Przedmiotem wynalazku jest krosno tkackie, z przerzutem watku, umozliwiajace proste i prakty¬ czne poszukiwanie przesmyku, zwlaszcza podczas prucia tkaniny, w wyniku zerwania nitki w watku.W znanym krosnie tkackim z przerzutem watku jak na przyklad opisanym w patencie francuskim nr 1 290 867 wal korbowy wyposazony w kolo za¬ machowe polaczony jest z elektrycznym silnikiem spelniajacym role hamulca i sterowany jest przez urzadzenie zatrzymujace wal korbowy w z góry okreslonym polozeniu katowym, w którym przes¬ myk jest szeroko otwarty, przy czym urzadzenie napedzajace i sterujace nicielnice jest wprawiane w ruch, badz przez wal korbowy podczas normal¬ nego dzialania krosna, badz przez silnik pomocni¬ czy, podczas gdy wal korbowy jest zatrzymywany przez silnik hamujacy w z góry okreslonym po¬ lozeniu katowym, dla umozliwienia poszukiwan przesmyku.W tym znanym krosnie, wal sterujacy urzadze¬ nie napedowe nicielnic wprawiany jest w ruch za posrednictwem sprzegla klowego, badz ma sprze¬ gajace kolo zebate polaczone w sposób staly z wa¬ lem korbowym krosna, badz inne kolo zebate po¬ laczone w sposób staly z walem wyjsciowym prze¬ kladni redukujacej predkosc, uruchamianej przez silnik pomocniczy. Uklad taki wykazuje jednak niedogodnosci. Podczas przemieszczania klów sprze¬ gla z walu korbowego krosna na przekladnie pola¬ czona z silnikiem pomocniczym, z uwagi na faiklt, 2 ze element sterujacy nicielnice w trakcie tego przejscia z jednego do drugiego polozenia sprzeze¬ nia jest zupelnie swobodny, powstac moga silne naprezenia nicielnic powodujace wadliwe dzialanie krosna.Gdyby, dla zapobiezenia tym niedogodnosciom, silnik pomocniczy pozostawal w ciaglym polacze¬ niu z walem sterujacym urzadzenia nicielnicowe¬ go to silnik ten bylby dodatkowo w czasie biegu luzem wprawiany z duza predkoscia w ruch obro¬ towy podczas dzialania krosna, co oczywiscie jest niedopuszczalne.Celem wynalazku jest opracowanie konstrukcji krosna, które nie wykazywaloby wyzej omówionych niedogodnosci.Cel ten zostal osiagniety w krosnie tkackim z ra¬ ma z zamontowanymi w niej bidlem i walem kor¬ bowym, na którym zamocowane jest kolo zama¬ chowe, urzadzenie nicielnicowe do tworzenia prze¬ smyku i napedzajace nicielnice, igly wprowadzajace nici watku, zamocowane na bidle, glówny silnik napedzajacy kolo zamachowe poprzez pierwsza przekladnie, przy czym krosno zawiera urzadzenie hamujace do zatrzymywania glównego silnika, gdy wal korbowy zajmuje z góry okreslone polozenie katowe, przy którym przesmyk krosna jest szeroko otwarty. Krosno charakteryzuje sie tym, ze ma swobodnie osadzona na wale korbowym tuleje po¬ laczona poprzez sprzeglo z recznie obslugiwanym sterujacym nia urzadzeniem, oraz polaczona po- 8465884658 przez druga przekladnie z urzadzeniem napedo¬ wym nicielnic; przy czym tuleja jest napedzana pomocniczym silnikiem poprzez trzecia przekladnie wielostopniowa, której jeden z elementów jest umieszczony na kole zamachowym, zas ten pomoc- 5 niczy silnik jest sterowany za pomoca elektryczne¬ go obwodu sterujacego. Krosno wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze trzecia przekladnia wie¬ lostopniowa zawiera kolo zebate zwiazane z tuleja i zazebione z nim kolo obiegowe, którego walek 10 