PL81674B1 - - Google Patents

Description

Uprawniony z patentu: Imperial Chemical Industries Limited, Londyn (Wielka Brytania) Sposób wytwarzania wyrobów grafitowych Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia wyrobów grafitowych ma drodze formowania mieszanki, zawierajacej grafit i spoiwo, a nastep¬ nie ogrzewania uformowanego wyrobu w celu zwiazania grafitu.Znane sa sposoby wytwarzania wyrobów grafi¬ towych przez formowanie mieszanki zawierajacej grafit. Zazwyczaj, jako spoiwo stosuje sie produk¬ ty zawierajace wegiel, np. pak, które w warunkach ogrzewania i cisnienia zespalaja czastki grafitu oraz inne dodatki takie, jak srodki wypelniajace, sproszkowane metale, srodki zwiekszajace wytrzy¬ malosc mechaniczna i odpornosc na scieranie, sto¬ sowane w zaleznosci od przeznaczenia ksztaltowa¬ nego wyrobu. Produkt organiczny uzyty jako spo¬ iwo, w duzym stopniu ogranicza wymagane wlas¬ ciwosci fizyczne i chemiczne, jakim powinny od¬ powiadac wyroby grafitowe zwlaszcza takim, jak twardosc, wytrzymalosc na zgniatanie i scieranie oraz odpornosc na ogrzewanie.Stwierdzono, ze mozna uniknac tych niedogod¬ nosci przez zastosowanie jako spoiwa w formowa¬ nej mieszance grafitowej odpowiedniego zwiazku kompleksowego fosforanu glinu, zawierajacego chemicznie zwiazany zwiazek hydroksylowy oraz anion mocnego kwasu nieorganicznego, inny niz kwasu fosforowego lub aoiion kwasu karboksylo- wego oraz srodka dyspergujacego spoiwo.Sposób wedlug wynalazku polega na zmiesza¬ niu w proporcji wagowej na 100 czesci mieszanki 2 10—95 czesci grafitu, 0,5—-25 czesci, korzystnie 2—10 czesci spoiwa zawierajacego kompleksowy fosforan glinu, w którym wystepuje co najmniej jedna chemicznie zwiazana czasteczka zwiazku hy- s droksylowego o ogólnym wzorze ROH, w którym R oznacza grupe ergamcEna, korzystnie grupe al¬ kilowa o 1 — 4 atomach wegla lub atom wodoru i chemicznie zwiazany anion mocnego kwasu nie¬ organicznego innego niz kwas fosforowy lub anion io kwasu karboksylowego, 1 — 50 czesci srodka dys¬ pergujacego spoiwo i 0,1 — 10 czesci innych do¬ datków, w zaleznosci od potrzeb, nastepnie ufor¬ mowaniu wyrobu i ogrzewaniu w temperaturze 80 — 1200°C. 15 Sposobem wedlug wynalazku mozna wytwarzac wyroby, dla których takie cechy jak twardnienie mieszanki, przyczepnosc jej do srodowiska, wytrzy¬ malosc mechaniczna i odpornosc termiczna majsj zasadnicze znaczenie. Sposób ten moze byc stose- 20 wany do wytwarzania specjalnych srodków wia¬ zacych, np. do wyrobów ceramicznych, oraz do wytwarzania scian lub wykladzin piecowych, od¬ pornych na dzialanie wysokiej temperatury.Sposród róznych wyrobów grafitowych wytwa- 25 rzanych sposobem wedlug wynalazku wymienia sie elektrody, takie jak elektrody do pieców elek¬ trycznych, np. do wytopu stali, anody do elektro- lizerów, np. przeponowych do wytwarzania chloru, rteciowych, chloranowych, do elektrolizy stopio- 30 nych soli, w procesach wytwarzania metali alka- 816743 816T4 4 licznych, wapnia, magnezu, styki szczotkowe wir¬ ników elektrycznych i pradnic, lozyska tulejowe, oporowe, pierscienie uszczelniajace, anody lamp elektronowych i lamp jarzeniowych, moderatory reaktorów jadrowych, reflektory i kolumny ter¬ miczne, dysze silników rakietowych, brzechwy po¬ cisków rakietowych, elektrody luków weglowych, formy odlewnicze, matryce, urzadzenia palenisko¬ we pieców, tygle piecowe, wykladziny piecowe, wymienniki ciepla, przepony, przewody, glowice, dysze, przewody grzejne scian oraz inne przewody ilp, do podzienfliego lub powierzchniowego ogrze¬ wania ^óg, bieznf, boisk, a takze do wytwarzania wlókien. * SHlad mieszanki do formowania mozna zmieniac w szerokich granicach, zas ilosc uzytych skladni¬ ków ustala sle W zaleznosci od celu jej zastosowa¬ nia, przy czym stosunek wagowy grafitu do spo¬ iwa wynosi jak 20 — 1:1.W sposobie wg wynalazku mozna stosowac