TARIFNAME GAZLI PISIRICILER IÇIN ÇEVIRMELI TIP ANAHTARLAMA SISTEMI Teknik Alan Bulus, firin ve ocak olmak üzere tüm gazli pisirici ve isiticilarda, gaz musluklari ile birlikte kullanilarak atesleme sistemine elektrik enerjisi uygulayan çevirmeli tip anahtarlama sistemleri ile ilgilidir. Bulus özellikle, dönme hareketi ile ark seklinde kivilcim olusturarak atesleme sistemi ve firin-ocak içerigindeki aydinlatma, fan, sayici gibi baska bir sistem olmak üzere iki ayri enerji sisteminde açma-kapama yapabilen ve ayni zamanda dönme hareketinin bir yönünde açma-kapama yaptiktan sonra geriye dönerken istege bagli olarak tekrar açma-kapama yapilmasini veya yapilmamasini saglayan çevirmeli tip anahtarlama sistemi ile ilgilidir. Teknigin Bilinen Durumu Tüm gazli ocak, firin ve benzeri ürünlerde gaz muslugu milinin ileriye itilip, dönmesi ile sisteme gaz akisi basladiginda, verilen gazi ateslemek ve alev yaratmak için bir isi- ark enerjisi gerekmektedir. Bu enerjinin elde edilebilmesi için atesleme trafolari vardir. Söz konusu atesleme trafolarinin besleme gerilimini saglamak üzere enerji akisina izin verilerek ark seklinde kivilcim olusmasi için gaz muslugu milinin döndürülmesi hareketinden etki alarak aktif-temas haline gelen kontaklar ile elektrik enerjisi akisini saglayan anahtarlama sistemleri de kullanilmaktadir. Teknigin bilinen durumunda çevirmeli tip bir anahtarlama ünitesi içinde atesleme sistemi ve ayni zamanda firin-ocak içerigindeki aydinlatma, fan, sayici gibi baska ikincil sistem olmak üzere iki ayri enerji sisteminin kontrol edilebildigi anahtarlama sistemleri mevcuttur. Söz konusu çevirmeli tip anahtarlama sistemlerinde dönme hareketinin bir yönünde açma-kapama islemi saglanabilmektedir. Fakat ilk yöndeki hareket, enerji sisteminde kapama islemini yaptiktan sonra diger aksi yönde dönerken de kontaklarda açma-kapama hareketi yapmaktadir. Ilk yönde saglanan hareketteki açma-kapama isleminden sonra ters yönde dönerken olusan kontaklarda açma- kapama durumu, pisiricinin genel kullanimi için gereksiz bir durumdur ve bu tekrar açma-kapama sonucu enerji sagladigi kisimlarin kullanim ömürlerini kisaltmaktadir. Söz konusu ikincil enerji sistemine etki edebilen çevirmeli tip anahtarlama sistemleri sadece on-off çalisma prensibine göre çalismaktadir. Buna bagli olarak mevcut teknikte, hareketli bir kontak sadece diger tek bir adet kontaga temas saglayabilmekte ve bu temasi gaz muslugunun dolayisiyla göbegin her iki yönünde de yapmak zorunda kalmaktadir. Mevcut teknikteki çevirmeli tip anahtarlama sistemleri bu yönü ile ele alindiginda bir hareketli kontak ile birbirinden farkli iki kontaga iletim saglanmasi yönünden eksik kalmaktadir. Dolayisiyla farkli yönlerdeki hareket algilanamadigi için dönme yönü farkliligi ile elde edilebilecek uygulamalarda çevirmeli tip anahtarlama sistemleri kullanilmamaktadir. Günümüzde birçok alanda oldugu gibi gazli pisiricilerde de alevin dolayisi ile gaz muslugunun hangi kademede, hangi pozisyonda oldugu verisi dijital ekranda rakamlarla görülebilmektedir. Böylece kullanici ocaktaki alev durumunu sayisal bilgi ile algilayabilmekte ve bu veriye göre pisirme tercihlerini daha net yapabilmektedir. Ancak mevcut sistemlerde bu veri, alev isi degerini ölçmek için gelistirilmis pahali ve komplike isi algilama devre sistemleri ile ya da farkli optik sensör sistemleri