równolegly do osi obrotu walu korbowego jest obrotowo osadzony w otworze wykonanym w kole zamachowym, i który to walek poprzez pozostale stopnie tej-przej$;ladni jest napedzany przez pomo¬ cniczysilnik.; w Pozostale stopnie trzeciej przekladni sa utworzo¬ ne z pierwszego kola pasowego, nieruchomo osa¬ dzonego^ nfiptfalku kola satelitowego i polaczonego z nim za pomoca paska drugiego kola pasowego, obrotowo zamocowanego na wale korbowym, zktó- 20 rym to kolem polaczone jest trzecie kolo pasowe, sprzegniete za pomoca drugiego pasa z kolem pa¬ sowym osadzonym na osi pomocniczego silnika.W krosnie wedlug wynalazku, w przypadku zer¬ wania sie nitki watku, wal korbowy zatrzymuje 25 sie po dokonaniu niepelnego obrotu, pod wplywem dzialania znanego urzadzenia kontrolnego i jest unieruchomiony przez silnik hamujacy w z góry okreslonym polozeniu katowym, w którym przes¬ myk jest szeroko otwarty. Wystarczy wówczas przy 3< uzyciu recznych srodków sterujacych uwolnic sprzezenie, które zapewnialo polaczenie urzadzenia nicielnicowego z walem korbowym, a nastepnie silnikiem pomocniczym wykonac odpowiednia ilosc obrotów aby odnalezc wlasciwy przesmyk. W ten 35 sposób nicielnice nie reaguja na pomocnicze urza¬ dzenie sterujace poniewaz polaczenie miedzy sil¬ nikiem pomocniczym a walem sterujacym urza¬ dzenie nicielnicowe nie zostaje praemwane. Przy ponownym uruchomieniu krosna, sprzeglo zapew- 40 nia automatycznie ponowne polaczenie miedzy wa¬ lem korbowym a urzadzeniem nicielnicowym. Po¬ nadto z uwagi na to, ze przekladnia laczaca w spo¬ sób ciagly tuleje z silnikiem pomocniczym jest co najmniej czesciowo umieszczona na kole zamacho- 45 wym, silnik pomocniczy podczas normalnego dzia¬ lania krosna biegnie luzno pociagany w ruch z wlasciwa predkoscia.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 w przedstawia krosno tkackie wyposazone w urza¬ dzenie sterujace nicielnice w widoku z boku, fig. 2 — krosno z fig. 1 w widoku z góry, fig. 3 — urzadzenie sterujace nicielnice zespolu nicielnic krosna z fig. 1 i 2, w perspektywie oraz w wiek- w' szej skali.Przedstawione schematycznie na fig. li 2 kro¬ sno tkackie zawiera korpus 1, bidlo 2 ruchome obrotowo na dolnym poziomym wale 3, ploche 4 umieszczona na bidle, elementy wprowadzajace M watek skladajace sie z igly doprowadzajacej 6 oraz z igly pociagajacej 7, uklad sterujacy elementy pro¬ wadzace watek, przedstawiony schematycznie jako dwa uklady mechaniczne 11 i 12, uruchamiane przez dwie krzywki 13 i 14 umieszczone na wale korbo- w wym 15, osadzonym w korpusie 1, dwa korbowody 18 i 19 laczace wal korbowy z bidlem 2, bardo 21 zawierajace, dla uproszczenia, tylko dwie niciel¬ nice 22 i 23, przy czym zespól nicielnic jest uru¬ chamiany przez urzadzenie nicielnicowe 25, wypo¬ sazone w wal sterujacy 26, poklad nici osnowy 31 przechodzacy na przewale 32 i na podporze nici 33, nawój nici osnowy 34 oraz jego urzadzenie hamu¬ jace 35 a takze tkanine 37 i jej zespól nawijania oznaczony w calosci jako 38.Silnik elektryczny 45 wyposazony w kolo linowe 46 napedza za posrednictwitem liny 47 kolo 48 o wiekszej srednicy, stanowiace kolo zamachowe zespolone (fig. 3) z jednym koncem walu korbo¬ wego 15.Wal sterujacy 26 urzadzenia nicielnicowego 25 jest wprawiany