Przedmiotem wynalazku jest ksztaltka owadobójcza zawierajaca jako skladnik aktywny lotny zw fosforoorganiczny. Ksztaltke stosuje sie do zwalczania plagi stawonogów.Ogólnie wiadomo, ze lotne zwiazki fosforoorganiczne takie jak fosforan dwumetylo-2,2-dwuchlor Iowy (DDVP) uzywane sa jako srodki owadobójcze i wykazuja zwolnione dzialanie szkodnikobójcze stosuje sie je razem z domieszka nosnika termoplastycznego takiego jak polichlorek winylu, polimetakryla lub nosnika zlozonego z kopolimerów blokowych zmieszanych z materialem termoplastycznym taki polistyren, polietylen itp. Poddanie mieszanek dzialaniu powietrza powoduje powolna emisje srodków owad czych z powierzchni mieszanki. Jezeli srodek owadobójczy odparowuje przez powierzchnie mieszan otrzymuje sie w przestrzeni takie stezenie srodka owadobójczego, które jest zabójcze dla owadów, al szkodliwe dla ludzi, zwierzat domowych lub bydla rogatego. Znane, dostepne w handlu produkty, prep szkodnikobójcze zawierajace DDVP dzialaja efektywnie przez okres okolo trzech miesiecy.W pewnych przypadkach moze byc pozadane uwalnianie srodka owadobójczego ze zwolnionego gener i mozna to wykonac umieszczajac generator w zamknietym pudelku. Generator przetrzymuje sie w tym pud tak dlugo na jak dlugo potrzebuje sie przerwac wydzielanie lotnego skladnika owadobójczego.Estry fosforoorganiczne, a w szczególnosci DDVP sa higroskopijne i przy dyfuzji ku powierzchni mies owadobójczej reaguja w pewnych warunkach z wilgocia otaczajacego powietrza, tworzac kropelki produ hydrolizy na powierzchni mieszanki. Problem ten wystapic moze równiez, kiedy ksztaltke przechowuj w zamknietym pudelku o ograniczonym wymiarze w ciagu pewnego okresu czasu.Pozadane jest wiec, o ile to jest mozliwe, przeciwdzialanie obecnosci wilgoci na powierzchni kszt owadobójczej.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze stabilne mieszanki szkodnikobójcze zawierajace DDVP lub inne zw fosforoorganiczne mozna otrzymywac przez zmieszanie tych zwiazków z niewielka iloscia pewnych stabili rów.Przedmiotem wynalazku jest ksztaltka owadobójcza zawierajaca fosforan dwumetylo-2,2-dwuchlor Iowy alkilenowy, politlenek alkilowy, hydroksypropyloceluloza lub poliwinylopirolidon. 50% wagowych st2 87 036 zatora w stosunku do ogólnego ciezaru mieszanki, którym jest poliglikol alkilenowy, hydroksypropyloceluloza lub poliwinylopirolidon.Oprócz zwiazku fosforu i stabilizatora, ksztaltka zawiera odpowiedni staly nosnik nieorganiczny - np. zwiazek krzemionki, material termoplastyczny, termoutwardzalny, gume lub mieszaniny tych materialów.Oprócz odpowiednich nosników mozna dodawac równiez inne skladniki jak wypelniacze, zmiekczacze, pigmenty, barwniki, antyutleniacze itd.Odpowiednimi materialami termoplastycznymi uzywanymi jako nosniki sa np. polietylen, polipropylen, kopolimery etylenu i propylenu, polimetakrylany, celofan, poliamidy, poliestry, poliakrylany, polistyren, polichlorek winylu, polichlorek winylidenu, polioctan winylu, kopolimery chlorku winylu i octanu winylu, poliuretany lub polialdehydy.Stwierdzono, ze dodatek powyzszych stabilizatorów jest szczególnie skuteczny w mieszance skladajacej sie ze zwiazku fosforoorganicznego i nosnika zlozonego calkowicie lub czesciowo z kopolimeru blokowego. Taki kopolimer blokowy mozna przedstawic wzorem ogólnym: A- B - /A/0_i, A - /B-A/2-5 lub A- B- /B-A/2-5 w którym A oznaczaja zarówno podobne jak i niepodobne do siebie bloki weglowodorów aromatycznych podstawionych jedna grupa alkilowa, B oznacza blok sprzezonego weglowodoru dienowego, a dowolny z dwóch przyleglych bloków B traktuje sie jako