Przedmiotem wynalazku jest zasuwa otworu wylewowego w kadziach odlewniczych;zwlaszcza dla stali.Znane dotychczas zasuwy maja ceramiczna plyte glowicowa, osadzona rozlacznie w ramie stalowej i podtrzymuja te plyte, ceramiczna plyte suwakowa, przesuwana z stosunku do plyty glowicowej i osadzona równiez rozlacznie w ramie slizgowej, przy czym plyta suwakowa jest ustawiona w stosunku do plyty glowicowej za pomoca obciazonych sprezyna sworzni, które sa wyposazone we wzmocniona glówke, której powierzchnia odsadzenia przylega do sprezyny dociskowej, a jej powierzchnia czolowa podpiera strone dolna plyty suwakowej.Tego rodzaju zasuwy maja wystarczajaca zywotnosc.Kanaly przelotowe w plycie glowicowej i w plycie suwakowej sa ograniczone przez material ceramiczny tych plyt, a tym samym sa utworzone przez twardy mechanicznie i odporny termicznie material.Zarówno plyta glowicowa, jak i plyta suwakowa daja sie latwo wymieniac, wskutek czego przy ich uszkodzeniach, jak równiez przy osiagnieciu dopuszczalnej granicy scieralnosci plyty te moga byc bez trudnosci wymieniane na nowe.Istotnym czynnikiem zwiekszajacym zywotnosc, zarówno plyty glowicowej jak i plyty suwakowej, okazal sie docisk plyty suwakowej do powierzchni czolowej plyty glowicowej za pomoca elementów sprezynowych. Elementy te zapewniaja bowiem z jednej strony duza sile docisku, która jest wymagana do blokowania, zwlaszcza przy napelnionej kadzi odlewniczej, a z drugiej strony tak zabezpieczaja elementy sprezynowe, ze równiez przy nie calkowicie plaskich powierzchniach czolowych plyty glowicowej i plyty suwakowej nie jest przekraczana w czasie pracy wspomniana sila docisku.Do wywolania duzej sily docisku o wystarczajacych ugieciach sprezyny, przy malym zapotrzebowaniu przestrzeni, okazaly sie skuteczne zwarte elementy sprezynowe, w których sprezyna dociskowa, wykonana jako sprezyna srubowa, obejmuje wzmocniona glówke sworznia, który z kolei za pomoca swej powierzchni czolowej obejmuje, podpiera i napreza wstepnie plyte suwakowa. Za pomoca takich elementów sprezynowych osiaga sie2 91 776 korzystne tlumieniewyciskania, a przy ograniczonej drodze sworzni latwa i prosta jest takze der przeprowadzania wymiana plyty suwakowej.Okazalo sie jednak, ze wlasnosci zastosowanych sprezyn dociskowych zmieniaja sie w czasie pracy i po dluzszym czasie pracy sila docisku tych sprezyn, przenoszona na plyte suwakowa, slabnie.Zadaniem wynalazku jest przeto takie udoskonalenie zasuwy, które pozwalaloby na zachowanie, przez dlugi okres jej pracy, wlasnosci sprezyn dociskajacych plyte suwakowa. Zadanie to rozwiazuje sie wedlug wynalazku dzieki temu, ze powierzchnia czolowa glówki sworznia, przenoszacego sile docisku, jest wyposazona w wystepy, których wierzcholki leza kazdorazowo we wspólnej plaszczyznie prostopadlej do osi sworznia.Korzystne okazalo sie równiez wyposazenie tych wystepów w powierzchnie czolowe, usytuowane na wspomnianej plaszczyznie, w celu zmniejszenia obciazenia podczas naporu sworzni.na plyte suwakowa. Wystepy moga miec ksztalt prostopadloscianu lub ostroslupa scietego.Korzystne okazalo sie równiez zachowanie odleglosci