Opis patentowy opublikowano: 29.04.1978 86493 MKP C05c 1/02 Int. Cl2. C05C1/02 CZYTLUNtA Urredu Paktowego flirtuj keczipii^mej Lttttnej Twórcywynalazku: Witold Janiczek, Teresa Pomaranska, Stanislaw Burda, Eugeniusz Wystup, Andrzej Skalski, Halina Markiewka Uprawniony z patentu: Instytut Nawozów Sztucznych Zaklady Azotowe „Pulawy", Pulawy (Polska) Sposób zabezpieczania przed zbrylaniem granulowanych nawozów saletrzanych wysokoodwodnionych Wynalazek dotyczy sposobu zabezpieczania przed zbrylaniem nawozów granulowanych wysokoodwodnio¬ nych, zawierajacych jako skladnik glówny azotan amonu, przez wprowadzenie odpowiednich dodatków do gotowego zgranulowanego nawozu w celu poprawy wlasnosci uzytkowych nawozów, zwlaszcza ich sypkosci i odpornosci na zbrylanie.Znany jest sposób poprawienia wlasnosci uzytkowych nawozów granulowanych przez zabieg pudrowania gotowego granulatu, to znaczy pokrywania granulek rozdrobnionymi substancjami mineralnymi. W ten sposób uzyskuje sie pewne zmniejszenie sklonnosci do zbrylania, która wystepuje w czasie transportu i magazynowania nawozu. Jako dodatki pudrujace stosuje sie: ziemie okrzemkowa i krzemionkowa, krede, kaolin, fosfogips, superfosfat amonizowany i wiele innych.Sposób ten w róznym stopniu zabezpiecza trwala sypkosc nawozów granulowanych. Skutecznosc zabiegu pudrowania zalezy od charakterystyki substancji pudrujacej, a wiec od jej wlasnosci fizykochemicznych i che¬ micznych, które warunkuja równomiernosc i trwalosc pokrycia granulatu, od samej techniki pudrowania, która wymaga intensywnego mieszania granulatu i srodka pudrujacego w okreslonym czasie oraz od wlasnosci powierz¬ chni granul nawozu.Sama technika pudrowania nie nastrecza praktycznie zadnych trudnosci w przypadku nawozów saletrza¬ nych, które zawieraja 1-3% wody. Pomimo te, efektywnosc antyzbrylajaca pudru byla w takich przypadkach niewielka lub zadna. Natomiast powaznym problemem technicznym jest skuteczne opudrowanie nawozów salet¬ rzanych otrzymywanych przez granulacje wiezowa wysokoodparowanego stopu i zawierajacych ponizej 0,5% wody. Granulat uzyskany ze stopów wysokoodparowanych ma powierzchnie gladka i szklista o malej zdolnosci przyczepiania pudru. Stosowane czesto do nawozów saletrzanych wysokodparowanych dodatki do stopu, popra¬ wiaja wlasnosci wytrzymalosciowe granul, ale powierzchnia granul staje sie jeszcze bardziej gladka i nieprzyczep- na. Zjawisko zbrylania wystepuje jednak nadal i pozejdane jest nawozy wyokoodwodnione, z wyzej wymieniony¬ mi dodatkami, czy bez, takze pudrowac dla poprawienia ich wlasnosci uzytkowych. Zasadnicza trudnosc stanowi fakt, ze stosujac znane jako srodki pudrujace substancje mineralne nie mozna uzyskac zadawalajacego stopnia przyczepnosci nawet przez wydluzenie czasu mieszania granulatu z substancja mineralna. Uwidacznia sie to szczególnie wtedy, gdy ilosc pudru ma wynosic ponad 1% w stosunku do masy granulatu.1 86493 Niedogodnosci tej mozna uniknac stosujac sposób wedlug wynalazku. Stwierdzono, ze przy nawozach saletrzanych, granulowanych, wysokoodwodnionych, równomiernosc i trwalosc pokrywania granul przez sub¬ stancje mineralne, których glównym skladnikiem sa weglany wapnia i magnezu zalezy od ich rozdrobnienia, które musi sie znajdowac w scisle okreslonym przedziale, powyzej i ponizej którego przyczepianie tych substancji napotyka na trudnosci w technologii. Weglany wapnia i magnezu o widmie ziarnowym wyzszym niz podane w wynalazku nie przyczepiaja sie w sposób trwaly, pomimo wydluzenia czasu mieszania granulatu nawozu z substancja mineralna.Znane jest równiez pokrywanie granul nawozów substancjami organicznymi jak np.: parafinami, zywicami, substancjami powierzchniowo-czynnymi, kwasami tluszczowymi i innymi. Stwierdzono, ze substancje organiczne lub ich roztwory wprowadzane do granulatu nawozu musza spelniac nastepujace wymagania: dodatek ich winien podnosic odpornosc na zbrylanie granul nawozu, wlasnosci fizykochemiczne roztworów uzywanych do powleka¬ nia nawozu winny umozliwic równomierne naniesienie ich na granulat, wlasnosci chemiczne powyzszych sub¬ stancji nie powinny stanowic zagrozenia sanitarnego zarówno dla obslugi produkcji jak i dla uzytkowników.Stwierdzono w wyniku badan szeregu substancji, ze warunki te spelnia roztwór wodny mieszaniny soli sodowej kwasu butylonaftalenosulfonowego z siarczanem sodu. Stwierdzono, ze roztwór wodny soli sodowej kwasu butylonaftalenosulfonowego zmieszany w odpowiednim stosunku z siarczanem sodu zapewnia trwale i równomierne pokrywanie