NL1034729C2

NL1034729C2 - Method for operating a light source and device intended therefor for operating one or more lamps.

Info

Publication number: NL1034729C2
Application number: NL1034729A
Authority: NL
Inventors: Gerhard Jahn
Original assignee: Zumtobel Lighting Gmbh
Priority date: 2006-11-20
Filing date: 2007-11-20
Publication date: 2008-10-13
Also published as: DE102006054512A1; AT504583A3; NL1034729A1; DE102006054512B4; AT504583A2; AT504583B1

Description

-1 --1 -

Werkwijze voor het bedrijven van een lichtbron en daarvoor bestemd toestel voor het bedrijven van een of meerdere lampenMethod for operating a light source and device intended therefor for operating one or more lamps

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het bedrijven van 5 een in respectievelijk aan een verlichtingsarmatuur aangebrachte lichtbron met behulp van een toestel voor het bedrijven van een of meerdere lampen, waarbij een referentievermogen voor het bedrijven van de lichtbron wordt veranderd afhankelijk van de bedrijfsduur van deze lichtbron. Voorts heeft de uitvinding betrekking op een toestel voor het bedrijven van een of meerdere lampen en wel voor het uitvoeren van deze werkwijze.The present invention relates to a method for operating a light source arranged in or respectively on a lighting fixture with the aid of an apparatus for operating one or more lamps, wherein a reference power for operating the light source is changed depending on the operating time of this light source. The invention furthermore relates to an apparatus for operating one or more lamps and for carrying out this method.

10 Bij verlichtingsarmaturen waarvan de lichtbronnen continu met eenzelfde vermogen worden bedreven, treedt in de regel na het verstrijken van de bedrijfsduur een daling van het lichtvermogen op. Deze daling is in hoofdzaak het gevolg van het feit dat de lichtbronnen zelf veranderen en dat in overeenstemming daarmee de toegevoerde energie in mindere mate wordt omgezet in licht. Een andere oorzaak voor het reduceren van de lichtopbrengst is dat 15 de componenten van het verlichtingsarmatuur waardoor het licht moet uittreden, vervuilen met vuildeeltjes en stof, wat eveneens de lichtopbrengst negatief beïnvloedt. Beide effecten hebben tot gevolg dat de helderheid van het verlichtingsarmatuur met de tijd continu daalt.In the case of lighting fixtures whose light sources are continuously operated with the same power, a decrease in light power usually occurs after the operating time has elapsed. This decrease is mainly due to the fact that the light sources themselves change and, accordingly, the energy supplied is converted to a lesser extent into light. Another cause for reducing the light output is that the components of the lighting fixture through which the light has to exit, contaminate with dirt particles and dust, which also negatively influences the light output. Both effects cause the brightness of the lighting fixture to fall continuously over time.

Omdat er bij de opzet van grotere verlichtingsstelsels voor moet worden gezorgd dat tijdens de gehele bedrijfsduur voldoende licht ter beschikking wordt gesteld, worden verlich-20 tingsarmaturen oorspronkelijk zodanig uitgevoerd dat zij aan het begin van hun levensduur een ten opzichte van het nominale lichtvermogen hogere helderheid hebben. Uitgaande van deze beginhelderheid daalt dan na verloop van tijd weliswaar de lichtopbrengst, doch zolang deze nog overeenkomt met de minimale gewenste lichtopbrengst werd dit geaccepteerd. Ten laatste op het moment waarbij als gevolg van verouderingsverschijnselen de lichtopbrengst 25 daalde tot onder de minimum lichtopbrengst werd een uitwisseling van lampen respectievelijk een reiniging van het verlichtingsarmatuur uitgevoerd. Deze gang van zaken heeft echter tot gevolg dat de lichtbronnen gedurende een belangrijk deel van hun levensduur worden bedreven met een te hoog vermogen. Dit leidde niet alleen tot een betrekkelijk hoog energieverbruik doch ook tot een overmatige warmteontwikkeling.Because when designing larger lighting systems it must be ensured that sufficient light is made available throughout the entire operating time, lighting fixtures are originally designed in such a way that they have a higher brightness than the nominal light output at the start of their service life. . On the basis of this initial brightness, the light output then drops over time, but as long as it still corresponds to the minimum desired light output, this was accepted. At the latest at the moment when, as a result of aging phenomena, the light output fell below the minimum light output, an exchange of lamps or a cleaning of the lighting fixture was carried out. However, this state of affairs means that the light sources are operated with too high a power during a significant part of their life. This not only led to relatively high energy consumption, but also to excessive heat generation.

30 Om dergelijke nadelen te compenseren is in DE 103 46 506 A1 een verlichtingsarma tuur beschreven dat binnen het lampenhuis een sensor heeft voor het detecteren van de door de lichtbron afgegeven hoeveelheid licht. Via een regellus wordt daarbij verzekerd dat het door de lichtbron afgegeven licht overeenkomt met een bepaalde referentiewaarde. Uiteindelijk heeft dit tot gevolg dat aan het begin van het lampbedrijf de lichtbron wordt bedreven met 35 een gereduceerd aanvangsvermogen waarbij dit vermogen met de tijd toeneemt, om de verouderingsverschijnselen te compenseren. Daardoor moet continu licht met dezelfde sterkte door de lichtbron worden afgegeven/In order to compensate for such disadvantages, DE 103 46 506 A1 describes a lighting fixture which has a sensor within the lamp housing for detecting the amount of light emitted by the light source. A control loop ensures that the light emitted by the light source corresponds to a specific reference value. Ultimately, this results in the light source being operated at the start of the lamp operation with a reduced initial power whereby this power increases with time to compensate for the aging phenomena. As a result, continuous light of the same intensity must be emitted from the light source /

Door de in DE 103 46 506 A1 beschreven oplossing kan weliswaar het energiever- 1034729 -2- bruik worden gereduceerd en worden verzekerd dat een verlichtingsarmatuur in hoofdzaak dezelfde helderheid heeft, doch de implementatie van een aparte regellus is betrekkelijk gecompliceerd en leidt tot extra vervaardigingskosten. Voorts houdt de binnen het verlichtingsarmatuur aangebrachte sensor geen rekening met het feit dat ook de voor het doorlaten van 5 het licht aanwezige elementen van het verlichtingsarmatuur na verloop van tijd vervuilen respectievelijk mat kunnen worden wat - zoals hierboven beschreven - eveneens bijdraagt tot een daling van het lichtvermogen.Although the solution described in DE 103 46 506 A1 can reduce the energy consumption and ensure that a lighting fixture has substantially the same brightness, the implementation of a separate control loop is relatively complicated and leads to additional manufacturing costs. Furthermore, the sensor arranged within the lighting fixture does not take into account the fact that also the elements of the lighting fixture present for transmitting the light can become dirty or dull over time, which - as described above - also contributes to a decrease in the light power.

