NL1007940C1 - Werkwijze om met behulp van een viskor de zeebodem plaatselijk om te woelen voor bevissing onder gebruikmaking van een steekmes. - Google Patents

Description

- 1 -

Werkwijze om met behulp van een viskor de zeebodem plaatselijk om te woelen voor bevissing onder gebruikmaking van een steekmes.

5 De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze waarbij een viskor gebruikt wordt om de zeebodem over een geringe diepte om te woelen voor bevissing. Hoewel geschikt voor het bevissen van kustwateren om daarbij bijvoorbeeld scheermessen en kokkels te vissen is de uitvinding eveneens van toepassing op sommige soorten gewone vis welke in of nabij de bodem 10 van onze kustwateren leven.

Gebleken is dat de vangst op scheermessen een bijzondere kennis vereist. Scheermessen staan gewoonlijk rechtop in de zandbodem en steken daar bij een totale lengte van b.v. 10 tot 18 cm, niet bovenuit zodat bevissing 15 over de bodem geen resultaat oplevert. Slechts door het loswoelen van de zeebodem over een diepte die tenminste met de standhoogte en dus de lengte van de scheermessen overeenkomt worden de rechtopstaande scheermessen uit het bodemzand gelicht en kunnen dan via een boven in de viskor uitmondende zuigleiding aan dek worden gebracht. Daartoe is een 20 zuigleiding aangesloten op een centrifugaalpomp met een betrekkelijk grote pompwaaier en de scheermessen of andere productdieren worden zo via de pompwaaier naar een dekmolen getransporteerd waar de scheermessen van zand en overig opgevist onbruikbaar materiaal worden geselecteerd.

25 Hoewel deze wijze van vissen een goede opbrengst geeft, wordt echter onvermijdelijk ruim 20% van de vangst aan productdieren door de pompwaaier zodanig beschadigd dat zij niet meer voor consumptie in aanmerking kunnen komen. Er is dus veel aan gelegen om dit hoge percentage terug te brengen tot een aanvaardbaar percentage van 1 tot 30 hoogstens 5 %. Dit geldt enerzijds voor de vangst maar anderzijds ook voor het zeebodemmilieu. Gebleken is dat dit nadeel verholpen kan worden door toepassing van een sterk verbeterde werkwijze voor het vangen van dergelijke productdieren.

35 Volgens de uitvinding kan dit nu bereikt worden door een werkwijze om met behulp van een vooraf nauwkeurig in te stellen steekmesdiepte door middel van een viskor die over de zeebodem wordt gesleept, deze laatste over een geringe diepte slechts plaatselijk over een breedte van b.v. 80 cm 1 n 0 7Q /1 o - 2 - tot 100 cm om te woelen tot een diepte ter lengte van een gemiddeld lang scheermes en onder gebruikmaking van perslucht en/of perswateraansluitingen welke in hoofdzaak ten doel hebben om te bewerkstelligen dat de scheermessen zonder noemenswaardige 5 beschadigingen op te lopen "geoogst" kunnen worden. Met name zou een perswatermond tegen de bewegingsrichting van de viskor in op de bovenzijde van het steekmesoppervlak gericht kunnen zijn om gelijktijdig aldus losgewoelde productdieren, zoals tweekleppige schelpdieren, aan de bovenzijde uit de viskor en via een waterzuigleiding naar een 10 opvangreservoir op het dek af te zuigen, waarbij een viskor bij voorkeur wordt uitgerust met een in de bewegingsrichting van de viskor onder een schuine hoekstand ingesteld steekmes dat zich over de breedterichting van de viskor, in het bijzonder over een lengte van bijvoorbeeld ten hoogste 100 cm, uitstrekt en waarbij in het bijzonder de gewenste insteekdiepte 15 van het steekmes ten opzichte van de bodem van een viskor door gebruik van een al of niet verwisselbaar steekmes instelbaar is.