róz¬ nego typu grafit w zaleznosci od potrzeb, np. koks spieczony, elektrografit, wegiel impregnowany, grafit impregnowany, elektrodowy, nukleonowy, nieoczyszczony i oczyszczony termicznie lub che¬ micznie, a takze grafit z rozkladu termicznego oraz grafit porowaty.W sposobie wedlug wynalazku jako spoiwo sto¬ suje sie kompleksowy fosforan glinu zawierajacy chemicznie zwiazany zwiazek wodorotlenowy o wzorze ROH, w którym R oznacza weglowodoro¬ wa grupe alifatyczna ewentualnie podstawiona je¬ dnym lub kilkoma podstawnikami, np. grupa ami¬ nowa, fenylowa, wodorotlenowa, karboksylowa lub alkoksylowa. Sposród zwiazków okreslonych wyzej korzystnymi sa zwiazki zawierajace jako zwiazek wodorotlenowy alkohol niepodstawiony, poniewaz kompleksy fosforanowe zawierajace takie zwiazki wodorotlenowe latwiej jest Wyodrebnic w postaci stalej i z wieksza wydajnoscia. Stwierdzono, ze szczególnie odpowiednie sa kompleksy fosforanowe zawierajace chemicznie zwiazany alkohol alifatycz¬ ny o ' 1 "—' 4 atomach wegla, np. metanol, etanol, n-propanol lub izopropanolj a zwlaszcza etanol.- W kompleksie fosforanowym stosunek ilosciowy gramoatomów glinu do gramoatomów fosforu mo¬ ze wahac sie w szerokich granicach, np. w zakre¬ sie od 1:2 do 2:1, zazwyczaj powyzej 1:1, korzyst¬ nie zasadniczo 1:1.Kompleksy fosforanowe moga byc monomerami lub polimerami, przy czym monomery lub powta¬ rzajace sie jednostki polimerycznych kompleksów fosforanowych moga zawierac 1 — 5 czasteczek zwiazku wodorotlenowego, najczesciej 4 czasteczki.W niektórych przypadkach w kompleksowym zwiazku fosforanowym moga wystepowac czastecz¬ ki róznych zwiazków wodorotlenowych, np. zarów¬ no wody chemicznie zwiazanej, jak i chemicznie zwiazanego wodorotlenowego zwiazku organiczne¬ go, przy czym ogólna ilosc tych czasteczek wynosi 2 — 5, Szczególnie korzystnymi kompleksami fosforano¬ wymi glinu sa -zwiazki okreslone wyzej, w których wystepuje jako ^rupa aftioiioWa, chlorowiec, taki jak brom; j©d, korzystnie chlor. Proporcja gramoa1 atomów glinu do gramoatomów chlorowca korzyst¬ nie wynosi 1:1. Sposób wytwarzania tych zwiaz¬ ków opisano w dalszej czesci opisu. Równiez od¬ powiednimi sa kompleksy fosforanowe glinu zawierajace inny anion niz chlorowiec. Jako przy- 5 klad innej grupy anionowej niz chlorowcowa wy¬ mienia sie grupe siarczynowa, octanowa, benzoesa- nowa, nadchloranowa, korzystnie azotanowa.Jako przyklad korzystnego kompleksowego fos¬ foranu glinu wymienia sie zwiazek zawierajacy io chlor i etanol o wzorze empirycznym A1PC1H52C808, zawierajacy 4 chemicznie zwiazane czasteczki eta¬ nolu. Zwiazek ten okreslono na podstawie analiz jako etanolan glinochlorofosforanu i w celu uprosz¬ czenia nazwano go w dalszej czesci opisu jako 15 ACPE.Sposób jego wytwarzania podano w czesci przy¬ kladowej opisu. Równiez korzystnym zwiazkiem kompleksowym fosforanu glinu jest kompleksowy fosforan glinu zawierajacy wode i chlor, o wzorze 20 AlPClHn09. Zwiazek ten okreslono jako pieciowo- dzian glinochlorofosforanu i w dalszej czesci opi¬ su nazwano go w celu uproszczenia jako ACPH.Takze korzystnym jest kompleks zawierajacy brom i alkohol etylowy, o wzorze empirycznym 25 AlPBrHjjsCgOg, okreslony na podstawie analiz jako etanolan glinobromofosforanu; w dalszej czesci opisu zwiazek ten jest nazwany jako ABPE. Oczy¬ wiscie powyzsze oznaczenia nie okreslaja budowy tych zwiazków, która nie jest calkowicie wyjas- 30 niona; przypuszcza sie, ze w czasteczce zwiazku kompleksowego moze równiez wystepowac zwiaza¬ nie chemiczne grupy —OR, a nie tylko pelnej cza¬ steczki zwiazku wodorotlenowego.Szczególnie korzystnym kompleksowym glino- 35 chlorowcofosforanem zawierajacym wode chemicz¬ nie zwiazana jest zwiazek otrzymany przez podda¬ nie reakcji wódziami ortofosforanu glinu z gazem zawierajacym chlorowcowodór i/lub chlorowiec w postaci gazowej. Jezeli do reakcji stosuje sie 40 chlorowodór i A1PÓ4 . 