NL8104679A

NL8104679A - METHOD AND INSTALLATION FOR THE RECOVERY OF SOLVENTS.

Info

Publication number: NL8104679A
Application number: NL8104679A
Authority: NL
Original assignee: Lohmann Gmbh & Co Kg
Priority date: 1980-10-14
Filing date: 1981-10-14
Publication date: 1982-05-03
Also published as: AU7629881A; NO813461L; ES8302472A1; AU545130B2; FI74619C; ES506224A0; GB2085310A; SE8106080L; FI813200L; FI74619B; CH656549A5; FR2491768B1; FR2491768A1; DK453481A; GB2085310B

Description

Τ'Τ '

WW.

-t- VO 2311-t- VO 2311

Werkwijze en installatie voor het terugwinnen van oplosmiddelen.Method and installation for solvent recovery.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze en een instantie voor het terugwinnen van oplosmiddelen.The invention relates to a method and an agent for the recovery of solvents.

Bij de bekende werkwijzen en installaties, welke bijv. in "Ullmanns Enzyklopadie der teehnisehen Chemie", band 1 (1951)» 5 blz.333 beschreven zijn, wordt een in een verdampingsruimte met oplos-middeldampen beladen draaggas stroom voor het uit condens eren van de oplos-•middeldampen en voor het afscheiden van de oplosmiddelen afgekoeld, waarop de aan oplosmiddeldangpen arme draaggass-room na opnieuw verwarmen in de verdampingsruimte teruggeleid wordt. De oplosmiddeldampen worden hier-10 bij niet volledig uit de draaggas stroom gecondenseerd; er blijft in de • draaggas stroom nog een bepaalde resthoeveelheid aan oplosmiddeldamp, welke overeenstemt met de damp druk van het oplosmiddel bij de temperatuur van het koelmiddel. Om oplosmiddelverliezen te vermijden, leidt-men de draaggas stroom dus in kringloop. Het opnemend vermogen van de aan op-15 losmiddeldampen arme draaggasstroom voor oplosmiddeldampen wordt hierdoor weliswaar iets verminderd, hetgeen echter voor het rendement van de werkwijze zonder belang is.In the known methods and installations, which are described, for example, in "Ullmanns Enzyklopadie der teehnisehen Chemie", vol. 1 (1951) »5 p. 333, a carrier gas charged in a evaporation space with solvent vapors is used to condense out condensation. the solvent vapors and • before separating the solvents, are cooled, after which the carrier gas cream, which is poor in solvent dangling pen, is returned to the evaporation space after reheating. The solvent vapors are here condensed at not completely from the carrier gas stream; a certain residual amount of solvent vapor remains in the carrier gas stream, which corresponds to the vapor pressure of the solvent at the temperature of the coolant. To avoid solvent losses, the carrier gas stream is thus recycled. Although the absorption capacity of the carrier gas flow for solvent vapors, which is poor in solvent vapors, is somewhat reduced, this is of no importance for the efficiency of the process.

De werkwijze is zeer in het algemeen geschikt voor het scheiden vluchtige oplosmiddelen van onverdampbare substraten.The method is very generally suitable for separating volatile solvents from evaporable substrates.

20 Een toepassingsgebied is het onttrekken van oplosmiddelresten uit chemische substanties, welke onder toepassing van oplosmiddelen bereid of gereinigd zijn. Verdere toepassingsgebieden liggen in de verf-en laksektor, in de sektor van het chemisch reinigen van textiel, in de film- en foliesektor, de verwerkingssektor van rubber en de sektor voor 25 kleefstof en kleemateri alen.An area of application is the extraction of solvent residues from chemical substances, which have been prepared or cleaned using solvents. Further fields of application lie in the paint and varnish sector, in the textile cleaning sector, in the film and foil sector, in the rubber processing sector and in the adhesive and adhesives materials sector.

Bij de bekende installaties zijn in het algemeen gescheiden koelinrichtingen vocarhet uit condenseren van oplosmiddeldampen en inrichtingen voor het opnieuw verwarmen van de aan oplosmiddeldampen arme draaggas stroom aanwezig, waardoor enerzijds aanzienlijke hoeveelheden koelme-30 dium nodig zijn en anderzijds veel energie noodzakelijk is om het aan oplosmiddeldampen arme draagmedium weer te verwarmen. Dit opnieuw verwarmen van de draaggasstroom is noodzakelijk, opdat deze in de verdampingsruimte weer snel met een voldoende hoeveelheid oplosmiddeldamp beladen kan worden, d.w.z. dat het substraat sneller gedroogd wordt.In the known installations generally separate cooling devices are present, consisting of condensation of solvent vapors and devices for reheating the carrier gas stream depleted in solvent vapors, which on the one hand requires considerable amounts of cooling medium and on the other hand a great deal of energy is required to supply it to solvent vapors. poor heating medium again. This reheating of the carrier gas stream is necessary so that it can be quickly recharged in the evaporation space with a sufficient amount of solvent vapor, i.e. the substrate is dried more quickly.

35 Men zou nu kunnen proberen, een energiebesparing te bereiken, 8104679 * £ ' -2- doordat men het koelmedium, dat hij het doorlopen van de kaelinrichting verwarmd is, voor het opnieuw verwarmen van de aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom te gebruiken, d.w.z. het koelmiddel in tegenstroom ten opzichte van de draaggasstroom te leiden. Zondermeer kan echter 5 worden ingezien, dat men op deze wijze aan de draaggasstroom slechts een fraktie van de warmte weer kan toevoeren, welke men daaraan vooraf in de koelinrichting onttrokken heeft. Vanwege de naar verhouding kleine temperatuursverschillen tussen draaggas en koelmedium dienen de koelinrichting en de inrichting voor het opnieuw verwarmen van de draag-10 · gasstroom van grote warmteuitwisselende vlakken voorzien te worden.One could now try to achieve an energy saving, by using the cooling medium, which he heated while passing through the chiller, to reheat the carrier gas stream depleted in solvent vapors, ie the coolant. in countercurrent to the carrier gas flow. It can be readily recognized, however, that in this way it is possible to re-supply to the carrier gas stream only a fraction of the heat, which has been previously extracted from it in the cooling device. Because of the relatively small temperature differences between carrier gas and cooling medium, the cooling device and the device for reheating the carrier gas stream must be provided with large heat-exchanging surfaces.

De werkwijze is dus niet alleen vanwege het grote verbruik aan energie en koelmiddel, doch ook vanwege de grote apparatieve investering nadelig.The method is thus not only disadvantageous because of the large consumption of energy and coolant, but also because of the large equipment investment.

Uit het Duitse octrooischrift 2.725.252 is voorts een in-15 stallatie voor het terugwinnen van oplosmiddel uit een met oplosmiddeldampen beladen warme draaggasstroom bekend, waarbij deze voor het uitcondenseren van de oplosmiddeldampen en voor het afscheiden van het oplosmiddel, verdicht, afgekoeld en bij het leveren van arbeid ontspannen wordt, waarbij de aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom na opnieuw 20 verwarmen in de_verdampingsruimte teruggeleid wordt.German patent specification 2,725,252 furthermore discloses an installation for the recovery of solvent from a hot carrier gas stream loaded with solvent vapors, wherein this is condensed, cooled, and separated during the condensation of the solvent vapors and for the separation of the solvent. labor is relaxed, the carrier gas stream depleted in solvent vapors is returned to the evaporation space after reheating.

Het tsrugleiden van deze draaggastroom geschiedt echter als mengsel met een aan de verdampingsruimte ontnomen, met oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom. Deze wordt, nadat hij in indirekte warmteuit-wisseling met de verdichte draaggasstroom verwarmd is, in een leiding-25 lus tezamen met de aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom naar de verdampingsruimte teruggevoerd.The transfer of this carrier gas stream, however, takes place as a mixture with a carrier gas stream charged with solvent vapors, taken from the evaporation space. After being heated in indirect heat exchange with the densified carrier gas stream, it is returned to the evaporation space in a line loop together with the carrier gas lean in solvent vapors.

Daarmede wordt een betere warmteregeling beoogd, waarbij in elk geval het nadeel op de koop toe genomen moet worden, dat de naar de verdampingsruimte teruggeleide draaggasstroom een naar verhouding hoog 30 gehalte aan oplosmiddeldampen heeft. Op deze wijze wordt het droogeffekt in de verdampingsruimte verlaagd. Voorts is in het Duitse octrooischrift 2.725.252 aangegeven, dat de bij het ontspannen in een expansieturbine vrijkomende arbeid teruggewonnen kan worden. De aanwijzing ontbreekt echter waar deze arbeid nuttig gebruikt zou kunnen worden.This aims at a better heat regulation, in which case in any case the disadvantage has to be added that the carrier gas stream returned to the evaporation space has a relatively high content of solvent vapors. In this way, the drying effect in the evaporation space is reduced. Furthermore, German Pat. No. 2,725,252 indicates that the work released during relaxation in an expansion turbine can be recovered. However, there is no indication where this work could be put to good use.

35 Aan de uitvinding ligt het probleem ten grondslag, een werk wijze, resp. een installatie van het hierboven bedoelde type zodanig te • - verbeteren, dat bij een lage apparatieve investering enerzijds de bij - 8104670 ï * -3- het ontspannen van de verdichte, met oplosmiddeldampen beladen draag-gasstroom ter beschikking komende arbeidsvermogen nuttig kan worden gebruikt en de naar de verdampingsruimte teruggeleide draaggasstroom zo arm mogelijk aan oplosmiddeldampen is.The invention is based on the problem, a method, resp. to improve an installation of the type referred to above in such a way that, in the case of a low investment investment, on the one hand, the energy available to relax the compressed carrier gas stream loaded with solvent vapors can be utilized, and the carrier gas stream returned to the evaporation space is as low as possible in solvent vapors.

