PL99606B1 - Srodek chwastobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek chwasto¬ bójczy zawierajacy jako substancje czynna nowe estry kwasu (tiolo) fosforowego.Z opisu patentowego St. Zjednoczonych. Am.Póln. nr 3 385 689 wiadomo, ze np. zwiazek o wzo¬ rze 6 posiada aktywnosc chwastobójcza.Okazalo sie, ze nowe organiczne estry kwasu /tio/fosforowego o wzorze ogólnym 1, w którym R1 oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupe cykloheksylowa lub grupe fenylowa, R2 oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, Rs oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, R4 oznacza grupe cykloheksylowa lub grupe feny¬ lowa, X oznacza atom tlenu lub siarki a Y ozna¬ cza atom tlenu lub siarki, wykazuja doskonala aktywnosc dzialania chwastobójczego. We wzorze 1 podstawnik R1 oznacza korzystnie grupe alkilo¬ wa o 1—4 atomach wegla, a mianowicie grupe me¬ tylowa, etylowa, n-propylowa, izo-propylowa, n-bu- tylowa, izo-butylowa, Il-rzed.-butylowa lub III- -rzed.-butylowa, grupe cykloheksylowa lub grupe fenylowa, R2 grupe alkilowa o 1—4 atomach we¬ gla, a R3 grupe o 1—4 atomach4 wegla.Okazalo sie równiez, ze te nowe zwiazki o wzo¬ rze ogólnym 1 mozna otrzymac dwoma sposobami, oznaczonymi w dalszej czesci opisu literami a) i b).W sposobie oznaczonym litera a) chlorek fosforylu o wzorze ogólnym 2, w którym R1, R3, X i Y maja podane wyzej znaczenia, poddaje sie reakcji z ami¬ dem kwasu glikolowego o wzorze ogólnym 3, w którym R3 i R4 maja wyzej podane znaczenia a M1 oznacza atom wodoru lub atom metalu alkaliczne¬ go, a najkorzystniej atom wodoru, sodu, potasu lub grupe amonowa. W spotobie oznaczonym li¬ tera b), stosowanym do wytwarzania zwiazku o wzorze ogólnym 1, w którym Y oznacza atom siar¬ ki, tiofosforan o wzorze ogólnym 4, w którym R1, R3, R4 i X maja wyzej podane znaczenia a M2 oznacza atom metalu alkalicznego lub grupe amo¬ nowa, a najkorzystniej atom sodu lub potasu lub grupe amonowa, poddaje sie reakcji z halogenka¬ mi o wzorze 5, w którym R2 ma wyzej podane znaczenie a Hal oznacza atom chlorowca a najko¬ rzystniej atom chloru lub atom bromu.Jezeli jako surowce wyjsciowe w sposobie ozna¬ czonym litera a) stosuje sie chlorek O-fenylo-O- -etylofosforylu i N-metyloanilid kwasu glikolowe¬ go wówczas przebieg reakcji mozna przedstawic równaniem podanym na schemacie 1.Jezeli jako surowce wyjsciowe w sposobie ozna¬ czonym iltera b) stsuje sie 0-etylo-0-/N-metylo- anilinokarbonylometyloMiofosforan potasu i chlo¬ rek n-oropylu wówczas przebieg reakcji mozna przedstawic równaniem podanym na schemacie 2.Jako przyklady chlorków fosforylu o wzorze 2 mozna wymienic chlorek O,0-dwuetylotionofosfo- rylu, chlorek O,0-dwu-n-propylofosforylu, chlorek 0,0-dwun-butylo-fosforylu, chlorek O-fenylo-O- -etylofosforylu, chlorek O-fenylo-O-etylotionofo- sforylu, chlorek O-fenylo-O-n-propylofosforylu, 99 606z chlorek O-fenylo-O-n-butylofosforylu, chlorek O- -etylo-S-n-propylotiolofosforylu, chlorek O-n-buty- lo-S-metylotiolofosforylu i chlorek O-cykloheksy- lo-S-metylotiolófosforylu.Jako przyklady amidów kwasu glikolowego o wzorze 3 mozna wymienic N-metyloanilid kwasu glikolowego i