TARIFNAME HAVA ARAÇLARI içiN SIRALI, PERVANE-IÇI ES-EKSENLI ELEKTRIK MOTOR GRUBU VE TAHRIK SISTEMI TEKNIK ALAN Bulus, elektrikli hava araçlarinda kullanilmak üzere elektrik motorlarindan olusan motor gruplari ve onlari sevk ve idare eden tahrik sistemi ile ilgilidir. Her bir elektrik motorunun en disinda pervane yer alir. Pervane ile bütünlesik rotor ve stator ise pervanenin içinde yer alir. Motor gruplari çok sayida pervane-içi motorun içi bos dönmeyen bir eksen mili üzerinde es-eksenli olarak konumlandirilmasiyla olusur. Tek parça (kompakt) yapisi ve pervaneleriyle birlikte motor grubunun görünümü palmiye yapragina benzedigi için patent metninde kisaca "palmiye motor", palmiye motor içeren hava araçlari için de "palmkopter" kisaltmasi kullanilmistir. TEKNIGIN BILINEN DURUMU Ters yönde dönen pervane çifti bazi hava araçlarinda eskiden beri kullanilmaktadir. Bu tasarimlar es-eksenli olarak birbiri ardina yerlestirilmis ve ters yönde dönen (biri saat yönünde digeri tersine) iki pervane içermektedir. Özellikle pervaneli uçaklarda, yüksek motor gücü elde etmek amaciyla tasarlanmistir. Ters dönen çift pervanenin patenti 1900'lerin baslarinda alinmis, o günden bu güne küresel ölçekli birçok firma bu tür motorlari gelistirip hava araçlarinda kullanmislardir. Günümüzde Tupolev-95 ve Antonov-70 gibi uçaklarda, hala yüksek performanslari nedeni ile bu teknolojik tasarim kullanilmaktadir. Ters dönen pervane çifti elektrikli hava tasitlarinda da eskiden beri kullanilmaktadir. Elektrik motoru es-eksenli iki pervaneyi birbirlerine ters yönde döndürmektedir. Daha fazla agirlik kaldirabilmesi için zamanla yeni arayislara girilmistir. Bu amaçla hekzakopter, trikopter, kuadrokopter,oktakopter gibi çesitli konfigürasyonlar gelistirilmistir. Örnegin her bir kolunda zit yönlerde (biri yukari dogru ve biri asagi dogru bakan) iki motor kullanildiginda kuadkopter (4 motorlu) gibi görünen ama 8 motorlu hava araçlari elde etmek mümkün olmaktadir. Bu alandaki gelismeler incelenirken Mars helikopteri akla gelmektedir; Ters dönen çift pervanenin günümüzdeki en gelismis ve en bilinen uygulamasi NASA tarafindan gelistirilmis olan Mars Helikopteri "lngenuity" dir. Iki adet ters dönen kanatlari ve dört inis ayagi olan "lngenuity", 2021 yilinda Mars gezegenine indirilmis ve orada defalarca uçurulmustur. Bu tasarimi gelistiren ekibe 2021 yilinda "Uzay Arastirmalari Ödülü" verilmistir. Bir sonraki Mars seyahati için NASA da "lngenuity" den daha fazla yük kaldirabilen bir hava araci için çalismalar baslatilmistir. Bu amaçla önerilen lngenuity'nin (1.8 kg) halefine "Mars Bilim Helikopteri" (yaklasik 30 kg) ismi verilmistir. Bunun bir "hekzakopter" alti elektrik motorlu dron olacagi açiklanmistir. Gerçekten de ters dönen çift pervaneli bir hava aracinin daha fazla yük tasiyabilmesi için daha genis çapli pervanelere sahip olmasi ve daha fazla sayida elektrik motoru ile desteklenmesi gerekmektedir. NASA'da düsünülen hekzakopter (alti elektrik motorlu dron) bu nedenle gündeme gelmis olmalidir. Bulusumuz olan palmiye yapragi seklindeki pervane-içi motor sistemini, tam da bu noktada önemli bir bulus olarak önermekteyiz. Örnegin; Mars Bilim Helikopteri için alti elektrik motorlu bir "hekzakopter" yerine alti elektrik motoru olan