NL2022305B1 - Bedieningsmechanisme voor een raambekleding en raambekleding - Google Patents

Abstract

De uitvinding heeft betrekking op een bedieningsmechanisme voor een raambekleding, omvattende: een aandrijfas voor het aandrijven en daarmee oplaten en/of neerlaten van de raambekleding, een aandrijfwiel voor aangrijping door een aangrijpmiddel voor het laten roteren van het aandrijfwiel, en een koppeling voor het in een gekoppelde toestand koppelen van de aandrijfas met het aandrijfwiel, waarbij de koppeling schakelbaar is tussen de gekoppelde toestand en een ontkoppelde toestand waarin de aandrijfas van het aandrijfwiel is losgekoppeld en vrij roteerbaar is, een bedieningselement voor het schakelen van de koppeling tussen de gekoppelde toestand en de ontkoppelde toestand, waarbij de koppeling een overbrengingselement omvat, welk overbrengingselement middels het bedieningselement transleerbaar is tussen een eerste positie waarin de koppeling de gekoppelde toestand aanneemt en een tweede positie waarin de koppeling de ontkoppelde toestand aanneemt. De uitvinding heeft daarnaast betrekking op een raambekleding gekoppeld aan de aandrijfas van een dergelijk bedieningsmechanisme.

Description

Bedieningsmechanisme voor een raambekleding en raambekleding De uitvinding heeft betrekking op een bedieningsmechanisme voor een raambekleding omvattende een aandrijfas voor het aandrijven en daarmee oplaten en/of neerlaten van de raambekleding en een aandrijfwiel voor aangrijping door een aangrijpmiddel voor het laten roteren van het aandrijfwiel. De uitvinding heeft daarnaast betrekking op een raambekleding gekoppeld aan de aandrijfas van een dergelijk bedieningsmechanisme.

Voor het oplaten en/of neerlaten van raambekledingen zoals rolgordijnen, plisségordijnen, jaloezieën en vouwgordijnen zijn talloze bedieningsmechanismen bekend die ieder een andere gebruikservaring bieden. Een alom bekende variant is een bedieningsmechanisme voorzien van een koord of ketting waarmee de raambekleding, bij (handmatig) trekken aan het koord of de ketting, kan worden opgelaten, maar waar bij neerlaten van de raambekleding gebruik wordt gemaakt van de zwaartekracht, waarbij de raambekleding door het eigen gewicht naar beneden beweegt. Het voordeel van deze variant is dat het neerlaten van de raambekleding geen inspanning van de gebruiker vereist.

Om te voorkomen dat de raambekleding bij het oplaten en in opgelaten positie onder invloed van de zwaartekracht ongewenst naar beneden beweegt, zijn bekende bedieningsmechanismen van voornoemde variant uitgerust met een antiterugloopsysteem. Dit systeem zorgt er in beginsel voor dat beweging van de raambekleding in neerwaartse richting wordt geblokkeerd. Enkel indien de blokkering door een handeling van de gebruiker wordt opgeheven, bijvoorbeeld door het koord of de ketting in zijwaartse richting te bewegen, zal de raambekleding naar beneden bewegen. Om daarnaast te voorkomen dat het koord of de ketting met de raambekleding meebeweegt bij het neerlaten, zijn bekende bedieningsmechanismen tevens uitgerust met een ontkoppelingsmechanisme waarmee een vrijloop van de raambekleding wordt gerealiseerd.

Een nadeel van bovengenoemde bekende bedieningsmechanismen is dat het antiterugloopsysteem en het ontkoppelingsmechanisme ervoor zorgen dat het bedieningsmechanisme veelal een gecompliceerde opbouw heeft, alsmede is vervaardigd uit een groot aantal onderdelen. De gecompliceerde opbouw van hetbedieningsmechanisme draagt er daarnaast aan bij dat omvang van het bedieningsmechanisme toeneemt, hetgeen vanuit praktisch en esthetisch oogpunt onwenselijk is.

Het doel van de onderhavige uitvinding is derhalve een verbeterd bedieningsmechanisme voor een raambekleding te verschaffen welke een vrijloop van de raambekleding in neerwaartse richting mogelijk maakt en tevens ten minste één van bovengenoemde nadelen verhelpt.

De uitvinding voorziet hiertoe in een bedieningsmechanisme voor een raambekleding, omvattende: een stationaire draagstructuur, een bij voorkeur ten minste gedeeltelijk in de draagstructuur opgenomen aandrijfas voor het aandrijven en daarmee oplaten en/of neerlaten van de raambekleding, een aandrijfwiel voor aangrijping door een aangrijpmiddel, in het bijzonder een koord of ketting, voor het laten roteren van het aandrijfwiel, een schakelbare koppeling voor schakeling tussen een gekoppelde toestand waarin de aandrijfas met het aandrijfwiel is gekoppeld en een ontkoppelde toestand waarin de aandrijfas van het aandrijfwiel is losgekoppeld, en een bedieningselement voor het schakelen van de koppeling tussen de gekoppelde toestand en de ontkoppelde toestand, waarbij de koppeling een overbrengingselement omvat, welk overbrengingselement middels het bedieningselement transleerbaar is tussen: een eerste positie waarin het overbrengingselement met het aandrijfwiel is gekoppeld en de koppeling de gekoppelde toestand aanneemt, en een tweede positie waarin het overbrengingselement van het aandrijfwiel is losgekoppeld en de koppeling de ontkoppelde toestand aanneemt, waarbij de aandrijfas in ontkoppelde toestand van de koppeling vrij roteerbaar is.