5 Het doel van de uitvinding is derhalve een werkwijze voor het terugwinnen van oplosmiddelen, waarbij een in een verdampingsruimte met oplosmiddeldampen beladen draaggas stroom voor het uit condenseren van de oplosmiddeldanpen en het afscheiden van de oplosmiddelen afge-koeld wordt, waarop de aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom na op-10 nieuw verwarmen in de verdamperruimie teruggeleid wordt; de werkwijze is gekenmerkt, doordat men de met oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom verdicht en na afkoeling door direkte warmteuitvisseling en het leveren.van arbeid, welke voor het verdichten van dè beladen draaggasstroom wordt gebruikt, ontspant en de aan oplosmiddeldampen arme draag-15 gasstroom in direkte warmteuitwisseling voor het af koelen van de met de oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom gebruikt.The object of the invention is therefore a method for the recovery of solvents, in which a carrier gas charged in a evaporation space with solvent vapors is cooled for condensing the solvent vapors and separating the solvents, after which the carrier gas lean in solvent vapors is cooled. after new heating is recirculated into the evaporator space; The process is characterized in that the carrier gas stream loaded with solvent vapors is densified and, after cooling by direct heat exchange and the supply of labor used for densifying the loaded carrier gas stream, is relaxed and the carrier gas stream depleted in solvent vapors in direct heat exchange used to cool the carrier gas stream loaded with the solvent vapors.

Hierbij handelt men doelmatig aldus, dat men met totale, bij het ontspannen ter beschikking komende arbeidsvermogen in direkte mechanische koppeling op een van twee of meer compressietrappen voor 20 het verdichten van de met de oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom, over draagt.In this case, it is expedient to act in such a way that with total working power, which is made available upon release, in direct mechanical coupling, one transfers to one or two compression stages for densifying the carrier gas stream loaded with the solvent vapors.

Het doel van de uitvinding is voorts een installatie voor het toepassen van deze werkwijze te verschaffen, waarbij ineen draag-gaskringloop een verdampingsruimte, waarin de verwarmde draaggasstroom 25 met oplosmiddeldampen beladen wordt, een verdichter, een koelinrichting voor het uitcondenseren van de oplosmiddeldampen uit de draaggasstroom, een ontspanningsmachine, een oplosmiddelafscheider en een inrichting voor het opnieuw verwarmen van de aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom geschakeld zijn, welke installatie gekenmerkt is, doordat de 30 verdichte mechanisch met de ontspanningsmachine gekoppeld is en dat de koelinrichting alsmede de inrichting voor het opnieuw verwarmen tenminste een door de oplosmiddeldampen arme draaggasstroom doorstroomde warmteuitwisselaar vormt.The object of the invention is furthermore to provide an installation for applying this method, in which a carrier gas cycle comprises an evaporation space in which the heated carrier gas stream is charged with solvent vapors, a compactor, a cooling device for condensing the solvent vapors from the carrier gas stream. , a relaxer, a solvent separator and a device for reheating the carrier gas stream depleted in solvent vapors are connected, the installation being characterized in that the compacted device is mechanically coupled to the relaxer and in that the cooling device and the device for reheating at least one heat exchanger flowing through the solvent vapors forms a poor heat exchanger.

Bij voorkeur is de ontspanningsmachine direkt met een van 35 twee of meer verdichters mechanisch gekoppeld.Preferably, the relaxer is mechanically coupled directly to one of two or more compactors.

Bij de installatie volgens de uitvinding neemt de in kringloop gevoerde draagstroom in de verdampingsruimte (gewoonlijk en droog- 8104679 ----------------------------------In the installation according to the invention, the circulated carrier current in the evaporation space (usually and dry) 8104679 ----------------------------- -----

Ai ' Λ- . inrichting) het verdampte oplosmiddel in hoge concentratie op, dat aan deze in de koelinrichting door afkoelen en uit condenseren veer onttrokken vordt. Terwijl hij de bekende verkwijze de met de oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom velisvaar verdicht en na het afkoelen en het le-5 veren van arbeidsvermogen' ontspannen vordt, vordt de ontspanningsarbeid ' als verdichtingsarbeid in het systeem benut, terwijl dit volgens de uitvinding juist vel het geval is. Aan de compressietrap, resp. aan de. ene compressietrap moet dus slechts het verschil van de verdichtings- en ' ontspannings arbeid van buitenaf, d.v.z. met behulp van een extra uit-10 vendige arbeidsmachine, toegevoerd vorden, velke hetzij tezamen met de ontspanningsmachine met de verdichter of met de ene verdichter rechtstreeks mechanisch gekoppeld is. Dit verschil dekt de arbeidsbehoefte, velke voor het scheiden van oplosmi ddeldamp .uit de draaggas stroom alsmede voor het overvinnen van verliezen (vrijving, afgifte van koude aan de omge-1? ving) noodzakelijk isi.Ai 'Λ-. device) the evaporated solvent in high concentration, which is withdrawn from it in the cooling device by cooling and spring from condensation. While he compacts the known process of the carrier gas flow with the solvent vapors and then relaxes after cooling and the supply of energy, the relaxation work is used as compaction work in the system, while this is precisely the case according to the invention. . At the compression stage, resp. to the. Thus, one compression stage should only be the difference of the compaction and relaxation work from the outside, i.e. fed by means of an additional external work machine, each of which is mechanically coupled directly together with the relaxer to the compactor or to the one compactor. This difference covers the labor requirement, which is necessary both for separating solvent vapor from the carrier gas stream and for overcoming losses (release, release of cold to the environment).

Door de verdichting vordt de deeltjesdichtheid in het mengsel uit draaggas stroom en oplosmiddeldampen verhoogd. Daardoor vordt het rendement van de varmteuitvisselaar verhoogd.The densification increases the particle density in the mixture of carrier gas stream and solvent vapors. This increases the efficiency of the heat exchanger.

Als gevolg van het verminderde gasvolume kunnen de varmte-20 uitwisselaar en de andere, onder-druk staande installatiedelen compact gehouden vorden. Bij het verdichten en ontspannen vindt tenslotte geen chemische, in het bijzonder oxydatieve beïnvloeding van de oplosmiddeldampen plaats, in tegenstelling tot de terugvinmethode, vaarbij adsorptie-middelen, zoals actieve kool, gebruikt vorden. Dergelijke adsorptiemidde-25 len kunnen veelal onder vorming van schadelijke vervangingsprodukten op de oplosmiddeldampen verken. Omdat de draaggasstroom voortdurend circuleert, zullen deze vervangingsprodukten verrijken en op ongevenste vij-ze met de te drogen produkten, resp. met de installatiedelen reageren.Due to the reduced gas volume, the heat exchanger and the other pressurized installation parts can be kept compact. Finally, in the process of compaction and relaxation, no chemical, in particular oxidative, influence of the solvent vapors takes place, unlike the refinishing method, in which adsorbents, such as activated carbon, are used. Such adsorbents can often be explored on the solvent vapors to form noxious substitutes. Since the carrier gas flow circulates continuously, these replacement products will enrich and at the least with the products to be dried, respectively. react with the installation parts.

Een bekend geval is het ver-vangen van chloorkoolvaterstoffen met ac-30 tieve kool in het milieu van vaterdamp, vaarbij chloorvaterstof vordt gevormd.A known case is the substitution of chlorinated hydrocarbons with activated carbon in the environment of vapor vapor, whereby chlorine hydrogen is formed.

Bij de uitvoeringsvorm met tvee resp. met andere compressie-trappen vorden deze bij voorkeur afzonderlijk door van buitenaf toegevoerde arbeid gedreven, d.v.z. de tveede, resp. de andere verdichters 35 zijn mechanisch gekoppeld met uitwendige arbeidsmachines, Deze opstelling maakt een betere besturing van het verdichtingsproces mogelijk, o.a. een beter instellen van de gevenste einddruk. Voorts kunnen.de afmetingen 8 1 0 4 6 7 9----------------------------—- - .....- « * -5- van het tussen de arbeidsmachine en de verdiehter noodzakelijke drijfwerk klein gehouden worden.In the embodiment with TVee resp. with other compression stages, they are preferably driven separately by externally supplied work, i.e. the tveede, resp. the other compactors 35 are mechanically coupled to external working machines. This arrangement allows better control of the compaction process, including better adjustment of the final pressure given. Furthermore, the dimensions 8 1 0 4 6 7 9 ----------------------------—- - .....- « * -5- of the gear required between the machine and the deeper must be kept small.

Als ontspanningsmachine wordt hij voorkeur een ontspannings-turhine gebruikt, omdat deze een hoog rendement heeft en ook gemakkelijker 5 met en of meer verdichters gekoppeld kan worden dan bijv. een zuiger-' machine.As a relaxation machine, it is preferred to use a relaxation turhine, because it has a high efficiency and can also be coupled more easily to one or more compactors than, for example, a piston machine.

De extra arbeidsmachine is doelmatig. een elektromotor.The extra work machine is efficient. an electric motor.

De werkwijze volgens de uitvinding kan bijv. bij de fabricage van vlak kleefmateriaal toegepast worden, waarbij een kleefstof 10 op papier- of textielbanen of -banden gebracht wordt. Dergelijke banden kunnen bijv. als technische kleefbanden of als banden, resp. banen voor medische doeleinden, bijv. hechtpleister, gebruikt worden. Voor het opbrengen van kleefstof op de papier- of textielbaan wordt deze met behulp van vloeibaar oplosmiddel in een vloeiende toestand gebracht, zodat 15 deze zich in voldoend dunne en gelijkmatige lagen laat opbrengen. Bij het drogen verdampt het oplosmiddel. Hierbij blijft het produkt tijdens een door de vluchtigheid en de hoeveelheid van het oplosmiddel bepaalde tijd in een verdampingsruimte in contact met het draaggas, dat de oplosmiddel-darnpen opneemt. * 20 De nog te bespreken uitvoeringsvoorbeelden betreffen instal laties voor dit speciale toepas sings doel. De uitvinding is echter ook op andere, hierboven besproken toepassingsgebieden met goed resultaat te gebruiken. ^The method according to the invention can be used, for example, in the manufacture of flat adhesive material, in which an adhesive 10 is applied to paper or textile webs or tapes. Such tapes can be used e.g. as technical adhesive tapes or as tapes, respectively. jobs for medical purposes, eg adhesive plasters. Before applying adhesive to the paper or textile web, it is brought into a flowing state with the aid of liquid solvent, so that it can be applied in sufficiently thin and uniform layers. The solvent evaporates on drying. During a time determined by the volatility and the amount of the solvent, the product remains in contact in an evaporation space with the carrier gas, which absorbs the solvent drip pen. * 20 The implementation examples to be discussed concern installations for this special application purpose. However, the invention can also be used to good effect in other fields of application discussed above. ^

Als oplosmiddel voor kleefstoffen zo ook voor vele andere 25 toepassingsdoeleinden worden in de regel oplosmiddelen of oplosmiddel-mengsels gebruikt, waarvan de dampen gemakkelijk ontsteken. Voor het terugwinnen van dergelijke oplosmiddeldampen gebruikt men dus volgens de uitvinding draaggas met een onder het ontstekingspunt liggend zuurstofgehalte. Voor dat doel kan men bijv. vooraf inerte gassen, zoals stik-30 stof of kooldioxyde, gebruiken, men kan echter ook het zuurstofgehalte van de lucht door het bijmengen van een inert gas zover verlagen, dat de ontstekingsgrens niet meer bereikt wordt. In bepaalde gevallen is het ook mogelijk, afgewerkte verbrandingsgassen met een laag zuurstofgehalte te gebruiken.Solvents or solvent mixtures, the vapors of which ignite easily, are generally used as the solvent for adhesives and so for many other applications. According to the invention, carrier gas with an oxygen content below the ignition point is therefore used for the recovery of such solvent vapors. For that purpose it is possible to use, for example, inert gases, such as nitrogen or carbon dioxide, but it is also possible to reduce the oxygen content of the air by admixing an inert gas to such an extent that the ignition limit is no longer reached. In certain cases it is also possible to use spent combustion gases with a low oxygen content.