3H20 otrzymuje sie zwiazek zawierajacy 3 chemicznie zwiazane czasteczki wo¬ dy, o wzorze empirycznym A1PC1H707.Jezeli zachodzi koniecznosc uzycia do mieszanki samego fosforanu glinu, na ogól korzystnie stosuje 45 sie ortofosforan glinu (A1P04) lub jego wodzian.Fosforan glinu moze byc wprowadzony do mieszan¬ ki sam jako taki lub moze byc wytworzony in situ, np. przez rozpuszczenie lub zdyspergowanie w kwa¬ sie ortofosforowym glinu lub odpowiedniego zwia- 50 zku glinu, np. tlenku albo wodorotlenku glinu lub soli glinowej lotnego kwasu, takiej jak azotan, chlorek, tlenochlorek lub chlorowodorotlenek glinu.Kwas ortofosforowy moze byc równiez mieszany z lotnym kwasem, zwlaszcza przy uzyciu glinu lub 55 zwiazku glinu innego niz sól z lotnym kwasem.Przy stosowaniu kwasu fosforowego ma istotne znaczenie, aby kwas fosforowy nie byl uzyty w nadmiarze, to jest aby stosunek Al : P nie byl mniejszy niz 1:1. 60 Jako srodek dyspergujacy w mieszance grafito¬ wej korzystnie stosuje sie rozpuszczalnik spoiwa, przy czym spoiwo moze byc zdyspergowane w tym rozpuszczalniku, np. w postaci zawiesiny,1 zolu lub 'Zelu. :.¦',-,¦'—¦.;¦¦.¦ '..'¦" .:'"¦ 65 Korzystnymi rozpuszczalnikami sa jeden lub kil-5 81 674 6 ka rozpuszczalników* polarnych, takich jak meta¬ nol, etanol, izopropanol, butanol, eter jednoetylowy glikolu etylenowego, woda lub niieszanina chloro¬ formu z metanolem.Srodek dyspergujacy nie moze spowodowac w fosforanie glmu obnizenia proporcji Al : P poni¬ zej Irl i z tego wzgledu przy uzyciu ortofosforanu glinu (A1P04) korzystnie jest rozpuscic fosforan W kwasie rozcienczonym woda, niezbyt trudnym do usuniecia przez odparowanie, zwlaszcza w kwa¬ sie nieorganicznym, takim jak kwas solny, azoto¬ wy lub siarkowy.Kwas fosforowy zazwyczaj stosowany do roz¬ puszczania glinu w znanych mieszankach do for¬ mowania nie moze byc uzyty poniewaz zmienil¬ by proporcje Al : P. Z rozpuszczalników organicz¬ nych szczególnie korzystnymi sa alkohole o 1—5 atomach wegla.Mieszanki grafitowe w sposobie wedlug wynalaz¬ ku moga oprócz fosforanu glinu lub kompleksowe¬ go fosforanu glinu dodatkowo zawierac inne spo¬ iwa* np. krzemiany, takie jak krzemian etylu lub izopropylu, krzemiany aminoalkilowe, np. ortojed- noetanoloaihinowy, krzemiany metali alkalicznych, np. krzemian sodu i/lub potasu, zole krzemionko¬ we, tlenochlorki metali, takie jak tlenochlorek gli¬ nu, mieszaniny gipsu i krzemionki oraz cementy, takie jak cement glinowy lub portlandzki.Mieszanki grafitowe moga zawierac rózne do¬ datki, np. srodki powierzchniowo-czynne w ilosci 0,1 — 2°/a wagowych mieszanki, W wielu przypad¬ kach do mieszanek grafitowych wedlug wynalazku wprowadza sie ognioodporne i/lub ceramiczne ma¬ terialy szczególnie do wytwarzania ognioodpornych przedmiotów, np. metalurgicznych tygli, glowic i dysz.Jako odpowiednie materialy ognioodporne i ce¬ ramiczne wymienia sie koks, krzemionke, tlenek glinu, np. korund, boksyt, tlenki magnezu, wapnia, cynku i cyny, magnezyt, kruszywo magnezochro- mowe, krzemian cyrkonu, tlenek cyrkonu, cyrkon, krzemian glinu, taki jak sylimanit, andaluzyt, cy* janit, nullit i malachit, porcelane i kaolin, wegliki, np. weglik krzemu i wolframu, azotki, np. azotek krzemu i boru, bor, azbest, tlenek zelaza* tlenek chromu, chromit, mike, jak równiez fosforan glinu jako dodatkowy skladnik. Dodatki te stosuje sie w proporcji 5 —1:1 —10 w stosunku do grafitu.Mieszanki grafitowe wedlug wynalazku moga równiez zawierac metale zwlaszcza do wykonywa¬ nia przedmiotów dla celów elektrycznych, np. pier¬ scieni slizgowych. Odpowiednim metalem jest miedz, olów, cyna, cynk, aluminium i srebro, w proporcji wagowej do grafitu 10-^1:1^ 10.Równiez jako dodatki moga byc stosowane rózne substancje zwiekszajace plastycznosc mieszanek, takie jak glinki, np. bentonit, a takze etery