TARIFNAME ENDÜKSIYONLU OCAKLAR IÇIN BIR KONTROL YÖNTEMI Bu bulus endüksiyonlu ocaklarda isitma esnasinda pisirme kabi tabanindan gelen sesi azaltmayi saglayan bir kontrol yöntemi ile ilgilidir. Pisirici cihazlar içerisinde yaygin olarak kullanilan endüksiyon isitma sistemlerinde endüksiyon bobininden geçen akim ile olusturulan manyetik alan sayesinde tencere tabaninda gerilim endükleyerek tencere tabaninda akim geçirilmekte, isitilan metalin yüzeyinde Eddy akimi geçmeye baslamakta ve isitma saglanmaktadir. Tencere tabanindan geçen akimin geçtigi yüzeyde isinma meydana gelmektedir. Olusan isinma sayesinde isinan bölge ile uzaktaki bölgeler arasinda yüksek sicaklik farki olusmakta ve hizli sekilde geçen akim ile birlikte yüksek frekansta minör genlesmeler ve büzüsmeler görülmektedir. Ayrica, tabandan geçen akimin olusturdugu manyetik aki yüzünden itme ve çekme hareketleri olusmaktadir. Tencere tabanindan geçen akim çok yüksek seViyelerde(400-600 A) oldugu için tencere tabanindaki manyetik alanin girme derinligindeki sicaklik çok hizli artmakta ve tencere tabanindaki lamellerin arasinda bu genlesme-büzüsme hareketlerinden dolayi ses çikmaya baslamaktadir. Bu hareketler ve isinma karakteristigi ne kadar sert ve düzensiz olursa olusacak istenmeyen ses de buna göre artmaktadir. Endüksiyon bobininden geçen akim, güç anahtarlama elemani kullanilarak kontrol edilmektedir. Dolayisiyla, anahtarlama elemanina uygulanan sinyalin doluluk oraninin ve frekansinin degisimi dogrudan isitilan tencereden çikan sesi etkilemektedir. Diger bir deyisle, mikroislemci kullanilan endüksiyon ocaklarda mikroislemcinin uyguladigi anahtarlamanin ve anahtarlamada kullanilan saat frekansini meydana getiren elemanlarin toleransi kullanici tarafindan istenmeyen bu sesi dogrudan etkilemektedir. Özellikle modülasyon sinyallerinin(pwm) izlemesi yapildiginda frekanstaki düzensizlikler ve titremeler açikça ortaya çikmaktadir. Tencere tabanindan geçen akimin, tencere tabaninin yüzeyinde çok ince bir katmanda isinma olusturmasi ve buna bagli olarak isinan yüzey ve soguk ara katman arasinda yüksek sicaklik farki olusmasi gözlenmektedir. Yüksek frekansta geçen akim ile birlikte minör düzeyde genlesmeler ve büzüsmeler meydana gelerek manyetik akinin da etkisiyle itme ve çekme sesler kullanici açisindan kullanim memnuniyetini ve kalite algisini düsürmektedir. Teknikte yer alan çözümler genellikle maliyetli ve donanimsal degisiklikler içermektedir. Teknigin bilinen durumunda yer alan EP2339755A1 sayili Avrupa patent basvurusunda modülasyon sinyallerinden ardisik biçimde örnekleme alarak karsilastirma yoluyla faz farki hesaplama ve frekans titresimini düzenlemek için tersten bu bir besleme yapma çözümünü öneren bir dengeleme yöntemi anlatilmaktadir. bir analog dijital dönüstürücü, demodülatör, filtre ve faz kilitli döngü içeren bir sisteme sahip bir dijital devre vasitasiyla gürültü azaltma anlatilmaktadir. Bu bulusun amaci, birbirinden bagimsiz iki saat üretecinin periyodik olarak kontrol edilerek frekanstaki kayma ve bozulmalarin engellenmesini saglayan endüksiyon ocaklarda kullanilmaya uygun bir kontrol yöntemi gerçeklestirilmesidir. Bu bulusun amacina ulasmak için gerçeklestirilen ve istemlerde açiklanan kontrol yöntemi, ana saat frekansini belirleyen ve yüksek hizli çalisan bir birinci saat üreteci, gerçek zamanli çalisan bir ikinci saat üreteci, birinci saat üretecinden aldigi sinyalin daha yüksek frekanslarda sistemin sürülmesini saglayan en az bir yükseltici modül, yükseltici modülden gelen sinyal ve ikinci saat üretecinden gelen sinyalin iletilmesiyle ayrik olarak periyotlarinin sayilmasini saglayan en az bir sayaç ve sayaç degerlerini kiyaslamayi saglayan bir karsilastirici içeren en az bir modülasyon sinyal üreteci, modülasyon sinyal üretecinden geçen sinyallerin iletildigi ve güç anahtarlamasi yapmayi saglayan en az bir güç anahtari, saat üreteci, yükseltici modül ve modülasyon sinyali üretecinin kontrol edilmesini saglayan bir kontrol ünitesi içeren endüksiyonlu ocaklarda kullanilmaya uygundur ve