bir sirali es- eksenli pervane-içi motor sistemi, kisaca palmiye motor teklif edilebilir. Isim olarak da bu tür bir helikopter tasarimi için kisaca palmiye helikopteri "palmkopter" terimini kullaniyoruz. Böyle bir sistemin Marsa giderken, uzay modülünde fazla yer kaplamayacak olmasi bir yana, daha ilk bakista belirgin avantajlara sahip olacaktir; a) Ayri ayri 6 motor yerine kompakt yapida tek bir motor olmasi, b) Daha basit bir sürücüyle sürülebilmesi, c) Karmasik olmayan bir yazilimla ve daha az denge sensörü ile (belki de sensörsüz) uçabilmesi, d) Kasasiz olmasi nedeni ile "hekzakopter" den daha hafif olmasi, e) Elektrik motorlari her pervanenin kendi içinde bulunmasi nedeni ile helikopter kabininde elektronik devreler ve batarya için çok daha fazla bosluk açilmis olmasidir. BULUSUN SANAYIYE UYGULANMASI Ikiden daha fazla sayida pervane kanadinin birlikte tersine döndürülmesi (örnegin 4, 6, 8, ...) mekanik olarak mümkün degildir. Bu nedenle yillardir es-eksen üzerinde birbirlerine ters yönde dönen kanat sayilari ikiden daha fazla olmamis, olamamistir. Bulusumuzdaki pervane-içi motor yapilanmasinda ise her pervanenin motoru kendi içinde yer almakta oldugundan, mekanik tasarimlarinda herhangi bir sorun olmaksizin ters dönen pervane çiftlerinin sayilari istenildigi kadar arttirilabilir. Ters dönen pervane çiftlerinin sayilarinin modüler olarak kisilere özel veya hava tasitlarina özel istenildigi kadar arttirilabiliyor olmasi yeni ve pek çok avantaji da beraberinde getirecektir. Bulusumuzun avantajlari; a) Ayni çapta ters yönde dönen pervane çiftleri ile daha büyük güçler elde etmek mümkün oldugu için pervane çiftlerinin sayilari arttirilarak istenildigi kadar güçlü motor gruplari olusturulabilir. Ayri ayri her bir pervanenin dönme hizi en ideal dönme hizi elde edilene kadar kolayca ayarlanabilir. Her bir pervanenin sarmal akisi onu izleyen ters dönen pervaneyle düzeltildigi için tahrik verimliligi maksimum olacak sekilde tüm pervanelerin dönme hizlari Dikey kalkis yapan helikopter benzeri hava tasitlar için tek ve genis çapli pervaneleri nedeni ile genis pistler gerekmektedir. Küçük çapli pervaneleri olan palmiye motor kullanilmasi durumunda çok daha küçük alanlar inis-kalkis için yeterli olabilir. Hava durumuna, sicaklik, nem, yagis ve rüzgârin hizina ve yönüne göre tüm pervanelerin dönme hizlari ve yönleri, "avionics" sensörlerden gelecek olan verilere göre özel bir yazilim yardimiyla, es zamanli olarak degistirilebilir ve güncellenebilir. Özellikle çok güçlü tek pervaneli motorlar için ilk kalkis aninda olusacak devrilme torku, tersine dönen pervanelerle önlenmis olur. Tasarimlari daha kolay, üretimleri daha basit ve bakim maliyetleri çok daha düsük olacaktir. Dogrudan tahrik "Direct drive" teknolojisi kullanilmasi nedeni ile sürtünmelerden kaynaklanan enerji kayiplari olmadigindan, enerji tüketimi çok daha düsük olacaktir. Karmasik, agir ve hassas parçalar içermemesi nedeni ile üretimlerinde yüksek teknolojilere gerek olmayacaktir. Sanziman, redüktörler, saftlar gibi karmasik, agir ve kirilgan parçalar içermemesi nedeni ile benzerlerine göre daha hafif olacaktir. Bilindigi gibi motorlarinin hafif olmasi hava tasitlari için önemli bir avantajdir. Istenilen sayida ters yönde dönen pervane