ile gerçeklestirilmektedir. Mevcut teknikteki çevirmeli tip anahtarlama sistemlerinin ocaktaki alev durumunu sayisal bilgi ile algilanmasini saglayan sayici yapilanmalarina uygulanmasi mümkün olmadigindan, pahali ve komplike isi algilama devre sistemleri ile ya da farkli optik sensör sistemleri ile elde edilen çözümler hem üretici hem tüketici için maliyet artisina sebebiyet vermektedir. Mevcut teknikte çevirmeli tip anahtarlama sistemlerinin içerisinde, gaz muslugunun dönme hareketinde mekanik kademe geçis efekti vererek kullanicinin muslugu çevirdigini sesli olarak kademeli geçislerle anlayabilecegi düzenekler yoktur. Mevcut uygulamalarda kademe efekti, anahtar dis tarafindaki sekillendirmeler ile ya da gaz muslugu ile anahtar arasindaki sekillendirmeler ve parçalar ile ya da harici anahtardan bagimsiz harici ekipmanlarla yapilmaktadir. Bu durum da hem üretici hem tüketici için ek maliyetler olusmasina sebebiyet vermektedir. Sonuç olarak yukaridaki problemlerin varligi ve mevcut çözümlerin yetersizligi. ilgili teknik alanda bir gelistirme yapmayi zorunlu kilmistir. Bulusun Amaci Mevcut bulus yukarida bahsedilen dezavantajlari ortadan kaldiran ve ilgili teknik alana yeni avantajlar getiren gazli pisiriciler için çevirmeli tip anahtarlama sistemi ile ilgilidir. Bulusun ana amaci; dönme hareketi ile ark seklinde kivilcim olusturarak atesleme sistemi ve firin-ocak içerigindeki aydinlatma, fan, sayici gibi baska bir sistem olmak üzere iki ayri enerji sisteminde açma-kapama yapabilen ve ayni zamanda dönme hareketinin bir yönünde açma-kapama yaptiktan sonra geriye dönerken istege bagli olarak tekrar açma-kapama yapilmasini veya yapilmamasini saglayan çevirmeli tip anahtarlama sistemi elde etmektir. Bulusun amaci; göbek üzerinde olusturulan üst seviye kam ve ilave kontak eklemesi ile dönme yönünün birinde ayri bir kontak, aksi yönde dönme hareketinde farkli bir kontak üzerinde enerjilendirme yapabilmesi sayesinde tek göbek kaminin farkli dönme yönlerinde farkli kontaklara enerjilendirme elde edilmesi ve harici bir asagi-yukari dijital sayici uygulamasina giris imkani ile dönme yönünün birinde yukari sayma ve digerinde de asagi sayma islevi elde edilerek anahtarin bulundugu konumun kullanici tarafindan dijital olarak görülebilmesini saglamaktir. Bulusun bir diger amaci; dijital sayici uygulamasinin sayma Iimitinin, üst seviye kamdaki parçali yapida tirnak sayisi ile belirlenerek, söz konusu üst seviye kam yapisinin bes parçali olmasi durumunda sifirdan bese kadar yukari ve asagi sayma islemi, dokuz parçali olmasi durumunda sifirdan dokuza kadar yukari ve asagi sayma islemi yapilabilmesini saglamaktir. Bulusun bir diger amaci; göbek üzerinde olusturulan üst seviye karnin dijital sayici uygulamalarinda sayma islemi disinda tirnak yapisi ve kullanilan kontaklardan sadece birinin kullanimi ile üst seviye kamin aydinlatma ekipmanlarina baglanarak, kullanicinin gaz muslugunu çevirmesi sonrasinda orta seviye kam ile atesleme islemi yapilirken, üst seviye kam ile çevrilen gaz muslugunun arkasinda bir aydinlatma ile hangi gaz muslugunun açik konumda oldugunu alev durumu disinda aydinlatma ile görmesini saglamaktir. Bulusun bir diger amaci; göbek üzerinde olusturulan orta seviye kamin açilarinin paralel veya ters açili durumuna ve ayni zamanda kontagin tek veya çift yönlü egimine göre dönme