Een voor deze interne regelkring alternatieve oplossing is beschreven in WO 2005/101918 A1. Deze internationale octrooipublicatie beschrijft een groter verlichtings-10 stelsel waarbij de de lampen bedrijvende toestellen voor het bedrijven van verschillende lichtbronnen zijn verbonden met een centrale besturende eenheid. Ook bij het uit deze publicatie bekende verlichtingsstelsel is er in voorzien dat voor het bereiken van een een gelijkmatige helderheid de lichtbronnen aanvankelijk worden bedreven met een gereduceerd vermogen, welk vermogen in de loop van de tijd wordt verhoogd om verouderingsverschijnselen van de 15 lichtbronnen en van de verlichtingsarmaturen te compenseren. Dit wordt bereikt doordat aan de de lampen bedrijvende toestellen vanuit de centrale besturende inrichting een referentie-vermogen wordt toegevoerd waarmee de lichtbronnen moeten worden bedreven. Dit referen-tievermogen wordt door de centrale besturende eenheid met het verstrijken van de tijd verhoogd, wat er uiteindelijk toe leidt dat de verlichtingsarmaturen tijdens de gehele werkduur 20 een in hoofdzaak gelijke helderheid hebben .An alternative solution for this internal control loop is described in WO 2005/101918 A1. This international patent publication describes a larger lighting system in which the devices operating the lamps for operating different light sources are connected to a central control unit. Also in the lighting system known from this publication, it is provided that, in order to achieve a uniform brightness, the light sources are initially operated with a reduced power, which power is increased over time to prevent aging phenomena of the light sources and of the light sources. to compensate lighting fixtures. This is achieved in that the devices operating the lamps are supplied from the central control device with a reference power with which the light sources must be operated. This reference power is increased by the central control unit with the passage of time, which ultimately results in the lighting fixtures having a substantially equal brightness throughout the entire operating time.

Weliswaar opent de in WO 2005/101918 A1 beschreven oplossing de mogelijkheid ook met verouderingsverschijnselen van bepaalde componenten van de verlichtingsarmaturen, waarbij het niet gaat om de lichtbronnen zelf, rekening te houden doch het invoeren van het referentievermogen door een externe besturende inrichting is betrekkelijk gecompliceerd. 25 De problematiek is daarbij dat het nauwelijks mogelijk is met de bedrijfsduur die in hoofdzaak voor het afnemen van de lichtopbrengst verantwoordelijk is, voor elk verlichtingsarmatuur individueel rekening te houden.It is true that the solution described in WO 2005/101918 A1 opens the possibility of also taking into account the aging phenomena of certain components of the lighting fixtures, which are not the light sources themselves, but the introduction of the reference power by an external control device is relatively complicated. The problem here is that it is hardly possible to take into account the operating time that is mainly responsible for the decrease of the light output for each lighting fixture individually.

Als compromisoplossing werd bij dergelijke verlichtingsstelsels een algemeen geldend referentievermogen ingevoerd in de verschillende verlichtingsarmaturen waarbij er dan van 30 werd uitgegaan dat alle verlichtingsarmaturen in hoofdzaak dezelfde bedrijfsduur hebben en/of het dalen van de lichtopbrengst voor alle verlichtingsarmaturen op in hoofdzaak dezelfde wijze plaatsvindt. Dit heeft echter bijvoorbeeld tot gevolg dat een individueel onderhoud van individuele verlichtingsarmaturen problematisch is omdat deze dan na het uitwisselen van de lamp een hogere helderheid vertonen. Uiteindelijk moeten dan dus alle verlichtings-35 armaturen op eenzelfde tijdstip een onderhoud ondergaan, wat bij een niet voorzien uitvallen van een enkel verlichtingsarmatuur problematisch is. Voorts kan door het centraal ingeven van een referentievermogen geen rekening worden gehouden met het feit dat verlichtingsarmaturen op verschillende gebruiksplaatsen met de tijd verschillend sterk vervuilen.As a compromise solution, a generally applicable reference power was introduced in the various lighting fixtures in such lighting systems, whereby it was assumed that all lighting fixtures have substantially the same operating time and / or the decrease of the light output for all lighting fixtures takes place in substantially the same way. However, this has the consequence, for example, that individual maintenance of individual lighting fixtures is problematic because they then exhibit a higher brightness after exchanging the lamp. Ultimately, all lighting fixtures then have to undergo maintenance at the same time, which is problematic in the event of unforeseen failure of a single lighting fixture. Furthermore, the central input of a reference power cannot take into account the fact that lighting fixtures at different places of use are highly contaminated with time.

-3--3-

De onderhavige uitvinding beoogt een betere oplossing aan te geven om de hierboven beschreven problematiek van het verouderen van verlichtingsarmaturen respectievelijk van lichtbronnen te ondervangen.The present invention has for its object to provide a better solution to obviate the above-described problem of aging lighting fixtures or light sources.

Dit doel wordt bereikt met een werkwijze voor het bedrijven van een lichtbron volgens 5 conclusie 1, alsmede door een een of meerdere lampen bedrijvend toestel volgens conclusie 10. Gunstige verdere ontwikkelingen van de uitvinding zijn onderwerp van de volgconclusies.This object is achieved with a method for operating a light source according to claim 1, as well as by a device or lamp operating according to claim 10. Favorable further developments of the invention are the subject of the subclaims.

De volgens de uitvinding voorgestelde oplossing berust op het idee dat een referen-tievermogen voor het bedrijven van de lichtbron, dat bijvoorbeeld overeenkomt met een gewenste referentiehelderheid, wordt veranderd afhankelijk van de bedrijfsduur van de licht-10 bron. In tegenstelling tot de in het voorgaande beschreven oplossing voor grotere verlich-tingsstelsels is er nu in voorzien dat het aanpassen van het referentievermogen geschiedt door het de lampen bedrijvend toestel zelf. Daarbij is er geen regelkring zoals bekend uit DE 103 46 506 A1. In plaats daarvan bepaalt het de lampen bedrijvend toestel de momenten van in bedrijf zijn van de lichtbron en bepaalt op basis van de bedrijfsduur en een vooraf be-15 paalde compensatiekromme respectievelijk een compensatiefunctie zelfstandig het referentievermogen.The solution proposed according to the invention is based on the idea that a reference power for operating the light source, which corresponds, for example, to a desired reference brightness, is changed depending on the operating time of the light source. In contrast to the solution described above for larger lighting systems, it is now provided that the reference power is adjusted by the device operating the lamp itself. In addition, there is no control circuit as known from DE 103 46 506 A1. Instead, the device operating the lamps determines the moments of operation of the light source and independently determines the reference power on the basis of the operating time and a predetermined compensation curve or a compensation function.