celulo-* zy, np. metyloceluloza, etyloceluloza, etylometylo- celuloza, hydroksyetylometyloceluloza oraz hydro- ksypropylometykeeluloza, w proporcji 0,4)1 — 5% wagowych mieszanki.Z innych dodatków wymienia sie np. male ilosci, w granicach 0,G1 — 5 °/« wagowych inhibitory ko¬ rozji, np. tlenek chromowy, pigmenty, srodki sta¬ bilizujace zawiesine i modyfikujace lepkosc, a tak¬ ze srodki spieniajace i porotwórcze w celu obnize¬ nia ciezaru ksztaltowanych wyrobów i nadania im struktury porowatej.Jako srodki spieniajace mozna stosowac rózne 5 srodki powierzchniowo-czynne typu kationowych* anionowych lub niejonowyeh detergentów, znanych pod nazwa „Aphrosol", „Komet-Exfcrakt", „Stha- mex" i „Gloauet" oraz wysoko fluorowane srodki powierzchniowo-czynne.Jako srodki spieniajace moga byc stosowane zwykle porofory, takie jak fluoropochodne weglo¬ wodorów i inne lotne zwiazki organiczne, a takze substancje nieorganiczne, takie jak szescaofluorek siarki, dwutlenek wegla, argon lub azot.Srodki spieniajace moga byc wytwarzane in si¬ tu, np. gdy spoiwo ma odczyn kwasowy, co moze byc w przypadku stosowania kompleksowych fos-*- foranów. Przez wprowadzenie do takiej mieszanki substancji zasadowej, np. weglanu magnezu, zwia¬ zek zasadowy w srodowisku srodka dyspergujace¬ go bedzie reagowal z wydzieleniem dwutlenku we¬ gla, przy czym jezeli srodkiem dyspergujacym jest ciecz organiczna reakcje wytwarzania dwutlenku wegla nalezy odpowiednio regulowac.Na ogól uformowany przedmiot w stanie suro¬ wym poddaje sie najpierw suszeniu, np. w tem¬ peraturze 80 — 250°C, a nastepnie przenosi do pie¬ ca o wyzszej temperaturze w celu wypalania. W niektórych przypadkach, zwlaszcza przy wypalaniu w wysokich temperaturach, moze zachodzic ko¬ niecznosc stosowania obojetnej atmosfery, np. azo¬ tu lub argonu.Wyroby mozna formowac przez wytlaczanie, prasowanie lub odlewanie, np. pod cisnieniem lub z wstrzasaniem stosujac mieszanke wedlug wy¬ nalazku korzystnie w postaci pasty. Gestosc oraz wytrzymalosc wytworzonych przedmiotów ha ogól zalezy od cisnienia podczas formowania, które moze byc stosowane w szerokich granicach, np. 14 — 1575 kG/cm2, a takze od temperatury wypala¬ nia.Jezeli formowanym wyrobem jest wlókno, wów¬ czas korzystnie stosuje sie stezona zawiesine cza¬ stek grafitu w srodowisku bezwodnym liniowego polimeru organicznego, zawierajacego jako roz¬ puszczalnik alkohol, glikol lub chlorowcowany we¬ glowodór lub ich mieszanine, np. metanolu i chlo¬ roformu. Mozna równiez stosowac wysokowrzace rozpuszczalniki w celu ulatwienia zachowania plas¬ tycznosci wlókna podczas jego rozciagania, przy czym odpowiednim do tego celu rozpuszczalnikiem jest metyloceluloza. Jako przyklad polimefu orga¬ nicznego wymienia sie poliwinylobutyral, goliwir#- loformal oraz etery celulozy, np. hydroksypaftCylo- celuloza. Spoiwo, np. ACPE, wprowadza sie do za¬ wiesiny w ilosci odpowiedniej do wytworzenia pasty, przy czym polimer na ogól stosuje sie w ilosci 04 — 10*/o wagowych w stosunku do wytwo¬ rzonej pasty. Otrzymana paste wytlacza sie w od¬ powiednich warunkach przez dysze przedzalnicza i zazwyczaj poddaje orientowaniu przez rozciaga¬ nie w bezwodnej atmosferze p&wietrza lub azotu razem z rozpuszczalnikiem polimeru.W sposobie wedlug wynalazku mozna mieszanke grafitowa przed jej formowaniem przechowywac 15 20 25 30 35 40 45 90 95 to7 81674 8 w postaci suchego proszku! stosowania po uprzed¬ nim zdyspergowattiti Jej w Gródku dyspergujacym.Jak opisano wyzej korzystnymi kompleksami fosforanowymi glintf sa zwiazki ófcreSiónfc s^pmbo- lami ACPE i ACPH. Zwiazki te w stanie * suchym sa trwale na powietrzu i przed uzyciem ich w spo¬ sobie wedlug wynalazku miesza sie z odpowiednim srodkiem dyspergujacym.Wynalazek objasniaja nizej podane przyklady, w których czesci i procenty oznaczaja czesci wa¬ gowe. Stosowane w przykladach zwiazki