PL 72 612 Y1 2 Opis wzoru Niniejszy wzór uzytkowy dotyczy klucza, w szczególnosci rozlaczalnego i bezpiecznego w uzyciu klucza krzyzakowego. Klucz krzyzakowy jest narzedziem recznym przeznaczonym do odkrecania i przykrecania sworzni, srub, nakretek itp. i jest uzywany glównie do demontazu srub blokujacych np. stosowanych w kolach samochodów. Tradycyjny klucz krzyzakowy zasadniczo zawiera zespawane ze soba krzyzowo drazki. Konstrukcja ta nie jest rozlaczalna, sila przylozona dwoma rekami jest niestabilna, sila przylo- zona jedna reka jest niewystarczajaca, a sam klucz jest niewygodny w przechowywaniu, zajmuje duzo miejsca i jest niewygodny w pakowaniu, transporcie i przechowywaniu. Obecnie stosuje sie klucze krzy- zakowe majace dwa przesuwne slizgowo drazki, z tym ze nie sa one wyposazone w sworznie blokujace i sa tym samym niebezpieczne w uzyciu. Obecnie stosuje sie szereg kluczy o ulepszonej budowie, na przyklad klucz wedlug patentu chin- skiego zatytulowanego „Rozlaczalny klucz krzyzakowy" nr CN200820150528.7, zawierajacy przede wszystkim drazek glówny oraz drazek wspomagajacy, gdzie w srodkowym, pogrubionym segmencie drazka glównego znajduje sie poprzeczny, gleboki otwór sluzacy do umieszczenia w nim drazka wspo- magajacego tak, aby oba drazki krzyzowaly sie wzajemnie, gdzie obok powyzszego otworu znajduje sie gleboki, podluzny otwór polaczony z powyzszym poprzecznym otworem, przeznaczony do umieszcze- nia w nim przycisku wspólpracujacego z elastycznym elementem oraz elementem ustalajacym, gdzie srodkowy segment przycisku ma mala srednice, zas dolny segment przycisku jest elementem zacisko- wym. Taka budowa klucza umozliwia latwe dostosowanie ustawienia obu drazków i ich zacisniecie w sposób skoordynowany z pierwsza i druga szyjka uformowanymi w drazku glównym w celu uzyskania oczekiwanego efektu przy zapewnieniu bezpieczenstwa uzytkowania. Budowa klucza pozwala na jego rozlaczenie, dzieki czemu mozliwe jest znaczne zmniejszenie jego opakowania, niemniej jednak element ustalajacy jest relatywnie zlozony, a jego produkcja i obróbka dosyc klopotliwa. Chinski patent zatytulo- wany „Szybko rozlaczalny klucz krzyzakowy" nr CN201020268368.3 zawiera uchwyt, przesuwna glówke drazka, przesuwny drazek, drazek laczacy oraz rekaw, gdzie w uchwycie osadzony jest plastikowy re- kaw, w którym znajduje sie tuleja, a na uchwycie umieszczony jest drazek laczacy. Element ustalajacy klucza ma postac stalowej sprezyny z kula, zatem struktura klucza jest wzglednie prosta, ale jednocze- snie podatna na przetarcia i odksztalcenia przy dlugotrwalym uzytkowaniu, co nie powala na dostatecznie stabilne zablokowanie drazka przesuwnego. Dlatego tez budowa klucza wymaga ulepszenia. Z opisu patentowego US 7228766 znany jest klucz krzyzakowy majacy drazek glówny posiada- jacy rowek ustalajacy umieszczony poprzecznie w srodkowej czesci drazka glównego i prostopadle przylegajacy do otworu przelotowego i polaczony z nim, w którym znajduje sie sworzen blokujacy z glówka umieszczony w nim ruchomo i oparty o sprezynke. Z opisu patentowego GB2433222 znany jest klucz krzyzowy zawierajacy pryzmatyczny rdzen o wielokatnym przekroju poprzecznym, nakretke na jednym koncu i punkt roboczy na drugim koncu z trzema okraglymi rowkami, gdzie wydluzony element jest usytuowany prostopadle do rdzenia posia- dajacy co najmniej trzy identyczne pary czesciowo wzajemnie poprzecznych otworów o wzajemnie pro- stopadlych osiach, które przecinaja os podluzna wydluzonego elementu pod katem prostym. Pierwszy otwór kazdej pary otworów czesciowo wzajemnie poprzecznych ma taki sam wielokatny przekrój jak rdzen pryzmatyczny i rozmiar zapewniajacy jego sekwencyjne umieszczenie w