w ruch obrotowy badz przez wal korbowy 15, badz przez silnik pomocniczy 51, przez dwa rózne uklady kinematyczne oba majace wspól¬ ny element stanowiacy kolo zebate 53, przy czym lancuch 54 przechodzi na kole 53 i drugim kole zebatym 55 zespolonym z tuleja 56, która jest umieszczona luzno i obrotowo na wale korbowym .Tuleja 56 jest laczona badz z walem korbowym przez sprzeglo stanowiace wystep 61 osiowy, który wchodzi w odpowiadajacy otwór 62 kola zebatego 57 zespolonego z tuleja 56, badz jest la¬ czona z silnikiem pomocniczym 51 przez przeklad¬ nie zawierajaca: kolo zebate 57 i wspólpracujace zebate kolo obiegowe 65, zespolone z walem nos¬ nym 66 osadzonym luzno i obrotowo w kole za¬ machowym 48 równolegle do walu korbowego 15, zespolone z drugim koncem walu nosnego 66 kolo 67 lancuch lub pas 68 umieszczony na kole 67 oraz na kole 71, zamocowanym na koncu tulei 72 umie¬ szczonej luzno i obrotowo na koncu walu korbo¬ wego 15, kolo 73 równiez zespolone z tuleja 72, lancuch lub pas 74 przechodzacy na kole 73 oraz na kole 75, umocowanym na wale 76 pomocniczego silnika 51. W przedstawionym przykladzie wystep sprzegajacy 61 jest zamocowany na swobodnym koncu plaskiej sprezyny piórowej 81 o ksztalcie podobnym do litery V i zamocowanej koncami swych ramion na tarczy 48A kola zamachowego 48.Sprezyna srubowa 83 nakladana na przedluzenie wystepu 61 i oparta o tarcze 48A kola zamacho¬ wego 48 opiera sie o plaska sprezyne piórowa 81 i przesuwa wystep 61 osiowo w kierunku pokaza¬ nym strzalka fi to znaczy do plaszczyzny bocznej kola zebatego 57.W celu uwolnienia wystepu 61 z otworu 62 plas¬ ka sprezyne piórowa 81 przesuwa sie w kierunku odwrotnym do kierunku strzalki fi za pomoca recz¬ nie sterowanego zespolu uwalniajacego, zawiera¬ jacego, w przedstawionym na fig. 3 przykladzie, dzwignie przelaczajaca 85 polaczona z pionowa osia czescia 86 zamontowana obrotowo na wsporniku 87 zespolonym z korpusem 1 krosna. Os 86 polaczo¬ na jest trwale z podwójna dzwignia 88, na kon¬ cach której znajduja sie krazki 89, które, podczas ruchu obrotowego dzwigni przelaczajacej 85, bez wzgledu na to czy ruch ten odbywa sie w kierun¬ ku strzalki t% lub w przeciwnym, w kierunku strzalki f3 powoduje obrót w kierunku strzalki f45 84058 6 dzwigni posredniczacej 92, której jeden koniec ob¬ raca sie na osi pionowej 93 osadzonej na wsporni¬ ku 87, podczas gdy jej drugi koniec tworzy wy¬ step 94 odpychajacy zderzak 95 znajdujacy sie na swobodnym koncu plaskiej sprezyny piórowej 81.Zderzak 95 ma dwa ukosy 95A i 95B w celu ewen¬ tualnego odepchniecia wystepu 94 w przypadku gdyby zostal przesuniety w niewlasciwym czasie.Dzwignia posredniczaca 92 jest elastycznie dociska¬ na do krazków 89 przez sprezyne srubowa 97 za¬ mocowana na kolku 98 osadzonym na nosniku 99 polaczonym z korpusem 1 krosna.W przedstawionym przykladzie silnik pomocni¬ czy 51 ma dwa kierunki obrotu a elementy jego zasilania sa polaczone z dzwignia przelaczajaca 85 sterujaca uklad sprzezenia 61 i 62. W sposób upro¬ szczony przedstawiono na rysunku obwód zasilaja¬ cy, zawierajacy zacisk 102 zródla zasilania, przewód 103, przelacznik 104, którego palec stykowy stano¬ wiacy palec wodzacy 105 jest uruchamiany przez zderzak 95 sprzegla, przewód 106 