Doordat nu in een instelbare steekdiepte kan worden voorzien wordt al bereikt dat in die eerste bevissingsfase het aantal beschadigingen bij de 20 vangst van scheermessen aanzienlijk wordt teruggebracht en in ieder geval vèr onder de eerdergenoemde 20% blijft. Teneinde een nog grotere vermindering in de beschadiging aan de productdieren te bereiken is het belangrijk indien de omwoelzone zodanig bemeten blijft dat uitstromend perswater direct op het steekmes gericht wordt waardoor enerzijds met een 25 geringer vermogen dan tot dusver gebruikelijk was, de viskor meegetrokken kan worden en anderzijds juist daardoor en door de gerichte bodemzandomwoeling de vangst nu aanmerkelijk minder beschadigingen oploopt.

30 In principe zijn nu onder weglating van de centrifugaalpomp twee mogelijkheden uitvoerbaar. De eerste werd hiervoor al omschreven, de tweede bestaat daaruit dat met behulp van perslucht de aanzuigbuis voor het aan dek brengen van de vangst tenminste nabij de bodem wordt voorzien van persluchtinblaas openingen. Deze dragen er dan zorg voor dat 35 de te vangen schelpdieren, zoals de scheermessen, zonder last te ondervinden van mechanische beschadigingen door een pompwaaier, gemakkelijk aan dek belanden.

I Ü u (9 - 3 -

Voorts dient het steekmes zich in hoofdzaak over de volle breedte van de viskor uit te strekken en is het ook denkbaar dat dit steekmes onderverdeeld is in enkele afzonderlijke steekmessen die tezamen de breedte van de viskor overlappen. Het omwoelen van de zeebodem kan in 5 dit opzicht enigszins vergeleken worden met een lichte vorm van plaatselijk losploegen van de zeebodem en een aan normale ploegmessen te geven stand en vorm kan wellicht op een vergelijkbare wijze toegepast worden voor de vorm en stand van een of meer steekmessen volgens de uitvinding.

10

In verband met de voortgangssnelheid van de viskor over de zeebodem en de werking van de perslucht en/of perswaterstraal op of nabij het bovenoppervlak van het steekmes kan dit laatste ook een zodanige gewelfde vorm hebben dat daarmee de waterstroom met o.m. daarin de 15 losgewoelde productdieren binnen de viskor op de meest gunstige wijze naar de aanzuigleiding toegevoerd wordt.

Volgens de uitvinding is de viskor voorzien van bevestigingsorganen voor het steekmes of voor de steekmessen en zijn er tevens middelen voorzien 20 om de insteekdiepte tussen b.v. 20 en 30 cm te kunnen instellen.

Afhankelijk van de aard van de zeebodem is het bovendien wenselijk indien de hoekstand, waaronder het mes de zeebodem loswoelt, kan worden ingesteld met behulp van daartoe geschikte kantelorganen.

25 Teneinde het loswoelen zo efficient mogelijk te doen plaatsvinden en de tijdelijke verstoring op de zeebodem tot een minimum te beperken wordt ook voorgesteld om het steekmes hol uit te voeren en dit holle steekmes dan tevens als perswatermond te laten fungeren.

30 Het is duidelijk dat de uitvinding beoogt om met behulp van een water- of luchtstraal of van beide, het aan dek brengen van zoveel mogelijk onbeschadigde schelpdieren, zoals de gemakkelijk te beschadigen scheermessen, te bevorderen.

35 Indien van perslucht gebruik wordt gemaakt voor het omhoogbrengen van de scheermessen kan volstaan worden met een voor dat doel aan dek geplaatste zgn. Rootsblower, een verdringingspomp of compressor van een bekend type. De maximale vangstdiepte is ca. 12-16 m en door lucht in 1007940 - 4 - de opvoerleiding te injecteren wordt de werking van een zgn. mammoetpomp verkregen. Terwijl bij de tot dusver gebruikte centrifugaalpomp een debiet van ca. 400 m3/uur aanvaardbaar was bleek een groter debiet ook tot meer zandopbrengstte leiden waardoor de slijtage 5 van pomphuis en pompwaaier sterk toeneemt en bovendien de zandafvoer van dek grote zorgen baart. Daarentegen kan met de verdringingspomp met lucht geen enkel probleem onstaan, immers treedt geen slijtage op door lucht te comprimeren en de drukhoogte is gemakkelijk te overwinnen binnen elke bereik vanaf de zeebodem.