35 Set gemakkelijk ontsteken van oplosmiddeldampen is echter niet alleen een funktie van het zuurstofgehalte in het draaggas, doch ook van de concentratie en de aard van de oplosmiddeldamp af. Zo is bijv. het ont- 8104679 % % * t -β ει ekingsgevaar bij „<_··: laag kokende koolwaterstoffen en ethers groter dan bij halogeenkoolwaterstoffen. De ontst ekings eigenschappen- van verschillende oplosmiddeldampen zijn echter bekend, en de toelaatbare oplosmi ddeldampconcentraties en het zuurstofgehalte kunnen uit de litera-: 5 tuur ontnomen resp. door 'eenvoudige proefnemingen vastgesteld worden.However, the easy ignition of solvent vapors is not only a function of the oxygen content in the carrier gas, but also of the concentration and nature of the solvent vapor. For example, the ignition risk is 8104679% * t -β ει with „<_ ··: low boiling hydrocarbons and ethers than with halogenated hydrocarbons. However, the ignition properties of various solvent vapors are known, and the permissible solvent vapor concentrations and oxygen content may be taken from the literature or from the literature. be determined by simple experiments.

De toepassing van een inerte resp. zuurstofarme draaggas-stroom heeft het voordeel, dat het draaggasstroom een grote hoeveelheid oplosmiddeldampen kan opnemen, zonder dat het gevaar van een explosie optreedt. Op deze wijze kan de in circulatie zijnde draaggashoeveelheid 10 laag gehouden worden, zodat de voor het koelen, resp. opnieuw verwarmen van het draaggas noodzakelijkq hoeveelheid energie verminderd kan worden.The application of an inert resp. deoxygenated carrier gas stream has the advantage that the carrier gas stream can absorb a large amount of solvent vapors without the danger of an explosion occurring. In this way, the carrier gas quantity 10 in circulation can be kept low, so that the cooling or reheating the carrier gas can be necessaryq quantity of energy can be reduced.

De werkwijze volgens de uitvinding is niet beperkt tot het terugwinnen van organische oplosmiddelen; ook organische oplosmiddelen, zoals ammoniak en zwaveldioxyde, gebruikt worden, zo ook oplosmiddelen, 15 welke tussen de anorganische en organische oplosmiddelen staan, zoals zwavelkoolstof of tetrachloorkoolstof. Omdat deze oplosmiddelen, (uitgezonderd zwavelkoolstof) onbrandbaar zijn, is het aanhouden van een bepaalde zuurstof concentratie in het draaggas in deze gevallen niet noodzakelijk, d.w.z. men kan op eenvoudige wijze lucht als draaggas ge— 20 bruiken.The process of the invention is not limited to the recovery of organic solvents; organic solvents, such as ammonia and sulfur dioxide, are also used, including solvents which are between the inorganic and organic solvents, such as carbon sulfur or carbon tetrachloride. Since these solvents (except carbon sulfur) are non-flammable, the maintenance of a certain oxygen concentration in the carrier gas is not necessary in these cases, i.e. air can easily be used as carrier gas.

Een besturing van de werkwijze volgens de uitvinding o.a. ook met het oog op de aanpassing van de installatie aan verschillende oplosmiddelen, resp. oplosmiddelmengsels, is op verschillende manieren mogelijk. Bijv. kan de snelheid van het door de verdampingsruimte bewegende, 25 te drogen materiaal gevarieerd worden. De belangrijkste stuurmogelijkheid bestaat daarin, de snelheid van de draaggasstroom te variëren. Daartoe kan het toerental van de aandrijfmotor, resp. van de verdichter gevarieerd worden. Voorts kan voor dat doel een parallelregeling van de verdichter bewerkstelligd worden.A control of the method according to the invention, also with a view to adapting the installation to different solvents, respectively. solvent mixtures, is possible in several ways. E.g. the speed of the material to be dried through the evaporation space can be varied. The main control option is to vary the velocity of the carrier gas flow. To this end, the speed of the drive motor, resp. of the compactor. Furthermore, parallel control of the compactor can be effected for that purpose.

30 Een bijzonder eenvoudige mogelijkheid, de temperatuur van de met oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom te regelen bestaat daarin, dat men.deze vooraf, tussen en/of na de afzonderlijke compressietrappen in een indirekte warmteuitwisseling met een koelmedium brengt.A particularly simple possibility of controlling the temperature of the carrier gas stream loaded with solvent vapors consists in bringing them into an indirect heat exchange with a cooling medium before, between and / or after the individual compression steps.

Daartoe kan.men tussen de verdampingsruimte en de verdichter, .To this end, it is possible between the evaporation space and the compactor.

35 resp. de eerste verdichter, tussen de eerste en de tweede, resp. elke volgende verdichter en/of tussen de verdichter, resp. de laatste verdich-• - ter en de ontspanningsmachine een indirekte koeler schakelen. Door het 8 1 0 4 6 7 9........................35 resp. the first compactor, between the first and the second, respectively. each subsequent compactor and / or between the compactor, resp. the last densifier and the • relaxer switch an indirect cooler. By the 8 1 0 4 6 7 9 ........................

* i -7- regelen van de koelmiddelenstroom in de koeler, resp. in de koelers kan de invoert easieratuur van de met oplosmiddeldampen beladen gasstroom in de verdichter, resp. in de eerste, resp. de volgende verdichter en/of in de ontspanningsmachine resp. de invoert emperatuur van de aan oplos-5 middeldampen arme draaggasstroom in de verdampings ruimte aan de betreffende vereisten op eenvoudige wijze aangepast worden.* i -7- controlling the flow of coolant in the cooler, resp. in the coolers, the inlet flow of the gas stream loaded with solvent vapors into the compactor, resp. in the first, resp. the next compactor and / or in the relaxation machine resp. the inlet temperature of the carrier gas stream, which is poor in solvent vapors, into the evaporation space can be adapted in a simple manner to the respective requirements.

Door het inschakelen van een extra indirekte koeler tussen de verdichter, resp. de laatste verdichter en de ontspanningsmachine kan bereikt worden, dat de aan oplosmid&eldampen arme draaggasstroom met een 10 lagere en beter instelbare ingangstenperatuur in de verdanpingsruimte binnentreedt.By switching on an additional indirect cooler between the compactor, resp. the last densifier and the relaxation machine, it can be achieved that the carrier gas stream, which is poor in solvent vapors, enters the evaporation space with a lower and more adjustable input temperature.

De extra koeler wordt in de regel voor de door de oplosmid-deldampen arme draaggasstroom doorstroomde warmteuitvisselaar geschakeld.The additional cooler is generally connected to the heat exchanger flowing through the low flow solvent gas vapors.

Bij voorkeur kan voor .deze koeler echter een warmteuitwisselaar (warme 15 warmteuitwisselaar) geschakeld worden en een warmteuitwisselaar (koude warmteuitwisselaar) daarachter. Op deze wijze komt een draaggasstroom met lage tenperatuur in de verdarapingsruimte.Preferably, however, a heat exchanger (warm heat exchanger) can be connected for this cooler and a heat exchanger (cold heat exchanger) behind it. In this way a low temperature carrier gas stream enters the evaporation space.

Wanneer de met de oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom na het uittreden uit de verdichter, resp. uit de laatste verdichter in 20 de koelinrichting wordt afgekoeld, kan reeds een gedeelte van de oplos-middeldampen uit condens eren, hetgeen o.a. van de temperatuur van het als koelmiddel gebruikte, aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom afhangt. Er bestaat bijv. een mogelijkheid, dat water zich afscheidt, omdat het kookpunt hoger is dan de vele organische oplosmiddelen. Of-25 schoon water in het oplosmiddelmengsel voor de gebruikelijke, zelfklevende kleefstof niet gebruikt wordt, wordt dit echter in het systeem gebracht, omdat dit op de papier-, resp. textielbanen geabsorbeerd is, welke als onderlaag voor het kleefmateriaal gebruikt worden.If the carrier gas stream loaded with the solvent vapors after discharge from the compactor, resp. is cooled from the last densifier in the cooling device, a part of the solvent vapors can already recover from condensation, which depends inter alia on the temperature of the carrier gas stream low in solvent vapors used as coolant. For example, there is a possibility that water will separate because the boiling point is higher than many organic solvents. However, if clean water is not used in the solvent mixture for the conventional self-adhesive, it is introduced into the system because it is applied to the paper or paper. absorbed textile webs, which are used as the underlay for the adhesive material.

In bepaalde gevallen kan-het zelfs voorkomen, dat water in 30 het koude deel van de warmteuitwisselaar, resp. in de ontspanningsmachine uitvriest, en daarbij de stromingsdoorsnede stopt, resp. de beweeglijke delen van de ontspanningsmachine beschadigt.In certain cases it may even happen that water in the cold part of the heat exchanger, resp. freezes in the release machine, stopping the flow section, or damage the moving parts of the relaxer.