çifti modüler sekilde tasarlanabilecektir. Pervanelerin yüksek (sesten hizli) dönme hizlarina izin verilmedigi ve aerodinamik yatakta döndügü için ayrica elektrik motorlarinin sessiz çalismalari nedeni ile motor gruplari oldukça sessiz çalisarak gürültü kirliligine neden olmayacaktir. m) Çalisirken ortaya çikacak olan isi, olusan hava akimlari nedeni ile sogutulacagindan sogutma ünitesine gerek kalmayacaktir. n) Temiz ve yenilenebilir enerji kullanilmasi, "0 emisyon" en önemli avantajlarindan biri olacaktir. Özetle bulusumuz olan es-eksenli, pervane-içi sirali motor grubu; 0 Dogrudan tahrik teknolojisi kullanan modüler tasarimiyla istenilen güçte, 0 Yüksek verimli, o Üretim ve bakim maliyetleri daha düsük, 0 Enerji tüketimi daha düsük, o Batarya ömrü daha uzun, 0 Garanti süreleri daha uzun, 0 Küçük alanlarda inis-kalkis yapabilen, o Yenilenebilir enerji kullanan, 0 Sessiz ve çevreye duyarli olmasi gibi benzerlerinden üstün özelliklere sahip olacaktir. Bulusumuzun kullanim alanina iliskin koruma kapsamini sinirlamayacak bazi örnekler verecek olursak; Elektrikli uçaklardaki avantajlari: Pervane-içi motor tahrik sistemi her türden küçük, orta ve büyük segmentteki elektrikli uçaklara uygulanabilir. Uçaklarin kanatlarina ve/veya gövdelerine sagli sollu iki yanina yatay olarak konumlandirilabilir. Ayrica burun veya kuyruk tarafina yatay olarak montajlari yapilabilmektedir. Motor çaplarinin küçük olmasi ve arka arkaya dizilmis olmalari nedeni ile uçak hizla giderken olusan hava direncine daha az maruz kalmaktadir. Sahip olduklari yüksek tork degerleri ile birlikte düsük hava direnci, benzerlerine göre belirgin üstünlük saglamalarina neden olmaktadir. Dron tipi araçlardaki avantajlari: Dron tipi hava araçlarinda tercihan aksiyaI akili motor gruplari dikey olarak konumlandirilir. Insanli veya insansiz hava araçlari için bu çok uygun bir tasarimdir. Çünkü halen günümüzde bu tür araçlarin her bir kolunda tek motor kullanilmaktadir. Motorlarin gücünü arttirmak için pervane çapinin da arttirilmasi gerekmektedir. Bu durum dron tipi araçlarin tasarimlarinda ciddi teknik zorluklara neden olmaktadir. Ayrica dron tipi insanli hava araçlarinin sehir içinde inip kalkmalari için çok genis pistler gerekmektedir. Bulusumuzda ise ayni çaptaki pervanelerle üst üste istenilen güçte sirali motor gruplari kullanilabilir. Bu nedenle araçlarin inip kalkmalari için genis alanlar gerekmez. Ayrica motor sayilari arttirilarak benzerlerinden çok daha büyük agirliklari tasiyabilir. Bu özelligi nedeni ile kargo tasimaciliginin bir vazgeçilmezi olacaktir. Elektrikli helikopterlerdeki avantajlari: Pervane-içi motor tahrik sistemi, dikey kalkis yapan helikopter benzeri hava araçlarina üstten, tek bir noktadan, dikey olarak baglanmaktadir. Baglanti yeri aracin agirlik merkezi dikkate alinarak belirlenmektedir. Grubu olusturan motorlarin bir bölümü saat yönünde ve digerleri saat yönünün tersi yönde dönmektedir. Bu durumda kararli denge durumu olustugundan kuyruk pervanesine hatta kuyrugun kendisine gerek duyulmadan tasarimlar yapilmasina olanak tanimaktadir. Ayrica kanat genislikleri aracin izdüsümü disina çikmayacagi için genis helikopter pistlerine ihtiyaç olmamaktadir. Bulusumuz sehir içi elektrikli hava ulasim çözümleri