10

De uitvinding zal hierna met behulp van de tekening nader worden toegelicht.

Fig. 1 is een schematisch zijaanzicht van een vissersboot welke voorzien is van de middelen waarmee de werkwijze kan worden uitgevoerd; 15 Fig. 2 is een schematisch zijaanzicht van een viskor welke toegerust is met een steekmes;

Fig. 3 is een vooraanzicht van de viskor in Fig. 2;

Fig. 4 is een schematisch zijaanzicht van een mammoetpomp ten gebruike voor de werkwijze volgens de uitvinding en 20 Fig. 5 is een uitvoering van een hol steekmes volgens de uitvinding.

In de Fig. 1 -5 is aan de voorzijde van de vissersboot 1 een stel buizen door middel van een draaibare buiskoppeling bevestigd. De buiskoppeling maakt het mogelijk dat bij deining en golfslag de beweeglijkheid t.o.v. het schip 25 blijft bestaan. Door de bovenste persluchtbuis 2 wordt perslucht aangevoerd en door de tweede opvoerbuis of zuigbuis 3 wordt met behulp van een pomp water met vangst aan dek van het schip gebracht. De pijlrichtingen A en B geven de richting binnen de buizen 2 en 3 aan. Beide buizen monden bij tot op de zeebodem neergelaten buizen uit in een soort 30 viskor, d.w.z. een van traliewerk 4 voorziene langwerpige kooi 5 welke gemonteerd is op een sledefreem 6. Het sledefreem 6 omvat twee evenwijdige dragers 7 welke aan de voorzijde als de punten van een ski enigszins omhoog gebogen zijn zodat de viskor 5 zichzelf niet in de zeebodem trekt wanneer hij daarover wordt voortgetrokken door de boot 35 1 in de richting van pijl C.

Over de breedte van de viskor 5 en dwars op de voortbewegingsrichting volgens pijl C is een plaatvormig steekmes 8 gemonteerd op het freem 9 de viskor 5. Bij het vissen op scheermessen is dit steekmes 8 zodanig op 1007940 - 5 - diepte ingesteld dat daardoor slechts het in geringe mate plaatselijk loswoelen van de zeebodem plaatsvindt waardoor de vertikaal staande, scheermessen als het ware worden ondergraven. Dit ondergraven gaat nu gepaard met het richten van een zodanige lucht- en/of waterstraal op de 5 voorzijde van het steekmes 8, dat daardoor het loswoelen van de zeebodem ter plaatse wordt bevorderd. Bevinden zich ter plaatse scheermessen dan maken die zich los van het zand op de zeebodem waarin zij staan en deze scheermessen worden dan met behulp van een zuigende werking in opvoerbuis 3 omhoog en aan dek gebracht. Ingeval gebruik 10 wordt gemaakt van een mammouthpomp via de opvoerbuis 3, dan wordt ook een persluchtaansluiting gebracht op een of meer plaatsen in die opvoerbuis 3. Dit injecteren van perslucht brengt dan een opwaarts straaleffect teweeg waardoor de vangst en dus daarmede de hele scheermessen ook aan dek komen.

1 5 Door het achterwege blijven van een transport van de scheermessen via een pompwaaier van een centrifugaalpomp treden nu aanmerkelijk minder beschadigingen in de vorm van schelpbreuk op.