otworach z mozliwoscia ruchu wzdluznego. Kazdy otwór jest wyposazony w samoresetujacy sie zacisk z przyciskiem. Z chinskiego opisu wzoru uzytkowego CN201124356 znany jest klucz krzyzowy skladajacy sie z przegubów, tulei roboczej i dwóch poprzeczek, przy czym jedna poprzeczka jest slupkiem naroznym, na którym rozmieszczone sa co najmniej trzy pierscieniowe rowki, a jeden z rowków jest umieszczony w polozeniu srodkowym; druga poprzeczka ma otwory odpowiadajace rowkom, obrotowa tuleja jest umieszczona na jednym koncu; a zlacze zdolne do laczenia tulei o róznej charakterystyce moze byc umieszczone na innych koncach belek poprzecznych. Rozwiazanie problemu technicznego wedlug niniejszego wzoru uzytkowego stanowi klucz krzy- zakowy o prostej budowie, rozlaczalny, bezpieczny w uzyciu i nadajacy sie do uzycia w swietle powyz- szego stanu techniki. W celu rozwiazania powyzszego problemu technicznego, klucz krzyzakowy wedlug niniejszego wzoru uzytkowego zawiera drazek poprzeczny o dwóch koncach oraz drazek glówny majacy otwór przelotowy w srodkowej czesci z przechodzacym przez niego drazkiem poprzecznym, przy czym drazek PL 72 612 Y1 3 glówny posiada równiez rowek ustalajacy umieszczony poprzecznie w srodkowej czesci drazka glów- nego i prostopadle przylegajacy do otworu przelotowego oraz polaczony z otworem przelotowym, jak równiez majacy sworzen blokujacy z glówka oraz koncówka umieszczony ruchomo z boku rowka usta- lajacego oraz pierwsza sprezyne umieszczona w dolnej czesci rowka ustalajacego opierajaca sie o kon- cówke sworznia blokujacego oraz trzy pierscieniowe rowki ograniczajace uformowane odpowiednio w srodkowej czesci drazka poprzecznego oraz na obu jego koncach, przy czym sworzen blokujacy po- siada na srodku czesc blokujaca pasujaca do pierscieniowych rowków ograniczajacych, a ta czesc blo- kujaca ma pierscieniowy rowek oraz dwa sciete stozki oraz jeden koniec drazka glównego jest koncem napedzajacym kwadratowa glowice, sprezyna teleskopowa ze stalowa kula jest osadzona z boku kwa- dratowej glowicy, a na drugim koncu drazka glównego umieszczony jest drazek laczacy uchwytu, a na drazku laczacym uchwytu umieszczony jest obrotowy uchwyt, taki ze uchwyt ma budowe rekawa, a dra- zek laczacy uchwytu polaczony jest z uchwytem poprzez uformowany osiowo na uchwycie otwór, z umieszczonym w nim drazkiem laczacym uchwytu, jak równiez pierscieniowy rowek ustalajacy jest wklesle uformowany na wewnetrznej sciance przedniego konca otworu rekawa, a odpowiadajacy mu mechanizm zaciskowy jest umieszczony na drazku laczacym uchwytu; oraz drazek laczacy uchwytu jest umieszczony w uchwycie i jest obrotowo polaczony z uchwytem poprzez mechanizm zaciskowy oraz pierscieniowy rowek ustalajacy, jak równiez mechanizm zaciskowy zawiera druga sprezyne oraz dwa sworznie ustalajace umieszczone po dwóch stronach drugiej sprezyny, z których kazdy znajduje sie w otworze ustalajacym, otwór ustalajacy jest uformowany promieniscie w polozeniu odpowiadajacym pierscieniowemu rowkowi ustalajacemu na precie laczacym uchwytu, glówki sworzni ustalajacych wy- staja z otworu ustalajacego i znajduja sie wewnatrz odpowiedniego pierscieniowego rowka ustalajacego. W wariancie rozwiazania glówki sworzni ustalajacych wystaja 1–1,5 cm nad otwór ustalajacy. W innym wariancie rozwiazania obudowa uchwytu znajduje sie na uchwycie; obudowa uchwytu jest oslona z gumy silikonowej oraz na zewnetrznej stronie uchwytu rozmieszczone sa pierscieniowo wypukle zeberka ustalajace polaczone z obudowa uchwytu, przy czym w tym wariancie rozwiazania na zewnetrznej stronie obudowy uchwytu moga byc umieszczone wkleslo-wypukle elementy przeciw- poslizgowe. W porównaniu z dotychczasowym