kontrol ünitesi tarafindan yürütülmektedir. Özellikle yüksek hizli çalisan birinci saat üretecinin periyodunun düsük hassasiyette oldugu, gerçek zamanli çalisan ikinci saat üretecinin ise yüksek hassasiyette oldugu bilinmektedir. Kontrol yöntemi ilk olarak birinci saat üretecinden ana saat frekansinda elektriksel sinyal üretilmesi ve yükseltici modüle aktarilmasi adimini gerçeklestirmektedir. Daha sonra ikinci saat üretecinden ana saat frekansindan daha düsük frekansta elektriksel sinyal üretilmesi ve modülasyon sinyali üretecine aktarilmasi saglanmaktadir. Ana saat frekansinda gelen sinyalin yükseltici modülde frekansinin yükseltilerek modülasyon sinyal üretecine iletilmektedir. Üretici tarafindan belirlenmis bir degere kadar hem yükseltici modülden hem de ikinci saat üretecinden gelen sinyalin her bir periyodunda sayacin degerinin artarak periyotta olusan farkliliklar için veri tabani olusturulmaktadir. Es zamanli olaraksa yükseltici modülden gelen sinyalin güç anahtarina aktarilmasi saglanmaktadir. Ardindan sayacin saydigi süre boyunca modülasyon sinyali üretecine giren düsük ve yüksek frekanstaki sinyallerin sayaç degerlerinin karsilastirici tarafindan karsilastirilmakta ve bu sayede bir bakima yüksek ve düsük hassasiyetteki saat üreteçleri kiyaslanmaktadir. Sayaçlarin karsilastirilmasi sonucu elde edilen periyot farkinin geri besleme ile modülasyon sinyal üretecine girilerek modülasyon sinyalinin düzeltilen frekans ile sürülmesi adimi ile birinci saat üretecine bagli frekanstaki kayma ve sapmalar en aza indirilebilmektedir. Son adim olaraksa güç anahtarina modülasyon sinyal üretecinden geri besleme sonucu düzeltilen modülasyon sinyallerinin aktarilmasi ile frekanstaki düzensiz hareketler giderildigi için endüksiyonlu ocaklarda tencerelerden gelen istenmeyen sesler de büyük ölçüde azalmaktadir. Bulusun diger bir uygulamasinda kontrol yöntemi, birinci ve ikinci saat üreteçlerinin dahili veya harici sekilde sisteme bagli olmasi adimini içermektedir. Bu sayede, hem mikrokontrolcü içinde yer alan bir saat üreteci kullanilabilmekte hem de mikroislemci disindan harici bir baglantiyla ekleme yapilabilmektedir. Dolayisiyla, bu özellik iç veya dis donanimla saglanabilmektedir. Bulusun bir uygulamasinda kontrol yöntemi en az bir sayaca en az iki karsilastirici baglanmasi adimini içermektedir. Sayaç degerleri farkli karsilastiricilara gönderilerek farkli kombinasyonlar sonucu periyot kontrolü daha hassas yapilabilmekte ve frekans sapmalarinda iyilesmeler yükseltilmektedir. Bulusun farkli bir uygulamasi yukarida anlatilmakta olan kontrol yöntemi ile çalismaya uygun bir endüksiyonlu ocaktir. Özellikle güç anahtarina aktarilan düzeltilen sinyal aktarimi ile endüksiyonlu ocak sisteminde büyük ölçüde performans iyilesmesi saglanmaktadir. Bu bulus konusu kontrol yöntemi ile endüksiyonlu ocaklarda bagimsiz çalisan iki saat üretecinin periyodik olarak kontrolü ile endüksiyonlu ocaklarda frekans kaymalarinin önlenmesi saglanmaktadir. Kontrol yöntemi, ana saat frekansini belirleyen ve yüksek hiZli çalisan bir birinci saat üreteci, gerçek zamanli çalisan bir ikinci saat üreteci, birinci saat üretecinden aldigi sinyalin daha yüksek frekanslarda sistemin sürülmesini saglayan en aZ bir yükseltici modül, yükseltici modülden gelen sinyal ve ikinci saat üretecinden gelen sinyalin iletilmesiyle ayrik olarak periyotlarinin sayilmasini saglayan en aZ bir sayaç ve sayaç degerlerini kiyaslamayi saglayan bir karsilastirici içeren en aZ bir modülasyon sinyal üreteci, modülasyon sinyal üretecinden geçen sinyallerin iletildigi ve güç anahtarlamasi yapmayi saglayan en aZ bir güç anahtari, saat üreteci, yükseltici modül ve modülasyon sinyali üretecinin kontrol edilmesini saglayan bir kontrol ünitesi içeren endüksiyonlu ocaklarda kullanilmaya uygundur ve kontrol ünitesi tarafindan yürütülmektedir. Özellikle yüksek hiZli çalisan birinci saat üretecinin periyodunun düsük hassasiyette oldugu, gerçek zamanli çalisan ikinci saat üretecinin ise yüksek hassasiyette oldugu bilinmektedir. Genellikle saat