NL1027301C2 - Tropaanderivaten. - Google Patents

Description

r - *

5 TROPAANDERIVATEN

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op tro-paanderivaten, op werkwijzen voor de bereiding daarvan, op preparaten die tropaanderivaten bevatten en op het gebruik 10 daarvan.

Meer in het bijzonder heeft de onderhavige uitvinding betrekking op het gebruik van 8-azabicyclo[3.2.l]octaan-derivaten bij de behandeling van een verscheidenheid aan aandoeningen, onder meer diegene waarbij de modulatie, in 15 het bijzonder antagonisme, van chemokihe-CCR5-receptoren een rol speelt. Zo zijn. verbindingen van de uitvinding i bruikbaar bij de behandeling van HIV, zoals HIV-1, en genetisch verwante retrovirale infecties (en het resulterende verkregen immuundeficiëntiesyndroom, AIDS), en ontste-20 kingsziekten.

De naam "chemokine" is een afkorting van "chemotacti-sche cytojcines". De chemokines vormen een grote familie van eiwitten die belangrijke structurele kenmerken gemeenschappelijk hebben en die het vermogen bezitten om leiiko-25 cyten aan te trekken. Als chemotactische factoren voor leukocyten spelen chemokines een onmisbare rol bij de aantrekking van leukocyten naar verschillende weefsels van het lichaam, een proces dat essentieel is voor zowel ontsteking alsook voor de respons van het lichaam op infec-30 tie. Omdat chemokines en hun receptoren een centrale rol spelen in de pathofysiologie van ontstekings- en infectieziekten zijn middelen met een modulerende, bij voorkeur antagonistische, werking op de activiteit van chemokines en hun receptoren bruikbaar voor de therapeutische behan-35 deling van dergelijke ontstekings- en infectieziekten.

De chemokinereceptor CCR5 is in het bijzonder van belang in de context van behandeling van ontstekings- en in- 1027301 t * 2 fectieziekten. CCR5 is een receptor voor chemokines, met name voor de macrofaag-ontstekingseiwitten (MIP) die worden aangéduid als ΜΙΡ-Ια en MIP-Ιβ, en voor een eiwit dat wordt gereguleerd bij activatie en normaal door T-cellen 5 tot expressie wordt gebracht en wordt uitgescheiden (regu-lated upon activation and normal T-cell expressed and se-creted, RANTES).

Wij hebben nu een groep verbindingen gevonden die krachtige en selectieve modulatoren, met name antagonis- 10 ten, zijn van de CCR5-receptor.

Volgens een eerste aspect van de onderhavige uitvin-dinig wordt een verbinding verschaft met de formule (I) /

15 k “NsN

TT -T « 0 Q.

20 liï!5sX^F

of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, waarbij: R1 staat voor (C1-C6) alkyl; en 25 R2 staat voor (Ci-Ce) alkyl of (C3-C7) cycloalkyl, waar bij de alkyl eventueel is gesubstitueerd met. CF3.

De term "alkyl" als groep of deel van een groep omvat zowel onvertakte als vertakte groepen. Voorbeelden van alkyl zijn onder meer methyl, ethyl, n-propyl, i-propyl, .

30 n-butyl, i-butyl, sec-butyl en t-butyl. De term " (C3-C7)cycloalkyl" betekent cyclopropyl, cyclobutyl, cyclopen-tyl, cyclohexyl of cycloheptyl.

In één uitvoeringsvorm staat Rl voor (C1-C4)alkyl.

In een verdere uitvoeringsvorm staat R1 voor methyl.

35 In een verdere uitvoeringsvorm staat R2 voor (Cj- C<)alkyl eventueel gesubstitueerd met CF3.

10273 u 1 t Λ 3

In een verdere uitvoeringsvorm staat R2 voor cyclopro-pyl of cyclobutyl.

In een verdere uitvoeringsvorm staat R2 voor methyl, ethyl of i-propyl.

5 Verder zij begrepen dat de uitvinding alle combinaties van uitvoeringsvormen van de uitvinding zoals hierbo- j ven beschreven omvat, die consistent zijn met de definitie i van verbindingen met de formule (I),

De verbindingen van de uitvinding omvatten verbindin-10 gen met de formule (I) en farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan (waarbij derivaten onder meer complexen, voorlopergeneesmiddelen. en isotöopge-labelde verbindingen omvat, evenals zouten en solvaten daarvan) . In een verdere uitvoeringsvorm zijn de verbin-15 dingen van de uitvinding de verbindingen met de formule (I) en farmaceutisch aanvaardbare zouten en solvaten daarvan, in het bijzonder de verbindingen met de formule (I).

Er zij begrepen dat de voornoemde verbindingen van de uitvinding ook polymorfen en Isomeren daarvan omvatten.

20 Farmaceutisch aanvaardbare zouten van de verbindingen met de formule (I) zijn onder meer de zure additie- en ba-sezouten daarvan.

Geschikte zure additiezouten worden gevormd uit zuren die non-toxische zouten vormen. Voorbeelden zijn onder 25 meer acetaat, aspartaat-, benzoaat-, besylaat-, bicarbo- naat-, bisulfaat-, boraat-, bromide, camsylaat-, carbo-naat-, chloride, citraat-, edisylaat-, esylaat-, formaat-, fumaraat-, gluceptaat-, gluconaat-, glucuronaat-, hexaflu-orfosfaat-, hibenzaat-, hydrobromide-, hydrochloride-, hy-30 drojodide-, jodide-, isethionaat-, lactaat-, malaat-, raa-leaat-, malonaat-, mesylaat-, methylsulfaat-, naftylaat-, 2-napsylaat-, nicotinaat-, nitraat-, orotaat-, oxalaat-, palmitaat-, pamoaat-, fos- faat/waterstoffosfaat/diwaterstoffosfaat-, saccharaat-, 35 stearaat-, succinaat-, sulfaat-, tartraat-, tosylaat- en trifluoracetaatzouten.

1027301 i * 4

Geschikte basezouten worden gevormd met basen die niet-toxische zouten vormen. Voorbeelden zijn onder meer de aluminium-, arginine-, benzathine-, calcium-, choline-, diethylamine-, diolamine-, glycine-, lysine-, magnesium-, 5 meglumine-, olamine-, kalium-, natrium-, tromethamine- en zinkzouten. Zie voor een overzicht van geschikte zouten "Handbook of Pharmaceutical Salts: Properties, Selection, and Use" door Stahl en Wermuth (Wiley-VCH, Weinheim, Duitsland, 2002).

10 Farmaceutisch aanvaardbare zouten van verbindingen van formulering (I) kunnen worden bereid door middel van één of meer van drie werkwijzen: (i) door de verbinding met de formule (I) te laten reageren met het gewenste zuur; 15 (ii) door een zuur- of baselabiele beschermende groep te verwijderen van een geschikte voorloper van de verbinding met de formule (I) of door ringopening van een geschikte cyclische voorloper, bijvoorbeeld een lacton of lactam, met gebruikmaking van het gewenste 20 zuur; of (iii) door het ene zout van de verbinding met de formule (I) om te zetten in een ander zout door middel van reactie met een geschikt zuur door middel van een geschikte ionenwisselingskolom.

25 Alle drie reacties worden typischerwijs uitgevoerd in oplossing. Het zout kan uit oplossing precipiteren en worden verzameld door middel van filtratie of kan worden gewonnen door middel van verdamping van het oplosmiddel. De mate van ionisatie in het zout kan variëren van volledig 30 geïoniseerd tot vrijwel niet-geïoniseerd.

De verbindingen van de uitvinding kunnen bestaan in zowel ongesulvateerde als gesolvateerde vormen. De term "solvaat" wordt hier gebruikt om een moleculair complex te beschrijven dat de verbinding van de uitvinding omvat plus 35 één of meer farmaceutisch aanvaardbare oplosmiddelmolecu-len, bijvoorbeeld ethanol. De term "hydraat" wordt gebruikt wanneer het oplosmiddel water is.

1027301 I $ 5

Complexen zijn onder meer clathraten, i.e. geneesmid-del-gastheer-inclusiecomplexen waarin, in tegenstelling tot de voornoemde solvaten, het geneesmiddel en de gastheer aanwezig zijn in stoichiometrische of niet-5 stoichiometrische hoeveelheden. Ook vallen hieronder complexen van het farmaceutische geneesmiddel die twee of meer organische en/of anorganische bestanddelen bevatten, in stoichiometrische of niet-stoichiometrische hoeveelheden. De resulterende complexen kunnen geïoniseerd, gedeel-10 telijk geïoniseerd of niet-geïoniseerd zijn. Zie voor een overzicht van dergelijke complexen J Pharra Sci, 64 (8), 1269-1288 door Haleblian (augustus 1975).

De verbindingen van de onderhavige uitvinding kunnen het vermogen hebben om te kristalliseren in meer dan één 15 vorm, een eigenschap die bekend staat als polymorfisme, en al dergelijke polymorfe vormen ("polymorfen1?) vallen binnen de strekking van de uitvinding. Polymorfisme kan in het algemeen optreden als respons op veranderingen in de temperatuur of de druk of beide, en kan ook het gevolg 20 zijn van variaties in het kristallisatieproces. Polymorfen kunnen van elkaar worden onderscheiden aan de hand van verscheidene fysische eigenschappen, en gewoonlijk worden de Röntgendiffractiepatronen, oplosbaarheidsgedrag en smeltpunt van de verbinding gebruikt om polymorfen van el-25 kaar te onderscheiden.

Bepaalde derivaten van verbindingen met de formule (I) die zelf weinig of geen farmacologische activiteit kunnen hebben kunnen, indien toegediend in of op het lichaam, worden omgezet tot verbindingen met de formule (I) 30 met de gewenste activiteit, bijvoorbeeld door middel van hydrolytische klieving. Dergelijke derivaten worden aangeduid als "geneesmiddelvoorlopers". Verder informatie aangaande het gebruik van geneesmiddelvoorlopers kan worden gevonden in "Pro-drugs as Novel Delivery Systems", Vol. 35 14, ACS Symposium Series (T Higuchi en W Stella) en "Bio- reversible Carriers in Drug Design", Pergamon Press, 1987 (red. E B Roche, American Pharmaceutical Association).

10273Ü1

< I

6

Geneesmiddelvoorlopers in overeenstemming met de uitvinding kunnen bijvoorbeeld worden geproduceerd door geschikte functionaliteiten die aanwezig zijn in de verbindingen met de formule (I) te vervangen door bepaalde groe-5 pen die de vakman bekend zijn als "pro-groepen" zoals bijvoorbeeld beschreven in "Design of Prodrugs" door H Bund-gaard (Elsevier, 1985).

Aangezien de verbindingen met de formule (I) een secundaire aminofunctionaliteit (-NHR waarbij R * H), zijn 10 voorbeelden van geneesmiddelvoorlopers in overeenstemming mët de uitvinding onder meer amiden daarvan, bijvoorbeeld geproduceerd door middel van vervanging van waterstof met (Cx-Cio) alkanoyl.

Verdere voorbeelden van vervangingsgroepen in over-15 eenstemming met de voorgaande voorbeelden en andere voorbeelden van ander geneesmiddelvoorlopertypen in overeenstemming met de uitvinding kunnen worden gevonden in de voornoemde referenties.

Bovendien kunnen bepaalde verbindingen met de formule 20 (I) zelf werken als geneesmiddelvoorlopers van andere ver bindingen met de formule (I).

Binnen de strekking van de uitvinding vallen ook me-tabolieten van verbindingen met de formule (I), dat wil zeggen verbindingen die in vivo worden gevormd bij toedie-25 ning van het geneesmiddel. Enkele voorbeelden van metabo-lieten in overeenstemming met de uitvinding zijn: (i) wanneer de verbinding met de formule (I) een methyl-groep bevat, een hydroxymethylderivaat daarvan (-CH3 -> -CH2OH); 30 (ii) wanneer de verbinding met de formule (I) een tertiaire aminogroep bevat, een secundaire aminoderivaat daarvan (-NRXR2 -> -NHR1 of -NHR2); (iii) wanneer de verbinding met de formule (I) een secundaire aminogroep bevat, een primaire aminoderivaat 35 daarvan (-NHR1 -> -NH2); 1027301 • » 7 (iv) wanneer de verbinding met de formule (I) een fenyl- groep bevat, een fenolderivaat daarvan (-Ph -> -

PhOH); en (v) wanneer de verbinding met de formule (I) een amide- 5 groep bevat, een carbonzuurderivaat daarvan (-CONH2 -> -COOH).

Verbindingen met de formule (I) kunnen één of meer andere asymmetrische koolstofatomen bevatten en derhalve bestaan als twee of meer stereo-isomeren. Imidazoolsubsti-10 tutie van de tropaanring in verbindingen met de formule (I) kunnen hetzij de endo- of exo-configuratie hebben, en derhalve zijn geometrische cis/trans- (of Z/E-) isomeren mogelijk. Wanneer de verbinding bijvoorbeeld een ketogroep bevat kan tautomere isomerie ("tautomerie") optreden.

15 Hieruit volgt dat één enkele verbinding meer dan één type isomerie kan vertonen.

Binnen de strekking van de onderhavige uitvinding vallen alle stereoisomeren van de verbindingen met de formule (I), waaronder alle optische isomeren, geometrische 20 isomeren en tautomere vormen evenals verbindingen die meer dan één vorm van isomerie vertonen, en mengsels van één of meer daarvan. Ook zuuradditie- of basezouten waarvan het tegenion optisch actief is, bijvoorbeeld D-lactaat of L-lysine, of racemisch, bijvoorbeeld DL-tartraat of DL-25 arginine vallen binnen de strekking van de onderhavige uitvinding.

Imidazoolsubstitutie van de tropaanring in de endo-configuratie heeft de voorkeur.

Endo/exo-isomeren kunnen van elkaar worden gescheiden 30 door middel van in het vakgebied welbekende conventionele technieken, bijvoorbeeld chromatografie en fractionele kristallisatie.

Conventionele technieken voor de bereiding/isolatie van afzonderlijke enantiomeren zijn onder meer chirale 35 synthese uitgaande van een geschikte optisch zuivere voorloper of resolutie van het racemaat (of het racemaat van 10273U1 • * 8 een zout of van een derivaat) met behulp van bijvoorbeeld chirale hoge-druk-vloeistofchromatografie (HPLC).

Als alternatief kan men het racemaat (of een racemi-sche voorloper) laten reageren met een geschikte optisch 5 actieve verbinding, bijvoorbeeld een alcohol, of in het geval waarbij de verbinding met de formule (I) een zure of basische groep bevat, een zuur of base zoals wijnsteenzuur of 1-fenylethylamine. Het resulterende diastereoisomere mengsel kan worden gescheiden door middel van chromatogra-10 fie en/of fractionele kristallisatie waarna één of beide van de diastereoisomeren worden omgezet naar de overeenkomstige zuivere enantiome(e)r(en) op wijzen die de vakman welbekend zijn.

Chirale verbindingen van de uitvinding (en chirale 15 voorlopers daarvan) kunnen worden verkregen in enantio-meer-verrijkte vorm met behulp van chromatografie, gewoonlijk HPLC, op een asymmetrische hars met een mobiele fase die bestaat uit een koolwaterstof, typischerwijs heptaan of hexaan, met 0 tot 50% isopropanol, typischerwijs 2 tot 20 20%, en 0,tot 5% van een alkylamine, typischerwijs 0,1% diethylamine. Concentratie van het eluaat levert het verrijkte mengsel.

Stereoisomere conglomeraten kunnen worden gescheiden door middel van in het vakgebied bekende conventionele 25 technieken - zie bijvoorbeeld "Stereochemistry of Organic Compounds" door E. L. Eliel (Wiley, New York, 1994).

De onderhavige uitvinding omvat ook alle farmaceutisch aanvaardbare isotoopgelabelde verbindingen met de formule (I) waarin één of meer atomen zijn vervangen door 30 atomen met hetzelfde atoomgetal maar met een atoommassa of massagetal dat verschilt van de atoommassa of van het mas-sagetal dat gewoonlijk in de natuur wordt gevonden.

Voorbeelden van isotopen die geschikt zijn voor opname in de verbindingen van de uitvinding zijn onder meer 35 isotopen van waterstof, zoals 2H en 3H, koolstof, zoals nC, 13C en 14C, chloor, zoals 36C1, fluor, zoals l8F, jood, zoals 1027301 « * 9 123I en 125I, stikstof, zoals 13N en 15N, zuurstof, zoals 150, 170 en 180, fosfor, zoals 32P, en zwavel, zoals 35S.

Bepaalde isotoopgelabelde verbindingen met de formule (I), bijvoorbeeld diegene die een radioactieve isotoop be-5 vatten, zijn bruikbaar in geneesmiddel- en/of substraat-weefseldistributieonderzoek. De radioactieve isotopen tritium, i.e. 3H, en koolstof-14, i.e. 14C, zijn met name bruikbaar voor dit doel gezien de eenvoud waarmee zij kunnen worden ingebouwd en de beschikbare detectiemiddelen.

10 Substitutie met zwaardere isotopen zoals deuterium, i.e. 2H, kan bepaalde therapeutische voordelen opleveren die voortkomen uit grotere metabole stabiliteit, bijvoorbeeld verhoogde halfwaardetijd in vivo of verlaagde dose-ringsvereisten, en kan derhalve in sommige gevallen de 15 voorkeur hebben.