yolunda önemli bir kilometre tasini olusturmaktadir. Uçan otomobil: Pervane-içi motor tahrik sistemi, dikey kalkis yapan helikopter benzeri araçlara üstten, tek bir noktadan, dikey olarak baglanabiliyor olmasi, insanligin uçan otomobil hayalini gerçeklestirmesi adina çok önemli bir adimdir. Kuyruk ve kuyruk pervanesine gerek olmadigi için kolaylikla herhangi bir otomobile üstten monte edilebilmektedir. Böylece sürücülerin kara yollarinda giderken trafik sikistiginda pervanesini çalistirip uçma ve bir süre gittikten sonra tekrar karayoluna konup devam etme hayali gerçeklestirilmektedir. Bu açidan bakildiginda, tüm kara araçlari uçan kara araci haline getirilmesine bulus olanak saglamaktadir (uçan taksi, uçan minibüs, uçan otobüs, uçan karavan, uçan triportör, uçan motosiklet vs). Bu tür araçlar sehir içindeki herhangi bir açik otopark alanini inis kalkis amaciyla rahatlikla kullanabilmekte ve buradaki park etmis olan otomobillerin arasina park edebilmektedir. Uçan kargo araçlari: Hizli ve güvenli kargo tasimaciligi günümüzde on-line alisverislerin de yayginlasmasiyla oldukça önem kazanmistir. Pervane-içi motor tahrik sistemi ile dikey kalkis inis yapan hava araçlari, degisik büyüklükteki kargo tasimaciliginda gelecekte önemli islevler üstlenmesine olanak saglayacaktir. Uçan deniz araçlari: Pervane-içi motor tahrik sistemi ile dikey kalkis inis yapma özelligi deniz araçlarina da uygulanabilmekte; uçan yangin söndürme araçlari, uçan deniz cankurtaranlari, deniz uçaklari ve buna benzer deniz araçlarinda, çok degisik amaçlarla pervane-içi motor tahrik sistemi kullanilabilmektedir. Uçan koltuk: Uçan koltuk, uçan sandalye veya sirt çantasi seklinde tasarlanmis olan dikey pervane-içi motor tahrik sistemi kullanilarak kisisel amaçlarla veya spor amaciyla da kullanimina bulus imkân tanimaktadir. Örnegin bunu kullanan kisiler, yüksek bir yere çikmaksizin istedigi yerden havalanip bir yamaç parasütçüsü gibi istedigi yere gidip konabilecegi güvenli uçus aparatlari bulusla mümkün hale gelmektedir. Uçan robotlar: Sivil veya askeri amaçla gelistirilen insansi robotlar, robot katirlar veya robot köpekler hizla hayatimiza girmektedir. Bu robotlarin her türlü bozuk zeminlerde yürüyebilme özelliklerine bulus sayesinde gerektiginde uçma kabiliyeti eklenerek kullanim alani çok daha genisletilmektedir. Dikey pervane-içi motor tahrik sistemi kullanilarak uçan insansi robot, uçan robot katir veya uçan robot köpek tasarimlari mümkün hale gelmektedir. Böylece önüne asamayacagi bir engel çiktiginda, robot engelin üzerinden bulundugu yerden dikey olarak havalanarak engeli asabilecektir. Bu özellik bilinen teknikteki araçlarin kullanim alanlarini çok daha genisletmekte ve benzersiz hale getirmektedir. Uçan askeri araçlar: Silahli veya silahsiz, insanli veya insansiz hava araçlari askeri alanlarda da silah veya mühimmat tasiyan araçlarda, pervane-içi motor tahrik sistemi sayesinde üstün hareket kabiliyeti ve tasarim özgürlügüne sahip olmaktadir. Uçan oyuncaklar: Çocuklarin, özellikle ergenlerin uçabilen oyuncaklara olan ilgileri eskiden beri bilinir. Oyuncak helikopterler, model uçaklar, degisik türde dronlar, uçan periler, prensesler, uçan kazlar hatta uçan oyuncak dinazorlar. Günümüzde degisik güçte ve boyutta basit