pomiedzy podstawami wystepów, wiekszej od podstawy tych wystepów, wskutek czego plyta suwakowa jest podparta przez sworznie za pomoca duzej liczby wystepów z powierzchniami czolowymi, przy czym suma powierzchni tych wystepów jest mniejsza od powierzchni glówki sworznia.Wykonanie wystepów jest znacznie uproszczone wówczas, kiedy sa one umieszczone w rzedach, jak równiez wdanym przypadku w kolumnach. Dalsze uproszczenia wynikaja stad, ze przekrój poprzeczny glówki sworznia ma ksztalt kola, pomniejszonego siecznymi, mniejszymi od siecznych tworzacych prostokat wpisany w to kolo.Przedmiot wynalazku jest wyjasniony blizej w przykladzie wykonania, uwidocznionym na rysunku schematycznym, na którym fig. 1 przedstawia zasuwe w przekroju podluznym, fig. 2—jeden ze sworzni ze sprezyna i z elementami konstrukcyjnymi do ograniczenia ugiecia sprezyny, w przekroju podluznym, a fig. 3 — glówke sworznia, w widoku na jej powierzchnie czolowa.Na fig. 1 jest przedstawiony fragmem kadzi odlewniczej 1, w przekroju podluznym, do której jest przymocowana plyta montazowa 2 zasuwy. Z plyta montazowa 2 jest polaczona zawiasowo za pomoca nie uwidocznionych na rysunku elementów, lezacych z tylu plaszczyzny rysunku, obudowa 3 zasuwy, ustalana w przedstawionym polozeniu za pomoca elementów ryglujacych, przewidzianych przed plaszczyzna rysunku.W obudowie 3 znajduje sie wzdluznie przesuwana rama slizgowa 4, posiadajaca otwory, w których osadzone sa elementy sprezynowe 5.W wybraniu plyty montazowej 2 zamocowana jest ceramiczna plyta glowicowa 6 z kanalem przelotowym, podczas gdy w wybraniu ramy slizgowej 4 osadzona jest równiez z materialu ceramicznego, plyta suwakowa 7, która jest przedluzona w dól przez tuleje wylewowa, przechodzaca przez obudowe 3, jak równiez przez plyty ochronne.W przedstawionym na rysunku zamknietym polozeniu zasuwy, widoczne sa znajdujace sie w ramie slizgowej elementy sprezynowe 5, przylegajace swa glówka do plyty suwakowej 7, przy czym elementy te napierajac od dolu w sposób sprezynujacy, dociskaja te plyte do plyty 6. Lezaca na powierzchni czolowej plyty suwakowej 7 plyta glowicowa 6, dociskana jest równiez do tulei zewnetrznej 8 kadzi odlewniczej 1. Tuleja ta wchodzi szczelnie swym zgrubieniem pierscieniowym w rowek pierscieniowy plyty glowicowej 6.Obudowa 3 zasuwy, jak i rama slizgowa 4, sa wyposazone w tuleje, dzialajace jako czesci zamkniecia bagnetowego, przy czym tuleje te sluza do ich polaczenia z podporzadkowanym im organem regulujacym, który moze miec postac nie uwidocznionego na rysunku cylindra naporowego.Jezeli za pomoca takiego organu przesuwana jest rama slizgowa 4 wewnatrz obudowy 3, to wówczas organ ten zabiera ze soba plyte suwakowa 7, która dzieki temu przesuwa sie w stosunku do zamocowanej rozlacznie plyty glowicowej 6. Sila z jaka powierzchnie czolowe plyty glowicowej 8, jak równiez plyty suwakowej 7, sa przy tym dociskane do siebie wzajemnie, jest wywolywana przez elementy sprezynowe 5. Jeden z takich elementów sprezynowych 5 jest przedstawiony w przekroju podluznym na fig. 2. Element sprezynowy 5 jest centrowany za pomoca sworznia 9, którego glówka 10 