Substitutie met positronemitterende isotopen, zoals UC, 18F, 150 en 13N, kan bruikbaar zijn in Positronemissie-topografie- (PET) onderzoek voor het bestuderen van sub-straatreceptorbezetting.

20 Isotoopgelabelde verbindingen met de formule (I) kun nen in het algemeen worden bereid door middel van in het vakgebied bekende conventionele technieken of door middel van werkwijzen die analoog zijn aan die welke in de bijgaande Voorbeelden en Preparaten worden beschreven, met 25 behulp van een geschikt isotoopgelabeld reagens in plaats van het eerder gebruikte niet-gelabelde reagens.

Farmaceutisch aanvaardbare solvaten in overeenstemming met de uitvinding zijn onder meer diegene waarin het kristallisatieoplosmiddel isotoop kan worden gesubstitu-30 eerd, bv. D2O, de-aceton, de-DMSO.

Voorkeursverbindingen met de formule (I) zijn onder meer de verbindingen van Voorbeelden 1-8; en farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan.

In de algemene werkwijzen, en schema's, die volgen 35 geldt: Rl en R2 zijn zoals gedefinieerd in het voorgaande tenzij anders aangegeven; Z is OH, of een carbonzuuracti-verende groep zoals chloor of 1 H-imidazool-l-yl; EsGp is 1027301 1° » » een estervormende groep, zoals Ci-6alkyl;. Pg is een amino-beschermende groep, zoals boe; ArLg is een vertrekkende groep die geschikt is voor aromatische nucleofiele substitutie, zoals degene beschreven in Jerry March, Advanced 5 Organic Chemistry (4e editie), Wiley Interscience, 1992,. pagina 652 (bij referentie hierin opgenomen), bv. F, Cl, Br, OMe of OEt; boe is t-butoxycarbonyl; DMF is N,N-dimethylformamide; DCM is dichloormethaan;'THF is tetrahy- ' drofuran; Lg is een vertrekkende groep die geschikt is 10 voor alifatische nucleofiele substitutie, zoals degene beschreven in Jerry March, ibid., pagina 352 (bij referentie hierin opgenomen), waaronder Cl, Br, I en sulfonzuuresters (bv; tosylaat, mesylaat en triflaat); WSCDI is l-(3-dimethylaminopropylj-3-ethylcarbodilmide-hydrochloride? 15 DCC is Ν,Ν'-dicyclohexylcarbodiimide; HOAT is l-hydroxy-7-azabenzotriazool; HOBt is 1-hydroxybenzo.triazool-hydraat; HBTU is O-benzotriazool-l-yl-Ν,Ν,Ν',Ν’-tetramethyluronium-hexaf luorfosfaat .

Volgens een eerste werkwijze (A) kunnen verbindingen 20 met de formule (I) worden bereid door een verbinding met de formule (II)

i Mev_N

25 K r\ 1 T » 30 te laten reageren met een verbinding met de formule (III) 35 1027301 * > 5 11 "V R'^2 .

onder conventionele carbonzuur/amine-koppelingsomstandig-heden. Handigerwijs wordt de koppeling uitgevoerd onder, de omstandigheden die verderop worden beschreven in verband met schema 1, stap (i). .

10 Volgens een tweede werkwijze (B) kunnen verbindingen met de formule (I) worden bereid door een verbinding met de formule (XVI) . j 15 20 Y JL m : 20 0 te laten reageren met een verbinding met de formule (V).

25 i \ (V) 30 ' onder conventionele carbonzuur/amine-koppelingsomstandig-heden. Handigerwijs wordt de koppeling uitgevoerd onder de omstandigheden die verderop worden beschreven in verband met schema la, stap (i).

35 Volgens een derde werkwijze (C) kunnen vèrbindingen met de formule (I) worden bereid door een verbinding met de formule (XIX) 1027301 • * 12 „1 Η 5 Ν^ΧΗΟ (XIX) 10 te laten reageren met een amine met de formule (XX) 15 Μθ·^^\ Ra (XX) 20 onder conventionele omstandigheden. Handigerwijs wordt re-ductieve aminering uitgevoerd onder de omstandigheden die verderop worden beschreven in verband met schema 1, stap (g) ·

Volgens een vierde werkwijze (D) kunnen verbindingen 25 met de formule (I) worden bereid door een verbinding met de formule (XXI) 30 P00» 35 te laten reageren met eén amine met de formule (XX) onder conventionele omstandigheden. Handigerwijs wordt reductie- 1027301 * · 13 : ve aminering uitgevoerd onder de omstandigheden die verderop worden beschreven in verband met schema 1, stap (g).

Volgens een vijfde wérkwijze (E) kunnen verbindingen met de formule (I) worden bereid door alkylering van een 5 amine met.de formule (XX) met een verbinding met de formule (XXII) 10 R\|j^N'Y^s<s/L9 (XXI!) 15 onder conventionele alkyleringsomstandigheden. Handiger-wijs wordt alkylering uitgevoerd in een. geschikt oplosmid-del, zoals een haloalkaan (bv. DCM), een alcohol (bv. 20 ethanol) of een ether (bv. THF); eventueel in aanwezigheid van een base, zoals een amine (bv. triethylamine of N- i ethyl-N, N-diisopropylamine); en bij kamer- of hogere temperatuur (bv. reflux).

Volgens een andere werkwijze. (F) kunnen verbindingen 25 met de formule (I) worden bereid door middel van asymmetrische reductie van een enamide met de formule (XXIII) \ Μθ\^Ν

30 H

RVNV^N vr8 H X B (xxiii) 0 ill ° .35 onder conventionele reductieomstandigheden. Handigerwijs wordt asymmetrische reductie uitgevoerd in aanwezigheid 1027301 • % 14 van een overgangsmetaal zoals Rh, Ru, Pd, Pt, Ir of Ti (bv. aanwezig in een hoeveelheid van 0,001-0,1 mol-eq.); een chirale ligand zoals BINAP (2,2-bis(difenylfosfino)-1,1V-binaftyl), tol-BINAP (2,2-bis(di-p-tolylfosfino)-5 1,1’-binaftyl), Du-PHOS (1,2-bis(2,5- dimethylfosfolano)benzene) of Penn-Phos (P,P*-1,2-fenyleenbis(endo-2,5-dimethyl-7- fosfabicyclo[2,2,ljheptaan) (bv. aanwezig in een hoeveelheid van 0,001-0,2 mol-eq.); een waterstofdonor zoals mo-10 leculaire waterstof, fenylsilaan, 2-propanol of ammonium-formiaat; in een oplosmiddel, zoals een alcohol (bv. methanol, ethanol of 2-propanol), een nitril (bv. acetoni-tril), een ester (bv. ethylacetaat), een ether (bv. THF), of tolueen; bij een temperatuur van vanaf 0°C tot de re-15 fluxtemperatuur; en eventueel bij verhoogde druk.

Volgens een andere werkwijze (G) kunnen verbindingen met de formule (I) worden bereid uit het amine met de formule (II), of een metaalzout daarvan (i.e. een gedeproto-neerde vorm), door middel van reactie met een ester met de 20 formule (XXIV) R1C02EsGp (XXIV) onder conventionele omstandigheden. Handigerwijs wordt de 25 reactie uitgevoerd in aanwezigheid van een overmaat van een base, zoals een amine ((bv. triethylamine of N-ethyl-Ν,Ν-diisopropylamine); een eventuele katalysator; in een geschikt oplosmiddel, zoals een haloalkaan (bv. DCM), een ether (bv. THF), een ester (bv. ethylacetaat), of tolueen, 30 met of zonder water aanwezig als co-oplosmiddel. Als alternatief kan de reactie worden uitgevoerd in aanwezigheid van een ehzym-katalysator; in een geschikt oplosmiddel zoals een haloalkaen (bv. DCM), een ether (bv. THF), een ester (bv. ethylacetaat), of tolueen, met of zonder water 35 aanwezig als co-oplosmiddel.

1027301 15 » .

Schema's die algemene werkwijzen voor de bereiding van verbindingen met de formule (I)/ en tussenproducten daarvoor, volgen.

De vakman zal begrijpen dat sommige van de werkwijzen 5 die worden beschreven in de schema's voor de bereiding van verbindingen met de formule (I) of tussenproducten daarvoor niet toepasbaar zouden kunnen zijn voor sommige van de mogelijke substituenten.

De vakman zal voorts begrijpen dat het noodzakelijk 10 of wenselijk zou kunnen zijn om de in de schema's beschreven omzettingen uit te voeren in een andere volgorde dan de beschrevene, of om één of meer van de omzettingen te modificeren, om de gewenste verbinding met de formule (I) te verkrijgen.

15 Verder zal de vakman begrijpen dat het, zoals geïllu streerd in de navolgende schema's noodzakelijk of wenselijk zou kunnen zijn om, in willekeurig welk stadium van de synthese van verbindingen met de formule (I) één of meer gevoelige groepen in het molecuul te beschermen om zo 20 ongewenste nevenreacties te voorkómen. In het bijzonder zou het noodzakelijk of wenselijk kunnen zijn om amino-groepen te beschermen. De bij de bereiding van verbindingen met de formule (I) gebruikte beschermende groepen kunnen op conventionele wijze worden gebruikt. Zie bijvoor-25 beeld degene beschreven in "Protective Groeps in Organic Synthesis" door Theodora W Green en Peter G M Wuts, derde editie, (John Wiley and Sons, 1999), in het bijzonder hoofdstuk 7, pp. 494-653 (''Protection for the Amino Groep"), bij referentie hierin opgenomen, waarin ook werk-30 wijzen voor de verwijdering van dergelijke groepen worden beschreven.

De aminobeschermende groepen boe, benzyloxycarbonyl, methoxycarbonyl, benzyl en acetyl zijn met name bruikbaar bij de bereiding van verbindingen met de formule (I) en 35 tussenproducten daarvan.

1027301 * 16

Schema 1 5 ' ‘λ W W, (iVY),, M) irV^ s/ .

(a) N^J (XV) / \ 10 / (c) / \(d) om Mee ' Me.

h (Meco)ao y=\ y=\ 15 Pa») pai) * pg “Vv Λ^: 1 : η ί^Ο-ρ» Λ Vv

20 Ρβ I ^ ν% V

te) . (h) m . 1 (V)

25 “V* . ^2 rV

/νΧ/'-Λ ΠΓ- Η ίΛΤ \ W° w* Ρβ'T^1^ w- Ρβ jC ril ^ (v·) rii LJl 30 LJL · > ^ ö) ^NesH j? Me 0 R’^z (lil)

i h r\T \ _ /VN^ O

35 "γΝγ-s/N^ w -r2 w °a* £;; ·.

Ν',/Τ 1027301 « · 17

Met specifieke verwijzing naar schema 1 kunnen de daarin weergegeven omzettingen als volgt worden uitge- . voerd: (a) Substitutie van een vertrekkende groep op een nitro-5 pyridine met de formule (XV), met een amine met de formule (XIV) wordt handigerwijs uitgevoerd in aanwezigheid van een base, zoals een amine (bv. triethylamine of N-ethyl-Ν,Ν-diisopropylamine) of een alkalimetaalcarbonaat (bv. natriumcarbonaat of kaliumcarbonaat); in een oplosmiddel, 10 zoals een alcohol (bv. methanol of ethanol), een nitril (bv. acetonitril) of een amide (bv. DMF); en bij kamertemperatuur of èen hogere temperatuur (bv. tot ongeveer 120°C).

(b) een imidazopyridine met de formule (XII) kan worden 15 bereid door middel van reductie en cyclisatie in situ van een amino-nitropyridine met de formule (XIII). De reductie wordt handigerwijs uitgevoerd in aanwezigheid van een re-ductor, zoals ijzerpoeder; een oplosmiddel, zoals een car-bonzuur (bv. azijnzuur); en bij vanaf kamertemperatuur tot 20 ongeveer 120°C. Cyclisatie van het tussenproduct amino-aminopyridine wordt handigerwijs uitgevoerd door middel van toevoeging van een azijnzuuranhydride en bij verhoogde temperatuur (bv. ongeveer 140°C).

(c) Reductie van een imidazopyridine met de formule (XII) 25 tot een imidazopiperidine met de formule (XI) wordt handigerwijs uitgevoerd door middel van katalytische hydrogene-ring in aanwezigheid van een geschikte katalysator, zoals een overgangsmetaalkatalysator, bijvoorbeeld een platina-(bv. platinaoxide) of een palladiuma (bv. palladiumhy- 30 droxide of palladium op koolstof) katalysator; in een oplosmiddel, zoals een alcohol (bv. methanol of ethanol) of een carbonzuur (bv. azijnzuur); bij kamertemperatuur of verhoogde temperatuur (bv. tot 80eC; en bij verhoogde druk, zoals van 150 tot 500 kPa waterstof (bv. 400 kPa wa-35 terstof).

(d) Het imidazopiperidine met de formule (XI) kan worden beschermd door middel van reactie met een alkyl- 1027301 * · 18 chloorformiaat (bv. methyl-chloorformiaat). De reactie wordt handigerwijs uitgevoerd in een oplosmiddel, zoals een haloalkaan (bv. DCM) of een ether (bv. THF) using een base zoals een amine (bv. triethylamine of N-ethyl-N,N-5 diisopropylamine) bij kamertemperatuur.

(e) In een alternatief voor stappen (cj en (d), wordt een imidazopyridine met de formule (XII) behandeld met een alkyl-chlöorformiaat (bv. methyl-chloorformiaat) en een amine-base (bv. triethylamine of N-ethyl-N,N- 10 diisopropylamine), wat een quaternair tussenproduct oplevert, dat wordt gereduceerd onder conventionele omstandigheden. Handigerwijs wordt methyl-chloorformiaat toegevoegd aan een imidazopyridine met de formule (XII) in aanwezigheid van een oplosmiddel, zoals een ether (bv. THF) of een 15 haloalkaan (bv. DCM) en bij kamertemperatuur wat een quaternair tussenproduct oplevert, dat vervolgens wordt gereduceerd door middel van toevoeging van een alkalimetaalha-lide, zoals lithiumboorhydride, bij een verlaagde temperatuur (bv. ongeveer -70eC). Het resulterende tussenproduct 20 wordt verder gereduceerd door middel van katalytische hy-drogenering in aanwezigheid van een geschikte katalysator, zoals een overgangsmetaalkatalysator, bijvoorbeeld een palladium- (bv. palladiumhydroxide of palladium op koolstof) katalysator; in een oplosmiddel, zoals een alcohol 25 (bv. methanol of ethanol) of een carbonzuur (bv. azijnzuur) ; bij kamertemperatuur of verhoogde temperatuur (bv. tot 80°C).

(f) Wanneer de beschermende groep een acetyl- of daarmee vergelijkbare groep is, wordt de verwijdering ervan handi- 30 gerwijs uitgevoerd door middel van behandeling met een base, zoals een alkalimetaalhydroxide (bv. natrium- of kali-umhydroxide) of een zuur, zoals een anorganisch zuur (bv. HC1) en bij verhoogde temperatuur, zoals van 60-100°C^ (g) Verbindingen met de formule (VII) worden bereid door 35 middel van reductieve aminering van een aldehyde met de formule (IX) met een amine met de formule (VIII). Handigerwijs wordt de reactie uitgevoerd in aanwezigheid van f 0 2 7 3 U t

* I

19 een zuur, zoals een organisch zuur (bv. azijnzuur); in een oplosmiddel, zoals een ether (bv. THF) of een haloalkaan (bv. DCM); met behulp van een alkalimetaalhydride als re-ductor, zoals natriumtriacetoxyboorhydride, natriumcyano-5 boorhydride of natriumboorhydride; en bij kamertemperatuur.

(h) Wanneer bescherming in stap (d) wordt verkregen door middel van een methoxycarbonylgroep, wordt de verwijdering daarvan handigerwijs uitgevoerd door middel van behande- 10 ling met eèn base, zoals een alkalimetaalhydroxide (bv. natrium- of kaliumhydroxide) in een oplosmiddel, zoals een waterige alcohol (bv. H20/propaan-2-ol) bij. een verhoogde temperatuur (bv. 100eC).

(i) De zuur/amine-koppeling wordt handigerwijs uitgevoerd 15 met behulp van een amine met de formule (VI) en een zuur- chloride met de formule (V); een overmaat van een zuurac-ceptor, zoals triethylamine of N-ethyl-N,N-diisopropylamine; een oplosmiddel, zoals een haloalkaan (bv. DCM) of een ether (bv. THF); en bij kamertemperatuur. 20 Als alternatief kan de zuur/amine-koppeling worden uitgevoerd met behulp van een zuur met de formule (V) geactiveerd door reagentia zoals WSCDI of DCC en HOBt of HOAt; een overmaat van een zuuracceptor zoals triethylamine of N-ethyl-N,N-diisopropylamine; een oplosmiddel, zoals een 25 haloalkaan (bv. DCM) of een ether (bv. THF); en bij kamertemperatuur.

(j) Wanneer de beschermende groep een boc-groep is, wordt de verwijdering ervan handigerwijs uitgevoerd in aanwezigheid van een zuur, zoals een anorganisch zuur (bv.

30 watervrij HC1) of trifluorazijnzuur; in een geschikt oplosmiddel, zoals een ester (bv. ethylacetaat), haloalkaan (bv. DCM) of ether (bv. THF); en vanaf 0°C tot kamertemperatuur.