Zoals hierboven reeds aangegeven kan de raambekleding onder andere worden gevormd door een rolgordijn, een plisségordijn, een vouwgordijn of jaloezieën. In een gebruikelijk geval grijpt de raambekleding direct aan op een met de aandrijfas verbonden wikkelspoel. Alternatief kan de raambekleding middels een koordophanging zijn opgehangen, in welk geval de koorden om wikkelspoelen lopen die met de aandrijfas zijn verbonden. De eigenschappen van het aandrijfwiel hangen veelal af van de gebruikte aangrijpmiddelen, waarbij het aandrijfwiel zodanig is ingericht dat slipvrije aangrijping van het aangrijpmiddel op eenom!loopvlak van het aandrijfwiel mogelijk is.

Het aandrijfwiel kan geschikt zijn voor aangrijping door een eindloos aangrijpmiddel zoals een eindloos koord of een eindloze ketting.

Ten behoeve van de kindveiligheid kan het aangrijpmiddel echter ook eindig zijn in de vorm van een enkelvoudig koord of een enkelvoudige ketting, zodat er geen gevaar is voor verhanging.

In het laatste geval heeft hetaangrijpmiddel veelal ook een beperkte lengte.

Bij toepassing van een eindig aangrijpmiddel is het aandrijfwiel gebruikelijk niet enkel ingericht voor geleiding, maar tevens omwikkeling van het aangrijpmiddel.

Het aandrijfwiel kan hierbij zijn vormgegeven als spoel waarom het aangrijpmiddel kan omwikkelen en/ofafwikkelen.

Door toepassing van de schakelbare koppeling in combinatie met het bedieningselement is het voor een gebruiker mogelijk middels het bedieningselement te schakelen tussen de gekoppelde toestand en deontkoppelde toestand.

In gekoppelde toestand is aandrijving van de aandrijfas door het aandrijfwiel mogelijk waarbij de aandrijfas door het aandrijfwiel wordt bekrachtigd, terwijl de aandrijfas in ontkoppelde toestand vrij roteerbaar is waardoor een vrijloop van de aandrijfas en daarmee de raambekleiding wordt gerealiseerd.

In laatstgenoemde toestand zal de raambekleding onder invloed vande zwaartekracht door het eigen gewicht naar beneden bewegen, waarmee de raambekleding een achterliggend raam ten minste deels kan afdekken.

Voorts maakt het transleerbare overbrengingselement mogelijk dat het al dan niet vrij kunnen roteren van de aandrijfas enkel afhankelijk is van de toestand van de koppeling.

In het bijzonder zal de aandrijfas noodzakelijkerwijs vrij roteerbaar zijnals het overbrengingselement zich in de tweede positie bevindt en van het aandrijfwiel is losgekoppeld, hetgeen correspondeert met een ontkoppelde toestand van de koppeling.

De koppeling is in een gebruikelijk geval zodanig ingericht dat het overbrengingselement onafhankelijk transleerbaar is ten opzichte van de aandrijfas en het aandrijfwiel.

In een voorkomend geval is hetoverbrengingselement hierbij wel (continu) met de aandrijfas gekoppeld voor het doorgeven van een rotatie van het overbrengingselement op de aandrijfas en vice versa.

Bijzonder voordelig is dat een gebruiker middels het bedieningsmechanismevolgens de uitvinding uitgerust met enkel de hierboven besproken koppeling kankiezen wanneer aandrijfas door aandrijfwiel wordt bekrachtigd en wanneer de aandrijfas vrij kan roteren. Omdat de vrijloop van de aandrijfas in voornoemde koppeling afhankelijk is van en samengaat met de onderlinge ontkoppeling van aandrijfwiel en aandrijfas, wordt de werking van een antiterugloopsysteem met een ontkoppelingsmechanisme gecombineerd. Door de noodzaak voor een separate uitvoering van het antiterugloopsysteem en het ontkoppelingsmechanisme te ontlopen, kan de opbouw van het bedieningsmechanisme derhalve worden gesimplificeerd en kan de omvang van het bedieningsmechanisme worden gereduceerd.

In een mogelijke uitvoering van het bedieningsmechanisme volgens de uitvinding is het overbrengingselement tussen de eerste en de tweede positie in axiale richting ten opzichte van de aandrijfas transleerbaar. De axiale transleerbaarheid van het overbrengingselement maakt dat het bedieningsmechanisme verdergaand compact kan worden uitgevoerd, daar de verschillende componenten van ten minste de koppeling hiermee axiaal ten opzichte van elkaar kunnen worden uitgelijnd en mogelijk zelfs dezelfde rotatieas kunnen delen. Om een continue rotatiekoppeling van het overbrengingselement met de aandrijfas mogelijk te maken kan het overbrengingselement op de binnenzijde of de buitenzijde van het manteloppervlak van de aandrijfas aangrijpen, waarbij de aandrijfas in het eerste geval ten minste deels hol moet zijn en waarbij het overbrengingselement in het tweede geval ten minste deels hol moet zijn, en waarbij het overbrengingselement en de aandrijfas elkaar ten minste over de transleerbare afstand moeten overlappen.

In een voordelig geval kan de koppeling een drangelement omvatten voor het richting de eerste positie dringen van het overbrengingselement. Dit drangelement kan hierbij zijn uitgevoerd als een drukveer, en in het bijzonder een schroefveer. In een voorkomend geval ligt het drangelement met een eerste einde tegen de aandrijfas aan en met een tweede, tegenoverliggend einde tegen het overbrengingselement aan. Door het overbrengingselement richting de eerste positie dringen zorgt voornoemd drangelement ervoor dat de aandrijfas standaard gekoppeld is met het aandrijfwiel, waarmee kan worden bewerkstelligd dat de aandrijfas enkel vrij roteert indien een gebruiker de schakelbare koppeling middels het bedieningselement actief naar de ontkoppelde toestand schakelt. Dit voorkomt dat de raambekleding ongewild naar beneden zakt.