motorlar hobi magazalarinda yaygin olarak satilmaktadir. Artik hobi motorlari basli basina ayri bir sektör haline gelmistir. Model uçak motorlari, pervanesi, sürücüsü, uzaktan kumanda aparati, montaj parçalari ve bataryasi bir set halinde birlikte satilmaktadir. Bu sektörde pervane-içi motor tahrik sisteminin kullanildigi hobi boyutlarinda mini motor gruplari da yerini alacaktir. Bu tür hava araçlarda dengeli ve güvenli bir sürüs konforu saglanmasi son derece önemlidir. Bulusumuz pervane-içi motor tahrik sistemi; yumusak tork aktarimi ve mükemmel manevra özelligi, denge, hiz, yön, basinç ve benzeri sensörler araciligi ile avionik (avionics) sistemlerle ve uçus kontrol elektronigi ile kolayca entegre olabilmektedir. Hareket eden bir hava araçlarinin motor güçleri arttirildikça motorlarinin çapi da artmakta, buna bagli olarak hava akiskani içinde hareket ederken ortaya çikan hava direnci de orantili olarak artmaktadir. Bulusumuzdaki sirali motor gruplarinin hareket halinde olusacak hava direnci çok daha az olmaktadir. Çünkü sirali motor gruplarinin çaplari ve pervane çaplari benzerlerine göre çok daha küçüktür. Hava direnci de buna bagli olarak çok daha az olacaktir. Bu açidan bulusumuz büyük sehirlerde hava kirliligi ve trafik sikisikligini azaltabilir ve gelecekte ucuz, sifir emisyonlu bir tasima saglayabilir. Bu sistem baslica; o Radyal akili veya aksiyal akili sirali elektrik motorlari o Pervane içinde konumlandirilmis rotor ve stator dizileri o Rotorla bütünlesik kalici miknatis kutup çiftleri içeren pervane o Aerodinamik yatagin hava kanallari içeren sabit ve dönen elemanlari 0 Motor statorlarinin ve rotorlarin arka arkaya monte edildigi içi bos olan eksen 0 Yüksek hava basinci saglayan kompresör o Sürücü devresi o Mikroislemci 0 Özel yazilim o Batarya olmak üzere on bir ayri bilesenden olusmaktadir. BULUSUN KISA AÇIKLAMASI Bulus, elektrikli uçaklarda kullanim için es eksenli elektrik motor gruplari ve bunlari yöneten tahrik sistemi ile ilgilidir. Çok sayida seri stator ve rotordan olusan bu düzenek, ortak ve içi bos dönmeyen bir eksen mili üzerinde siralanir. Statorlar ve rotorlar arasinda dönüse izin veren bir bosluk vardir. Tüm statorlar belirli araliklarla bu eksen miline sabitlenir, rotorlar ise sabit degildir. Tüm rotorlar pervane kanatlari ile bütünlesik olup, bilyeli yatak veya aerodinamik yatakta temassiz olarak dönmektedir. Her motorun rotorlari ve statorlari kendi pervanesinin içinde bulunur. Elektrik motorlarinin güç kablolari ve sensör kablolari içi bos eksen milinden geçerek sürücü ve mikroislemciye ulasir. Bu motorlarin en disinda kasa olmamasi nedeniyle hava, motor parçalarinin arasina kolayca girmekte, isinan parçalari sogutmakta ve bu nedenle bir sogutma aparatina ihtiyaç olmamaktadir. Elektrik motorlari aksiyal akili veya radyal akili, DC veya AC, tek veya çok fazli, firçasiz, senkron veya asenkron sargi özellikleri gösterir. SEKIL LISTESI Sekil 1a. Dron Tipi Hava Araçlarindaki Uygulamasi Sekil 1b. Helikopter Tipi Hava Araçlarindaki Uygulamasi Sekil 1c. Uçaklardaki Pervane-içi Motor Uygulamasi Sekil 1d. Uçan Otomobil Uygulamasi Sekil 2. Palmiye Yapragina Benzeyen Dis Görünüsü Sekil 3. Radyal Akili Motor Kesiti Sekil 4. Aksiyal Akili Motor Kesiti Sekil 5. Radyal