(k) De zuur/amine-koppeling wordt handigerwijs uitgevoerd 35 met behulp van een amine met de formule (II) en een zuur of zuurchloride met de formule (III), onder de omstandigheden beschreven in stap (i) hierboven.

1027301 * * 20

De vakman zal begrijpen dat één of meer van de in schema 1 beschreven omzettingen kunnen worden uitgevoerd . in een volgorde die verschilt van de beschreven volgorde, of kan worden gemodificeerd, teneinde de gewenste verbin-5 ding met de formule (I) te verkrijgen..

In een variatie op schema 1, kunnen de verbindingen met de formule (I) worden bereid door de stappen (h) tot en met (k) uit te voeren in een ander volgorde, zoals geïllustreerd in het navolgende.schema la.

10

Schema la iy h .

IC --' .

15 pb ^

(VID

’ I* ”A -V-

KT Λ /H* ïï I

--' 0 (XVII)

Jv (XVIII) 25 ' <h) j • · - Ua

lOV' -O«l p8 M· yNH

30 . Y Yr^ CX xx

Verbindingen mét de formule (XX) hebben een structuur 35 die analoog is met die van verbindingen met de formule (I), of tussenproducten daarvan, en kunnen worden bereid door middel volgens analoge werkwijzen.

1027301 * 9 21

Verbindingen met de formules (III), (V), (IX), (XV), (XIX), (XXI), (XXII) en (XXIII) zijn hetzij bekende verbindingen of kunnen worden bereid volgens conventionele chemische . werkwijzen; zie bijvoorbeeld WO 01/90106 (met 5 name pp. 5-19), bij referentie hierin opgehomen.

De verbindingen met de formule (I) en hun farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten en derivaten zijn bruikbaar omdat zij farmacologische activiteit hebben in. dieren, waaronder mensen. Meer in het bijzonder zijn ze 10 bruikbaar bij de behandeling van aandoeningen waarbij de modulatie van CCR5-receptoren een rol speelt. Ziektetoestanden van bijzonder belang zijn onder meer HIV, genetisch aan HIV verwante retrovirale infecties, AIDS, en ontstekingsziekten.

15 De verbindingen van de onderhavige uitvinding kunnen worden gebruikt voor behandeling van. ademhalingsaandoeningen, waaronder adult respiratory distress syndrome (ARDS), bronchitis, chronische bronchitis, chronische obstructieve pulmonaire ziekten, cystische fibrose, astma, emfyseem, 20 rhinitis en chronische sinusitis. ’

Andere aandoeningen die zouden kunnen worden behandeld zijn die welke worden opgewekt, beïnvloed of op. ander wijze verband houden met. T-cel-distributie in verschillende organen. Ér wordt verwacht dat de verbindingen van dé 25 onderhavige uitvinding bruikbaar kunnen zijn voor de behandeling van dergelijke aandoeningen en in het bijzonder onder meer aandoeningen waarbij een verband met CCR5 of CCR5-chemokines is vastgesteld, en meer in het bijzonder-onder meer de volgende; multipele sclerose; artritis, zo- · 30 als reumatoïde artritis, spondyloarthropathieën, jicht, osteoartritis, systemische lupus erythematosus en juveniele arthritis; en transplantaatafstoting, in het bijzonder onder meer orgaantransplantaten, zoals hart-, long-, lever-, nier- en pancreastransplantaten (bv. nier- en long-35 allotransplantaten). 'Andere aandoening waarvoor een vergelijkbare correlatie met C.CR5 of CCR5-chemokines is vastgesteld, zijn onder meer: inflammatoire ingewandsziekten, 1 027 3 ui * * 22 waaronder de ziekte van Crohn en ulceratieve colitis; en-dometriose; type I diabetes; nierziekten, zoals glomeru-laire ziekte (bv. glomerulonephritis); fibrose, zoals lever-, long- en nierfibrose; chronische pancreatitis; in-5 flairanatoire longaandoeningen; encefalitis, zoals HIV- encefalitis; chronisch hartfalen; ischemische hartziekte; psoriasis; hartaanval; overgewicht; CZS-ziekten, zoals AIDS-gerelateerde dementieën en de ziekte van Alzheimer; anemie; restenose; atherosclerotische plaque; atopische 10 dermatitis; chronische pancreatitis; kanker, zoals non-Hodgkin's lymphoom, Kaposi's sarcoom, melanoom en borstan-ker; pijn, zoals nociceptieve pijn en neuropathische pijn (bv. perifere neuropathische pijn); en stressrespons als gevolg van chirurgie, infectie, verwonding of een ander 15 traumatisch insult.

Infectieziekten waarbij modulatie van de CCR5-recombinant een rol speelt zijn onder meer acute en chronische infectie met hepatitis B Virus (HBV) en hepatitis C Virus (HCV); builen-, septikemische en longpest; infectie 20 met een pokkenvirus; toxoplasmose-infectie,; mycobacteri- um-infectie; tyrpanosomale infectie zoals de ziekte van Chagas; pneumonie; en cytosporidiosis.

Zie voor een recent overzicht van mogelijke toepassingen van chemokines en chemokinereceptorblokkeerders 25 Cascieri, M.A., en Springer, M.S., "The chemoki- ne/chemokine receptor family: potential and progress for therapeutic intervention", Curr. Opin. Chem. Biol, 4(4), 420-7 (augustus 2000).

Dienovereenkomstig verschaft de onderhavige uitvin-30 ding in een ander aspect een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan voor gebruik als een geneesmiddel.

In een ander aspect verschaft de uitvinding een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaard-35 baar zout, solvaat of derivaat daarvan, voor the behandeling van een aandoening waarbij de modulatie van CCR5 receptoren een rol speelt.

1027301 *1 23

In een ander aspect verschaft de uitvinding een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, voor de behandeling van HIV, een genetisch aan HIV verwante retrovirale 5 infectie, AIDS, of een ontstekingsziekte.

In een ander aspect verschaft de uitvinding een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, voor de behandeling van een respiratoire aandoening zijn onder meer adult 10 respiratory distress syndrome (ARDS), bronchitis, chronische bronchitis, chronisch obstructieve longziekte, cysti-sche fibrose, astma, emfyseem, rhinitis of chronische si-nusitis.

In een ander aspect verschaft de uitvinding een ver-15 binding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, voor de behandeling van multipele sclerose, reumatolde artritis of trans-plantaatafstoting.

In een ander aspect verschaft de uitvinding een ver-20 binding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, voor de behande- .1 ling van inflammatoire ingewandsziekte; endometriose; type I diabetes; nierziekten; fibrose; chronische pancreatitis; inflammatoire longaandoeningen; encefalitis; chronisch 25 hartfalen; ischemische hartziekte; psoriasis; hartaanval; overgewicht; CZS-ziekten; anemie; restenose; atherosclero-tische plaque; atopische dermatitis; chronische pancreatitis; kanker, zoals non-Hodgkin*s lymfoom, Kaposi’s sar-coom, melanoom en borstanker; pijn; of stressrespons als 30 gevolg van chirurgie, infectie, verwonding of een ander traumatisch insult.

In een ander aspect verschaft de uitvinding een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, voor de behande-35 ling van HBV, HCV, pest, pokkenvirus, toxoplasmose, myco-bacterium, trypanosoma, pneumonie, of cytosporidiosis.

1027301 • # 24

In een ander aspect verschaft de uitvinding het gebruik van een verbinding met de formule (I) of van een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, voor de vervaardiging van een geneesmiddel voor de 5 behandeling van een aandoening waarbij de modulatie van CCR5-receptoren een rol speelt.

In een ander aspect verschaft de uitvinding een werkwijze voor de behandeling van een zoogdieraandoening waarbij de modulatie van CCR5-receptoren een rol speelt, om-10 vattende behandel van het zoogdier met een effectieve hoeveelheid van een verbinding met de formule (I) of met een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan.

De verbindingen van de uitvinding kunnen worden toe-15 gediend als kristallijne of amorfe producten. Zij kunnen bijvoorbeeld worden verkregen in de vorm vaste granulaten, poeders, of films, door middel van werkwijzen zoals preci-pitatie, kristallisatie, vriesdrogen, sproeidrogen, of indampen. Hiertoe kan microgolf- of radiogolfdrogen worden 20 gebruikt.

Zij kunnen afzonderlijk, of in combinatie met één of meer andere verbindingen van de uitvinding, of in combinatie met één of meer andere geneesmiddelen (of in een combinatie daarvan). In het algemeen zullen ze worden toege-25 diend als een formulering met één of meer farmaceutisch aanvaardbare excipiënten. De term "excipiënt" wordt hier gebruikt om ingrediënten anders dan de verbinding(en) van de uitvinding te beschrijven. De keuze van de excipiënten zal grotendeels afhangen van factoren zoals de toedie-30 ningswijze, het effect van het excipiënt op oplosbaarheid en stabiliteit, en de aard van de doseringsvorm.

Farmaceutische preparaten die geschikt zijn voor de aflevering van verbindingen van de uitvinding en werkwijzen voor de bereiding daarvan zullen voor de hand liggend 35 zijn voor de vakman. Dergelijke preparaten en werkwijzen voor de bereiding ervan kunnen bijvoorbeeld worden gevon- 1027301 t .

25 den in "Remington's Pharmaceutical Sciences", 19de Editie (Mack Publishing Company, 1995).

De verbindingen van de uitvinding kunnen oraal worden toegediend. Orale toediening kan inslikken omvatten, zodat 5 de verbinding het maagdarmkanaal binnengaat, of buccale of sublinguale toediening kan worden gebruikt, waarbij de verbinding rechtstreeks vanuit de mond in de bloedstroom wordt opgenomen.

Formuleringen die geschikt zijn voor orale toediening 10 zijn onder meer vaste formuleringen zoals tabletten, capsules met vaste deeltjes, vloeistoffen, of poeders, pastilles (waaronder met vloeistof gevulde), kauwtabletten, multi- en nano-vaste-deeltjes, gelen, vaste oplossing, li-posomen, films; (waaronder mucoadhesieve), ovules, spays, 15 en vloeibare formuleringen.

Vloeibare formuleringen zijn onder meer suspensies, oplossingen, siropen, en elixirs. Dergelijke formuleringen kunnen worden gebruikt als vullingen in zachte of harde capsules en omvatten typischerwijs een drager, bijvoor-20 beeld, water, ethanol, polyethyleenglycol, propyleengly- ! col, methylcellulose, of een geschikte olie, en één of i · - meer emulgatoren en of suspenderingsmiddelen. Vloeibare formuleringen kunnen ook worden bereid door middel van re-constitutie of een vaste stof, bijvoorbeeld, uit een sa-25 chet.

De verbindingen van de uitvinding kunnen ook worden gebruikt in sneloplossende, sneldesintegrerende doserings-vormen zoals beschreven in Expert Opinion in Therapeutic Patents, 11 (6), 981-986 door Liang en Chen (2001).

30 Voor tabletdoseringsvormenkan het geneesmiddel afhankelijk van de dosis vanaf 0,1 wt% tot 80 wt%, meer gebruikelijk vanaf 1 wt% tot 60 wt%, zoals 5 wt% tot 50 wt%, van de do-seringsvorm uitmaken. Naast het geneesmiddel bevatten tabletten in het algemeen een desintegreringsmiddel.

35 Voorbeelden van desintegreringsmiddelen zijn onder meer natriumzetmeelglycolaat, natriumcarboxymethylcellulo-se, calciumcarboxymethylcellulose, croscarmellose-natrium, 1027301 26 ί .

crospovidone, polyvinylpyrrolidone, methylcellulose, mi-crokristallijne cellulose, met lagere alkylgroepen gesubstitueerde hydroxypropylcellulose, zetmeel* voorgegelati-niseerd zetmeel en natriumalginaat. In het algemeen zal 5 het desintegreringsmiddel vanaf 0,1 wt% tot 25 wt%, meer gebruikelijk van 0,5 wt% tot 20 wt%, zoals 1 wt% tot 15 wt%, van the doseringsvorm uitmaken.

Bindmiddelen worden in het algemeen gebruikt om cohe-sieve eigenschappen te verschaffen, aan een tabletformule-10 ring. Geschikte bindmiddelen zijn onder meer microkristal-lijne cellulose, gelatine, suikers, polyethyleenglycol, natuurlijke en synthetische gommen, polyvinylpyrrolidone, voorgegelatiniseerd zetmeel, hydroxypropylcellulose en hy-droxypropylmethylcellulose. Tabletten kunnen ook verdun-15 ningsmiddelen bevatten, zoals lactose (monohydraat, ge-sproeidroogd monohydraat, watervrij en dergelijke), manni-tol, xylitol, dextrose, sucrose, sorbitol, microkristal-lijne cellulose, zetmeel, calciumcarbonaat en dibasische calciumfosfaat-dihydraat.

20 Tabletten kunnen eventueel ook oppervlakteactieve stoffen bevatten, zoals natriumlaurylsulfaat en polysor-baat 80, en glijmiddelen zoals siliciumdioxide en talk. Indien aanwezig kunnen oppervlakteactieve stoffen vanaf 0,2 wt% tot 5 wt% van het tablet uitmaken, en glijmiddelen 25 kunnen vanaf 0,2 wt% tot 1 wt% van het tablet uitmaken.

Tabletten bevatten in het algemeen ook smeermiddelen zoals magnesiumstearaat, calciumstearaat, zinkstearaat, natriumstearylfumaraat, en mengsels van magnesiumstearaat en natriumlaurylsulfaat. Smeermiddelen maken in het alge-30 meen vanaf 0,25 wt% tot 10 wt%, bij voorkeur vanaf 0,5 wt% tot 3 wt% van het tablet uit.

Andere mogelijke ingrediënten zijn onder meer anti-oxidanten, kleurstoffen, smaakstoffen, conserveringsmiddelen en smaakmaskerende middelen.

35 Een typisch voorbeeldtablet bevat tot ongeveer 80% geneesmiddel, vanaf ongeveer 10 wt% tot ongeveer 90 wt% bindmiddel, vanaf ongeveer 0 wt% tot ongeveer 85 wt% ver- 1027301 * · 27 dunningsmiddel, vanaf ongeveer 1 wt% tot ongeveer 10 wt% desintegreringsmiddel, en vanaf ongeveer 0,25 wt% tot on- . geveer 10 wt% smeermiddel.

Tabletmengsels kunnen rechtstreeks of met behulp van 5 een roller worden samengeperst tot tabletten. Tabletmengsels kunnen zowel nat, droog of uit smelt worden gegranuleerd, uit smelt worden gestold, of worden geëxtrudeerd voorafgaand aan tablettering. De uiteindelijke formulering kan één of meer lagen bevatten en kan al dan niet overdekt 10 zijn; zij kan ook geëncapsuleerd zijn.

De formulering van tabletten wordt bediscussieerd in "Pharmaceutical Dosage Forms; Tablets, Vol. 1”, by H. Lie-berman en L. Lachman, Marcel Dekker, N.Y., N.Y., 1980 (ISBN 0-8247-6918-X).

15 Vaste formuleringen voor orale toediening kunnen worden geformuleerd voor onmiddellijke en/of gemodificeerde afgifte. Gemodificeerde-afgifte-formuleringen zijn onder meer die voor vertraagde, langdurige, gepulste, beheerste, doelgerichte en geprogrammeerde afgifte.

20 Geschikte gemodificeerde-afgifte-formuleringen voor de doeleinden van de uitvinding worden beschreven in Amerikaans octrooischrift 6,106,864. Een nadere beschrijving van andere geschikte afgiftetechnologieën, zoals hoge- energie-dispersies en osmotische en bedekte deeltjes is te 25 vinden in Verma et al., Pharmaceutical Technology On-line, 25(2), 1-14 (2001). Het gebruik van kauwgom om beheerste afgifte te bewerkstelligen wordt beschreven in WO 00/35298.

De verbindingen van de uitvinding kunnen ook recht-30 streeks in de bloedstroom, in spieren, of in een inwendig orgaan worden toegediend. Geschikte wijzen van parenterale toediening zijn onder meer intraveneuze, intra-arteriële, intraperitoneale, intrathecale, intraventriculaire, intra-uretrale, intrasternale, intracraniale, intramusculaire en 35 subcutane toediening. Geschikte inrichtingen voor parenterale toediening zijn onder meer naald- (waaronder micro- 1027301

ί I

28 naald-) injectoren, naaldvrije injectoren en infusietech-nieken.

Parenterale formuleringen zijn gewoonlijk waterige oplossingen die excipiënten zoals zouten, koolhydraten en 5 buffers (bij voorkeur voor een pH tussen 3 en 9) kunnen bevatten, maar voor sommige toepassingen kunnen zij beter worden geformuleerd als een steriele niet-waterige oplossing of als een gedroogde vorm die kan worden gebruikt in conjunctie met een geschikt vehikel zoals steriel pyro-10 geenvrij water.

De bereiding van parenterale formuleringen onder steriele omstandigheden, bijvoorbeeld door middel van lyofi-lisatie, kan eenvoudig worden bewerkstelligd met behulp van standaard farmaceutische technieken die de vakman wel-15 bekend zijn.