Het bedieningselement kan in een uitvoering van het bedieningsmechanisme volgens de uitvinding rond een rotatieas roteerbaar zijn tussen een eerste positie waarin de koppeling de gekoppelde toestand aanneemt en een tweede positie 5 waarin de koppeling de ontkoppelde toestand aanneemt.

Door hetbedieningselement een rotatiebeweging te laten uitvoeren kan duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen de rechtlijnige trekbeweging aan het aangrijpmiddel waarmee het aandrijfwiel doorgaans wordt aangedreven en de raambekleding wordt opgelaten, en de beweging die nodig is om de koppeling teschakelen tussen de gekoppelde en ontkoppelde toestand.

Hiermee wordt voorkomen dat een gebruiker de raambekleding onverhoopt laat zakken in plaats van oplaat.

Teneinde de bediening van het bedieningselement te vergemakkelijken kan hetbedieningselement een om de rotatieas roteerbare hefboom omvatten.

De hefboom kan daarbij een doorvoerkanaal omvatten voor het doorvoeren van het aangrijpmiddel vanaf het aandrijfwiel naar een buitenzijde van het bedieningsmechanisme.

Dit zorgt voor een nette geleiding van het aangrijpmiddel van het naar het aandrijfwiel.

Voorts wordt hiermee mogelijk dat de hefboom endaarmee het bedieningselement middels een richtingsverandering van het aangrijpmiddel in de rotatierichting van het bedieningselement wordt geroteerd.

Zodoende kan een gebruiker enkel door gebruikmaking van het aangrijpmiddel zowel het aandrijfwiel als het bedieningselement bedienen.

In een voordelig geval is het doorvoerkanaal hiervoor in langsrichting van de hefboom georiënteerd.

Dehefboom kan tevens roteerbaar zijn om een loodrecht op de rotatieas staande verdere rotatieas, bijvoorbeeld door de hefboom middels een kruiskoppeling met de rotatieas van het bedieningselement te koppelen.

Deze additionele vrijneidsgraad geeft een gebruiker de mogelijkheid de hefboom tevens in een richting loodrecht op de rotatieas te bewegen waardoor de kans op schade aan de bedieningsinrichtingdoor verkeerd hanteren van het bedieningselement wordt gereduceerd.

In nog een mogelijke uitvoering van het bedieningsmechanisme volgens de uitvinding kan het bedieningselement onder tussenkomst van een overbrenging zijn gekoppeld aan het overbrengingselement, waarbij de overbrenging is ingericht voorhet omzetten van een rotatie van het bedieningselement in een translatie van hetoverbrengingselement.

De overbrenging kan hierbij zijn voorzien van een van een nok voorziene as, welke as als de rotatieas van het bedieningselement fungeert en met het bedieningselement is gekoppeld, en een met het overbrengingselement gekoppelde duwstang, waarbij de van de nok voorziene as en de duwstang zodanig onderling zijn gepositioneerd dat de nok de duwstang bij een rotatie vande nok voorziene as in axiale richting ten opzichte van de aandrijfas verschuift.

Middels de combinatie van de van een nok voorziene as met de duwstang kan een eenvoudige doch betrouwbare krachtenoverdracht tussen het bedieningselement en het overbrengingselement worden gerealiseerd, waarbij een roterendebeweging bovendien effectief in een translatie kan worden omgezet.

In weer een andere uitvoering van het bedieningsmechanisme volgens de uitvinding kan het bedieningsmechanisme een rotor omvatten, welke rotor in de tweede positie van het overbrengingselement is gekoppeld aan de aandrijfas.

Dezerotor, die bij het vrij roteren van de aandrijfas met de aandrijfas mee roteert, vergroot het traagheidsmoment van de aandrijfas, waarmee tevens het verzet van de aandrijfas tegen verandering van de draaisnelheid van de aandrijfas toeneemt.

Bij het vrijlopen van de aandrijfas zal de aandrijfas derhalve minder versnellen bij neerlaten/afwikkeling van de raambedekking, waardoor het neerlaten van deraambedekking op een meer gecontroleerde wijze kan plaatsvinden.

Teneinde het massatraagheidsmoment van de rotor effectief te vergroten kan de rotor zijn voorzien van ten minste één op afstand van de rotatieas van de rotor met de rotor verbonden gewicht.

In een voorkomend geval is de rotor hierbij voorzienvan meerdere, rotatiesymmetrisch ten opzichte van de rotatieas van de rotor met de rotor verbonden gewichten.

Voorts kan de rotor een van de omwentelingssnelheid van de rotor afhankelijk massatraagheidsmoment hebben, welk massatraagheidsmoment toeneemt bij een toename in omwentelingssnelheid.

Dit variabele massatraagheidsmoment heeft als voordeel dat het verzet van derotor en de daarmee gekoppelde aandrijfas tegen de hoekversnelling verder toeneemt naarmate de rotatiesnelheid van de aandrijfas toeneemt.

Dit zorgt er in verdergaande mate voor dat neerlaten van de raambedekking op een gecontroleerde wijze en met een acceptabele snelheid plaatsvindt.

Teneinde voornoemde afhankelijkheid tussen omwentelingssnelheid en traagheidmomentvan de rotor te bewerkstelligen kan de rotor ten minste één gewicht omvatten, welkgewicht verplaatsbaar is in radiale richting van de rotor en welk gewicht is ingericht om bij een voorbepaalde omwentelingssnelheid door toedoen van zijn eigen massatraagheid in voornoemde radiale richting weg te bewegen van de rotatieas van de rotor.

Populair gezegd wordt voornoemde beweging van het ten minste ene gewicht in radiale richting naar buiten toe veroorzaakt door de centrifugale kracht,

die vanuit het gewicht gezien bij rotatie op het gewicht werkt.