granulatu oraz podnosi stopien odpornosci na zbrylanie nawozów saletrzanych wysokoodparowanych.Stwierdzono, ze wysoce zadowalajacy efekt przeciwzbrylajacy i trwala przyczepnosc srodka pudrujacego uzyskuje sie wedlug wynalazku przez stosowanie natrysku nawozu mieszanina soli organicznej i nieorganicznej w roztworze wodnym i pokrywanie granul maczka wapniakowa lub kredowa w ilosci 1—4% wag. korzystnie 2% wag. Maczka wapniakowa lub kredowa winny posiadac rozdrobnienie nie wiecej niz 80% ponizej 2 /im i nie wiecej niz 20% powyzej 15 /im, korzystnie 50% ponizej 2 /um i okolo 8% powyzej 15 /im.Zawartosc wody w pudrze nie powinna przekraczac 0,3% wagowych. Maczke nalezy stosowac w ilosciach od 1—4%, najkorzystniej 3% wagowych. Substancje do powlekania granulatu przed zabiegiem pudrowania stano¬ wi roztwór wodny mieszaniny soli sodowej kwasu butylonaftalenosulfonowego i siarczanu sodu stosowany w ilos¬ ci 0,05% do 0,4% wagowych roztworu w stosunku do masy nawozu. Roztwór wodny zawiera 25% do 45% najkorzystniej okolo 30% mieszaniny. Stosunek substancji organicznej do nieorganicznej wynosi od 0,8—3, najkorzystniej okolo 1,75.Zabieg pudrowania substancjami mineralnymi — weglanami wapnia i magnezu o rozdrobnieniu wedlug wynalazku pozwala na obnizenie sklonnosci do zbrylania nawozów saletrzanych wysokoodwodnionych o okolo 50%. Zabieg powlekania granulatu mieszanina wedlug wynalazku pozwala na obnizenie sklonnosci do zbrylania od 30—40%. Zabieg pudrowania weglanami wapnia i magnezu o rozdrobnieniu wedlug wynalazku po uprzednim powlekaniu granulatu nawozu salerzanego wysokoodwodnionego, mieszanina substancji wedlug wynalazku w po¬ danych wyzej ilosciach pozwala uzyskac nawóz niezbrylajacy sie.Sposób wedlug wynalazku zapewnia równomierne i trwale przyczepienie pudru do granulatu nawozu saletrzanego wysokoodwodnionego, podwyzszajace odpornosc na zbrylanie powyzszego nawozu w czasie tran¬ sportu w tym równiez morskiego. Wykluczajac odczepianie sie pudru od granulatu w czasie operacji przeladunku i transportu, sposób wedlug wynalazku zapewnia jednolity i niezmienny w czasie sklad chemiczny nawozu, a takze ulatwia mechaniczne workowanie nawozu, eliminuje zapylanie instalacji produkcyjnej i pakowni, likwidu¬ je trudnosci wystepujace przy spawaniu worków zaladowanych nawozem ze zle przyczepionym pudrem.Przyklad I. Do próbki saletry amonowej granulowanej o wilgotnosci 0,2%, dodano maczke wapniako¬ wa w ilosci 2% wag i wymieszano dokladnie w bebnie obrotowym.Tak otrzymana próbke poddano przyspieszonemu procesowi zbylania przez nacisk i czterokrotna zmiane temperatury z 20 °C do 45°C w ciagu 48 godzin. Równolegle poddano zrylaniu próbke saletry bez pudru.Uzyskane brykiety poddano nastepnie zgniataniu na prasie mechanicznej w celu okreslenia sily potrzebnej do ich rozkurszenia, bedacej miara stopnia zbrylania. Procentowe obnizenie stopnia zbrylenia wywolane dodatkiem pudru, zwane dalej efektywnoscia antyzbrylajaca obliczono ze wzoru: E = 100(1 - -? ) to gdzie: E - efektywnosc antyzbrylajaca zastosowanych srodków w % fx — sila potrzebna do zniszenia (rozkruszenia) brykietu saletry z badanym dodatkiem fo — sila potrzebna do zniszczenia (rozkruszenia) brykietu saletry bez dodatków.Dla próbki saletry amonowej z dodatkiem 2% wag maczki wapniakowej o rozdrobnieniu 33,1% ponizej 2 mikrometrów i 23,2% powyzej 10 otrzymano efektywnosc antyzbrylajaca 53%.86493 3 Przyklad II. Próbke saletry amonowej granulowanej o wilgotnosci 0,2% natryskano 33% roztworem wodnym mieszaniny soli sodowej kwasu butylonaftalenosulfonowego i siarczanu sodu w ilosci 0,15% wagowych roztworu w stosunku do masy nawozu. Stosunek substancji organicznej do soli nieorganicznej w mieszaninie natryskowej wynosil 1,7. Tak przygotowana próbke zbrylano w tescie laboratoryjnym opisanym w przykla¬ dzie I.Otrzymano dla próbki saletry amonowej granulowanej z dodatkiem 0,15% wagowych roztworu wodnego mieszaniny soli sodowej kwasu butylonaftalenosulfonowego i siarczanu sodu efektywnosc antyzbrylajaca 39%.Przyklad 111. Próbke saletry natryskanej, przygotowanej jak w przykladzie II, bezposrednio po ope¬ racji natryskiwania opudrowano 3% wagowych maczki wapiennej o rozdrobnieniu podanym w przykladzie I.Obnizenie stopnia zbrylania wywolane dodatkiem do granulatu 0.15% wagowych roztworu wodnego mie¬ szaniny soli sodowej kwasu butylonaftalenosulfonowego i siarczanu sodu i nastepnym opudrowaniem nawozu 3% maczki wapiennej o rozdrobnieniu 33,1% ponizej 2 mikrometrów i 23,2% powyzej lOjum wynioslo 98%. PL