De oplosbaarheid van voor de bereiding van parenterale oplossingen gebruikte verbindingen van de uitvinding kan worden verhoogd door het gebruik van geschikte formu-leringstechnieken, zoals de toevoeging van oplosbaarheid-20 verhogende middelen.

Formuleringen voor parenterale toediening kunnen wor- den geformuleerd voör onmiddellijke en/of gemodificeerde afgifte. Gemodificeerde-afgifte-formuleringen zijn onder meer die voor vertraagde, langdurige, gepulste, beheerste, 25 doelgerichte en geprogrammeerde afgifte. Verbindingen van de uitvinding kunnen derhalve worden geformuleerd als een vaste stof, semi-vaste stof, of thixotrope vloeistof voor toediening als een geïmplanteerd depot voor. gemodificeerde afgifte van de verbinding. Voorbeelden van dergelijke for-30 muleringen zijn onder meer met geneesmiddel bedekte stents en PGLA-microbolletjes.

De verbindingen van de uitvinding kunnen ook topicaal worden toegediend op de huid of slijmvliezen, dat wil zeggen dermaal of transdermaal. Typische formuleringen voor 35 dit doel zijn onder meer gelen, hydrogelen, lotions, oplossingen, crèmes, zalven, stuifpoeders, appreturen, schuimen, films, huidpleisters, wafels, implantaten, spon- 1027301 ' é 29 sen, fibers, bandages en micro-emulsies. Liposomen kunnen ook worden gebruikt. Typische dragers zijn onder meer alcohol, water, minerale olie, vloeibare petrolatum, witte petrolatum, glycerine, polyethyleenglycol en propyleengly-5 col. Penetratieversterkers kunnen worden toegevoegd - zie bv. J Pharm Sci, 88 (10), 955-958 door Finnin en Morgan (Oktober 1999).

Andere wijzen van topicale toediening zijn onder meer aflevering door middel van elektroporatie, iontoforese, 10 fonoforese, sonoforese, en micronaald- of naaldvrije (bv. Pöwderject", Bioject*1, enz.) injectie.

Formuleringen voor topicale toediening kunnen worden geformuleerd voor onmiddellijke en/of gemodificeerde afgifte. Gemodificeerde-afgifte-formuleringen zijn onder 15 meer die voor vertraagde, langdurige, gepulste, beheerste, doelgerichte en geprogrammeerde afgifte.

De verbindingen van de uitvinding kunnen ook intrana-saal of door middel van inhalatie worden toegediend, typi-scherwijs in de vorm van een droog poeder (hetzij afzon-20 derlijk, of als een mengsel, bijvoorbeeld in een droog mengsel met lactose, of als deeltjes met meerdere bestanddelen, bijvoorbeeld gemengd met fosfolipiden zoals fosfa-tidylcholine) uit een droog-poeder-inhalator of als een aerosolspray uit een onder druk staande houder, pomp, 25 spray, atomisator (bij voorkeur een atomisator waarin gebruik wordt gemaakt van elektrohydrodynamica voor het produceren van een fijne nevel), of vernevelaar, al dan niet met gebruikmaking van een geschikt drijfmiddel, zoals 1,1,1,2-tetrafluorethaan of 1,1,1,2,3,3,3- 30 heptafluorpropaan. Voor intranasaal gebruik kan het poeder een bioadhesief middel bevatten, bijvoorbeeld chitosan of cyclodextrine.

De onder druk staande container, pomp, spray, atomisator, of vernevelaar bevat een oplossing of suspensie van 35 de verbinding van de uitvinding, die bijvoorbeeld ethanol (eventueel waterige ethanol) of een geschikt ander middel voor het dispergeren, solubiliseren, of verlengen van de 1027301

' I

30 afgifte van het middel, het/de drijfmiddel(en) als oplosmiddel en een eventuele oppervlakteactieve stof, zoals sorbitantrioleaat, oleïnezuur of een oligomelkzuur.

Voorafgaand aan gebruik in een formulering als droog 5 poeder of suspensie, wordt het geneesmiddelproduct gemi-croniseerd tot een grootte die geschikt is voor aflevering door middel van inhalatie (typischerwijs minder dan 5 micron) . Dit kan geschieden via elke geschikte verkleinings-werkwijze, zoals spiraaljetvermaling, fluide-bed- 10 jetvermaling, verwerking in superkritische vloeistof om nanodeeltjes te vormen, homogenisatie onder hoge druk, of sproeidrogen.

Capsules (bijvoorbeeld gemaakt van gelatine of HPMC), blisters en patronen voor gebruik in een inhalator of in-15 sufflator kunnen worden geformuleerd met een poedermengsel van de verbinding van de uitvinding, een geschikte poeder-basis zoals lactose of zetmeel en een hulpstof zoals 1-leucine, mannitol, of magnesiumstearaat. De lactose kan watervrij zijn of de vorm hebben van het monohydraat, bij 20 voorkeur dit laatste. Andere geschikte excipiënten zijn onder meer dextran, glucose, maltose, sorbitol, xylitol, fructose, sucrose en trehalose.

Een geschikte formulering als oplossing voor gebruik in een atomisator waarbij gebruik wordt gemaakt van elek-25 trohydrodynamica voor het produceren van een fijne nevel, kan van 1 pg tot 20 mg van de verbinding bevatten per verneveling en het vernevelde volume kan variëren van 1 μΐ tot 100 μΐ. Een typische formulering kan een verbinding van de uitvinding, propyleenglycol, steriel water, ethanol 30 en natriumchloride. bevatten. Andere oplosmiddelen die kunnen worden gebruikt in plaats van propyleenglycol zijn onder meer glycerol en polyethyleenglycol.

Geschikte smaakstoffen, zoals menthol en levomenthol, of zoetstoffen, zoals saccharine of saccharine-natrium, 35 kunnen worden toegevoegde aan de formuleringen van de uitvinding die bedoeld zijn voor geinhaleerde/intranasale toediening.

10273U1 • m 31

Formuleringen voor geïnhaleerde/intranasale toediening kunnen worden geformuleerd voor onmiddellijke en/of gemodificeerde afgifte, met behulp van bijvoorbeeld po-ly(DL-melkzuur-co-glycolzuur) (PGLA). Gemodificeerde-5 afgifte-formuleringen zijn onder meer die voor vertraagde, langdurige, gepulste, beheerste, doelgerichte en geprogrammeerde afgifte.

In het geval van droog-poeder-inhalatoren en aeroso-len wordt de doseringseenheid bepaald door middel van een 10 klep die een afgemeten hoeveelheid aflevert. Inrichtingen in overeenstemming met de uitvinding zijn typischerwijs ontworpen voor het toedienen van een afgemeten dosis of "pufje" die van 1 pg tot 10 mg van de verbinding van de uitvinding bevat. De overall dagelijkse dosis zal typi-15 scherwijs tussen de 1 pg tot 200 mg liggen, wat kan worden toegediend als één enkele dosis of, meer gebruikelijk, als deeldoses gedurende de dag.

De verbindingen van de uitvinding kunnen rectaal of vaginaal worden toegediend, bijvoorbeeld in de vorm van 20 een zetpil, pessarium of klysma. Een traditionele zetpil-basis is cacaoboter, maar verscheidene alternatieven kunnen indien geschikt worden gebruikt.

Formuleringen voor rectale/vaginale toediening kunnen worden geformuleerd voor onmiddellijke en/of gemodificeer-25 de afgifte. Gemodificeerde-afgifte-formuleringen zijn onder meer die voor vertraagde, langdurige, gepulste, beheerste, doelgerichte en geprogrammeerde afgifte.

De verbindingen van de uitvinding kunnen ook rechtstreeks in het oog of oor worden toegediend, typischerwijs 30 in de vorm van druppels van een gemicroniseerde suspensie of oplossing in isotone, op pH gebrachte, steriele zoutoplossing. Andere formuleringen die geschikt zijn voor ocu-laire en of aurale toediening zijn onder meer zalven, bio-degradeerbare (bv. absorbeerbare gelsponsen, collageen) en 35 niet-biodegradeerbare (bv. siliconen) implantaten, wafels, lenzen en deeltjes- of vesiculaire systemen, zoals nioso-men of liposomen. Een polymeer zoals vernet polyacrylzuur, 1027301

*· I

32 polyvinylalcohol, hyaluronzuur, een celluloseachtige polymeer, bijvoorbeeld hydroxypropylmethylcellulose, hydroxy-ethylcellulose, of methylcellulose, of een heteropolysac-charidepolymeer, bijvoorbeeld, gelaan-gom, kan worden toe-5 gevoegd tezamen met een conserveringsmiddel, zoals benzal-koniumchloride. Dergelijke formuleringen kunnen ook worden afgeleverd door middel van iontoforese.

Formuleringen voor oculaire/aurale toediening kunnen worden geformuleerd voor onmiddellijke en/of gemodificeer-10 de afgifte. Gemodificeerde-afgifte-formuleringen zijn onder meer die voor vertraagde, langdurige, gepulste, beheerste, doelgerichte en geprogrammeerde afgifte.

De verbindingen van de uitvinding kunnen worden gecombineerd met oplosbare macromoleculaire entiteiten, zo-15 als cyclodextrine en geschikte derivaten daarvan of poly-ethyleenglycol-bevattende polymeren, teneinde hun oplosbaarheid, oplossnelheid, smaakmaskering, biobeschikbaar-heid en/of stabiliteit te verbeteren voor gebruik in de hierboven genoemde toedieningswijzen.

20 Geneesmiddel-cyclodextrine-complexen bijvoorbeeld zijn algemeen bruikbaar gebleken voor de meeste doserings-vormen en toedieningsroutes. Zowel inclusie- als niet-inclusie-complexen kunnen worden gebruikt. Als een alternatief voor rechtstreekse complexering met het geneesmid-25 del kan het cyclodextrine worden gebruikt als een hulpstof, i.e. als een drager, verdunningsmiddel, of solubili-sator. De voor deze doeleinden meest gebruikte cyclodex-trinen zijn alfa-, bèta-, en gammacyclodextrinen, waarvan voorbeelden kunnen worden gevonden in de internationale 30 octrooiaanvragen WO 91/11172, WO 94/02518 en WO 98/55148.

Voor zover het wenselijk is om een verbinding van de uitvinding toe te dienen in combinatie met een ander therapeutisch middel, bijvoorbeeld voor het behandelen van een bepaalde ziekte of aandoening, valt het binnen de 35 strekking van de onderhavige uitvinding dat twee of meer farmaceutische preparaten, waarvan er ten minste één verbinding van de uitvinding bevat, op geschikte wijze worden 1-02.730 1 33 * .

gecombineerd in de vorm van een kit die geschikt is voor co-toediening van de verbindingen.

De kit van de uitvinding bevat in dit geval twee of meer afzonderlijke farmaceutisch aanvaardbare preparaten, 5 waarvan er ten minste één een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan bevat, en wijzen voor het afzonderlijk bevatten van deze preparaten, zoals een houder, gecomparti-mentaliseerde fles, of gecompartimentaliseerde foliever-10 pakking. Een voorbeeld van een dergelijke kit is de bekende blisterverpakking die wordt gebruikt voor de verpakking van tabletten, capsules en dergelijke.

De kit van de uitvinding is met name geschikt voor het toedienen van verschillende doseringsvormen, bijvoor-15 beeld oraal en parenteraal, voor toediening van de afzonderlijke preparaten met verschillende doseringsinterval-len, of voor het titreren van de verschillende preparaten tegen elkaar. Om de compliantie te ondersteunen bevat de kit typischerwijs aanwijzingen voor toediening en kan hij 20 een zogenoemde geheugensteun bevatten.

Voor toediening aan humane patiënten, met een gewicht van ongeveer 65 tot 70 kg, ligt de totale dagelijkse dosis van een verbinding van de uitvinding typischerwijs in de orde van 1 tot 10000 mg, bijvoorbeeld 10 tot 1000 mg, bij-25 voorbeeld 25 tot 500 mg, natuurlijk afhankelijk van de wijze van toediening, de leeftijd, de toestand en het gewicht van de patiënt, en zal in elk geval uiteindelijk gebaseerd zijn op het oordeel van de behandelen arts. De totale dagelijkse dosis kan worden toegediend in enkelvoudi-30 ge of onderverdeelde doses.

Dienovereenkomstig verschaft de uitvinding in een ander aspect een farmaceutisch preparaat dat een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan bevat tezamen met één of meer 35 farmaceutisch aanvaardbare excipiënten, verdunningsmidde-len of dragers.

10273Ü1 * « 34

De verbindingen met de formule (I) en de farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan hebben het voordeel dat zij selectiever zijn, een snelle werkingsaanvang hebben, krachtiger zijn, beter worden ge-5 absorbeerd, resistenterzijn tegen metabolisering, een geringer "voedseleffect” hebben, een beter veiligheidspro-fiel hebben of andere wenselijkere eigenschappen hebben (bv. met betrekking tot oplosbaarheid of hygroscopiciteit) dan de verbindingen volgens de stand der techniek.

10 In het bijzonder hebben de verbindingen van de uit vinding een lagere remmende activiteit op het HERG-kaliumkanaal. Verlenging van de duur van de cardiale ac-tiepotentiaal (QT-verlenging) is geïdentificeerd als zijnde hetgevolg van werking op het HERG-kaliumkanaal (Expert 15 Opinion of Pharmacotherapy, g, pp947-973, 2000) . Het ia bekend dat QT-verlenging potentieel verantwoordelijk is voor het produceren van fatale hartritmestoornissen van Torsades de Pointes (TdP). Door verschaffing van verbindingen die een verder verlaagde remmende activiteit verto-20 nen op het HERG-kaliumkanaal, met een vergelijkbare of verbeterde farmacokinetiek, verschaft dé uitvinding ver- \ bindingen die therapeutisch effectieve CCR5-antagonisten zijn met een verder verbeterde cardiale veiligheid.

De verbindingen met de formule (I) en de farmaceu-25 tisch aanvaardbare zouten, solvaten en derivaten daarvan kunnen alléén, of als deel van een combinatietherapie worden toegediend. Binnen de strekking van de uitvinding vallen derhalve uitvoeringsvormen die co-toediening van één of meer andere therapeutische middelen omvatten, en prepa-30 raten die naast een verbinding van de uitvinding één of meer andere therapeutische middelen bevatten. Dergelijke multipele-geneesmiddel-regime's, vaak aangeduid als combinatietherapie, kunnen worden gebruikt bij de behandeling en preventie van ziekten of aandoeningen die worden geme-35 dieerd door of zijn geassocieerd met CCR5-chemokinereceptormodulatie, in het bijzonder infectie door humaan immunodeficiëntievirus, HIV. Het gebruik van een 1027301 * Λ 35 dergelijke combinatietherapie is met name van toepassing met betrekking tot de behandel en preventie van infectie en vermeerdering van het humaan immunodeficiëntievirus, HIV, en verwante pathogene retrovirussen in een patiënt 5 die behoefte heeft aan behandeling of iemand die het risico loopt een dergelijke patiënt te worden. Het vermogen van dergelijke retrovirale pathogenen om in relatief korte tijd te evolueren tot stammen die resistent zijn tegen willekeurig welke monotherapie die aan de patiënt wordt 10 toegediend is in de literatuur welbekend. Een aanbevolen behandeling voor HIV is een gecombineerde geneesmiddelbe-handeling die zeer actieve anti-retrovirale therapie (Highly Active Anti-Retroviral Therapy, oftewel HAART) wordt genoemd. Bij HAART worden drie of meer HIV-15 geneesmiddelen gecombineerd. In de behandelingswerkwijzen en farmaceutische preparaten van de onderhavige uitvinding kan derhalve gebruik worden gemaakt van een verbinding van de uitvinding in de vorm van een monotherapie, maar deze werkwijzen en preparaten kunnen ook worden gebruikt in de 20 vorm van combinatietherapie waarbij één of meer verbindingen van de uitvinding worden toegediend in combinatie met één of meer andere therapeutische middelen zoals die welke hier verderop in meer detail worden beschreven.

