Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do sterowania czasowym przebiegiem cisnienia w zbiorniku na sprezone powietrze, zwlaszcza w urzadzeniach hamujacych do pojazdów szynowych, z uruchamianym przez tlok zaworem znajdujacym sie w przewodzie, podlaczonym do zbiornika na powietrze sprezone, przy czym na tlok dziala z jednej strony cisnienie panujace w tym zbiorniku, a z drugiej strony cisnienie panujace w zbiorniku dodatkowym za pomoca sprezyny, dzialajacej na ten tlok.W znanym tego rodzaju urzadzeniu zbiornik na powietrze sprezone jest napelniany oddzielnym przewodem napelniajacym przy uzyciu zaworu, uruchamianego przez tlok. Tlok jest zasilany z jednej strony poprzez otwar¬ cie zaworu przez cisnienie panujace w zbiorniku dodatkowym, a z drugiej strony poprzez zamkniecie zaworu przez cisnienie panujace w napelnianym zbiorniku.To urzadzenie ma te niedogodnosc, ze pomiedzy dwoma zbiornikami nie ma polaczenia i przy wyczerpa¬ niu zbiornika na powietrze sprezone, zbiornik dodatkowy nie moze byc uruchomiony. Oprócz tego przy stoso¬ waniu znanego urzadzenia nie jest mozliwe napelnianie lub opróznianie duzych i malych zbiorników na powie¬ trze sprezone w tym samym czasie. W przypadku, kiedy zbiornik musi byc napelniony lub oprózniony w okre¬ slonym uprzednio czasie, konieczne jest wyregulowanie urzadzenia na pojemnosc zbiornika, to znaczy konieczne jest stosownie do wielkosci pojemnosci zbiornika odpowiednie nastawienie urzadzenia, aby zbiornik na powietrze sprezone byl napelniony w wymaganym czasie.Celem wynalazku jest wyeliminowanie tych niedogodnosci i skonstruowanie takiego urzadzenia, które umo¬ zliwialoby napelnianie w tym samym, wymaganym czasie zarówno malych, jak i duzych zbiorników, bez ko¬ niecznosci nastawiania urzadzenia na wielkosc pojemnosci zbiornika.Cel ten osiagnieto dzieki urzadzeniu wedlug wynalazku, które charakteryzuje sie tym, ze ma dlawik na przewodzie laczacym wspomniany zbiornik ze zbiornikiem dodatkowym, oraz sprezyne do obciazania tloka, w celu otwarcia zaworu.2 94894 Korzystne jest wedlug wynalazku, gdy do oprózniania zbiornika na powietrze sprezone stosuje sie cisnienie panujace w opróznianym zbiorniku, przy czym tlok jest tu zasilany przez otwarcie zaworu, a przez zamkniecie zaworu tlok ten jest zasilany przez cisnienie, panujace w zbiorniku dodatkowym.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie napelniajace, a fig. 2 — urzadzenie oprózniajace.Jak wynika z fig. 1 do przewodu napelniajacego 1 jest podlaczony zawór 2. Zawór ten posiada grzybek 3, który pod dzialaniem sily sprezyny 4 przylega do gniazda zaworowego 5. Grzybek zaworowy 3 jest uruchamiany przez tloczysko 6, zamocowane na tloku 2. Tlok 7 dzieli cylinder 8 na dwie komory 9 i 10, przy czym do komory 9 jest podlaczony za pomoca przewodu 11 zbiornik, na przyklad zbiornik pomocniczy 12 na powietrze, a do obu komór 9 i 10 jest podlaczony za pomoca przewodów 13, 14 zbiornik dodatkowy 15.Pomiedzy komora 9, a zbiornikiem dodatkowym 15 jest ponadto umieszczony dlawik 16. Z uwagi na to, ze do komory 9 jest równiez podlaczony zbiornik 12, przeto zbiornik 12 i zbiornik dodatkowy 15 sa polaczone ze soba za pomoca dlawika 16. Tlok 7 jest obciazony przez sprezyne 17, która znajduje sie w komorze 10 i która jest mocniejsza niz sprezyna 4, wskutek czego sprezyna ta dazy do podniesienia grzybka zaworowego 3 z jego gniazda 5.Sposób dzialania opisanego urzadzenia jest nastepujacy. Jezeli napelniany zbiornik 12 jest calkowicie lub czesciowo pusty, to wówczas takze i w komorze 9 