Om dit gevaar te ondervangen, wordt voorgesteld, dat men in de afgekoelde draaggasstroom voor het ontspannen een waterloos oplosmid-35 del in vloeibare vorm inspuit.To overcome this danger, it is proposed that a waterless solvent in liquid form be injected into the cooled carrier gas stream for relaxation.

Wanneer het oplosmiddel in het water is opgelost, ontataat„een . oplossing met een lager vriespunt dan water, welke vloeibaar blijft.When the solvent is dissolved in the water, "a. solution with a lower freezing point than water, which remains liquid.

810 4 6 7 9-..... .....— .......................810 4 6 7 9 -..... .....— .......................

; : --.-8-; : --.- 8-

% V% V

Wanneer het koude oplosmiddel niet in water oplost, slaat het water op het oppervlak van de koude druppels oplosmiddel neer en kan dus niet op de vaste begrenzingen in de stromingsbaan afgescheiden worden.When the cold solvent does not dissolve in water, the water precipitates on the surface of the cold drops of solvent and thus cannot be separated on the solid boundaries in the flow path.

5 Deze maatregel wordt apparatief zodanig uitgevoerd, dat tus sen warmteuitwisselaar en ontspanningsmachine inrichtingen voor het inspuiten van vloeibaar oplosmiddel in de draaggasstroom aanwezig zijn.This measure is carried out in an apparatus manner such that devices for injecting liquid solvent into the carrier gas stream are present between the heat exchanger and the relaxation machine.

Doelmatig gebruikt men voor' het inspuiten in de afgekoelde draaggasstroom een gedeelte van het uitgecondenseerde en in de oplosmid-10 delafscheider afgescheiden in water oplosbaar oplosmiddel.For injecting into the cooled carrier gas stream, a portion of the condensed water-soluble solvent separated in the solvent separator is expediently used.

Wanneer men niet de weg kiest van het inspuiten van een vloeibaar oplosmiddel, resp. wanneer het gevaar bestaat, dat de uit gecompenseerde vloeistof de beweeglijke delen van de ontspanningsmachine, bijv. de schoepen van de ontspanningsturbine, beschadigt, dan kan men een ge-15 deelte van de oplosmiddeldampen voorhet ontspannen uit de afgekoelde - draaggasstroom uitcondenseren en afscheiden. Daartoe kan men tussen de warmteuitwisselaar en de ontspanningsmachine een andere oplosmiddelaf-scheider aanbrengen.If one does not choose the way of injecting a liquid solvent, resp. if there is a risk that the compensated liquid damages the movable parts of the relaxation machine, eg the blades of the relaxation turbine, a portion of the solvent vapors can be condensed out and separated from the cooled carrier gas stream for relaxation. For this purpose, another solvent separator can be fitted between the heat exchanger and the relaxation machine.

Een verdere mogelijkheid, de temperatuur van de draaggas-20 stroom te regelen, bestaat daarin, dat men de bij het leveren van arbeidsvermogen slechts ten dele ontspannen draaggasstroom nogmaals zonder het leveren van arbeidsvermogen ontspant; voor dat doel kan men voor de ver-dampingsruimte een ontspanningsklep aanbrengen. Deze ontspanningsklep kan hetzij aan de ingang of aan de uitgang van de warmteuitwisselaar aan-25 wezig zijn. Met behulp van deze ontspanningsklep kan bijv. ook een regeling in die zin volgen, dat bevriezen in de buisleidingen naar de ontspanningsmachine, reap, in de ontspanningsmachine zelf, verhinderd wordt.A further possibility to regulate the temperature of the carrier gas stream consists in that the carrier gas stream, which is only partially relaxed when supplying power, is relaxed again without supplying power. a relaxation valve can be fitted in front of the evaporation space for that purpose. This release valve can be present either at the inlet or at the outlet of the heat exchanger. With the aid of this release valve, for example, a control can also be followed in the sense that freezing in the pipelines to the release machine, reap, in the release machine itself, is prevented.

Bij de doorgang door de ontspanningsklep vindt een kleine verdere afkoeling van de draaggasstroom plaats, welke in dit geval zonder 30 het leveren van arbeid plaatsvindt. De aldus ontspannen draaggasstroom kan nu, eventueel na het afscheiden van het uitgecondenseerde oplosmiddel, in indirekte warmteuitwisseling als koelgas voor de met de levering van arbeidsvermogen ontspannen draaggasstroom gebruikt worden. Daartoe kan tussen de ontspanningsmachine en de eerste oplosmiddelafscheider een an-35 dere, door de aan oplosmiddel danken arme draaggasstroom doorstroomde warm-teuitwisselaar geschakeld zijn, waarbij de ontspanningsklep dan rechtstreeks door deze warmteuitwisselaar aangebracht is.At the passage through the release valve, a small further cooling of the carrier gas flow takes place, which in this case takes place without supplying labor. The thus relaxed carrier gas stream can now be used, indirectly after separation of the condensed solvent, in indirect heat exchange as cooling gas for the carrier gas relaxed with the supply of energy. For this purpose, another heat exchanger, which flows through the low-solvent carrier gas stream, can be connected between the release machine and the first solvent separator, the release valve being then arranged directly through this heat exchanger.

81 0 4 679--------------------- ----- - -9-81 0 4 679 --------------------- ----- - -9-

Enxge uitvoeringsvormen van de installatie volgens de uitvinding zijn in de tekening weergegeven. Daarin toont: figuur 1 eeninstallatie met slechts een oplosmiddelafschelder en een koeler; 5 figuur 2 een installatie met een koeler en twee oplosmiddel- afscheiders en een extra warmteuitwisselaar tussen de eerste oplosmiddel-afschelder en de ontspanningsmachine; figuur 3 een installatie met een extra koeler tussen verdich-ter en ontspanningsmachine, waarbij voor deze koeler en wararteuitwisse-10 laar is geschakeld en een warmteuitwisselaar daarachter; figuur 1* een installatie met een extra koeler tussen verdich-ter en ontspanningsmachine , waarbij achter deze koeler slechts..een warmteuitwisselaar is geschakeld; figuur 5 een installatie, waarbij de ontspanningsmachine 15 direkt met de tweede verdichter gekoppeld is, terwijl de eerste verdichter met een uitwendige aandrijfmotor gekoppeld is; en figuur 6 een installatie, waarbij de ontspanningsmachine direkt met de eerste verdichter gekoppeld is, terwijl de tweede verdichter met een uitwendige aandrijfmotor gekoppeld is.Only embodiments of the installation according to the invention are shown in the drawing. In it: figure 1 shows an installation with only a solvent separator and a cooler; Figure 2 shows an installation with a cooler and two solvent separators and an extra heat exchanger between the first solvent separator and the relaxation machine; figure 3 shows an installation with an extra cooler between the densifier and the relaxation machine, wherein this cooler and the heat exchanger are connected and a heat exchanger behind them; figure 1 * an installation with an extra cooler between the densifier and the relaxation machine, in which only one heat exchanger is connected behind this cooler; Figure 5 shows an installation in which the relaxation machine 15 is directly coupled to the second compactor, while the first compactor is coupled to an external drive motor; and Figure 6 shows an installation in which the relaxation machine is directly coupled to the first compactor, while the second compactor is coupled to an external drive motor.

20 Bij de uitvoeringsvorm volgens figuur 1 is door 10 een pa pier- of textielbaan aangeduid, welke van een in een oplosmiddel opgelost kleefovertrek voorzien is. Deze baan beweegt zich (met behulp van niet weergegeven aaadrijfmiddelen) in de pijlrichting door de schematisch weergegeven verdampingsruimte 12. Deze is zover mogelijk ingekapseld, 25 zodat geen oplosmiddel dampen in de atmosfeer kunnen treden.In the embodiment according to Figure 1, 10 denotes a paper or textile web which is provided with an adhesive cover dissolved in a solvent. This path moves (with the help of drive means (not shown) in the direction of arrow through the schematically shown evaporation space 12. It is encapsulated as far as possible, so that no solvent vapors can enter the atmosphere.

In de verdampingsruimte wordt in tegenstroom op de papier-of textielbaan een warme, aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom 14 geleid, bijv. een stikstofstroom. De verwarming van deze draaggasstroom geschiedt op de navolgende, nog te bespreken wijze.In the evaporation space, a hot carrier gas stream 14, which is poor in solvent vapors, is introduced in counter-current on the paper or textile web, for example a nitrogen stream. This carrier gas flow is heated in the following manner, which will be discussed below.

30 De warmte draaggastroom 1^ doorstroomt de verdampingsruimte 12 tegengesteld aan de richting van de papier- of textielbaan 10, waarbij de stroom deze in zoverre verwarmt, dat het in de kleefstofoplossing aanwezige oplosmiddel verdampt (in de tekening door LM^. aangeduid). De draaggasstroom wordt hierbij met oplosmiddeldampen beladen, waarbij deze als 35 gevolg van de verdampingsvarmte van het oplosmiddel afkoelt. Bij gebruik van n-hexaan als oplosmiddel bedraagt de intreedtemperatuur van de gas-stroom in de verdampingsruimte 12 bijv. 1U0°C en de uittreedtemperatuur 8 1 0 4 6 79...................................The heat carrier gas stream 1 ^ flows through the evaporation space 12 opposite to the direction of the paper or textile web 10, the stream heating it to the extent that the solvent contained in the adhesive solution evaporates (indicated by LM in the drawing). The carrier gas stream is charged with solvent vapors, which cools as a result of the evaporation heat of the solvent. When using n-hexane as a solvent, the inlet temperature of the gas flow in the evaporation space 12 is, for example, 1U0 ° C and the outlet temperature is 8 1 0 4 6 79 ................ ...................

%· fc.% Fc.

-10- t * ongeveer 100°C. De uittredende, met oplosmiddeldampen "beladen drager-stroom 16 treedt nu in een koeler 18, welke in^indirekte warmteuitwisse- ling door een koelmiddel doorstroomd wordt. De stroomsnelheid van het koelmiddel en dus de temperatuur van de met oplosmiddeldanrpen "beladen 5 draaggasstroom 16 kan met "behulp van een smoorklep 22 geregeld worden.-10- t * about 100 ° C. The leaving solvent stream-charged carrier stream 16 now enters a cooler 18, which is flowed through indirect heat exchange through a coolant. The flow rate of the coolant, and thus the temperature of the carrier gas-charged stream 16, can can be controlled by means of a throttle valve 22.