In een verdere uitvoeringsvorm van de uitvinding om-25 vatten combinaties van de onderhavige uitvinding onder meer behandeling met een verbinding met de formule (I), of een farmaceutisch aanvaardbaar zout> solvaat of derivaat daarvan, en één of meer andere therapeutische middelen gekozen uit de navolgende: HlV-protease-remmers (Pi's), zo- j 30 als onder meer indinavir, ritonavir, saquinavir, nelfina-vir, lopinavir, amprenavir, atazanavir, tipranavir, AG 1859 en TMC 114; niet-nucleoside reverse-transcriptaseremmers (NNRTI's), zoals onder meer: nevira-pine; delavirdine; capravirine; efavirenz; 5-{[3,5-35 Diethyl-1-(2-hydroxyethyl)-liï-pyrazool-4- yl]oxy}isoftalonitril of farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan; 5-{[3-Cyclopropyl-l- 1027301 • * 36 (2-hydroxyethyl) -5-methyl-llï-pyrazool-4- yl]oxy}isoftalonitril of farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan; GW-8248; GW-5634 en TMC125; nucleoside/nucleotide reverse-transcriptasereiraners 5 (NRTI's), zoals onder meer zidovudine, didanosine, zalci-tabine, stavudine, lamivudine, abacavir, adefovir dipi-voxil, tenofovir, emtricitabine en alovudine; andere CCR5-antagonistèn, zoals onder meer: N-{(IS)-3-[3-(3-isopropyl- 5-methyl-4H-l,2,4-triazool-4-yl)-exo-8-10 azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-fenylpropyl}-4,4- difluorcyclohexaancarboxamide of farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan, methyl-l-endo-{8-[(3S)-3-(acetylamino)-3-(3-fluorfenyl)propyl]-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl}-2-methyl-15 4,5,6,7-tetrahydro-lfi-imidazo [ 4,5-c] pyridine-5-carboxylaat of farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan, methyl-3-endo-(8-[(3S)-3-(acetamido)-3-(3-fluorfenyl) propyl ]-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl}-2-methyl-4,5,6,7-20 tetrahydro-3.ff-imidazo[4,5-c]pyridine-5-carboxylaat of farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan, ethyl-l-endo-{8-[(3S)-3-(acetylamino)-3-(3-fluorfenyl)propyl]-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl}-2-methyl-25 4,5,6,7-tetrahydro-ltf-imidazo[4,5-c}pyridine-5-carboxylaat of farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan,

Sch D, 0N04128, GW873140, AMO-887 en CMPO-167; middelen die de wisselwerking van gpl20 met CD4 remmen, zoals onder 30 meer BMS806, BMS-488043, 5-{(IS)-2-[-(2R)-4-Benzoyl-2- methyl-piperazine-l-yl]-l-methyl-2-oxo-ethoxy]-4-methoxy-pyridine-2-carbonzuur-methylamide en 4-((lS)-2-[(2R)-4-Benzoyl-2-methyl-piperazine-l-yl]-l-methyl-2-oxo-ethoxy}- 3-methoxy-N-methyl-benzamide; andere middelen die het bin-35 nengaan van HIV in een doelwitcel remmen, zoals onder meer enfuviritide, T1249, PRO 542 en PRO 140; integraseremmers, zoals onder meer L-870,810; en RNaseH-remmers.

1027301 * · 37

Binnen de strekking van de uitvinding vallen ook combinaties van een verbinding met de formule (I) of een far-. maceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, tezamen met één of meer. andere therapeutische middelen, 5 onafhankelijk van elkaar gekozen uit de groep bestaande uit proliferatieremmers, bv. hydroxyureum; immunomodulato-ren, zoals granulocytmacrofaagkoloniestimulerende groeifactoren (bv. sargramostim), tachykininereceptormodulato-ren (bv. NKl-antagonisten) en verschillende vormen van in-10 terferon of interferonderivaten; andere chemokinerecep-toragonisten/antagonisten zoals CXCR4-antagonisten (bv. AMD-070); middelen die de virale transcriptie of RNA-replicatie aanzienlijk remmen, onderbreken of verminderen zoals remmers van tat (transcriptionele trans-activator) 15 of nef (negatieve reguleringsfactor); middelen die de translatie van één of meer door het virus tot expressie gebrachte andere eiwitten dan reverse transcriptase, zoals Tat of Nef, aanzienlijk remmen, onderbreken of verminderen (zoals onder meer neerregulatie of eiwitexpressie of anta-20 gonisme van één of meer eiwitten); middelen die de expressie van de CCR5 receptor beïnvloeden, en in het bijzonder neerreguleren; chemokines die CCR5-receptor-internalisatie induceren, zoals MIP-lci, MIP-Ιβ, RANTES en derivaten daarvan; en andere middelen die virale infectie remmen of het 25 ziektebeeld of -verloop bij met HIV geïnfecteerde individuen verbeteren via verschillende mechanismen.

Middelen die de expressie van de CCR5-receptor beïnvloeden (in het bijzonder neerreguleren) zijn onder meer immunosupressantia, zoals calcineurineremmers (bv. ta-30 crolimus en cyclosporin A); steroïden; middelen die interfereren met cytokineproductie of -signalering, zoals remmers van Janus Kinase (JAK) (bv. JAK-3-remmers, zoals 3-{(3R,4R)-4-methyl-3-[methyl-(7H-pyrrolo[2,3-d]pyrimidine- 4-yl)-aminoJ-piperidine-l-yl}-3-oxo-propionitril) en f ar-35 maceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan; cytokine-antilichamen (bv. antilichamen die de interleukine-2- (IL-2) receptor remmen, zoals basiliximab 1027301

* P

38 en daclizumab); en middelen die interfereren met celacti-vering of met de celcyclus, zoals rapamycine.

Binnen de strekking van de onderhavige uitvinding vallen ook combinaties van een verbinding met de formule 5 (I), of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, tezamen met één of meer andere therapeutische middelen die de snelheid van metabolisering van de verbinding van de uitvinding verlagen, om zo te leiden tot verhoogde blootstelling in patiënten. Verhoging van de 10 blootstelling op een dergelijke wijze staat bekend als boosteren. Dit heeft het voordeel van verhoging van de effectiviteit van de verbinding van de uitvinding of van verlaging van de dosis die nodig is om dezelfde effectiviteit te bereiken als een ongeboosterde dosis. De metaboli-15 sering van de verbindingen van de uitvinding omvat oxida-tieve processen die worden uitgevoerd door P450- (CYP450) enzymen, in het bijzonder CYP3A4 en conjugatie door middel van UDP-glucuronosyltransferase en sulfaterende enzymen. Tot de middelen die kunnen worden gebruikt om de bloot-20 stelling van een patiënt aan een verbinding van de onderhavige uitvinding te verhogen behoren derhalve die welke \ kunnen werken als remmers van ten minste één isovorm van de cytochroom-P450- (CYP450) enzymen. De isovormen van CYP450 die ten voordele kunnen worden geremd zijn onder 25 meer CYP1 A2, CYP2D6, CYP2C9, CYP2C19 en CYP3A4. Geschikte middelen die kunnen worden gebruikt om CYP3A4 te remmen zijn onder meer ritonavir, saquinavir of ketoconazole.

De vakman zal onderkennen dat een behandeling met een combinatie van geneesmiddelen, zoals hierboven beschreven, 30 twee of meer verbindingen met hetzelfde of met verschillende werkingsmechanismen kan omvatten. Een combinatie kan derhalve, bij wijze van voorbeeld, een verbinding van de uitvinding bevatten en: één of meer NRTls; één of meer NRTI's en een PI; één of meer NRTI's en een andere CCR5-35 antagonist? een PI? een PI en een NNRTI; een NNRTI; enzovoorts .

1027301 * # 39

Naast de vereiste van therapeutische effectiviteit, die het gebruik van therapeutische middelen naast de verbindingen van de uitvinding noodzakelijk kan maken, kunnen er andere redenen zijn die het gebruik van een combinatie 5 van een verbinding van de uitvinding en een ander therapeutisch middel, noodzakelijk of wenselijk kunnen maken, zoals bij the behandeling van ziekten of aandoeningen die rechtstreeks het gevolg zijn van of indirect gepaard zijn aan de onderliggende CCR5-chemokinereceptorgemoduleerde 10 ziekte of aandoening. Wanneer de onderliggende CCR5-chemokinereceptorgemoduleerde ziekte of aandoening bijvoorbeeld bestaat uit HlV-infectie en -vermeerdering, kan het bijvoorbeeld noodzakelijk of ten minste wenselijk zijn om infectie met Hepatitis-C-virus (HCV), Hepatitis-B-virus 15 (HBV), Humaan Papillomavirus (HPV), opportunistische infecties (waaronder bacteriële en fungale infecties), neo-plasma's, en andere aandoeningen die het gevolg zijn van de immuungecompromitteerde toestand van de behandelde patiënt te behandelen. Andere therapeutische middelen kunnen 20 worden gebruikt met de verbindingen van de uitvinding, bv. om immuunstimulatie te verschaffen of om pijn en ontste- t king te behandelen die de initiële en fundamentele HIV-infectie vergezellen.

Dienovereenkomstig omvatten therapeutische middelen 25 die kunnen worden gebruikt in combinatie met de verbindingen met de formule (I) en hun farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten en derivaten ook: interferonen, gepegy-leerde interferonen (bv. peginterferon alfa-2a en pegin-terferon alfa-2b), lamivudine, ribavirin en emtricitabine 30 voor de behandeling van hepatitis; antifungale middelen zoals fluconazole, fosfluconazole, itraconazole, en vori-conazole; antibacteriële middelen zoals azithromycin en clarithromycin; interferonen, daunorubicin, doxorubicin, en paclitaxel voor de behandeling van AIDS-gerelateerd Ka-35 posi's sarcoom; en cidofovir, fomivirsen, foscarnet, gan-ciclovir en valcyte voor de behandeling van cytomegalovi-rus- (CMVj retinitis.

1027301 m Λ 40

Andere combinaties voor gebruik volgens de uitvinding zijn onder meer combinatie van een verbinding met de for-. mule (I), of een farmaceutisch aanvaardbaar zout/ solvaat of derivaat daarvan met een CCRl-antagonist, zoals BX-471; 5 een bèta-adrenoceptoragonist, zoals salmeterol; een corti-costeroïde-agonist, zoals fluticasone-propionaat; een LTD4-antagonist, zoals montelukast; een müscarine-achtige antagonist/ zoals tiotropiumbromide; een PDE4-remmer, zoals cilomilast of roflumilast; een COX-2-remmer/ zoals ce-10 lecoxib/ valdecoxib of rofecoxib; een alfa-2-delta-ligand, zoals gabapentin of pregabalin; een bèta-interferon, zoals REBIF; een TNF-receptormodulator, zoals een TNF-alfa-remmer (bv. adalimumab), een HMG-CoA-reductase-remmer, zoals een statine (bv. atorvastatin); of een immuunsys-15 teemonderdrukker, zoals cyclosporine of een macrolide zoals tacrolimus.

In de hierboven beschreven combinaties, kunnen de verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan en andere the-20 rapeutische middel(en) worden toegediend, in termen van doseringsvormen, hetzij afzonderlijk of in conjunctie met elkaar; en in termen van hun tijdstip van of toediening, hetzij simultaan of sequentieel. De toediening van het ene middel kan aldus voorafgaand aan, gelijktijdig met, of 25 volgend op toediening van het/de andere middel(en) geschieden .

Dienovereenkomstig verschaft de uitvinding in een ander aspect een farmaceutisch preparaat dat een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, 30 solvaat of derivaat daarvan en één of meer andere therapeutische middelen bevat.

Er zij begrepen dat bij alle verwijzingen die hier worden gemaakt naar behandeling, zowel curatieve, pallia-tieve als profylactische behandeling worden bedoeld.

35 De uitvinding wordt geïllustreerd aan de hand van de navolgende Voorbeelden en Bereidingen, waarin verder de. volgende afkortingen kunnen worden gebruikt: 1027301 41 h = uur min = minuut LRMS = massaspectrum met lage resolutie HRMS = massaspectrum met hoge resolutie 5 APCI+ = chemische ionisatie bij atmospherische druk ESI+ = elektrospray-ionisatie NMR = kernmagnetische resonantie tic dunne-laag-chromatografie Me * methyl 10

Voorbeeld 1 N-((IS) -3-[3-endo-(5-Acetyl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lüf-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide 15

Me Μβ H ^ 20 · k/ΝγΜθ F ·' ^

Aan een geroerde oplossing van het amine N-{(15)-3-25 [3-endo-(2-Methyl-4f5,6,7-tetrahydro-lJi-imidazO[4,5- c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide (94 mg, 0,21 mmol) in dichloormethaan (5 ml), bij kamertemperatuur, werd acetyl-chloride (18 μΐ, 0,26 mmol) toegevoegd, gevolgd door N,N-30 diiso-propylethylamine (45 μΐ, 0,26 mmol) . Na 15 uur werd het reactiemengsel verdund met dichloormethaan (5 ml) en water (5 ml) en vervolgens over een fasescheidingspatroon geleid. De organische component werd geconcentreerddoor een stikstof stroom over de oplossing te leidenen het re-35 sulterende mengsel werd gezuiverd met behulp van een Mega Bond Elutplas^ Si patroon (lOg, Varian) onder elutie . met dichloormethaanrmethanol:geconcentreerde waterige ammonia 1-027301 ik 42 (95:5:0,5, op volumebasis) wat de titelverbinding opleverde als een wit schuim (80 mg, 79%).

LRMS (elektrospray): m/z [M+Na+] 504, [MH*'] -4.82.

Gevonden C, 63,35; H, 7,32; N, 13,59. C27H36NsFO2*0,5 CH2CI2 5 vereist C, 63,03; H, 1,12} N, 13,36.

(a]D -21,7° (2,12 mg/ml in MeOH).

Voorbeelden 2-3

Deze voorbeelden werden bereid vólgens, de hierboven 10 voor Voorbeeld 1 beschreven werkwijze met N-((lS)-3-[3-endo-(2-Methyl-4,5,6,7-tetrahydro>-lii-imidazo[4,5- c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-(3-fluorfenyi)propyl}acetamide en de overeenkomstige verbinding met de formule (V). Alle LRMS was elektrospray-15 ionisatie.

Voorbeeld 2 .

Me '

20 μ )=N

O X N >0

F

25 LRMS: m/z [MH+j 522.

Gevonden C, 67,01; H, 7,74; N, 12,94. C30H40FN5O2 · 0,1 H20 vereist C, 66,77; H, 7,84; N, 12,93%.

(a]D -20,9° (2,04 mg/ml in MeOH).

30

Voorbeeld 3

Me ' 35 Όγ^Ι F ° 1027301 43 LRMS: m/z [ΜΗ] 508.

Gevonden C, 66,53; H, 7,59; N, 13,23. C29H38FNsO2*0,l H2O vereist C, 66,26; H, 7,67; N, 13,32%.

5 [a]D -20,5° (2.38mg/ml in MeOH) .

Voorbeeld 4 N-{(lS)-3-[3-endo-(5-Isobutyrvl-2-methyl-4,5r6,7-tetrahydro-lff-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-10 azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide

Me 15 . ' “UI·’· ΙΓ y-v N' ) Ir V® 20

Aan een geroerde oplossing van aiftine N-{(IS)-3-[3-endo- (2-Methyl-4,5,6,7-tétrahydro-lüi-imidazo [4,5- c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-25 fluorfenyl) propyl) acetamide (19,9 g, 45,3 inmol) in te-trahydrofuran (500 ml) werd triethylamine (7,0 ml, 50,0 mmol) toegevoegd, gevolgd door druppelsgewijze toevoeging van isobutyryl chloride (5,3 ml, 50. mmol) . Na 1 uur werd druppelsgewijs een tweede portie isobutyrylchloride (0,5 30 ml, 5,0 mmol) toegevoegd. Na 0,5 uur werd het reactiemeng-sel geconcentreerd tot ongeveer 300ml en werd ethylacetaat (200 ml) toegevoegd. Het reactiemengsel werd gewassen met 10% aq. K2CO3 oplossing (200 ml; w/v) . De waterfase werd afgescheiden en geëxtraheerd met ethylacetaat (100 ml). De' 35 organische componenten werden samengevoegd, gewassen met pekel (100 ml), gedroogd (MgSO«) en geconcentreerd tot een beweeglijke olie werd verkregen die net een schuim begon 1027301 44 * · te vormen. Het residu werd opgelost in ethylacetaat (100 ml) en verhit tot 90°C. Aan de hete oppervlak werd water (0,5 ml) toegevoegd en het mengsel werd langzaam tot kamertemperatuur gekoeld. Het precipitaat werd verzameld 5 door middel van filtratie, gewassen met ethylacetaat (50 ml) en gedroogd. onder verlaagde druk wat de titelverbin-ding opleverde als een witte vaste stof (20,9 g, 90%).

LRMS: m/z [MH+] 510.

*H NMR. (400 MHz, CD3OD) : 8: 7,29-7,35 (1H, m), 7,12-7,14 10 (1H, m), 7,05-7f 07 (1H, m), 6,92-6,97 (1H, m), 5,13-5,17 (1H, m), 4,52-4,63 (1H, m), 4,43-4,44 (2H, m), 3,78-3,89 (2H, m), 3,31-3,40 (2H, m), 2,90-3,06. (1H, m), 2,77-2,84 en 2,69-2,75 (2H, 2 x m), 2,39-2,51 (2H, ra), 2,36 en 2,35 (3H, 2xs), 2,20-2,30 (2H, m), 2,03-2,13 (2H, m), 1,95 (3H, 15 s), 1,84-1,90 (2H,. m), 1,55-1,65 (4H, m)',· . 1,08-1,11 en · 1,04-1,06 (6H, 2 x m). Rotameren.

Gevonden C, 66,94; H, 7,92; N, 13.47. G29H4oFN502·0,5 H2O. vereist C, 67>16; H, 7,97; N, 13,50.

[a]D -23,4° (1,64 mg/ml in MeOH).

20

Voorbeelden 5-7.

Deze voorbeelden werden bereid volgens de hierboven voor Voorbeeld 1 beschreven werkwijze met N-{(lS)-3-[3-éndo-(2-Methyl-4,5,6,7-tetrahydro^lJï-imidazo 14,5-25 c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl)-l-(3- fluorfenyl)propyl}acetamide en de overeenkomstige verbinding met de formule (V) . Alle LRMS was elektrospray, behalve voor Voorbeeld 6, waarbij chemische ionisatie bij atmosferische druk werd gebruikt.

30 • Voorbeeld 5

Me

VU

35 A r 1 Q C VMe

F

10273U

• * 45 LRMS: m/z 4 96 [MH+] .