Volgens de uitvinding wordt in overeenstemming daarmee een werkwijze voor het bedrijven van een in respectievelijk aan een verlichtingsarmatuur aangebrachte lichtbron via een toestel voor het bedrijven van een of meerdere lampen voorgesteld, waarbij een referen-20 tievermogen voor het bedrijven van de lichtbron wordt veranderd afhankelijk van de bedrijfsduur van deze lichtbron en waarbij er volgens de uitvinding in is voorzien dat het toestel voor het bedrijven van de lamp de bedrijfsduur van de lichtbron opneemt en op basis van de opgenomen bedrijfsduur alsmede van een vooraf bepaalde compensatiekromme respectievelijk een compensatiefunctie zelfstandig het referentievermogen bepaalt.According to the invention, a method for operating a light source arranged in or on a lighting fixture, respectively, via an apparatus for operating one or more lamps is proposed, wherein a reference power for operating the light source is changed depending on the operating time of this light source and wherein according to the invention it is provided that the device for operating the lamp records the operating time of the light source and independently determines the reference power on the basis of the recorded operating time as well as a predetermined compensation curve or a compensation function.

25 Volgens een verder aspect van de uitvinding wordt een toestel voor het bedrijven van een of meerdere lampen voor het bedrijven van een lichtbron voorgesteld dat er voor is uitgevoerd de lichtbron te bedrijven met een te veranderen vermogen, waarbij een referentievermogen voor het bedrijven van de lichtbron afhankelijk is van de bedrijfsduur. Volgens de uitvinding heeft het toestel voor het bedrijven van de lamp of lampen middelen voor het bepalen 30 van een bedrijfsduur van de lichtbron en besturende middelen die op basis van de bepaalde bedrijfsduur en een vooraf bepaalde compensatiekromme respectievelijk compensatiefunctie het referentievermogen bepalen.According to a further aspect of the invention, an apparatus for operating one or more lamps for operating a light source is proposed which is designed to operate the light source with a power to be changed, a reference power for operating the light source depends on the operating time. According to the invention, the device for operating the lamp or lamps has means for determining an operating time of the light source and controlling means which determine the reference power on the basis of the determined operating time and a predetermined compensation curve or compensation function, respectively.

Vergeleken met de in het voorgaande beschreven oplossing waarbij de aanpassing van het referentievermogen wordt uitgevoerd door een externe centrale besturende eenheid 35 heeft de inrichting volgens de uitvinding, volgens welke het toestel voor het bedrijven van de lampen individueel een aanpassing aan het referentievermogen uitvoeren, duidelijke voordelen. Het beslissend voordeel daarbij is dat nu rekening kan worden gehouden met de bedrijfsduur van elke lichtbron respectievelijk elk verlichtingsarmatuur individueel. Wanneer een -4- bepaald verlichtingsarmatuur vergeleken met de andere verlichtingsarmaturen van een grotere installatie slechts sporadisch wordt geactiveerd wat tot gevolg heeft dat het verlichtingsarmatuur langzamer veroudert, dan heeft dit bij de oplossing volgens de uitvinding tot gevolg dat ook het verhogen van het referentievermogen vergeleken met de andere verlichtingsar-5 maturen met vertraging plaatsvindt. Uiteindelijk betekent dit alle verlichtingsarmaturen onafhankelijk van hun gebruik kunnen worden bedreven met een gelijkmatige helderheid. De kwaliteit van de verlichting wordt op deze manier duidelijk verbeterd. Voorts bestaat er ook de mogelijkheid individuele lichtbronnen individueel uit te wisselen zonder dat dit de lichttechni-sche eigenschappen van de totale verlichtingsinstallatie negatief zou beïnvloeden.Compared with the solution described above, in which the adjustment of the reference power is carried out by an external central control unit 35, the device according to the invention, according to which the device for operating the lamps individually adjust the reference power, has clear advantages . The decisive advantage here is that it is now possible to take into account the operating time of each light source or lighting fixture individually. When a -4-defined lighting fixture is only sporadically activated compared to the other lighting fixtures of a larger installation, which causes the lighting fixture to age more slowly, this also results in the solution according to the invention increasing the reference power compared to the other lighting ar-5 luminaires takes place with a delay. Ultimately, this means that all lighting fixtures can be operated independently of their use with an even brightness. The quality of the lighting is clearly improved in this way. Furthermore, there is also the possibility of exchanging individual light sources individually without this having a negative effect on the light technical properties of the total lighting installation.

10 Vergeleken met de uit DE 103 46 506 A1 bekende oplossing met een interne regel kring is de oplossing volgens de onderhavige uitvinding eenvoudiger en goedkoper te realiseren. Bovendien biedt de oplossing volgens de uitvinding ook de mogelijkheid rekening te houden met verouderingsverschijnselen van het verlichtingsarmatuur zelf. Daartoe is het slechts noodzakelijk gebruik te maken van een geschikte compensatiekromme respectievelijk 15 compensatiefunctie in het toestel voor het bedrijven van de lampen zelf, waarbij deze dan bij voorkeur afhankelijk is van de aard van de lichtbron, van het verlichtingsarmatuur en/of de plaats van gebruik daarvan. De respectievelijke geschikte compensatiekromme respectievelijk compensatiefunctie kan bijvoorbeeld reeds bij het vervaardigen van het verlichtingsarmatuur respectievelijk het toestel voor het bedrijven van de lamp daarin worden ingeprogram-20 meerd. Voorts zal ook een geschikte programmering tijdens het in bedrijf nemen van het verlichtingsarmatuur zelf denkbaar zijn. Daartoe kan bijvoorbeeld een geschikt programmeerpro-ces worden gebruikt, via hetwelk dan een geschikte compensatiekromme wordt ingevoerd in een geheugen, dat ofwel een deel is van de besturende eenheid van het de lampen bedrijvend toestel danwel daarmee is verbonden. Een voor de latere eindgebruiker bijzonder com-25 fortabele oplossing is dat meerdere compensatiekrommen respectievelijk compensatiefunc-ties in het de lampen bedrijvend toestel worden vastgelegd, waarbij dan door de gebruiker op eenvoudige wijze een met het soort verlichtingselement, het soort lamp en/of de plaats van gebruik overeenkomende kromme respectievelijk functie wordt gekozen.Compared with the solution with an internal control circuit known from DE 103 46 506 A1, the solution according to the present invention is simpler and cheaper to realize. Moreover, the solution according to the invention also offers the possibility of taking into account aging phenomena of the lighting fixture itself. For this purpose, it is only necessary to use a suitable compensation curve or compensation function in the device for operating the lamps themselves, whereby it is then preferably dependent on the nature of the light source, the lighting fixture and / or the place of use. thereof. The respective suitable compensation curve or compensation function, for example, can already be programmed therein during the manufacture of the lighting fixture or the device for operating the lamp. Furthermore, suitable programming during the commissioning of the lighting fixture itself will also be conceivable. For this purpose, for example, a suitable programming process can be used, via which a suitable compensation curve is then entered into a memory which is either part of the control unit of the lamp-operating device or connected to it. A solution which is particularly comfortable for the later end-user is that a plurality of compensation curves or compensation functions are recorded in the device operating the lamps, in which case the user can easily identify a type of lighting element, the type of lamp and / or the location curve or function corresponding to usage is selected.