In Fig. 2 is de viskor 5 van Fig. 1 meer gedetailleerd weergegeven. De richting van de loswoel-perslucht en/of perswaterstroom is schematisch 20 getekend en loopt vanuit het spuitmondstuk 9 in de richting van het steekmes 8 waardoor het op de gewenste steekdiepte ingestelde steekmes 8 er voor zorg dat de losgewoelde zandbodem ter plaatse de scheermessen losmaakt waarna vervolgens de scheermessen via de zuigwerking of de perswerking aan boord worden gebracht. Het instellen van de 25 persmondrichting op de voor- en bovenzijde van het steekmes 8 en de mate van snelheid van de pers- en/of zuigwerking dient bij voorkeur vanaf het dek zodanig te worden geregeld dat de hoeveelheid naar boven getransporteerd zand zo gering mogelijk blijft. Aangezien het water in de directe omgeving van de voortgesleepte viskor 5 tengevolge van het 30 loswoelen door het steekmes 8 en de opgewekte wervelingen vrijwel ondoorzichtig is, moet sterk gelet worden op de samenstelling van het met de vangst aan dek komend water, dat overigens snel weer terug in zee loopt, aan de hand waarvan de druk, resp. De stromingssnelheid moet worden aangepast.

35 Er zijn feitelijk twee mogelijkheden met betrekking tot het gebruik van de wervelingen die de zeebodem mede loswoelen. Zo kan het mondstuk voor de perslucht- of waterstraal tegengesteld aan de beweging van de viskor 5 worden opgesteld maar ook kan een sterke stroming teweeggebracht 1007940 - 6 - worden die eveneens de bewegingsrichting van de viskor 5 volgt. De keuze van een en ander kan mede afhankelijk zijn van de vaarrichting en de stromingsrichting van het water over de zeebodem. Ingeval een hol steekmes 10 wordt toegepast, zoals Fig. 5 laat zien, kunnen 5 uitstroomopeningen 11 aangebracht zijn die uitmonden bovenop het steekmesoppervlak en zodanig gericht zijn dat de werking ervan aan de voor-onderzijde van het steekmes 10 merkbaar wordt. Als het steekmes 10 over de volle breedte een holle uitmonding wordt gegeven, versterkt door dwarsschotten, kan het steekmes 10 een geheel dubbele functie hebben. 10 Enerzijds fungeert het als steekmes voor het loswoelen van de zeebodem ter plaatse, anderzijds vormt het zelf ook het mondstuk waardoor het loswoelend water naar buiten komt.

Bij de uitvoering in Fig. 4 is de mammouthpompwerking voor het omhoogbrengen en aan dek brengen van de scheermessen toegepast. Door 15 de geïnjecteerde lucht in de vangstbuis 11 wordt het zich daarin bevindende water met de vangst eenvoudig naar dek gebracht, immers veel lucht is altijd nog veel lichter dan water. Doordat het losgewoelde zand zoveel mogelijk nabij de zeebodem wordt achtergelaten - dit kan door een juiste keuze van messteekdiepte (b.v. 25 cm) en vaarsnelheid (b.v. 250 20 m/uur) alsmede door de aard en vorm van het steekmes en de toegepaste compressordrukken empirisch worden bepaald - zal deze nieuwe methode van vissen en omhoog aan dek brengen eveneens de eerdergenoemde voordelen opleveren.

Teneinde bij visvangst met behulp van de werkwijze volgens de uitvinding 25 een optimale vangst te bewerkstelligen, waarbij de zeebodem nog slechts in geringe mate wordt omgewoeld, kan in een voorkeursuitvoering de viskor 5 aan de voorzijde bij het steekmes 8 nog voorzien worden van een aantal electroden in de vorm van pennen of platen waartussen een lichte spanning wordt onderhouden. Het zoute zeewater is al een goede geleider 30 voor electrische stroom en door een bepaalde electrische spanning te onderhouden kunnen de vangstobjecten zelfs worden aangetrokken resp. lichtelijk verdoofd worden alvorens zij via opvoerbuis aan dek worden "gepompt".