hareketinin bir yönünde açma-kapama yaptiktan sonra geriye dönerken istege bagli olarak tekrar açma-kapama yapilmasini veya yapilmamasini saglamaktir. Bulusun bir diger amaci; göbek üzerinde olusturulan alt seviye kam ile gaz muslugunun dönme hareketinde kullaniciya döndürme islemini temas-dokunma hissi ve ayni zamanda kademe efektinin olusturdugu ses-duyma hissi ile algilamasini saglamaktir. Yukarida belirtilen ve detayli anlatimdan çikabilecek tüm amaçlari yerine getirebilmek üzere bulus; firin ve ocak olmak üzere tüm gazli pisirici ve isiticilarda, gaz musluklari üzerinde kullanilan ve atesleme sistemine elektrik enerjisi uygulayan dönme hareketi ile ark seklinde kivilcim olusturarak atesleme sistemi ve firin-ocak içerigindeki aydinlatma, fan, sayici gibi baska bir sistem olmak üzere iki ayri enerji sisteminde açma-kapama yapabilen ve ayni zamanda dönme hareketinin bir yönünde açma- kapama yaptiktan sonra geriye dönerken istege bagli olarak tekrar açma-kapama yapilmasini veya yapilmamasini saglayan çevirmeli tip anahtarlama sistemi ile ilgilidir. Bulusun özelligi; - bir gövde. - gaz muslugunun dönme hareketine bagli olarak gövde merkezinde dönme hareketi yaparak sisteme gaz akisi basladiginda orta bölümünde olusturulan ters veya paralel açili orta seviye kam vasitasiyla verilen gazin ateslenmesini, üst bölümünde olusturulan üst seviye kam vasitasiyla sisteme baglanan dijital sayicinin yukari ve asagi sayma islemi yapmasini veya sisteme baglanan aydinlatmanin yanmasini saglayan göbek, - gövde içerisinde üst seviye kam ile iliskilendirilen ve göbegin dönme hareketinde üst seviye kam vasitasiyla asagi ya da yukari hareket ederek gövde içerisinde kablolar ile baglantili üst seviye kontak terminali-'Ve temas eden üst seviye hareketli kontak terminali, - gövde içerisinde ters veya paralel açili orta seviye kam ile iliskilendirilen ve göbegin dönme hareketinde orta seviye kam vasitasiyla asagi ya da yukari hareket ederek gövde içerisinde kablolar ile baglantili orta seviye kontak terminali-1 'e temas eden tek egim veya çift egimli orta seviye hareketli kontak terminali, - gövde üzerine kapatilan kapak içermesidir. Bulusun yapisal ve karakteristik özellikleri ve tüm avantajlari asagida verilen sekiller ve bu sekillere atiflar yapilmak suretiyle yazilan detayli açiklama sayesinde daha net olarak anlasilacaktir. Bu nedenle degerlendirmenin de bu sekiller ve detayli açiklama göz önüne alinarak yapilmasi gerekmektedir. Bulusun Anlasilmasina Yardimci Olacak Sekiller Sekil 1: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sisteminin demonte halinin görünümüdür. Sekil 2: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sistemine ait göbegin üst seviye kam ile üst seviye hareketli kontak terminaline iliskilendirilmis halinin görünümüdür. Sekil 33: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sistemine ait göbegin dönme hareketinde üst seviye karnin, üst seviye kontak terminali-1'e temasinin temsili görünümüdür. Sekil 3b: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sistemine ait göbegin dönme hareketinde üst seviye karnin üst seviye kontak terminali-Z'ye temasinin temsili görünümüdür. Sekil 4a: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sistemine ait göbegin paralel açili orta seviye kam ile tek egimli orta seviye hareketli kontak terminalinin görünümüdür. Sekil 