pojedynczy blok B, kazdy blok A ma przecietny ciezar czasteczkowy pomiedzy 5000 i 50000, i blok B ma przecietny ciezar czasteczkowy pomiedzy 40000 i 500000 przy czym caly kopolimer blokowy zawiera od TtKdo 60% wagowych calkowitego ciezaru kopolimeru blokowego.Najbardziej odpowiednim kopolimerem blokowym jest konfiguracja polistyren — polibutadien — polisty¬ ren. (S- B - S).Opisane powyzej kopolimery blokowe mozna mieszac z innymi /ko/polimerami calkowicie róznymi od kopolimerów blokowych. Najbardziej odpowiednimi /ko/polimerami pod tym wzgledem sa kopolimery etylenu i octanu winylu, polistyren, polietylen i/lub polichlorek winylu. Stosunek ilosci kopolimeru blokowego do ilosci dodatkowego polimeru waha sie w granicach od 1 : 9 do 9 : 1, przy czym najbardziej odpowiedni jest stosunek od 1 : 3 do 3 : 1. W przypadku stosowania jako dodatkowego polimeru kopolimeru etylenu z octanem winylu, ilosc octanu winylu w tym kopolimerze moze byc bardzo znaczna od 10 do 75% wagowych, a najbardziej odpowiednia od 15 do 60% wagowych ogólnego ciezaru kopolimeru etylenu z octanem winylu.Najbardziej odpowiednia ilosc stalego nosnika stosowanego w ksztaltce wedlug wynalazku wynosi od 25 do 95% wagowych ogólnego ciezaru ksztaltki. Ilosc wyzej wspomnianych stabilizatorów w ksztaltce wedlug wynalazku wynosi 0,01-50% wagowych, a najbardziej korzystnie 0,1—15% wagowych ogólnego ciezaru ksztal¬ tki.Korzystnymi przykladami poliglikoli alkilenowyeh sa poliglikole etylenowe, zwlaszcza poliglikole etyle¬ nowe o przecietnym ciezarze czasteczkowym pomiedzy 200 i 20000 przy czym najbardziej odpowiednimi sa poliglikole etylenowe o przecietnym ciezarze czasteczkowym okolo 6000.Ksztaltka owadobójcza wedlug wynalazku, zawierajaca odpowiedni nosnik moze miec dowolny ksztalt odpowiedni dla emitowania dostatecznej ilosci srodka owadobójczego i moze byc ksztaltu talerza, walca lub paska. ksztaltke mozna przechowywac w odpowiednim pojemniku sporzadzonym z obojetnego materialu ta¬ kiego jak lakierowany metal lub material plastyczny np. polietylen, polipropylen lub tektura. Pojemnik mozna zamykac w ten sposób, aby mozna bylo ksztaltke izolowac od atmosfery. Jest to szczególnie wskazane dla ksztaltek wedlug wynalazku. Ksztaltki owadobójcze wedlug wynalazku mozna stosowac, dzieki zwolnionemu wydzielaniu sie zwiazku owadobójczego, przez okres kilku/nastu/ miesiecy. Dlatego zwalczanie plagi stawonogów wdanym obszarze na który naklada sie efektywna ilosc lotnego zwiazku fosforu wydzielanego z ksztaltki owadobójczej wedlug wynalazku jest bardzo efektywne.Przyklad. Przygotowano rózne ksztaltki w postaci pasm majacych rózne wymiary 25 X 6,4 X 0,6 €m. < Sklad i dzialanie ksztaltek przedstawiono w nastepujacych tablicach, w których symbole A-H maja nastepujace znaczenie: A — mieszanina 80% kopolimeru blokowego S-B—S i 20% oleju B — polistyren C — kopolimer etylenu i octanu winylu D — stabilizatory organiczne E — pigment F — poliglikol etylenowy o ciezarze czasteczkowym okolo 4000 G — hydroksypropyloceluloza H - DOVP87 036 3 Okreslenie „pierwsza wilgotnosc" odnosi sie do czasu (w dniach) pojawienia sie pierwszej wilgotnosci mieszanki. Termin „wskaznik wilgotnosci" odnosi sie do -7- wilgotnosci po 90 dniach, odmierzanej w skali A -? E (suchy -? bardzo wilgotny). Pasma wystawione byly na dzialanie powietrza o temperaturze 23°C i wilgotnosci wzglednej 75%. Pasma przykryto nieprzepuszczalna folia, która usuwano na okres dwóch minut wciagu kazdych 24 godzin. Pasma zebrane w tablicach 1, 3, 4, i 5 wykonano przez formowanie tloczne, natomiast pasma wedlug tablicy 2 wykonano przez