N-etyloanilid kwasu glikolowego, N- -izo-propyloanilid kwasu glikolowego i N-metylo- -N-cykloheksyloamid kwasu glikolowego oraz ich sole sodowe i potasowe.Sposób oznaczony litera a) moze byc prowadzo¬ ny w obecnosci srodków wiazacych kwasy, zwla¬ szcza w tych przypadkach gdy we wzorze 3 pod¬ stawnik M1 oznacza atom wodoru. Jako srodki wiazace kwasy moga byc stosowane typowe akcep¬ tory kwasów, takie jak np. wodorotlenki, wegla¬ ny, kwasne weglany lub alkoholany metali alka¬ licznych lub aminy trzeciorzedowe, takie jak np. trójetyloamina, dwuetyloanilina lub pirydyna. Sto¬ sowanie srodków wiazacych kwasy nie jest ko¬ nieczne w tych przypadkach gdy amidy kwasu glikolowego stosuje sie w postaci soli metali alka¬ licznych.Jako przyklady tiofosforanów o wzorze 4 mozna wymienic O-etylo-O-ZN-metyloanilinokarbonylome- tylo/tiofosforan, 0-n-butylo-0-/N-metyloanilinokar_ bonylometylo/tiofosforan, 0-cykloheksylo-0-/N-me- tyloanilinokarbonylometylo/tiofosforan potasu, so¬ du lub amonu.Jako przyklady halogenków o wzorze 5, mozna wymienic chlorek metylu, bromek metylu, chlo¬ rek n-propylu i bromek n-propylu.Sposoby oznaczone literami a) i b) realizuje sie korzystnie przy uzyciu rozpuszczalników lub roz¬ cienczalników, a najkorzystniej przy uzyciu inert- nych rozpuszczalników organicznych. Jako przy¬ klady odpowiednich rozpuszczalników lub rozcien¬ czalników mozna wymienic wode, weglowodory alifatyczne, alicykliczne i aromatyczne, ewentual¬ nie chlorowane, takie jak heksan, cykloheksan, eter naftowy, ligroina, benzyna, benzen toluen, ksylen, chlorek metylenu, chloroform, czterochlo¬ rek wegla, chlorek etylenu, trójchloroetylen i chlo- robenzen, etery, takie jak eter dwueytlowy, eter metylowo-etylowy, eier dwuizopropylowy, eter dwubutylowy, tlenek propylenu, dioksan i cztero- wodorofuran, ketony, takie jak aceton, keton me¬ tylowo-etylowy, keton metylowo-izo-propylowy i keton metylo-izo-butylowy, nitryle, takie jak nitryl kwasu octowego, nitryl kwasu propionowego i nitryl kwasu akrylowego, alkohole takie jak me¬ tanol, etanol, izo-propanol, butanol i glikol ety¬ lowy, estry takie jak octan etylu i octan amylu, amidy takie jak dwumetyloamid kwasu mrów¬ kowego i dwumetyloamid kwasu octowego, sulfo¬ ny i sulfotlenki takie jak dwumetylosulfotlenek i sulfolan. Zasady takie jak pirydyna moga byc stosowane ajko rozpuszczalniki a w sposobie ozna¬ czonym litera a) równiez jako srodki wiazace kwa¬ sy.Obydwa sposoby moga byc realizowane w szero¬ kim zakresie temperatur. Na ogól reakcje prowa¬ dzi sie w temperaturach miedzy —20°C a tempe¬ ratura wrzenia mieszaniny reakcyjnej, a najkorzy¬ stniej w zakresie 0—100°C. Ponadto reakcje pro- 9 606 4 wadzi sie korzystnie pod cisnieniem normalnym, chociaz jest mozliwe prowadzenie jej pod cisnie¬ niami zwiekszonymi lub zmniejszonymi.Zwiazki stosowane jako substancje czynne srod¬ ki ka wedlug wynalazku wykazuja doskonale wla¬ sciwosci chwastobójcze, zwlaszcza w stosunku do chwastów rosnacych na polach ryzowych, np. chwastów trawiastych, chwastów szerokoliscien- nych i chwastów wieloletnich. Pod pojeciem chwa- stów w szerokim tego slowa znaczeniu rozumie sie wszystkie niepozadane rosliny rosnace na obsza¬ rach uprawnych lub nieuprawnych.Substancje czynne srodka wedlug wynalazka przewyzszaja swym dzialaniem chwastobójczym podobny do nich pod wzgledem budowy chemicz - nej zwiazek o wzorze 6, przy czym wykazuja do¬ skonale selektywne dzialanie chwastobójcze, jesli tylko uzyte sa w odpowiednich ilosciach, zarówno w przypadku stosowania przed wzejsciem roslin i po ich wzejsciu.