In het aangenomen voorbeeld wordt de smoorklep 22 zodanig ingesteld, dat de uit de koeler 18 tredende draaggasstroom een temperatuur van ongeveer 3^°C heeft, terwijl het koelmiddel 20 van ongeveer 12 tot ongeveer 65°C verwarmd wordt.In the assumed example, the throttle valve 22 is adjusted such that the carrier gas stream exiting the cooler 18 has a temperature of about 3 ° C while the coolant 20 is heated from about 12 ° C to about 65 ° C.

10 Voor een verdere besturing van de temperatuur van deze draaggas stroom kan een ontspanningsklep 38 aanwezig zijn.A release valve 38 may be provided for further control of the temperature of this carrier gas flow.

Wanneer de draaggas stroom door deze klep heentreedt, vindt een verdere afkoeling zonder het leveren van arbeid plaats.When the carrier gas flow passes through this valve, further cooling takes place without labor.

De temperatuur van het systeem kan dus niet alleen door de 15 smoorklep 22, doch ook door de ontspanningsklep 38 op eenvoudige wijze geregeld worden. Men kan met deze beide kleppen zonder het inschakelen van andere regelinrichting het systeem aan onderscheidelijke oplos-middelcombinaties aanpassen. De in de ontspanningsklep 38 optredende afkoeling van de draaggasstroom wordt bij het alternatief volgens figuur 20 2 voor de koeling van de draaggasstroom naar de ontspanningsturbine 30 gebruikt, waarop nog nader ingegaan zal worden.The temperature of the system can thus be controlled in a simple manner not only by the throttle valve 22, but also by the release valve 38. With these two valves, the system can be adapted to distinct solvent combinations without switching on another control device. The cooling of the carrier gas flow occurring in the release valve 38 is used in the alternative according to FIG. 2 to cool the carrier gas flow to the release turbine 30, which will be discussed in more detail.

De afgekoelde draaggasstroom treedt nu in de verdachter 2k waarin deze onder temperatuursverhoging tot ongeveer lh0° om een faktor van ongeveer 2,5 verdicht wordt. Na de verdichter treedt de draaggas-25 stroom 16 in de mrmteuitwisselaar 2k, waarin deze in indirekte warmte-uitwisseling met aan. oplosmiddeldanrpen arme draaggasstroom 1 h afgekoeld wordt (in het voorbeeld tot ongeveer -10°). In de warmteuitwisselaar 26 condenseert reeds een gedeelte van de oplosmiddeldanrpen en het door 28 aangeduide mengsel uit ten dele met oplosmiddeldampen beladen draaggas-30 stroom, vloeibare oplosmi ddeldeeltjes en eventueel ijsdeeltjes kan in de als expansieturbine uit gevoerde ontspannlngsmachine 30 geleid worden. Doelmatig schakelt men echter een voorafscheider daarvoor (niet weergegeven; overeenkomstig de afscheider 3^), om de vloeibare en vaste deeltjes te verwijderen. In de ontspanningsturbine 30 vindt als gevolg van 35 de geleverde arbeid een verdere afkoeling van de draaggasstroom plaats en het door 32 aangeduide mengsel uit aan oplosmiddeldampen arme draag-— gasstroom, vloeibare oplosmiddeldeeltjes en eventueel ijsdeeltjes komt -----------------8TÜ 4 6 7 ® ........7...............'.......'......“......The cooled carrier gas stream now enters the softener 2k in which it is compacted under a temperature increase to about 10 ° C around a factor of about 2.5. After the densifier, the carrier gas stream 16 enters the heat exchanger 2k, in which it enters in indirect heat exchange. solvent is cooled for 1 h (in the example to about -10 °). In the heat exchanger 26 already a part of the solvent droplets and the mixture indicated by 28 condensate from carrier gas stream, partly charged with solvent vapors, liquid solvent particles and possibly ice particles, can be fed into the expansion machine 30 designed as an expansion turbine. Advantageously, however, a pre-separator (not shown; corresponding to separator 3 ^) is switched in order to remove the liquid and solid particles. As a result of the work performed, the relaxation turbine 30 is cooled further by the carrier gas stream and the mixture designated by 32 comes from carrier gas poor in solvent vapors, liquid solvent particles and possibly ice particles. ------- 8TÜ 4 6 7 ® ........ 7 ...............'.......'..... . "......

-11- in de oplosmi ddelafscheider 3^-, waarin het mengsel 32 gescheiden wordt.-11- in the solvent separator 3 ^ -, in which the mixture 32 is separated.

De verdicht er 2k en de ontspanningsturbine 30 hevinden zich doelmatig op een gemeenschappelijke as, welke door een motor 36 wordt aangedreven. De in de ontspaoningsturhine 30 gewonnen arbeid kan dus 5 praktisch zonder verlies voor het verdichten van de met oplosmiddeldam-pen beladen draaggasstroom 16 in de verdichter 2k benut worden. De motor 36 is de enige energiebron van het systeem. De uit de oplosmiddelafschei-der 3V tredende, aan oplosmi ddeldampen arme draaggas stroom 1^ heeft in het aangenomen uitvoeringsvoorbeeld een temperatuur van ongeveer -^0°C .10 en doorstroomt de warmteuitwisselaar 26 in indirekte warmteuitwisseling met de met oplosmiddeldampen beladen draaggas stroom 16. Hierbij wordt deze eerste, tot ongeveer 1U0°C verarmd, d.w.z. op een temperatuur, welke voor het verdampen van het oplosmiddel in de verdampingsruimte 12 noodzakelijk is.The compaction 2k and the relaxation turbine 30 are efficiently located on a common shaft driven by a motor 36. Thus, the work gained in the decompression turbine 30 can be utilized practically without loss for densifying the carrier gas stream 16 loaded with solvent vapors in the densifier 2k. The motor 36 is the sole energy source of the system. The carrier gas stream 1, which is poor in solvent vapors and exits from the solvent separator 3V, has a temperature of about -0 ° C. 10 in the adopted exemplary embodiment and flows through the heat exchanger 26 in indirect heat exchange with the carrier gas stream 16 loaded with solvent vapors. This first is heated to about 10 ° C, that is to say at a temperature which is necessary for the evaporation of the solvent in the evaporation space 12.

15 In de oplosmiddelafscheider 3^ vindt, zoals hiervoor gezegd, het scheiden van het mengsel in een aan oplosmi ddelarme draaggas stroom 1^ en vloeibaar oplosmiddel (eventueel in een mengsel met vaste ijsdeel-tjes) plaats. Het vloeibare oplosmiddel wordt via de leiding U0 onttrokken. Het hoofdgedeelte van het vloeibare oplosmiddel wordt voor het be-20 reiden van de kleefstofoplossing gebruikt. Voor dat doel kan het noodzakelijk zijn, het water uit het oplosmiddel af te scheiden,resp. de verhouding tussen de afzonderlijke oplosmiddelcomponenten weer op de uit-gangsverhouding in te stellen. In het algemeen blijft echter, nadat een stabiele bedrijfstoestand is ingesteld, de verhouding tussen de oplos-25 middelcomponenten constant, opdat de verdampingsruimte 12 zover is afgedicht, dat tijdens bedrijf geen oplosmiddeldampen kunnen ontwijken.As mentioned above, the mixture is separated in a solvent-low carrier gas stream 1 ^ and liquid solvent (optionally in a mixture with solid ice particles) in the solvent separator 3 ^. The liquid solvent is withdrawn via the line U0. The main part of the liquid solvent is used to prepare the adhesive solution. For that purpose it may be necessary to separate the water from the solvent, or reset the ratio between the individual solvent components to the starting ratio. Generally, however, after a stable operating state has been established, the ratio of the solvent components remains constant so that the evaporation space 12 is sealed to the point that no solvent vapors can escape during operation.

Het terugvoeren van de hoofdhoeveelheid van het teruggewonnen oplosmiddel is door de gestreepte lijn h2 aangeduid.The return of the main amount of the recovered solvent is indicated by the dashed line h2.

Een kleiner gedeelte van het teruggewonnen oplosmiddel wordt 30 via de leiding naar een pomp b6 gevoerd en met behulp van deze pomp in de warmteuitwisselaar 26 en/of in het mengsel 28 voor de exparsie-machine 30 gespoten.A smaller part of the recovered solvent is fed via the pipe to a pump b6 and injected by means of this pump into the heat exchanger 26 and / or into the mixture 28 for the expander machine 30.

Zoals hiervoor reeds vermeld, kan met behulp van dit aandeel aan oplosmiddel bevriezing van de warmteuitwisselaar 26, de ontspannings-35 machine 30 en de verbindingsleiding 28 worden verhinderd, doordat het oplosmiddel met het water een laag smeltend mengsel vormt, resp. een afscheiding van ijs op de koude druppels oplosmiddel plaatsvindt. De 8104679 * * -12- toe voer lei dingen voor oplosmiddel zijn door 48a resp. 48b aangeduid.As already mentioned above, with the aid of this share of solvent freezing of the heat exchanger 26, the relaxation machine 30 and the connecting pipe 28 can be prevented, because the solvent forms a low melting mixture with the water, respectively. ice is deposited on the cold drops of solvent. The 8104679 * * -12- solvent feed lines are marked by 48a resp. 48b.

De uitvoeringsvorm volgens figuur 2 stemt met betrekking tot de volgorde van de afzonderlijke componenten tot aan de warmteuitwisse-laar 26 met bet alternatief volgens figuur 1 overeen. Achter de warmte-5 uitwisselaar is echter een tweede oplosmiddelafscheider 50 voor de ex-pansieturbine 30 aangebracht. Deze oplosmiddelafscheider dient op de eerste plaats voor het afscheiden van water en de hoogkokende bestanddelen uit het oplosmiddelmengsel.With regard to the sequence of the individual components up to the heat exchanger 26, the embodiment according to Figure 2 corresponds to the alternative according to Figure 1. Behind the heat exchanger, however, a second solvent separator 50 for the expansion turbine 30 is provided. This solvent separator primarily serves to separate water and the high-boiling components from the solvent mixture.