doprowadzony do srodkowego wspólnego zacisku 107 silnika pomoc¬ niczego 51, oraz wychodzacy z drugiego zacisku 111 zródla pradu przewód 112 polaczony jednoczes¬ nie z wejsciami dwóch przelaczników 113 i 114, których ramiona sterujace 115 i 116 sa uruchamia¬ ne przez dzwignie przelaczajaca 85 przemieszcza¬ na w jedna lub w druga strone, a zaciski wyj¬ sciowych tych przelaczników polaczone sa dwo¬ ma przewodami 117 i 118 doprowadzanymi z dwo¬ ma zaciskami sterujacymi 121 i 122 silnika po¬ mocniczego 51, ze w zaleznosci od tego czy zasila¬ ny jest jeden zacisk 121 czy tez drugi 122 wirnik silnika pomocniczego 51 obraca sie w jednym lub w drugim kierunku.Silnik 45 walu korbowego krosna jest zasilany ze zródla pradu, przedstawionego przez dwa za¬ ciski wejsciowe 131 i 132, za posrednictwem ukla¬ du sterujacego oznaczonego w calosci jako 133 i poddanego dzialaniu urzadzenia ustalajacego z góry okreslone polozenie katowe walu korbowe¬ go, tak ze wal ten zatrzymuje sie zawsze w po¬ lozeniu, dla którego przesmyk jest szeroko otwar¬ ty, przy czym to ustalajace urzadzenie sklada sie z ukladu magnetycznego zawierajacego na przy¬ klad magnes 135 umieszczony na kole zamacho¬ wym 48 i którego droga przebiega tuz przy umiej¬ scowionym na nosniku stalym 137 i odbiorniku 136 polaczonym z ukladem sterujacym 133.Urzadzenie to dziala jak nastepuje, przy normal¬ nej pracy krosna, urzadzenie nicielnicowe 25 jest wprawiane w ruch przez wal korbowy za posred¬ nictwem elementów sprzegajacych to jest lancu¬ cha 54 i kolka 61, wchodzacego w otwór 62, przy czym silnik pomocniczy 51 biegnie luzem pociaga¬ ny przez poprzednio opisana przekladnie, która la¬ czy silnik z walem korbowym 15 znajdujacym sie w polozeniu zlaczonym z tuleja 56.W przypadku gdy z jakiejs przyczyny, na przy¬ klad w wyniku zerwania nitki watku, krosno za¬ trzymuje sie, to zatrzymanie to nastepuje automa¬ tycznie zawsze w polozeniu, w którym przesmyk jest szeroko otwarty, a to dzieki zastosowaniu sy¬ stemu katowego ustalenia polozenia przy uzyciu magnesu 135, zblizajacego sie do odbiornika 136 dzialajacego na urzadzenie 113 sterujace zasilanie silnika 45, wtedy gdy zderzak 95 znajdzie sie na¬ przeciw wystepu 94 i dzwigni posredniczacej 92.W celu odszukiwania przesmyku, w zaleznosci od kierunku zamierzonego przemieszczania nicielnic 21, dzwignie przelaczajaca 85 obraca sie w kie¬ runku strzalki f2 lub w kierunku strzalki f3 co umozliwia najpierw za posrednictwem krazków 89 doprowadizainie wystepu 94 dzwigni posredniczacej 92 dó zderzaka 95 tak, ze wystep 61 jest przemie¬ szczany w kierunku odwrotnym do strzalki fi i wysuwa sie z otworu 62 w kole zebatym 57, od¬ laczajac w ten sposób od walu korbowego 15 tu¬ leje 56 nalezaca do przekladni sterujacej uirzadze- nia nicielnicowego 25. Nastepnie zderzak 95 odpy¬ cha palec stykowy 105 przelacznika 104, co powo¬ duje przylaczenie do silnika pomocniczego 51 zró¬ dla zasilania silnika, podczas gdy ramiona steru¬ jace 115 lub 116 odpowiedniego przelacznika 113 lub 114 w zaleznosci od kierunku uruchomienia dzwigni przelaczajacej 85, powoduja dolaczenie zró¬ dla pradu do pierwszego zacisku 124 lub do dru¬ giego zacisku 122 silnika 51 powodujac obrót sil¬ nika w odpowiednim kierunku. Silnik 51 