zazebia sie ze sprezyna dociskowa 11, wykonana w postaci sprezyny srubowej. Wolny koniec sprezyny dociskowej opiera sie o tarcze 12, przytrzymywana na wolnym koncu sworznia 9 przez pierscien zabezpieczajacy 13. Glówka 10 sworznia 9 jest wyposazona w szereg wystepów 14, które w przykladzie wykonania sa wykonane w ksztalcie prostopadloscianu oraz w przedstawionym ukladzie sa rozstawione w rzedach wzdluznych i poprzecznych. Glówka 10 sworznia 9 jest wyposazona w przebiegajace krzyzowe rowki tak, ze powstale tu pola, pierwotnej pelnej glówki, stanowia wystepy 14, umieszczone w rzedach wzdluznych i poprzecznych.Tego rodzaju rozwiazanie jest ponadto uproszczone i ulatwione dzieki temu, ze glówka 10 nie ma kolowego przekroju poprzecznego tylko ma taki przekrój poprzeczny, który jest opisany przez kolo, pomniejszone o segmenty 15 wedlug siecznych mniejszych od siecznych tworzacych kwadrat wpisany w kolo.Taki przekrój poprzeczny, jak równiez uklad wystepów 14 jest uwidoczniony na fig. 3, która przedstawia powierzchnie czolowa glówki 10, w widoku z góry. Z figury tej wynika równiez jasno, ze rowki, oddzielajace91776 3 wystepy 14, maja wieksza szerokosc niz wynosza podstawy tych wystepów. Dzieki temu redukuje sie znacznie powierzchnie, przypadajaca na kazdy element sprezyny 5 na powierzchni tylnej plyty suwakowej 7 w stosunku do calej powierzchni czolowej glówki 10 sworzni 9, tak, ze ilosc ciepla, przenoszona przez plyty suwakowe na elementy sprezynowe 5 jest zasadniczo ograniczona, co zabezpiecza przed ich przegrzaniem. Cieplo moze byc dodatkowo odebrane przez konwekcje, kiedy gazy lub powietrze przekrocza rowki, utworzone pomiedzy wystepami 14, glówki 10 sworznia 9. To dzialanie chlodzace moze byc znacznie zwiekszone przez doprowadzanie powietrza sprezynowego.Podparcie plyty suwakowej 7 przez elementy sprezynowe 5, wyposazone kazdorazowo w pewna liczbe malopowierzchniowych wystepów 14, powoduje znacznie mniejsze obciazenie cieplne sprezyn dociskowych 11 elementów sprezynowych 5, tak, ze zywotnosc tych sprezyn jest znacznie przedluzona.Jako dalsza zalete nalezy uznac to, ze tego rodzaju elementy sprezynowe 5, przylegaja nieprzesuwnie do strony tylnej plyty suwakowej 7, wskutek czego po osadzeniu elementu sprezynowego 5 element ten jest centrowany swa tarcza 12 w przyporzadkowanym mu wybraniu plyty suwakowej 7 oraz prowadzi trzon sworznia 9, a glówka 10 sworznia 9 usiluje oprzec sie swobodnie za pomoca wystepów 14 o plyte suwakowa 7.Ksztalt wystepów 14 daje sie w daleko idacy sposób zmieniac.Istotne okazalo sie przy tym tylko to, azeby suma wystepów 14, a zwlaszcza ich powierzchni czolowych byla znacznie mniejsza od powierzchni czolowej glówki 10, a rowki, oddzielajace wystepy 14, wchodzily wzglednje gleboko w glówke 10 sworznia 9, aby wykorzystac mozliwosc dodatkowego chlodzenia.Wszystkie mozliwe warianty wykonania rozwiazuja równiez za pomoca prostych srodków zadanie, jakie ma spelniac przedmiotowy wynalazek, to jest zwiekszenie zywotnosci sprezyn dociskowych 11 oraz spowodowanie i utrzymanie przez dlugi okres pracy, stalego docisku plyty suwakowej 7 do plyty glowicowej 6. PL