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku wykazuja bardzo mala toksycznosc lub tez nie wykazuja w ogóle toksycznosci w stosunku do ro¬ slin uprawnych, a zwlaszcza w stosunku do ryzu, 23 jesli stosowane sa w odpowiednich dawkach. Pod tym wzgledem sa one lepsze od zazwyczaj stoso¬ wanych substancji chwastobójczych, takich jak pieciochlorofenol (PCP) lub eter 2,4-dwuchlorofe- nylowo-4'-nitrofenylowy (NIP), stosowanych szero- ko na polach ryzowych. Substancje czynne srodka wedlug wynalazku wykazuja równiez tylko nie¬ znaczna toksycznosc w stosunku do stalocieplnych.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku wykazuja nieselektywne dzialanie chwastobójcze tylko wówczas gdy stosuje sie je w duzych daw¬ kach, np. 6—30 kg/ha, natomiast wykazuja do¬ skonale selektywne dzialanie wówczas gdy stosuje sie je w mniejszych dawkach, np. 0,1—6 kg/ha.Substancje czynne srodka wedlug wynalazku 40 dzialaja chwastobójczo na rosliny dwuliscienne, takie jak Rotala indica Koechne, Lindernia pyxi- daria L. i Polygonum persicaria L. oraz rosliny jednoliscienne, takie jak Echinochloa crus-gall Beauvois, Monochoria vaginalis Presl, Eleocharis 45 acicularis L., Cyperus microiria Steudel, Sigitta- ria pygmaca Miauel, Potamogeton distinctus Ben- nett i Alisma canaliculatum Braun i Brouche. Na¬ lezy tu podkreslic, ze wymienione wyzej rosliny stanowia jedynie typowe przyklady poszczegó]nych 50 rodzajów roslin a substancje czynne srodka we¬ dlug wynalazku dzialaja skutecznie równiez na inne gatunki chwastów nalezacych do tych rodza¬ jów.Substacje czynne srodka wedlug wynalazku moz- 55 na przeprowadzac w typowe postacie uzytkowe, takie jak roztwory, emulsje, proszki do zawiesin wodnych, zawiesiny, proszki, srodki do opylania, piany, pasty, rozpuszczalne proszki, granulaty, ae¬ rozole, koncentraty zawiesinowo-emulsyjne, posta- 60 cie uzytkowe z masa zaplonowa, takie jak naboje dymne, puszki dymotwórcze, spirale dymne itp. a takze postacie uzytkowe przeznaczone do mgla- wicowania metoda ULV na zimno i na goraco.Te postacie uzytkowe otrzymuje sie w znany 65 sposób np. przez zmieszanie substancji czynnych99 606 6 z wypelniaczami, a mianowicie z cieklymi lub sta¬ lymi lub skroplonymi gazowymi rozpuszczalnika¬ mi lub nosnikami, ewentualnie przy uzyciu srod¬ ków powierzchniowo-czynny eh, takich jak srodki emulgujace i/lub srodki dyspergujace, i/lub srodki pianotwórcze. W przypadku' zastosowania wody ja¬ ko rozcienczalnika mozna jako rozpuszczalniki po¬ mocnicze stosowac np. rozpuszczalniki organiczne.Jako ciekle rozcienczalniki lub nosniki stosuje sie korzystnie weglowodory aromatyczne, takie jak ksylen, toluen, benzen lub alkilonaftaleny, chlorowane weglowodory aromatyczne lub alifa¬ tyczne, takie