Na het passeren van de ontspanningsturbine 30 wordt het meng-10 sel 3 uit het oplosmiddeldampen arme draaggas en vloeibare oplosmiddel door een andere warmteuitwisselaar 52 geleid en komt daarvandaan naar de • oplosmiddelafscheider 34.After passing the relaxation turbine 30, the mixture 3 is passed from the solvent vapors lean carrier gas and liquid solvent through another heat exchanger 52 and from there goes to the solvent separator 34.

De ontspanningsklep 38 is bij'dit alternatief rechtstreeks achter de oplosmiddelafscheider 3¾ aangebracht 15 Bij het doorlopen van deze ontspanningsklep koelt de draag- gasstroom zonder het leveren van arbeid af, waarbij verder oplosmiddel wordt afgescheiden, dat in de oplosmiddelafscheider 51 verwijderd kan worden. De af gekoelde draaggas stroom 14 kan als koelmedium in de tweede wamrteuitwisselaar 52 gebruikt worden. Aansluitend gaat de aan oplos-20 middeldampen arme draaggas stroom als koelmedium door de warmt euitwisselaar 26, waarin deze evenals bij de eerste uitvoeringsvorm op de in de verdampingsruimfce 12 noodzakelijke temperatuur verwarmd wordt.In this alternative, the release valve 38 is arranged directly behind the solvent separator 3¾. As it passes through this release valve, the carrier gas stream cools without labor, further separating solvent which can be removed in the solvent separator 51. The cooled carrier gas stream 14 can be used as a cooling medium in the second heat exchanger 52. Subsequently, the carrier gas stream, which is poor in solvent vapors, flows as cooling medium through the heat exchanger 26, in which, as in the first embodiment, it is heated to the temperature required in the evaporation chamber 12.

Door het inschakelen van een extra oplosmiddelafscheider 50 wordt het gevaar, dat de schoepen van de ontspanningsturbine 30 door 25 druppels oplosmiddel, resp. ijsdeeltjes beschadigd wordt, verminderd.By switching on an additional solvent separator 50, there is a danger that the blades of the relaxation turbine 30 will be contaminated with 25 drops of solvent, respectively. ice particles are damaged, reduced.

Men kan echter desalniettemin een kleiner gedeelte van het in de oplosmiddelafscheider 34 afgescheiden oplosmiddel via de leiding 44, de pomp 46 en de leidingen 48a, resp. 48b in de warmteuitwisselaar 26, resp. in het gas-vloei stof mengsel 28 spuiten, om bevriezing van de warmteuit-30 wisselaar, resp. de leiding 28 vermijden.However, a smaller portion of the solvent separated in the solvent separator 34 may nevertheless be passed through line 44, pump 46 and lines 48a, respectively. 48b in the heat exchanger 26, respectively. spray 28 into the gas-liquid mixture to prevent freezing of the heat exchanger, resp. avoid the lead 28.

Bij de in figuur 3 en 4 weergegeven uitvoeringsvormen zijn de elementen, welke met de elementen van de uitvoeringsvormen volgens figuur 1 en 2 identiek, resp. equivalent zijn, van dezelfde verw^ings-cijfers voorzien.In the embodiments shown in Figures 3 and 4, the elements which are identical with the elements of the embodiments according to Figures 1 and 2, respectively. equivalent, with the same reference numbers.

35 Het belangrijkste verschil bestaat daarin, dat achter de ver- dichter 24 een indirekte koeler 25 is geschakeld.The main difference is that an indirect cooler 25 is connected behind the pointer 24.

Met behulp van deze indirekte koeler kan de temperatuur van ...........8 1 0 4 6 7 9 -13- de aan oplosmiddeldampen arme draagg as stroom "bij het treden in de ver-dampingsruimte op eenvoudige wijze verlaagd worden, bijv. in het geval van n-hexaan op ongeveer 70-100°C. Wanneer men dezelfde temperatuursver-laging bij de uitvoeringsvorm volgens figuur 1 en 2 zou willen bereiken, 5 zou men de draaggasstroom in de koeler 18 zover moeten afkoelen, dat zijn temperatuur voor het treden in de verdichter 2k slechts ongeveer 10-20°C zou moeten bedragen.With the help of this indirect cooler, the temperature of ........... 8 1 0 4 6 7 9 -13- the carrier ash-poor flow of solvent vapors "when entering the evaporation space can be easily be lowered, eg in the case of n-hexane at about 70-100 ° C. If one wanted to achieve the same temperature reduction in the embodiment according to figures 1 and 2, one would have to cool the carrier gas flow in the cooler 18 so far. that its temperature before entering the compactor 2k should be only about 10-20 ° C.

Voor dat doel zou de koeler 18 zeer groot geconstrueerd moeten worden. Door het inschakelen van de koeler 25 kan voorts de tem-• 10 peratuur van de draaggasstroom over een breed bereik geregeld worden en wel door een dienovereenkomstige bediening van de koelmiddelklep 29·For that purpose, cooler 18 should be constructed very large. Furthermore, by switching on the cooler 25, the temperature of the carrier gas flow can be controlled over a wide range, and this by operating the coolant valve 29 · accordingly.

Bij de uitvoeringsvorm volgens figuur 3 is voor de koeler 25een warmteuitwisselaar 26a ("warme warmteuitwisselaar) geschakeld en een warmteuitwisselaar 26b (koude warmteuitwisselaar) geschakeld.In the embodiment according to figure 3, a heat exchanger 26a ("warm heat exchanger) and a heat exchanger 26b (cold heat exchanger) are connected for the cooler 25.

15 Deze beide varmteuitwisselaars worden door aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom doorstroomd. De warmteuitwisselaar 26a wordt door een parallelklep 27 overbrugd. Wordt deze klep geopend, dan gaat een gedeelte van de draaggasstroom in de warmteuitwisselaar 26a, waarbij de ingangstemperatuur van de draaggasstroom in de verdampingsruimte zakt.Both of these heat exchangers are flown through a carrier gas stream poor in solvent vapors. The heat exchanger 26a is bridged by a parallel valve 27. When this valve is opened, part of the carrier gas stream enters the heat exchanger 26a, the inlet temperature of the carrier gas stream drops into the evaporation space.

20 Ook op deze wijze is een eenvoudige temperatuurregeling mogelijk.Simple temperature control is also possible in this way.

Opdat de temperatuur van de met oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom in de koude warmteuitwisselaar 26b constant blijft (in het geval van n-hexaan ongeveer 20°C), moet bij geopende klep 27 de massastroom van het koelmedium door de extra koeler 25 vergroot worden. 25 In figuur 3 is voor de ontspanningsmachine een oplosmiddel- afscheider 50 geschakeld. Deze oplosmiddelafscheider is slechts dan noodzakelijk, wanneer de draaggasstroom een hoge concentratie aan oplos-middeldampen bevat en de na de warmteuitwisselaar 26b afgescheiden, hoeveelheid oplosmiddel zo groot is, dat voor een beschadiging van de ont-30 spanningsmachine 30 door de druppels oplosmiddel gevreesd moet worden.In order for the temperature of the carrier gas stream loaded with solvent vapors to remain constant in the cold heat exchanger 26b (in the case of n-hexane about 20 ° C), the mass flow of the cooling medium through the additional cooler 25 must be increased when valve 27 is opened. In figure 3 a solvent separator 50 is connected for the relaxation machine. This solvent separator is only necessary if the carrier gas stream contains a high concentration of solvent vapors and the amount of solvent separated after the heat exchanger 26b is so great that the drops of solvent must be feared from being damaged by the drops of solvent. .

Bij de uitvoeringsvorm volgens figuur 3 kan achter de koeler 18 nog een klep 23 aangebracht zijn, met behulp waarvan de stromingssnelheid van de met de oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom geregeld kan worden.In the embodiment according to Figure 3, a valve 23 can be arranged behind the cooler 18, by means of which the flow velocity of the carrier gas stream loaded with the solvent vapors can be controlled.

35 Voorts is in de afvoer van de oplosmiddelafscheider 3^ een afvoerklep 39 voor het uitgecondenseerde oplosmiddel aanwezig. Dit kan, evenals bij de uitvoeringsvormen volgens figuur 1 en 2, in de warmteuit- 8104579 -Ifc- wisselaar 26b, resp. in de koeler 25 teruggevoerd worden, wanneer aldaar het gevaar van ijsvorming bestaat.Furthermore, a discharge valve 39 for the condensed solvent is present in the discharge of the solvent separator 3 ^. As in the embodiments according to Figs. 1 and 2, this can be done in the heat exchanger 26104579 -fc exchanger 26b, respectively. be returned to the cooler 25 if there is a risk of icing there.

Uit figuur 3 blijkt verder, dat de motor 36 via een aandrijving 5b met de gemeenschappelijke as tussen verdichter 2k en ont-5 spanningsturbine 30 verbonden is. Bij de ontspanningsturbine gaat het bij voorkeur om een turbine met leischoepverstelling. De verdichter 2b is bij voorkeur van een wervelsmoorinrichting voorzien.Figure 3 further shows that the motor 36 is connected via a drive 5b to the common shaft between compactor 2k and de-stressing turbine 30. The relaxation turbine is preferably a turbine with guide vane adjustment. The compactor 2b is preferably provided with a swirl choke device.

De uitvoeringsvorm volgens figuur ^ stemt in hoofdzaak overeen met de uitvoeringsvorm volgens figuur 3. Achter de extra koeler 25 ’ 10 is slechts een warmteuitwisselaar 26 aanwezig, d.w.z. de voorgeschakelde warmteuitwisselaar 26a ontbreekt. De warmteuitwisselaar 26 is op dezelfde als de warmteuitwisselaar 26a volgens figuur 3 door een parallelklep 27 overbrugd, zodat met behulp van deze klep en de klep 29 een eenvoudige regeling van de intreedtemperatuur van de aan oplos— 15 middeldampen arme draaggasstroom in de verdampingsruimte mogelijk is.The embodiment according to FIG. 1 substantially corresponds to the embodiment according to FIG. 3. Only one heat exchanger 26 is present behind the additional cooler 25, i.e. the upstream heat exchanger 26a is missing. The heat exchanger 26 is bridged in the same way as the heat exchanger 26a according to figure 3 by a parallel valve 27, so that with the aid of this valve and valve 29 a simple control of the entering temperature of the carrier gas stream low in solvent vapors in the evaporation space is possible.