4b: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sistemine ait göbegin ters açili orta seviye kam ile çift egimli orta seviye hareketli kontak terminalinin görünümüdür. Sekil 5: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sistemine ait göbegin alt seviye kam ile pimin iliskilendirilmis halinin görünümüdür. Sekil 6: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sisteminin demonte halinin detay görünümüdür. Sekil 7: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sisteminin kapak açik halinin görünümüdür. Sekil 8: Bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sisteminin görünümüdür. Parça Referanslarinin Açiklanmasi . Gövde . Göbek 21. Üst seviye kam 22. Orta seviye kam 23. Alt seviye kam . Üst seviye hareketli kontak terminali 40. Üst seviye kontak terminali-1 50. Üst seviye kontak terminali-2 60. Orta seviye hareketli kontak terminali 61. Tek egim 62. Çift egim 70. Orta seviye kontak terminali-1 80. Pim 90. Yay 100. Kablo 110. Kapak Bulusun Detayli Açiklamasi Bu detayli açiklamada, bulus konusu çevirmeli tip anahtarlama sisteminin tercih edilen alternatifleri, sadece konunun daha iyi anlasilmasina yönelik olarak ve hiçbir sinirlayici etki olusturmayacak sekilde açiklanmaktadir. Sekil 1a'da bulusa konu çevirmeli tip anahtarlama sisteminin demonte halinin genel görünümleri verilmistir. Buna göre çevirmeli tip anahtarlama sistemi en temel halinde; bir gövde (10), gaz muslugunun dönme hareketine bagli olarak gövde (10) merkezinde dönme hareketi yaparak sisteme gaz akisi basladiginda orta bölümünde olusturulan ters veya paralel açili orta seviye kam (22) vasitasiyla verilen gazin ateslenmesini, üst bölümünde olusturulan üst seviye kam (21) vasitasiyla sisteme baglanan dijital sayicinin yukari ve asagi sayma islemi yapmasini veya sisteme baglanan aydinlatmanin yanmasini ve ayni zamanda alt bölümünde olusturulan alt seviye kam (23) vasitasiyla kullanicinin döndürme isleminin temas ve duyma hissi ile algilamasini saglayan göbek (20), gövde (10) içerisinde üst seviye kam (21) ile iliskilendirilen ve göbegin (20) dönme hareketinde asagi ya da yukari hareket ederek üst seviye kontak terminali-1 (40) veya üst seviye kontak terminali-Zye (50) temas eden üst seviye hareketli kontak terminali (30), gövde (10) içerisinde orta seviye kam (22) ile iliskilendirilen ve göbegin (20) dönme hareketinde asagi ya da yukari hareket ederek orta seviye kontak terminali-1'e (70) temas eden tek egim (61) veya çift egimli (62) orta seviye hareketli kontak terminali (60), gövde (10) içerisinde göbegin (20) dönme hareketine bagli olarak ileri geri hareket ederek alt seviye kama (23) temas eden pim üzerine kapatilan kapak (110) içermektedir. Gövde (10) bulusa konu çevirmeli tip anahtarlama sisteminin ana yapisini olusturmaktadir. Gövde (10) merkezine çevirmeli tip anahtarlama sisteminin gaz muslugunun dönme hareketine bagli olarak çalisma rejimini kumanda eden göbek (20) konumlandirilmistir. Sekil 2'de görüldügü üzere göbek (20) üst bölümünde çevresel olarak disa dogru uzanan parçali tirnak formunda üst seviye kam (21) olusturulmustur. Söz konusu üst seviye kam (21), gövde (10) içerisinde kablo (100) ile baglantili üst seviye hareketli kontak terminali (30) ile iliskilendirilmistir. Göbek (20) dönme hareketi yaptiginda dönme hareketi yönüne göre üst seviye hareketli kontak terminali (30) asagi