomaticheskaya svarka" Magazine, nr. 9, 1973, "Naukova Dumka", 30 Kiev, N.A. Chvertko, "Udarnaya kondensatornaya svarka shpilek i shtiftov" blz. 51-53), in overeenstemming waarmee, teneinde betrouwbare ontsteking van een elektrische vlamboog tussen het einde van een stift of bout en het artikel te verzekeren, een uitsteeksel is gevormd op het einde van de stift of bout door koud stuiken, waarbij de lengte en diameter van dit 35 uitsteeksel is bepaald door de hoofddiameter van de stift of bout en het materiaal van de te lassen delen. Het uitsteeksel op het einde van de te lassen stift of bout is gevormd als een wig, als een kegel of anders- e > ; * -2- zins. Een veermechanisme wordt in werking gesteld om het uitsteeksel van de stift of bout op het oppervlak van het artikel te plaatsen. Een batterij van lascondensatoren die van tevoren tot een vereiste spanningswaarde is opgeladen, wordt elektrisch met de stift of bout en met het artikel 5 verbonden, zodat de lasstroom door het uitsteeksel van de stift of bout en het artikel begint te vloeien. Wanneer de waarde van de ontlaadstroom van de condensatorenbatterij de topwaarde ervan bereikt, wordt het uitsteeksel explosieachtig verdampt door de hoge stroomdichtheid (tot 10° 2 A/cm ) in het uitsteeksel. Ten gevolge van de hoge temperatuur van metaal-10 dampen wordt de spleet tussen de stift of bout en het artikel geïoniseerd en wordt een elektrische vlamboog ontstoken, waarbij het vlamboogtrekken plaatsvindt in de dampen van de stift of bout en het artikel die worden gelast. De lengte van de elektrische vlamboog en de vlamboogtrekkingstijd hangt af van de lengte en diameter van het uitsteeksel van de stift of 15 bout. Het einde van de stift of bout en het oppervlak van het artikel dat daaronder ligt worden versmolten. De werking van het veermechanisme brengt het einde van de stift of bout dichter bij het artikel, zodat de lengte van de elektrische vlamboog geleidelijk afneemt, en wanneer het einde van de stift of bout in het gesmolten metaal van het artikel wordt gebracht, 20 wordt de elektrische vlamboog gedooft. Wanneer het gesmolten metaal volledig hard wordt, is de lascyclus voltooid.

Het vormen van een uitsteeksel op het einde van de stift of bout is een betrekkelijk gecompliceerde bewerking, aangezien in vergelijking hoge nauwkeurigheid van de lengte en diameter van het uitsteeksel 25 essentieel is voor correcte herhaling van de bewerking van het maken van gelaste kwaliteitsverbindingen.

Er is ook wijd verbreid een werkwijze voor het automatisch vlambooglassen van een kromlijnige stootlas met een variabele breedte in een V-vormige groef met een verbruikbare elektrode bekend (SU-A-941 052). De 30 werkwijze is die van het gas-afgeschermd gelijkstroomlassen. Eerst wordt tussen de elektrode en de gelaste structuur een elektrische vlamboog ontstoken. Met de vlamboog ontstoken wordt de elektrode langs de las verplaatst, terwijl deze gelijktijdig wordt geslingerd over de las. Gedurende het lassen wordt de spanning van de lasboog gemeten en wanneer de gemeten 35 waarde met 10-20% vermindert ten opzichte van de van tevoren bepaalde waarde en deze variatie gedurende 0,025-0,1 s voortduurt, ten gevolge van de variatie van de lengte van de vlamboogspleet^terwijl de elektrode de rand 670 005 1 .

« -3- van de structuur die wordt gelast nadert, .wordt de beweging van de elektrode omgekeerd. Dientengevolge wordt de elektrode langs de las geleid met voldoende nauwkeurigheid en wordt de groef met variabele breedte van de gelaste structuur uniform gevuld met metaal over de breedte ervan. Terwijl 5 elke achtereenvolgende lasrups wordt aangebracht (waarbij de lasbewerking in verschillende gangen wordt uitgevoerd), wordt de snelheid van het lassen automatisch gevarieerd.