De rotor kan in ontkoppelde toestand van de koppeling onder tussenkomst van een versnellende overbrenging zijn gekoppeld aan de aandrijfas, welke versnellendeoverbrenging is ingericht om de rotor bij elke volledige rotatie van de aandrijfas meer dan een volledige rotatie te laten uitvoeren.

Middels deze versnellende werking van de overbrenging op de rotor wordt de snelheid waarmee de raambedekking bij ontkoppelde toestand van de koppeling onder invloed van de zwaartekracht naar beneden beweegt, nog verder beperkt.

De versnellendeoverbrenging kan een met de rotor verbonden centraal tandwiel omvatten alsmede een in de tweede positie van het overbrengingselement door het overbrengingselement aangegrepen roteerbare planeetwieldrager, waarbij de planeetwieldrager ten minste één in vrij roteerbaar met de planeetwieldrager verbonden planeetwiel omvat, welk ten minste ene planeetwiel aangrijpt op het metde rotor verbonden centrale tandwiel alsmede op een op de stationaire draagstructuur voorziene inwendige vertanding.

Het centrale tandwiel fungeert hierbij als zonnewiel, waarbij de inwendige vertanding op de stationaire draagstructuur als satellietwiel fungeert.

De rotatiesnelheid van de planeetwieldrager zal zoals hierboven reeds aangegeven lager liggen dan derotatiesnelheid van het centrale tandwiel en daarmee de rotor.

De toepassing van een planeetwieimechanisme als versnellende overbrenging heeft als voordeel een geringe afmeting voor een relatief grote overbrengingsverhouding.

In een mogelijke verbijzondering van een uitvoering van hetbedieningsmechanisme volgens de uitvinding voorzien van een rotor kunnen de rotatieassen van de rotor respectievelijk het aandrijfwiel, en bij voorkeur tevens de rotatieas van het overbrengingselement, samenvallen met de rotatieas van aandrijfas.

Op deze wijze kan het bedieningsmechanisme bijzonder compact worden uitgevoerd, wat de installatie in een stationaire bovenrail van eenraambedekking vergemakkelijkt en de dimensies van deze bovenrail tevens kan beperken, hetgeen vanuit praktisch en esthetisch oogpunt wenselijk is.

Het is mogelijk dat de koppeling een met het aandrijfwiel koppelbaar tandwiel omvat en waarbij het overbrengingselement een tandwiel omvat voor het in deeerste positie aangrijpen van het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel en het in de tweede positie vrijlaten van het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel.

Ingeval het bedieningsmechanisme is voorzien van een rotor kan de koppeling voorts een met de rotor gekoppeld tandwiel omvatten, waarbij het tandwiel van hetoverbrengingselement is ingericht voor het in de tweede positie aangrijpen van het met de rotor gekoppelde tandwiel en het in de eerste positie vrijlaten van het met de rotor gekoppelde tandwiel.

Middels deze tandwielkoppeling tussen overbrengingselement en aandrijfwiel (respectievelijk rotor) kan een slipvrije en slijtvaste krachtenoverbrenging tussen de onderling roterende delen wordengerealiseerd.

In een verdere uitvoering van het bedieningsmechanisme volgens de uitvinding kan het aandrijfwiel zijn voorzien van een met het aandrijfwiel verbonden meeneemveer, welke meeneemveer bij rotatie van het aandrijfwiel vervormt encontact maakt met het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel zodanig dat het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel met het aandrijfwiel wordt gekoppeld en een rotatie van het aandrijfwiel wordt doorgegeven aan het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel.

De koppeling tussen het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel en de meeneemveer vindt hierbij doorgaans plaats op basis van wrijvingveroorzaakt door het klemmend contact met het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel.

De vervorming van de meeneemveer, welke in een gebruikelijk geval wordt gevormd door een torsieveer (spiraalveer), hangt af van de richting van rotatie van het aandrijfwiel die een verdraaiing rond de langsas van de meeneemveer veroorzaakt.

Door deze verdraaiing kunnen de windingen van demeeneemveer dichter naar elkaar toe of verder uit elkaar worden gebogen, waarbij de door de windingen ingesloten diameter afneemt respectievelijk toeneemt.

Afhankelijk van de onderlinge positie van aandrijfwiel en aandrijfwiel koppelbaar tandwiel, vindt in één van deze situaties doorgaans klemmend contact met het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel plaats, waarbij het met het aandrijfwielkoppelbare tandwiel in de rotatie van het aandrijfwiel wordt meegenomen.

In deandere rotatierichting van het aandrijfwiel wordt het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel niet door de meeneemveer aangegrepen, waardoor het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel niet met het aandrijfwiel zal meedraaien. Deze unidirectionele rotatiekoppeling is met name voordelig ingeval het aangrijpmiddel dat op het aandrijfwiel aangrijpt eindig is uitgevoerd, hetgeen het geval is bij een enkelvoudig koord of een enkelvoudige ketting. In dat geval kan een rotatie van het aandrijfwiel in een eerste richting worden gebruikt voor het aandrijven van de aandrijfas en daarmee oplaten van de raambekleding, waarbij het aangrijpmiddel van het aandrijfwiel wordt afgewikkeld. Een rotatie van het aandrijfwiel in een tweede, tegengestelde richting kan voorts worden gebruikt om het aangrijpmiddel weer om het aandrijfwiel te winden.