jak chlorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lub parafiny, np. frakcje ropy naftowej, alkohole, takie jak butanol lub glikol jak równiez ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, keton metylowo-etylowy, keton metylowo- -izo-butylowy lub cykloheksanon, silnie polarne rozpuszczalniki, takie jak dwumetyloformamid i dwumetylosulfotlenek oraz wode.Pod pojeciem skroplonych gazowych rozcienczal¬ ników lub nosników rozumie sie takie ciecze, któ¬ re w normalnej temperaturze i pod normalnym cisnieniem sa gazami, np. gazy aerozolotwórcze, takiej ak chlorowcoweglowodory, np. freon.Jako stale rozcienczalniki lub nosniki stosuje sie korzystnie naturalne maczki mineralne, takie jak kaoliny, tlenki glinu, talk, kreda, kwarc, atta- pulgit, montmorylonit lub ziemia okrzemkowa a takze syntetyczne maczki nieorganiczne, takie jak zdyspergowany kwas krzemowy, tlenek glinu i krzemiany.Jako srodki emulgujace i pianotwórcze stosuje sie korzystnie emulgatory niejonowe i anionowe, takie jak estry politlenku etylenu i kwasów tlu¬ szczowych, etery z politlenku etylenu i alkoholi tluszczowych, np. eter alkiloarylopoliglikolowy, alkilosulfoniany, siarczany alkilowe, arylosulfonia- ny oraz produkty hydrolizy bialek. Jako srodki dyspergujace stosuje sie korzystnie np. lignine, lugi posulfitowe i metyloceluloze.W postaciach uzytkowych mozna stosowac srod¬ ki wiazace, takie jak karboksymetyloceluloza oraz naturalne i syntetyczne polimery w postaci pro¬ szków, granulatów lub lateksów, takich jak guma arabska, polialkohol winylowy i polioctan winylu.Substancje czynne wedlug wynalazku mozna sto¬ sowac w mieszaninach z innymi substancjami chwastobójczymi (w celu wzmocnienia i rozszerze¬ nia ich zakresu dzialania w zaleznosci od zamie¬ rzonego efektu). Substancje czynne srodka wedlug wynalazku mozna równiez stosowac w mieszani¬ nach z innymi substancjami czynnymi, takimi jak substancje grzybobójcze, substancje owadobójcze.Postacie uzytkowe zawieraja zazwyczaj 0,1—95g/o wag., a najkorzystniej 0,5—^/o-wag. substancji czynnej.Substancje czynne mozna stosowac w postaciach skonfekcjonowanych lub tez w otrzymanych z nich postaciach roboczych, takich jak gotowe roztwory, emulsje, zawiesiny, proszki, pasty i granulaty. Sto¬ sowanie odbywa sie w zwykly sposób, np. przez opryskiwanie, opryskiwanie mglawicowe, opyla¬ nie, rozsypywanie, mieszanie z^ ziarnem, zaprawia¬ nie, odymianie, gazowanie lub podlewanie.Postacie uzytkowe moga byc rozcienczone w za¬ leznosci od aktualnego zastosowania i stezenia sub¬ stancji czynnej, moga zmieniac sie w szerokim za- kresie. Na ogól gotowe postacie uzytkowe zawie¬ raja 0,01—20Vo a najkorzystniej 0,05—10°/o wago¬ wych substancji czynnej.Substancje czynne mozna równiez z powodze¬ niem stosowac w metodzie ULV, gdzie mozliwe 1§ jest uzywanie postaci uzytkowych, zawierajacych do 95°/o substancji czynnej.Zazwyczaj stosuje sie dawki substancji czyn¬ nych srodka wedlug wynalazku 0,1—10 kg/ha, a najkorzystniej 0,3—6 kg/ha powierzchni upraw- 21 nej. Jest równiez mozliwe stosowanie dawek wy¬ kraczajacych poza ten podany szeroki przedzial.Wynalazek dotyczy zatem srodka chwastobójcze¬ go, zawierajacego jako substancje czynna o wzorze ogólnym 1, w mieszaninie ze stalymi lub tez skro- plonymi gazowymi rozcienczalnikami lub nosnika¬ mi lub tez w mieszaninie z cieklymi rozcienczal¬ nikami zawierajacymi srodki powierzchniowo-czyn- ne.Wynalazek dotyczy równiez sposobu zwalczania chwastów, polegajacego na dzialaniu na chwasty lub na ich biotop srodkiem wedlug wynalazku w postaci mieszanin, zawierajacych jako substancje czynna zwiazki o wzorze ogólnym 1 oraz rozcien¬ czalniki lub nosniki. Wynalazek dotyczy ponadto ochrony plonów zagrozonych przez chwasty ro¬ snace na obszarach, na których bezposrednio przed tym i/lub w czasie tego wzrostu zastosowano sro¬ dek wedlug wynalazku, zawierajacy zwiazki o wzorze ogólnym 1 w mieszaninie z rozcienczal- nikami lub nosnikami. Zastosowanie srodka we- dlugi wynalazku moze stanowic ulepszenie zazw- czaj stosowanych sposobów ochrony plonów.Sposób przygotowania srodka chwastobójczego wedlug wynalazku ilustruja nastepujace przy- 40 klady.Przyklad I. Przez pulweryzacje miesza sie ze soba 15 czesci wagowych zwiazku o wzorze '12, 80 czesci wagowych mieszaniny ziemi krzemion¬ kowej i kaolinu (stosunek 5 : 1) oraz 5 czesci wa- 45 gowych emulgatora (alkilofenylowy eter polioksy- etylenu), uzyskujac zwilzalny proszek. Proszek ten rozciencza sie woda i stosuje przez rozpylanie.Przyklad II. Przez mieszanie mechaniczne miesza sie ze soba 30 czesci wagowych zwiazku 50 o wzorze 17, 30 czesci wagowych ksylenu, 30 cze¬ sci wagowych metylonaftalenu i 10 czesci wago¬ wych alkilofenylowego eteru polioksyetylenu, uzy¬ skujac emulgowany koncentrat. Koncentrat ten rozciencza sie woda przed stosowaniem go przez 55 rozpylanie.Przyklad III. Przez pulwersacje miesza sie ze soba 2 czesci wagowe zwiazku o wzorze 10 i 98 czesci wagowych mieszaniny talku i gliny (stosu¬ nek 1 : 3), uzyskujac srodek do opylania. 60 Przyklad IV. Przez pulwersacje miesza sie ze soba 1,5 czesci wagowej zwiazku o wzorze 19, 0,5 czesci wagowej kwasnego fosforanu izopro¬ pylu (PAP) i 98 czesci wagowych mieszaniny tal¬ ku i gliny (stosunek 1 : 3), uzyskujac srodek do 65 opylania.99 606 8 Przyklad V. Do mieszaniny skladajacej sie z 10 czesci wagowych zwiazku o wzorze 7, 10 cze¬ sci wagowych bentonitu, 78 czesci wagowych mie¬ szaniny talku i gliny (stosunek 1 : 3) i 2 czesci wa¬ gowych sulfonianu ligniny dodaje sie 25 czesci wagowych wody. Otrzymana mieszanine urabia sie dokladnie a nastepnie granuluje drobno w ziarna —40 mesh przy uzyciu wytlaczarki granulujacej i suszy w temperaturze 40—50°C, uzyskujac sro¬ dek w postaci granulatu.Przyklad VI. Do obrotowego mieszalnika wprowadza sie 915 czesci wagowych gliny o wiel¬ kosci czastek 0,2—2 mm a nastepnie wtryskuje miedzy te czastki 5 czesci wagowych zwiazku o wzorze 18, rozpuszczonego w rozpuszczalniku orga¬ nicznym przy ciaglym mieszaniu. Po zhomogeni- zowaniu produktu suszy sie go w temperaturze 40_50°C, uzyskujac srodek w postaci granulatu.Przyklad VII. Przez mieszanie mechaniczna miesza sie ze soba 0,5 czesci wagowej zwiazku o wzorze 9, 20 czesci wagowych mieszaniny wyso- kowrzacych zwiazków aromatycznych oraz 79,5 czesci nafty, uzyskujac