De omkering van de beweging van de elektrode volgend op de variërende spanning van de elektrische vlamboog is alleen denkbaar, wanneer 10 de spanning binnen het traject van 10% tot en met 20% varieert, omdat indien de spanning van de elektrische vlamboog met een grotere waarde afneemt, het lasvermogen nadelig wordt beïnvloed. De naijling van 0,025-0,1 s bij het zenden voor de opdracht voor het omkeren van de beweging van de elektrode vertraagt het proces.

15 Er is verder wijd verbreid een werkwijze voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift” of bout lassen bekend (Thyssen Technische Berichte, nr. 2, 1982, A. Fringsc.s., "Lichtbogenbolzenschweissen und Kaltgewalzten Stahlfeinblechen", blz. 161-170), omvattende het van tevoren positioneren van een stift of 20 bout op een artikel, het terugtrekken van de te lassen stift of bout van het artikel, terwijl daartussen een elektrische hulpvlamboog wordt ontstoken en het bewegen van de stift of bout naar het artikel door het veer-mechanisme van de laskop. Na de van tevoren bepaalde vlamboogtrekkingstijd van de hulpvlamboog, wordt een ontlading van een condensator of condensa-25 torenbatterij ingeleid, zodat de lasstroom vloeit door de te lassen stift of bout en het artikel, waardoor het eindoppervlak van de stift of bout en het onderliggende oppervlak van het artikel worden versmolten. Na de van tevoren ingestelde vlamboogtrekkingstijd van de elektrische lasboog wordt de stift of bout in het gesmolten metaal van het artikel gebracht.

30 Dan worden de te lassen stift of bout en het artikel tezamen gehouden of -gestoten om een gelaste verbinding te vormen. Bij dit proces vereist het plaatsen van de stift of bout in de bovenste, teruggetrokken positie het gebruik van speciaal ontworpen mallen met een hoge nauwkeurigheid, aangezien het tijdstip van de ontlading van de condensatorenbatterij wordt 35 bepaald door de tijd van de beweging van de stift of bout met betrekking tot het artikel.

Het proces zou echter geen adequate herhaling van de bewerking van het stoten van de stift of bout en het artikel verzekeren, 870-551

V

λ, -4“ wat wordt veroorzaakt door onvoldoende stabiele condities van de werking van het veermechanisme van de laskop. Een variërende diameter van stiften of pennen zou de massa van het veermechanische variëren, waardoor een herinstelling van de veerkracht van het veermechanisme van de laskop nodig 5 is.

Het is een doel van de onderhavige uitvinding te voorzien in een werkwijze voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of boutlassen, waarbij de van tevoren bepaalde tijdtelling van de inleiding van de condensator-10 ontlading de rendementsfactor van de lasbewerking dient te verbeteren en het bereik van diameters van tasbare stiften of bouten uit te breiden.

Dit doel wordt bereikt met een werkwijze van de in de aanhef aangegeven soort, die in overeenstemming met de onderhavige uitvinding het kenmerk heeft, dat deze ook het, terwijl de stift of bout naar het 15 artikel wordt bewogen, meten van de spanningsval over de elektrische hulpboog omvat, het van de aldus gemeten waarde aftrekken van de som van de aan de elektrode grenzende spanningsvallen aan het einde van de stift of bout en aan het artikel en het inleiden van de ontlading van de condensator, wanneer de aldus verkregen spanningsvalwaarde met 10% tot 20 en met 90% van de aanvankelijk verkregen spanningsvalwaarde varieert.

De hierin beschreven werkwijze voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of boutlassen voorziet in verbetering van de rendementsfactor van de lasbewerking door het verlengen van de vlamboogtrekkingstijd van de 25 elektrische lasvlamboog, hetgeen het toestaat het bereik van lasbare stiften of bouten te verbreden.