ya da yukari hareket ederek, gövde (10) içerisinde kablolar (100) ile baglantili üst seviye kontak terminali-1 (40) veya üst seviye kontak terminali-Z'ye (50) temas etmekte ve akim vermektedir. Üst seviye kontak terminali-1 (40) ve üst seviye kontak terminali-2 (50) baglantili oldugu kablolar (100) vasitasiyla sisteme baglanan dijital sayicinin girislerine baglanmistir. Böylece göbegin (20) dönüs yönüne göre üst seviye hareketli kontak terminali (30) asagi ya da yukari hareket ederek, sekil 3a ve 3b'de görüldügü üzere üst seviye kontak terminali-1 (40) veya üst seviye kontak terminali-Z'ye (50) temas etmekte ve dijital sayici, yukari veya asagi sayma hareketi yaparak anahtarlama sisteminin bulundugu konumun kullanici tarafindan dijital olarak görülebilmesini saglamaktadir. Üst seviye kami (21) olusturan parçali tirnak formunun sayisi ile dijital sayici uygulamasinin sayma limiti belirlenmektedir. Bulusun alternatif yapilanmasinda üst seviye kontak terminali-2 (50) kullanilmaksizin sadece üst seviye kontak terminali-1 (40) kullanilabilir ve söz konusu üst seviye kontak terminali-1 (40), firin-ocaktaki aydinlatma ekipmanina baglanabilir. Bu durumda parçali tirnak formundaki üst seviye kam (21 ), tek parça tirnaktan olusur. Kullanicinin gaz muslugunu çevirmesi ile göbek (20) dönme hareketi yapar ve üst seviye kam (21) vasitasiyla üst seviye hareketli kontak terminali (30) asagi hareket eder ve üst seviye kontak terminali-1 'e (40) temas etmektedir. Böylece söz konusu aydinlatma ekipmanina akim verilerek hangi gaz muslugunun açik konumda oldugunun kullanici tarafindan aydinlatma ile görmesi saglanir. Sekil 4a ve 4b'de görüldügü üzere göbek (20) orta bölümünde disariya dogru çikinti formunda ters veya paralel açili orta seviye kam (22) olusturulmustur. Söz konusu orta seviye kam (22), gövde (10) içerisinde kablo (100) ile baglantili orta seviye hareketli kontak terminali (60) ile iliskilendirilmistir. Göbek (20) dönme hareketi yaptiginda dönme hareketi yönüne göre orta seviye hareketli kontak terminali (60) asagi ya da yukari hareket ederek, gövde (10) içerisinde kablolar (100) ile baglantili orta seviye kontak terminali-1 'e (70) temas etmekte ve akim vermektedir. Orta seviye hareketli kontak terminali (60) sadece tek yöne dogru uzanan formda tek egime (61) veya her iki yöne karsilikli dogru uzanan formda çift egime (62) sahip olabilir. Orta seviye hareketli kontak terminalinin (60) tek egime (61) sahip olmasi durumunda orta seviye kam (22) paralel açili formdadir. Bu durumda göbegin (20) sadece tek dönme yönünde orta seviye hareketli kontak terminali (60) orta seviye kontak terminali-1 'e (70) temas ederek akim vermekte ve sadece gaz açma islemi esnasinda atesleme yapilmaktadir. Orta seviye hareketli kontak terminalinin (60) çift egime (62) sahip olmasi durumunda orta seviye kam (22) ters açili formdadir. Bu durumda göbegin (20) her iki dönme yönünde orta seviye hareketli kontak terminali (60) orta seviye kontak terminali-1'e (70) temas ederek akim vermekte ve gaz açma-kapama islemi esnasinda atesleme yapilmaktadir. Sekil 5"te görüldügü üzere göbek (20) alt bölümünde girinti çikinti formunda alt seviye kam (23) olusturulmustur. Söz konusu alt seviye kam (23), gövde (10) içerisinde yer alan bir pim (80) ile iliskilendirilmistir. Söz konusu pim (80) alt yüzeyine bir yay (90) yerlestirilmis