Het steekmes 8 dat tijdens het vissen aan een grote mate van slijtage zal 35 blootstaan zal tenminste aan de delen ervan die daarvoor het meest in aanmerking komen, in b.v. mangaanstaal met een hoge slijtvastheid zijn uitgevoerd.

Het is eveneens practisch om de achterzijde van het steekmes om een I ! \ I ·· 7 '! d 0 -7 - scharnieras te laten draaien welke in het freem van de viskor is opgenomen. Door wijziging van de standhoek van het steekmes ten opzichte van de draaiingsas en dus ten opzichte van de bodem van de viskor is het bij een gekozen steekmesafmeting mogelijk om door 5 verdraaiing van het steekmes en het vervolgens vastzetten daarvan, de insteekdiepte voor de vangst in te stellen.

Indien men op grond van de huidige vangstresultaten een schatting maakt voor de scheermessenvangst kan b.v. in een tijdsbestek van 1 week een vangst van 10 ton aan hele scheermessen worden opgevist. Bij de 10 gebruikelijke vangstmethode zou dan 2 ton daarvan aan beschadigde scheermessen die voor consumptie onbruikbaar zijn, over boord worden gezet en dient uiteraard dan voor voeding van andere in of op het zeewater levende wezens. De bevissing zal nu minder intensief behoeven te zijn omdat bij deze vangst het los te woelen zeebodemoppervlak kleiner kan 1 5 blijven door de vangstvergroting van hele scheermessen. Wordt het aantal visbare dagen gesteld op b.v. 150 dagen per jaar, dan wordt in velerlei opzicht met de voorgestelde nieuwe werkwijze een zinvolle besparing bereikt, zowel t.a.v. het zeebodemmilieu als t.a.v. de grenzen die eventueel aan overbevissing op scheermessen gesteld moeten worden. Met behulp 20 van de uitvinding kan nu op eenvoudige wijze en zonder omploegen van de zeebodem met zekerheid worden vastgesteld of zich voor de gesleepte viskor scheermessen bevinden of niet. Deze zijn zo immers snel op te sporen en al of niet te zien bij het onbeschadigd aan dek komen en aan de hoeveelheid ervan kan dan bepaald worden of men ter plaatse moet 25 doorgaan of met de vangst moet stoppen.

. ' r Δ0

Claims (15)

1. Werkwijze om d.m.v. een vooraf aan de beoogde vangst in te stellen steekmesdiepte door middel van een viskor die over de zeebodem wordt gesleept, deze laatste plaatselijk om te woelen onder gebruikmaking van 10 perswateraansluitingen welke in hoofdzaak op de bovenzijde en/'of voorzijde van het steekmes gericht zijn dat zich aan de bodemzijde van de viskor bevindt, en om gelijktijdig aldus losgewoelde productdieren, zoals tweekleppige schelpdieren, aan de bovenzijde uit de viskor en via een waterstijgleiding naar een opvangreservoir aan dek af te voeren, waarbij 1 5 een viskor bij voorkeur wordt uitgerust met een aan de viskor onder een schuine hoekstand gemonteerd steekmes, dat zich over de breedterichting van de viskor, bij voorkeur over een lengte van bijvoorbeeld 100 cm, uitstrekt en waarbij in het bijzonder de gewenste insteekdiepte van het steekmes en de hoekstand ervan ten opzichte van de bodem van een viskor 20 vooraf ingesteld kunnen worden.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het steekmes in hoofdzaak over de breedte van de viskor wordt aangebracht en deze opstelling zodanig gekozen wordt dat het steekmes zich nagenoeg bevindt 25 halverwege de viskorlengte in een richting naar de open voorzijde van de viskor toe.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 en/of 2, met het kenmerk, dat de stand van het steekmes ten opzichte van de viskor vooraf wordt ingesteld op een 30 steekmesdiepte van 10 cm tot 30 cm, al naar gelang het te vangen productdier, en dat de richting van een perswater-aanvoermond daarbij zodanig wordt gericht dat het losgewoelde zand op of nabij het steekmesoppervlak steeds op de in bewerking zijnde opwoelzone direct door het uitstromende perswater of perswater-luchtmengsel wordt 35 getroffen.