obraca sie wiec tak dlugo jak dzwignia przelaczajaca 85 utrzymywana jest w polozeniu innym niz srodkowe polozenie spoczynkowe i napedza wal 26 sterujacy urzadzenia nicielnicowego 25 za posrednictwem ele¬ mentów przekladniowych, którymi sa kolo 75, lan- cuch lub pas 74, kolo 73 zespolone z tuleja 72, kolo 71 z pasem 68, kolo 67, wal nosny 66, kolo zebate obiegowe 65, kola zebate 57, tuleja 56, kolo 55, lancuch lub pas 54, kolo zebate 53. Kolo zama¬ chowe 48 jest zatrzymane i w ten sposób wal nos- ny. 66 zajmuje polozenie stale w przestrzeni pod¬ czas ruchu odszukiwania przesmyku.Po ponownym umieszczeniu nicielnic na swoich miejscach, dzwignia przelaczajaca 85 wraca do swego polozenia obojetnego, co przerywa zasilanie 40 silnika pomocniczego 51 i uwalnia plaska sprezyne piórowa 81 sprzegla, tak ze wystep 61 Jest ela¬ stycznie dociskany do plaszczyzny kola zebatego 57, Podczas ponownego uruchomienia krosna sil- , niklem glównym 45 za pomoca urzadzenia steru- 45 jacego 133, wystep 61 wchodzi w otwór 62 z chwi¬ la gdy otwór ten znajdzie sie naprzeciwko tak ze wal 26 urzadzenia nicielnicowego zostaje ponownie wprawiany w ruch przez wal korbowy 15. Podczas normalnej pracy krosna, wiekszosc elementów prze- 50 kladni laczacej silnik pomocniczy 51 z walem 26 sterujacym urzadzenie nicielnicowe, stanowia ele¬ menty nieruchome wzgledem kola zamachowego 48 to znaczy obracajace sie razem z nim, tak ze silnik pomocniczy 51 biegnie luzem, z predkoscia 55 odpowiadajaca predkosci walu korbowego krosna.W praktyce nie wymagane jest ciagle przytrzy¬ manie dzwigni przelaczajacej 85 podczas calego czasu trwania poszukiwan, gdyz silnik 51 w prak¬ tycznym wykonaniu przemyslowym zasilany Jest za 60 posrednictwem styczników wyposazonych w zesty¬ ki utrzymujace, tak ze zasilanie silnika Jest prze¬ rywane jedynie przez otwarcie przelacznika 104 wówczas gdy wystep 61 wchodzi w otwór 62, przy czym ewentualne uprzednie otwarcie jednego lub 65 drugiego z przelaczników 113, 114 w wyniku po-84*58 wrotu rekojesci dzwigni przelaczajacej 85 do swe¬ go neutralnego polozenia srodkowego pozostaje bez skutku.Operacja odszukiwania przesmyku moze sie od¬ bywac tylko w prawidlowym polozeniu, co zapo¬ biega krzyzowaniu sie nitek osnowy, jak to moze miec miejsce w polozeniu nieprawidlowym. Wszy¬ stkie elementy przekladni ze sprzeglem wlacznie, znajdujace sie na kole zamachowym wplywaja na zwiekszenie momentu bezwladnosci kola zamacho¬ wego, co stanowi okolicznosc korzystna nie zwiek¬ szajac jednoczesnie niepotrzebnie ogólnego ciezaru krosna.W przykladzie wykonania krosna wyzej opisa¬ nym, mozliwe sa, zmiany w zaleznosci od zamie¬ rzonego zastosowania. Przykladowo silnik pomoc¬ niczy 51 mozna umiescic w pewnej odleglosci od walu korbowego i polaczyc go z tuleja obrotowa umieszczona luzno na tym wale, za posrednictwem pasa, co zapobiega przekazywaniu drgan. Pomoc¬ niczy silnik mozna takze umiescic na koncu walu korbowego w taki sposób, ze bedzie unoszony przez wal korbowy, w takim przypadku twomik jest korzystnie polaczony z walem korbowym, podczas gdy na magnesniey silnika umieszczone jest bez¬ posrednio kolo pasowe 71, a doplyw pradu do sil¬ nika odbywa sie wówczas za pomoca pierscieni wspólosiowych do walu korbowego. PL