Het de lampen bedrijvend toestel is bij voorkeur zodanig uitgevoerd dat het zelfstandig 30 een uitwisselen van de lichtbron waarneemt en in dat geval de reeds bepaalde bedrijfsduur terugzet. Daardoor is verzekerd dat automatisch na onderhoud van het verlichtingsarmatuur de lichtbron met een geschikt vermogen wordt bedreven. Alternatief hiertoe bestaat ook de mogelijkheid de bepaalde bedrijfsduur met de hand terug te zetten. Daarbij wordt dus niet automatisch na elk individueel uitwisselen van de lichtbron de bedrijfsduur teruggezet wat de 35 mogelijkheid opent de lichtbron tijdelijk - bijvoorbeeld voor reinigingsonderhoud - uit te nemen.The device operating the lamps is preferably embodied such that it independently observes an exchange of the light source and in that case resets the already determined operating time. This ensures that the light source is operated with suitable power automatically after maintenance of the lighting fixture. As an alternative to this, there is also the option of manually resetting the specified operating time. Thus, the operating time is not automatically reset after each individual exchange of the light source, which opens up the possibility of temporarily removing the light source - for example for cleaning maintenance.

De oplossing volgens de uitvinding is geenszins beperkt tot toestellen voor het bedrijven van lampen waarbij de lichtbronnen slechts worden in- of uitgeschakeld. Ook het gebruik -5- bij te dimmen lichtbronnen is denkbaar, waarbij dan op basis van het bepaalde referentiever-mogen een voor het gewenste dimniveau overeenkomstig dimvermogen voor het bedrijf van de lichtbron wordt bepaald. Uiteindelijk leiden deze maatregelen er toe dat over de gehele bedrijfsperiode een verlichtingsarmatuur respectievelijk lichtbron met een in hoofdzaak gelijke 5 uitgangshelderheid wordt bedreven. Voorts leidt de oplossing volgens de uitvinding evenals die welke reeds uit de stand van de techniek bekend is, tot een energiebesparing omdat de lichtbronnen in principe slechts worden bedreven met dat vermogen dat voor het bereiken van de gewenste helderheid nodig is.The solution according to the invention is by no means limited to devices for operating lamps in which the light sources are only switched on or off. The use of light sources to be dimmed is also conceivable, in which case a dimming power corresponding to the desired dimming level is determined for the operation of the light source on the basis of the determined reference power. Ultimately, these measures lead to the operation of a lighting fixture or light source with a substantially equal output brightness throughout the entire operating period. Furthermore, the solution according to the invention, as well as that already known from the prior art, leads to an energy saving because the light sources are in principle only operated with the power required for achieving the desired brightness.

In het navolgende wordt de uitvinding aan de hand van de bijgaande tekening toege-10 licht. Daarbij tonen: fig. 1 een voorbeeld van een verlichtingsarmatuur waarbij een toestel voor het bedrijven van lampen volgens de uitvinding kan worden gebruikt; fig. 2 het verlichtingselement volgens fig. 1 in doorsnede; fig. 3 een uitvoeringsvoorbeeld van een toestel voor het bedrijven van lampen volgens 15 de uitvinding; fig. 4 een eerste uitvoeringsvoorbeeld bestemd voor het aanpassen van het referen-tievermogen in afhankelijkheid van de bedrijfsduur; en fig. 5 een tweede uitvoeringsvoorbeeld voor het aanpassen van het referentievermo- gen.The invention will be explained below with reference to the accompanying drawing. In the drawing: Fig. 1 shows an example of a lighting fixture in which a device for operating lamps according to the invention can be used; Fig. 2 shows the lighting element according to Fig. 1 in section; Fig. 3 shows an embodiment of an apparatus for operating lamps according to the invention; Fig. 4 shows a first exemplary embodiment intended for adjusting the reference power in dependence on the operating time; and Fig. 5 shows a second exemplary embodiment for adjusting the reference power.

20 De fign. 1 en 2 tonen een in het geheel met verwijzingscijfer 1 aangegeven verlich tingsarmatuur, waarbij bijvoorbeeld de werkwijze volgens de uitvinding voor het bedrijven van een lichtbron zou kunnen worden gebruikt. Het gaat hier om een aan het plafond aan te brengen verlichtingsarmatuur met een kastvormig verlichtingsarmatuurhuis 2, waarin lampfit-tingen 4 voor het vasthouden van een of meerdere lichtbronnen zijn aangebracht. De gebruik-25 te lichtbronnen zijn in het getekende uitvoeringsvoorbeeld de langwerpige gasontladingslam-pen LA. Deze worden bedreven met behulp van lampbedrijftoestellen 5, die aan de lampen LA stroom met een geschikt vermogen toevoeren. Deze de lampen bedrijvende toestellen 5 kunnen de zogenaamde elektronische voorschakeltoestellen (EVGs) zijn, afhankelijk van de soort van de gebruikte lichtbronnen kunnen ook andere de lampen bedrijvende toestellen 30 worden gebruikt. Essentieel is dat deze in staat zijn de aangesloten lichtbronnen te bedrijven met een veranderbaar vermogen. Voorts kan de werkwijze volgens de uitvinding in het algemeen worden gebruikt bij verschillende soorten verlichtingsarmaturen.20 The FIGS. 1 and 2 show a lighting fixture indicated in its entirety by reference numeral 1, wherein, for example, the method according to the invention could be used for operating a light source. This is a lighting fixture to be arranged on the ceiling with a cabinet-shaped lighting fixture housing 2, in which lamp fittings 4 are provided for holding one or more light sources. The light sources used in the exemplary embodiment shown are the elongated gas discharge lamps LA. These are operated with the aid of lamp operating devices 5, which supply current of suitable power to the lamps LA. These devices operating the lamp can be the so-called electronic ballasts (EVGs), other devices operating the lamp can also be used depending on the type of light sources used. It is essential that they are able to operate the connected light sources with variable capacity. Furthermore, the method according to the invention can generally be used with different types of lighting fixtures.