stanem techniki niniejszy wzór uzytkowy ma nastepujace za- lety: drazek glówny oraz drazek poprzeczny sa rozlaczalne, przy czym ich laczenie odbywa sie poprzez umieszczenie sworznia blokujacego w pierscieniowym rowku ograniczajacym drazka poprzecznego, dzieki czemu elementy te sa mniej podatne na scieranie, zwieksza sie stabilnosc blokady, wydluza zy- wotnosc, zwieksza bezpieczenstwo uzycia, drazek poprzeczny moze sie swobodnie przesuwac po wci- snieciu sworznia blokujacego podczas dzialania, drazek poprzeczny moze zostac zablokowany po zwol- nieniu sworznia, dzieki czemu klucz jest wygodniejszy w obsludze. Ponadto, uchwyt jest obrotowy, dzieki czemu prawdopodobienstwo zranienia dloni trzymajacej gumowy uchwyt jest niewielkie. Niniejszy wzór uzytkowy charakteryzuje sie prosta i sensowna budowa, jest wygodny w obsludze, posiada sta- bilna blokade, jest bezpieczny i niezawodny, rozlaczalny, zajmuje malo miejsca i jest wygodny w prze- noszeniu i przechowywaniu. Przedmiot wzoru uzytkowego jest uwidoczniony na rysunku, na którym poszczególne figury przedstawiaja: fig. 1 – rzut perspektywiczny klucza krzyzakowego wedlug niniejszego wzoru uzytkowego; fig. 2 – rzut perspektywiczny drazka poprzecznego wedlug niniejszego wzoru uzytkowego; fig. 3 – przekrój drazka glównego wedlug niniejszego wzoru uzytkowego; fig. 4 – inny przekrój drazka glównego wedlug niniejszego wzoru uzytkowego w polozeniu zablokowa- nym po polaczeniu drazka glównego z uchwytem; fig. 5 – inny przekrój drazka glównego wedlug niniejszego wzoru uzytkowego w polozeniu zablokowa- nym po zmontowaniu drazka glównego z uchwytem. W celu lepszego zrozumienia niniejszego wzoru uzytkowego omówiono go szczególowo w od- niesieniu do ponizszych rysunków: Fig. 1 do fig. 5 ilustruja niniejszy wzór uzytkowy. Klucz krzyzakowy zawiera drazek glówny 2 oraz drazek poprzeczny 1 majace dwa konce. Srodkowa czesc drazka glównego 2 ma prostokatna budowe z poszerzonym i pogrubionym odcinkiem. Jeden z konców drazka glównego 2 jest koncem napedzaja- cym kwadratowej glowicy 21; stalowa sprezyna teleskopowa z kula 22 osadzona jest z boku kwadrato- wej glowicy 12 i moze byc uzyta we wspólpracy z rekawem itp. Drazek laczacy uchwytu 24 umieszczony jest na drugim koncu drazka glównego 2. Obrotowy uchwyt 8 umieszczony jest na zewnatrz drazka laczacego uchwytu 24. W prostokatnie uksztaltowanej srodkowej czesci drazka glównego 1 znajduje PL 72 612 Y1 4 sie otwór 23 sluzacy do umieszczenia w nim drazka poprzecznego 1. Powyzsza prostokatnie uksztalto- wana czesc ma równiez rowek ustalajacy 25 uformowany poprzecznie w srodkowej czesci drazka glów- nego 2 oraz przylegajacy do otworu 23, prostopadly wzgledem otworu 23 i polaczony z otworem 23 sworzen blokujacy 4 z glówka oraz koncówka, umieszczony ruchomo wewnatrz rowka ustalajacego. Pierwsza sprezyna 5 umieszczona w dolnej czesci rowka ustalajacego 25 opiera sie o koncówke sworz- nia blokujacego 4 wypychajac glówke sworznia blokujacego 4 ponad powierzchnie drazka glównego 2 z rowka ustalajacego 25. Trzy pierscieniowe rowki ograniczajace 11 sa umieszczone odpowiednio w srodkowej czesci drazka poprzecznego 1 oraz na jego obu koncach. Sworzen blokujacy 4 posiada czesc blokujaca 41 w srodkowej czesci pasujaca do pierscieniowych rowków ograniczajacych 11. Czesc blokujaca 41 posiada pierscieniowy rowek 41a oraz dwa sciete stozki uformowane odpowiednio pomie- dzy pierscieniowym rowkiem 41a a dwoma koncami sworznia blokujacego 4. Kiedy glówka sworznia blokujacego 4 wysuwa sie ponad powierzchnie drazka glównego 2 wypychana przez pierwsza spre- zyne 5, sciety stozek znajdujacy sie ponizej pierscieniowego rowka 41a czesci blokujacej 41 zostaje zablokowany