Aansluitend op het voorgaande, doch niet noodzakelijk samengaand met de in het voorgaande genoemde maatregelen kan het aandrijfwiel zijn gekoppeld aan een torsieveer, en in het bijzonder een spiraalveer, voor het bij een rotatie van het aandrijfwiel uitoefenen van een krachtmoment op het aandrijfwiel in een de rotatie tegengestelde richting. De torsieveer zorgt er derhalve voor dat het aangrijpmiddel, doorgaans een eindig, enkelvoudig koord of eindige, enkelvoudige ketting, dat het aandrijfwiel aangrijpt en omwindt, na afwikkeling door een rotatie van het aandrijfwiel in een eerste rotatierichting automatisch om het aandrijfwiel wordt opgewonden als de torsieveer het aandrijfwiel onder invloed van voornoemd krachtmoment roteert in een tweede, de eerste rotatierichting tegengestelde rotatierichting. Een voordeel van het gebruik van een dergelijke torsieveer is dat een beperkte lengte koord kan worden gebruikt, dat zich na uittrekken weer automatisch laat oprollen. Bovendien kan het koord enkelvoudig (eindig in plaats van eindloos) worden uitgevoerd. Laatstgenoemde aspecten dragen er toe bij dat geen ophangingsgevaar voor kinderen bestaat of dit gevaar grotendeels wordt gemitigeerd.

Voorts kan het met het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel in ten minste een stationaire positie onder tussenkomst van een stabilisatieveer contact maken met een deel van de stationaire draagstructuur. Het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel is hiertoe in een voorkomend geval verbonden met de stabilisatieveer, welke stabilisatieveer in stationaire positie van het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel contact maakt met een deel van de stationaire behuizing voor het aan eenwrijvingskracht onderwerpen van het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel. Deze wrijvingskracht moet ervoor zorgen dat de aandrijfas in gekoppelde toestand van de koppeling niet uit zichzelf (onder het gewicht van de aan de aandrijfas aandrijfbare raambekleding) naar beneden beweegt maar in elke door de gebruiker gewenste positie kan worden stilgezet. De stabilisatieveer is hierbij bij voorkeur zodanig ingericht dat deze bij een voldoende grote rotatie van het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel in de rotatierichting waarin de raambekleding wordt opgelaten, zodanig vervormd dat de klemkracht op de stationaire draagstructuur wordt opgeheven of zodanig afneemt dat een rotatie van het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel (zonder hinderlijke wrijving) mogelijk wordt. De uitvinding heeft voorts betrekking op een raambekleding gekoppeld aan de aandrijfas van een bedieningsmechanisme volgens de uitvinding. De voordelen en mogelijke uitvoeringen van een dergelijke raambekleding zijn in het bovenstaande in de context van het bedieningsmechanisme volgens de uitvinding reeds uitvoering beschreven. De uitvinding zal worden verduidelijkt aan de hand van in navolgende figuren weergegeven niet-limitatieve uitvoeringsvoorbeelden. Hierin toont: — figuur 1 een vooraanzicht van een bedieningsmechanisme volgens de uitvinding, — figuur 2 een zijaanzicht van het bedieningsmechanisme zoals getoond in figuur 1, — figuur 3 een geëxplodeerde weergave van het bedieningsmechanisme zoals getoond in figuren 1 en 2, — figuur 4 een axiale dwarsdoorsnede langs vlak C-C van het in figuur 1 getoonde bedieningsmechanisme in een gekoppelde toestand, en — figuur 5 een axiale dwarsdoorsnede langs vlak C-C van het in figuur 1 getoonde bedieningsmechanisme in een ontkoppelde toestand.

In de navolgende figuren zijn overeenkomende elementen van het bedieningsmechanisme aangeduid met overeenkomende referentiecijfers. Het moge voorts duidelijk zijn dat de uitvinding niet beperkt is tot de in de navolgende figuren weergegeven en beschreven uitvoeringsvoorbeelden, maar dat binnen hetkader van de bijgaande conclusies legio varianten mogelijk zijn, die voor de vakman op dit gebied voor de hand zullen liggen. Figuur 1 toont een vooraanzicht van een bedieningsmechanisme (1) volgens de uitvinding, opgenomen in een bovenrail (2) van een raambekleding. Het bedieningsmechanisme (1) wordt hiertoe door de bovenrail (2) omklemd, waartoe de bovenrail (2) en de stationaire draagstructuur (3) van het bedieningsmechanisme (1) op elkaar aangrijpen en deels vormsluitend op elkaar aansluiten. In het vooraanzicht is tevens te zien dat het bedieningsmechanisme (1) een aandrijfas (4) omvat welke gedeeltelijk buiten de stationaire draagstructuur (3) uitsteekt voor aangrijping van een verdere overbrengingsstructuur (zie figuren 3-5) waaraan de raambekleding is opgehangen. Voorts omvat het bedieningsmechanisme (1) een bedieningselement (5) voorzien van een hefboom (35) waarmee de in de stationaire draagstructuur (3) opgenomen koppeling (zie eveneens figuren 3-5) kan worden bediend. Het bedieningselement (5) is verbonden met een as (6), die tevens aan een het bedieningselement (5) overstaande zijde van het bedieningsmechanisme (1) buiten de stationaire draagstructuur (3) en de bovenrail (2) uitsteekt zodat het bedieningselement (1) aan beide zijden van het bedieningsmechanisme (1) kan worden gemonteerd.

Hiermee is het bedieningsmechanisme (1) geschikt voor toepassing aan beide uiteinden van de bovenrail (2). Figuur 2 toont een zijaanzicht van het bedieningsmechanisme (1) zoals getoond in figuur 1. De bovenrail (2) waarin het bedieningsmechanisme (1) is opgenomen, is hierbij slechts gedeeltelijke weergegeven. Zodoende is de stationaire draagstructuur (3) van het bedieningsmechanisme (1) en de aandrijfas (4) die deels buiten de stationaire draagstructuur (3) uitsteekt, zichtbaar. Voorts is zichtbaar dat de bovenrail (2) aan de kopse kant is voorzien van een eindkap (7), welke eindkap (7) de kopse kan van de bovenrail (2) afsluit en tevens kan dienen als bevestigingspunt voor de bovenrail (2) aan de vaste wereld, zoals een raamkozijn. Het bedieningselement (5) is aan de buitenzijde van de bovenrail (2) bevestigd aan het bedieningsmechanisme (1) op voornoemde eveneens buiten de bovenrail (2) uitstekende as (6).