Akili Motorun Rotor Detay Görünümü Sekil 6. Radyal Akili Motorun Stator Detay Görünümü Sekil 7. Aksiyal Akili Motorun Rotor Detay Görünümü Sekil 8. Aksiyal Akili Motorun Stator Detay Görünümü Sekil 9. Aksiyal Akili Motorun Rotor/Pervane Bütünlesik Görünümü Sekil 10. Radyal Akili Motorun Rotor/Pervane Bütünlesik Görünümü Sekil 11. Mars Helikopteri "lngenuity" Görünümü Sekil 12. Palmiye Yapragina Benzeyen Helikopter: "Palmkopter" Sekil 13. Aerodinamik Yatak Hava Kanallarinin Görünümü Sekiller de belirtilen parça numaralarinin karsiliklari asagida verilmistir. 1. Elektrik Motoru 1.1.Stator 1.2. Rotor 1.3. Pervane 1.4.Eksen Mili 1.5.Aerodinamik Yatak 1.6.Kalici Miknatis Bar 1.7. Bilyeli yatak 2. Motor Baglanti Kablolari 3. Güç Ünitesi 3.1 .Mikroislemci 3.2. Motor Sürücü Devresi 3.3.Yazilim 3.4. Sürücü Algoritma 3.5. Batarya 3.6. Kompresör BULUSUN DETAYLI AÇIKLAMASI Bulus, en az iki elektrik motoru (1), motor baglanti ünitesi (2) ve güç ünitesi (3) olmak üzere üç ana bölümden olusmaktadir. Birinci bölüm olan elektrik motorlari (1); kalici miknatis bar (1.6), bilyeli yatak (1.7) parça ve bölümlerinden olusmaktadir. Ikinci bölüm olan motor baglanti ünitesi (2); baglanti aparati (2.1) ve baglanti kablolari (2.2) içermektedir. Üçüncü bölüm olan güç ünitesi (3); mikroislemci (3.1), motor sürücü devresi (3.2), yazilim (3.3), sürücü algoritma (3.4), batarya (3.5), kompresör (3.6) parça ve bölümlerinden olusmaktadir. Bulus, içi bos olan bir profil eksen (1.4) üzerine dizilmis sirali stator (1.1) ve rotorlardan (1.2) olusmaktadir. Pervane içi motorlarin rotorlarinda (1.2) en az iki manyetik kutup olusturacak sekilde kalici miknatis barlar (1.6) yer almaktadir. Bu kalici miknatis barlarin (1.6) sekli ve sayisi seçilen motor sargi türüne uyumlu olarak degisiklik göstermektedir. Elektrik motorlarindan (1) her birinin pervanelerindeki kanat sayilari en az iki veya helezon seklinde tek bir kanat seklindedir. Kanat sayilari, kanat uzunluklari, kanatlarin atak açilari gibi parametreler birbirine benzer oldugu gibi her bir elektrik motorlu (1) için farkli degerlerde olabilmektedir. Stator (1.1), silisyumlu saçlardan veya benzer özellikteki malzemeden kesilerek hazirlanan laminasyondan olusmaktadir. Ayrica demir içermeyen (ironless) aksiyal akili motorlar da motor gruplarini olusturmada hafif olmalari nedeniyle tercih edilmektedir. Statorlar (1.1) bakir telden sargilar içermektedir. Pervane-içi elektrik motorlari (1) yuvarlak boru veya çokgen kesitli (üçgen, dikdörtgen, kare, besgen ve benzeri) olan dogrusal içi bos destek profil eksen (1.4) üzerine, en az iki adet olacak sekilde arka arkaya monte edilerek motor gruplari olusturmaktadir. Elektrik motorlarinin (1) statorlari (1.1) merkezlerinden profil eksene (1.4) sabitlenmistir. Rotorlar (1.2) ise bilyeli yatak (1.7), aerodinamik yatak (1.5) ve kalici miknatis barla (1.6) olusturulan manyetik yataklardan en az birinde dönecek sekilde montajlanmistir. Böylece elektrik verildiginde statorlar (1.1) sabit kalmakta, rotorlar (1.2) dönmektedir. Her bir statorun (1.1) elektrik güç baglanti kablolari (2.2) destek profil eksenine (1.4) uygun delikten profilin içindeki bos alana girmekte, profilin içinde ayri ayri ilerleyerek motor sürücü devresine (3.2) ulasmaktadir. Her