Het door de lamp LA afgegeven licht wordt in het getoonde uitvoeringsvoorbeeld via een lichtuittreeschijf 3, die is aangebracht aan de onderzijde van het huis 2 van het verlich-35 tingsarmatuur afgegeven. Het kan hier gaan om een transparante schijf die aan één zijde een microprismastructuur heeft om het licht in een gewenste hoekzone uit te stralen. Ook een mattering van de schijf 3 is denkbaar, dit om een lichtafgifte in verschillende richtingen mogelijk te maken. Wanneer de in het verlichtingsarmatuur 1 aanwezige lichtbronnen LA door het -6- de lamp bedrijvend toestel 5 gedurende de gehele bedrijfsduur met een constant vermogen zouden worden bedreven, dan zou dit op den duur een daling van de lichtsterkte tot gevolg hebben. Oorzaken hiervoor zijn enerzijds verouderingsverschijnselen van de lichtbronnen LA zelf die tot gevolg hebben dat de toegevoerde energie nog slechts met een kleinere factor 5 wordt omgezet in licht doch ook verouderingsverschijnselen aan het verlichtingsarmatuur zelf kunnen ook een afname van het lichtvermogen tot gevolg hebben . Zo kunnen zich bijvoorbeeld aan de binnenkant van het huis 2 afzettingen vormen die het licht dimmen. Voorts zou ook een vervuiling van de lichtuittreeschijf 3 leiden tot een gereduceerd lichtvermogen. Juist een dergelijk vervuilen van de lichtuittreeschijf 3 kan op lange termijn niet worden uitgesloten, 10 waarbij hier ook externe invloeden een beslissende rol spelen. Dit betekent dat het afnemen van het lichtvermogen samenhangt met de plaats van gebruik van het verlichtingsarmatuur.In the exemplary embodiment shown, the light emitted by the lamp LA is emitted via a light-emitting disc 3, which is arranged on the underside of the housing 2 of the lighting fixture. This can be a transparent disc that has a microprism structure on one side to emit the light in a desired corner zone. A matting of the disc 3 is also conceivable, in order to make light emission in different directions possible. If the light sources LA present in the lighting fixture 1 were to be operated by the device 5 operating the lamp with a constant power during the entire operating time, this would eventually result in a decrease in the light intensity. The reasons for this are, on the one hand, aging phenomena from the light sources LA itself, which have the effect that the energy supplied is only converted into light by a smaller factor of 5, but aging phenomena on the lighting fixture itself can also result in a decrease in the light power. For example, 2 deposits can form on the inside of the housing that dim the light. Furthermore, a contamination of the light exit disc 3 would also lead to a reduced light power. It is precisely such contamination of the light emission disc 3 that cannot be excluded in the long term, whereby external influences also play a decisive role here. This means that the decrease of the light power is related to the place of use of the lighting fixture.

Om in overeenstemming daarmee dergelijke verouderingsverschijnselen van de lichtbronnen en het verlichtingsarmatuur te compenseren is er een bijzondere werkwijze voor het bedrijven van de lichtbronnen die wordt uitgevoerd met behulp van een in fig. 3 getoond toe-15 stel voor het bedrijven van de lampen en waarvan de functie schematisch is weergegeven in de fign. 4 en 5.In order to compensate for such aging phenomena of the light sources and the lighting fixture in accordance therewith, there is a special method of operating the light sources which is carried out with the aid of an apparatus shown in FIG. 3 for operating the lamps and of which the function is shown schematically in the figures. 4 and 5.

Fig. 3 toont de opbouw van een toestel voor het bedrijven van lampen 5 volgens de uitvinding, dat aan de ingang is voorzien van aansluitingen voor het aansluiten van een voe-dingspanning U0. Aan de uitgang zijn er aansluitingen voor het aansluiten van de lamp LA, 20 die vanuit de uitgangsketen 10 met energie wordt gevoed. Het vermogen waarbij de lamp LA wordt bedreven, hangt in het bijzonder af van invoeren door een interne stuureenheid 11 van het de lamp bedrijvend toestel 5 die een stuursignaal levert aan de uitgangsketen 10 die dan dit signaal in een overeenkomstig vermogen omzet.FIG. 3 shows the structure of a device for operating lamps 5 according to the invention, which is provided at the input with connections for connecting a supply voltage U0. At the output there are connections for connecting the lamp LA, 20 which is supplied with energy from the output circuit 10. The power at which the lamp LA is operated depends in particular on input by an internal control unit 11 of the lamp-operating device 5 which supplies a control signal to the output circuit 10 which then converts this signal into a corresponding power.

Verdere componenten van het toestel voor het bedrijven van de lampen 5, nodig voor 25 de energieverzorging van de lamp LA zijn niet getoond omdat de principiële opbouw van een dergelijk toestel reeds lang algemeen bekend is. Bijzondere aanvullende componenten zijn een de bedrijfstijd waarnemende eenheid 12, waarvan de functie is de bedrijfsduur van de lamp LA te bepalen. Voorts is er een geheugen 13 waarin - zoals in het navolgende te beschrijven - een zogenaamde compensatiekromme is vastgelegd.Further components of the device for operating the lamps 5, necessary for the energy supply of the lamp LA, are not shown because the basic structure of such a device has long been generally known. Particular additional components are a unit 12 observing the operating time, the function of which is to determine the operating time of the lamp LA. Furthermore, there is a memory 13 in which - as described below - a so-called compensation curve is recorded.

30 Primaire functie van de stuureenheid 11 is een geschikt vermogen voor het bedrijven van de lichtbron LA te bepalen waarmee de in het voorgaande beschreven verouderingsver-stijvingen worden gecompenseerd. Dit geschiedt in overeenstemming met een bepaalde aanpassings- respectievelijk compensatiekromme volgens welke het nominale respectievelijk referentievermogen voor de lamp LA wordt verhoogd. Dit proces is schematisch in fig. 4 ge-35 toond.The primary function of the control unit 11 is to determine a suitable power for operating the light source LA, with which the aging increases described above are compensated. This is done in accordance with a specific adjustment or compensation curve according to which the nominal or reference power for the lamp LA is increased. This process is shown schematically in FIG.