Figuur 3 toont een geëxplodeerde weergave van het bedieningsmechanisme (1) zoals getoond in figuren 1 en 2. Het bedieningsmechanisme (1) omvat een stationaire draagstructuur (3) waarvan slechts een deel in figuur 1 is weergegeven.

Deze stationaire draagstructuur (3) dient als bevestigingsstructuur van de overige delen van het bedieningsmechanisme (1) en is in een gebruikelijk geval ingerichtvoor bevestiging aan een binnenzijde van een bovenrail (2) van een raambekleding, zoals reeds is getoond in figuren 1 en 2. Gedeeltelijk in de draagstructuur (3) opgenomen is een aandrijfas (4), die in de getoonde uitvoering uit twee delen (9, 10) bestaat die door een verbindingsdeel (11) met elkaar wordenverbonden.

Het eerste deel (9) van de aandrijfas (4) steekt met een uiteinde buiten de stationaire draagstructuur (3) en dient voor aandrijving van een raambekleding (niet getoond), bijvoorbeeld door aangrijping van een wikkelspoel waaromheen een de raambekleding of een ophangingskoord voor de raambekleding is gewikkeld.

Het tweede deel (10) van de aandrijfas (4) verbindt het verbindingsdeel (11), endaarmee het eerste deel (9) van de aandrijfas (4), met een transleerbaar overbrengingselement (12) voorzien van een tandwiel (13). Doordat het overbrengingselement (12) is voorzien van een holle as (14) welke aan een binnenzijde is voorzien van een profilering die aansluit en aangrijpt op het profiel van het tweede deel van de aandrijfas (10), wordt een rotatie van hetoverbrengingselement (12) doorgegeven aan de aandrijfas (4). Omdat de holle as (14) van het overbrengingselement (12) de aandrijfas (4) in langsrichting over een zekere afstand omgrijpt zal het overbrengingselement (12) ook bij een translatie in axiale richting gekoppeld blijven met de aandrijfas (4). Het overbrengingselement (12) is transleerbaar tussen een eerste positie (zie figuur 4) waarin het een met eenaandrijfwiel (15) koppelbaar tandwiel (16) aangrijpt en een tweede positie (zie figuur 5) waarin het een met een rotor (17) gekoppeld tandwiel (18) aangrijpt.

Door toepassing van een drangelement (19) wordt het overbrengingselement (12) hierbij standaard richting de eerste positie en dus het met het aandrijfwiel (15) koppelbare tandwiel (16) gedrongen.

Het overbrengingselement (12), het met het aandrijfwiel

(15) koppelbare tandwiel (16) en het met de rotor (17) gekoppelde tandwiel (18) maken onderdeel uit van een schakelbare koppeling (20) waarmee het aandrijfwiel (15) dan wel de rotor (17) met de aandrijfas (4) kan worden gekoppeld, hetgeen overeenkomt met een gekoppelde respectievelijk een ontkoppelde toestand van de koppeling (20). Middels het aandrijfwiel (15), dat in de getoonde uitvoering isingericht voor aangrijping en omwikkeling van een aangrijpmiddel (niet getoond) inde vorm van een ketting of koord, kan de aandrijfas (4) in gekoppelde positie van de koppeling (20) worden aangedreven.

Het aandrijfwiel (15) is hiertoe onder tussenkomst van een meeneemveer (21) koppelbaar aan het met het aandrijfwiel (15) koppelbare tandwiel (16). Laatstgenoemd tandwiel (16) is daarbij tevens gekoppeld aan een stabilisatieveer (22) die in ten minste een stationaire positie vanhet met het aandrijfwiel (15) koppelbare tandwiel (16) contact maakt met een deel (23) van de stationaire draagstructuur (3). Het aandrijfwiel (15) is voorts gekoppeld aan een torsieveer {24) die in de getoonde uitvoering is uitgevoerd als spiraalveer.

Middels deze torsieveer (24) wordt het aandrijfwiel (15) na rotatie in een eersterichting in een tweede, tegenovergestelde richting teruggedrongen, waarmee een van het aandrijfwiel (15) afgewikkeld aangrijpmiddel weer rond het aandrijfwiel (15) wordt gewonden.

In ontkoppelde positie van de koppeling (20), waarin het overbrengingselement (12) zich in de tweede positie bevindt, is de aandrijfas (4) gekoppeld aan de rotor (17) en grijpt het overbrengingselement (12) aan op hetmet de rotor (17) gekoppelde tandwiel (18). In de hier getoonde uitvoering is de rotor (17) voorzien van een viertal, rotatiesymmetrisch rond de rotor (17) gepositioneerde gewichten (25). Deze gewichten (25) zijn voorzien van een in radiale richting lopende uitsparing (26) die aangrijpt op een corresponderende, in radiale richting lopende protrusie (27) voorzien op een centraal deel (28) van derotor (17). Middels deze bevestiging kunnen de gewichten (25) zich in radiale richting van de rotor (17) langs voornoemde protrusies (27) verplaatsen, waarmee het massatraagheidsmoment van de rotor (17) verandert.

De rotor (17) is aan het met de rotor (17) gekoppelde tandwiel (18) verbonden onder tussenkomst van een planeetwielmechanisme (29) waardoor een versnellende overbrenging tussen deaandrijfas (4) en de rotor (17) wordt gerealiseerd.