De uitvinding zal verder worden beschreven in verband met haar uitvoeringsvorm in een proces van het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of bout-30 lassen waarbij wordt verwezen naar de begeleidende tekening, waarin:

Fig. 1 een blokschema van een apparaat is, dat een werkwijze voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of boutlassen die de uitvinding belichaamt, kan uitvoeren; en 35 Fig. 2a, 2b, 2c en 2d tijddiagrammen van respectievelijk de beweging van de stift of bout met betrekking tot het artikel, van de spanning over de hulpvlamboogkolom, van de condensatorspanning en van de las- S 7 ' - ' i -5- boogstroom in een de onderhavige uitvinding belichamende werkwijze zijn.

De werkwijze van het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of boutlassen wordt als volgt uitgevoerd.

5 Een door een grijper 2 van een (niet getoonde) laskop vast gehouden stift of bout 1 (fig. 1) wordt met het einde 3 ervan van tevoren op een artikel 4 gepositioneerd.

Een elektrische stroom wordt toegevoerd om een elektrische hulpvtamboog te ontsteken door middel van een serieverbinding van een 10 thyristorschakelaar 5 en een stroombron 6. Voor het toevoeren van een elektrische stroom voor het ontsteken van de lasvlamboog is er een serieverbinding van een thyristorschakelaar 7, een condensatorenbatterij 8 en een stroombron 9. Parallel aan de spleet tussen het einde 3 van de stift of bout 1 en het artikel 4 is een spanningsmeetschakeling 10 die is ver-15 bonden met de thyristorschakeLaars 5 en 7.

De thyristorschakelaar 5 die met de stroombron 6 is verbonden, wordt aangeschakeld. De stift of bout 1 wordt van het artikel 4 teruggetrokken door de elektromagneet 11 van de laskop, en een elektrische hulpvlamboog wordt ontstoken tussen het einde 3 van de stift of bout 1 en het artikel 20 4.

De elektrische hulpvlamboog ioniseert de vlamboogspleet tussen het einde 3 van de stift of bout 1 en het artikel 4. Terwijl de stift of bout 1 volledig wordt teruggetrokken van het artikel 4 wordt de elektromagneet 11 ontkrachtigd en beweegt het (niet getoonde) veermechanisme 25 van de laskop de stift of bout 1 naar het artikel 4 (fig. 1 en 2a) terwijl de elektrische hulpvlamboog wordt getrokken.

Terwijl de stift of bout 1 naar het artikel 4 wordt bewogen vanaf het moment tg, wordt de spanningsval over de elektrische hulpvlam-boog gemeten en van de aldus gemeten waarde wordt de som van de aan een 30 elektrode grenzende spanningsvallen aan het einde 3 van de stift of bout en aan het artikel 4 afgetrokken, waardoor de waarde wordt verkregen die overeenkomt met de spanningsval lij (fig. 2b) van de kolom van de elektrische hulpvlamboog, waarbij deze waarde direkt evenredig met de lengte van de hulpvlamboog is, d.w.z. met de lengte Lj (fig. 2a) die gelijk is aan de 35 afstand tussen het einde 3 van de stift of bout 1 en het artikel 4, en wanneer deze waarde een van tevoren bepaalde spanningsval bereikt, die overeenkomt met een afstand tussen het einde 3 van de stift of bout 1 81 r- " ; > -6- en het artikel 4, wordt de ontlading van de condensatorenbatterij 8 (fιοί ) ingeleid.

De van tevoren bepaalde spanningsval wordt uitgekozen om overeen te komen met de oplaadspanning van de condensatorenbatterij 8, 5 de diameter van de te lassen stift of bout 1, de inductantie van de (niet getoonde) voedingskabel die de bron 9 van de lasstroom door middel van de condensatorenbatterij 8 met de (niet getoonde) laskop verbindt.