bir elektrik motoru (1) birlikte sürülebilecegi gibi ayri ayri da sürülebilmektedir. Rotorlarla (1.2) bütünlesik pervanelerin yataklamasinda aerodinamik yatak (1.5) ve kalici miknatis barla (1.6) olusturulan manyetik yataklar kullanildiginda, rotorlar (1.2) ve statorlar (1 .1) birbirlerine temas etmeden dönmektedir. Her iki stator (1.1) arasinda aerodinamik yatagin (1.5) sabit parçasi yer almaktadir. Bu parça karbon, teflon, seramik benzeri kompozit bir malzemeden veya bronz gibi yataklamaya uygun bir metal veya alasimdan yapilmis olup üzerinde isinsal sekilde çok sayida hava kanallari yer almaktadir. Diger yandan pervanelerin aerodinamik yatak (1.5) yüzeylerinde de isinsal hava kanallari yer almaktadir. Elektrik motorlarinin (1) üzerine tespit edildigi destek profil eksenin (1.4) bir ucu kapalidir. Destek profil ekseninin (1.4) diger uçundan en az bir kompresör (3.6) araciligi ile basinçli hava verilmektedir. Böylece basinçli hava rotorlarla (1.2) statorlar (1.1) arasinda bir hava yastigi olusturmaktadir. Pervane aerodinamik yatakta (1.5) dönerken, bir taraftan da statorda (1.1) olusan elektromanyetik aki rotoru (1.2) statorun (1.1) içine dogru çekmektedir. Böylece pervaneler hava yastiklari üzerinde ve kararli dengede dönmektedir. Motor gruplari, hava araçlarinin ön tarafina, arka tarafina, üst tarafina, alt tarafina veya her iki yanina, yatay veya dikey konumda, tek, iki veya daha fazla noktadan montajlari yapilabilmekte ve bu amaçla hazirlanmis motor baglanti ünitesinde (2) baglanti aparatlari (2.1) içermektedir. Motor gruplari içinden herhangi bir elektrik motorunun (1) sikisma, çalismama ve arizaya geçme durumunda aktif hale geçip uyari veren bir alarm sistemi mevcuttur. Arizanin nerede oldugu operatöre ekranda gösterilmektedir. Emniyet açisindan, motor gruplarinin etrafinda koruma izgaralari veya koruma kafesleri yer almaktadir. Motorlarin sürülmesi motor sürücü devresi (3.2) üzerindeki yazilim (3.3) içindeki sürücü algoritma (3.4) yardimiyla saglanmaktadir. Statordaki (1.1) sargilar, motor sürücü devresi (3.2) üzerindeki yazilim (3.3) içindeki sürücü algoritma (3.4) tarafindan kontrol edilmekte ve olusan manyetik aki, rotoru (1.2) ve rotorla (1.2) bütünlesik pervaneyi döndürmektedir. Sistemde yer alan çok sayidaki pervane-içi elektrik motorunun (1) her biri için, dönüs yönleri ve dönme hizlari motor sürücü devresi (3.2) üzerindeki yazilim (3.3) içindeki sürücü algoritma (3.4) tarafindan belirlenmekte ve eszamanli olarak en ideal tork degerleri uygulanmaktadir. Pervane- içi elektrik motorlarindan (1) her birinin pervanesinin dönme yönü (saat yönünde veya saat yönünün tersine) ve dönme hizi (devir/dakika) birbirinden bagimsiz olarak belirlenebilmektedir. Motor gruplarindaki elektrik motorlarindan (1) her biri tek basina veya birlikte, yazilim (3.3) içindeki sürücü algoritmada (3.4) programlanmis özel algoritmalarla ve CFD analizleri ile belirlenen degisik dönme modülasyonlarinda çalismaktadir. Batarya (3.5) seçimi kullanilacak elektrik motorunun (1) türü ve sarim teknigine bagli olarak degisiklik göstermektedir. Bataryanin (3.5) türü ve gücü elektrik motorlarinin (1) toplam enerji tüketimine göre ve hava aracinin türüne ve menziline göre de degisiklik göstermektedir. TR TR TR