Ook bij de uitvoeringsvorm volgens figuur ^ kan voor de ont-spanningsmachine 30 een oplosmiddelafscheider overeenkomstig de afscheider 50 volgens figuur 3, aanwezig zijn. Voorts kan het in de oplosmiddelafscheider 3^ afgescheiden oplosmiddel via de afvoerklep 39 onttrokken 20 en ten dele weer teruggevoerd worden, wanneer in de warmteuitwisselaar 26 gevaar van bevriezing bestaat.In the embodiment according to Figure 1, a solvent separator corresponding to the separator 50 according to Figure 3 may also be present for the relaxation machine 30. Furthermore, the solvent separated in the solvent separator 31 can be withdrawn via the discharge valve 39 and partly recycled, if there is a risk of freezing in the heat exchanger 26.

De uitvoeringsvorm volgens figuur 5 stemt in hoofdzaak overeen met die volgens.figuur 1. De uit de koeler 18 tredende afgekoelde -draaggas stroom treedt in de eerste verdichter 23, welke via een koppe-25 ling met een elektromotor 36 als uitwendige arbeidsmotor krachtover-brengend verbonden is. Het toerental van de elektromotor is regelbaar, naargelang de behoefte aan voor de condensatie noodzakelijke lagere temperatuur, resp. het voor de circulatie noodzakelijke transportvolume.The embodiment according to figure 5 substantially corresponds to that according to figure 1. The cooled carrier gas stream leaving the cooler 18 enters the first compactor 23, which transmits power through an coupling with an electric motor 36 as an external working motor is connected. The speed of the electric motor is adjustable, depending on the need for a lower temperature, which is necessary for condensation, respectively. the transport volume necessary for circulation.

Na de verdichter 23 treedt de draaggas stroom 16 in de tweede 30 verdichter 2h, welke met de ontspanningsmachine 30 (een gemodificeerde turbolader) rechtstreeks mechanisch gekoppeld is, hetgeen door de door 31 aangeduide, doorgaande as 25 is aangeduid. De verdichte draaggasstroom 16 treedt nu in de warmteuitwisselaar 26a (warme warmteuitwisselaar), waarin deze in indirekte warmteuitwisseling met de aan oplosmiddeldampen 35 arem draaggas stroom 1^4 af gekoeld wordt. De warmteuitwisselaar 26a is evenals bij de uitvoeringsvorm volgens figuur 3 door een parallelklep 27 overbrugd. Achter de warmteuitwisselaar 26a is een indirekte koeler 8 1 0 4 6 7 9 ......................................After the compactor 23, the carrier gas stream 16 enters the second compactor 2h, which is directly mechanically coupled to the release machine 30 (a modified turbocharger), which is indicated by the through shaft 25 indicated by 31. The compacted carrier gas stream 16 now enters the heat exchanger 26a (warm heat exchanger), in which it is cooled in indirect heat exchange with the carrier gas stream 1 ^ 4, which is based on solvent vapors. As in the embodiment according to Figure 3, the heat exchanger 26a is bridged by a parallel valve 27. Behind the heat exchanger 26a is an indirect cooler 8 1 0 4 6 7 9 ................................... ...

-15- 25 geschakeld, met behulp waarvan de temperatuur van de draaggasstroom op eenvoudige wijze geregeld kan worden. Zonder de koeler 25 zou men de draaggasstroom. 16 in de koeler 18 zo ver moeten afkoelen, dat zijn temperatuur voor het binnentreden in de verdichter 23 slechts tot ongeveer 5 10 tot 20°C zou mogen bedragen. Voor dat doel zou de loeier 18 zeer groot geconstrueerd moeten worden. Door de inschakeling van dè koeler 2? kan voorts de tenperatuur van de draaggasstroom over een breed bereik geregeld worden, en wel door een dienovereenkomstige bediening van de koelmiddelklep 29.-15- 25, with which the temperature of the carrier gas flow can be controlled in a simple manner. Without the cooler 25 the carrier gas flow would be. 16 in the cooler 18 should cool to such an extent that its temperature before entering the compactor 23 should be only about 10 to 20 ° C. For that purpose, the tanner 18 should be constructed very large. By switching on the cooler 2? in addition, the temperature of the carrier gas flow can be controlled over a wide range, and this by operating the coolant valve 29 accordingly.

10 Achter de koeler 25 is, evenals bij de uitvoeringsvorm vol gens figuur 3, een warmteuitwisselaar 26b (koude warmteuitwisselaar) geschakeld, waarin de draaggasstroom 16 wederom in indirekte warmteuit-wisseling met de aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom \k wordt af gekoeld (in het voorbeeld tot ongeveer 0°C). Een regeling van de tem-15 peratuur van de aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom 1U is door de parallelklep 27 mogelijk.As in the embodiment according to figure 3, a heat exchanger 26b (cold heat exchanger) is connected behind the cooler 25, in which the carrier gas stream 16 is again cooled in indirect heat exchange with the carrier gas stream k poor in solvent vapors (in the example to about 0 ° C). Control of the temperature of the carrier gas stream 1U, which is poor in solvent vapors, is possible through the parallel valve 27.

Opdat de temperatuur van de met oplosmiddeldampen doorlaten draaggasstroom in de koude warmteuitwisselaar 26b constant blijft (in het geval van n-hexaan ongeveer 0°C), moet bij geopende klep 27 de mas-20 sastroom van het koelmedium door de extra koeler 25 vergroot worden.In order for the temperature of the carrier gas stream passing through with solvent vapors in the cold heat exchanger 26b to remain constant (in the case of n-hexane about 0 ° C), the mass flow of the cooling medium through the additional cooler 25 must be increased when valve 27 is opened. .

De warmteuitwisselaar 26b condenseert reeds een gedeelte van de oplosmiddeldampen. Dit deel wordt in de oplosmiddelafscheider 50 verwijderd. Dit is echter alleen dan nodig, wanneer de draaggasstroom een hoge concentratie aan oplosmiddeldampen bevat en de na de wararte-25 uitwisselaar 26b afgescheiden hoeveelheid oplosmiddel zo groot is, dat voor een beschadiging van de ontspanningsmachine 30 door druppels oplosmiddel gevreesd moet worden.The heat exchanger 26b already condenses part of the solvent vapors. This part is removed in the solvent separator 50. However, this is only necessary if the carrier gas stream contains a high concentration of solvent vapors and the amount of solvent separated after the wararte exchanger 26b is so great that damage of the release machine 30 must be feared by drops of solvent.

Het door 28 aangeduide mengsel uit ten dele met oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom en eventueel nog aanwezige vloeibare op-30 losmiddeldeeltjes stroomt in de als expansieturbine (gemodificeerde turbolader) uitgevoerde ontspanningsmachine 30. Deze is, zoals reeds vermeld, via de as 31 rechtstreeks mechanisch met de verdichter 2k gekoppeld. De in de cntspanningsturbine 3Q gewonnen arbeid kan dus praktisch zonder verlies voor het verdichten van de met oplosmiddeldampen 35 beladen draaggasstroom 16 in de verdichter 2h benut worden, omdat geen aandrijf verliezen ontstaan. De motor 36, welke de eerste verdichter 23 aandrijft, is de enige uitwendige energiebron voor het systeem, waarbij 8104679 -16- de behoefte aan energie naargelang de behoefte van het systeem flexibel uit gevoerd kan worden.The mixture indicated by 28, partly of carrier gas stream loaded with solvent vapors and any liquid solvent particles still present, flows into the expansion machine 30 designed as an expansion turbine (modified turbocharger). 2k linked. The work gained in the voltage turbine 3Q can thus be used practically without loss to compact the carrier gas stream 16 loaded with solvent vapors 35 in the compactor 2h, because no drive losses occur. The motor 36, which drives the first compactor 23, is the only external energy source for the system, with the need for energy to be flexible according to the need of the system.

In de ontspanningsturbine 30 vindt als gevolg van de geleverde arbeid een verdere afkpeling van de draaggasstroom plaats, en het met 5 32.-. aangeduide mengsel uit aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom en eventueel nog aanwezige vloeibare oplosmiddeldeeltjes (een aandeel hoger dan. bij 28) komt in de oplosmiddelafscheider 34, waarin het mengsel 32 wordt gescheiden. De uit de oplosmiddelafscheider 34 tredende, aan oplosmiddeldampen arme draaggasstroom 14 heeft in het aangenomen uitvoe-10 ringsvoorbeeld een temperatuur van ongeveer ~40°C en doorstroomt na elkaar de warmteuitwisselaars 26b en 26a in indirekte warmteuitwisseling met de met oplosmiddeldampen beladen draaggasstroom 16. Hierbij wordt deze eerste tot ongeveer 140°C verdampt, d.w.z. op een temperatuur, welke voor het verdampen van oplosmiddel in de verdampingsruimte 12 noodza-15 kelijk is.As a result of the work done, a further cut-off of the carrier gas flow takes place in the relaxation turbine 30, and with 32. indicated mixture from carrier gas lean to solvent vapors and any liquid solvent particles still present (a proportion higher than at 28) enters the solvent separator 34, in which the mixture 32 is separated. The carrier gas stream 14 poor in solvent vapors 34 emerging from the solvent separator 34 has a temperature of about ~ 40 ° C in the assumed exemplary embodiment and flows successively through the heat exchangers 26b and 26a in indirect heat exchange with the carrier gas stream 16 loaded with solvent vapors. it first evaporates to about 140 ° C, ie at a temperature necessary for the evaporation of solvent in the evaporation space 12.

Voor een verdere besturing van de temperatuur .van deze draag- ' gasstroom kan een ontspanningsklep 38 aanwezig zijn.A release valve 38 may be provided for further control of the temperature of this carrier gas flow.

Wanneer de draaggasstroom door deze klep heenstroomt, vindt een verdere afkoeling zonder levering van arbeid plaats.When the carrier gas flow flows through this valve, further cooling takes place without supplying labor.