De afstand wordt bepaald door de relatieve waarde van de afneming van de spanningsval (fig. 2b) over de kolom van de elektrische 10 hulpvlamboog, gemeten door de spanningsmeetschakeling 10. Wanneer de afneming van de spanning de waarde (moment t^) bereikt, die evenredig is met de lengte L^, zendt de spanningsmeetschakeling 10 een signaal om de thyristorschakelaar 7 aan te schakelen, die met de condensatorenbatterij 8 is verbonden. De condensatorenbatterij 8 die van tevoren is opge-15 Laden door de stroombron 9 ontlaadt over de spleet tussen het einde 3 van de stift of bout 1 en het artikel 4, die vooraf is geïoniseerd door de elektrische hulpvlamboog (fig. 2c). De elektrische lasvlamboog wordt aldus in stand gehouden door de stroom van de ontlading van de condensatorenbatterij 8 (fig. 2d). De oppervlakken van het einde 3 van de stift of 20 bout en van het artikel 4 dat moet worden gelast raakt versmolten door deze stroom en op het moment t^ wanneer de druk van de metaaldampen in de vlamboogspleet lager wordt dan de kracht van de (niet getoonde) veer van het (niet getoonde) veermechanische van de laskop, treedt de stift of bout 1 in het gesmolten metaal van het artikel 4 en op deze manier worden 25 de te lassen stift of bout 1 en het artikel 4 gestoten. De lasvlamboog dooft en een las wordt gevormd tussen het einde 3 van de stift of bout 1 en het artikel 4. De ontlaadstroom van de condensatorenbatterij 8 die door de gelaste verbinding van het einde 3 van de stift of bout 1 met het artikel 4 vloeit, daalt exponentieel. Wanneer het metaal van de las hard 30 wordt, is de lascyclus voltooid.

Wanneer de werkwijze van de onderhavige uitvinding wordt uitgevoerd, wordt de afstand vanaf het einde 3 van de stift of bout 1 tot het artikel 4 gemeten uit de relatieve afname van de spanningsval over de kolom van de elektrische hulpvlamboog, waarbij de laatstgenoemde 35 vlamboog aldus wordt gebruikt als een onafhankelijk meetinstrument.

De vlamboogtrekkingsspanning kan worden bepaald uit de formule van Ireton: ê / β 0 '' · «t -7- U3 = a + bL , (1) waarbij "a" de som van de aan de elektrode grenzende spanningsvallen is, d.w.z. de som van de anode- en kathodespanningsval aan het einde 3 van de 5 stift of bout 1 en aan het artikel 4, die praktisch onafhankelijk van de lengte van de elektrische vlamboog is (de absolute waarde van de aan de elektrode grenzende spanningsvallen is 1Q-17 V); "b" een evenredigheidsfactor is, die afhangt van de externe omstandigheden, de lasstroomwaarde en de lengte van de elektrische vlam-10 boog (N.A. Kaptsov, "Elektricheskie yavleniya v gazakh i v vakuume", 1950, Gosudarstvennoye Izdatel'stvo Tekhicheskoi i Teoreticheskoi Literatury, Hoscow-Leningrad, blz. 524).

Indien de Lasstroom wordt aangeschakeld op het moment dat de spanning over de elektrische hulpvlamboog de van tevoren bepaalde 15 waarde bereikt, is de lengte van de vlamboogspleet, d.w.z. de afstand vanaf het einde 3 van de stift of bout 1 tot het artikel 4 gelijk aan: U - a LP = , (2) * b 20 met = kUg, en (3) U4 k = jf- , ¢4) u0 waarbij Ug de spanningsval over de elektrische vlamboog is, die overeen-25 komt met de maximaal teruggetrokken afstand van de stift of bout 1 van het artikel 4.

Door substitutie van (1) in (3>: = k(bLg + a) , (5) 30 waarbij Lg de lengte van de elektrische vlamboog met de stift of bout 1 op de maximale afstand van het artikel 4 is.

Door substitutie van (5) in (2): , . U4 ' a . ,, _ <1 -k)a 35 4 - —--kL0--— t6> · b

De waarde van de spanningsval over de kolom van de elektrische 87 f.

-8- * hulpvlamboog is gelijk aan: U1 = U2 - a = bL.