nad tlokiem 7 panuje male cisnienie. Tomale cisnienie dziala poprzez dlawik 16 równiez na dolnej stronie tloka 7 przy czym sprezyna 17 jest w polozeniu, umozliwiajacym podniesienie grzybka zaworowego 3 z jego gniazda 5, wskutek czego powietrze przeplywa z przewodu 1 do zbiornika powietrznego 12 i do komory 9. Powietrze to przeplywa równiez w sposób opózniony przez dlawik 16 do komory 10 i do zbiornika dodatkowego 15.Tak dlugo, jak dlugo w obu komorach 9 i 10 panuje róznica cisnien, która jest w stanie przezwyciezyc sile sprezyny 17, zawór 2 zamyka sie, a z chwila wyrównania róznicy cisnien przez dlawik 16 zawór 2 otwiera sie.Przy napelnionym zbiorniku powietrznym 12 zawór 2 jest otwarty i w zbiorniku powietrznym 12 panuje takie same cisnienie jak w przewodzie 1, a w zbiorniku dodatkowym 15 i w komorze 10 jest nastawiane takie same cisnienie. W zaleznosci od wielkosci zbiornika dodatkowego 15 i dlawika 16, zbiornik powietrzny 12 napelnia sie szybciej lub wolniej.Próby wykazaly, ze czas napelniania jest w duzej mierze zalezny od wielkosci zbiornika powietrznego 12, przy czym zawór 2 z dlawikiem 16 i zbiornikiem dodatkowym 15 jest stosowany jako zawór jednostkowy dla róznych wielkosci zbiorników powietrznych.Jak wynika z fig. 2, do przewodu odpowietrzajacego 31 jest podlaczony zawór 32. Zawór 32 ma grzybek zaworowy 33, który pod wplywem sily sprezyny 34 przylega do gniazda zaworowego 35.Grzybek zaworowy 33 jest uruchamiany przez tloczysko 36, zamocowane do tloka 37. Tlok 37 dzieli cylinder 38 na dwie komory 39 i 40. Do komory 40 jest podlaczony przewodem 41 zbiornik 42 wykonany na przyklad w postaci cylindra hamulcowego. Do obu komór 39 i 40 jest ponadto podlaczony przewodami 43,44 zbiornik dodatkowy 45. Pomiedzy komora 40, a zbiornikiem dodatkowym 45 jest umieszczony dlawik 46.Z uwagi na to, ze do komory 40 jest podlaczony zbiornik 42, przeto zbiornik 42 i zbiornik dodatkowy 45 sa polaczone ze soba poprzez dlawik 46.Tlok 37 jest obciazony przez sprezyne 47, która znajduje sie w komorze 40 i która jest silniejsza niz sprezyna 34 oraz która dazy wskutek tego do podniesienia grzybka zaworowego 33 z jego gniazda 35. Sposób dzialania tego urzadzenia jest nastepujacy.Jezeli odpowietrzany zbiornik jest calkowicie napelniony, to wówczas w dolnej komorze 40 i dzieki dlawi¬ kowi 46 równiez w górnej komorze 39 panuje takie same cisnienie. Z chwila jednak, kiedy cisnienie powietrza dzialajace w kierunku zamkniecia na grzybek zaworowy 33, nieco obniza sie, a zawór odpowietrzajacy 31 jest odpowietrzany w nie uwidoczniony na rysunku sposób, to wówczas pod wplywem dzialania sily sprezyny 47 zawór 32 otwiera sie i ze zbiornika 42 i z komory 40 wyplywa powietrze. Powietrze uchodzi równiez poprzez dlawik 46 w sposób opózniony z komory 39 do atmosfery. Takdlugo jak dlugo w obu komorach 39 i 40 panuje róznica cisnien, która'jest w stanie przezwyciezyc sile sprezyny 47, zawór 52 zamyka sie. Z chwila kiedy róznica cisnien wyrówna sie poprzez dlawik 46, to wówczas zawór 32 ponownie otwiera sie.Przy calkowicie pustym zbiorniku 42 zawór 32 pozostaje otwarty i w zbiorniku 42 panuje cisnienie atmo¬ sferyczne. W zaleznosci od wielkosci zbiornika dodatkowego 45 i dlawika 46 zbiornik 42 moze byc napelniony szybciej lub wolniej. Próby wykazaly, ze czas oprózniania jest zalezny w duzej mierze od wielkosci zbiornika powietrznego 42, a zawór 32 razem z dlawikiem 46 i zbiornikiem dodatkowym 45 jest stosowany jako zawór jednostkowy dla zbiorników powietrznych o róznej wielkosci pojemnosci.94 894 3 PL PL PL