formowanie wtryskowe.Symbol „PEG" w tablicach 3 i 5 oznacza poliglikol etylenowy, cyfra umieszczona za tym symbolem oznacza przecietny ciezar czasteczkowy.Tablica 1 Sklad A B C D E F G H Dzialanie Pierwsza wilgotnosc Wskaznik wilgotnosci Sklad A B C D E F H Dzialanie Pierwsza wilgotnosc Wskaznik wilgotnosci Sklad Czesci 1 100.0 17.4 130.8 3.5 0.6 — - 71.4 — 6 E wagowe 2 100.0 17.4 130.8 3.5 0.6 12.4 - 71.4 — 33 C Tablica Czesci 4 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 - 71.4 12 D 7 Czesci 7 wagowe 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 • 7.5 71.4 80 B " a bI i ca wagowe 8^ 3 100.0 17,4 130.8 3.5 0.6 — 12.4 71.4 — 42 D 2 6 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 12.4 71.4 90 A 3 I co A B C D E PEG 1500 PEG 4000 PEG 6000 H 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 7.5 71.4 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 7.5 71.4 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 7.5 71.487036 Dzialanie Pierwsza wilgotnosc Wskaznik wilgotnosci T ab i i ca 4 Sklad A B C 0 Ul F H Dzialanie Pierwsza wilgotnosc Wskaznik wilgotnosci 40 B Czesci 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 — 71.4 12 D 40 B wagowe 11 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 3.0 71.4 C 40 A 12 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 7.5 71.4 ao 8 13 100.0 17.4 130.8 7.5 0.6 12.4 71.4 90 A T ablica 5 Sklad PVC1/ OOA2/ H D E PEG6000 Dzialanie Pierwsza wilgotnosc 1/ potichlorek winylu 2/ adypinian dwuoktylu Czesci wagowe 14 100 36 38 6 0.2 - 100 36 38 6 0.2 2 40 16 100 36 38 6 0.2 70 Za; rzezenia patentowe 1. Ksztaltka owadobójcza zawierajaca fosforan dwuroaiylo-2,2-dwuchlorcwinylowy i staly nosnik, zna¬ mienna tym, ze zawiera 25—96% wujowych w stosunku do wagi calej ksztaltki stalego nosnika i od 0,01-50% wagowych w przeliczeniu na calkowity ciezar ksztaltki poligukolu atkiienowego, politlenku alkileno- wego, Nydroksyprop, lecekiloze lub poiiwinyiopkoiidon jako stabilizatora. 2. Ksztaltka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako poliglikoi alkilenowy zawiera poliglikol etylenowy, który ma przecietny ciezar czasteczkowy pomiedzy 200 i 20000. 3. Ksztaltka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako staly nosnik zawiera calkowicie lub czesciowo material termoplastyczny.87036 5 4. Ksztaltka wedlug zastrz. 3, znamienna tym, ze jako material termoplastyczny zawiera polichlo¬ rek winylu.. Ksztaltka wedlug zastrz. 1,znamienna tym, ze staly nosnik calkowicie lub czesciowo sklada sie z kopolimeru blokowego o wzorze ogólnym: A - B - /A/o-i, A - /B - A/2-5 lub A - B - /B - A/2-5 w którym A oznaczaja zarówno podobne jak i niepodobne do siebie bloki weglowodorów aromatycznych podstawiony jedna grupa alkilowa, B oznacza blok sprzezonego weglowodoru dienowego i dowolny z dwóch przyleglych bloków B traktuje sie jako pojedynczy blok B, kazdy blok A ma przecietny ciezar czasteczkowy pomiedzy 5000 i 50000 i blok B ma przecietny ciezar czasteczkowy pomiedzy 40000 i 500000, przy czym caly kopolimer blokowy zawiera od 10 do 65% wagowych calkowitego ciezaru kopolimeru blokowego. 6. Ksztaltka wedlug zastrz. 5, znamienna tym, ze kopolimer blokowy ma konfiguracje polisty¬ ren — polibutadien — polistyren. 7. Ksztaltka wedlug zastrz. 5 lub 6f znamienna t y m, ze oprócz kopolimeru blokowego nosnik sklada sie z kopolimeru etylenu z octanem winylu, polistyrenu, polietylenu, polichlorku winylu i/lub chlo.owa- nego polietylenu. 8. Ksztaltka wedlug zastrz. 7, znamienna t y m, ze stosunek kopolimeru blokowego do dodatkowego polimeru wynosi od 1 :9 do 9 :1. PL PL