Het met de rotor (17) gekoppelde tandwiel (18) fungeert hierbij als planeetwieldrager (30), waarop meerdere (in de huidige uitvoering drie waarvan er twee zichtbaar zijn in figuur 2) planeetwielen (31) roteerbaar zijn bevestigd.

De planeetwielen (31) grijpen met hun vertanding enerzijds aan op een met de rotor (17) verbonden centraal tandwiel (32), welktandwiel (32) als zonnewiel fungeert, en grijpen anderzijds aan op een inwendige vertanding (33, zie figuur 4 en 5) voorzien op een deel (34, zie figuur 4 en 5) van de stationaire draagstructuur (3), welke inwendige vertanding (33) als satellietwiel fungeert.

Het bedieningsmechanisme (1) omvat tevens een bedieningselement (5) voor schakeling van de koppeling (20), welk bedieningselement (5) is voorzien vaneen hefboom (35). Het bedieningselement (5) is hiertoe onder tussenkomst vaneen overbrenging (36) gekoppeld aan het overbrengingselement (12), waarbij de overbrenging (36) een van een nok (37) voorziene as (6) en een duwstang (38) omvat. De van de nok (37) voorziene as (6) wordt hierbij aangegrepen door de hefboom (35) van het bedieningselement (5), terwijl de duwstang (38) in contact staat met het overbrengingselement (12). In figuren 4 en 5 wordt de werking van laatstgenoemde overbrenging (36) verder toegelicht. Figuur 4 toont een axiale dwarsdoorsnede langs vlak C-C van het in figuur 1 getoonde bedieningsmechanisme (1) in een gekoppelde toestand. In de gekoppelde toestand bevindt het overbrengingselement (12) zich in de eerste positie en grijpt het tandwiel (13) van het overbrengingselement (12) aan op het met het aandrijfwiel (15) koppelbare tandwiel (16). Middels het drangelement (19), dat in de getoonde uitvoering wordt gevormd door een spiraalveer, wordt het overbrengingselement (12) in deze eerste positie gedrongen. De van de nok (37) voorziene as waar het bedieningselement (5) op aangrijpt is in gekoppelde toestand van de koppeling in een van de duwstang (38) afgekeerde richting (in het getoonde geval in neerwaartse richting) gepositioneerd. Het aandrijfwiel (15) is bij rotatie onder tussenkomst van de meeneemveer (21) gekoppeld aan het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel (16), waarbij laatstgenoemd tandwiel (16) in eerste positie van het overbrengingselement (12) weer is gekoppeld met het overbrengingselement (12). Daar het overbrengingselement (12) gekoppeld is aan de aandrijfas (4), zal een rotatie van het aandrijfwiel (15) in de getoonde, eerste positie van het overbrengingselement (12) leiden tot een rotatie van de aandrijfas (4).

Figuur 5 toont een axiale dwarsdoorsnede langs vlak C-C van het in figuur 1 getoonde bedieningsmechanisme (1) in een ontkoppelde toestand. In de ontkoppelde toestand bevindt het overbrengingselement (12) zich in de tweede positie en grijpt het tandwiel (13) van het overbrengingselement (12) aan op het met de rotor (17) gekoppeld tandwiel (18). Dit met de rotor (17) gekoppelde tandwiel {18) maakt onderdeel uit van het planeetwielmechanisme (29), waar een met de rotor (17) verbonden centraal tandwiel (32) tevens deel van uit maakt. Zodoende is het met de rotor (17) gekoppeld tandwiel (18) gekoppeld met de rotor (17), waarbij middels het planeetwielmechanisme (29) een versnellende overbrenging wordt gerealiseerd tussen de rotor (17) en de aandrijfas (4). Teneindehet overbrengingselement (12) in de tweede positie te brengen dient de van de nok (37) voorziene as (6) middels het bedieningselement (5) te worden geroteerd, waarbij de nok (37) in de richting van de duwstang (38) wordt geduwd en de duwstang (38) door de nok (37) in axiale richting ten opzichte van de aandrijfas (4) wordt gedrongen, tegen de door het drangelement (19) op het overbrengingselement (12) uitgeoefende kracht.

In de getoonde ontkoppelde toestand van de koppeling (20) kan de aandrijfas (4) vrij roteren, waarbij de rotor (17) mee roteert en een met de aandrijfas (4) gekoppelde raambekleding (niet getoond) onder invloed van zijn eigen gewicht naar beneden zal bewegen.

Claims (22)

Conclusies

1. Bedieningsmechanisme voor een raambekleding, omvattende: — een stationaire draagstructuur, — een bij voorkeur ten minste gedeeltelijk in de draagstructuur opgenomen aandrijfas voor het aandrijven en daarmee oplaten en/of neerlaten van de raambekleding, — een aandrijfwiel voor aangrijping door een aangrijpmiddel, in het bijzonder een koord of ketting, voor het laten roteren van het aandrijfwiel, — een schakelbare koppeling voor schakeling tussen een gekoppelde toestand waarin de aandrijfas met het aandrijfwiel is gekoppeld en een ontkoppelde toestand waarin de aandrijfas van het aandrijfwiel is losgekoppeld, en — een bedieningselement voor het schakelen van de koppeling tussen de gekoppelde toestand en de ontkoppelde toestand, waarbij de koppeling een overbrengingselement omvat, welk overbrengingselement middels het bedieningselement transleerbaar is tussen: — een eerste positie waarin het overbrengingselement met het aandrijfwiel is gekoppeld en de koppeling de gekoppelde toestand aanneemt, en — een tweede positie waarin het overbrengingselement van het aandrijfwiel is losgekoppeld en de koppeling de ontkoppelde toestand aanneemt, waarbij de aandrijfas in ontkoppelde toestand van de koppeling vrij roteerbaar is.

2. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 1, waarbij het overbrengingselement tussen de eerste en de tweede positie in axiale richting ten opzichte van de aandrijfas transleerbaar is.

3. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 1 of 2, waarbij de koppeling een drangelement omvat voor het richting de eerste positie dringen van het overbrengingselement.

4. Bedieningsmechanisme volgens één van de conclusies 1-3, waarbij het bedieningselement rond een rotatieas roteerbaar is tussen een eerste positie waarin de koppeling de gekoppelde toestand aanneemt en een tweede positie waarin de koppeling de ontkoppelde toestand aanneemt.

5. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 4, waarbij het bedieningselement een om de rotatieas roteerbare hefboom omvat.

6. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 5, waarbij de hefboom tevens roteerbaar is om een loodrecht op de rotatieas staande verdere rotatieas.

7. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 5 of 6, waarbij de hefboom een doorvoerkanaal omvat voor het doorvoeren van het aangrijpmiddel vanaf het aandrijfwiel naar een buitenzijde van het bedieningsmechanisme.

8. Bedieningsmechanisme volgens één van de conclusies 4-7, waarbij het bedieningselement onder tussenkomst van een overbrenging is gekoppeld aan het overbrengingselement, waarbij de overbrenging is ingericht voor het omzetten van een rotatie van het bedieningselement in een translatie van het overbrengingselement.

9. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 8, waarbij de overbrenging is voorzien van: — een van een nok voorziene as, welke as als de rotatieas van het bedieningselement fungeert en met het bedieningselement is gekoppeld, en — een met het overbrengingselement gekoppelde duwstang, waarbij de van de nok voorziene as en de duwstang zodanig onderling zijn gepositioneerd dat de nok de duwstang bij een rotatie van de nok voorziene as in axiale richting ten opzichte van de aandrijfas verschuift.

10. Bedieningsmechanisme volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het bedieningsmechanisme een rotor omvat, welke rotor in de tweede positie van het overbrengingselement is gekoppeld aan de aandrijfas.

11. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 10, waarbij de rotor is voorzien van ten minste één op afstand van de rotatieas van de rotor met de rotor verbonden gewicht.

12. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 10 of 11, waarbij de rotor een van de omwentelingssnelheid van de rotor afhankelijk massatraagheidsmoment heeft, welk massatraagheidsmoment toeneemt bij een toename in omwentelingssnelheid.

13. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 10, waarbij de rotor ten minste één gewicht omvat, welk gewicht verplaatsbaar is in radiale richting van de rotor en welk gewicht is ingericht om bij een voorbepaalde omwentelingssnelheid door toedoen van zijn eigen massatraagheid in voornoemde radiale richting weg te bewegen van de rotatieas van de rotor.

14, Bedieningsmechanisme volgens één van de conclusies 10-13, waarbij de rotor in ontkoppelde toestand van de koppeling onder tussenkomst van een versnellende overbrenging is gekoppeld aan de aandrijfas, welke versnellende overbrenging is ingericht om de rotor bij elke volledige rotatie van de aandrijfas meer dan een volledige rotatie te laten uitvoeren.

15. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 14, waarbij de versnellende overbrenging een met de rotor verbonden centraal tandwiel omvat alsmede een in de tweede positie van het overbrengingselement door het overbrengingselement aangegrepen roteerbare planeetwieldrager, waarbij de planeetwieldrager ten minste éen in vrij roteerbaar met de planeetwieldrager verbonden planeetwiel omvat, welk ten minste ene planeetwiel aangrijpt op het met de rotor verbonden centrale tandwiel alsmede op een op de stationaire draagstructuur voorziene inwendige vertanding.

16. Bedieningsmechanisme volgens één van de conclusies 10-15, waarbij de rotatieassen van de rotor respectievelijk het aandrijfwiel samenvallen met de rotatieas van aandrijfas.

17. Bedieningsmechanisme volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij de koppeling een met het aandrijfwiel koppelbaar tandwiel omvat en waarbij het overbrengingselement een tandwiel omvat voor het in de eerste positie aangrijpen van het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel en het in de tweede positie vrijlaten van het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel.

18. Bedieningsmechanisme volgens één van de conclusies 10-16 en conclusie 17, waarbij de koppeling een met de rotor gekoppeld tandwiel omvat en waarbij het tandwiel van het overbrengingselement is ingericht voor het in de tweede positie aangrijpen van het met de rotor gekoppelde tandwiel en het in de eerste positie vrijlaten van het met de rotor gekoppelde tandwiel.

19. Bedieningsmechanisme volgens conclusie 17 of 18, waarbij het aandrijfwiel is voorzien van een met het aandrijfwiel verbonden meeneemveer, welke meeneemveer bij rotatie van het aandrijfwiel vervormt en contact maakt met het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel zodanig dat het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel met het aandrijfwiel wordt gekoppeld en een rotatie van het aandrijfwiel wordt doorgegeven aan het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel.

20. Bedieningsmechanisme volgens één van de conclusies 17-19, waarbij het met het aandrijfwiel koppelbare tandwiel in ten minste een stationaire positie onder tussenkomst van een stabilisatieveer contact maakt met een deel van de stationaire draagstructuur.

21. Bedieningsmechanisme volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het aandrijfwiel is gekoppeld aan een torsieveer, en in het bijzonder een spiraalveer, voor het bij een rotatie van het aandrijfwiel uitoefenen van een krachtmoment op het aandrijfwiel in een de rotatie tegengestelde richting.

22. Raambekleding gekoppeld aan de aandrijfas van een bedieningsmechanisme volgens één van de voorgaande conclusies.