srodek w postaci oleistej.Aktywnosc chwastobójcza substancji czynnych srodka wedlug wynalazku ilustruja nastepujace przyklady dzialania biologicznego.Przyklad VIII. Test stosowany przed wzej- sciem roslin (pre-emergence-test) w warunkach zalania na chwastach z pól ryzowych (test donicz¬ kowy). W celu otrzymania preparatu srodka mie¬ sza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z 5 cze¬ sciami wagowymi acetonu stosowanego jako roz¬ puszczalnik, dodaje 1 czesc wagowa eteru benzy- loksypoliglikolowego stosowanego jako emulgator i tak otrzymany koncentrat rozciencza sie woda az do pozadanego stezenia. Doniczki Wagnera (po¬ wierzchnia 0,0002 ara) napelnia sie gleba z pola ryzowego. Do kazdej z doniczek przenosi sie dwTie sadzonki ryzu (odmiana Kinmaze) w stadium dwu- lub trójlisciennym (10 cm wysokosci).Dodatkowo wysiewa sie nasiona Echinochloa crus-galli, Cyperus sp., Eleocharis acicularis L. oraz róznych chwastów szerokolisciennych (wla¬ czajac w to Monochoria vaginalis Presl, Rotala indica Koehne i Lindernia pyxidaria L.) a nastep¬ nie calosc utrzymuje w wilgotnych warunkach.Po uplywie dwóch dni od przesadzenia kazda z doniczek zalewa sie woda na glebokosc 3 cm. Na¬ stepnie stosuje sie preparat substancji czynnej srodka z odpowiednim dawkowaniem. Po tej ope¬ racji doniczki pozostawia sie na okres 2 dni umo¬ zliwiajac ich nasiakanie woda z szybkoscia 2—3 cm/dzien. Nastepnie doniczki utrzymuje sie w sta¬ nie zalania woda na glebokosc 3 cm.Po uplywie 4 tygodni od zastosowania prepara¬ tu substancji czynnej okresla sie skutecznosc dzialania chwastobójczego oraz toksycznosc w sto¬ sunku do sadzonek ryzu, w porównaniu do nie- traktowanych srodkiem doniczek kontrolnych, przy uzyciu nastepujacych skal: Skala skuteczno¬ sci dzialania chwastobójczego: „5" — wiecej niz 95%, „4" — wiecej niz 80%, „3" — wiecej niz 50%, „2" — wiecej niz 30%, „1" —- wiecej niz 10% i „0" — 10% lub mniej. Skala toksycznosci w 45 50 55( 60 65 stosunku do sadzonek ryku: „5" — wiecej niz 90% (rosliny calkowicie uszkodzone), „4" — wiecej niz 50%, „3" — wiecej niz 30%, „2" — 30% lub mniej, „1" — mniej niz 10%, „0" — 0% (brak toksyczno¬ sci w stosunku do roslin). Wyniki testu podaje sie w tablicy 1.Przyklad IX. Test stosowany po wzejsciu roslin (post-emergence-test) w warunkach zalania na chwastach z pól ryzowych (test doniczkowy).Preparat srodka przygotowuje sie w sposób po¬ dany w przykladzie VIII. Doniczki Wagnera (po¬ wierzchnia 0,0002 ara) napelnia sie gleba z pola ryzowego. Do kazdej z doniczek przenosi sie dwie sadzonki ryzu (odmiana Kinmaze) w stadium dwu- lub trójlisciennym (10 cm wysokosci). Dodatkowo wysiewa sie nasiona Ecrinochloa crus-galli, Cype¬ rus sp., Eleocharis acicularis L. oraz róznych chwastów szerokolisciennych (wlaczajac w to Mo¬ nochoria vaginalis Presl, Rotala indica Koehne i Lindernia pyxidaria L.) a nastepnie calosc utrzy¬ muje w wilgotnych warunkach.Preparat substancji czynnej srodka stosuje sie wówczas gdy Echinochloa crus-galli osiagnie stan dwulistny (7—9 dni od wysiewu). W czasie dzia¬ lania preparatem substancji czynnej srodka kazda z doniczek zalewa sie na glebokosc 6 cm. Po