Fig. 4 toont het verloop van de lichtintensiteit lj(t) van een verlichtingsarmatuur zoals dit zou zijn wanneer het verlichtingsarmatuur gedurende de gehele bedrijfsduur zou worden bedreven met een gelijkblijvend vermogen. Zoals in het voorgaande uiteengezet heeft dit tot -7- gevolg dat de helderheid van het verlichtingsarmatuur na verloop na tijd als gevolg van verouderingsverschijnselen aan de lichtbron en aan componenten van het verlichtingsarmatuur daalt.FIG. 4 shows the variation of the light intensity lj (t) of a lighting fixture as it would be if the lighting fixture were operated with the same power during the entire operating period. As explained above, this has the consequence that the brightness of the lighting fixture decreases over time as a result of aging phenomena at the light source and on components of the lighting fixture.

Om dit effect geschikt te compenseren is er in voorzien dat een vooraf bepaald refe-5 rentievermogen Pref(t), waarmee de lichtbron aanvankelijk voor het bereiken van een bepaalde uitgangs- of referentiehelderheid Uf wordt bedreven met de tijd volgens de getoonde com-pensatiekromme van ongeveer 80% wordt verhoogd tot 100% van het maximale vermogen. Het vermogen van het referentievermogen Pref(t) moet daarbij zodanig zijn dat de verouderingsverschijnselen in hoofdzaak worden gecompenseerd, zodat over de totale bedrijfsduur 10 van de lamp LA een in wezen onveranderde helderheid l2(t) = Ur = constant wordt verkregen. De compensatiekromme voor het referentievermogen Pref(t) geeft aldus aan op welke wijze met de k=tijd het vermogen moet worden verhoogd respectievelijk aangepast om constant een gelijkblijvende helderheid te bereiken.In order to appropriately compensate for this effect, it is provided that a predetermined reference power Pref (t), with which the light source is initially operated for achieving a certain output or reference brightness Uf, with the time according to the compensation curve shown of approximately 80% is increased to 100% of the maximum power. The power of the reference power Pref (t) must thereby be such that the aging phenomena are substantially compensated, so that over the total operating time of the lamp LA an essentially unchanged brightness l2 (t) = Ur = constant is obtained. The compensation curve for the reference power Pref (t) thus indicates how the power must be increased or adjusted with the k = time in order to constantly achieve a constant brightness.

Volgens de onderhavige uitvinding is er in voorzien dat de in fig. 4 schematisch ge-15 toonde compensatiekromme is vastgelegd in de geheugenmiddelen 13 van het de lampen bedrijvend tos 15. Op basis van de informatie betreffende de actuele bedrijfsduur t van de lichtbron LA en de in het geheugen 13 vastgelegde compensatiekromme bepaalt dan de stuureenheid 11 een op een bepaald moment geschikt referentievermogen P^t), waarmee de lamp LA moet worden bedreven om de gewenste referentiehelderheid lret te bereiken. Dit 20 referentievermogen Pref(t) wordt dan - zoals in het voorgaande beschreven - medegedeeld aan de uitgangsketen 10.According to the present invention, it is provided that the compensation curve shown schematically in FIG. 4 is recorded in the memory means 13 of the lamp operating tos 15. Based on the information regarding the current operating time t of the light source LA and the the compensation curve recorded in the memory 13 then determines the control unit 11 a reference power Pt (t1) suitable at a given moment, with which the lamp LA must be operated in order to achieve the desired reference brightness. This reference power Pref (t) is then - as described above - communicated to the output circuit 10.

Belangrijk bij de werkwijze volgens de uitvinding is dat het de lampen bedrijvend toestel 5 zelf het geschikte referentievermogen Pref(t) bepaalt, en wel uitsluitend op basis van intem aanwezige informaties, namelijk de bepaalde feitelijke bedrijfsduur t van de lichtbron 25 LA en de in het geheugen 13 vastgelegde compensatiekromme. Er is geen aparte helder-heidsensor, die informatie levert over de feitelijk bereikte helderheid, noodzakelijk. Ook het ingeven van externe informatie vanuit een centrale besturende inrichting is niet nodig. Dit betekent dat het de lampen bedrijvend toestel 5 zelfstandig respectievelijk onafhankelijk kan werken en niet gedwongen moet worden opgenomen in een groter verlichtingsstelsel. Zelfs 30 voor het geval waarin het de lampen bedrijvend toestel een onderdeel is van een groter verlichtingsstelsel worden voordelen verkregen omdat nu de aanpassing van het referentievermogen direct is gekoppeld aan de feitelijke bedrijfsduur van de lamp. Een algemeen geldend verhogen van het referentievermogen door een centrale inrichting is in overeenstemming daarmee dan ook niet meer nodig zodat zelfs voor het geval waarin twee naast elkaar aan-35 gebrachte verlichtingsarmaturen onderling sterk verschillend worden gebruikt, deze steeds dezelfde helderheid vertonen omdat de aanpassing steeds individueel wordt uitgevoerd.An important aspect of the method according to the invention is that the device 5 operating the lamp itself determines the suitable reference power Pref (t), namely solely on the basis of information present, namely the determined actual operating time t of the light source LA and the memory 13 recorded in the memory curve. No separate brightness sensor that provides information about the actual brightness achieved is necessary. Entering external information from a central control device is also not necessary. This means that the device operating the lamp 5 can operate independently or independently and does not have to be forced into a larger lighting system. Even for the case where the lamp-operating device is part of a larger lighting system, advantages are obtained because now the adjustment of the reference power is directly linked to the actual operating time of the lamp. A generally applicable increase of the reference power by a central device is accordingly no longer necessary, so that even for the case where two adjacent luminaires are used very differently from each other, they always display the same brightness because the adjustment is always individual is carried out.