üreteçleri kristal rezonator veya dahili bir üreteç olabilmektedir. Yükseltici modül olaraksa hassasiyeti düsük fakat maliyeti uygun dijital(FLL-frequency locked loop) veya hassasiyeti yüksek fakat maliyeti yüksek analog(PLL- phase locked loop) kullanilabilmektedir. Genellikle kontrol ünitesi olarak düsünülen mikroislemciler içinde dijital yükseltici modül kullanilarak daha fazla maliyet etkinligi saglanmaktadir. Modülasyon sinyal üreteci darbe genislik modülasyon(PWM) tekniginin uygulandigi sinyali üreten bir birim olarak kabul edilmektedir. Buradan çikan modülasyon(pwm) sinyalleri dogrudan güç anahtarini besleyerek bir çesit güç kontrolü saglanmaktadir. Kontrol yöntemi ilk olarak birinci saat üretecinden ana saat frekansinda elektriksel sinyal üretilmesi ve yükseltici modüle aktarilmasi adimini gerçeklestirmektedir. Daha sonra ikinci saat üretecinden ana saat frekansindan daha düsük frekansta elektriksel sinyal üretilmesi ve modülasyon sinyali üretecine aktarilmasi saglanmaktadir. Ana saat frekansinda gelen sinyalin yükseltici modülde frekansinin yükseltilerek modülasyon sinyal üretecine iletilmektedir. Üretici tarafindan belirlenmis bir degere kadar hem yükseltici modülden hem de ikinci saat üretecinden gelen sinyalin her bir periyodunda sayacin degerinin artarak periyotta olusan farkliliklar için veri tabani olusturulmaktadir. Es zamanli olaraksa yükseltici modülden gelen sinyalin güç anahtarina aktarilmasi saglanmaktadir. Ardindan sayacin saydigi süre boyunca modülasyon sinyali üretecine giren düsük ve yüksek frekanstaki sinyallerin sayaç degerlerinin karsilastirici tarafindan karsilastirilmakta ve bu sayede bir bakima yüksek ve düsük hassasiyetteki saat üreteçleri kiyaslanmaktadir. Düsük frekansta çalisan saat üretecinin yüksek hassasiyetle sinyal üretmesi sonucu periyot farkliligi diger saat üretecine göre daha az olacaktir. Sayaçlarin karsilastirilmasi sonucu elde edilen periyot farkinin geri besleme ile modülasyon sinyal üretecine girilerek modülasyon sinyalinin düzeltilen frekans ile sürülmesi adimi ile birinci saat üretecine bagli frekanstaki kayma ve sapmalar en aza indirilebilmektedir. Örnegin bir sayaç degeri 500 digeri 450 ise düsük frekansli saat üretecine bagli sayaca göre güç anahtarini sürecek deger yüksek hizli saat üretecinin frekans kaymalarini giderecek biçimde normalize edilmektedir. Olusan fark modülasyon sinyal üretecine karsilastirici tarafindan girdi olarak verilerek düzeltilmektedir. Son adim olaraksa güç anahtarina modülasyon sinyal üretecinden geri besleme sonucu düzeltilen modülasyon sinyallerinin aktarilmasi ile frekanstaki düzensiz hareketler giderildigi için endüksiyonlu ocaklarda tencerelerden gelen istenmeyen sesler de büyük ölçüde azalmaktadir. Bu sayede tencere altlarinda olusan frekans kayma ve titremeleri için ek bir donanima ihtiyaç duyulmadan maliyet etkinligi saglanan geri bildirim çözümü sunulmaktadir. Bulusun diger bir uygulamasinda kontrol yöntemi, birinci ve ikinci saat üreteçlerinin dahili veya harici sekilde sisteme bagli olmasi adimini içermektedir. Bu sayede, hem mikrokontrolcü içinde yer alan bir saat üreteci kullanilabilmekte hem de mikroislemci disindan harici bir baglantiyla ekleme yapilabilmektedir. Dolayisiyla, bu özellik iç veya dis donanimla saglanabilmektedir. Bulusun bir uygulamasinda kontrol yöntemi en az bir sayaca en az iki karsilastirici baglanmasi adimini içermektedir. Sayaç degerleri farkli karsilastiricilara gönderilerek farkli kombinasyonlar sonucu periyot kontrolü daha hassas yapilabilmekte ve frekans sapmalarinda iyilesmeler yükseltilmektedir. Bulusun farkli bir uygulamasi yukarida anlatilmakta olan kontrol yöntemi ile çalismaya uygun bir endüksiyonlu ocaktir. Özellikle güç anahtarina düZgün frekans aktariminin kritik oldugu endüksiyonlu ocak düzeninde büyük ölçüde iyilesme saglanmaktadir. Bulus konusu kontrol yöntemi ile endüksiyonlu ocaklarda yüksek ve düsük hizli çalisan bagimsiz saat üreteçlerinin periyodik kontrolü sonucu frekanstaki kayma ve sapmalarin büyük ölçüde önlenmesi saglanmaktadir. TR