tej operacji doniczki pozostawia sie na okres 2 dni, umozliwiajac ich nasiakanie woda z szybkoscia 2—8 cm/dzien. Nastepnie doniczki utrzymuje sie w stanie zalania woda na glebokosc 3 cm. Po uplywie 4 tygodni od zastosowania preparatu sub¬ stancji czynnej srodka okresla sie skutecznosc dzialania chwastobójczego oraz toksycznosc w sto¬ sunku do sadzonek ryzu, w porównaniu do nie- traktowanych srodkiem doniczek kontrolnych, przy uzyciu skal podanych w przykladzie VIII. Uzy¬ skane wyniki podaje sie w tablicy 2.Sposób wytwarzania zwiazków, stanowiacych substancje czynne srodka wedlug wynalazku ilu¬ struja nastepujace przyklady.Przyklad X. Wytwarzanie zwiazku o wzo¬ rze 7. Roztwór zawierajacy 4,6 g (0,02 mola) chlor¬ ku O-fenylo-O-etylofosforylu, 3,3 g (0,02 mola) N- -metyloanilidu kwasu glikolowego oraz 20 ml to¬ luenu doprowadza sie do temperatury 20—30°C i miesza sie w tej temperaturze przez 1 godzine, dodajac 2,1 g (0,02 mola) trójetyloaminy. Roztwói ten miesza sie nastepnie przez 1 godzine w tem¬ peraturze 50—60°C i przez 1 godzine w tempera¬ turze 80DC. Po zakonczeniu reakcji mieszanine po¬ reakcyjna schladza sie do temperatury pokojowej i przemywa woda, rozcienczonym kwasem solnym, %-owym wodnym roztworem wodorotlenku po¬ tasu i woda w wymienionej kolejnosci. Warstwe organiczna oddziela sie i odbiera a nastepnie su¬ szy nad bezwodnym siarczanem sodu. Po destyla¬ cyjnym usunieciu toluenu uzyskuje sie 5,4 g O- -fenylo-0-etylowo-0-/N-metyloanilinokarbonylome- tylowego/ estru kwasu fosforowego. Uzyskany produkt ma wspólczynnik zalamania swiatla n ^=1,5362.Przyklad XI. Wytwarzanie zwiazku o wzo¬ rze 8. Do roztworu zawierajacego 3,77 g (0,02 mo¬ la) chlorku 0,0-dwuetylotionofosforylu, 3,3 g (0,02 mola) N-metyloanilidu kwasu glikolowego i 200 ml99 606 Tablica 1 Test po wzejsciu roslin (post-emergence-test) w warunkach zalania Substancja czynna Zwiazek o wzorze 7 Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 18 Znany zwiazek o wzo¬ rze 6 Dawka substancji czynnej kg/ha 4 2 1 4 2 1 4 2 1 4 2 1 Skutecznosc dzialania chwastobójczego Echino- chloa | crus galli 3 1 Eleocha- ris aci- cularis i 4 4 3 2 Cyperus sp. ¦ 4 3 Chwasty szeroko- liscienne 4 4 4 2 1 Toksycznosc w stosunku do roslin — sa¬ dzonki ryzu 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 2 0 Tablica 3 Zwiazki o wzorze ogólnym 1 Zwiazek o wzorze 11 12 13 14 16 17 18 19 Podstawniki we wzorze ogólnym 1 R1 CH3CH2CH2— CH3CH2CH2CH2- CeHs— CeHs— CeHs— CeHs— CeHs— CeHn— C2H5— CeHs— R2 CH3CH2CH2— CH3CH2CH2CH2— C2H5— C2H5— C2H5— CH3CH2CH2— CH3CH2CH2CH2— CH3— CH3CH2CH2— C2H5— R3 CHs— CH3— CHs— C2H5— CH3—CH— CHs CHs— CHs— CHs— CHs— CHs— R4 CeHs— CeHs— CeHs— CeHs— CeHs— CeHs— CeHs— CeHs— CeHs— CeHn— X O O s 0 0 0 0 0 0 N O Y O O O O O O O s s s 0 Wspólczynnik I zalamania swiatla nD 1.4875 1.4822 1.5617 1.5360 1.5330 1.5161 1.5274 1.5382 1.5322 1.513499 606 Tablica 1 Test przed wzejsciem roslin (pre-emergence-test) w warunkach zalania Substancja czynna Zwiazek o wzorze 7 Zwiazek o wzorze 8 Zwiazek o wzorze 9 Zwiazek o wzorze 10 Zwiazek o wzorze 11 Zwiazek o wzorze 12 Zwiazek o wzorze 13 Zwiazek o wzorze 14 Zwiazek o wzorze 15 