Gevonden C, 67,47; H,. 7,75; N, 14,06. C28H3eFN502· 0.15 H20 vereist C, 67,49; H, 7,75; N, 14,05%.

5 [a]D -21..5° (2,00 mg/ml in MeOH) (NMR-gegevens volgen in. de tabel).

Voorbeeld 6

Me 10 κι h Wn

Me /<\>N JL

JT .·/ƒ 'pi

F

15 LRMS 532 [M+Na+], 510 [MH+] .

Gevonden C, 6,.69; H, 7,97; N, 13,06. C29H«oFN502· 0.1 H2O vereist e, 66,0.1; H, 8,02; N, 13,27%.

20 [a]D -25,5° (2,14 mg/ml in MeOH).

Voorbeeld 7 25 '

Me VUjsAv .

°Jl. ^N>|p^Me 30 ° LRMS (elektrospray) 546 [M+Na+], 524 [ΜΗ*] .

Gevonden C, 65,50; H, 7,93; N, 12,45. C30H42FN5O2O.I5 H20 . 35 vereist C, 65,43; H, 8,24; N, 12,72%.

[a]D -28,2° (2,06 mg/ml in MeOH).

1027301 • k 46

Voorbeeld 5 NMR.

N-{(IS)-3-[3-endo-(2-Methyl-5-propionyl-4.5,6,7-tetrahydro-lff-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-5 azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide *H NMR (400 MHz, . CD3OD) : 6: 7,31^7,37 (1H, m), 7/14-7,16 (1H, d), 7,06-7,10 (1H, m), 6, 94-6, 99. (1H, m), 5,14-5,21 (1H, m), 4,56-4,63 (1H, m), 4,40 en 4,45 (2H, 2 x s), 10 3,81-3, 89 (1H, m), 3,75-3,80 (1H, m), 3,33-3,41 (2H, m), 2,78-2,86(1H, m), 2,70-2,76 (1H, m), 2,40-2,54 (4H, m), 2,37 en 2,38 (3H, 2 x sj, 2,23-2,30 (2H, m), 2,07-2,14 (2H, m), 1,98 (3H, s), 1,86-1,93 (2H, ,mj, 1,57-1,67 (4H, m), 1,07-1,17 (3H, m). Rotameren.

15

Voorbeeld 8 N-{(15)-3-[3-endo-(2-Methyl-5-(3,3,3,-trifluorpropionyl)-4.5, 6,7-tetrahydro-lüf-imidazo[4,5-c] pyrldine-1-yl)-8-20 azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide

Me

25 \_.N

vl °

30 F

Aan een geroerde oplossing van 3,3,3-trifluorpropionzuur (15 μΐ, 1,71 mmol) in dichloormethaan (2 ml) werd O-benzotriazool-l-yl-W/W/W'/N'- 35 tetramèthyluronium-hêxafluorfosfaat" (65 mg, 1,71 mmol), triethylamine (47 μΐ, 3,41 mmol) toegevoegd, gevolgd door het amine N-{(IS)-3-[3-endo-(2-Methyl-4,5,6,7-tetrahydro- 1027301 47 '· lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclot3.2.1]oct-8-yl]-l-(3-fluorfenyl)propyl)acetamide (50 mg, 1,14 mmol).. Het reactiemengsel werd 15 uur. tot 30°C verwarmd, geconcentreerd door een stikstof stroom over de oppervlak te .5 leiden, en gezuiverd door middel van preparatieve HPLC (Phenomenex C- 15 x 10 cm 10pm kolom, 20 ml/min debiet, detectie bij 225 nm, mobiele-fase-gradiënt 95:5 tot 5:95 A:B, (A: 0,1 % diethylamine in H2O, B: MeCN)) wat de titel-verbinding opleverde als een gom (20 mg).

10 LRMS (elektrospray) 550 [MH+].

HRMS (elektrospray). Gevonden 550,2800. C28H36N5F4O2 (MH+), vereist 550;2800.

Voorbeeld 9 15 N-{(lS)-3-[3-endo-(5-Isobutyryl-2-methvl-4,5,6,7-tetrahydro-lfl-imidazot 4,5c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl)acetamide·fumaraat 20

Me . .

Me H

Vv^SrYi r 25 Γ\ .

O

30 Aan een oplossing van N-{(lS)-3-[3-endo-(5- lsobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lff-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-(3-fluorfenyl) propyl} acetamide (300 mg, 0,59 mmol) in te-trahydrofuran (2 ml) bij refluxtemperatuur werd druppels- 35 gewijs een oplossing van fumaarzuur (68 mg, 0,59 mmol) in hete ethanol (2 ml) toegevoegd. Na 48 uur werd tetrahydro-furan (2 ml) toegevoegd en na 48 uur werden de kristallen 10273U1 • · ··’·' 48 verzameld door middel van filtratie, gewassen met tetrahy-drofuran (2 ml) en gedroogd aan de lucht wat de titelvër-binding opleverde als een wit poeder (110 mg, 30%).

Gevonden C, 62,04; H, 7,26; N, 10,70. .C33H44FN5<V0,75 H20 5 vereist C, 62,00; H, 7,17; N, 10,96. . "

Voorbeeld 10 N-{(15) -3-[3-endo-(5-Isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-10 azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl)acetamide 15 Me

Me. H

Λ -SA 0

20 F

N-{(lS)-3-[3-endo-(2-MethylT4,5,6,7-tetrahydro-liF-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-25 1-(3-fluorfenyl)propyl)acetamide (264,4 g, 0,60 mol) was toegevoegd aan propaan-2-ol (2,67 1), gevolgd door kalium-carbonaat (92,7 g, .0.67 mol) en het resulterende mengsel werd gekoeld tot 15°C. iso-Butyrylchloride (97,8 g, 0,91. mol) werd vervolgens in 10 minuten toegevoegd, waarbij de 30 temperatuur beneden 25eC werd gehouden en na 10 minuten roeren was de reactie voltooid. Vervolgens werd kaliumcar-bonaat (267,2 g) in water (2,40 1) toegevoegd en de resulterende twee fasen werden gescheiden. De waterlaag werd vervolgens geëxtraheerd mét ethylacetaat (2,67 1) en de 35 samengevoegde organische fracties werdén gewassen met verzadig waterig natriumchloride (1,32 1) en water (800 ml), en vervolgens onder vacuüm geconcentreerd. Het residu werd 1027301 49 * · verdund met ethylacetaat (1,07 1) en opnieuw onder vacuüm geconcentreerd. Deze herverdunnings- en concentratiestap werd herhaald en het resulterende residu werd behandeld met ethylacetaat totdat een totaal volume van 1,07 1 wérd 5 bereikt. Dit werd gekoeld tot 0-5°C, 2 uur geroerd, gefiltreerd, en gewassen met koude ethylacetaat (2 x 130 ml) . Het vaste product werd vervolgens in een vacuümoven bij 50eC gedroogd wat de titelverbinding opleverde (269,8 g, 0,53 mol, 88,0%)..

10

Voorbeeld 11 N-{(lS)-3-[3-endo-(5-Isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lff-imidazo[4, 5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3- 15. fluorfenyl)propyl}acetamide·fumaraat

Me

20 T

°J[ ^ πΟγ-Απ

25 * O

N-{(IS)-3-[3-endo-(5-Isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c)pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl)-1-(3-30 fluorfeiiyl) propyl J.acetamide (554,0 g, 1,08 mol) werd toegevoegd aan propaan-2-ol . (13,85 L), gevolgd door fumaarzuur (126,2 g, 1, 09 mol) en het resulterende mengsel werd 20 minuten tot refluxen verwarmd en geroerd. Deze oplossing werd vervolgens geklaard 35 door middel van filtratie bij deze temperatuur, alvorens onder vacuüm te worden geconcentreerd tot een oplosmiddel-volume of 4 ml/g gebaseerd op de beginhoeveelheid N-{(1 S) - 1027301 • ► 50 3- [3-endo- (5-Isobutyryl-2-methyl-4,5, 6,7-tetrahydro-lfl1-imidazo[4,5-c)pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl)- 1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide. Dit werd afgekoeld tot 0-5°C, 2 uur geroerd, gefiltreerd en gewassen met koude 5 propaan-2-ol (2 x 550 ml) . Het vaste product werd vervolgens in een vacuümoven bij 50°C gedroogd wat de titelver-binding opleverde (495,9 g, 0,79 mol, 72,9%).

Voorbeeld 12

Het (D)-tartraatzout van N-{(IS)-3-[3-endo-(5-10 lsobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c)pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl)-l-(3-fluorfenyl)propyl)acetamide werd bereid volgens de hierboven voor het fumaraatzout van Voorbeeld 9 beschreven werkwijze met N-{(lS)-3-[3-endo-(5-Isobutyryl-2-methyl-15 4,5,6,7-tetrahydrö-lff-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-(3- fluorfenyl)propyl}acetamide en D-wijnsteenzuur. De PXRD-piekgegevens worden verderop verschaft.

20 Bereiding 1 ___ 8-Benzyl-8-azabicyclo[3.2.1]octaan-3-on 25 Een oplossing van 2,5-dimethoxytetrahydrofuran (50 g, 378 mmol) in zoutzuur (0,025 N, 160 ml) werd gedurende 16 uur tot 0°C gekoeld. Benzylamine*hydrochloride (65 g, 453 mmol), ketomalonzuur (55 g, 377 mmol) en een waterige oplossing van natriumacetaat (300 ml, 0,69 M) werden toege-30 voegd en het reactiemengsel werd 1 uur bij kamertemperatuur geroerd, het mengsel werd 90 minuten verwarmd tot 50eC, vervolgens afgekoeld in een ijsbad en aangeloogd tot pH 12 met 2 N natriumhydroxide-oplossing. De lagen werden gescheiden en de waterfase werd geëxtraheerd met ethylace-35 taat (3 x 300 ml) . De samengevoegde organische extracten werden gewassen met water, gedroogd (MgSO<), gefiltreerd, en ingedampt onder verlaagde druk. De achterblijvende bruine olie werd gedestilleerd onder verlaagde druk 1027301 • 9 51 (126°C/3 mm Hg) wat de.. titelverbinding opleverde als een vuilwitte vaste stof (37,81 g).

LRMS: m/z 216,3 (MH+) .

5 Bereiding 2 tert-Butyl-3-oxo-8-azabicyclo[3.2.1]octaan-8-carbóxylaat 10 \\ o

Een mengsel van 8-benzyl-8-azabicyclo[3.2.1]octaan-3-on (15,0 g, 69,7 mmoi), di-terfc-butyl-dicarbonaat (18.2 g,.

83.4 mmol) en 20% w/w palladiumhydroxide op koolstof (3,0 15 g) in ethylacetaat (165 ml) werd 4 uur geroerd bij kamertemperatuur onder een atmosfeer van waterstof bij 269 kPa. het mengsel werd gefiltreerd over Arbocel® en het oplosmidr del werd verwijderd onder verlaagde, druk.. Het residu werd gezuiverd door middel van kolomchromatografie op silicagel 20 met behulp van een elutiegradiënt' van hexaan : ether (100 : 0 tot 50 : 50) wat de titelverbinding dpleverde als een kleurloze olie die al staande kristalliseerde (16,2 g). *H-NMR (400 MHz, CDC13) : δ : 1,48 (9H, s), 1,60-1,68 (2H, m) , 2,00-2,11 (2H, m), 2,26-2,34 (2H, m), 2,48-2,82 (2H, 25 m), 4,35-4,58 (2H,mj ppm.

Bereiding 3 tert-Butyl-3-(benzylamino)-ehdo-8-azabicycló[3.2.1loctaan-8-carboxylaat 30 Μβ 35 °

Een oplossing van . tert-butyl-3-oxo-8-azabicyclo-[3.2.1]octaan-8-carboxylaat (10,0 g, 44,4 mmol), benzyla- 1 0 2 7 3 U 1 52 mine (4,85 ml, 49,7 mmol) en natriumtriacetoxyboorhydride (14,11 g, 66,6 mmol) werd 16 uur bij kamertemperatuur geroerd in een mengsael van ijsazijnzuur : dichloormethaan (1:9 v/v, 290 ml). De oplosmiddelen werden afgedampt ondèr 5 verlaagde druk en het residu werd opgelost in ethylacetaat .

(200 ml), vervolgens gewassen met verzadigde waterige na-triumcarbonaatoplossing (50 ml) en water (50 ml). De organische oplossing werd. gedroogd (MgS04), gefiltreerd en ingedampt onder verlaagde druk. Het residu werd gezuiverd 10 door middel van kolomchromatografiè op silicagél met behulp van een eluens van dichloormethaan: methanol: geconcentreerde waterige ammoniak (98 : 2 : 0.25) wat de titel-verbinding opleverde als een witte vaste stof (7.00 gr) · 1H-NMR (400 MHz, CDCI3) : 8 : 1,42-1,48 (11H, m), 1,52-1,61 15 (2H, m), 1,85-2,19 (5H, m), 2,95-3,03 (1H, m), 3,74 (2H, s), 4,03-4,23 (2H, m), 7,20-7,26 (1H, m), 7,26-7,32 (4H, m) ppm.

Bereiding 4 20 fcert-Butyl-3-endo-amino-8-azabicyclo[3.2.1]octaan-8-carboxylaat

: -rhT

25 “'V

O

Een mengsel van tert-butyl-3-(benzylamino)-endo-8-azabicyclo[3.2.1]octaan-8-carboxylaat (7,00 g, 22,1 mmol), 30 ammoniumformiaat (7,00 g, 111 mmol) en 20% w/w palladium-hydroxide . op koolstof (0,70 g) in ethanol (200 mij werd verhit tot 50°C, totdat de gasuittreding stopte. Hét afgekoelde mengsel werd gefiltreerd over Arbocel® en het fil-traat werd ingedampt onder verlaagde druk. Het residu werd 35 gezuiverd door middel van . kolomchromatografiè over silica-gel met behulp van. een elutiegradiënt van dichloormethaan : methanol: geconcentreerde, watérige ammoniak. (98 : 2 : 1027301 * 9 ' ' . · ' ! 53 ! 0.25 tót 95 : 5 : 0,5) wat de titelverbinding opleverde ! als een kleurloze olie (4,70 g).

LRMS: m/z 227,2 (MH+).

5 Bereiding 5 tert-Butyl-3-endo-[(3-nitro-4-pyridinyl)amino]-8- azabicyclo[3.2.1]octaan-8-carboxylaat ! '··' i

° "SO

itV

Me O

15 tert-Butyl-3-amino-ehdo-8-azabicyclo[3.2.1]octaan-8-carboxylaat (3,0 g, 13,2 inmol), 4-ethoxy-3-nitropyridine hydrochloridé (2,7 g, 13,2 rnmol) en N-ethyl-N,N-diisopropylamine (1,89 g, 14,6 mmol) werden opgelost in 1-20 methyl-2-pyrrolidinone (5 ml) en 18 uur verhit tot 120eC.

Het afgekoelde reactiemengsel werd verdund met ethylaöe-taat (150 ml) en gewassen met water (3 x 50 ml), verzadigde waterige natriumwaterstofcarbonaatoplossing (50 ml) en pekel (30 ml). De organische laag werd gedroogd (MgS04) en 25 het oplosmiddel werd verwijderd, door middel van indamping onder verlaagde druk. Dit residu werd getritureerd met diethylether en gefiltreerd wat de titelverbinding opleverde als een gele vaste stof (1,5 g).

LRMS: m/z 349 (MH+) .

30 - ' '

Bereiding 6 l-endo-(8-Acetyl-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl)-2-methyl-lH-imidazo[4,5-c]pyridine .

· . · : I

. . · i 35

• ’ I

1027301 ' · ’ i * » . · 54 "*-? ~jC" k/

T

Ο tert-Butyl-S-eijdo-[ (3-nitro-4-pyridinyl)amino]-β-10 azabicyclo[3.2.1]octaan-8-carboxylaat (4,40 g, 12,6 mmol) en ijzerpoeder (2,11 g, 37,8 mmol) werden opgelost in ijs-azijnzuur (50 ml) en het mengselwerd 2 uur verhit tot 60°C. Vervolgens werd azijnzuuranhydride (8 ml) toegevoegd en het mengsel werd 18 uur verhit tot 140’C. Het afgekoel-15 de reactiemengsel werd gefiltreerd over een laag Arbocel® eri oplosmiddel werd verwijderd onder verlaagde druk Het residu werd gepartitioneerd tussen dichloormethaan (200 ml) en water (200 ml) en het mengsel wérd op pH 9 gebracht met 2 N waterige natriumhydroxideoplossing. Het mengsel 20 was opnieuw gefiltreerd over een laag Arbocel® en de organische fase werd afgescheiden. De waterlaag werd geëxtraheerd met dichloormethaan (100 ml) en de samèngevoegde organische extracten werden gedroogd (MgS04) . Oplosmiddel werd ingedampt onder verlaagde druk en het residu werd 25 tritureerd met ethylacetaat, gefiltreerd en gedroogd (Mg-SO4) wat de titelverbinding opleverde als een witte vaste stof (3,27 g).

LRMS: m/z 285 (MH+) .

30 Bereiding 7 1-endo-(8-Acetyl-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl)-5-benzyl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-l H-imidazo[4,5-c]pyridine 35 ί0273υί * » 55 . .