4. Viskor uitgerust met een steekmes ter toepassing van de werkwijze volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het stalen 1007940 - 9 - freem van de viskor voorzien is van bevestigingsorganen waarop het steekmes kan worden gemonteerd.

5. Viskor volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat de 5 bevestigingsorganen voorzien zijn van stelmiddelen om de insteekdiepte van het steekmes in de zeebodem te kunnen instellen.

6. Viskor volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat de bevestigingsorganen voorzien zijn van kantelmiddelen om de 10 insteekhoekstand van het steekmes ten opzichte van de zeebodem naar wens te wijzigen.

7. Viskor volgens een der voorgaande conclusies 4-6, met het kenmerk, dat het steekmes zich bevindt op het voorste uiteinde van een vlak element 15 dat als "mesheft" dient voor het steekmes.

8. Viskor volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat het van het steekmes afgekeerde uiteinde van het "mesheft" voorzien is van middelen om de gewenste insteekhoekstand van het steekmes vooraf in te stellen. 20

9. Viskor volgens conclusie 9, met het kenmerk, dat het vlakke element aan zijn bovenzijde is voorzien van een aantal uitstroomopeningen voor perswater en/of daarin geïnjecteerde perslucht die door het holle "mesheft" via een perswater-aanvoermond wordt gevoed en dat daartoe voorzien is 25 van een perswateraansluiting en/of een perslucht injectie-aansluiting.

10. Viskor volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat de verbinding van het "mesheft" en de viskor bestaat uit een scharnier, in het bijzonder een hol scharnier waarin de perswater-aanvoeraansluiting is opgenomen. 30 11. "Mesheft" en steekmes ten gebruike bij een viskor en onder toepassing van de werkwijze volgens voorgaande conclusies 1-10, met het kenmerk, dat "mesheft" en steekmes nagenoeg over hun volle breedte beiden hol zijn uitgevoerd, afgezien van noodzakelijke verstijvingsschotten, voor het 35 doorvoeren van het perswater.

12. Steekmes ten gebruike bij een viskor en onder toepassing van de werkwijze volgens voorgaande conclusies 1-11, met het kenmerk, dat de 1007040 - 10 - in hoofdzaak vlakke voorzijde van het steekmes gegolfd is uitgevoerd en/of van (zaag-)tanden is voorzien teneinde de grondweerstand te verminderen.

13. Viskor volgens een der voorgaande conclusies 4-10, met het kenmerk, dat de viskor aan de voorzijde in de nabijheid van het steekmes voorzien is van een aantal electroden, b.v. pen- of plaatelectroden waartussen tijdens het vissen met de viskor een zodanige spanning wordt onderhouden dat bij het vissen op productdieren tengevolge van de opgewekte spanning 10 de zich nabij de viskor bevindende productdieren tijdelijk aan een lichte verdoving worden onderworpen alvorens zij in de waterstijgleiding aan dek worden getransporteerd.

14. Werkwijze en viskor volgens een der voorgaande conclusies 1-13, met 15 het kenmerk, dat voor het opzuigen van de productdieren een zuigleiding in verbinding met een zgn. Rootspomp(compressor) met een hoog opvoervermogen wordt toegepast zonder dat zich in de zuigleiding een pomp bevindt.

15. Werkwijze volgens conclusie 14, met het kenmerk, dat van onderaf in de stijgleiding een zodanige hoeveelheid lucht te injecteren dat in de stijgleiding het effect ontstaat van een zgn. mammoetpompwerking.

16. Vaartuig, voorzien van middelen ten gebruike voor het uitvoeren van 25 de werkwijze volgens een der voorgaande conclusies 1-3 en 14-15 en voorzien van een viskor volgens een der voorgaande conclusies 4 t/m 13. I 007940