ve yayin (90) itme kuvvetine bagli olarak pimin (80) alt seviye kam (23) içerisine konumlanmasi saglanmistir. Göbek (20) dönme hareketi yaptiginda pim (80), yay (90) vasitasiyla ileri geri hareket ederek alt seviye kamlar (23) içerisine girip çikmakta ve böylece gaz muslugunun döndürme isleminin kullanici tarafindan temas ve duyma hissi ile algilamasi saglanmistir. Sekii 6 ve 7"de görülen çevirmeii tip anahtariama sisteminin çalisma prensibi su sairi/dedin' Gaz muslugu çevrildiginde göbek (20), gövde (10) içerisinde dönme hareketi yapar. Çevirmeli tip anahtarlama sistemine gaz akisinin baslamasi ile göbegin (20) orta bölümünde olusturulan orta seviye kam (21), orta seviye hareketli kontak terminalini (60) asagi dogru hareket ettirir ve orta seviye kontak terminali-Te (70) temas ederek atesleme gerçeklestirilir. Atesleme islemi esnasinda üst seviye kam (21) göbek (20) üst bölümünde çevresel olarak disa dogru uzanan parçali tirnak formunda ise ve üst seviye kontak terminali-1 (40) ve üst seviye kontak terminali-2 (50) baglantili oldugu kablolar (100) vasitasiyla dijital sayiciya bagli ise üst seviye kam (21) vasitasiyla üst seviye hareketli kontak terminali (30) asagi dogru hareket eder ve üst seviye kontak terminali-Te (40) temas ederek dijital sayicinin yukari sayma hareketi yapmasini saglar. Böylece kullanicinin gaz anahtarlama sisteminin gaz açma isleminde bulundugu konumunun dijital olarak görmesi saglanir. Gaz muslugunun aksi yönde yani kapatma yönünde çevrilmesi durumunda da seviye kam (21) vasitasiyla üst seviye hareketli kontak terminali (30) yukari dogru hareket eder ve üst seviye kontak terminali-2'ye (50) temas ederek dijital sayicinin asagi sayma hareketi yapmasini saglar. Bu durumda da Böylece kullanicinin gaz anahtarlama sisteminin gaz kapama isleminde bulundugu konumunun dijital olarak görmesi saglanir. Çevirmeli tip anahtarlama sisteminde eger üst seviye kontak terminali-2 (50) kullanilmaksizin sadece üst seviye kontak terminali-1 (40) kullanilmis ve söz konusu üst seviye kontak terminali-1 (40), firin-ocaktaki aydinlatma ekipmanina baglanmis ise gaz açma isleminin baslamasi ile üst seviye kam (21) vasitasiyla üst seviye hareketli kontak terminali (30) asagi dogru hareket eder ve üst seviye kontak terminali-1 'e (40) temas ederek aydinlatma ekipmanina akim verilmesi saglanir. Böylece hangi gaz muslugunun açik konumda oldugunun kullanici tarafindan aydinlatma ile görmesi saglanir. Gaz muslugunun çevrilmesi esnasinda göbegin (20) alt bölümünde olusturulan alt seviye kamin (23) dönme hareketi ile gövde (10) içerisindeki pim (80), yay (90) vasitasiyla ileri geri hareket eder ve alt seviye kamlar (23) içerisine girip çikar. Böylece gaz muslugunun döndürme islemi, kullanici tarafindan temas ve duyma hissi ile algilanir. Gaz muslugunun kapatilmasi esnasinda, orta seviye hareketli kontak terminali (60) tek egime (61) sahip ve orta seviye kam (22) paralel açili formda ise göbegin (20) tersi yönde yani kapama yönünde hareketinde atesleme yapilmaz. Ancak orta seviye hareketli kontak terminali (60) çift egime (62) sahip ve orta seviye kam (22) ters açili formda ise göbegin (20) her iki dönme yönünde orta seviye hareketli kontak terminali (60) orta seviye kontak terminali-Te (70) temas ederek akim verir ve gaz kapama islemi esnasinda da atesleme yapilir. TR TR TR TR TR TR