Zwiazek o wzorze 16 Zwiazek o wzorze 17 Zwiazek o wzorze 18 Zwiazek o wzorze 19 Znany zwiazek o wzo¬ rze 6 Dawka substancji czynnej kg/ha 4 2 l 4 2 1, 4 2 1 4 2 1 4 2 1 4 2 1 4 2 1 4 2 1 4z 2 1 4< 2 1 4 2 1 4 2 1 4 2 1 4 2 1 | Skutecznosc dzialania chwastobójczego Echino- chloa crus-galli 3 | Eleocha- ris acicii- | laris 4 4 Cyperus sp. 3 | Chwasty szeroko- liscienne 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 | Toksycznosc w stosunku do roslin — sa¬ dzonki ryzu 0 0 0 1 ° 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 | 0 0 0 0 4 3 199 606 czterowodorofuranu dodaje sie 0,96 g (0,02 mola) 50*Vo-wego oleistego wodorku sodu. Otrzymany roztwór miesza sie przez 6 godzin w temperatu¬ rze 40—45°C. Postepujac tak jak podano w przy¬ kladzie XI uzyskuje sie 3,3 g 0,0-dwuetylowo- -0-/N-metyloanilinokarbonylometylowego/ estru kwasu tiofosforowego. Uzyskany produkt ma wspólczynnik zalamania swiatla n = 1,5305.Przyklad XII. Wytwarzanie zwiazku o wzo¬ rze 9. Do roztworu zawierajacego 4,115 g (0,02 mo¬ la) chlorku O-n-butylo-S-metylotiolofosforylu, 3,3 g (0,02 mola) N-metyloanilidu kwasu glikolowego i 20 ml toluenu dodaje sie 2,1 g (0,02 mola) trój- etyloaminy. Postepujac tak jak podano w przykla¬ dzie X uzyskuje sie 4,9 g O-n-butylowo-S-metylo- wo-0-/N-metyloanilinokarbonylometylowego/ estru kwasu tiofosforowego. Uzyskany produkt ma wspólczynnik zalamania swiatla n D = 1,5284.W sposób analogiczny do podanego w przykla¬ dach X—XII wytwarza sie równiez zwiazki przed¬ stawione w tablicy 3. 3 2 2 \Q WZÓR 7 WZÓR 11 s o /CH3 0°\» ° /H3 U / 3 ^ \p-0CHC-N, (C H 0 P-OCHC-< / 2 \/-\ 252 2 \Q C^O^ X3 WZÓR 8 WZ0R 12 CHO' H3Cs/ \=} WZÓR 13 NP-OCKC-N/ y / 2 \A SH5° WZÓR 9 / 2 \Q S i? /H3 0\? n /3H7iZO (n.C3H70)2P-OCH2C-N CH0/P"°^C"NNO ^—' 2 5 WZÓR 10 WZÓR 1499 606 CHOx 2 5 \ o p; r~\ " / \N-CCH20 CH3 O K ? CLCH CHOv O O \H3 2 5 \li li K ,P-OCHC-n) ? KCL / CH 5 3 SCHEMAT 2 QV o n-C H O' 3 7 P-OCH C-N 2 WZÓR 15 ,CH 3 O (X n-C H O 4 9 O 0 TH li l! / 3 :p-och c -n 2 X C2H5°\" ° /H3 3 NP- OCH C-Nx n-C3H/ 2 X WZÓR 18 WZÓR 16 .P-OCH C-N.H3CS/ 2 NQ XH rVo. 9 9 C H O 2 5 P - OCH C-N 2 /H3 N® WZÓR 17 WZÓR 19 PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek chwastobójczy zawierajacy substancje czynna oraz stale lub skroplone gazowe rozcien¬ czalniki lub nosniki, lub tez ciekle rozcienczalniki lub nosniki z dodatkiem substancji powierzchnio- wo-czynnych, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera organiczne estry kwasu tiofosfo¬ rowego o wzorze ogólnym 1, w którym R1 oznacza grupe alkilowa o 1—6 atomach wegla, grupe cy- kloheksylowa lub grupe fenylowa, R2 oznacza gru¬ pe alkilowa o 1—6 atoma wegla, R3 oznacza gru¬ pe alkilowa o 1—6 atomach wegla, R4 oznacza grupe cykloheksylowa lub fenylowa, X oznacza atom tlenu lub atom siarki, a Y oznacza atom tlenu lub atom siarki. R1CX X 5? .R3 -OCH C-N' 2 / 2 \A RY PT WZÓR 1 R u / X N-CCHO S O M' R1Ov X P-CL 2 / R Y WZÓR U Hal - FT WZÓR 2 WZÓR 5 O 1 II M OCH C-N 2 R CH3°\ t ii yCH3 ^ P- SCH C-NT WZÓR 3 WZÓR 699 606 £\fl I? /CH3 CK AH3 ) P-CL . HOCHC-N — W V0CHC< . HCL SCHEMAT 1 0\ti fi /CH3 i? S.,/H3 XP-OCH C-N: (n-CH O) P-OCHC-N C H O 2 5 / 2 \Q * PL