wewnatrz pierscieniowego rowka ograniczajacego 11 drazka poprzecznego 1 i wówczas drazek poprzeczny 1 zostaje zablokowany wzgledem drazka glównego 2. Po nacisnieciu sworznia blo- kujacego 4 i wsunieciu sie glówki sworznia blokujacego 4 do rowka ustalajacego 25 sciety stozek znaj- dujacy sie ponizej pierscieniowego rowka 41a przesuwa sie w dól w kierunku od pierscieniowego rowka ograniczajacego 11, zas pierscieniowy rowek 41a czesci blokujacej 41 zostaje zablokowany w rowku ustalajacym 23. Wówczas drazek poprzeczny 1 zostaje zwolniony wzgledem drazka glównego 2, ob- sluga jest bardzo wygodna, a blokada stabilna i niezawodna. Uchwyt 8 przyjmuje ksztalt litery T. Drazek laczacy uchwyt 24 polaczony z uchwytem 8 uformowany jest na drugim koncu drazka glównego 2. Otwór, przez który przechodzi drazek laczacy uchwytu 24 jest uformowany osiowo w uchwycie 8. Wzór obejmuje zastosowanie otworu przelotowego. Na wewnetrznej sciance przedniego konca otworu ufor- mowany jest wypukly, pierscieniowy rowek ustalajacy 81. Na precie laczacym uchwytu 24 umieszczony jest odpowiedni mechanizm zaciskowy. Ten mechanizm zaciskowy zawiera druga sprezyne 7 oraz dwa sworznie ustalajace umieszczone po dwóch koncach drugiej sprezyny 7, z których kazdy umieszczony jest w otworze ustalajacym 26. Otwór ustalajacy 26 jest uformowany promieniscie w polozeniu odpo- wiadajacym pierscieniowemu rowkowi ustalajacemu 81 na precie laczacym uchwytu 24. Glówki sworzni ustalajacych 6 wystaja 1,5 cm nad otwór ustalajacy 26. Podczas montazu drazek laczacy uchwytu 24 zostaje umieszczony w uchwycie 8 i polaczony z uchwytem 8 poprzez skoordynowanie sworzni ustala- jacych 6 oraz pierscieniowego rowka ustalajacego 81, dlatego tez uchwyt 3 moze byc obrotowo pola- czony z drazkiem glównym 2, a ryzyko uszkodzenia dloni podczas odkrecania srub jest male. Obudowa uchwytu 3 umieszczona jest na zewnatrz uchwytu 8. Obudowa uchwytu 3 jest oslona wykonana z gumy silikonowej. Na zewnetrznej stronie uchwytu 8 rozmieszczone sa pierscieniowo wypukle zeberka usta- lajace 82 skoordynowane z obudowa uchwytu. Na zewnetrznej stronie obudowy uchwytu 3 znajduja sie wypuklo-wklesle elementy sluzace do chwytania. Poszczególne kroki montazowe: 1. Najpierw nalezy umiescic pierwsza sprezyne 5 w otworze ustalajacym 25 drazka glównego 2, umiescic w nim sworzen blokujacy 4, nitujac otwarty por w górnej czesci otworu ustalaja- cego 25 oraz umozliwiajac glówce sworznia blokujacego 4 wysuniecie sie z otworu ustalaja- cego 25 tak, aby sworzen blokujacy 4 nie wyskoczyl. 2. Nastepnie nalezy umiescic druga sprezyne 7 w otworze ustalajacym 26, umieszczajac dwa sworznie ustalajace 6 po obu stronach drugiej sprezyny 7, gdzie sworznie ustalajace 6 wy- staja okolo 1,5 cm. 3. Scisnac uchwyt 8 na obudowie uchwytu 3. 4. Umiescic drazek laczacy uchwytu 24 drazka glównego 1 zmontowanego w kroku 2 (w uchwy- cie zmontowanym w kroku 3) oraz umiescic sworznie ustalajace 6 w pierscieniowym rowku ustalajacym 81 uchwytu 8; oraz . Wcisnac sworzen blokujacy 4 oraz wsunac drazek poprzeczny 1 w celu ukonczenia montazu. Podczas obslugi, po wcisnieciu glówki sworznia ustalajacego 4 tak, jak pokazano na fig. 5, swo- rzen ustalajacy 4 przesuwa sie w dól w celu odblokowania drazka poprzecznego 1, umozliwiajac mu swobodny ruch. Po zwolnieniu sworznia ustalajacego 4 tak, jak pokazano na fig. 4, sworzen ustalajacy 4 wyskakuje na zewnatrz pod wplywem dzialania pierwszej sprezyny 1 w celu zablokowania drazka po- przecznego 1. Dzieki temu obsluga klucza jest bardzo wygodna. Ponadto, uchwyt 8 obraca sie, dzieki czemu zranienie dloni trzymajacej gumowy uchwyt podczas przykrecania lub odkrecania srub jest malo prawdopodobne. PL 72 612 Y1 PL