ACPE i' ACPH stanowia jak okreslono wyzej komplek¬ sy fosforanowe glinu zawierajace w czasteczce atom chloru. Zwiazki te wytwarza sie w nastepu¬ jacy sposób.Wytworzenie kompleksowego fosforanu glinu, ACPE.W 300 ml etanolu mocy 95° rozpuszczono 40 % bezwodnego chlorku glinowego, po czym do roz¬ tworu oziebionego do temperatury 0°C, mieszajac wkroplono w atmosferze suchego azotu 18,6 ml 88°/o kwasu ortofosforowego. Wytracony osad odsaczo¬ no, nastepnie przemyto etanolem i wysuszono w temperaturze 0°C pod zmniejszonym cisnieniem.Otrzymano 70 g produktu o wzorze empirycznym A1PC1H25C808.Wytworzenie kompleksowego fosforanu glinu, ACPH.Do 40 ml wody destylowanej dodano powoli 15,2 g bezwodnego chlorku glinowego, po czym do otrzymanego roztworu, ochlodzonego do tempera¬ tury pokojowej, dodano 7,4 ml 88% kwasu orto¬ fosforowego, nastepnie roztwór zatezono przez ogrzewanie do objetosci okolo 20 ml. Otrzymano gesta, zólto-brazowa ciecz, która po kilku dniach wykrystalizowala. Wytracone krysztaly odsaczono, przemyto etanolem i wysuszono w eksykatorze.Analiza chemiczna wykazala sklad w proporcji wa¬ gowej: 10;6*/o Al, 14,5«/o Cl, 12,4«/o P i 40,1% H20, co odpowiada wzorowi empirycznemu A1PC1HU09.Przyklad I. Wytworzono mieszanine synte¬ tycznego grafitu przez zmieszanie w proporcji wa¬ gowej 10 : 20 : 70 poszczególnych typów grafitu oznaczonych odpowiednio symbolami OG1, — 200 i 22A, pochodzacych z Pitch Marketing Company Limited, po czym 15 g otrzymanego grafitu zmie¬ szano z 2,5 g ACPE i 1 ml wody. Otrzymana mie¬ szanke umieszczono w formie ze stali nierdzewnej i sprasowano pod cisnieniem 24,5 kG/cmf. Klocek po wyjeciu z formy wysuszono w temperaturze 140°C w ciagu 1 godziny, po czym wypalono w temperaturze 300°C w ciagu 1 godziny. Wytrzyma¬ losc na zgniatanie otrzymanego klocka wynosila 42 kG/cm2, a gestosc wzgledna 1,40.Przyklad II. Do 15 g mieszaniny syntetycz¬ nego grafitu, otrzymanego w sposób jak opisano w przykladzie I, dodano 2 g ACPH i 1 ml wody.Po dokladnym wymieszaniu, mieszanke umieszczo¬ no w formie ze stali nierdzewnej i sprasowano pod cisnieniem 24,5 kG/cm*. Klocek po wyjeciu z for¬ my wysuszono w 0 temperaturze 140°C w ciagu 1 godziny, po czym wypalono w temperaturze 300°C w ciagu 1 godziny. Wytrzymalosc na zgniatanie otrzymanego klocka wynosila 40 kG/cm2, a gestosc wzgledna 1,44.Przyklad III. Mieszanine 14 g malachitu skladajaca sie z 45 czesci czastek o wymiarze 3,2 -^ 6£: infn, 10 czesci czastek o wymiarze 0,25—0,5 mm oraz 10 czesci czastek ponizej 0,075 mm s zmieszano z 6 g mieszaniny syntetycznego grafitu o skladzie jak opisano w przykladzie I, a nastep¬ nie z 2 g ACPH i 1 g wody. Otrzymana mieszani¬ ne umieszczono w formie ze stali 'nierdzewnej i sprasowano pod cisnieniem 49 kG/cm2. Klocek po wyjeciu z formy wysuszono w temperaturze 140°C w ciagu 1 godziny, po czym wypalono w tempera¬ turze 500°C w ciagu 1 godziny. Wytrzymalosc na zgniatanie otrzymanego klocka wynosila 98 kG/cm2, a gestosc wzgledna 1,85.Przyklad IV. Do 14 g mieszaniny malachitu o skladzie jak opisano w przykladzie III i 6 g mieszaniny syntetycznego grafitu o skladzie jak opisano w przykladzie I, dodano 2 g ACPE i 1,5 g wody, po czym dokladnie wymieszano. Otrzymana mieszanke umieszczono w formie ze stali nie¬ rdzewnej i sprasowano pod cisnieniem 49 kG/cms.Klocek po wyjeciu z formy wysuszono w tempe¬ raturze 140°C w ciagu 1 godziny, po czym wypala¬ no w temperaturze 500°C. Wytrzymalosc na zgnia¬ tanie wynosila 44 kG/cm2, a gestosc wzgledna 1,79.Korzysci stosowania mieszanek wedlug wynalaz¬ ku do wytwarzania wyrobów grafitowych wynika¬ ja z faktu, ze proces formowania przebiega szybko i latwo w stosunkowo niskiej temperaturze, a spo¬ iwo wchodzace w sklad mieszanki grafitowej za¬ bezpiecza grafit przed utlenianiem, co umozliwia stosowanie wytwarzanych wyrobów w wysokiej temperaturze. PL PL