èJ

τ Ο 10 Benzylbromide (lf78 g, 10,4 mmol) werd toegevoegd aan een oplossing van l-endo-(8-acetyl-8-azabicyclo[3.2.1]octr· 3-yl)-2-methyl-lff-imidazo[4,5-c]pyridine (2/47 g, 8/7 mmol) in ethanol (20 ml) en het mengsel werd 48 uur geroerd bij kamertemperatuur. Het reactiemengsel werd ver-15 volgens afgekoeld tot -70°C en natriumboorhydride (0,33 g, 8,7 mmol) werd portiegewijs toegevoegd in tien minuten. Na één uur bij -70°C liet men het reactiemengsel opwarmen tot -40°C/ en vervolgens werd opnieuw gekoeld tot -70°C en werd meer natriumboorhydride (0/33 g, 8,7 mmol) toege-20 voegd. Na nog een uur bij -70°C werd water (10 ml) toegevoegd en liet men het reactiemengsel opwarmen tot kamertemperatuur. De ethanol werd ingedampt onder verlaagde druk en het waterige residu werd geëxtraheerd met dichloormethaan (3 x 25 ml) . De samengevoegde organische 25 extracten werden gedroogd (MgSO*) eri oplosmiddel werd ingedampt onder verlaagde druk. Het residu werd gezuiverd door middel van flash-kolomchromatografie over silicagel onder elutie met een oplosmiddelgradiënt van ethylacetaat: methanol: diethylamine (100 : 0 : 2, pp volumebasis, veran-30 derend naar 98 : 2 : 2 vervolgens naar 95 : 5 : 2) . Pro-ductbevattende fracties werdén ingedampt wat de titelver-binding ópleverde als een wit schuim (2,23 g).

LRMS: m/z 37.9 (MH+) .

35 Bereiding 8 1-endo-(8-Azabicyclo[3♦2.11oct-3-yl)-5-benzyl-2-methyl-4,5/6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine 102730i * » ' ' ' 56 s «^ΧΤ€ι: 10 l-endo-(8-Acetyi-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl)-5- benzyl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lff-imidazo[4,5-c]pyridine (2,23 g, 5,89 mmol) werd opgelost in 6 N zoutzuur in water (30 ml) en 18 uur onder refluxen verhit. Het afgekoelde reactiemengsel werd op pH 10 gebracht door toe- 15 voeging van 2 N waterige natriumhydroxideoplossing en geëxtraheerd met dichloormethaan (2 x 50 ml). The samengevoegde organische extracten werden gedroogd (MgSO*) en oplosmiddel werd afgedampt onder verlaagde druk. Het residu werd gezuiverd door middel van flash-kolomchromatografie.

20 op silicagel onder elutie met eeni oplosmiddelgradiënt van ! dichloormethaan : methanol : diethylamine (100 : 0 : 0,5, op volumebasis, veranderend naar 93 : 7 : 1) . Productbe-vattende fracties werden ingedampt wat de titelverbinding opleverde als een wit schuim (1,47 g).

25 LRMS (elektrospray) : m/z [M+H]+ 337.

Bereiding 9 tert-Butyl-(IS)-1-(3-fluorfenyl)-3-oxopropylcarbamaat 3° ; Me

Me-^0^0

Me HNv^s^O

35 II JL

1027301 + Λ ' ' ·' 57 ' Λ

Diisöbutylaluminiumhydride (1 Μ in dichloormethaan, 39 ml# 39 mmol) werd afgekoeld tot -78°C èn druppelsgewijs toegevoegd aan een oplossing van methyl-(3S)-3-[(tert-butoxycarbonyl) amino) -3- (3-fluorfenyl) própanoaat (WO

5 0039125, p60, preparaat 12) (5,4 g, 18,2 mmol) in dichloormethaan (100 ml) bij -78°C. Het reactiemengsel werd 30 minuten geroerd bij -78°C, waarna methanol (50 ml, vöorgekoeld tót -78°C) werd toegevoegd. Het reactiemengsel werd 30 minuten geroerd, waarna 2 N zoutzuurzuur (250 ml) 10 werd toegévoegd. Het bifasische mengsel kreeg de gelegenheid op te warmen tot kamertemperatuur, de lagen werden gescheiden, en de Organische laag werd gedroogd . (MgSO*) , gefiltreerd en ingedampt onder verlaagde druk wat. de ti- · telverbinding opleverde als een heldere, kleurloze olie, 15 4,8 g.

LRMS: m/z 268,1 (MH+) .

Bereiding 10 tert-Butyl-(15)-3-[3-endo-(S-benzyl-2-methyl-4,5,6,7-20 tetrahydro-lff-imidazo[4,5-clpyridi’ne-l-yl) -8- azabicvclor3.2.1]oct-8-vll -1-(3-fluorfenyl)propylcarbamaat

Me O

„ :

Azijnzuur (0,39 g, 6,4 mmol) werd toegevoegd aan een geroerde oplossing van l-endo-(8-azabicyclo[3,2,l]oct-3-yl)-5-benzyl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lff-imidazo(4,5-cjpyridine (2,16 g, 6,4 mmol) en tert-butyl (15)-1-(3-35 fluorfenyl)-3-oxopropylcarbamaat (2,06 g, 7,7 mmol) opgelost in dichloormethaan (25 ml) onder stikstof bij kamertemperatuur. Vervolgens werd natriumtriacetoxyboorhydride 1027301 * 6 ’ 58 (lr-63 g, 7,7 immol) toegevoegd en werd het reactiemengsel 2 uur op kamertemperatuur gehouden. Het reactiemengsel werd. gepartitioneerd tussen verzadigde waterige natriumwater-stofcarbonaatoplossing (50 ml) en dichloórmethaan (50 ml).

5 De organische fase werd verwijderd en dé waterfase werd gewassen met dichloormethaan (50 ml). De samengevoegde organische fases werden gedroogd (MgSO<) en het oplosmiddel werd ingedampt onder verlaagde druk. Het residu werd gezuiverd door middel van flash-kolomchromatografie over si-10 licagel onder elutie met een oplpsmiddelgradiënt van dichloormethaan : methanol: geconcentreerde ammonia (99 1 : 0,1, op volumebasis, veranderend naar 96 : 4 : 0,4). Productbevattende fracties werden ingedampt wat de titel-verbinding opleverde als. een wit schuim (2,56 g).

15 LRMS (elektrosprayj : m/z[M+H]+ 588.

Bereiding 11 tert-Butyl-(15)-3-[3-endo-(2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo [ 4,5-c] pyridine-rl-yl) -8-azabicyclo [3.2.1] oct-8-yl] -20 1-(3-fluorfenyl)propylcarbamaat ~£0" “*~τ Y .

Me O

30

Een mengsel van tert-butyl-(lS)-3-[3-endo-(5-benzyl- 2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-(3- fluorfenyl)propylcarbamaat (2,55 g, 4,34 mmol), ammonium-35 formiaat (2,73 g, 43,4 mmol) en 20% w/w palladiumhydroxide op koolstof (0,25 g) in ethanol (35 ml) werd verhit tot 60°C. Na één uur werd meer ammoniuiiiformiaat (0,63 g, 10,1 1027301 59 mmol) toegevoegd en werd nog twee uur tot 60°C verhit. Het afgekoelde reactiemengsel werd vervolgens gefiltreerd over Arbocel* en het filtraat werd ingedampt onder verlaagde druk. Het residu, werd gepartitioneerd tussen dichloorme-5 thaan (100 ml) en verzadigde waterige natriumwaterstofcar-bonaatoplossing (50 uil), de organische fase wérd afgescheiden en gewassen met water (30 ml). De organische laag werd gedroogd (MgSC>4) en oplosmiddel werd af gedampt onder verlaagde druk. Het residu was gezuiverd door middel van 10 flash-kolomchromatgrafie over silicagel onder elutie met een oplosmiddelgradiënt van dichloormethaan : methanol : geconcentreerde ammonia (99 : 1 : 0,1 veranderend naar 93 : 7 : 1) wat de titelverbinding opleverde als een wit schuim (1,50 g).

15 LRMS (elektrospray) : m/z [M+H]+ 498.

Bereiding 12

Methyl-l-endo-(8-{(3S)-3-[ (tert-butoxycarbonyl)amino]-3- (3-fluorfenyl)propyl}-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl)-2-20 methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-5-carbonaat \

25 S

30 Me O

Methylchloorformiaat (0,167 g, 1,76 mmol) werd toege-35 voegd aan een oplossing van tert-butyl-(lS)-3-[3-endo-(2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lfl-imidazo(4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3,2,l]oct-8-yl]-l-(3- 102730 * · .

60 fluorfenyl)propylcarbamaat (0,80 g, 1,60 mmol) in dichloormethaan (10 ml) onder stikstof bij kamertemperatuur. Het reactiemengsel werd 1,5 uur bij kamertemperatuur geroerd en vervolgens gewassen met verzadigde waterige na-5 triumwaterstofcarbonaatoplossing (10 ml). De organische fase werd verwijderd en de waterlaag werd geëxtraheerd met meer dichloormethaan (2 x 10 ml). De samengevoegde dichloormethaanextracten. werden gedroogd (MgSO«) en het oplosmiddel werd verwijderd onder verlaagde druk. Het residu 10 werd gezuiverd door middel van flash-kolomchromatgrafie over silicagel onder elutie met een oplosmiddelmengsel van dichloormethaan : methanol: geconcentreerde ammonia (99 : 1 : 0,1 veranderend naar 93 :. 7 : 1) wat de titel verbinding opleverde als een wit schuim (0,84 g).

15 LRMS (elektrospray) : m/z [M+H]+ 556.

’ · I

Bereiding 13

Methyl-l-endo-{8-[(3S)-3-amino-3-(3-fluorfenyl)propyl1-8-azabicyclo[3.2.l]oct-3-yl}-2-methyl-4,5, 6,7-tetrahydro-lJf-20 imidazo[4,5-c]pyridine-5-carbonaat-trihydrochloride i · * · 30

Zoutzuurgas werd geborreld door een oplossing van me-thyl-l-endo-(8-{ (3S)-3-[ (tert-butoxycarbonyl).amino]-3-(3-fluorfenyl)propyl}-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-ylj-2-methyl-35 4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-5-carbonaat (0,83 g, 1,50 mmol) in dichloormethaan (15 ml) at 0°C totdat dé oplossing verzadigd was. Het reactiemengsel kreeg.

1027301 % · ' 61 vervolgens de gelegenheid op te warmen tot kamertemperatuur en één uur geroerd. Oplosmiddel werd ingedampt onder verlaagde druk en het residu werd gesuspendeerd in dichloormethaan (10 ml). Dit proces werd driemaal herhaald 5 wat de titelverbinding opleverde als een. witte vaste sto£ (0,82 g).

LRMS (elektrospray) : m/z [M+H]+ 456.

Bereiding 14 10 Methyl-l-endo-{8-Γ(35)-3-(acetylamlno)-3-(3- fluorfenyl)propyl]-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl}-2-methyl-4,5, 6,7-tetrahydro-llf-imidazo[4,5-c]pyridlne-5-carbonaat 20

Acetylchloride (0,062 g, 0,9 mmol) werd toegevoegd aan een oplossing van methyl-l-endo-{8-[(3S)-3-amino-3-(3-fluorfenyljpropyl]-8-azabicyclo[3.2.1]óct-3-yl]-2-methyl-25 4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-5-carbonaat- trihydrochloride (0,409 g, 0,72. mmol) en triethylamine (0,33 g, 3,25 mmol),. opgelost in dichloormethaan (10 ml) onder stikstof bij kamertemperatuur, en het reactiemengsel werd 2 uur geroerd. De oplossing werd vervolgens gewassen 30 met water (10 ml), I N natriumhydroxideoplossing (10 ml) en pekel (10 ml). De organische fase werd gescheiden, gedroogd (MgSOi) en oplosmiddel Werd verwijderd onder verlaagde druk. Het residu werd gezuiverd door middel van flash-kolomchromatgrafie over silicagel onder elutie met 35 een oplosmiddelgradiënt van dichloormethaan : methanol: geconcentreerde ammonia (99 : 1 : 0,1, op volumebasis, veranderend naar 97 : 3 : 0.3). Ppoductbevattende fracties 1027301 • · 62 werden ingedampt, wat de titelverbinding opleverde als een wit schuim (0,24 g) .

LRMS (elektrospray) : m/z [M+H]+ 498.

5 Beréiding 15 .

N-{(IS)-3-[3-endo-(2-Methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1- (3-fluorfenyl)propyl}acetamide 10 r^jCr

15 J

Aan een geroerde oplossing van Methyl-l-endo-{8-20 [(3S)-3-(acetyiamino)-3-(3-fluorfenyl)propyl]-8- azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl}-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lJï-imidazo[4,5-c]pyridine-5-carboxylaat (13,27 g, 26,7 mmol) in propaan-2-ol (80 ml) werd 2 M waterige natriumhydroxi-deoplossing (120 ml), toegevoegd en het mengsel werd 48 uur 25 tot refluxen verhit. Na afkoeling tot kamertemperatuur werd het mengsel geëxtraheerd met ethylacetaat (2 x 200 ral). De samengevoegde organische bestanddelen werden gewassen met pekel (150 ml), gedroogd (MgSOf) en geconcentreerd onder verlaagde druk. Het ruwe productmengsel werd 30 gezuiverd door middel van flash-kolomchromatografie onder elutie met dichloormethaan:methanol:geconcentreerde ammonia (90:10:1 vervolgens 80:20:1, op volumebasis) wat de titelverbinding opleverde als een wit schuim (8,54 g, 73%) .

35 LRMS (chemische ionisatie bij atmosferische druk): m/z [MH+] 440.

1027301 63 • 0

Bereiding 16 N- { (IS) -3- [3-endo-(2-Methyl-4,5, 6,7-tetrahydro-lff-imidazo[4,5-c]pyridiné-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide ' 5 ίο ^ 15 Methyl-l-endo-{8-[ (3S)-3-(acetylamiiio)-3-(3- fluorfenyl)propyl]-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl}-2-methyl- 4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-5-carbonaat-(L)-tartraat (WO 03/084954, Voorbeeld 46) (898 g, 1,39 mol) werd toegevoegd aan dichloormèthaan (4,5 1) en water 20 (4,5 1). Vervolgens werd natriumhydroxide in water (10 M, 450 ml) toegevoegd en het resultaat werd 15 minuten geroerd. De tweè fasen werden gescheiden en de waterlaag werd geëxtraheerd met meer dichloormèthaan (2,25 1). De samengevoegde organische fasen werden vervolgens geconcen-25 treerd en de resulterende olie werd opgelost in propaan-2-ol (4,5 1) . Vervolgens werd natriumhydroxide in water (2 M, 6,93 1, 13,9 mol) toegevoegd en het bifasische mengsel werd 65 uur tot refluxen verhit. Na afkoeling tot kamertemperatuur, werden de fasen gescheiden en werd de watet-30 laag. geëxtraheerd met ethylacetaat (4,5. 1). De samengevoegde organische fasen werden vervólgens gewassen met verzadigde natriumchloride in water (4,5 1) en onder vacuüm geconcentreerd. Het residu werd verdund met ethylacetaat (9 1) en opnieuw onder vacuüm geconcentreerd. Ten-35 slotte werd meer ethylacetaat (4,5 1) .toegevoegd en de resulterende slurry werd 1 uur geroerd bij 0-5°C, gefiltreerd en gewassen met koude ethylacetaat (2 x 450 ml) .

1027301 64 < .

Het vaste product werd vervolgens gedroogd in een vacuümo-ven bij 40°C wat de titelverbinding opleverde (547,2 g, 1,24 mol, 89,8%). De LRMS-gegevens voor de titelverbinding waren identiek met die van de titelverbinding van Prepa-5 raat 15.

Biologische gegevens

Het vermogen van de verbindingen met de formule (I) en de farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten en deri-10 vaten daarvan, tot het moduleren van chemokinereceptorac-tiviteit is aangetoond volgens in het vakgebied bekende methodologie, zoals met behulp van het assay voor CCR5-binding volgens in Combadiere et al., J. Leukoc. Biol, 60, 147-52 (1996) beschreven werkwijzen; en of met behulp van 15 de intracellulaire calciummobilisatieassays zoals beschreven door deze zelfde auteurs. Cellijnen die de betreffende receptor tot expressie brengen zijn onder meer die welke de receptor van nature tot expressie brengen, zoals PM-1, of met IL-2 gestimuleerde perifere bloedlymfocyten (PBL), 20 of een cel die is ontworpen om een recombinante receptor tot expressie te brengen, zoals CHO, 300.19,, LI.2 of HEK-293.

De verbinding van Voorbeeld 4 vertoonde, bij testen met behulp van het assay voor CCR5-binding volgens Comba-25 diere et al. (ibid.) ICso-waarden van 7,5 nM (ΜΙΡ-Ια), 7,3 nM (ΜΙΡ-Ιβ) en 6,7 nM (RANTES).

De verbinding van Voorbeeld 5 vertoonde, bij testen met behulp van het assay voor CCR5-binding volgens Combadiere et al. ICso-waarden van 2,7 nM (ΜΙΡ-Ια), 2,4 nM (MIP-30 1β) en 1,9 nM (RANTES).