U- bL· 5 Dan k =-Q- = = L1 /LQ; = kl_Q, (7) waarbij de spanningsval over de kolom van de elektrische vlamboog is, die overeenkomt met de maximale afstand van de stift of bout 1 van het artikel 4 in de volledig teruggetrokken positie ervan; 10 de spanningsval over de kolom van de elektrische vlamboog is, waarbij de lasstroom van de condensatorontlading wordt aangeschakeld.

Uit (7) kan duidelijk worden gezien dat wanneer de waarde van de spanningsval over de elektrische vlamboog wordt gemeten terwijl de stift of bout 1 naar het artikel 4 wordt bewogen, de som van de aan de 15 elektrode grenzende spanningsvallen wordt afgetrokken van de aldus gemeten waarde en de aldus verkregen waarde wordt vergeleken met een van tevoren bepaalde spanningsvaIwaarde, de afhankelijkheid van deze waarden van externe factoren wordt gecompenseerd.

Het moment van het aanschakelen van de lasstroom die door 20 de ontlading van de condensatorenbatterij 8 wordt toegevoerd, dient zo in de tijd te zijn bepaald dat na ingrijping van het einde 3 van de stift of bout 1 met het artikel 4 hun respectieve oppervlakken volledig gesmolten zijn. Indien de ontlading van de condensatorenbatterij 8 enigszins te laat wordt geïnitieerd, dan zouden de gelaste delen niet genoeg tijd 25 hebben om volledig te smelten en zou de kwaliteit van de gelaste verbinding slecht zijn. Bovendien wordt in dit geval iets van de door de condensatorenbatterij 8 opgeslagen energie verspild bij de kortsluiting na de ingrijping van het einde 3 van de stift of bout 1 met het artikel 4. Indien anderzijds de ontlading van de condensatorenbatterij 8 enigszins 30 te vroeg wordt geïnitieerd, dan zou de ingrijping van het einde 3 van de stift of bout 1 met het oppervlak van het artikel 4 plaatsvinden op een moment dat de lasstroom die door hun vloeit onvoldoende is om hen in een gesmolten toestand te houden en zou de kwaliteit van de gelaste verbinding op dezelfde manier slecht zijn.

35 Het niveau van de spanningsval over de kolom van de elek trische hulpvlamboog waarop het aanschakelen van de lasstroom die wordt toegevoerd door de ontlading van de condensatorenbatterij 8 dient plaats 8/'00:?i· -9- 5 $ te vinden Ligt binnen een traject van 10% tot en met 90% van de initieel gemeten spanning bij de maximale terugtrekking van de stift of bout 1 van het artikel 4, hetgeen praktisch voorziet in het aanschakelen van de las-stroom op welke afstand daartussen dan ook/ op welk moment dan ook van de 5 beweging van de stift of bout 1 naar het artikel 4. De spanningsval over de elektrische hulpvlamboog die gelijkstroom-toegevoerd wordt/ kan variëren binnen 16V tot en met 40 V. De benedengrenswaarde van dit bereik ligt/ zoals kan worden gezien, dicht bij de som van de spanningsvallen aan de elektroden, d.w.z. aan het einde 3 van de stift of bout 1 en aan het artikel 4, die 10 gelijk is aan 10 V tot en met 17 V. De variatie van de spanningsval over de kolom van de hulpvlamboog waarop de Lasstroom wordt aangeschakeld, dient niet kleiner te zijn dan 10% van de beginwaarde, aangezien dit het gevaar met zich zou meebrengen van een kortsluiting van de spleet tussen het einde 3 van de stift of bout 1 en het artikel 4 zonder dat de lasvlamboog wordt 15 ontstoken. Anderzijds wordt de bovengrenswaarde van de variatie van de spanningsval van de hulpvlamboog waarop de lasstroom wordt aangeschakeld, die als 90% van de beginwaarde is ingesteld, gedefinieerd door de maximale aan te raden tijd van het vlamboogtrekken van de lasvlamboog die afhangt van de maximale lengte van de elektrische lasvlamboog waarbij deze betrouwbaar 20 kan worden ontstoken en eveneens stabiel en betrouwbaar brandt. In de praktijk is de maximale lengte van de elektrische hulpvlamboog 3-5 mm. De maximale vlamboogtrekkingstijd van de lasstroom hangt af van de inductantie van het lascircuit, inclusief de voedingskabel en bedraagt 6-8 ms. Zie ook de volgende tabel.

