Uklad oswietleniowy do urzadzen powiekszajacych, zwlaszcza do powiekszalników do wykonywania reprodukcji barwnych Przedmiotem wynalazku jest uklad oswietlenio¬ wy do urzadzen powiekszajacych, zwlaszcza do po¬ wiekszalników przeznaczonych do wykonywania reprodukcji barwnych, skladajacy sie z lampy pro¬ jekcyjnej wyposazonej w sferyczne lub asferycz- ne zwierciadlo reflektorowe oraz zespolu filtrów umieszczonych przesuwnie pomiedzy dwiema ma- tówkami.Przy wykonywaniu reprodukcji barwnych wy¬ maganym jest aby negatyw barwny byl oswietla¬ ny na calej swej powierzchni równomiernie swiat¬ lem o jednakowym zabarwieniu. Dotyczy to zarów¬ no reprodukcji barwnych wykonywanych metoda subtraktywna jak tez reprodukcji wykonywanych metoda addytywna. Problem równomiernego na¬ swietlania calej powierzchni negatywu daje sie rozwiazac w przypadku zastosowania plaskiego zródla o co najmniej takiej samej wielkosci jak negatyw oraz umieszczeniu filtrów w bezposred¬ nim sasiedztwie negatywu. Ostatecznie barwa swiatla przechodzacego przez negatyw jest zalez¬ na od stopnia wysuniecia barwnego filtru.Jednakze w praktyce plaskie zródla swiatla o jednakowym natezeniu swiatla na calej ich po¬ wierzchni nie sa znane, choc jako zródla swiatla stosuje sie zarówki mleczne lub projektorowe, przed którymi umieszcza sie zwykle matówki slu¬ zace do rozpraszania swiatla.W zadnym z podanych przypadków nie uzyskuje sie jednak równomiernego natezenia swiatla i je- 10 25 30 go jednolitego zabarwienia co z kolei powoduje, ze swiatlo przechodzace przez negatyw barwny ma równiez nieodpowiednie zabarwienie.Celem wynalazku jest unikniecie tych niedogod¬ nosci w zwiazku z tym postawiono sobie za za¬ danie skonstruowanie takiego ukladu oswietlenio¬ wego, przy którym, podczas ciaglego przesuwania barwnych filtrów korekcyjnych, bedzie osiagniete równomierne oswietlenie negatywu swiatlem o jed¬ nolitym zabarwieniu.Zadanie to rozwiazano wedlug wynalazku przez skonstruowanie odpowiedniego ukladu oswietlenio¬ wego do urzadzen powiekszajacych zwlaszcza do powiekszalników dla wykonywania reprodukcji barwnych, wyposazonego w lampe umieszczona przed zwierciadlem reflektorowym sferycznym lub asferycznym oraz uklad przesuwnych filtrów ko¬ rekcyjnych umieszczony pomiedzy lampa i nega¬ tywem oraz pomiedzy dwiema matówkami, wejs¬ ciowa i wyjsciowa, przy czym istota wynalazku polega na tym, ze pomiedzy lampa projekcyjna i matówka wejsciowa ukladu filtrów korekcyjnych umieszczony jest element optyczny rozpraszajacy swiatlo, skladajacy sie z ukladu pryzmatów, któ¬ rych osie optyczne przebiegaja równolegle do osi ukladu oswietleniowego i prostopadle do kierun¬ ku przesuwania filtrów korekcyjnych, a ponad¬ to pryzmaty jednakowo oddalone od srodkowej osi ukladu oswietleniowego maja jednakowa sile za¬ lamania promieni swietlnych, natomiast pryzmat 791337913S 3 4 umieszczony w osi ukladu oswietleniowego w ogó¬ le nie zalamuje swiatla. Ilosc pryzmatów optycz¬ nych stosowanych w elemencie rozpraszajacym m swiatlo jest ustalana przez równanie S = —— 1, w którym m oznacza wysokosc (to jest wielkosc w pionie) matówki wejsciowej ukladu filtrów ko¬ rekcyjnych a V wysokosc lampy korekcyjnej to jest wielkosc w pionie jej zarnika.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladzie wykonania na zalaczonym rysunku, na którym uwidoczniono uklad oswietleniowy powiek¬ szalnika z elementem optycznym rozpraszajacym swiatlo, ......W przedstawionym przykladzie uklad oswietle¬ niowy sklada sie z lampy projekcyjnej 1, której zarnik 5 jest usytuowany w osi optycznej O, przy czym lampa projekcyjna 1 jest umieszczona przed .Sferycznym reflektorowym zwierciadlem 6. Przed lampa projekcyjna 1 znajduje sie element optycz¬ ny 3 rozpraszajacy swiatlo, skladajacy sie z ukla¬ du pryzmatów optycznych 31, 32, 33, 34, 35, tak rozmieszczonych, ze ich osie optyczne 311, 321, 331, 341, 351 sa równolegle do osi optycznej O ukladu oswietleniowego. Srodkowy pryzmat 33, lezacy w osi optycznej ukladu oswietleniowego, ma zerowy kat zalamania