De in het voorgaande beschreven voordelen gelden ook voor het geval waarin een lichtbron LA wordt uitgewisseld. In dat geval is het voldoende wanneer de bepaalde bedrijfs- -8- duur t wordt teruggesteld. Dit kan automatisch plaatsvinden doordat in het de lampen bedrijvend toestel 5 middelen zijn aangebracht die een wisseling van de lamp automatisch waarnemen. Het kan daarbij gaan om bijvoorbeeld een aparte sensor waarbij in het geval van een gasontladingslamp ook het waarnemen van het wisselen van een lamp door het bewaken van 5 de stroom door de gloeispiraal mogelijk zou zijn. Voorts is het ook denkbaar door een extern invoerelement, bijvoorbeeld een taster 15, een terugzetten van de bepaalde bedrijfsduur voor de lichtbron LA in te leiden.The advantages described above also apply to the case where a light source LA is exchanged. In that case it is sufficient if the determined operating time t is reset. This can take place automatically because means are provided in the device 5 operating the lamps that automatically detect a change in the lamp. This may involve, for example, a separate sensor in which, in the case of a gas discharge lamp, it would also be possible to detect the changing of a lamp by monitoring the current through the incandescent coil. Furthermore, it is also conceivable for an external input element, for example a push button 15, to initiate a reset of the determined operating time for the light source LA.

Een verder voordeel van de oplossing volgens de uitvinding is dat steeds individueel de aanpassing van het referentievermogen aan de soort lamp, het soort verlichtingsarmatuur 10 of de plaats van gebruik van het verlichtingsarmatuur kan worden aangepast. Zo toont fig. 5 als voorbeeld een tweede voorbeeld van een compensatiekromme die kan worden gebruikt in het geval waarin de verouderingsverschijnselen van de lichtbron LA en het verlichtingsarmatuur minder uitgesproken invloed hebben op de afgifte van het licht. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de verlichtingsarmaturen zich bevinden op een plaats waarin een minder 15 sterke vervuiling van de lichtuittreedschijf optreedt. De krommen volgens fig. 4 kunnen vergeleken daarmee betrekking hebben op het geval waarin het verlichtingsarmatuur betrekkelijk sterk door externe invloeden wordt beïnvloed en dan ook sterk wordt vervuild.A further advantage of the solution according to the invention is that it is always possible to individually adjust the reference power to the type of lamp, the type of lighting fixture 10 or the place of use of the lighting fixture. For example, Fig. 5 shows a second example of a compensation curve that can be used in the case where the aging phenomena of the light source LA and the lighting fixture have less pronounced influence on the light output. This may be the case, for example, when the lighting fixtures are located at a location where there is less contamination of the light exit disk. The curves according to Fig. 4 can be related to the case in which the lighting fixture is relatively strongly influenced by external influences and is therefore strongly contaminated.

Om individueel te kunnen reageren op dergelijke situaties kan dus steeds een voor een speciaal toepassingsgeval geschikte compensatiekromme in de geheugenmiddelen 13 20 worden vastgelegd. Daarbij bestaan er in principe verschillende mogelijkheden die in het navolgende zullen worden toegelicht.In order to be able to respond individually to such situations, therefore, a compensation curve suitable for a special application case can always be recorded in the memory means 13. In addition, there are in principle various options that will be explained below.

Een eerste mogelijkheid is reeds bij het vervaardigen van het toestel voor het bedrijven van de lamp een geschikte compensatiekromme in het geheugen 13 vast te leggen. Wanneer het dan voor het uiteindelijk toepassingsgeval, bijvoorbeeld een bepaalde gebruiks-25 plaats van het verlichtingsarmatuur niet geschikt zo zijn, dan kan omprogrammeren plaatsvinden. Aan een daartoe aangebrachte programmeereenheid 14 kan dan bijvoorbeeld een PC of een ander geschikt programmatoestel worden aangesloten via hetwelk in het geheugen 13 een nieuwe, beter geschikte compensatiekromme wordt vastgelegd. De program-meeringang kan worden gevormd door de netaansluiting van het lampen bedrijvend toestel. 30 Ook via een chipkaart die bijvoorbeeld wordt aangesloten aan een geschikte ingang van het lampen bedrijvend toestel 5 kan een programmering van de compensatiekromme plaatsvinden.A first possibility is to record a suitable compensation curve in the memory 13 already during the manufacture of the device for operating the lamp. If it is then not suitable for the eventual application case, for example a specific place of use of the lighting fixture, reprogramming can take place. To a programming unit 14 provided for this purpose, for example, a PC or other suitable program device can be connected via which a new, more suitable compensation curve is established in the memory 13. The programming input can be formed by the mains connection of the lamp-operating device. Programming of the compensation curve can also take place via a chip card which is connected, for example, to a suitable input of the lamp-operating device 5.

Voorts zou het ook denkbaar zijn dat reeds bij het vervaardigen van het de lampen bedrijvend toestel meerdere verschillende compensatiekrommen zijn vastgelegd in het ge-35 heugen 13, waarbij dan steeds afhankelijk van een bepaalde toepassing een geschikte kromme kan worden gekozen. Dit kan bijvoorbeeld geschieden via manuele bedieningsele-menten die zijn aangebracht aan het de lampen bedrijvend toestel 5.Furthermore, it would also be conceivable that a number of different compensation curves are already fixed in the memory 13 during the manufacture of the lamp-operating device, wherein a suitable curve can then always be selected depending on a particular application. This can be done, for example, via manual operating elements which are arranged on the device operating the lamps.

Tenslotte bestaat ook de mogelijkheid een compensatiekromme uit te kiezen respec- -9- tievelijk in te voeren die op optimale wijze rekening houdt met de verouderingsverschijnselen voor het specifieke toepassingsgeval. Hierdoor kan met grote nauwkeurigheid rekening worden gehouden met het verouderen van de lamp respectievelijk van bepaalde componenten van het verlichtingsarmatuur om altijd een gelijkmatige lichtafgifte te bereiken.Finally, there is also the possibility of selecting and / or introducing a compensation curve which takes optimum account of the aging phenomena for the specific application. As a result, the aging of the lamp or of certain components of the lighting fixture can be taken into account with great accuracy in order to always achieve a uniform light output.

5 In samenhang daarmee moet nog worden opgemerkt dat er niet uitsluitend een in uitschakelen van de lamp behoeft op te treden. Het is bijvoorbeeld ook denkbaar dat de lamp LA wordt bedreven in dimbedrijf, dus althans gedeeltelijk met een gereduceerd vermogen. Ook in dat geval wordt aanvankelijk volgens de werkwijze volgens de uitvinding een geschikt referentievermogen dat overeenkomt met de referentiehelderheid bepaald. Op basis van dit 10 referentievermogen en een vooraf bepaalde dimwaarde wordt dan in aansluiting een geschikt bedrijfsvermogen bepaald dat noodzakelijk is voor het bereiken van het gewenste dim-helderheidsniveau. Ook in dat geval is verzekerd dat naast elkaar aangebrachte verlichtings-armaturen die worden gevoed met hetzelfde dimsignaal een gelijke helderheid vertonen, onafhankelijk van de reeds verstreken bedrijfsduur van de lichtbron of de onderhoudstoestand 15 van het verlichtingsarmatuur.In connection with this, it should be noted that switching off the lamp does not only have to occur. For example, it is also conceivable that the lamp LA is operated in dimming operation, that is to say at least partially with a reduced power. In that case too, a suitable reference power corresponding to the reference brightness is initially determined according to the method according to the invention. On the basis of this reference power and a predetermined dimming value, a suitable operating power is then subsequently determined which is necessary for achieving the desired dim brightness level. In that case too, it is ensured that lighting fixtures arranged next to each other that are supplied with the same dimming signal exhibit the same brightness, independent of the elapsed operating time of the light source or the maintenance condition of the lighting fixture.