8700951 f Φ

. -P

I <D

' w (Λ ·Ι“ ·ρ* _ -Ί Q— ro330) o oo

-) -3 S_ 0. -j 00 OCM

O _Q <D <f T— O

c >, φ C C Μ M

H O Ol il 'I· c ε

ÏÜ I

> M C

0)·ι- (D C _

4-1 ·Γ- —I O

oso 0) f\j ; ;

C OJ XI

φ o ro -J > -si % ul neaALuaLieueA ° ° ° c cnx: t- Φ C ·!-

(D Ο) Ό T- <D

> O C TJ —I

Ο Ο Ο Π5 0) C -Ω <-> —' 0)

O) to E -PC

C > W ·ι~ι C ·γ- _ _

_< -Γ- O O 'O

C E > -Ω P -P ^ <\ΙΓΛ CO Q. t- Ο Ό > to —> —' <0 -*-> t-

Q. O D 10 to O C

(Λ ^ -C 3 tfl 3 -Γ- >

C

t_ Φ -P C

Φ Ο) Φ ΙΛ O -r-

> Φ O —’ Μ O

O -CO 10 3 -Q —1 C υ .Ο E +- Φ O) to ttl E T 4— -Si C> t (0 X O O t _ •I- 1--1 10 C f o CE-P>E<04->0. Ί- C O -si ^ Ή 4- 10 (ϋ —I &) —j *f~l (/) T"

Ω. O —' D ·(- 4- +J C

(/)^Φ£Ό«ϋ5ΛΦ

C

(Ό > _> m +* 10 " H- •I- φ ε o rrl ' t. ^ σ> -p ω φ -Γ- —J-r-V) ffl •p -p roc-;:: < φ t- ro ·γ- ο 1 s: ro 4-> φ o CO 3 -Si c (0 > -) Φ

Φ -Si E

Μ ·γ- E _ . .

+j ro -

r· P C

Q (0 ·γ- —) 4j

fO 4- -P

<0 *r- 4-) Φ 4-

•i- 4-) 3 E O

(_ ΙΛ Ο Ο) -P

φ -Q —)·>-(/) pc «J c -) :: to to 4- ro ·)- o

Σ > O 4-) Φ O

00 3 -s' c ro

> E

E

t- 4- Φ O c 4-) T-

Φ -P

E 4- 4-) fO oo O

ro ·γ- o -1-4-)0 cs w ja a L » · ·

pr Γ· (\J fO

Sr‘r;

Claims

* -11- 26425/JF/tv Conclusie. Werkwijze voor het met behulp van condensatorontlading door middel van een elektrische vlamboog stotend stift- of boutlassen, omvat-5 tende het van tevoren positioneren van een stift of bout op een artikel, het terugtrekken van de stift of bout van het artikel, terwijl een elektrische hulpvlamboog tussen het einde van de stift of bout en het artikel wordt ontstoken, het bewegen van de stift of bout naar het artikel, het ontladen van een condensator over het einde van de stift of 10 bout en het artikel, het brengen van de stift of bout in het gesmolten materiaal van het artikel en het stoten van het einde van de stift of bout en het te verbinden artikel om een las te vormen, met het kenmerk, dat deze ook het, terwijl de stift of bout naar het artikel wordt bewogen, meten van de spanningsval over de elektrische hulpboog omvat, 15 het van de aldus gemeten waarde aftrekken van de som van de aan de elektrode grenzende spanningsvallen aan het einde van de stift of bout en aan het artikel en het inleiden van de ontlading van de condensator, wanneer de aldus verkregen spanningsvalwaarde met 10% tot en met 90% van de aanvankelijk verkregen spanningsvalwaarde varieert. Eindhoven, april 1987. Cr "f Λ ' .» V · ,