Claims (12)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Sposób wytwarzania wyrobów grafitowych na drodze formowania mieszanki zawierajacej grafit i spoiwo, a nastepnie: ogrzewania uformowanego wyrobu w celu zwiazania grafitu, znamienny tym, ze miesza sie w proporcji wagowej na 100 czesci mieszanki 10 — 95 czesci grafitu, 0,5 — 25 czesci, korzystnie 2 — 10 czesci spoiwa zawierajacego kompleksowy fosforan glinu, w którym wystepuje co najmniej jedna chemicznie zwiazana czasteczka zwiazku hydroksylowego o ogólnym wzorze ROH, w którym R oznacza grupe organiczna, korzystnie grupe alkilowa o 1 — 4 atomach wegla lub atom wodoru i chemicznie zwiazany anion mocnego kwasu nieorganicznego, innego niz kwas fosforo¬ wy lub anion kwasu karboksylowego, 1 — 50 cze¬ sci srodka dyspergujacego spoiwo i 0,1 — 10 czesci innych dodatków, w zaleznosci od potrzeb, takich jak srodki powierzchniowo-czynne, materialy ognio¬ odporne i ceramiczne, sproszkowane metale, srod¬ ki spieniajace, nastepnie mieszanine formuje sie i ogrzewa w temperaturze 80 — 1200°C.