Voorts moet worden opgemerkt dat de in de figuren getoonde compensatiekrommen niet noodzakelijkerwijs moeten worden ingevoerd in de vorm van een tabel of van paren waarden. Het is uiteraard ook denkbaar de compensatiekrommen mathematisch te beschrijven in de vorm van een compensatiekromme, bijvoorbeeld met een polynome of exponentiële 20 functie en de informaties die daarop betrekking hebben, vast te leggen in het geheugen 13. Ook hier zal de stuureenheid 11 op basis van deze compensatiefunctie en de bepaalde bedrijfsduur van het verlichtingsarmatuur een geschikt referentievermogen bepalen.It should further be noted that the compensation curves shown in the figures do not necessarily have to be entered in the form of a table or of pairs of values. It is of course also conceivable to mathematically describe the compensation curves in the form of a compensation curve, for example with a polynomial or exponential function, and to record the information relating thereto in the memory 13. Here too, the control unit 11 will be based on this compensation function and the determined operating time of the lighting fixture determine a suitable reference power.

Aldus geeft de onderhavige uitvinding de mogelijkheid verouderingsverschijnselen aan een lichtbron of aan een verlichtingsarmatuur op optimale wijze te compenseren. Het voor-25 deel van de oplossing volgens de uitvinding is in het bijzonder gelegen in het feit dat rekening kan worden gehouden met de individuele situatie van de verlichtingsarmaturen en dat voorts de mogelijkheid wordt verschaft onderhoudswerkzaamheden aan individuele verlichtingsarmaturen uit te voeren zonder dat dit een uitwerking heeft op de totale indruk van een groter verlichtingsstelsel. Voorts kan de werkwijze volgens de uitvinding eenvoudig en goedkoop 30 worden gerealiseerd.The present invention thus provides the option of optimally compensating for aging phenomena at a light source or at a lighting fixture. The advantage of the solution according to the invention lies in particular in the fact that the individual situation of the lighting fixtures can be taken into account and that furthermore the possibility is provided to perform maintenance work on individual lighting fixtures without this having an effect has the overall impression of a larger lighting system. Furthermore, the method according to the invention can be realized simply and inexpensively.

10347291034729

Claims

A method for operating a light source (LA) mounted in or on a lighting fixture (1) via a lamp-operating device (5), wherein a reference power (Pre0 for operating the light source (LA)) is changed depending on the operating time (t) of the light source (LA), characterized in that the lamp-operating device (5) records the operating time (t) of the light source (LA) and on the basis of the recorded operating time (t ) and a predetermined compensation curve 10 and a compensation function respectively determine the reference power (Pref).

2. Method according to claim 1, characterized in that the compensation curve or compensation function is defined in the lamp-operating device (5).

Method according to one of the preceding claims, characterized in that the compensation curve or the compensation function is dependent on the type of light source (LA) and / or on the lighting fixture (1) and / or the place of use thereof.

Method according to claim 3, characterized in that the compensation curve or the compensation function is programmed in the lamp-operating device (5) during the manufacture or when the lighting fixture (1) is put into operation.

5. A method according to claim 3, characterized in that a plurality of compensation curves or compensation functions are defined in the lamp-operating device (5), one of which with the type of lighting fixture, the type of light source (LA) and / or the place of use corresponding compensation curve or compensation function is chosen.

Method according to one of the preceding claims, characterized in that the device operating the lamp (5) independently resets the recorded operating time (t) when a lamp change is detected. 1034729 -11-

Method according to one of claims 1 to 5, characterized in that the operating time (t) recorded by the device operating the lamp (5) can be reset manually. 5

Method according to one of the preceding claims, characterized in that the reference power (Pref) corresponds to a reference brightness (Uf) ·

A method according to claim 8, characterized in that the device operating the lamp (5) during dimming operation of the light source (LA) on the basis of the determined reference power (Pref) has a dimming power corresponding to the desired dimming level for operating the light source (LA). 15

A lamp-operating device (5) for operating a light source (LA) arranged for operating the light source (LA) with a variable power, a reference power (Pref) for operating the light source (LA) being dependent on the operating time (t) of the light source (LA), characterized in that the device (LA) operating the lamp comprises means for recording the operating time (t) of the light source (LA) as well as control means based on the recorded operating time (t) and a predetermined compensation curve or compensation function respectively determine the reference power (Pref). 25

A lamp-operating device as claimed in claim 10, characterized in that it comprises a memory device (13) in which the compensation curve or the compensation function are recorded. 30

12. Lamp-operating device as claimed in claim 10 or 11, characterized in that the compensation curve or compensation function is dependent on the type of light source (LA) and / or on the lighting fixture (1) and / or on the place of use thereof.

A lamp-operating device as claimed in claim 11 or 12, characterized in that it is provided with a programming input (14) for inputting a compensation curve or compensation function.

Lamp-operating device according to claim 12, characterized in that a plurality of compensation curves or compensation functions are defined in the memory device (12), the lamp-operating device being provided with means for selecting a type of light source (LA ) and / or of the lighting fixture and / or the place of use corresponding compensation curve and compensation function respectively.

15. A lamp-operating device as claimed in any one of claims 10 to 14, characterized in that it is provided with means for detecting an exchange of a lamp, the means for recording the operating time (12) with a lamp change independently reset the recorded operating time (t).

The lamp-operating device according to any of claims 10 to 14, characterized in that it is provided with a control input or an input element (15) for manually resetting the recorded operating time (t).

17. A lamp-operating device as claimed in any one of claims 10 to 16, characterized in that, when the light source (LA) is dimmed, the control unit (11) uses a dimmer corresponding to the desired dimming level based on the recorded reference power (Pref). -power for the operation of the light source (LA).

18. Lighting fixture (1) provided with connecting means (4) for at least one light source (LA) and a lamp operating device (5) for operating the light source (LA), the lamp operating device (5) being designed according to one of claims 10 to 17. 1034729