Alle voorbeelden bleken, bij testen met behulp van het assay voor intracellulaire calciummobilisatie volgens Combadiere et al. (ibid.) potente antagonisten met ICso-waarden van minder dan 100 nM (MIP-ip).

35 De farmacologische activiteit van de verbindingen met de formule (I) en de farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten en derivaten daarvan is verder aangetoond met be- 1027301 * 0 65 hulp van een gpl60-geïnduceerd cel-cel-fusieassay om de IC50-waarden te bepalen van verbindingen tegen HIV-1-fusie. In het gpl50-geïnduceerde cel-cel-fusieassay wordt gebruik gemaakt van een HeLa-P4-cellijn en een CHO-TatlO-cellijn.

5 De HeLa-P4-cellijn brengt CCR4 en CD4 tot expressie en is getransfecteerd met HIV-l-LTR-p-galactosidase. Het medium voor deze cellijn is Dulbecco's gemodificeerde Eagle’s medium (D-MEM) (zonder :-glutamine) met 10% foetaal kalfsserum (FCS), 2 mM L-glutamine penicilli-10 ne/stpretomycine (Pen/Strep; 100 U/ml penicilline + 10 mg/ml streptomycine), en 1 pg/ml puromycine.

De CHO-cellijn is. een Tat (transcriptionele trans-activator) tot expressie brengende kloon van een CHO-JRR17.1-cellijn die is getransfecteerd met pTat-puro-15 plasmide. Het medium voor deze cellijn is rijk medium voor zoogdiercelkweek dat oorspronkelijk is ontwikkeld aan het Roswell Park Memorial Institute RPMI1640 (zonder L-glutamine) met 10% FCS, 2 mM L-glutamine, 0,5 mg/ml Hy-gromycine B en 12 pg/ml puromycine. De CHO-JRR17.1-cellijn 20 brengt gpl60 (JRFL) tot expressie en is een kloon die is geselecteerd op grond van zijn vermogen tot fusie met een i CCR5/CD4-tot expressie brengendé cellijn.

Na celfusie is het in de CHO-cellijn aanwezige Tat in staat de in de HeLa-cel aanwezige lange terminale herha-25 lingssequentie (LTR) van HIV-1 te transactiveren, leidend tot de expressie van het β-Galactosidase-enzym. Deze expressie wordt vervolgens gemeten met behulp van een Fluor Ace®· β-Galactosidasereporterassaykit (Bio-Rad cat. nr. 170-3150). Deze kit is een kwantitatief fluorescent assay 30 waarmee het expressieniveau van β-galactosidase kan worden bepaald met behulp van 4-methylumbelliferyl-galactopyranoside (MUG) als substraat. β-Galactosidase hy-drolyseert het fluorogene substraat wat resulteert in het vrijkomen van het fluorescente molecuul 4-35 methylumbelliferon (4MU). De fluorescentie van 4-methylumbelliferon wordt vervolgens gemeten op een fluoro- 1027301

* I

66 meter bij een excitatiegolflengte van 360 nm en een emis-siegolflengte van 460 nm.

Verbindingen die fusie remmen zullen leiden tot een verlaagd signaal en na solubilisatie in een geschikt op-5 losmiddel en verdunning in kweekmedium kan een dosis-respons-curve voor elke verbinding worden gebruikt om IC50-waarden te berekenen.

Alle verbindingen van de Voorbeelden van de uitvinding hebben ICso-waarden, volgens de bovenstaande werkwij-10 ze, van minder dan 10 nM. De verbindingen van Voorbeelden 1 en 5 hebben een ICso-waarde van respectievelijk 130 en 120 pM.

Poeder-Röntqendiffractie-(PXRD)-gegevens 15 Alle PXRD-patronen werden gemeten op een Bruker D500

Poeder-diffractometer in het 2-thèta-hoek-gebied van 2-55° met een stapgrootte van 0,02°. Het monster werd geroteerd onder bestraling met koper-K-alfal-Röntgenstralen (Golflengte = 1,5046 Angström) gefilterd door een grafietmono-20 chromator (λ = 0,15405 nm) met de Röntgenbuis werkend bij 40 kV/mA. De diffractometer werd geijkt met een standaard kwartsmonster vóór en na meting van elk monster.

De hoófdpieken (in graden 2-thèta) van de PXRD-patronen voor monsters 10, 11 en 12 zijn weergegevens in 25 de navolgende tabellen: 1027301 • > 67

Tabel 1: De PXRD-piekgegevens voor N-{ (IS)-3-[3-endo-(5- isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydra-lff-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3- fluorfenyl)propyl}acetamide.___

Hoek Intensi- Hoek Intensi- Hoek Intensi- (°2-thèta) teit (%) (°2-thèta) teit (%) (°2-thèta) teit (%) 8.1 __90,5__17,0__49,6__24,1 35,8 9,0__20,9__17,8__80,7__24,8__29,5 9,8__12,8__18,3__67,4__25,4__38,0 10.7 __89,1__18,6__43,6__25,6__34,6 11.3 __39,8__18,9__48,3__26,2 43,0 12.3 __100,0 19,9__39,2__27,0__21,3 13.1 __24,2__20,5__48,3__27,9__28,6 14.1 __67,3__21,0__43,8__28,9__25,5 14.5 __19,4__21,5__50,4__29,4__24,6 15.8 __55,4__22,5__51,4__30,0__21,7 16.3 __49,9__23,1__46,1__35,9__18,9

16.6 48,5 23,3 54,9 I I

5 1027301 * « 68

Tabel 2: De PXRD-piekgegevens voor N-{(IS)-3-(3-endo-(5- isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide-fumaraat.

Hoek Intensi- Hoek Intensi- Hoek Intensi- (°2-thèta) telt (%) (°2-thèta) teit (%) (°2-thèta) telt (%) 6,7__38,6__19,1__18,2__25,0__12,9 10.0 __34J.__19,6__77,8__25,5__10,1 10.2 17,7__20,1__10,2__26,7__17,6 10.4 __36,2__20,6__65,2__28,3__24,1 10,9__16,2__20,8__23,4__28,6__13,6 12,8__13,1__21,1__42,3__29,0__10,1 13.6 __10,1__22,2__20,2__29,7__19,0 16.7 100,0 22,6__24,1__30,0__12,8 17.0 16,1__22,9__37,0__31,0__11,0 17,6 32,0__23,4__12,3__33,0__15,2 18.2 31,1 24,8__14,3__34,6__13,2 18.4 77,8 || 5 1027301 •· * 69

Tabel 3: De PXRD-piekgegevens voor N-{(lS)-3-[3-endo-(5-isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lii-imidazo [4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide-(D -tartraat.

Hoek Intensi- Hoek Intensi- Hoek Intensi- (°2-thèta) teit (%) (°2- teit (%) (°2-thèta) teit (%) ____thèta)____ 5, 0_12,5_16,6_42,4_28,0_21,2_ 6,9_59,6 17,1 100,0 29,1_25,7 9.0 _17,1 18,0 65,1 29,7_21,6 9,2_10,9 18,5 50,0 30,9 17,2 10.0 14,6 19,0 27,1 32,1 21,0 10.4 17,3 19,5 23,9__·__ 11.0 15,1_20,0_31,5___ 12.4 14,5 20,8 30,6___ 13,6 12,5 21,2_42,2____ 14.4 _13,7_21,4_39,0___ 14,8 10,1 22,5 41,6___ 16.4 [41,3 |25,0 |l5,8 | 5 (

Een PXRD-patroonsimulatie voor N-{(lS)-3-[3-endo-(5-isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lJï-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-(3-fluorfenyl)propyl)acetamide-fumaraat met 2-thèta-hoeken, 10 d-spacings en relatieve intensiteiten werd berekend op grond van de kristalstructuur ervan met behulp van de "Reflex Powder Diffraction" module of Accelrys Materials Studio™ [versie 2.2]. De gebruikte simulatieparameters waren: 15 Golflengte = 1,540562 A (Cu-Κα),

Polarisatie Factor = 0,5,

Pseudo-Voigt-Profiel (ü = 0,01, V = -0,001, W = 0,002).

De hoofdpieken (in graden 2-thèta) van het gesimu-20 leerde PXRD-patroon voor N-{(IS)-3-[3-endo-(5-isobutyryl- 2-methyl-4,5, 6,7-tetrahydro-lii-imidazo [4,5-c]pyridine-l-yl) -8-azabicyclo[3.2.l]oct-8-yl]-1-(3- 1 0273U1 * * 70 fluorfenyl)propyl}acetamide-fumaraat zijn weergegeven in tabel 4.

Tabel 4: Gesimuleerde PXRD-piekgegevens voor N-{(IS)-3-[3-5 endo-(5-isobutyryl-2-methyl-4,5/6,7-tetrahydro-lff- imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide-fumaraat.

Hoek Intensi- Hoek Intensi- (<>2-thèta) teit (%) (°2-thèta) teit (%) 6,7__59,4__19,6 98,3 10.0 __64,5__20,6__56,8 10.5 __67,7__21,1__45,1 11.0 __28,8__22,2__13,8 12,8__12,7__22,5 16,1 13.6 __17,0__22,9__39,1 16.7 __93,8__23,4 10,0 17.0 __19,6__26,8 11,2 17.7 __32,3 28,3__15,5 18,2__30,0__28,6__10,8 18,5__100,0__29,7__14,1 19.1 15,4 30,0 11,6 10 Differentiële-Scanning-Calorimetrie-qeqevens

Alle DSC-gegevens werden gemeten op een Perkin Elmer PYRIS Diamond DSC met autosampler, met een stikstofgas-stroom. Monsters werden in 50 μΐ bakjes van aluminium met gaten en deksels geplaatst en met een snelheid van 20°C 15 min"1 verhit van 10 tot 300°C.

N-{(lS)-3-[3-endo-(5-isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lif-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl) -8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-20 fluorfenyl)propyl)acetamlde

Monstergrootte 3,016 mg.

Endotherme piek bij 118°C - smelten.

1 027301 • > 71 N-{(IS )-3-[3-endo-(5-isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lff-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-5 fluorfenyl)propyl}acetamide-fumaraat

Monstergrootte 2,905 mg.

Endotherme piek bij 219°C - smelten.

Endotherm effect bij 228eC.

10 Exotherm effect bij 246°C.

N-{ (IS) -3- [3-e.ndo-(5-isobutyryl-2-methyl-4, 5, 6,7-tetrahydro-lfl-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-(3-15 fluorfenyl)propyl}acetamide-tartraat

Monstergrootte 2,979 mg.

Endotherme piek bij 217°C - smelten.

1027301

Claims (18)

1. Verbinding met formule (I) · ·. Me^ υ 10 κ Yï v -X .» . .o ····“.. 15 of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, waarbij:

20 Rl staat voor (Ci-Ce) alkyl; en R2 staat voor {Ci-C6) alkyl of (C3-C7) cycloalkyl, waarbij de alkyl eventueel is gesubstitueerd met CF3.

2. Verbinding volgens conclusie 1, waarbij R1 staat 25 voor (Ci-C«)alkyl.

3. Verbinding volgens conclusie 1 of 2, waarbij R1 staat voor methyl.

4. Verbinding volgens één van de conclusies 1 tot en met 3, waarbij R2 staat voor (C1-C4) alkyl, eventueel gesubstitueerd met CF3.

5 N-{(IS)-3-[3-endo-(5-Acetyl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro- lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide; N-{(IS)-3-[3-endo-(5-Cyclobutaancarbonyl-2-methyl-4f5,6,7-tetrahydro-lif-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-10 azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl)acetamide; N-{(IS)-3-[3-endo-(5-Cyclopropaancarbonyl-2-methyl-4,5,6/7-tetrahydro-lff-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-15 fluorfenyl)propyl)acetamide; N-{(lS)-3-(3-endo-(5-Isobutyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide;

20 N-{(lS)-3-[3-endo-(2-Methyl-5-propionyl-4f5,6,7- tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-l-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide; N-{(IS)-3-[3-endo-(5-Butyryl-2-methyl-4,5,6,7-tetrahydro-25 lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl}acetamide; N-{(IS)-3-[3-endo-(2-Methyl-5-(2,2-dimethyl-propionyl)- 4,5,6,7-tetrahydro-lH-imidazo[4,5-c]pyridine-l-yl)-8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-30 fluorfenyl)propyl)acetamide; N-{(lS)-3-[3-endo-(2-Methyl-5-(3,3,3-trifluorpropionyl)- 4,5, 6,7-tetrahydro-lJï-iraidazo[4,5-c]pyridine-l-yl) -8-azabicyclo[3.2.1]oct-8-yl]-1-(3-fluorfenyl)propyl)acetamide; 35 en farmaceutisch aanvaardbare zouten, solvaten of derivaten daarvan. 1027301 X

5. Verbinding volgens één van de voorgaande 35 conclusies, waarbij R2 staat voor methyl, ethyl of i-propyl. 1027301 t

5 -CONCLUSIES-

6. Verbinding volgens één van de conclusies 1 tot en met 3, waarbij R2 staat voor cyclopropyl of cyclobutyl.

7. Verbinding volgens conclusie 1, gekozen uit:

8. Farmaceutisch preparaat dat een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, volgens één van de voorgaande conclusies, bevat, tezamen met één of meer farmaceutisch 5 aanvaardbare excipiënten, verdunningsmiddelen of dragers.

9. Farmaceutisch preparaat volgens conclusie 8 dat daarnaast één of meer andere therapeutische middelen bevat. 10

10 Jl JL pcvi) ' ÓL, : : ; 15 met een verbinding met de formule (V) (V) 20 onder conventionele carbonzuur/amine-koppelingsomstandig-heden; (C) Reductieve aminering van een aldehyde met de 25 formule (XIX) i H ..γν-οπα 'CW 30 35 1 027301 ί met een amine met de formule (XX) . ^ ; Ri , (XX)' 5 ΗΝ““Χ/ >- onder conventionele omstandigheden; 10 (D) Reductieve aminering van een nitril met de formule (XXI) Y y cN <xxo 20 met een amine met de formule (XX) onder conventionele omstandigheden; (E) alkylering van een verbinding met de formule (XX) of een zout daarvan met een verbinding met de formule 25 (XXII) H 30 ° 35 onder conventionele omstandigheden; 1027301 I ' m (F) asymmetrische reductie van een enamine met de formule (XXIII) 5 l\ MV\ 10 (L JL ^ >F onder conventionele omstandigheden; 15 (G) het laten reageren van het amine met de formule (II), of een metaalzout daarvan (i.e. een gedeprotoneerde vorm) met een ester met de formule (XXIV)

20 R’CC^EsGp (XXJV) . i onder conventionele omstandigheden; waarbij R1 en R2 zijn zoals gedefinieerd in conclusie 1 voor een verbinding met de formule (I)/ Lg staat voor 25 een vertrekkende groep die geschikt is voor alifatische nucleofiele substitutie, en EsGp staat voor een estervormende groep.

10. Verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, volgens één van de conclusies 1 tot en met 7, voor gebruik als een geneesmiddel. 15

11. Verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, . solvaat of derivaat daarvan, volgens één van de conclusies 1 tot en met 7, voor de behandeling van een aandoening waarbij de 20 modulatie van CCR5-receptoren een rol speelt.

12. Verbinding volgens conclusie 11, waarbij de aandoening HIV, een infectie met een genetisch aan H1V verwant retrovirus, AIDS, of een ontstekingsziekte is. 25

13. Verbinding volgens conclusie 11, waarbij de aandoening multipele sclerose, reumatolde artritis, of transplantaatafstoting is.

14. Verbinding volgens conclusie 11, waarbij de aandoening inflammatoire ingewandsziekte; endometriose; type I diabetes; nierziekten; fibrose; chronische pancreatitis; inflammatoire longaandoeningen; encefalitis; chronisch hartfalen; ischemische hartziekte; psoriasis; 35 hartaanval; overgewicht; CZS-ziekten; anemie; restenose; atherosclerotische plaque; atopische dermatitis; chronische pancreatitis; kanker, zoals non-Hodgkin's 1027301 . · ' lymfoom, Kaposi's sarcoom, melanoom en borstanker; pijn; of stressrespons als gevolg van chirurgie, infectie, verwonding of een ander traumatisch insult is.

15 CCR5-receptoren een rol speelt.

15. Verbinding volgens conclusie 11, waarbij de aandoening HBV, HCV, pest, pokkenvirus, toxoplasmose, mycobacterium, trypanosoma, pneumonie, of cytosporidiosis is.

16. Gebruik van een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, volgens één van de conclusies 1 tot en met 7, voor de vervaardiging van een geneesmiddel voor de behandeling van een aandoening waarbij de modulatie van

17. Werkwijze voor het bereiden van een verbinding met de formule (I) of een farmaceutisch aanvaardbaar zout, solvaat of derivaat daarvan, volgens één van de conclusies 20. tot en met 7, omvattende: (A) het laten reageren van een verbinding (II) $ k Me'NjsS;N 25 'λ ,nn^r2 UL ° w 30 met een verbinding met de formule (III) O 35 - ' 1 . Z (III) 1027301 * onder conventionele carbonzuur/amine-koppelingsomstandig-heden; (B) het laten reageren van een verbinding met de 5 formule (XVI) κ Μθν^ν ;

18. Verbinding met de formule (II), (IV), (VI), 30 (VII), (XVI), (XVII), (XVIII), (XX) Of (XXIII). 1027301