20 De temperatuur van dit systeem kan dus niet alleen door de smoorklep 22, doch ook door de ontspanningsklep 38 op eenvoudige wijze geregeld worden. Men kan met deze beide kleppen zonder inschakeling van andere regelinrichtingen het systeem aan de meest verschillende oplos-middelcombinaties aanpassen, De in de ontspanningsklep 28 optredende af-25 koeling van de draaggasstroom kan voor het koelen van de draaggasstroom na de ontspanningsturbine 30 gebruikt worden (in de tekening niet weergegeven), waarbij achter de ontspanningsklep 38 eventueel een oplosmiddelafscheider aanwezig kan zijn.The temperature of this system can thus be controlled in a simple manner not only by the throttle valve 22, but also by the release valve 38. With these two valves, the system can be adapted to the most different solvent combinations without switching on other control devices. The cooling of the carrier gas flow occurring in the release valve 28 can be used for cooling the carrier gas flow after the release turbine 30 (in (not shown in the drawing), where a solvent separator may be present behind the release valve 38.

In de oplosmiddelafscheider 34 vindt, zoals in samenhang met 30 de uitvoeringsvorm volgens figuur 1 is besproken, het scheiden van het mengsel in een aan oplosmiddelarme draaggasstroom 14 en vloeibaar oplosmiddel plaats, dat evenals bij de uitvoeringsvorm volgens figuur 1 verder verwerkt wordt.In the solvent separator 34, as discussed in conjunction with the embodiment of Figure 1, the mixture is separated into a low-solvent carrier gas stream 14 and liquid solvent, which is further processed as in the embodiment of Figure 1.

Eventueel kan een kleiner gedeelte van het teruggewonnen 35 oplosmiddel via de leiding 1+4 naar een pomp 46 gevoerd en met behulp van deze pomp in de warmbeuitwisselaar 26b en/of in het mengsel 28 voor de expansiemachine 30 gespoten worden. Zoals hiervoor reeds vermeld, kan met 8104679 -17- · behulp Tan dit gedeelte aan in water oplosbaar oplosmiddel bevriezing van de warmteuitwisselaar 26b, de ontspanningsmachine 30 en de verbin-dingsleiding 28 verhinderd worden, doordat het oplosmiddel met hèt water een laag smeltend mengsel vormt, resp. een afscheiding van ijs op de 5 koude druppelsoplosmiddel plaatsvindt. De oplosmiddeltoevoerleidingen zijn door k8a, ^8b aangeduid.Optionally, a smaller part of the recovered solvent can be fed via line 1 + 4 to a pump 46 and by means of this pump be injected into the heat exchanger 26b and / or into the mixture 28 for the expansion machine 30. As already mentioned above, this portion of water-soluble solvent freezing of the heat exchanger 26b, the relaxer 30 and the connecting line 28 can be prevented by using the solvent with the water to form a low melting mixture. , resp. ice is deposited on the cold droplet solvent. The solvent supply lines are indicated by k8a, ^ 8b.

Bevriezing van de ontspanningsturbine alsmede het gevaar, dat de schoep van de ontspanningsturbine alsmede het gevaar, dat de schoepen. van de ontspanningsturbine door druppels oplosmiddel, resp. ijsdeel-10 tjes beschadigd wordt, wordt ook met behulp van de oplosmiddelafscheider 50 verminderd.Freezing of the relaxation turbine and the danger of the blade of the relaxation turbine as well as the danger of the blades. of the relaxation turbine by drops of solvent, resp. ice part-10 is damaged, it is also reduced with the aid of the solvent separator 50.

Bij de in figuur 6 weergegeven uitvoeringsvorm zijn de elementen, welke met de elementen van de uitvoeringsvorm volgens figuur 1 en 5 identiek, resp. equivalent zijn, van dezelfde verwijzingscijfers 15 voorzien. Het belangrijkste verschil bestaat daarin, dat de ontspanningsmachine 30 direkt met de eerste verdichter mechanisch gekoppeld is (via de as 31), terwijl de tweede verdichter 2k met de elektromotor 36 gekoppeld is. Deze opstelling heeft ten opzichte van die volgens figuur 1 het voordeel, dat de druk, resp. de temperatuur van de met oplosmiddel-20 dampen beladen gasstroom voor het binnentreden in de warme.warmteuit-wisselaar 26a nog beter geregeld kan worden, omdat een afwijking van de gewenste waarde op deze plaats met behulp van de motor 36 rechtstreeks tegengestuurd kan worden en de tegenbesturing onmiddellijk werkzaam wordt.In the embodiment shown in Figure 6, the elements which are identical with the elements of the embodiment according to Figures 1 and 5, respectively. equivalent, with the same reference numerals 15. The main difference is that the relaxation machine 30 is mechanically coupled directly to the first compactor (via the shaft 31), while the second compactor 2k is coupled to the electric motor 36. This arrangement has the advantage over that according to figure 1 that the pressure, resp. the temperature of the gas stream charged with solvent-20 vapors before entering the heat exchanger 26a can be controlled even better, because a deviation from the desired value can be directly counteracted at this location by means of the motor 36 and the counter-control becomes effective immediately.

Voorts is bij deze litvoeringsvorm de ontspanningsmachine 25 30 als ontspanningsturbine met leischoepen-verstelling uitgevoerd, waar door een verdere stuurmogelijkheid wordt verkregen en het rendement van de ontspanningsturbine dienovereenkomstig aan de heersende druk- en stromingsvereisten in het systeem geoptimaliseerd kan worden. Tenslotte is als regelelement voor de verdichter 23 een klep 21 aanwezig.Furthermore, in this embodiment, the relaxation machine 30 is designed as a relaxation turbine with guide vane adjustment, where a further control possibility is obtained and the efficiency of the relaxation turbine can be optimized accordingly to the prevailing pressure and flow requirements in the system. Finally, a valve 21 is provided as a control element for the compactor 23.

30 De uitvinding is niet beperkt tot de weergegeven uitvoerings- voorbeelden, doch kan in vele opzichten worden gevarieerd, zonder dat buiten het raam van de uitvinding wordt getreden.The invention is not limited to the exemplary embodiments shown, but can be varied in many respects without departing from the scope of the invention.

35 810467935 8104679

Claims

1. Method for solvent recovery, where. in the case of a hot carrier gas stream loaded in an evaporation space with solvent vapors for condensing the solvent vapors from condensation and for separating the solvents for 5%, compacting them, cooling them and relieving them with labor, after which the carrier gas poor in solvent vapors after reheating in the evaporation space is returned, characterized in that the working power in mechanical coupling available during relaxation is used to compact the carrier gas stream loaded with the solvent vapors.

Method according to claim 1, characterized in that the power available during the release is transferred to a compression stage in mechanical coupling with additional work supplied from outside. 3. A method as claimed in claim 1, characterized in that with the total power available during the relaxation in direct mechanical coupling on one of two or more compression stages for compacting the carrier gas stream loaded with solvent vapors. transfers.

Method according to claim 3, characterized in that the second, respectively. the other compression stages are driven separately by externally supplied labor.

5. Process according to claim 1-U, characterized in that an inert gas or a gas with an oxygen content below the ignition limit of the solvent vapors is used as the carrier gas.

6. Process according to claims 1-5, characterized in that the temperature of the carrier gas stream loaded with solvent vapors is adjusted before, between and / or after the individual compression stages by indirect heat exchange with an external coolant. 7. Process according to claims 1-6, characterized in that a water-soluble solvent in liquid form is injected into the cooled carrier gas stream before tensioning.

8. Process according to claim 7, characterized in that part of the condensed and separated solvent is used for injecting into the cooled carrier gas stream.

9. Process according to claims 1-8, characterized in that a part of the solvent vapors are condensed and separated from the cooled carrier gas stream for relaxation. 8104679 ..... -19-

10. A method according to claims 1-9, characterized in that the carrier gas stream, which is only partially relaxed when the energy is supplied, is relaxed again without providing any work.

11. A method according to claim 10, characterized in that the carrier gas stream relaxed without supplying labor is used in indirect heat exchange as cooling gas for the carrier gas relaxed while supplying labor. 12. Installation for applying the method according to claims 1-11, wherein in a carrier gas circuit an evaporation space, in which the heated carrier gas stream is charged with solvents, a compactor, a cooling device for condensing the solvent vapors from the carrier gas stream, a a relaxation machine, a solvent separator and a device for reheating the carrier gas stream depleted of solvent vapors, characterized in that the compactor (2k) is mechanically coupled to the relaxation machine (30) and that the cooling device, and the device for reheating forms at least one heat exchanger (26, 26a and 26b, respectively) flowing through the carrier gas stream depleted in solvent vapors.

Installation according to claim 12, characterized in that the release machine (30) is mechanically coupled together with an additional external working machine (36) to the compactor (2k). Ih. Installation according to claim 12, characterized in that the relaxation machine (30) is mechanically coupled directly to one of two or more compactors 25 (23, 2k, respectively).

Installation according to claim 1U, characterized in that the second, resp. the other compactor is mechanically coupled to external work machines (36).

16. Installation according to claims 12-15, characterized in that the relaxation machine (30) is a relaxation turbine and the exfcra work machine (36) is an electric motor.

Installation according to claims 12-16, characterized in that between the evaporation space (12) 'and the first compactor (23), between the first and the second, respectively. the subsequent compactor 35 and / or between the last compactor (2i +) and the relaxer (30) an indirect cooler (18, 25 respectively) is connected for controlling the temperature of the carrier gas stream loaded with solvent vapors. 8104679 * * -20-

Installation according to claim 17, characterized in that a heat exchanger (26a) is connected for the indirect cooler (25) arranged between the (or the last) evaporator (24) and the relaxation machine (30) and behind it a heat exchanger (26b). Installation according to claims 12-18, characterized in that "between heat exchanger (26) and ori-stress machine (30) devices (48) for injecting a liquid water-soluble solvent. are present in the carrier gas stream.

Installation according to claims 12-19, characterized in that another solvent separator (50) is present between the heat exchanger (26) and the relaxation machine (30).

Installation according to claims 12-20, characterized in that a release valve (38) is provided in front of the evaporation chamber (12).

Installation according to claims 12-21 », characterized in that another heat exchanger (52), which flows through the carrier gas stream which is low in solvent vapors and the release valve (38), is connected between the relaxation machine (30) and the first solvent separator (34). is arranged directly in front of this heat exchanger and a solvent separator (51) is present behind the release valve (38). 20. \ 8104679