promieni swietlnych i w zwiazku z tym ma postac równoleglosciennej plytki. Sy¬ metryczne sasiednie pryzmaty 32, 34 maja takie same katy zalamania. Analogicznie dalsze dwa pryzmaty 31, 35 sa równiez pryzmatami o jedna¬ kowym kacie zalamania. Kat zalamania powyzszych pryzmatów jest zawsze tak dobierany aby promie¬ nie swietlne wychodzace z zarnika 5 lampy i prze¬ chodzace przez dany pryzmat pokrywaly cala po¬ wierzchnie matówki wyjsciowej 2.Dzieki takiemu dobraniu pryzmatów, w plasz¬ czyznie przechodzacej przez zarnik 5 powstaje caly szereg wzajemnie stykajacych sie ze soba rzeczy¬ wistych obrazów zarnika, które tworza rzeczywis¬ cie plaskie zródlo swiatla o wielkosci odpowiadaja¬ cej wielkosci matówki wejsciowej 7. Role dalszego elementu rozpraszajacego swiatlo spelnia matów- ka wyjsciowa 2. W sasiedztwie elementu optycz¬ nego 3 rozpraszajacego swiatlo umieszczony jest zestaw barwnych filtrów korekcyjnych 4, które daja sie przesuwac w plaszczyznach równoleglych do matówek 2, 7 oraz prostopadlych do osi optycz¬ nych pryzmatów 31 do 35.Wiazki promieni swietlnych wychodzace z zarni¬ ka 5 lampy projekcyjnej 1, uzupelnione wiazkami promieni odbitych od zwierciadla 6, przechodza przez element optyczny 3 rozpraszajacy swiatlo tak, ze po zalamaniu na pryzmatach padaja na cala powierzchnie matówki wyjsciowej 2. Minimalna ilosc pryzmatów w elemencie optycznym 3 rozpra¬ szajacym swiatlo jest okreslana stosunkiem wyso¬ kosci matówki wyjsciowej 2 i wysokosci zarnika 5 lampy projekcyjnej pomniejszonego o jednosc przy czym pominiety zostaje pryzmat 33 umieszczony w osi optycznej ukladu. m Tak wiec stosowany jest wzór S = — — 1, co jednak praktycznie nie jest scisle, poniewaz wynik stanowi rzadko liczbe calkowita. W przypadku, gdy wybrana zostanie mniejsza ilosc pryzmatów optycznych, potencjalne obrazy zarnika nie beda sie bezposrednio laczyc lecz miedzy pojedynczymi 5 obrazami powstana ciemne miejsca, w wyniku cze¬ go nastapi nieznaczne pogorszenie naswietlania po¬ wierzchni matówki 2. To nieznaczne pogorsze¬ nie naswietlania powstaje równiez wówczas, gdy uzyta zostanie wieksza ilosc pryzmatów optycz¬ nych, co powoduje zachodzenie na siebie posz¬ czególnych obrazów. Takie pogorszenie naswietla¬ nia jest jednak nieznaczne, zaokraglenie w góre lub w dól ilosci pryzmatów, obliczonych za pomo¬ ca wymienionego wzoru, do wartosci najblizszej liczby nieparzystej praktycznie nie odgrywa zadnej roli.Zaleca sie jednak zaokraglenie ich liczby w gó¬ re do wartosci najblizszej ilosci nieparzystej pryz¬ matów optycznych.Zestaw barwnych filtrów korekcyjnych 4 sklada sie z trzech filtrów 41, 42, 43 o odpowiednich bar¬ wach. W przypadku metody subtraktywnej sa to filtr zólty 41, purpurowy 42 i niebiesko-zielony 43, z których kazdy jest przesuwany w kierunku strzalki P, przy czym przez glebokosc wsuniecia tych filtrów w uklad optyczny reguluje sie ogólna gestosc zabarwienia swiatla padajacego na matów^ ke wyjsciowa.Powyzsza konstrukcja nadaje sie do wszelkiego rodzaju powiekszalników do wykonywania repro¬ dukcji barwnych zarówno metoda subtraktywna jak i addytywna, bowiem kazda z tych metod wy¬ maga tylko innego zestawu barw filtrów korekcyj¬ nych.Zaleta opisanego rozwiazania jest to, ze zabar¬ wienie swiatla jest wyrazne juz przy niewielkiej glebokosci wsuniecia filtru barwnego a zwieksza sie równomiernie wraz z coraz glebszym jego wsu¬ waniem. Zaleta ta ma bardzo duze znaczenie przy budowie przyrzadów wskazujacych, poniewaz skala na której zaznaczany jest stopien zabarwienia ma jednakowa podzialke na calej swej dlugosci.W urzadzeniu nie posiadajacym ukladu oswiet¬ leniowego wedlug wynalazku wystepuje znaczna róznica w wielkosci podzialki na calej jej dlu¬ gosci co w powaznym stopniu utrudnia orientacje.Dalsza zaleta rozwiazania wedlug wynalazku pole¬ ga na tym, ze pryzmaty, przy ich stosunkowo nie¬ wielkich wymiarach, chwytaja promienie swietlne, wychodzace z zarnika lampy projekcyjnej, pod sto¬ sunkowo duzym katem i kieruja je do komory za¬ wierajacej filtry korekcyjne. PL PL