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie mieszanke zawierajaca grafit w propor¬ cji wagowej do spoiwa jak 20 — 1 : 1.

3. Sposób wedlug zastrz- 1, znamienny tym, ze stosuje sie kompleksowy fosforan glinu, w którym chemicznie zwiazanym zwiazkiem hydroksylowym jest etanol. 15 20 25 30 35 40 45 50 55 609 81674 10

4. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 2 albo 3, zna¬ mienny tym, ze stosuje sie kompleksowy fosforan glinu, w którym stosunek liczbowy gramoatomów glinu do gramoatomów fosforu wynosi oo najmniej 1:1, korzystnie zasadniczo 1:1.

5. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4, znamienny tym, ze stosuje sie kompleksowy fosfo¬ ran glinu, w którym chemicznie zwiazana grupa amonowa jest grupa chlorowcowa, korzystnie chlor.

6. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4, znamienny tym, ze stosuje sie kompleksowy fosfo¬ ran glinu, w którym chemicznie zwiazana grupa anionowa jest grupa siarczanowa, octanowa, ben- zoesonowa, madchloranowa, korzystnie azotanowa.

7. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 5, znamienny tym, ze jako kompleksowy fosforan glinu stosuje sie zwiazek o wzorze empirycznym A1PC1H25C8Q8, zawierajacy 4 chemicznie zwiazane czasteczki eta¬ nolu.

8. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 5, znamienny tym, ze jako kompleksowy fosforan glinu stosuje sie zwiazek o wzorze empirycznym AlPClHn09, za¬ wierajacy 5 chemicznie zwiazanych czasteczek wo¬ dy. 5

9. Sposób wedlug zastrz. 1 ialbo 5, znamienny tym, ze jako kompleksowy fosforan glinu stosuje sie zwiazek o wzorze empirycznym A1PC1H707, za¬ wierajacy 3 chemicznie zwiazane czasteczki wody.

10. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4 albo 5 albo 6 albo 7 albo 8 albo 9, znamienny tym, ze jako srodek dyspergujacy w mieszance grafito¬ wej stosuje sie (rozpuszczalnik spoiwa.

11. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze jako rozpuszczalnik stosuje sie metanol, etanol, izopropanol, butanol, eter jednoetylowy glikolu etylenowy, wode lub mieszanine chloroformu z me¬ tanolem.

12. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze mieszanke formuje sie przez wytlaczanie, prasowa¬ nie lub odlewanie. 15 PL PL